Ustalanie kategorii zagrożenia złóż kopalin wyrzutami gazów i skał oraz sposób ustalania granic pól zagrożonych tymi wyrzutami w podziemnych zakładach górniczych.

Monitor Polski

M.P.1970.5.50

Akt utracił moc

Wersja od: 15 lutego 1991 r.

ZARZĄDZENIE

PREZESA WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO

z dnia 29 stycznia 1970 r.

w sprawie ustalania kategorii zagrożenia złóż kopalin wyrzutami gazów i skał oraz sposobu ustalania granic pól zagrożonych tymi wyrzutami w podziemnych zakładach górniczych.

Na podstawie § 105 ust. 1 pkt 2 i 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 sierpnia 1969 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. Nr 24, poz. 176) zarządza się, co następuje:

§  1.

1. Zarządzenie ustala kategorie zagrożenia wyrzutami gazów i skał złóż węgla kamiennego i soli lub części tych złóż oraz kryteria zaliczania złóż lub ich części do odpowiedniej kategorii zagrożenia, jak również określa sposób ustalania granic pól zagrożonych wyrzutami gazów i skał w podziemnych zakładach górniczych górnictwa węglowego w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym oraz w podziemnych zakładach górniczych górnictwa soli.

2. Użyte w zarządzeniu określenia "wyrzuty gazów i skał" oraz "nagłe wypływy gazów" oznaczają wyrzuty dwutlenku węgla i skał, metanu i skał lub mieszaniny tych gazów, jak również innych gazów pochodzenia naturalnego, a także nagłe wypływy gazów.

§  2.

1. Ustala się dla złóż węgla kamiennego lub ich części cztery kategorie zagrożenia wyrzutami gazów i skał.

2. Złoża węgla kamiennego lub ich części zalicza się:

1) do pierwszej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, jeżeli:

a) nie występują wyrzuty gazów i skał, lecz stwierdzono w otworze badawczym nadciśnienie dwutlenku węgla nie większe od 0,3 atm albo metanu nie większe od 0,8 atm, lub

b) stwierdzono chociażby jeden nagły wypływ gazów,

2) do drugiej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, jeżeli stwierdzono:

a) w otworze badawczym nadciśnienie dwutlenku węgla powyżej 0,3 atm albo metanu powyżej 0,8 atm lub

b) chociażby jeden nie tłumiony wyrzut gazów i skał, przy którym została wyrzucona poza kawernę wyrzutową masa do 200 t skał,

3) do trzeciej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, jeżeli stwierdzono chociażby jeden nie tłumiony wyrzut gazów i skał, przy którym została wyrzucona poza kawernę wyrzutową masa ponad 200 t skał,

4) do czwartej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, jeżeli istnieją warunki zaliczenia do trzeciej kategorii, a zagrożenie występuje w warunkach szczególnych, polegających przede wszystkim na wielkości wyrzutów, ich częstotliwości oraz dużej ilości gazów wydzielających się w czasie wyrzutu.

3. Przy określaniu granicznych wartości nadciśnienia, o których mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a) i pkt 2 lit. a), należy przyjąć, że występuje nadciśnienie dwutlenku węgla lub metanu, w zależności od procentowej przewagi jednego z tych gazów, określonej w drodze analizy składu gazów pobranych z otworu badawczego.

§  3.

1. Ustala się dla złóż soli lub ich części trzy kategorie zagrożenia wyrzutami gazów i skał.

2. Złoża soli lub ich części zalicza się:

1) do pierwszej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, jeżeli:

a) nie wystąpiły wyrzuty gazów i skał, lecz stwierdzono chociażby jeden nagły wypływ gazów, lub

b) stwierdzono swobodny wypływ gazów, ale budowa geologiczna i stosunki gazowe złoża nie zostały wystarczająco rozeznane za pomocą robót górniczych,

2) do drugiej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, jeżeli stwierdzono chociażby jeden wyrzut gazów i skał, przy którym została wyrzucona do wyrobiska masa do 10 t skał, albo gdy łączna objętość kawern powyrzutowych nie przekracza 5 m³,

3) do trzeciej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, jeżeli nastąpił chociażby jeden wyrzut gazów i skał, przy którym została wyrzucona do wyrobisk górniczych masa powyżej 10 t skał, albo gdy łączna objętość kawern powyrzutowych przekracza 5 m³.

§  4.

1. Okręgowy urząd górniczy może zaliczyć złoże lub jego część do wyższej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, jeżeli zostaną stwierdzone okoliczności zwiększające stan tego zagrożenia.

2. Okręgowy urząd górniczy może zaliczyć złoże węgla kamiennego lub jego część do niższej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, jeżeli złoże lub jego część jest odprężone.

§  5.

1. 1 Zaliczenia złóż lub ich części do odpowiedniej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał dokonuje okręgowy urząd górniczy na wniosek kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Okręgowy urząd górniczy może nakazać złożenie w oznaczonym terminie wniosku, o którym mowa w ust. 1.

3. Przepisy ust. 1 i 2 mają odpowiednie zastosowanie w razie zmiany zaliczenia do poszczególnych kategorii zagrożenia.

§  6.

1. Równocześnie z zaliczeniem złóż lub ich części do odpowiedniej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał okręgowy urząd górniczy ustala granice pola zagrożonego.

2. Granice pola zagrożonego wyrzutami gazów i skał powinny być tak ustalone, aby pole to obejmowało także wszystkie wyrobiska lub ich części, w których skutki wyrzutów gazów i skał lub nagłych wypływów gazów mogą stanowić zagrożenie, w szczególności drogi, którymi odprowadzane są gazy, oraz wyrobiska górnicze, w których mogłoby nastąpić cofnięcie się gazów.

§  7.

1. Wniosek, o którym mowa w § 5, powinien zawierać:

1) opis budowy geologicznej złoża,

2) opis czynników mających związek z wyrzutami gazów i skał i wypływami gazów,

3) oznaczenie proponowanej kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał oraz granic pola zagrożonego wraz z uzasadnieniem.

2. Do wniosku należy załączyć:

1) mapy wyrobisk górniczych w skali nie mniejszej niż 1 : 5.000,

2) charakterystyczne przekroje geologiczne,

3) wyniki pomiarów i ewentualnie badań laboratoryjnych.

§ 8. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

¹ § 5 ust. 1 zmieniony przez § 6 zarządzenia z dnia 31 grudnia 1990 r. zmieniającego niektóre zarządzenia Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego (M.P.91.4.22) z dniem 15 lutego 1991 r.