Maroń Grzegorz, Argumentacja biblijna w rozważaniach ławy przysięgłych o karze śmierci dla oskarżonego w świetle orzecznictwa sądów USA

Streszczenie

Artykuł omawia jeden z rodzajów argumentów pojawiających się – nie często, ale i też nie sporadycznie – w rozważaniach ławy przysięgłych w procesie karnym w USA, w którym oskarżonemu grozi kara śmierci, tj. argumentację odwołującą się do Pisma Świętego. Celem studium orzecznictwa sądów stanowych i federalnych jest ustalenie tego, na ile analizowanie przez przysięgłych nauczania biblijnego pozostaje w zgodzie z poszanowaniem prawa oskarżonego do rzetelnego procesu przed bezstronną ławą przysięgłych. Amerykańska judykatura nie jest w pełni zgodna w traktowaniu sięgania przez przysięgłych do argumentacji biblijnej jako uchybienia procesowego. Większość sądów stoi na stanowisku, że kolektywne rozważanie Pisma Świętego podczas obrad ławy przysięgłych oraz kontaktowanie się przysięgłego z osobą trzecią (np. członkiem swojej rodziny lub duchownym) w kwestii stosunku Biblii do kary śmierci stanowi nadużycie czy błąd procesowy. Jednocześnie amerykańskie orzecznictwo zasadnie przyjmuje, że błąd ten tylko wtedy może być przyczyną uchylania kary śmierci, gdy in concreto był on szkodliwy dla oskarżonego. Warunkiem uchylenia wyroku jest wykazanie istotnego lub racjonalnego prawdopodobieństwa, że przy braku argumentacji biblijnej w akcie deliberacji przysięgłych, ława wydałaby inny werdykt niż ten zaskarżony. Sądy odwoławcze trafnie uznają, że nie każde posiłkowanie się Biblią przez przysięgłych może być zrównane z niedopuszczalnym zastąpieniem obowiązującego prawa normami religijnymi. Skoro – jak zauważa Sąd Najwyższy USA – decyzja w przedmiocie kary śmierci jest rezultatem mieszczącego się w granicach prawa moralnego osądu, to poszukiwanie przez przysięgłych w Piśmie Świętym duchowego i intelektualnego wsparcia do dokonania tego osądu nie przeczy per se zasadzie rzetelnego procesu. Uczynienie jednak Biblii podstawą decyzji ławy, np. przez przekonywanie przysięgłych, że Pismo Święte każdorazowo wymaga kary śmierci dla mordercy, oznacza naruszenie praw oskarżonego, skutkujące koniecznością uchylenia wyroku w odniesieniu do kary.