Rogowska-Rajda Beata, Tratkiewicz Tomasz, Generalne zasady wstępnego odliczania podatku naliczonego VAT przez jednostki samorządu terytorialnego w świetle przepisów unijnych i implementujących je polskich regulacji

Interpretacja i stosowanie przepisów prawa podatkowego w zakresie VAT w odniesieniu do jednostek samorządu terytorialnego wiąże się z licznymi zagadnieniami. Wynika to przede wszystkim ze specyficznej i skomplikowanej pozycji tych jednostek w systemie VAT. Jednostki samorządu terytorialnego z jednej strony działają bowiem jako organy władzy publicznej, z drugiej natomiast – jako podmioty prowadzące działalność gospodarczą, w tym o charakterze kulturalnym i edukacyjnym. W konsekwencji realizując swoje zadania publiczne, w zależności od ich charakteru dokonują na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług trzech rodzajów czynności: czynności pozostających poza systemem VAT, czynności opodatkowanych podatkiem VAT oraz czynności zwolnionych z tego podatku. Jest z tym ściśle powiązana kwestia przysługującego samorządom prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego i zakresu, w jakim to prawo mogą zrealizować. Im bardziej różnorodny i szeroki zakres działania ma jednostka samorządu terytorialnego, tym bardziej skomplikowany i wieloaspektowy jest jej system rozliczania VAT, w szczególności realizacja prawa do odliczenia podatku naliczonego. Ponieważ jednostki samorządu terytorialnego wyposażone są w bardzo dużą, ograniczoną jedynie ich prawem ustrojowym, samodzielność w wybieraniu sposobu i formy realizacji przypisanych im ustawowo do realizacji zadań publicznych, nie jest możliwe wypracowanie uniwersalnego modelu odliczania VAT dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego. Niniejszy artykuł podejmuje próbę wyspecyfikowania i uporządkowania najważniejszych zasad wstępnego odliczania naliczonego podatku VAT w jednostkach samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem prawa unijnego, orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz regulacji krajowych.