Rozdział 3 - Przepisy szczegółowe. - Zasady bilansowania i sporządzania sprawozdań rocznych.

Monitor Polski

M.P.1951.A-106.1555

Akt utracił moc

Wersja od: 26 stycznia 1953 r.

III.

Przepisy szczegółowe.

Środki trwałe, środki oddane, środki otrzymane, fundusze własne.

§  8.

1. Środki trwałe wykazuje się w aktywach bilansu w wartości netto, tj. po potrąceniu odpisów na zużycie.

Wartości placów, gruntów, terenów (także leśnych i wodnych) oraz nadań górniczych nie wykazuje się na kontach środków trwałych ani też w bilansach.

Zasada ta nie dotyczy wszelkich nakładów inwestycyjnych poczynionych na placach, gruntach i terenach, jak nawierzchnie, melioracje, osuszanie, nawadnianie itp., które zalicza się do środków trwałych i umarza na zasadach ogólnych.

Ogólną powierzchnię posiadanych placów, gruntów i terenów należy podać w formie uwagi w zestawieniu środków trwałych oraz ich umorzeń (wzór Nr 2).

Przepisy o niewykazywaniu w bilansach wartości placów, gruntów i terenów nie dotyczą przedsiębiorstw mających formę spółek prawa handlowego, w których Skarb Państwa, przedsiębiorstwa państwowe albo osoby prawne prawa publicznego posiadają udział, wynoszący ponad 50% kapitału zakładowego.

2. 3 Inwestycje oraz kapitalne remonty zarówno rozpoczęte jak też zakończone wykazuje się w bilansie w wysokości poniesionych nakładów.

Kompensatę sald na kontach inwestycji zakończonych oraz remontów kapitalnych przeprowadza się po zatwierdzeniu bilansu rocznego w księgach rachunkowych roku następującego po roku sprawozdawczym.

§ 9. 4

1. Przelewy do budżetu nadwyżek środków obrotowych, przelewy z zysku, jak również dotacje na uzupełnienie środków obrotowych i na pokrycie strat przyjąć należy do bilansu w wysokości sum efektywnie wypłaconych bądź otrzymanych w roku sprawozdawczym.

Różnicę między sumą przypadającą do odprowadzenia z zysku na rzecz budżetu za rok sprawozdawczy, obliczoną w myśl obowiązujących przepisów, a faktycznie dokonanymi wpłatami uwidacznia się wyłącznie w danych uzupełniających do bilansu jako środki do odprowadzenia lub środki oddane w nadmiarze.

Przypadającą w dniu 31 grudnia na rzecz przedsiębiorstwa dotację na pokrycie planowej straty roku sprawozdawczego (wyrównanie roczne) wykazuje się również w danych uzupełniających.

2. Roczne salda zapisów sum przekazanych i otrzymanych w roku sprawozdawczym z tytułu nadwyżek środków obrotowych, dotacji na uzupełnienie środków obrotowych, wpłat z zysku lub dotacji na pokrycie strat przenosi się do ksiąg rachunkowych roku następnego. Po zatwierdzeniu bilansu podlegają przeksięgowaniu na konto funduszu statutowego (bądź na konta jego zmniejszeń lub zwiększeń, jeżeli są one przewidziane w planie kont) sumy przekazane i otrzymane, które zostały zarachowane przez budżet państwa jako dochody lub wydatki roku sprawozdawczego.

3. Saldo debetowe kont przelewów części zysku na inwestycje jak też odpisów na fundusze specjalnego przeznaczenia należy uwidocznić w bilansie. Salda te przenosi się do ksiąg roku następnego, w których po zatwierdzeniu bilansu przeprowadza się roczne odpisy wyrównawcze, a salda roczne, powiększone lub pomniejszone o odpisy wyrównawcze, przenosi się na fundusz statutowy (na jego zwiększenie lub zmniejszenie). Salda kont zwiększeń lub zmniejszeń funduszu statutowego przenieść należy na konto funduszu statutowego przed sporządzeniem bilansu, wykazując w tym bilansie fundusz statutowy w jednej łącznej sumie.

Zysk bądź stratę netto należy wykazać w bilansie. Zysk bądź stratę netto przenosi się do ksiąg roku następnego. Po zatwierdzeniu bilansu i dokonaniu odpisów wyrównawczych za rok poprzedni przenosi się je na konto funduszu statutowego (bądź na konta jego zwiększeń lub zmniejszeń, jeżeli są one przewidziane w planie kont).

§  10.

1. 5 Gotówkę w kasie należy wykazać w aktywach bilansu zgodnie ze stanem faktycznym w dniu 31 grudnia roku sprawozdawczego stwierdzonym protokołem z rewizji kasy przez komisję inwentaryzacyjną.

Salda rachunków bankowych, kredytów bankowych, należności i zobowiązań regulowanych w trybie inkasa bankowego, jak również saldo konta "finansowanie inwestycji" należy przyjąć do bilansu w wysokości uzgodnionej i potwierdzonej na piśmie przez właściwy bank finansujący w myśl zasad określonych w zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 4 lipca 1951 r. w sprawie obowiązku okresowego uzgadniania rozliczeń regulowanych w trybie inkasa bankowego oraz rachunków operacyjnego i kredytów (Monitor Polski Nr A-73, poz. 962) oraz zarządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 maja 1952 r. w sprawie obowiązku okresowego uzgadniania przez inwestorów zapisów księgowych w zakresie finansowania inwestycji z bankami finansującymi inwestycje (Monitor Polski Nr A-48, poz. 660); odpisy potwierdzeń uzgodnienia sald, o których mowa powyżej, należy dołączyć do bilansu rocznego.

Przelewy dokonane w roku sprawozdawczym, które nie wpłyną na odpowiedni rachunek bankowy przedsiębiorstwa do dnia 31 grudnia roku sprawozdawczego, powinny być wykazane na debecie konta "Sumy pieniężne w drodze".

2. 6 Salda rozrachunków pozainkasowych z odbiorcami, dostawcami oraz rozrachunków z organami finansowymi, instytucjami ubezpieczeń społecznych, Państwowym Zakładem Ubezpieczeń i innymi instytucjami, jak też salda innych należności i zobowiązań powinny być uzgodnione z kontrahentami. Fakt uzgodnienia powinien być potwierdzony na piśmie w trybie ustalonym zarządzeniem Ministra Finansów z dnia 4 października 1951 r. W wyjątkowych przypadkach, kiedy do dnia zakończenia prac bilansowych nie zostanie osiągnięte wzajemne uzgodnienie sald, dopuszcza się przyjęcie do bilansu sum wynikających z ksiąg rachunkowych i uznanych przez przedsiębiorstwa za słuszne.

3. Salda rozliczeń wewnętrzno-branżowych muszą być bezwarunkowo uzgodnione na dzień bilansowy. Bilans, do którego będą wprowadzone nie uzgodnione salda rozliczeń wewnętrzno-branżowych, będzie traktowany jako nieprawidłowo sporządzony.

4. Przed sporządzeniem bilansu poddać należy gruntownej analizie zapisy na kontach odbiorców i dostawców (zleceniodawców, podwykonawców) oraz przeprowadzić w jej wyniku księgowania porządkujące, tak aby zgodnie z obowiązującymi planami kont konta odbiorców krajowych (zleceniodawców) nie wykazywały sald kredytowych, konta zaś dostawców krajowych (podwykonawców) - sald debetowych.

Przepis powyższy nie dotyczy kont odbiorców i dostawców (zleceniodawców, podwykonawców) przeznaczonych do rejestracji zaliczek otrzymanych czy udzielonych w trybie ustalonym przepisami odrębnymi.

§ 11. 7 Należności sporne wykazuje się w bilansie w pełnej sumie; za należności sporne uważa się te roszczenia, które skierowano na drogę postępowania sądowego lub arbitrażowego.

Roszczenia oddalone w postępowaniu sądowym lub arbitrażowym należy odpisać na straty lub też - jeśli są to roszczenia dotyczące mank i ubytków powstałych w roku sprawozdawczym - na koszty.

§ 12. 8 Zobowiązania i należności, w stosunku do których nastąpiło przedawnienie, należy odpisać na zyski lub straty.

Należności nieściągalne podlegają również odpisaniu na straty na podstawie uprzedniej decyzji kierownika przedsiębiorstwa, zatwierdzonej przez jednostkę nadrzędną zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Należności i zobowiązania wobec Skarbu Państwa z tytułu różnic cen i narzutów administracyjnych figurujące w księgach rachunkowych na dzień 31 grudnia 1951 r., a wynikające z transakcji dokonanych do końca 1950 r., należy odpisać na straty lub zyski nadzwyczajne

§  13.

1. Nie wykorzystane rezerwy, których tworzenie przewidywał plan finansowo-przemysłowy przedsiębiorstwa, wykazuje się w bilansie.

2. Fundusze celowe przyjmuje się do bilansu w wysokości sald na odpowiednich kontach. Salda tych kont powinny być uzgodnione ze stanami na rachunkach bankowych funduszów i rezerw. Zasada ta nie dotyczy kont "Fundusz zakładowy" i "Fundusz popierania produkcji z odpadków".

§ 14. 9 Wydatki na współzawodnictwo pracy, poniesione w 1952 r. na podstawie przepisów szczególnych, które nie znalazły pokrycia w odpisach na fundusz zakładowy na skutek braku warunków do jego utworzenia bądź też gdy odpisy na fundusz zakładowy nie pokryły ich w całości, należy odpisać na straty w księgach roku następnego po zatwierdzeniu bilansu.

Przepisy powyższe stosuje się do przedsiębiorstw objętych działaniem ustawy z dnia 4 lutego 1950 r. o Funduszu Zakładowym (Dz. U. Nr 6, poz. 53).

§ 15. 10 Zarówno fundusz zakładowy jak i fundusz popierania produkcji ubocznej wykazuje się w bilansie w dwu pozycjach: w pasywach - sumą utworzonego funduszu, w aktywach - sumą poniesionych wydatków z danego funduszu.

§ 16. Salda kont rozliczeń międzyokresowych zarówno czynnych jak i biernych, które wykazać należy w bilansie, powinny być uprzednio skontrolowane i doprowadzone do takiego stanu, aby po stronie aktywów ujęte były wszystkie wydatki i nakłady poniesione w bieżącym okresie, a odnoszące się do okresów następnych, natomiast aby po stronie pasywów ujęte były bądź wpływy z tytułu dochodów, dotyczących okresu przyszłego, bądź zarezerwowane koszty, dotyczące okresu sprawozdawczego.

Materiały, towary, wyroby, produkcja w toku.

§  17.

1. Środki obrotowe ewidencjonowane na kontach zapasów produkcyjnych i towarowych wykazuje się w bilansie w wartości wynikającej z ich wycenienia według zasad podanych w zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 4 października 1951 r.

2. Manka, ubytki i straty nie zawinione oraz nadwyżki podlegają odpisaniu na straty lub zyski przed sporządzeniem bilansu. Bilans, do którego będą wprowadzane manka, ubytki i straty nie zawinione, będzie traktowany jako nieprawidłowo sporządzony.

³ § 8 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 3 zarządzenia z dnia 13 grudnia 1952 r. (M.P.53.A-6.68) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 26 stycznia 1953 r.

⁴ § 9 zmieniony przez § 1 pkt 4 zarządzenia z dnia 13 grudnia 1952 r. (M.P.53.A-6.68) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 26 stycznia 1953 r.

⁵ § 10 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. a) zarządzenia z dnia 13 grudnia 1952 r. (M.P.53.A-6.68) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 26 stycznia 1953 r.

⁶ § 10 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. b) zarządzenia z dnia 13 grudnia 1952 r. (M.P.53.A-6.68) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 26 stycznia 1953 r.

⁷ § 11 zmieniony przez § 1 pkt 6 zarządzenia z dnia 13 grudnia 1952 r. (M.P.53.A-6.68) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 26 stycznia 1953 r.

⁸ § 12 zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 15 lutego 1952 r. (M.P.52.A-18.224) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 3 marca 1952 r.

⁹ § 14 zmieniony przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 13 grudnia 1952 r. (M.P.53.A-6.68) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 26 stycznia 1953 r.

¹⁰ § 15 zmieniony przez § 1 pkt 8 zarządzenia z dnia 13 grudnia 1952 r. (M.P.53.A-6.68) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 26 stycznia 1953 r.