Uczczenie 100. rocznicy powrotu części Orawy i Spisza do niepodległej Polski.

Monitor Polski

M.P.2020.676

Akt nienormatywny

Wersja od: 31 lipca 2020 r.

UCHWAŁA

SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 24 lipca 2020 r.

w sprawie uczczenia 100. rocznicy powrotu części Orawy i Spisza do niepodległej Polski

Dnia 5 listopada 1918 r. mieszkańcy Jabłonki i przedstawiciele innych wsi Górnej Orawy zawiązali Polską Radę Narodową, która rozpoczęła sprawowanie polskiej administracji w miejsce dotychczasowej - węgierskiej. Uchwaliła ona uroczyście, iż:

"My, Polacy na Górnej Orawie, korzystając z zasady samostanowienia narodów o sobie, po rozpadnięciu się państwa węgierskiego nie chcemy pozostawać w nowo utworzonem państwie czecho-słowackim, lecz żądamy przyłączenia wszystkich polskich ziem w żupaństwach: trenczyńskiem, orawskiem i spiskiem do wielkiej, katolickiej Polski".

W połowie listopada 1918 r. powstała kolejna Polska Rada Narodowa w Lubowli na Spiszu - w tym samym grodzie, w którym funkcję starosty prawie pięć wieków wcześniej sprawował Zawisza Czarny. Wielkie zaangażowanie mieszkańców Podtatrza, działaczy niepodległościowych, pisarzy, wojskowych i całej budzącej się do niepodległego życia Polski nie pozwoliło na zapomnienie o południowych Kresach.

Pierwotnie przynależność Spisza i Orawy miała się rozstrzygnąć w korzystnie rokującym plebiscycie mieszkańców. Wobec bolszewickiego zagrożenia premier Władysław Grabski pod naciskiem opinii międzynarodowej zgodził się na konferencji w Spa na rezygnację z plebiscytu. O przyłączeniu części Spisza i Orawy oraz kształcie granicy zdecydowała Rada Ambasadorów 28 lipca 1920 r. Pomimo niesatysfakcjonującego rozstrzygnięcia Ignacy Jan Paderewski w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej złożył swój podpis pod decyzją.

W 2020 r. obchodzimy 100. rocznicę przyłączenia części Orawy i Spisza do niepodległej Polski. Kształtowanie granicy południowej trwało wyjątkowo długo i wymagało niezwykłej odwagi i zaangażowania jednostek, jak i solidarności całego polskiego społeczeństwa.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża najwyższy szacunek i uznanie tym, których determinacja i umiłowanie Ojczyzny doprowadziły do włączenia części ziem Orawy i Spisza do Rzeczypospolitej. Niech pamięć o nich będzie dla nas nauką miłości Ojczyzny oraz źródłem patriotycznej dumy.