Rozdział 3 - Koordynacja ogólnobranżowa. - Współpraca i koordynacja gospodarcza.

Monitor Polski

M.P.1965.33.178

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1975 r.

Rozdział  3.

Koordynacja ogólnobranżowa.

§  8.

1. Przedsiębiorstwa nadzorowane przez zjednoczenie wiodące reprezentowane są w organie porozumienia ogólnobranżowego przez to zjednoczenie.

2. Przedsiębiorstwa zgrupowane w zjednoczeniach przemysłu kluczowego (budownictwa), uczestniczące w innych porozumieniach ogólnobranżowych, mogą być reprezentowane w organach tych porozumień przez nadzorujące je zjednoczenie albo za jego zgodą bezpośrednio przez swych przedstawicieli.

3. Przedsiębiorstwa państwowego przemysłu (budownictwa) terenowego, spółdzielnie, jednostki i zakłady budżetowe podległe radom narodowym oraz instytucje i organizacje dotowane z budżetu tych rad, organizacje prowadzące chałupniczo-nakładczą działalność przemysłową, warsztaty rzemieślnicze i zakłady przemysłu prywatnego, zwane dalej w skróceniu "jednostkami terenowymi", reprezentowane są w porozumieniu ogólnobranżowym przez właściwy organ porozumienia terenowobranżowego.

4. Jeśli nie zawarto porozumienia terenowobranżowego, jednostki terenowe reprezentowane są w porozumieniu ogólnobranżowym przez właściwe przedsiębiorstwo prowadzące lub patronackie lub przez swe jednostki nadrzędne albo z ich upoważnienia przez swych przedstawicieli.

5. Jednostki organizacyjne zgrupowane w zrzeszeniach asortymentowych lub ośrodkach branżowych (§ 9) reprezentowane są w organie porozumienia przez właściwe przedsiębiorstwo wiodące w tym zrzeszeniu (ośrodku).

§  9.

1. Jeśli w branży istnieje grupa jednostek organizacyjnych:

1) odróżniających się od pozostałych odrębnym charakterem produkcji lub

2) zachodzi ekonomiczna celowość zorganizowania ich działalności na zasadzie ścisłej więzi terytorialno-produkcyjnej,

może być zorganizowane, w ramach porozumienia ogólnobranżowego, zrzeszenie asortymentowe (pkt 1) lub ośrodek branżowy (pkt 2). Zrzeszenie asortymentowe może mieć ogólnokrajowy lub terytorialny zasięg działania.

2. W wypadkach, o których mowa w ust. 1, funkcje wiodące należy, w miarę możliwości, powierzyć odpowiedniemu przedsiębiorstwu prowadzącemu (patronackiemu) wyznaczonemu w trybie uchwały nr 388 Rady Ministrów z dnia 17 listopada 1960 r. o przedsiębiorstwach prowadzących (Monitor Polski Nr 94, poz. 417).

3. Uchwały organu porozumienia ogólnobranżowego i wytyczne zjednoczenia wiodącego ogólnobranżowego są dla zrzeszeń asortymentowych i ośrodków branżowych wiążące.

§  10.

1. Za zorganizowanie porozumienia i zapewnienie mu właściwych warunków działalności odpowiedzialne jest właściwe zjednoczenie wiodące.

2. Zjednoczenie wiodące ma obowiązek uzgodnić z jednostkami nadrzędnymi przyszłych uczestników porozumienia warunki ich uczestnictwa i jego zakres oraz opracować projekt tekstu porozumienia z uwzględnieniem szczególnych potrzeb i warunków działalności branży, a także zadań przewidzianych dla uczestników porozumienia.

3. Jeśli zainteresowane jednostki organizacyjne nie mogą uzgodnić postanowień porozumienia, decyzje podejmuje właściwy minister w porozumieniu z innymi właściwymi organami naczelnymi, centralnymi lub terenowymi.

4. Tekst porozumienia podpisują wszystkie jednostki organizacyjne reprezentujące uczestników, po porozumieniu z tymi uczestnikami.

5. Poszczególni uczestnicy porozumienia, reprezentowani przez swoje jednostki nadrzędne, potwierdzają przystąpienie do porozumienia przez podpisanie wiążących je oświadczeń (akcesów), które stają się załącznikami porozumienia. Tekst porozumienia powinien być podany do wiadomości uczestnika przed podpisaniem akcesu.

6. W branżach o dużej liczbie uczestników może być stosowana forma akcesów zbiorowych w postaci wspólnych oświadczeń podpisanych przez wszystkich uczestników danej grupy przedsiębiorstw (spółdzielni).

7. Prawa i obowiązki uczestników lub grup uczestników mogą być w porozumieniu ustalone dla nich indywidualnie, jeśli wynika to z charakteru przewidzianych zadań. Powzięte w tych sprawach uchwały powinny stanowić integralną część porozumienia.

8. Porozumienie może przewidywać warunki odstąpienia od porozumienia uczestników nie objętych obowiązkiem uczestnictwa. W ich braku stosuje się sześciomiesięczny okres wypowiedzenia ze skutkiem prawnym na koniec roku, w którym upływa ten termin.

9. Jednostki organizacyjne objęte obowiązkiem uczestnictwa w porozumieniu, których uczestnictwo w porozumieniu danej branży stało się bezprzedmiotowe, przestają uczestniczyć w porozumieniu z końcem roku, w którym to nastąpiło, lub w innym terminie ustalonym przez właściwy organ porozumienia.

§  11.

1. Organem porozumienia jest komisja ogólnobranżowa działająca pod przewodnictwem dyrektora zjednoczenia wiodącego. W jej skład wchodzą przedstawiciele jednostek organizacyjnych (organów) reprezentujących uczestników porozumienia. Dyrektor zjednoczenia wiodącego może, w miarę potrzeby, zwoływać narady wszystkich uczestników porozumienia lub ich jednostek nadrzędnych.

2. Komisja ogólnobranżowa może mieć w miarę potrzeby stały sekretariat techniczno-ekonomiczny, zorganizowany na prawach wydziału (analogicznej komórki organizacyjnej) zjednoczenia i podporządkowany przewodniczącemu komisji. Funkcje sekretariatu mogą być powierzone jednej z komórek organizacyjnych zjednoczenia wiodącego z zachowaniem wyżej wymienionych zasad. Zakres działania sekretariatu ustala komisja.

3. Do prac komisji mogą być zapraszani z głosem doradczym przedstawiciele jednostek organizacyjnych współdziałających z branżą i zainteresowanych organizacji społecznych oraz specjaliści.

4. Komisja działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu, a do czasu jego uchwalenia - na podstawie tymczasowego regulaminu zatwierdzonego przez dyrektora zjednoczenia wiodącego.

5. Członkowie komisji ogólnobranżowej i zapraszane osoby otrzymują za udział w posiedzeniach wynagrodzenie według zasad ustalonych zarządzeniem Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego z dnia 5 maja 1955 r. w sprawie powoływania komisji w przedsiębiorstwach państwowych i w jednostkach organizacyjnych spółdzielczości (Monitor Polski Nr 44, poz. 434 i Nr 66, poz. 862) i w wysokości określonej w § 8 ust. 5 tego zarządzenia.

6. Głównym zadaniem komisji ogólnobranżowej jest zabezpieczenie w działalności danej branży ogólnego interesu społecznego, a w jego ramach - interesu branży, przy uwzględnieniu interesów i z zachowaniem równości uprawnień uczestników porozumienia.

7. Do zakresu działania komisji należy w szczególności:

1) podejmowanie uchwał w sprawach związanych z realizacją porozumienia,

2) czuwanie nad wykonaniem porozumienia i uchwał powziętych na jego podstawie,

3) rozpatrywanie wniosków i opinii dyrektora zjednoczenia wiodącego i organów porozumień terenowobranżowych,

4) inicjowania prac związanych z realizacją porozumienia branżowego i usprawnieniem działalności branży,

5) kontrola działalności porozumień terenowobranżowych, a zwłaszcza zgodności uchwał ich komisji z ustalonymi kierunkami rozwojowymi branży,

6) podejmowanie uchwał w sprawach zastrzeżonych dla komisji, zwłaszcza w sprawach stosowania sankcji umownych za niewykonanie postanowień porozumienia i wytycznych zjednoczenia wiodącego oraz w innych sprawach ustalonych w porozumieniu,

7) uzgadnianie spraw spornych pomiędzy uczestnikami, związanych z realizacją porozumienia i interpretacją jego postanowień.

8. Uchwały komisji zapadają zwykłą większością głosów, według zasad reprezentatywności ustalonych w porozumieniu, i są, z ograniczeniami określonymi w § 13 ust. 5 pkt 3, wiążące dla wszystkich uczestników porozumienia, ich jednostek nadrzędnych, które podpisały porozumienie, oraz dla organów właściwych porozumień terenowobranżowych. W razie równości głosów decyduje głos przewodniczącego. Uchwały w sprawach odszkodowań i kar umownych nakładanych na uczestników w wypadkach niedotrzymania warunków porozumienia oraz uchwały w sprawach zmiany postanowień porozumienia wymagają do swojej ważności ³/₄ liczby głosów. Uchwały pociągające za sobą zobowiązania majątkowe, z wyjątkiem dotyczących odszkodowań i kar, wymagają zgody zainteresowanego członka komisji.

9. Uczestnik porozumienia, który z ważnych przyczyn nie zgadza się z powziętą w określonej sprawie uchwałą komisji, może zgłosić do uchwały swoje zastrzeżenie oraz w terminie 7 dni od przekazania mu jej do wiadomości wnieść sprzeciw do swej jednostki nadrzędnej, która podejmuje decyzję w porozumieniu z dyrektorem zjednoczenia wiodącego. Sprzeciw może także, z ważnych przyczyn, wnieść jednostka nadrzędna. Jeśli nie uzgodniono sprawy pomiędzy jednostką nadrzędną uczestnika porozumienia a dyrektorem zjednoczenia wiodącego lub jeśli sprzeciw wniosła jednostka nadrzędna uczestnika porozumienia, a sprawa ma istotne znaczenie, decyzje podejmuje wspólnie, w terminie 14 dni, właściwy minister nadzorujący zjednoczenie wiodące oraz minister (inny właściwy organ) nadzorujący uczestnika (jednostkę nadrzędną), który wniósł sprzeciw. Do czasu powzięcia decyzji uchwała komisji posiada moc obowiązującą, jeśli dyrektor zjednoczenia wiodącego lub właściwy minister nie zawiesi jej wykonania w stosunku do uczestnika zgłaszającego sprzeciw.

10. Zamierzenia dotyczące zaniechania przez uczestników porozumienia produkcji wyrobów lub półwyrobów branży oraz uruchomienie produkcji nowych wyrobów wymagają uzgodnienia lub powiadomienia zjednoczenia wiodącego na zasadach i w trybie ustalonych przez komisję, z uwzględnieniem przepisów uchwały nr 275 Rady Ministrów z dnia 16 sierpnia 1963 r. w sprawie zapewnienia ciągłości produkcji przeznaczonej na zaopatrzenie rynku wewnętrznego (Monitor Polski Nr 70, poz. 345).

11. Uchwały mające istotny wpływ na działalność gospodarczą uczestników porozumienia w danym województwie powinny być przesłane do wiadomości prezydium zainteresowanej wojewódzkiej rady narodowej.

§  12.

1. Zjednoczenie wiodące ponosi odpowiedzialność za należyte zorganizowanie wykonania postanowień porozumienia branżowego i uchwał komisji branżowej.

2. Funkcje zjednoczenia wiodącego powinny być dostosowane do przedmiotu i zakresu porozumienia oraz powinny wynikać z zadań i warunków działania branży. Powinny one objąć wszystkie zagadnienia i kierunki działania, istotne dla zapewnienia skoordynowanej działalności i rozwoju branży, a zwłaszcza dla optymalnego zaspokojenia potrzeb odbiorców wyrobów i usług danej branży.

3. Zjednoczenie wiodące może zlecić przedsiębiorstwu zgrupowanemu, dysponującemu odpowiednimi środkami technicznymi i organizacyjnymi, udzielanie w określonym zakresie pomocy techniczno-organizacyjnej innym uczestnikom porozumienia.

4. Zjednoczenie wiodące może zlecić podległej jednostce organizacyjnej (np. biuru zbytu, instytutowi naukowo-badawczemu, biuru projektów, centralnemu laboratorium itp.) wykonywanie niektórych funkcji wiodących w ramach specjalności i przedmiotu działania danej jednostki.

5. Ustalenia w sprawach przewidzianych w ust. 3 i 4 wymagają podania do wiadomości wszystkim uczestnikom porozumienia oraz ich jednostkom nadrzędnym.

6. Zjednoczenie wiodące może zlecić, a uczestnik porozumienia na zasadach ustalonych przepisami o przydziałach, rozdzielnikach i uzgodnieniach dostaw może odstąpić w całości lub w części przydział artykułu centralnie rozdzielanego na rzecz innego uczestnika porozumienia, jeśli wymagają tego realizacja zadań produkcyjnych branży albo inne zadania branży wynikające z porozumienia.

7. Komisja branżowa może na wniosek zjednoczenia wiodącego, za zgodą zainteresowanych uczestników porozumienia, uchwalić dokonywanie pomiędzy uczestnikami porozumienia, będącymi jednostkami państwowymi, przerzutu środków funduszu postępu techniczno-ekonomicznego, jeśli przerzut taki jest uzasadniony celowością podjęcia określonego przedsięwzięcia w dziedzinie postępu techniczno-ekonomicznego.

8. Pomoc techniczno-organizacyjna, udzielana w ramach porozumienia branżowego, świadczona jest po cenie kosztu własnego.

9. Udostępnienie istniejącej dokumentacji technicznej, norm, modeli, receptur itp. jednostkom gospodarki uspołecznionej, uczestniczącym w porozumieniu, następuje w zasadzie nieodpłatnie lub za zwrotem kosztów reprodukcji.

10. Wspólne dla branży przedsięwzięcia gospodarcze, prowadzone na podstawie uchwał komisji branżowej przez zjednoczenie wiodące lub przez odpowiedniego uczestnika porozumienia albo jego jednostkę nadrzędną na rzecz koordynowanej branży, objęte są odpowiednio planem finansowym zjednoczenia wiodącego lub wskazanego w uchwale komisji uczestnika porozumienia (jednostki nadrzędnej uczestnika). Przedsięwzięcia te mogą mieć charakter inwestycji finansowanych na zasadach określonych odrębnymi przepisami (§§ 47 i 48 uchwały nr 84 Rady Ministrów z dnia 27 marca 1964 r. w sprawie zasad finansowania inwestycji i kapitalnych remontów jednostek państwowych - Monitor Polski Nr 23, poz. 100). Środki finansowe przekazywane przez jednostki państwowe i spółdzielcze na realizację wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych gromadzone są na funduszu inwestycyjnym zjednoczenia. Eksploatację takich przedsięwzięć (np. wzorcowni, magazynów, warsztatów remontowych itp.) na potrzeby uczestników porozumienia prowadzi zjednoczenie wiodące lub uczestnik porozumienia na zasadach ustalonych uchwałą komisji ogólnobranżowej, stosownie do przepisów ogólnie obowiązujących w zakresie danej działalności (np. cenników usług, zasad kalkulacji cen itp.).

§  13.

1. Zjednoczenia wiodące ogólnobranżowe wykonują funkcje koordynacji gospodarczej na podstawie lub w celu realizacji uchwał komisji ogólnobranżowej, w zakresie ustalonym w porozumieniu branżowym oraz zgodnie z przepisami uchwały.

2. Organy porozumień branżowych, a w szczególności zjednoczenia wiodące, ponoszą odpowiedzialność za właściwy rozwój branży oraz za należyte, zgodne z potrzebami, zaopatrzenie rynku i odbiorców wyrobów branży. W związku z tym zjednoczenia wiodące mają niżej wymienione podstawowe obowiązki i uprawnienia. Uprawienia zjednoczeń wiodących do wydawania branżowych wytycznych lub opinii nie mają charakteru poleceń jednostek nadrzędnych wydawanych w trybie administracyjnym, lecz są ustaleniami lub zaleceniami wyrażającymi aktualnie najbardziej celowe z punktu widzenia ekonomiczno-społecznego, kolegialnie rozważone działanie gospodarcze. Decyzje zjednoczenia wiodącego powinny wynikać z pełnej znajomości ekonomiki, techniki i organizacji danej branży, jej powiązań ekonomiczno-technicznych z innymi branżami oraz zadań, jakie dana branża realizuje w gospodarce narodowej. Stąd ustalenia te i zalecenia w zakresie danej branży stanowią dla uczestników porozumień oraz ich jednostek nadrzędnych miarodajne stanowisko i wytyczną postępowania, które uczestnicy i ich jednostki nadrzędne powinny realizować, lub - w razie stwierdzenia poważnych różnic zdań - uzyskać ich uchylenie w drodze uzgodnień lub rozstrzygnięć na właściwym szczeblu nadrzędnym dla obu stron.

3. Obowiązki i uprawnienia zjednoczeń wiodących ogólnobranżowych, o których mowa w ust. 2, są następujące:

1) określanie możliwości pokrycia zapotrzebowania gospodarki narodowej na wyroby branży produkcją wykonaną w kraju,

2) opracowywanie dla właściwego ministerstwa nadzorującego wniosków dotyczących planów gospodarczych perspektywicznych, wieloletnich i okresowych oraz ścisła współpraca z ministerstwem nadzorującym przy opracowywaniu wytycznych w tych sprawach dla branży,

3) przedstawianie pod obrady komisji ogólnobranżowej projektów branżowych wytycznych do projektów planów wieloletnich i okresowych, organizowanie i kierowanie realizacją wytycznych ustalonych uchwałami komisji ogólnobranżowej,

4) sprawdzanie w zatwierdzonych planach uczestników porozumienia umieszczania zadań, wskaźników i środków zgodnych z założeniami uchwalonymi przez komisję ogólnobranżową, przy zapewnieniu dotrzymania lub poprawy wskaźników wynikających z narodowego planu gospodarczego,

5) ustalanie, na podstawie wskaźników planu, branżowych programów produkcyjnych, organizowanie i kierowanie realizacją programów przez rozmieszczenie zadań produkcyjnych i kontrola ich wykonania przez uczestników porozumienia branżowego,

6) dokonywanie celowej ekonomicznie i technicznie aktualizacji zadań produkcyjnych, zwłaszcza w związku ze zmieniającymi się potrzebami odbiorców, w porozumieniu z zainteresowanymi uczestnikami lub ich jednostkami nadrzędnymi, dokonywanie przerzutów planowych limitów i środków działania dla optymalnej realizacji programów produkcyjnych, a zwłaszcza zadań eksportowych; tryb dokonywania tych przerzutów, w odniesieniu do wskaźników ustalonych w narodowych planach gospodarczych, ustala Komisja Planowania przy Radzie Ministrów,

7) dokonywanie w wyżej określonym trybie celowej ekonomicznie i technicznie aktualizacji zadań inwestycyjnych oraz zadań w zakresie postępu techniczno-ekonomicznego i dokonywanie w analogicznym trybie przerzutów limitów i środków na ich wykonanie pomiędzy uczestnikami porozumienia, zgodnie z obowiązującymi przepisami,

8) występowanie do właściwych jednostek nadrzędnych uczestników porozumienia i banków finansujących w sprawach wyjaśnienia, uzasadnienia zmian branżowych zadań, usprawiedliwienia niewykonania niektórych wskaźników i oceny realizacji branżowych zadań planowych uczestników porozumienia, między innymi dla celów premiowania,

9) zapewnianie uczestnikom porozumienia pomocy w stworzeniu niezbędnych warunków organizacyjnych, technicznych i innych dla realizacji programów produkcyjnych, jeśli nie leży to w możliwościach samych uczestników porozumienia lub ich jednostek nadrzędnych,

10) ustalanie wytycznych do opracowania programów rekonstrukcji oraz podejmowanie decyzji wynikających z zatwierdzonych programów rekonstrukcji i analizy ich realizacji,

11) informowanie banków finansujących o niecelowych, z punktu widzenia branży, zamierzeniach inwestycyjnych jednostek organizacyjnych działających w zakresie branży i wydawanie dla tych banków miarodajnych opinii w sprawie celowości podejmowania przez te jednostki inwestycji dotyczących działalności w zakresie branży; działanie banku sprzeczne z tą opinią wymaga zgody centrali banku, wydanej w porozumieniu z organem nadzorującym zjednoczenie wiodące,

12) ustalanie postępowych, obowiązujących w branży, norm i normatywów konstrukcyjnych, technologicznych, receptur i warunków technicznych produkcji oraz normatywów i norm pracy w trybie obowiązujących przepisów i z uwzględnieniem specyfiki techniczno-produkcyjnej zakładów oraz zatwierdzanie odnośnej dokumentacji technicznej,

13) ustalanie, w trybie obowiązujących przepisów, ujednoliconych w całej branży zasad wstępnej kalkulacji kosztów, ustalanie cen fabrycznych i cen zbytu, w ramach przyznanych zjednoczeniu uprawnień,

14) ustalanie norm i normatywów zużycia materiałowego i norm uzysku,

15) zapewnianie uczestnikom obłożenia produkcyjnego zgodnego z ich możliwościami produkcyjnymi i warunkami technicznymi oraz zbytu wyrobów,

16) zapewnianie uczestnikom porozumienia w miarę możliwości prawidłowych warunków zaopatrzenia materiałowego i technicznego,

17) tworzenie i stosowanie na zasadach określonych odrębnymi przepisami (uchwała nr 99 Rady Ministrów z dnia 18 marca 1960 r. w sprawie zasad i trybu ustalania cen fabrycznych, cen rozliczeniowych i cen porównywalnych w przemyśle uspołecznionym oraz ich stosowania - Monitor Polski z 1963 r. Nr 17, poz. 99) systemu wyrównawczego cen rozliczeniowych, obejmującego jednostki organizacyjne podporządkowane różnym jednostkom nadrzędnym.

4. Zjednoczenie wiodące reprezentuje wspólne interesy całej branży wobec organów administracji państwowej, innych organizacji gospodarczych i instytucji.

5. Decyzje (wytyczne) zjednoczenia wiodącego w zakresie spraw, o których mowa w ust. 3 i z zachowaniem przepisów § 11 ust. 9, mają charakter wiążący:

1) dla wszystkich uczestników porozumienia, jeśli odpowiednia uchwała komisji ogólnobranżowej powzięta została jednomyślnie,

2) dla uczestników porozumienia głosujących za powzięciem uchwały, jeśli uchwała została powzięta odpowiednią większością głosów,

3) dla uczestników porozumienia głosujących przeciwko powzięciu uchwały, jeśli uchwała została powzięta odpowiednią większością głosów, a przedmiotowa sprawa została uzgodniona z naczelnym (centralnym) organem administracji państwowej sprawującym nadzór nad uczestnikiem głosującym przeciw uchwale, w wypadku zaś uczestnika porozumienia objętego planem terenowym, jeśli prezydium właściwej wojewódzkiej rady narodowej nie uchyliło w odniesieniu do niego uchwały komisji,

4) dla wszystkich uczestników porozumienia, jeśli zjednoczenie wiodące uzyskało od właściwej jednostki nadrzędnej uczestnika uprawnienie do podejmowania decyzji w sprawach będących przedmiotem uchwały.

Tryb wyżej omówiony ma analogiczne zastosowanie, jeśli członkiem komisji ogólnobranżowej jest uczestnik porozumienia (§ 8 ust. 2).

6. Jednostki nadrzędne uczestników porozumień mają obowiązek działania zgodnie z wytycznymi zjednoczenia wiodącego stosownie do zawartego porozumienia i uchwał komisji branżowej oraz ponoszą odpowiedzialność za realizację przyjętych na siebie obowiązków.

7. Ewentualne kwestie sporne lub wątpliwe w sprawach wykonania ustaleń zjednoczenia wiodącego załatwiane są w bezpośredniej współpracy zjednoczenia wiodącego z jednostką nadrzędną uczestnika porozumienia, w aspekcie uzyskania optymalnego efektu społeczno-ekonomicznego, według zasad kompleksowego rachunku ekonomicznego.

§  14.

1. Funkcje zjednoczenia wiodącego powinny być w miarę potrzeby dostosowane do przedmiotu i zakresu porozumienia oraz do potrzeb działalności koordynacyjnej.

2. Ramowy zakres funkcji zjednoczenia wiodącego jest następujący:

1) w zakresie struktury branży:

a) stawianie wniosków co do składu uczestników porozumienia oraz zakresu ich uprawnień i obowiązków,

b) prowadzenie ewidencji jednostek organizacyjnych branży, zarówno uczestniczących, jak i nie uczestniczących w porozumieniu branżowym, wraz z ewidencją posiadanej i planowanej mocy produkcyjnej oraz profilu produkcyjnego,

c) stawianie wniosków w sprawach tworzenia, likwidacji i łączenia jednostek organizacyjnych branży,

d) współpraca z innymi organizacjami gospodarczymi, bankami i organami administracji państwowej w sprawach związanych z koordynacją działalności branży;

2) w zakresie planowania produkcji:

a) kompleksowa analiza sytuacji gospodarczej i stanu techniczno-organizacyjnego branży, sytuacji rynkowej, podaży, popytu, potrzeb importu i możliwości eksportu oraz przewidywanie i ustalanie potrzeb gospodarki narodowej i odbiorców w zakresie artykułów produkowanych przez branżę,

b) opracowywanie bilansów mocy produkcyjnej całej branży,

c) opracowywanie i przedstawianie właściwym organom naczelnym i organowi porozumienia wniosków do planów i projektów branżowych wytycznych lub projektów planów dotyczących całej branży, stosownie do ustalonej metody planowania,

d) organizowanie i kierowanie realizacją wytycznych zatwierdzonych przez komisję branżową,

e) bilansowanie zapotrzebowań z możliwościami i profilem produkcyjnym uczestników porozumienia, programowanie podziału zadań planowych pomiędzy uczestników, a w szczególności zadań planu inwestycyjnego, produkcji, zaopatrzenia i zbytu;

3) w zakresie rozwoju branży:

a) studiowanie materiałów dotyczących rozwoju i osiągnięć techniki w zakresie branży w kraju i za granicą oraz informowanie i udostępnianie materiałów o najnowszych osiągnięciach technicznych i technologicznych uczestnikom porozumienia, przy wykorzystaniu branżowych ośrodków informacji technicznej i ekonomicznej,

b) opracowywanie projektów planów dostosowanych do potrzeb gospodarki narodowej i uwzględniających osiągnięcia nowoczesnej techniki i organizacji przy możliwie pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnej w sposób najefektywniejszy,

c) opracowywanie projektów programów rekonstrukcji organizacyjno-technicznej danej branży, obejmującej w szczególności problemy koncentracji i specjalizacji produkcji, prawidłowej rejonizacji produkcji, specjalizacji i modernizacji zakładów, usunięcia lub wymiany urządzeń przestarzałych, stosowania nowej technologii, wprowadzenia mechanizacji i automatyzacji produkcji, poprawy warunków higieny i bezpieczeństwa pracy itp. oraz rozstrzyganie spraw związanych z realizacją zatwierdzonych programów rekonstrukcji i badanie efektów ekonomicznych rekonstrukcji branży, organizowanie realizacji i koordynowanie wykonania przedsięwzięć wynikających z programu rekonstrukcji,

d) opiniowanie zamierzeń inwestycyjnych i lokalizacji nowych obiektów branży, zwłaszcza pod kątem wykorzystania posiadanych mocy produkcyjnych i poziomu technicznych rozwiązań, uzgadnianie ich oraz badanie efektywności ekonomicznej inwestycji branży i analiza uzyskiwania w planowanych terminach właściwych parametrów techniczno-ekonomicznych w eksploatacji,

e) opracowywanie projektów dotyczących specjalizacji i kooperacji produkcji,

f) opracowywanie i uzgadnianie kompleksowego rozwoju zaplecza naukowo-technicznego branży, dostosowanego do rozwoju produkcji (placówek naukowo-badawczych, laboratoriów, biur projektów, biur konstrukcyjnych, zakładów doświadczalnych itp.),

g) planowanie i organizowanie kooperacji wewnątrzbranżowej i międzybranżowej,

h) organizowanie lub prowadzenie prac w zakresie normalizacji, typizacji i unifikacji materiałów, wyrobów i urządzeń produkcyjnych,

i) współpraca z placówkami naukowymi i naukowo-badawczymi oraz stowarzyszeniami zawodowymi naukowo-technicznymi i ekonomicznymi, a także uczestniczenie w konferencjach, zjazdach, naradach itp. w kraju i za granicą, na których omawiane są zagadnienia danej branży;

4) w zakresie zaopatrzenia materiałowo-technicznego:

a) opiniowanie i stawianie wniosków w sprawie rozdzielnictwa dla danej branży artykułów centralnie rozdzielanych, importowanych i deficytowych,

b) uzyskiwanie, jeżeli zjednoczenie wiodące ustala zadania produkcyjne, przydziałów tych artykułów dla wszystkich lub niektórych uczestników porozumienia i ich rozdział stosownie do ustalonych planów i programów produkcyjnych,

c) koordynacja eksploatacji źródeł surowcowych oraz właściwego gospodarowania materiałami, zwłaszcza importowanymi i deficytowymi,

d) zagospodarowanie zbędnych lub nadmiernych zapasów materiałów, m. in. przez przekazywanie ich uczestnikom do przerobu na planową lub ponadplanową produkcję wyrobów branży, stosownie do obowiązujących przepisów,

e) analiza i kontrola zużycia materiałów, w szczególności importowanych, centralnie rozdzielanych i deficytowych;

5) w zakresie obrotu towarowego:

a) analiza i organizacja rynków zbytu, zmierzająca do pełnego zaspokojenia potrzeb społecznych i zbliżenia towaru do odbiorców,

b) programowanie i organizowanie dostaw na eksport,

c) ustalanie programów produkcyjnych zgodnie z potrzebami rynku i odbiorców, lansowanie produkcji wyrobów nowych i zastępczych oraz organizowanie dla uczestników porozumienia i odbiorców informacji o produkcji i zastosowaniu tych wyrobów,

d) organizowanie i nadzór nad pracami zmierzającymi do polepszenia jakości wyrobów oraz warunków ich eksploatacji przez użytkowników (system reklamacji i gwarancji, sieć punktów naprawczych i instalacyjnych, zapewnienie dostaw części zamiennych na rynek itp.),

e) organizowanie i prowadzenie wspólnych dla branży biur zbytu, magazynów, składnic zbytu i sklepów wzorcowych, wykorzystywanie istniejących biur zbytu i składów do wspólnej sprzedaży, tworzenie w razie potrzeby składów konsygnacyjnych,

f) organizowanie wspólnych targów, giełd towarowych, wystaw, pokazów wzorów i modeli, reklamy itp.,

g) analiza i opracowywanie bilansów materiałowych i towarowych oraz realizacja na podstawie obowiązującego planu rozdziału - rozdzielników wyrobów centralnie rozdzielanych, pochodzących ze źródeł krajowych i z importu,

h) organizowanie gospodarki zapasami wyrobów gotowych i części zamiennych, m. in. w celu ich prawidłowego rozmieszczenia, prawidłowej ich struktury i lepszego zaopatrzenia odbiorców,

i) organizowanie w miarę potrzeby międzyregionalnych przerzutów zapasów wyrobów oraz odpowiednich zapasów artykułów sezonowych przed sezonem;

6) w zakresie kosztów i cen:

a) analiza kształtowania się kosztów i cen wyrobów produkowanych przez branżę oraz opracowywanie i uzgadnianie spraw obniżenia kosztów własnych i ujednolicenia cen,

b) wydawanie opinii i stawianie wniosków lub ustalanie, w zależności od obowiązujących przepisów, cen wyrobów produkowanych przez daną branżę, a także cen innych artykułów i usług mających istotne znaczenie dla produkcji lub dla zbytu wyrobów produkowanych przez branżę,

c) opracowywanie jednolitych zasad kalkulacji kosztów własnych,

d) opracowywanie wniosków w zakresie polityki podatkowej w stosunku do uczestników porozumienia;

7) w zakresie zatrudnienia, norm i płac:

a) analizowanie norm pracy, systemów i stawek płac oraz poziomu i proporcji zarobków,

b) opracowywanie wniosków i wydawanie opinii w sprawie dostosowania do warunków branży i ujednolicenia systemów i stawek płac za prace tego samego rodzaju, przy udziale właściwych zarządów głównych związków zawodowych,

c) organizowanie lub prowadzenie prac w zakresie opracowywania i wdrażania uzasadnionych technicznie norm pracy,

d) analizowanie dynamiki zatrudnienia oraz opracowywanie wniosków dotyczących planowania i prawidłowego rozmieszczenia siły roboczej w danej branży;

8) w zakresie techniki i pomocy techniczno-organizacyjnej:

a) udzielanie pomocy w polepszaniu konstrukcji i receptury wyrobów, technologii, jakości, wzornictwa, estetyki produkcji oraz w udostępnianiu dokumentacji technicznej, modeli, wzorów itp.,

b) organizowanie i udzielanie pomocy fachowej we wprowadzaniu osiągnięć postępu technicznego i uruchamianiu nowej produkcji, organizowaniu praktyk, szkoleniu zawodowym i doskonaleniu kadr itp.,

c) organizowanie i udzielanie fachowej pomocy w dziedzinie gospodarki remontowej, energetycznej, wspólnego wykorzystania baz remontowych, części zamiennych, montażu urządzeń itp.,

d) udzielanie pomocy w dostarczaniu urządzeń technicznych, narzędzi, świadczeniu usług laboratoryjnych, prowadzeniu prac naukowo-badawczych i projektowo-konstrukcyjnych oraz przekazywaniu zbędnych maszyn jednostkom, w których one mogą być wykorzystane,

e) organizowanie konsultacji, porad, ekspertyz itp. dla uczestników porozumienia.

§  15.

1. W zakresie uregulowanym porozumieniem uczestnicy porozumienia branżowego, a odpowiednio również (stosownie do ich zakresu działania) ich jednostki nadrzędne mają następujące uprawnienia i obowiązki:

1) korzystają z usług, pomocy fachowej i techniczno-organizacyjnej zjednoczenia wiodącego lub przedsiębiorstwa działającego z jego upoważnienia,

2) otrzymują niezbędne informacje i materiały dotyczące przedmiotu i realizacji porozumienia,

3) uczestniczą w pracach porozumienia,

4) udzielają zjednoczeniu wiodącemu wszelkich informacji, odpisów planów i innych dokumentów niezbędnych do prawidłowego wykonywania koordynacji w zakresie objętym porozumieniem oraz sprawozdań w zakresie ustalonym w trybie § 54,

5) wykonują postanowienia porozumienia branżowego oraz uchwały komisji branżowej i wydane na ich podstawie dyspozycje zjednoczenia wiodącego.

2. Postanowienia porozumienia branżowego dotyczące wypadków niewykonywania obowiązków przez zjednoczenie wiodące lub uczestników porozumienia powinny przewidywać zakres odpowiedzialności materialnej zjednoczenia i uczestników za szkody lub straty innych uczestników wynikłe z niewykonania postanowień porozumienia, uchwał jego organu lub dyspozycji zjednoczenia wiodącego wydanych na ich podstawie. W szczególności postanowienia te mogą przewidzieć obciążenie uczestników zawinionymi kosztami, refundację innych rodzajów strat i zastosowanie kar konwencjonalnych wprowadzanych uchwałami komisji ogólnobranżowej.

3. Prezes Rady Ministrów może w drodze zarządzenia określić rodzaje oraz ogólne zasady stosowania odszkodowań i kar, o których mowa w ust. 1.

§  16.

1. Środki finansowe potrzebne do realizacji wspólnych przedsięwzięć wynikających z porozumienia branżowego powstają z wpłat uczestników porozumienia na fundusz branży.

2. Wpłaty uczestników porozumienia na fundusz branży obciążają ich koszty własne lub specjalne fundusze uczestników porozumienia przeznaczone na określony rodzaj działalności.

3. Wysokość wpłaty uczestnika porozumienia prowadzącego działalność produkcyjną (usługową) powinna być w zasadzie wprost proporcjonalna do wartości jego produkcji w stosunku do wartości całej produkcji (usług) branży. Uchwałą komisji branżowej można w uzasadnionych wypadkach (np. jednostek organizacyjnych wymienionych w § 2 ust. 3) wprowadzić i odpowiednio ustalić wysokość wpłaty uczestników nie prowadzących działalności produkcyjnej, jeśli są oni zainteresowani w przedsięwzięciach branży.

4. Szczegółowe zasady gromadzenia środków, ustalania wysokości wpłat na fundusz branży, wydatkowania środków funduszu i inne niezbędne postanowienia w tym zakresie ustala się w porozumieniu lub w drodze uchwał komisji branżowej, zgodnie z przepisami uchwały.

5. Gospodarka funduszem branży prowadzona jest na podstawie rocznego preliminarza zatwierdzonego uchwałą komisji branżowej.

6. Fundusz branży służy do finansowania wspólnych przedsięwzięć gospodarczych całej branży lub kilku uczestników porozumienia, w tym także prac w zakresie postępu technicznego i organizacyjnego, szkolenia kadr, wydawania biuletynów i wydawnictw branżowych, organizowania wystaw oraz pokrywania kosztów administracyjnych porozumienia, np. płac sekretariatu, kosztów komisji branżowej, kosztów delegacji w sprawach porozumienia branżowego itp. Jeśli z określonych przedsięwzięć wspólnych będą korzystali lub są w nich w inny sposób zainteresowani tylko niektórzy uczestnicy, przedsięwzięcia takie są finansowane tylko ze środków zainteresowanych uczestników.

7. Gospodarkę funduszem branży prowadzi zjednoczenie wiodące. Roczny preliminarz funduszu branży sporządza się w formie preliminarza jednostkowego lub zbiorczego, obejmującego preliminarze wydatków zjednoczenia wiodącego i uczestników porozumienia, jeśli realizują oni przedsięwzięcia finansowane z funduszu branży. Preliminarze te wchodzą do odpowiednich części planów finansowych zjednoczenia wiodącego i właściwych uczestników porozumienia i podlegają wraz z nimi zatwierdzeniu w obowiązującym trybie i terminach.

8. Uchwały właściwych organów porozumień terenowo-branżowych mogą przewidzieć scentralizowaną gospodarkę funduszem branży w zjednoczeniu wiodącym ogólnobranżowym.

9. Wydatki branży o charakterze wydatków limitowanych (płacowe, z funduszu bezosobowego, inwestycyjne itp.) mogą być dokonywane tylko na ogólnie obowiązujących zasadach.

10. Jeśli limity, przyznane na dany okres jednostkom organizacyjnym wyznaczonym do realizacji przedsięwzięć branży, nie wystarczają na zrealizowanie przedsięwzięć przewidzianych preliminarzem funduszu branży (np. nie pozwalają na realizację planowych przedsięwzięć dotyczących koncentracji i specjalizacji produkcji), uczestnicy porozumień mogą dokonać cesji przyznanych im limitów (w części lub całości) na rzecz zjednoczenia wiodącego lub określonego uczestnika porozumienia, z równoczesnym zawiadomieniem właściwych jednostek nadrzędnych i banków finansujących zainteresowanych uczestników.

11. Jeśli funkcje zjednoczenia wiodącego wykonuje jednostka budżetowa, środki na pokrywanie wydatków, o których mowa w ust. 1, gromadzone są w formie środków specjalnych.