Zasady gospodarki finansowej państwowych przedsiębiorstw przemysłu terenowego i wykonawstwa inwestycyjnego objętych planowaniem terenowym.

Monitor Polski

M.P.1961.64.276

Akt utracił moc

Wersja od: 21 sierpnia 1961 r.

UCHWAŁA Nr 289

RADY MINISTRÓW

z dnia 26 lipca 1961 r.

w sprawie zasad gospodarki finansowej państwowych przedsiębiorstw przemysłu terenowego i wykonawstwa inwestycyjnego objętych planowaniem terenowym.

I.

Przepisy ogólne.

§  1.

1. Uchwała niniejsza dotyczy państwowych przedsiębiorstw przemysłu terenowego i wykonawstwa inwestycyjnego, biur konstrukcyjnych i laboratoriów podległych radom narodowym, zwanych w dalszym ciągu uchwały "przedsiębiorstwami".

2. Za przedsiębiorstwa przemysłu terenowego należy uważać zgrupowane w wojewódzkich zjednoczeniach przemysłu terenowego jedno- bądź wielozakładowe przedsiębiorstwa, których działalność polega na:

1) wytwarzaniu lub przerobie artykułów rynkowych, zaopatrzeniowych i inwestycyjnych albo na świadczeniu usług,

2) eksploatacji złóż węgla brunatnego, torfu, kruszywa itp.

3. Za przedsiębiorstwa wykonawstwa inwestycyjnego należy uważać przedsiębiorstwa budowlano-montażowe (np. budownictwa miejskiego, remontowo-budowlane, wodno-melioracyjne, robót drogowych, wodociągowo-kanalizacyjnych, rozbiórkowo-porządkowych, instalacyjnych, remontów dźwigów osobowych, budowy sieci cieplnych) oraz działające głównie na rzecz wykonawstwa inwestycyjnego przedsiębiorstwa produkcji pomocniczej: sprzętu i transportu, geodezyjne, geologiczne i biura projektów.

4. Upoważnia się Ministra Finansów do rozciągnięcia w porozumieniu z właściwymi ministrami przepisów niniejszej uchwały na inne przedsiębiorstwa terenowe.

§ 2. Przedsiębiorstwa rozliczają się bezpośrednio z budżetem właściwych rad narodowych.

II.

Rentowność przedsiębiorstw.

§  3.

1. Podejmowana przez przedsiębiorstwa produkcja wyrobów bądź świadczenie usług powinny zapewnić osiągnięcie 5% zysku.

2. Podjęcie produkcji bądź świadczenia usług, które nie gwarantuje osiągnięcia 5% zysku, może nastąpić jedynie w przypadkach, gdy:

1) rodzaj wyrobów bądź usług objęty jest listą wyrobów, na których produkcję mogą być udzielane dotacje przedmiotowe,

2) podjęcie tej produkcji lub świadczenia usług nie spowoduje pogorszenia rentowności przedsiębiorstwa poniżej 5%.

§  4.

1. Lista wyrobów, o których mowa w § 3 ust. 2 pkt 1, ustalana jest corocznie w narodowym planie gospodarczym.

2. Szczegółowe zasady i tryb przyznawania dotacji przedmiotowych określają odrębne przepisy.

III.

Podział zysku.

§  5.

1. Zysk przedsiębiorstw (po potrąceniu dochodów ze sprzedaży lub likwidacji środków trwałych pomniejszonych o koszty sprzedaży lub likwidacji oraz po wyeliminowaniu zysku niezależnego i nieprawidłowego) dzieli się na:

1) wpłatę do budżetu terenowego,

2) odpisy na fundusz zakładowy,

3) odpisy na fundusz rezerwowy,

4) odpisy na fundusz rozwoju.

2. Przedsiębiorstwa, które stosownie do odrębnych przepisów nie tworzą funduszu zakładowego, dzielą zysk tylko na tytuły wymienione w ust. 1 pkt 1, 3 i 4.

3. Przed dokonaniem podziału zysk podlega weryfikacji w trybie przepisów w sprawie rewizji finansowo-księgowej państwowych jednostek organizacyjnych w celu ustalenia, w jakiej wysokości został on uzyskany:

1) w rezultacie wysiłku skierowanego na zwiększenie produkcji, wzbogacenia jej asortymentu i podniesienia jakości oraz efektywnego obniżenia kosztów własnych (zysk prawidłowy),

2) wskutek zmian cen sprzedawanych wyrobów i taryf świadczonych usług, jak również urzędowych zmian cen zużywanych środków produkcji i taryf usług, zmian wysokości marży, stawek płac, składek na ubezpieczenia majątkowe i społeczne, stawek podatkowych, stopy procentowej oraz norm amortyzacji (zysk i straty niezależne od działalności przedsiębiorstw),

3) w wyniku niewłaściwej działalności przedsiębiorstwa (zysk nieprawidłowy).

4. Za nieprawidłowy uważa się zysk osiągnięty przez przedsiębiorstwa w sposób naruszający interes społeczny lub obowiązujące przepisy, a w szczególności przez:

1) niedotrzymanie obowiązujących receptur lub technicznych warunków produkcji z uszczerbkiem dla uzasadnionych interesów odbiorców,

2) ujmowanie w fakturach nie wykonanych robót,

3) nieprawidłowe rozliczenie odzysku materiałów,

4) niedokonywanie zakresu rzeczowego remontów, powodujące utrzymanie w złym stanie budynków, maszyn i urządzeń lub ich niszczenie,

5) niedokonywanie prawidłowych odpisów amortyzacyjnych,

6) niedokonywanie planowanych nakładów na bezpieczeństwo i higienę pracy,

7) preferowanie produkcji wysoko rentownej przy nieuzasadnionym i z uszczerbkiem dla zaopatrzenia rynku oraz innych przedsiębiorstw zmniejszeniu produkcji nisko rentownej określonej w zadaniach planu,

8) naruszenie obowiązujących przepisów dotyczących ustalania bądź stosowania cen i taryf,

9) nieprawidłowe rozliczenie kosztów.

5. Ministrowie sprawujący nadzór nad właściwymi organami prezydiów wojewódzkich rad narodowych (rad narodowych miast wyłączonych z województw) oraz Przewodniczący Komitetu Drobnej Wytwórczości mogą określić inne przypadki poza wymienionymi w ust. 4, w których sposób osiągnięcia zysku przedsiębiorstwa będzie uważany za naruszający interes społeczny.

6. Zysk niezależny od działalności przedsiębiorstw podlega wpłacie do budżetu jednostkowego wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa).

7. Upoważnia się prezydia wojewódzkich rad narodowych (rad narodowych miast wyłączonych z województw) do pokrywania strat niezależnych od działalności przedsiębiorstw z budżetu jednostkowego wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa).

8. Zysk nieprawidłowy podlega w 50% wpłacie do budżetu właściwej rady narodowej; pozostała część podlega wpłacie na rachunek właściwego zjednoczenia (zarządu) lub wydziału prezydium wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa), zwanego dalej "wydziałem", z przeznaczeniem na zasilanie funduszów inwestycyjno-remontowych przedsiębiorstw.

§  6.

1. Przedsiębiorstwa dokonują wpłat z zysku prawidłowego do budżetu według stawek przewidzianych w tabelach stanowiących załączniki nr 1 i 2 do uchwały.

2. Wpłaty z zysku do budżetu przedsiębiorstwa dokonują zaliczkowo (miesięcznie) i wynikowo (kwartalnie i rocznie).

3. W wyjątkowych, gospodarczo uzasadnionych przypadkach prezydia wojewódzkich rad narodowych (rad narodowych miast wyłączonych z województw) mogą stawki wpłat z zysku do budżetu obniżyć lub podwyższyć, jednakże w takich granicach, aby łączna suma rozliczeń przedsiębiorstw z budżetami w ramach zjednoczenia (zarządu) lub wydziału nie była wyższa od kwoty przypadającej dla nich na podstawie tabeli.

4. Obniżenie lub podwyższenie stawek wpłat z zysku do budżetu, o których mowa w ust. 3, ustalają prezydia wojewódzkich rad narodowych (rad narodowych miast wyłączonych z województw), na wniosek wydziału finansowego, po zasięgnięciu opinii prezydium właściwej rady narodowej dla danego przedsiębiorstwa, w okresie umożliwiającym ich uwzględnienie przy opracowywaniu planów techniczno-ekonomicznych przedsiębiorstw oraz przy ustalaniu rocznych rozliczeń przedsiębiorstw z budżetem.

§ 7. Zasady i tryb dokonywania odpisów z zysku na fundusz zakładowy ustalają odrębne przepisy.

§  8.

1. Na fundusz rezerwowy przedsiębiorstwa odpisują część zysku w wysokości ustalonej przez prezydium właściwej rady narodowej na wniosek zjednoczenia (zarządu) lub wydziału, nie przekraczającej jednak w stosunku rocznym 2% planowanego rocznego osobowego funduszu płac przedsiębiorstwa. Z chwilą zakumulowania sumy wynoszącej 10% planowanego rocznego osobowego funduszu płac przedsiębiorstwa odpisy na fundusz rezerwowy ustają.

2. Środki funduszu rezerwowego służą:

1) na pokrycie strat przedsiębiorstwa powstałych w wyniku wprowadzenia do produkcji nowych asortymentów bądź strat powstałych w wyniku dokonania przeceny towarów posezonowych, bez względu na wynik z całej działalności przedsiębiorstwa,

2) na pokrycie strat zależnych od przedsiębiorstwa jako wyniku z całej działalności.

3. Przedsiębiorstwo pokrywa straty, o których mowa w ust. 2, po uprzednim uzyskaniu zgody właściwego zjednoczenia (zarządu) lub wydziału.

§  9.

1. W razie poniesienia przez przedsiębiorstwo straty, o której mowa w § 8 ust. 2, przekraczającej wysokość posiadanego w danym okresie funduszu rezerwowego bank zmniejsza wypłatę środków pieniężnych na płace o sumę przekroczenia.

2. W przypadku przewidzianym w ust. 1 brakującą na wypłatę wynagrodzeń sumę przedsiębiorstwo otrzymuje z rezerwy budżetowej budżetu właściwej rady narodowej. Otrzymana pożyczka podlega zwrotowi w ciągu 12 miesięcy od daty jej otrzymania. Podejmując decyzję o wypłacie brakującej sumy prezydium rady narodowej powinno jednocześnie na wniosek zjednoczenia (zarządu) lub wydziału określić środki zmierzające do uzdrowienia gospodarki przedsiębiorstwa bądź zarządzić jego likwidację w przepisanym trybie.

3. Jeżeli po upływie terminu określonego w ust. 2 przedsiębiorstwo objęte planem uzdrowienia nadal nie posiada warunków pozwalających na zwrot otrzymanej pożyczki, decyzje w sprawie dalszego postępowania podejmuje prezydium wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) w porozumieniu z Ministrem Finansów. Minister Finansów może upoważnić prezydium wojewódzkiej rady narodowej do przedłużenia terminu spłaty zadłużenia bądź do uznania udzielonej pożyczki za dotację bezzwrotną.

4. Przepisy ust. 1-3 stanowią uzupełnienie przepisów ogólnych o bankowej kontroli funduszu płac w stosunku do przedsiębiorstw objętych niniejszą uchwałą.

§ 10. Część zysku pozostającą po dokonaniu wpłat do budżetu oraz odpisów na fundusz zakładowy i rezerwowy przeznacza się na fundusz rozwoju przedsiębiorstwa.

IV.

Finansowanie środków obrotowych.

§ 11. Na fundusz rozwoju przedsiębiorstwa przeznacza się:

1) część zysku zgodnie z § 10,

2) nadwyżki środków obrotowych,

3) dotacje z budżetów rad narodowych zgodnie z § 16 ust. 2.

§  12.

1. Środki z funduszu rozwoju przedsiębiorstwa przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie niedoboru bądź wzrostu środków obrotowych w granicach normatywu z uwzględnieniem pasywów starych.

2. Pozostałe środki z funduszu rozwoju przedsiębiorstwa przeznacza się na fundusz inwestycyjno-remontowy.

§ 13. Jeżeli potrzeby przedsiębiorstwa w zakresie uzupełnienia niedoboru bądź wzrostu własnych środków obrotowych w granicach normatywu wyprzedzają w czasie wygospodarowanie funduszu rozwoju przedsiębiorstwa, bank może udzielić przedsiębiorstwu kredytu podlegającego spłacie z wygospodarowanego następnie funduszu rozwoju przedsiębiorstwa.

§ 14. Jeżeli w przedsiębiorstwie istnieje nadmiar środków obrotowych w ciągu roku, właściwe zjednoczenie (zarząd) lub wydział, z własnej inicjatywy bądź na wniosek banku, może zarządzić zablokowanie części środków obrotowych przedsiębiorstwa na odrębnym oprocentowanym rachunku bankowym na ściśle określony czas, nie dłuższy jednak niż do końca roku.

§  15.

1. Normatyw środków obrotowych oraz ich wzrost lub zmniejszenie w ciągu roku ustalają przedsiębiorstwa we własnym zakresie, w porozumieniu z właściwymi oddziałami banków, zgodnie z ustalonymi przez zjednoczenia (zarządy) lub wydziały wytycznymi w sprawie normowania środków obrotowych.

2. Wysokość normatywów środków obrotowych przedsiębiorstwa uzgadniają z oddziałem banku finansującego działalność eksploatacyjną przedsiębiorstwa.

3. Ramowe zasady normowania środków obrotowych ustala Minister Finansów.

4. Zobowiązuje się właściwych ministrów (Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości) do określenia szczegółowych zasad i metod normowania środków obrotowych dla nadzorowanych przedsiębiorstw na podstawie zasad, o których mowa w ust. 3.

§  16.

1. Wyposażenie w środki obrotowe nowo zorganizowanych przedsiębiorstw dokonywane jest z budżetów rad narodowych.

2. Zwiększenie wyposażenia przedsiębiorstw w środki obrotowe na skutek organizowania nowych zakładów, oddziałów produkcyjnych lub usługowych albo stanowisk pracy, jak również na skutek rozszerzenia zakresu robót budowlanych, które w zasadniczy sposób zwiększają zapotrzebowanie na środki obrotowe, dokonywane jest z budżetów właściwych rad narodowych tylko w razie braku środków funduszu rozwoju przedsiębiorstwa w danym roku. O wysokości przyznawanych środków decydują prezydia właściwych rad narodowych.

3. Upoważnia się Ministra Finansów do refundowania wydatków, o których mowa w ust. 2, w zakresie organizowania nowych punktów usługowych świadczących usługi dla ludności, z rezerwy budżetu centralnego w razie przekroczenia planu rozwoju usług dla ludności.

4. Minister Finansów określi zasady i tryb refundacji środków, o której mowa w ust. 3.

§ 17. Minister Finansów z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezesa Narodowego Banku Polskiego albo naczelnych dyrektorów Banku Inwestycyjnego i Banku Rolnego może określić w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami (Przewodniczącym Komitetu Drobnej Wytwórczości) grupy przedsiębiorstw, w których normatyw środków obrotowych zostanie pokryty w części kredytem normatywnym.

§ 18. Do odpisów na fundusze rezerwowy i rozwoju stosuje się odpowiednio przepis § 6 ust. 2.

V.

Finansowanie inwestycji i kapitalnych remontów.

§  19.

1. Własne inwestycje produkcyjne przedsiębiorstw i kapitalne remonty przedsiębiorstw finansowane są z funduszu inwestycyjno-remontowego.

2. Inwestycje socjalno-kulturalne przedsiębiorstw finansowane są z odrębnego rachunku bankowego w granicach zakumulowanych na tym rachunku środków przeznaczonych na ten cel.

§  20.

1. Fundusz inwestycyjno-remontowy tworzony jest:

1) z części funduszu amortyzacyjnego pozostawionej do dyspozycji przedsiębiorstw,

2) z części funduszu rozwoju, o której mowa w § 12 ust. 2,

3) z dochodów ze sprzedaży lub z likwidacji środków trwałych po potrąceniu kosztów sprzedaży lub likwidacji,

4) z odszkodowań ubezpieczeniowych uzyskanych w związku ze szkodami wyrządzonymi w środkach trwałych,

5) ze środków uzyskanych w związku z realizacją inwestycji przedsiębiorstw,

6) z innych środków przewidzianych w odrębnych przepisach,

7) z dotacji budżetowych,

8) z dotacji funduszów celowych przeznaczonych na finansowanie inwestycji lub kapitalnych remontów.

2. Na inwestycje socjalno-kulturalne mogą być przeznaczone środki pochodzące:

1) ze środków funduszu zakładowego lub innych funduszów przeznaczonych dla załogi, poza środkami przeznaczonymi na zakładowy fundusz mieszkaniowy,

2) z dochodów z likwidacji lub sprzedaży środków trwałych służących celom socjalno-kulturalnym,

3) z dotacji funduszów przeznaczonych na cele socjalno-kulturalne, a określonych odrębnymi przepisami,

4) z dotacji budżetowych.

§  21.

1. Wskaźniki funduszu amortyzacyjnego przypadającego do odprowadzenia na fundusz inwestycyjno-remontowy ustalają prezydia rad narodowych na wniosek właściwego zjednoczenia (zarządu) lub wydziału. Pozostała część funduszu amortyzacyjnego podlega odprowadzeniu do budżetu właściwej rady narodowej.

2. Środki funduszu inwestycyjno-remontowego przedsiębiorstwa, poza pokryciem nakładów na kapitalne remonty i inwestycje własne przedsiębiorstwa, służą również na pokrycie przypadających do spłaty kredytów bankowych.

§ 22. Banki mogą udzielać przedsiębiorstwom kredytów:

1) na poczet ich środków własnych przewidzianych do zakumulowania na cele inwestycyjno-remontowe do końca roku kalendarzowego,

2) na poczet środków funduszów inwestycyjno-remontowych przeznaczonych na nie objęte limitami narodowego planu gospodarczego inwestycje polegające na zakupach maszyn i urządzeń oraz kosztach związanych z oddaniem ich do eksploatacji (montaż i instalacja), jak również na uzupełnieniu sprzętu budowlanego i środków transportowych dla przedsiębiorstw wykonawstwa inwestycyjnego,

3) na inwestycje szybko rentujące się.

§ 23. Udzielone kredyty, o których mowa w § 22, wraz z wszelkimi odsetkami od tych kredytów (w tym również od zadłużenia przeterminowanego) podlegają spłacie ze środków funduszów inwestycyjno-remontowych, a w razie braku środków na rachunkach tych funduszów - z rachunków rozliczeniowych przedsiębiorstw.

§ 24. Środki funduszu inwestycyjno-remontowego gromadzone są na odrębnym rachunku bankowym przedsiębiorstwa w banku finansującym jego działalność eksploatacyjną.

VI.

Przepisy przejściowe i końcowe.

§ 25. Minister Finansów określi szczegółowe zasady i tryb rozliczeń przedsiębiorstw z budżetami terenowymi oraz w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami (Przewodniczącym Komitetu Drobnej Wytwórczości) szczegółowe zasady i tryb dokonywania odpisów na fundusze rezerwowy, rozwoju i inwestycyjno-remontowy.

§ 26. Na wniosek prezydium wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) Minister Finansów w porozumieniu z właściwym ministrem (Przewodniczącym Komitetu Drobnej Wytwórczości) może określić odmienne zasady dysponowania funduszami przedsiębiorstw oraz zyskami niezależnymi i nieprawidłowymi.

§  27.

1. Prezydia rad narodowych dokonają rozliczenia nadwyżek i niedoborów środków obrotowych przedsiębiorstw na dzień 31 grudnia 1961 r. Rozliczenie to powinno być poprzedzone kontrolą, a w uzasadnionych przypadkach rewizją normatywów środków obrotowych przeprowadzoną w porozumieniu z oddziałami banku finansującego działalność eksploatacyjną przedsiębiorstwa.

2. Upoważnia się prezydia wojewódzkich rad narodowych do przejęcia na dochód budżetów jednostkowych tych rad salda nadwyżek środków obrotowych wynikłego z rozliczenia nadwyżek i niedoborów przedsiębiorstw powiatowych i miejskich na pokrycie salda niedoborów innych przedsiębiorstw.

3. Jeżeli wysokość niedoborów środków obrotowych przedsiębiorstw według stanu na dzień 31 grudnia 1961 r. przekroczy kwoty nadwyżek, rady narodowe mogą jednorazowo pokryć brakujące środki z nadwyżki budżetowej 1961 r.

§ 28. Tracą moc:

1) uchwała nr 36 Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1959 r. w sprawie zasad wyrównywania różnic cen, podziału zysku oraz finansowania środków obrotowych państwowych przedsiębiorstw przemysłu terenowego (Monitor Polski z 1959 r. Nr 15, poz. 61 i z 1960 r. Nr 26, poz. 125),

2) uchwała nr 150 Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 1959 r. w sprawie podziału zysku oraz finansowania środków obrotowych państwowych przedsiębiorstw wykonawstwa inwestycyjnego podległych prezydiom rad narodowych (Monitor Polski Nr 42, poz. 192).

§ 29. Uchwała wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, z tym że przepis § 6 ust. 1 obowiązuje od dnia 1 stycznia 1962 r.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  Nr 1

TABELA WPŁAT Z ZYSKU DO BUDŻETU DOKONYWANYCH PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA PRZEMYSŁU TERENOWEGO

				Procent wpłat przy rentowności do 5%*)
Procent nakładów osobowych w nakładach ogółem			przemysł materiałów budowlanych		przemysł spożywczy	biura konstrukcyjne i laboratoria badawcze	pozostały przemysł terenowy
1			2		3	4	5
do		10	70		50	80	75
powyżej		10-15	65		47	78	71
"		15-20	60		44	76	67
"		20-25	55		41	74	63
"		25-30	50		38	72	59
"		30-35	45		35	70	55
"		35-40	40		32	68	51
"		40-45	35		29	66	47
"		45-50	30		26	64	43
"		50-55	25		23	62	39
"		55	20		20	60	35

*) Przy rentowności powyżej 5% wysokość stawki procentowej wpłat do budżetu zwiększa się o różnicę między osiągniętą rentownością a 5% rentownością (z zaokrągleniem do 0,1%).

Np. przy rentowności 11,4% i udziale nakładów osobowych w nakładach ogółem 42% sławka wpłat do budżetu wyniesie dla przedsiębiorstw przemysłu terenowego materiałów budowlanych 35% + 6,4%, czyli 41,4%.

Zwiększenie stawek wpłat z zysku stosowane jest w granicach zapewniających dokonanie należnych przedsiębiorstwu odpisów na fundusz zakładowy i rezerwowy oraz planowanych odpisów na fundusz rozwoju, pod warunkiem zapewnienia co najmniej planowanej kwoty wpłat z zysku do budżetu.

ZAŁĄCZNIK  Nr 2

TABELA WPŁAT Z ZYSKU DO BUDŻETU DOKONYWANYCH PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA WYKONAWSTWA INWESTYCYJNEGO

Rentowność w procentach *) (stosunek wyniku bilansowego do kosztu własnego sprzedaży ogółem) **)			% wpłat z zysku do budżetu ***)
do		2	10
powyżej		2-4	15
"		4-6	25
"		6-9	35
"		9-12	40
"		12-15	45
"		15-18	50
"		18-21	55
"		21	60

*) Rentowność w procentach jest to stosunek wyniku bilansowego po potrąceniu dochodów ze sprzedaży lub likwidacji środków trwałych pomniejszonych o koszty tej sprzedaży lub likwidacji oraz po wyeliminowaniu zysku niezależnego oraz 50% zysku nieprawidłowego - do kosztu własnego sprzedaży ogółem.

**) Przez koszt własny sprzedaży ogółem rozumie się koszt własny sprzedanej produkcji podstawowej, pomocniczej, usług i materiałów, z wyłączeniem robót wykonanych siłami obcymi (przez podwykonawców).

***) % wpłat z zysku do budżetu dla Śląskiego Zarządu Budownictwa Miejskiego zwiększa się o 30%.