Rozdział 2 - Organy wykonujące budżet. - Zasady i tryb wykonywania budżetu państwa.

Monitor Polski

M.P.1953.A-53.592

Akt utracił moc

Wersja od: 24 sierpnia 1956 r.

Rozdział  2.

Organy wykonujące budżet.

Jednostki budżetowe.

§  13.

1. Obowiązek wykonania zadań w zakresie dochodów i wydatków budżetowych ciąży na jednostkach budżetowych określonych w art. 21 ust. 1 i 3.

2. Za inne urzędy centralne (art. 21 ust. 1) w rozumieniu niniejszej uchwały uważane są te jednostki organizacyjne, które posiadają w budżecie centralnym odrębne części budżetowe.

3. Za organy równorzędne wydziałom prezydiów rad narodowych (art. 21 ust. 1) uważane są te jednostki, podległe bezpośrednio prezydiom, które posiadają w budżetach terenowych odrębne części budżetowe.

4. Ilekroć w dalszym ciągu uchwały będzie mowa o wydziałach prezydiów rad narodowych, należy przez nie rozumieć również inne jednostki organizacyjne prezydiów rad narodowych równorzędne wydziałom (ust. 2).

§  14.

1. Zadania jednostek budżetowych w zakresie dochodów i wydatków budżetowych są szczegółowo określane preliminarzami dochodów i preliminarzami wydatków.

2. Jednostki budżetowe wchodzą do budżetu państwa pełnymi sumami dochodów i wydatków objętych ich preliminarzami.

§  15.

1. Zadania jednostek budżetowych w zakresie rozliczeń z właściwym budżetem podległych im przedsiębiorstw państwowych i innych jednostek organizacyjnych działających według zasad rozrachunku gospodarczego są szczegółowo określane bilansami dochodów i wydatków tych przedsiębiorstw lub jednostek.

2. Przedsiębiorstwa państwowe i inne jednostki organizacyjne działające według zasad rozrachunku gospodarczego wchodzą do budżetu państwa wynikami swych bilansów dochodów i wydatków zgodnie z obowiązującymi przepisami.

§  16.

1. Obok zadań w zakresie dochodów i wydatków budżetowych jednostki budżetowe mogą określone rodzaje swojej działalności podstawowej oraz określone rodzaje działalności dodatkowej prowadzić w formie środków specjalnych lub w formie gospodarstw pomocniczych (§§ 17 i 18).

2. Rodzaje środków specjalnych oraz rodzaje działalności, o których mowa w ust. 1, określi Minister Finansów.

§  17.

1. Środkami specjalnymi są określone przez Ministra Finansów dochody jednostek budżetowych, przeznaczone na cele równocześnie przez niego określone.

2. Środki specjalne wchodzą do budżetu państwa saldem dochodów i wydatków przez preliminarze właściwych jednostek budżetowych.

§  18.

1. Przez gospodarstwo pomocnicze rozumie się wyodrębnioną pod względem gospodarczym i finansowym działalność jednostki budżetowej.

2. Gospodarstwa pomocnicze wchodzą do budżetu państwa przez preliminarze właściwych jednostek budżetowych bądź saldem dochodów i wydatków objętych preliminarzami tych gospodarstw, bądź wynikami ich bilansów dochodów i wydatków.

§  19.

1. Wydatki jednostek budżetowych w ramach środków specjalnych oraz w ramach dochodów gospodarstw pomocniczych mogą być dokonywane tylko do wysokości uzyskanych wpływów z tych środków lub dochodów i zgodnie z zatwierdzonymi preliminarzami lub bilansami.

2. Nadto przy dokonywaniu wydatków, o których mowa w ust. 1, mają odpowiednie zastosowanie przepisy § 68 ust. 3 i 4 oraz § 72.

§  20.

1. Jednostki budżetowe mogą prowadzić również gospodarkę depozytami i sumami na zlecenie.

2. Przez depozyty rozumie się środki, które pozostają czasowo w dyspozycji jednostek budżetowych celem zwrotu lub przekazania zgodnie z tytułami prawnymi stanowiącymi podstawę ich utworzenia.

3. Sumami na zlecenie są środki zleceniodawcy otrzymane przez jednostki budżetowe dla wykonania zadania określonego przez zleceniodawcę.

4. Pozostałości na koniec okresu budżetowego sum na zlecenie, pochodzące z kredytów budżetowych, podlegają zwrotowi do właściwego budżetu przed upływem okresu budżetowego.

§  21.

1. Minister Finansów określa:

1) zasady gospodarki środkami specjalnymi, rodzaje tych środków oraz dochody, jakie mogą być pobierane, i wydatki, jakie mogą być dokonywane w ramach poszczególnych rodzajów środków specjalnych;

2) zasady gospodarki depozytami oraz sumami na zlecenie.

2. Minister Finansów w porozumieniu z Przewodniczącym Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego określa zasady organizacji i systemu finansowego gospodarstw pomocniczych.

§  22.

1. Dla jednostek budżetowych, wykonujących zadania określone preliminarzami dochodów, preliminarzami wydatków oraz bilansami dochodów i wydatków, otwierane i prowadzone są w Narodowym Banku Polskim i bankach specjalnych odpowiednie rachunki bankowe.

2. Posiadanie rachunków bankowych związane jest z obowiązkiem prowadzenia rachunkowości budżetowej w zakresie ustalonym odrębnymi przepisami.

§ 23. Jeżeli jednostkom budżetowym ze względu na brak warunków do samodzielnego wykonywania preliminarzy nie zostaną otwarte rachunki bankowe, rachunkowość w zakresie wykonywania preliminarzy takich jednostek prowadzona jest przez jednostki nadrzędne posiadające rachunki bankowe.

§ 24. Wykonanie zadań objętych preliminarzami wydatków może być - w przypadkach określonych przez Ministra Finansów - zlecane przedsiębiorstwom państwowym, instytucjom i organizacjom społecznym oraz innym jednostkom organizacyjnym, które otrzymują uprawnienia dysponentów kredytów stopnia określonego przez Ministra Finansów.

§ 25. Dla jednostek budżetowych otrzymujących wpływy i dokonywających wydatków w zakresie środków specjalnych, gospodarstw pomocniczych, depozytów i sum na zlecenie otwierane i prowadzone są w Narodowym Banku Polskim odrębne rachunki bankowe dla każdego rodzaju sum.

Dysponenci kredytów.

§  26.

1. Jednostki budżetowe posiadające rachunki bankowe są w zakresie dysponowania kredytami budżetowymi dysponentami kredytów pierwszego stopnia (głównymi), dysponentami kredytów drugiego stopnia lub dysponentami kredytów trzeciego stopnia.

2. Głównymi dysponentami kredytów są naczelne organy administracji państwowej, urzędy centralne i wydziały prezydiów rad narodowych, posiadające w budżecie centralnym lub w budżetach terenowych odrębne części budżetowe.

3. Dysponentami kredytów drugiego stopnia są jednostki budżetowe, dla których dysponenci główni - obok kredytów przeznaczonych do bezpośredniego wykorzystania (wydatkowania) - przekazują również kredyty podlegające dalszemu przekazaniu dysponentom trzeciego stopnia.

4. Dysponentami kredytów trzeciego stopnia są jednostki budżetowe, które otrzymane kredyty budżetowe wykorzystują (wydatkują) bezpośrednio bez prawa dalszego ich przekazywania.

§  27.

1. Wykazy dysponentów głównych ustalają:

1) Minister Finansów - w zakresie budżetu centralnego;

2) prezydia właściwych rad narodowych (wojewódzkich, powiatowych, m. st. Warszawy, m. Łodzi, dzielnicowych i miast stanowiących powiaty) - w zakresie swych budżetów terenowych.

2. Wykazy dysponentów drugiego stopnia ustalają dysponenci główni.

3. Wykazy dysponentów trzeciego stopnia ustalają:

1) w zakresie budżetu centralnego - dysponenci główni lub dysponenci drugiego stopnia w zależności od tego, którym z nich dysponenci trzeciego stopnia bezpośrednio podlegają;

2) w zakresie budżetów terenowych - prezydia właściwych rad narodowych (ust. 1 pkt 2).

4. Wymienione w ust. 1-3 wykazy dysponentów kredytów powinny być przesyłane Narodowemu Bankowi Polskiemu corocznie w terminie do dnia 15 grudnia. Wykazy te stanowią dla Narodowego Banku Polskiego podstawę do otwarcia rachunków dysponentów kredytów na następny okres budżetowy.

Organy kierujące i nadzorujące.

§  28.

1. Prezydia rad narodowych kierują wykonywaniem swych budżetów oraz czuwają nad prawidłowym wykonywaniem budżetów terenowych niższego stopnia (art. 19).

2. W szczególności prezydia rad narodowych:

1) uchwalają kwartalne plany wykonywania swych budżetów terenowych oraz kierują prawidłowym wykonywaniem tych planów;

2) ustalają - zgodnie z wytycznymi Ministra Finansów - wytyczne w sprawie uchwalania kwartalnych planów wykonywania budżetów terenowych niższego stopnia;

3) dokonują zmian w budżetach terenowych oraz uchwalają kredyty dodatkowe w zakresie ustalonym niniejszą uchwałą;

4) ustalają wykazy dysponentów kredytów w zakresie budżetu, którego wykonaniem kierują;

5) nadzorują wykonywanie budżetów terenowych przez prezydia rad narodowych niższego stopnia.

3. Prezydia gminnych rad narodowych i prezydia rad narodowych miast nie stanowiących powiatów wykonują budżety swych gmin i miast (art. 20 ust. 2). W tym zakresie prezydia rad narodowych gmin i miast nie stanowiących powiatów wykonują również czynności wydziałów finansowych.

4. Prezydia wojewódzkich i powiatowych rad narodowych (m. st. Warszawy, m. Łodzi, dzielnicowych i miast stanowiących powiaty) rozpatrują wszystkie sprawy związane z wykonywaniem budżetów terenowych bądź na wnioski wydziałów finansowych w przypadkach określonych w dalszych przepisach niniejszej uchwały, bądź też po wysłuchaniu opinii tych wydziałów.

§  29.

1. Naczelne organy administracji państwowej i urzędy centralne sprawują nadzór nad wykonywanym zadań w zakresie dochodów i wydatków przez podporządkowane im wydziały prezydiów rad narodowych oraz przez inne jednostki budżetowe podległe tym wydziałom.

2. Nadzór obejmuje również gospodarkę w zakresie środków specjalnych, gospodarstw pomocniczych, depozytów i sum na zlecenie.

3. Minister Finansów ustala szczegółowe przepisy wykonywania nadzoru.

Organy finansowe.

§  30.

1. Minister Finansów wykonuje budżet centralny i nadzoruje wykonywanie budżetów terenowych. W zakresie tym Minister Finansów planuje kwartalne wykonywanie budżetu centralnego, otwiera kredyty budżetowe w ramach kwartalnych planów, ustala wytyczne w zakresie planowania kwartalnego wykonywania budżetów terenowych, nadzoruje rozliczenia lub czuwa nad rozliczeniami z odpowiednimi budżetami przedsiębiorstw państwowych, zabezpiecza zachowanie dyscypliny budżetowej oraz wykonuje wszelkie inne niezbędne w tych sprawach czynności.

2. W zakresie planowania wykonania budżetu centralnego i otwierania kredytów budżetowych naczelnym organom administracji państwowej i urzędom centralnym Minister Finansów w szczególności:

1) opracowuje projekty kwartalnych planów wykonywania budżetu centralnego i przedstawia je Radzie Ministrów;

2) otwiera kredyty budżetowe naczelnym organom administracji państwowej i urzędom centralnym w granicach ustalonych kwartalnymi planami wykonywania poszczególnych części budżetu centralnego.

3. Nadzorując rozliczenia z budżetem centralnym przedsiębiorstw i innych jednostek organizacyjnych działających według zasad rozrachunku gospodarczego oraz czuwając nad rozliczeniami takich jednostek z budżetami terenowymi, Minister Finansów w szczególności:

1) ustala zasady oraz tryb rozliczeń z budżetem centralnym i z budżetami terenowymi przedsiębiorstw państwowych i innych jednostek organizacyjnych działających według zasad rozrachunku gospodarczego oraz innych jednostek wchodzących do tych budżetów tylko wynikami lub saldem dochodów i wydatków;

2) ustala kwartalne plany rozliczeń z budżetem centralnym przedsiębiorstw państwowych i innych jednostek organizacyjnych działających według zasad rozrachunku gospodarczego - w granicach kwartalnych planów wykonywania budżetu centralnego (ust. 2 pkt 1);

3) wykonuje inne w tym zakresie czynności określone odrębnymi przepisami.

4. W zakresie nadzorowania wykonywania budżetów terenowych Minister Finansów w szczególności:

1) ustala wytyczne w zakresie uchwalania przez prezydia rad narodowych kwartalnych planów wykonywania budżetów terenowych;

2) przekazuje tym budżetom dotację wyrównawczą oraz kredyty dodatkowe w granicach określonych przez Radę Ministrów (Prezydium Rządu);

3) nadzoruje wykonywanie tych budżetów w drodze przeprowadzenia inspekcji i kontroli oraz w drodze analizy otrzymywanych sprawozdań z wykonywania tych budżetów.

5. W zakresie zabezpieczenia zachowania dyscypliny budżetowej przez wszystkie organy administracji państwowej oraz przez przedsiębiorstwa państwowe i inne jednostki organizacyjne działające według zasad rozrachunku gospodarczego, a także przez instytucje i inne jednostki organizacyjne finansowane z budżetu państwa, Minister Finansów w szczególności:

1) organizuje i przeprowadza inspekcje i kontrole w celu sprawdzenia przestrzegania dyscypliny budżetowej przez jednostki wykonujące budżet centralny i budżety terenowe oraz przez przedsiębiorstwa państwowe i inne jednostki organizacyjne działające według zasad rozrachunku gospodarczego, a także przez instytucje i inne jednostki finansowane z tych budżetów;

2) ustala metody przeprowadzania inspekcji i kontroli przez nadrzędne jednostki i wydziały finansowe prezydiów rad narodowych w kierunku sprawdzania zachowania dyscypliny budżetowej przez jednostki wykonujące budżet centralny i budżety terenowe.

6. Nadto Minister Finansów:

1) czuwa nad pełnym i terminowym realizowaniem dochodów budżetowych oraz nad wykorzystaniem wszystkich źródeł dochodów zarówno w zakresie budżetu centralnego jak i w zakresie budżetów terenowych;

2) dysponuje wszelkiego rodzaju rachunkami Skarbu Państwa, prowadzonymi w Narodowym Banku Polskim i w innych bankach;

3) dokonuje zmian w budżecie centralnym i w budżetach terenowych w zakresie ustalonym niniejszą uchwałą;

4) prowadzi rachunkowość w zakresie wykonywania budżetu centralnego;

5) wydaje - w zakresie nie objętym niniejszą uchwałą - przepisy normujące szczegółowy tryb wykonywania budżetu centralnego i budżetów terenowych, a w szczególności przepisy o rachunkowości budżetowej oraz przepisy o zasadach i trybie opracowywania i składania sprawozdawczości z przebiegu wykonywania tych budżetów;

6) wykonuje inne czynności przewidziane bądź w niniejszej uchwale, bądź w przepisach odrębnych.

7. Czynności określone w ust. 2-6 wykonuje Minister Finansów bądź bezpośrednio, bądź przez wydziały finansowe prezydiów rad narodowych.

§  31.

1. Wydziały finansowe prezydiów rad narodowych wykonują budżety swych rad narodowych i nadzorują wykonywanie budżetów terenowych niższego stopnia.

2. W zakresie planowania wykonywania budżetów swych rad narodowych i otwierania kredytów budżetowych wydziały finansowe w szczególności:

1) opracowują projekty kwartalnych planów wykonywania budżetów terenowych na podstawie zgłoszeń innych wydziałów i przedstawiają je prezydiom rad narodowych do uchwalenia;

2) otwierają kredyty budżetowe dysponentom głównym w ramach ustalonych kwartalnymi planami.

3. W zakresie nadzorowania rozliczeń jednostek organizacyjnych działających według zasad rozrachunku gospodarczego z budżetem terenowym i kontroli rozliczeń takich samych jednostek z budżetami terenowymi niższego stopnia wydziały finansowe w szczególności:

1) ustalają kwartalne plany rozliczeń ze swymi budżetami terenowymi przedsiębiorstw i innych jednostek organizacyjnych działających według zasad rozrachunku gospodarczego - w granicach ustalonych kwartalnymi planami wykonywania tych budżetów;

2) nadzorują ustalanie i wykonywanie kwartalnych planów rozliczeń przez wydziały finansowe prezydiów rad narodowych niższego stopnia.

4. W zakresie wykonywania budżetów terenowych niższego stopnia wydziały finansowe w szczególności:

1) przekazują dotację wyrównawczą należną budżetom terenowym niższego stopnia;

2) zawiadamiają prezydia rad narodowych niższego stopnia o uchwaleniu kredytów dodatkowych na wydatki budżetów terenowych niższego stopnia;

3) nadzorują wykonywanie budżetów terenowych niższego stopnia w drodze przeprowadzania inspekcji i kontroli oraz w drodze analizy otrzymywanych okresowych sprawozdań z wykonywania tych budżetów.

5. W zakresie zabezpieczenia zachowania dyscypliny budżetowej przez wszystkie organy administracji państwowej oraz przez instytucje i przedsiębiorstwa finansowane z budżetu ich rady narodowej i z budżetów terenowych niższego stopnia wydziały finansowe przeprowadzają niezbędne inspekcje i kontrole w celu sprawdzenia przestrzegania dyscypliny budżetowej.

6. Nadto wydziały finansowe:

1) czuwają nad pełnym i terminowym wykorzystaniem źródeł dochodów zarówno budżetów swych rad narodowych jak i budżetów niższego stopnia;

2) dysponują środkami pieniężnymi wykonywanego budżetu, a w szczególności zaopatrują w nie głównych dysponentów kredytów;

3) prowadzą rachunkowość w zakresie wykonywania swego budżetu terenowego oraz sporządzają okresowe sprawozdania z wykonywania zarówno swego budżetu jak i budżetów niższego stopnia;

4) wykonują inne czynności związane z wykonywaniem budżetów terenowych, określone bądź niniejszą uchwałą, bądź przepisami na jej podstawie wydanymi.