Część 2 - PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE. - Tryb przeprowadzania rewizji finansowo-księgowej w jednostkach i zakładach budżetowych oraz organach finansowych prezydiów rad narodowych.

Monitor Polski

M.P.1961.16.86

Akt utracił moc

Wersja od: 29 października 1962 r.

CZĘŚĆ  II

PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE.

Rozdział  1.

Wytyczne dotyczące wstępnych czynności rewizyjnych.

§  26.

1. Rewizja faktyczna stanu środków pieniężnych, walorów i druków ścisłego zarachowania polega na przeliczeniu rzeczywistego stanu tych środków oraz ustaleniu ewentualnych różnic w porównaniu ze stanem rachunkowym.

2. Rewizją obejmuje się środki pieniężne, papiery i znaki wartościowe oraz druki ścisłego zarachowania, znajdujące się w kasie oraz u pracowników (np. zaliczki na drobne wydatki, znaczki pocztowe w kancelarii, kwitariusze u inkasentów).

3. Stan rachunkowy ustala się według ostatniego zamknięcia dziennego operacji z uwzględnieniem operacji dokonanych w dniu rewizji do momentu jej rozpoczęcia. Znalezionych w kasie lub u pracowników pokwitowań lub innych dokumentów, z których wynika nielegalne wypożyczenie gotówki, nie uwzględnia się; jednocześnie ustala się, na czyje zarządzenie nastąpiła nielegalna wypłata.

4. W razie stwierdzenia niedoborów rewident spisuje odrębny protokół z osobami odpowiedzialnymi za stan środków powierzonych ich opiece.

§  27.

1. Wstępną wyrywkową rewizję faktyczną środków rzeczowych (materiałów, wyrobów, środków podstawowych, nakładów na inwestycje i kapitalne remonty) należy objąć takie środki, które ze względu na ich cechy mogą być przedmiotem nadużyć.

2. Rewizję przeprowadza się przez ustalenie stanu faktycznego środków w porównaniu ze stanem ewidencyjnym.

3. W razie stwierdzenia niedoborów lub innych okoliczności nasuwających podejrzenia co do istnienia nadużyć rewident powinien wezwać kierownika jednostki rewidowanej do wydania zarządzenia o natychmiastowym przeprowadzeniu inwentaryzacji określonych składników majątkowych.

§  28.

1. Zapoznając się z organizacją wewnętrzną rewidowanej jednostki rewident powinien przede wszystkim zbadać organizację komórek gospodarczych i finansowych, ustalone kompetencje w zakresie podejmowania decyzji gospodarczych, organizację obiegu dokumentów finansowych oraz ich sprawdzania i zatwierdzania.

2. Ponadto rewident powinien zbadać, czy od czasu ostatniej rewizji nastąpiła zmiana na stanowisku głównego księgowego, czy powołanie głównego księgowego nastąpiło zgodnie z obowiązującymi przepisami i czy przekazanie spraw nastąpiło protokolarnie.

§ 29. Badając wykonanie zarządzeń jednostki nadrzędnej, wydanych w wyniku poprzedniej rewizji i w wyniku analizy sprawozdań, rewident powinien ustalić, czy i które zalecenia nie zostały wykonane oraz przyczyny ich niewykonania. Ponadto w trakcie dalszej rewizji powinien sprawdzać, czy objęte tymi zarządzeniami nieprawidłowości nie powtarzają się.

Rozdział  2.

Ogólna analiza działalności gospodarczej i finansowej rewidowanej jednostki.

§  30.

1. Ogólną analizę stanu gospodarki finansowej przeprowadza rewident w celu wyrobienia sobie poglądu na stan dyscypliny budżetowej i gospodarki finansowej rewidowanej jednostki na poszczególnych jej odcinkach.

2. Analizę przeprowadza się na podstawie kont księgowości syntetycznej i analitycznej biorąc pod uwagę okresowe stany tych kont i ogólne sumy obrotów oraz na podstawie danych sprawozdawczości finansowej i rzeczowej.

3. Analizą powinny być objęte:

1) środki pieniężne,

2) rozrachunki,

3) zapasy środków rzeczowych,

4) wykonanie planów dochodów budżetowych,

5) wykonanie planów wydatków budżetowych,

6) wykonanie planów finansowych środków pozabudżetowych,

7) działalność inwestycyjna i remontowa.

4. W wyniku dokonanej analizy rewident powinien uzyskać orientację co do tego, które odcinki działalności wymagają bardziej szczegółowego zbadania w ramach rewizji dokumentalnej.

§ 31. Na podstawie analizy kont środków pieniężnych rewident dokonuje wstępnej oceny stanu dyscypliny kasowej w rewidowanej jednostce. W toku analizy rewident bada wysokość obrotów i sald na tych kontach, oceniając ich zasadność z punktu widzenia potrzeb rewidowanej jednostki oraz z punktu widzenia przepisów kasowych. W szczególności rewident bada przestrzeganie normy pogotowia kasowego, terminowość odprowadzania wpływów na rachunki bankowe, zasadność i okresy przechowywania w kasie sum podjętych z rachunków bankowych itp.

§ 32. Na podstawie analizy kont rozrachunków rewident dokonuje wstępnej oceny stanu dyscypliny rozrachunkowej. W toku analizy rewident dokonuje oceny stanu zmian należności i zobowiązań w ogólności oraz w odniesieniu do poszczególnych dłużników i wierzycieli w szczególności.

§ 33. Analizując obroty i stany kont zapasów środków rzeczowych rewident dokonuje oceny zasadności stanu zmian zapasów poszczególnych rodzajów środków z punktu widzenia potrzeb jednostki rewidowanej i przestrzegania ustalonych normatywów zapasów.

§ 34. W toku analizy wykonania planu dochodów rewident bada stosunek wpływów uzyskanych do planowanych i do należności (zaległości i przypisów) oraz stosunek zaległości końcowych do początkowych, ponadto przy wszelkiego rodzaju odpłatności za świadczenia i usługi bada, czy obciążenie dłużników (przypisy) odpowiada wykonanym świadczeniom.

§  35.

1. Analizę wykonania planów wydatków przeprowadza się na podstawie kont finansowania, wydatków i kosztów. W toku analizy rewident bada, czy jednostka rewidowana posiada zatwierdzony w przepisanym trybie plan wydatków, ponadto bada stopień wykonania planu zadań rzeczowych w powiązaniu z poniesionymi wydatkami i kosztami, w szczególności przebieg finansowania jednostki rewidowanej przez jednostkę nadrzędną, stosunek wydatków do kredytów, stosunek kosztów do wydatków kasowych i do sum planowanych, wykonanie norm budżetowych.

2. Przez porównanie stanu wykonania planu rzeczowego z zatwierdzonym planem wydatków jednostki oraz otrzymanymi środkami ustala się, czy finansowanie jednostki było dokonywane zgodnie z przebiegiem wykonania planu rzeczowego, czy też środki były przydzielane niezależnie od wyników realizacji planu; w tym ostatnim przypadku określa się rozmiar nadmiernego finansowania lub niedostatecznego finansowania. Jednocześnie wyjaśnia się, w jakim stopniu rozmiar i terminowość finansowania podziałały na przebieg wykonania planu prac jednostki. Ponadto bada się, czy jednostka posiada poza środkami budżetowymi inne źródła finansowania (np. nie wydzielona działalność gospodarcza) i czy przychody z tych źródeł są należycie wycenione i księgowo ujęte.

3. Analizując stosunek wydatków do kredytów należy ustalić przekroczenia kredytów oraz wyjaśnić przyczyny tych przekroczeń, ponadto ustalić przypadki i przyczyny znaczniejszego niewykorzystania kredytów.

4. Analizując stosunek kosztów do wydatków należy ustalić i wyjaśnić przyczyny znaczniejszych rozbieżności między kosztami a wydatkami kasowymi, biorąc pod uwagę zmiany należności i zobowiązań oraz zapasów materiałowych.

5. Analizując stosunek kosztów do sum planowanych należy ustalić i wyjaśnić przyczyny znaczniejszych odchyleń wykonania od planu, biorąc pod uwagę stopień wykonania zadań planowanych oraz przestrzegania norm budżetowych.

§ 36. Wytyczne zawarte w §§ 34 i 35 stosuje się odpowiednio przy analizie wykonania planu finansowego zakładu budżetowego.

§  37.

1. W ramach analizy środków specjalnych i gospodarstw pomocniczych, rewident powinien zbadać legalność wyodrębnienia tych środków, w szczególności:

1) zgodność rzeczywiście prowadzonych środków specjalnych i gospodarstw pomocniczych z obowiązującym wykazem typów środków specjalnych i gospodarstw,

2) celowość wyodrębnienia gospodarstwa pomocniczego i czy wyodrębnione środki majątkowe odpowiadają zadaniom gospodarstwa,

3) czy jednostka posiada w przepisanym trybie zatwierdzone plany finansowe środków specjalnych i gospodarstw pomocniczych,

4) czy na dochody środków specjalnych i gospodarstw nie zalicza się sum stanowiących dochody budżetowe i czy nie finansuje się ze środków specjalnych i środków gospodarstw pomocniczych działalności, która powinna być finansowana z kredytów budżetowych.

2. Analizując wykonanie planów finansowych środków specjalnych rewident bada, czy dokonane wydatki mieszczą się w granicach zatwierdzonych planów, jak również ustala i wyjaśnia przyczyny znaczniejszych różnic między wydatkami a kosztami oraz między wpływami a dochodami.

3. W ramach analizy sytuacji finansowej gospodarstwa pomocniczego rewident dokonuje oceny wykonania planu produkcji, kosztów jednostkowych produkcji, odchyleń kosztów rzeczywistych od planowanych, sprzedaży produkcji, strat i zysków nadzwyczajnych, rozliczeń z budżetem, zaopatrzenia gospodarstwa w środki obrotowe itp.

4. Wytyczne dotyczące środków specjalnych stosuje się odpowiednio do funduszów celowych.

§  38.

1. Analizując działalność inwestycyjną i remontową należy zbadać legalność tej działalności, w szczególności czy jednostka posiada zatwierdzone w przepisanym trybie dokumenty i plany finansowe uprawniające ją do wykonywania tej działalności, czy wykonywana działalność jest zgodna z zatwierdzonymi planami, czy akumulacja środków finansowych jest zgodna z obowiązującymi przepisami i planami.

2. Ponadto należy zbadać wysokość kosztów inwestycji i finansowania oraz ustalić i wyjaśnić przyczyny znaczniejszych rozbieżności między kosztami a finansowaniem.

Rozdział  3.

Rewizja obrotów kasowych i rozrachunków.

§  39.

1. W toku rewizji rewident powinien zbadać organizację i udokumentowanie obrotów kasowych oraz przestrzeganie dyscypliny kasowej, w szczególności:

1) czy ilość kwitariuszy przychodowych znajdująca się w jednostce rewidowanej oraz ich numeracja jest zgodna z uzyskanymi przez rewidenta w tym zakresie informacjami w wydziale finansowym prezydium rady narodowej,

2) czy wpłaty do kasy jednostki są przyjmowane wyłącznie na podstawie obowiązujących kwitariuszy,

3) czy kwoty przyjęte przez kasjera i inkasentów odprowadzane są na właściwe rachunki bankowe w ustalonych terminach,

4) czy nie dokonuje się nielegalnych wypłat,

5) czy dzienniki wpłat gotówkowych prowadzone są przebitkowo i nie nasuwają zastrzeżeń co do zgodności zapisów z oryginalnymi pokwitowaniami oraz czy sumy w nich ustalone są właściwe i czy są sprawdzane przez głównego księgowego,

6) czy przyjmuje się gotówkę do kasy z przekazów pocztowych tylko w przypadkach dozwolonych,

7) czy przechowywanie gotówki i innych wartości jest należycie zabezpieczone,

8) czy druki ścisłego zarachowania są należycie ewidencjonowane i zabezpieczone,

9) czy czynności kasowe nie są wykonywane przez głównego księgowego,

10) czy główny księgowy przeprowadza okresowe rewizje kasy i czy z tych rewizji dokonuje się odpowiednich adnotacji,

11) czy pracownik pełniący funkcję kasjera złożył na piśmie deklarację o przyjęciu odpowiedzialności za właściwe przechowywanie i zabezpieczenie gotówki i innych walorów,

12) inne zagadnienia wynikające z obowiązujących przepisów.

2. Wpływy pieniężne do kasy sprawdza się według kwot i dat przez porównanie zapisów w raporcie kasowym z dziennikami wpłat, odbitkami pokwitowań właściwych kwitariuszy z grzbietami książeczek czekowych i wyciągami z rachunków bankowych.

3. Wydatkowanie pieniędzy sprawdza się na podstawie dowodów wypłat, zwracając uwagę na legalność operacji kasowych oraz czy dokonywanie wypłat gotówką nie stoi w sprzeczności z postanowieniami przepisów o obrocie gotówkowym.

4. Rewident bada, czy jednostka przestrzega ściśle zasady jedności kasowej, polegającej na gromadzeniu i przechowywaniu wszelkich środków budżetowych i pozabudżetowych wyłącznie na ustalonych przepisami rachunkach bankowych oraz na dokonywaniu wydatków wyłącznie z tych rachunków (bezpośrednio lub za pośrednictwem kasy).

5. Wykonując czynności rewizyjne rewident powinien mieć stale na uwadze, czy poszczególne wpłaty bądź wypłaty dotyczą danego rachunku bankowego, nadto sprawdzać, czy stany rachunków wynikające z księgowości zgodne są z wyciągami bankowymi.

§  40.

1. Przy rewizji operacji rozrachunkowych rewident bada terminy powstania zmian należności i zobowiązań, uzasadnienie dokumentalne, terminowość pokrywania należności i zobowiązań oraz środki przedsięwzięte przez jednostkę w celu zlikwidowania należności i zobowiązań.

2. Badając należności rewident zwraca szczególną uwagę, czy nie zachodzą przypadki bezprawnego wypłacania zaliczek pracownikom jednostki lub innym osobom na akcje, których się nie wykonuje lub wykonuje się w zakresie nie odpowiadającym wysokości podjętych zaliczek. Ponadto bada się, czy wypłacane zaliczki są terminowo rozliczane bądź ściągane z wynagrodzeń pracowników w razie braku rozliczeń.

3. Badając zobowiązania rewident zwraca uwagę, czy nie zachodzą przypadki bezprawnego zaciągania zobowiązań w granicach przekraczających plany finansowe oraz czy zaciągnięte zobowiązania są terminowo pokrywane.

4. Przy rewizji operacji rozrachunkowych sprawdza się szczegółowo wszystkie odpisy należności i zobowiązań, w szczególności ich legalność i zasadność i czy są prawidłowo udokumentowane.

§  41.

1. Przy rewizji depozytów i sum na zlecenie rewident powinien zbadać:

1) czy na rachunek sum depozytowych zaliczane są tylko takie wpłaty, które mają charakter sum depozytowych,

2) czy poszczególne pozycje depozytów są terminowo i prawidłowo likwidowane,

3) czy decyzje w sprawie otwarcia rachunków sum na zlecenie są merytorycznie prawidłowe,

4) czy na rachunki sum na zlecenie są dokonywane wpłaty oraz czy z nich są dokonywane wypłaty ściśle odpowiadające treści decyzji w sprawie otwarcia rachunków sum na zlecenie,

5) czy zlecenia, dla których wykonania otwarto rachunki, są terminowo i prawidłowo realizowane,

6) czy jednostka wykonująca zlecenie wylicza się z wykorzystania otrzymanych sum wobec zleceniodawców,

7) czy rachunki sum na zlecenie są terminowo likwidowane, a pozostałości nie wykorzystanych sum zwracane zleceniodawcom,

8) czy operacje są należycie udokumentowane.

2. Ponadto rewident bada prawidłowość stosowania przepisów dotyczących postępowania z depozytami rzeczowymi.

Rozdział  4.

Rewizja gospodarki materiałowej i inwentarzowej.

§  42.

1. W zakresie gospodarki materiałowej rewizja ma za zadanie zbadać prawidłowość i racjonalność tej gospodarki, prawidłowość ewidencji i wyceny zapasów oraz zabezpieczenie przed marnotrawstwem i nadużyciami. W szczególności w czasie rewizji bada się:

1) zgodność stanu rzeczywistego zapasów ze stanem ewidencyjnym,

2) organizację magazynów i składów, stan ogólny i przygotowanie pomieszczeń magazynowych oraz ich zabezpieczenie,

3) prawidłowość udokumentowania przychodu i rozchodu materiałów,

4) prawidłowość udokumentowania i księgowania niedoborów lub nadwyżek stwierdzonych przy odbiorze i składowaniu materiałów,

5) prawidłowość ewidencji stanu i ruchu zapasów oraz wzajemną zgodność ewidencji ilościowej z ilościowo-wartościową, a tej ostatniej z kontami syntetycznymi,

6) częstotliwość i formy kontroli zgodności stanu rzeczywistego materiałów ze stanem księgowym,

7) terminowość i prawidłowość przeprowadzanych spisów z natury, tryb postępowania ze stwierdzonymi różnicami inwentaryzacyjnymi oraz zasadność decyzji w sprawie zatwierdzenia wyników weryfikacji różnic inwentaryzacyjnych,

8) prawidłowość stosowania ustalonych norm ubytków naturalnych,

9) przestrzeganie ustalonych norm zapasów, a w razie braku takich norm - celowość gromadzenia materiałów w posiadanej ilości,

10) konieczność nabycia materiałów i ich zgodność zarówno pod względem rodzajowym, jak i ilościowym z zatwierdzonymi planami finansowymi,

11) przestrzeganie przez jednostkę przy zakupie obowiązujących cenników,

12) prawidłowość udokumentowania i celowość przekazywania materiałów do przerobu, jak również prawidłowość ewidencji materiałów w przerobie i kosztów przerobu,

13) prawidłowość ewidencji oraz organizację zbytu produktów w przypadku, gdy jednostka wykonuje działalność produkcyjną.

2. Faktury (rachunki) dostawców powinny być sprawdzane ze szczególną starannością co do całkowitego zaprzychodowania przez księgowość uwidocznionych w rachunkach materiałów.

3. W zakresie materiałów remontowo-budowlanych bada się, czy jednostka przy protokolarnym odbiorze zakończonych robót remontowo-budowlanych dokonała sprawdzenia zgodności wyrozchodowanych materiałów z wykonanymi robotami oraz czy ewentualne pozostałości złożono do magazynu i ujęto w księgowości.

4. Wydawanie artykułów żywnościowych porównuje się z jadłospisem i obowiązującymi normami.

5. W zakresie przedmiotów nietrwałych w użytkowaniu sprawdza się, czy analityczna księgowość prowadzona jest ilościowo i wartościowo co do każdej komórki organizacyjnej lub osoby odpowiedzialnej za przechowywanie oraz czy spisanie zużytych przedmiotów jest należycie udokumentowane.

§  43.

1. Rewizja gospodarki środkami podstawowymi ma na celu zbadanie:

1) zgodności stanu rzeczywistego z danymi księgowości,

2) właściwego wyposażenia w środki podstawowe zgodnie z faktycznymi potrzebami,

3) właściwego wykorzystania posiadanych środków podstawowych (środki podstawowe nieczynne i zbędne),

4) prawidłowości i częstotliwości przeprowadzania inwentaryzacji oraz wyjaśnienia ewentualnych różnic inwentaryzacyjnych,

5) prawidłowości udokumentowania obrotu i ewidencji środków podstawowych,

6) zasadności decyzji co do likwidacji środków podstawowych oraz prawidłowości dokumentacji i przeksięgowań wyników likwidacji,

7) prawidłowości ocechowania (oznaczenia) poszczególnych przedmiotów.

2. Rewident zwraca szczególną uwagę na przedmioty nadające się do prywatnego użytku pracowników (np. rowery, motocykle, auta, aparaty radiowe i telewizyjne, teczki, dywany, odzież i inne), badając zasadność ich zakupu, prawidłowość ewidencjonowania i użytkowania.

3. Faktury (rachunki) dostawców powinny być sprawdzane ze szczególną starannością co do całkowitego zaprzychodowania przez księgowość zakupionych środków podstawowych na właściwych kontach syntetycznych i w księdze inwentarzowej.

4. Rewident zwraca ponadto uwagę na to, czy środki podstawowe są należycie przechowywane i zabezpieczone przed zniszczeniem, zepsuciem, uszkodzeniem, kradzieżą, zamianą itp.

Rozdział  5.

Rewizja dochodów i wydatków.

§ 44. Rewizja dokumentalna dochodów polega na zbadaniu zupełności i terminowości realizacji dochodów; w szczególności w toku rewizji bada się:

1) czy należności z tytułu dochodów są terminowo i prawidłowo ustalane i księgowane,

2) czy dłużnikom doręcza się odpowiednio wezwania do zapłaty i upomnienia,

3) czy wobec opieszałych dłużników stosuje się odpowiednie środki zmierzające do ściągnięcia tych należności,

4) czy odpisy i umorzenia należności oparte są na odpowiednich przepisach i czy są uzasadnione i należycie udokumentowane,

5) czy dochody z poszczególnych tytułów są zaliczane na właściwe rachunki,

6) czy zwroty nadpłat są dokonywane prawidłowo, tj. czy są uzasadnione, czy są dokonywane w drodze przelewów lub przekazami pocztowymi na rzecz uprawnionych osób i czy decyzje w sprawie zwrotu nadpłat zawierają uzasadnienie zwrotu i wskazanie daty wpłaty zwracanej sumy.

§  45.

1. Rewizja wydatków polega na zbadaniu, czy środki finansowe zostały prawidłowo wykorzystane stosownie do wykonanych zadań, a w szczególności:

1) czy są przestrzegane przepisy o robotach, dostawach i usługach na rzecz jednostek państwowych,

2) czy dokonywane wydatki nie przekraczają istotnych potrzeb,

3) czy środki finansowe wykorzystywane są zgodnie z przeznaczeniem, wynikającym z klasyfikacji wydatków budżetowych i planów finansowych,

4) czy są przestrzegane granice ustalonych norm wydatkowych,

5) czy dokonane wydatki nie budzą wątpliwości co do ich legalności, oszczędności i niezbędności,

6) czy operacje finansowe są prawidłowo udokumentowane i księgowane,

7) czy przestrzegane są inne wymagania dyscypliny budżetowej.

2. Przy sprawdzaniu wydatków na wynagrodzenia za jednorazowe prace, wykonywane przez poszczególne osoby obsługujące potrzeby jednostki rewidowanej, sprawdza się, czy zostały one dokonane na podstawie formalnie wystawionych rachunków, czy prace te zostały wykonane, sprawdzone i przyjęte, czy ceny są zgodne z obowiązującymi stawkami, cennikami oraz czy zastosowano właściwe stawki podatkowe.

3. W toku rewizji należy ustalić, czy i w jakim stopniu korzystają ze świadczeń (np. z wyżywienia) jednostki rewidowanej jej pracownicy lub inne osoby, czy istnieje podstawa prawna do korzystania ze świadczeń oraz czy koszty tych świadczeń są terminowo zwracane.

4. W toku rewizji bada się, czy na rachunek bankowy wydatków budżetowych nie są wnoszone niewłaściwe wpłaty (np. z tytułu zwrotów wydatków z lat ubiegłych lub dochodów budżetowych).

5. Szczególnie starannej kontroli poddaje się wydatki w końcu roku w celu stwierdzenia, czy jednostki nie dążą do wykorzystania pozostałości kredytów, tworząc zbędne zapasy materiałów, nabywając zbędne przedmioty i zadatkowując dostawy.

6. Podczas rewizji sprawdza się również stosowanie przez głównego księgowego przepisów w sprawie praw i obowiązków głównych księgowych. W razie ujawnienia przez rewizję nielegalnych wydatków bada się, czy główny księgowy wykorzystał przysługujące mu prawa w celu przeciwdziałania naruszeniom dyscypliny budżetowej.

§  46.

1. Rewizja wydatków w zakresie funduszu płac polega na sprawdzeniu faktycznej obsady etatów jednostki, prawidłowości wykorzystania funduszu płac i stosowania stawek.

2. W celu ustalenia zgodności faktycznej obsady osobowej jednostki z zatwierdzonymi etatami porównuje się wykazy pracowników jednostki i listy wypłat z tabelą zatwierdzonych etatów.

3. Przy sprawdzaniu etatów należy zbadać stan organizacyjny jednostki w celu ustalenia niezbędności poszczególnych komórek organizacyjnych oraz ich obsady osobowej pod względem fachowym i ilościowym na tle ustalonego zakresu działania oraz rodzaju i rozmiarów czynności faktycznie wykonywanych. Ustalenia te powinny polegać na sprawdzeniu, czy rodzaj funkcji przywiązanych do danego stanowiska usprawiedliwia ustanowienie go oraz czy faktycznie wykonywane czynności przez danego pracownika usprawiedliwiają zajmowanie przez niego stanowiska i wypłacanie mu odpowiedniego wynagrodzenia.

4. Prawidłowość wypłat wynagrodzeń poszczególnym pracownikom sprawdza się na podstawie kart wynagrodzeń, odpowiedniej dokumentacji i list płatniczych. W tych ostatnich sprawdza się prawidłowość kwot ustalonych należności, dokonanych potrąceń i podsumowań, a zwłaszcza podsumowania kwot do wypłaty oraz pokwitowań odbioru należności.

5. Co do pracowników, których wynagrodzenie wypłacane jest na podstawie ilości wykonanej pracy bądź za prace w godzinach nadliczbowych, ustala się zgodność wypłaconych należności z faktycznym wykonaniem pracy, przy tym sprawdza się prawidłowość ewidencji na tym odcinku oraz celowość zatrudniania pracowników w godzinach nadliczbowych.

§ 47. Szczegółowej rewizji należy poddać wypłaty z bezosobowego funduszu płac i z tytułu innych wydatków osobowych. W tym zakresie rewident bada:

- czy nie dokonano wypłat na rzecz pracowników za prace wchodzące w zakres ich obowiązków,

- czy nie dokonano wypłat na rzecz osób trzecich za prace, które powinny być wykonane przez pracowników,

- czy na prace zlecone zawierane są umowy i czy wysokość przyznawanych wynagrodzeń odpowiada faktycznie włożonej pracy,

- czy przestrzega się terminów umownych i egzekwuje umowne kary za ich nieprzestrzeganie,

- czy na rachunkach za wykonane prace stwierdzono ich wykonanie i przyjęcie; należy również zwrócić uwagę na celowość zlecanych prac,

- czy nie wypłaca się premii i nagród, przewidzianych za specjalne osiągnięcia, nieuprawnionym pracownikom.

§ 48. W toku rewizji wydatków na podróże służbowe krajowe i zagraniczne oraz przeniesienia bada się:

1) prawidłowość i celowość wystawiania poleceń wyjazdów służbowych,

2) wysokość wypłaconych zaliczek na koszty podróży; przy wypłacie zaliczek stałych sprawdza się celowość ich ustalania w stosunku do częstotliwości wyjazdów osób otrzymujących zaliczki,

3) terminowość składania rachunków kosztów podróży przez delegowanych pracowników,

4) prawidłowość obliczenia wysokości diet, kosztów noclegu, kosztów przejazdów i przeniesień oraz rozliczeń z waluty zagranicznej, jak również użycie właściwych środków lokomocji,

5) umieszczenie potwierdzeń pobytu w miejscu delegacji oraz stwierdzenie o wykonaniu przez delegowanego zleconego mu zadania,

6) konieczność wyjazdów służbowych, a w szczególności zagranicznych, na podstawie złożonych przez delegowanych sprawozdań z odbytych podróży.

§  49.

1. Przy rewizji wydatków administracyjno-gospodarczych rewident stosuje się do ogólnych zasad rewizji, zwracając szczególną uwagę na przestrzeganie ustalonych norm i stosowanie przez jednostkę rewidowaną właściwych środków obsługi biurowej i gospodarczej.

2. Przy rewizji wydatków z tytułu opłat pocztowych bada się, czy były przestrzegane zasady oszczędności przy korespondencji (np. czy zachodziła konieczność wysyłania depesz, przeprowadzania rozmów telefonicznych, a w szczególności tzw. błyskawicznych); przy tym sprawdza się również w ekspedycji sposób prowadzenia ewidencji wysyłanej korespondencji i wydatków pocztowo-telegraficznych oraz czy wartość zużytych znaczków pocztowych znajduje uzasadnienie w ilości wysyłanej korespondencji.

3. Przy rewizji wydatków na utrzymanie budynków (czynsze i świadczenia, opał, światło, woda, gaz, energia elektryczna itp.) rewident zwraca uwagę na to, czy nie są pokrywane ze środków budżetowych wydatki dotyczące mieszkań służbowych i prywatnych, znajdujących się w budynkach administrowanych przez jednostkę rewidowaną, bądź czy pokryte wydatki są w pełni i terminowo zwracane.

4. W zakresie utrzymania i najmu transportu samochodowego lub konnego sprawdza się zgodność stanu faktycznego środków transportowych z zatwierdzonymi etatami, konieczność tego stanu dla potrzeb jednostki, jego faktyczne obciążenie pracą i wykorzystanie, stan ewidencji i kontroli prac transportowych. W razie dokonywania przez jednostkę wydatków na najem środków transportowych bada się konieczność dokonywania przewozów, ich zgodność z obowiązującymi stawkami i z faktyczną odległością przewozu. Ponadto sprawdza się prawidłowość wydatków na załadunek i rozładunek.

§ 50. W zakresie inwestycji i kapitalnych remontów rewident przeprowadza rewizję zgodnie z wytycznymi zawartymi w §§ 43 - 48, a ponadto sprawdza:

1) plany rzeczowo-finansowe i inne dokumenty uprawniające do wykonywania działalności inwestycyjnej i remontowej w celu ustalenia, czy zostały one zatwierdzone w przepisanym trybie,

2) prawidłowość zaliczania wpływów na rachunki inwestycyjne,

3) prawidłowość zawieranych umów w zakresie robót kapitalnych i prac projektowych oraz prawidłowość przeprowadzonych przetargów na roboty budowlane i remontowe,

4) ewidencję i kontrolę zużywania materiałów budowlanych oraz wykonania robót prowadzonych systemem gospodarczym,

5) udokumentowanie, prawidłowość i terminowość ewidencjonowania kosztów inwestycji i remontów,

6) prawidłowość odbioru robót zakończonych oraz inwentaryzacji i zabezpieczenia robót nie zakończonych,

7) zgodność dokonanych wydatków z zakresem wykonanych robót.

§ 51. Rewizja innych wydatków poza wymienionymi w §§ 44-50 odbywa się na zasadach ogólnych podanych w niniejszym rozdziale przy uwzględnieniu obowiązujących w danej dziedzinie przepisów, przy czym szczególnie dokładnie należy sprawdzać dokumentację wydatków na zasiłki, zapomogi i inne świadczenia na rzecz osób fizycznych, gdy wypłata następuje na podstawie decyzji wydanej przez jednostkę rewidowaną.

§ 52. W zakresie działalności produkcyjnej nie wydzielonej lub wydzielonej w gospodarstwa pomocnicze rewident przeprowadza rewizję zgodnie z wytycznymi zawartymi w §§ 44-50, a ponadto bada:

1) prawidłowość rozliczeń kosztów produkcji, a w szczególności rachunku kosztów w związku z organizacją produkcji (jednostki kalkulacyjne, metoda kalkulacji itp.), sposób rozliczania kosztów, prawidłowość rozliczania kosztów wspólnych z macierzystą jednostką budżetową, kalkulację wyrobów gotowych, inwentaryzację produkcji nie zakończonej, wykonanie planu kosztów pośrednich, przestoje, braki itp.,

2) zupełność księgowego ujęcia i prawidłowość wyceny wyników produkcji,

3) przebieg sprzedaży produkcji, w szczególności stan ewidencji zamówień i kontrolę ich wykonania, udokumentowanie i terminowość fakturowania, rozmiary i przyczyny reklamacji odbiorców, rozliczanie należności inkasowych i pozainkasowych,

4) prawidłowość ustalania wyników działalności produkcyjnej oraz rozliczenie z budżetem, w szczególności ustalenie dochodów lub strat planowanych i ponadplanowych oraz nadzwyczajnych, pokrycie zapotrzebowania na środki obrotowe, terminowość przekazywania nadwyżek zgodnie z ich przeznaczeniem bądź otrzymania dotacji, prawidłowość dokonania odpisów na fundusze specjalnego przeznaczenia.

Rozdział  6.

Rewizja księgowości i sprawozdawczości.

§  53.

1. Rewizja księgowości polega na zbadaniu jej pod względem rzetelności i zupełności oraz zgodności z obowiązującymi przepisami; w szczególności zbadać należy:

1) organizację pracy komórki finansowo-księgowej i jej obsadę personalną pod względem ilościowym i fachowym,

2) zgodność ze stanem rzeczywistym i zupełność księgowego ujęcia wszystkich operacji finansowo-gospodarczych,

3) organizację obiegu dokumentów oraz prawidłowość i terminowość opracowania, sprawdzania, zatwierdzania i kasowania dokumentów,

4) prawidłowość kwalifikowania dokumentów na właściwe konta syntetyczne i analityczne oraz ich księgowania zgodnie z dekretacją,

5) terminowość księgowania wszystkich operacji,

6) ciągłość bilansową, tj. zgodność bilansu otwarcia z bilansem zamknięcia,

7) prawidłowość prowadzenia księgowości syntetycznej oraz księgowości analitycznej,

8) zgodność księgowości analitycznej z księgowością syntetyczną,

9) prawidłowość księgowań dotyczących zamknięć rocznych,

10) prawidłowość poprawiania błędów.

2. Podczas rewizji należy również badać zastosowanie właściwej techniki księgowości z punktu widzenia zmniejszenia pracochłonności księgowości.

§ 54. W zakresie rewizji sprawozdawczości rewident powinien zbadać:

1) terminowość sporządzania okresowych bilansów i sprawozdań,

2) zgodność danych sprawozdawczych z wynikami księgowości,

3) wewnętrzną prawidłowość i zgodność bilansów i poszczególnych sprawozdań,

4) zgodność sprawozdań szczegółowych z bilansami,

5) wykonywanie analizy bilansów i sprawozdań oraz jej wykorzystanie dla potrzeb własnych przez jednostkę rewidowaną,

6) prawidłowość udokumentowania zgodności obrotów z dostawcami i odbiorcami.

§ 55. Podczas rewizji księgowości i sprawozdawczości rewident bada również prawidłowość porządkowania i przechowywania ksiąg rachunkowych, dowodów i sprawozdań.

Rozdział  7.

Rewizja w jednostkach spełniających funkcje nadzoru, finansowania i rewizji.

§ 56. W jednostkach spełniających funkcje nadzoru, finansowania i rewizji jednostek niższego stopnia oprócz rewizji ich gospodarki własnej, przeprowadzonej według wytycznych zawartych w §§ 26-55, przeprowadza się również rewizję ich działalności w zakresie wykonywania nadzoru, finansowania i rewizji jednostek niższego stopnia.

§ 57. Rewizja wykonywania nadzoru i finansowania polega na badaniu:

1) wykonywania zadań organizacyjnych i instruktażowych w zakresie finansowo-księgowym,

2) legalności dokonywania zmian w budżetach i planach finansowych,

3) prawidłowości i terminowości finansowania jednostek budżetowych, w szczególności, czy finansowanie odbywa się w zależności od przebiegu wykonywania zadań i w sposób nie powodujący zakłóceń w gospodarce jednostek finansowanych,

4) jakości i zakresu analizy sprawozdań, otrzymywanych od jednostek finansowanych, oraz wykorzystania wyników tej analizy,

5) prawidłowości opracowywania sprawozdawczości łącznej (zbiorczej).

§  58.

1. Rewizja działalności rewizyjnej polega na badaniu:

1) ilości i zakresu przeprowadzanych rewizji oraz czasu ich trwania,

2) jakości przeprowadzanych rewizji i kwalifikacji rewidentów,

3) wykorzystania wyników rewizji,

4) kontroli wykonania zarządzeń porewizyjnych.

2. Badanie działalności rewizyjnej może być dokonywane również w drodze przeprowadzania rewizji sprawdzających (superrewizji) w jednostkach podlegających rewizji jednostki, której działalność rewizyjna jest badana.

Rozdział  8.

Przepis końcowy.

§ 59. Instrukcja wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.