Mączyński Marek Ireneusz, Galicyjski model administracji lokalnej i samorządu terytorialnego

Początki systemu samorządu terytorialnego w Galicji sięgają Wiosny Ludów na ziemiach cesarstwa austriackiego. W 1849 r. wydana została państwowa ustawa gminna dla austriackich krajów koronnych, dość wyraźnie nawiązująca do idei pouvoir municipal, zapisanej po raz pierwszy w konstytucji belgijskiej. Mimo że ustawa ta rychło została cofnięta, a w przypadku Galicji nie zdołała nawet wejść w życie, wywarła istotny wpływ na dalszy rozwój samorządności na tym terenie.

Wcześniej cała władza administracyjna i sądownicza we wsiach i miasteczkach w zaborze austriackim należała do dworów. Właściciel dworu posiadał władzę w obrębie swego obszaru, stanowiącego odrębne ciało administracyjne pod nazwą dominium, i mógł sprawować ją sam albo też obowiązany był przyjąć do pełnienia czynności administracyjnych i części sądowych urzędnika zwanego mandatariuszem dominialnym, do prowadzenia zaś ważniejszych spraw sądowych zastępcę zwanego justycjariuszem. Urzędnicy ci byli egzaminowani i zaprzysięgani w...