Dział 1 - Rozliczenia przedsiębiorstw. - Rozliczenia z budżetem centralnym z tytułu wpłat z zysku i pokrywanie strat państwowych przedsiębiorstw i banków.

Monitor Polski

M.P.1952.A-29.422

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1952 r.

DZIAŁ  I

Rozliczenia przedsiębiorstw.

Rozdział  1.

Przepisy ogólne.

§  1.

1. Przepisy niniejszej uchwały stosuje się do objętych uchwałą Rady Ministrów z dnia 17 kwietnia 1950 r. w sprawie zasad organizacji finansowej i systemu finansowego przedsiębiorstw państwowych objętych budżetem centralnym (Monitor Polski Nr A-55, poz. 630) przedsiębiorstw działających według zasad rozrachunku gospodarczego i zakładów działających według zasad pełnego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego.

2. Jednostkami centralnymi w rozumieniu niniejszej uchwały są:

1) centralne zarządy, zarządy przemysłu, dyrekcje generalne, zjednoczenia, zarządy central handlowych;

2) dyrekcje przedsiębiorstw wielozakładowych wchodzących w skład władz naczelnych lub podległe bezpośrednio władzom naczelnym, których zakłady działają według zasad pełnego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego;

3) władze naczelne, urzędy centralne, sprawujące funkcję centralnych zarządów lub dyrekcji generalnych.

§ 2. Podległe bezpośrednio władzom naczelnym przedsiębiorstwa jednozakładowe oraz przedsiębiorstwa wielozakładowe, których zakłady nie działają według zasad pełnego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego, rozliczają się bezpośrednio z budżetem centralnym z tytułu wpłat z zysków i pokrywania strat.

§ 3. Za przedsiębiorstwa i zakłady, podległe jednostkom centralnym, rozliczeń z budżetem centralnym z tytułu wpłat z zysków i pokrywania strat dokonują te jednostki centralne.

§  4.

1. Każda jednostka centralna otworzy dla celów rozliczeń, o których mowa w § 3, w terytorialnie właściwym oddziale Narodowego Banku Polskiego rachunek pod nazwą "Rachunek rozliczeń z budżetem z tytułu zysków i strat", zwany dalej "rachunkiem rozliczeń". Jednostka centralna obejmująca kilka grup przedsiębiorstw i zakładów, dla których to grup sporządza oddzielne bilanse zbiorcze - otwiera dla poszczególnych grup tych przedsiębiorstw i zakładów odrębne rachunki rozliczeń; w przypadku zaliczenia do oddzielnej grupy tylko jednego przedsiębiorstwa (zakładu), rozlicza się ono z budżetem bezpośrednio.

2. Na rachunek rozliczeń wpływają:

1) wpłaty z zysków, przypadające od przedsiębiorstw i zakładów określonych w § 3,

2) przewidziane w budżecie dotacje na pokrycie strat, o których mowa w § 20.

3. Jednostki centralne będą udzielać z tego rachunku dotacji na pokrycie strat poniesionych przez podległe im przedsiębiorstwa i zakłady w zakresie przewidzianym niniejszą uchwałą.

4. W uzasadnionych przypadkach jednostka centralna może za zgodą Ministra Finansów otworzyć rachunek rozliczeń w banku finansującym podległe jej przedsiębiorstwa lub zakłady.

§ 5. Upoważnia się Ministra Finansów do rozciągnięcia obowiązku bezpośredniego rozliczania się z budżetem na przedsiębiorstwa i zakłady, co do których w myśl § 3 obowiązek rozliczeń z budżetem ciąży na jednostkach centralnych.

Rozdział  2.

Zasady odprowadzania na rachunek rozliczeń wpłat z zysków i pokrywania strat.

§ 6. Przedsiębiorstwa i zakłady (§ 1) obowiązane są przelewać na rachunek rozliczeń część zysku pozostałą po potraceniu kwot przeznaczonych na fundusz zakładowy, na planowe uzupełnienie własnych środków obrotowych oraz na inne cele przewidziane w odrębnych przepisach o podziale zysków - nie mniej jednak niż 10% zysku.

§  7.

1. Przedsiębiorstwa i zakłady obowiązane są uiszczać na poczet należności, wynikającej z § 6: 1)

wpłaty z zysku planowego;

2) wpłaty z zysku ponadplanowego:

a) kwartalne - na podstawie bilansów na koniec I, II i III kwartału,

b) wstępną roczną - na podstawie sporządzonego bilansu rocznego, jeżeli termin dla sporządzenia tego bilansu nie wykracza poza datę 25 marca roku następnego; w przeciwnym przypadku wstępną roczną wpłatę z zysku ponadplanowego dokonuje się na podstawie prowizorycznego obliczenia rocznego.

2. Ostateczne rozliczenie z tytułu uiszczonych wpłat z zysków następuje na podstawie zatwierdzonych bilansów rocznych.

§  8.

1. Przedsiębiorstwa i zakłady obowiązane są uiszczać wpłaty z zysku planowego w terminie do dnia 10 i 24 każdego miesiąca za dany miesiąc w wysokości ¹/₆ planowej wpłaty na dany kwartał ustalonej w rocznym planie finansowym przedsiębiorstwa lub zakładu. Do czasu zatwierdzenia planów wpłaty powinny być dokonywane na podstawie projektów planów.

2. Jednostka centralna, w przypadku braku na rachunku rozliczeń pokrycia na przekazanie dotacji przewidzianej w § 15, może zarządzić w ramach pierwszego miesiąca każdego kwartału wcześniejsze terminy wpłat z zysku, aniżeli przewiduje to ust. 1.

§  9.

1. Przedsiębiorstwa i zakłady obowiązane są w terminie do dnia 5 drugiego miesiąca po upływie I, II i III kwartału dokonać rozliczeń z zysku na podstawie bilansu sporządzonego na koniec kwartału (bilansu kwartalnego).

2. Wstępne rozliczenie roczne z zysku - na podstawie sporządzonego bilansu rocznego - powinno być dokonane w ciągu 5 dni po upływie terminu przewidzianego we właściwych przepisach do sporządzenia bilansu; wstępne rozliczenie roczne - na podstawie prowizorycznego obliczenia sporządzonego na koniec roku - powinno być dokonane do dnia 30 marca roku następnego.

§  10.

1. Jeżeli z bilansu kwartalnego wynika, że zysk od początku roku jest wyższy od zysku planowego, przedsiębiorstwo (zakład) obowiązane jest uiścić w terminie przewidzianym w § 9 osiągnięty zysk ponadplanowy, pomniejszony o 25% oraz o kwoty przypadające na fundusz zakładowy i na inne cele przewidziane w odrębnych przepisach o podziale zysków, przy zachowaniu jednak zasady, iż odprowadzona do budżetu kwota nie może wynosić mniej niż 10% osiągniętego zysku.

2. Przewidzianego w ust. 1 pomniejszenia o 25% wpłat z zysku ponadplanowego nie stosuje się przy dokonywaniu wpłat z zysku przy wstępnym rozliczeniu rocznym (§ 9); kwoty potrącone przez przedsiębiorstwo (zakład) z tego tytułu w I, II i III kwartale podlegają rozliczeniu łącznie z wstępną wpłatą roczną.

§  11.

1. Jeżeli wynikający z bilansu kwartalnego zysk od początku roku jest niższy od zysku planowego za ten okres, przypadająca od przedsiębiorstwa (zakładu) wpłata z zysku wynosi taki procent zysku, jaki wynika ze stosunku planowej wpłaty z zysku do planowego zysku za tenże okres.

2. Nadpłaty, wynikłe w przypadku przewidzianym w ustępie poprzednim, jednostka centralna zarachowuje na poczet wpłat bieżących przedsiębiorstwa (zakładu), jednakże na wniosek przedsiębiorstwa (zakładu) nadpłacona kwota podlega zwrotowi.

§ 12. Przedsiębiorstwo (zakład), które nie sporządzi bilansu kwartalnego przed upływem terminu podanego w § 9, obowiązane jest uiścić w tym terminie - niezależnie od dokonanych wpłat planowych - tytułem wpłaty z zysku ponadplanowego kwotę odpowiadającą 10% planowej wpłaty kwartalnej. Rozliczenie dokonanych w ten sposób wpłat nastąpi na podstawie złożonego przez przedsiębiorstwo (zakład) najbliższego bilansu kwartalnego.

§  13.

1. Ostateczne rozliczenie wpłat z zysku powinno być dokonane przez przedsiębiorstwo (zakład) w terminie dwóch tygodni od daty zatwierdzenia bilansu rocznego.

2. Jeżeli ustalona na podstawie bilansu rocznego należna wpłata z zysku jest wyższa od sumy wpłat dokonanych (§§ 8 i 9), różnica powinna być wpłacona na rachunek rozliczeń w terminie przewidzianym w ustępie poprzednim, w przypadku zaś powstałej nadpłaty stosuje się odpowiednio przepis § 11.

§ 14. W przypadku niedokonania w terminie wpłat, o których mowa w §§ 8, 9, 12 i 13, bank finansujący dokona na wniosek organu finansowego albo jednostki centralnej przelewu na rachunek rozliczeń jednostki centralnej odpowiedniej sumy w ciężar rachunku rozliczeniowego (operacyjnego) przedsiębiorstwa (zakładu); organ finansowy bądź jednostka centralna powinny przesłać odpis wniosku zainteresowanemu przedsiębiorstwu (zakładowi).

§  15.

1. Jednostka centralna pokrywa co miesiąc z rachunku rozliczeń straty planowe przedsiębiorstw (zakładów) w wysokości ¹/₃ planowej straty ustalonej na dany kwartał w rocznym planie finansowym przedsiębiorstwa (zakładu).

2. Jednostka centralna może udzielać, na uzasadniony wniosek przedsiębiorstwa (zakładu), w ramach jego planowych sum kwartalnych, miesięcznych dotacji na pokrycie planowych strat w kwotach innych aniżeli przewiduje to ust. 1.

3. Dotacje na pokrycie planowych strat przedsiębiorstw (zakładów) powinny być przekazane przez jednostki centralne z rachunku rozliczeń - w dwóch ratach - w zasadzie do dnia 5 i 20 tego miesiąca, za który straty mają być pokryte.

4. Wysokość udzielanych dotacji może być uzależniona od wykonania przez przedsiębiorstwo (zakład) planu produkcji (usług) lub obrotu towarowego; Minister Finansów w porozumieniu z Przewodniczącym Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego ustali, w jakich przypadkach dotacje będą uzależnione od wykonania planu, oraz określi zasady, sposób i tryb dotowania oraz rozliczania tych przedsiębiorstw (zakładów).

§  16.

1. Dotacje, udzielane z rachunku rozliczeń na pokrycie planowych strat przedsiębiorstw (zakładów), podlegają rozliczeniu na podstawie bilansów kwartalnych w terminach przewidzianych w § 9.

2. Jeżeli z bilansu kwartalnego wynikać będzie, iż faktycznie poniesiona przez przedsiębiorstwo (zakład) strata od początku roku jest niższa od straty planowej, jednostka centralna bądź potrąci kwotę nadmiernie udzielonej dotacji z przysługującej przedsiębiorstwu (zakładowi) dotacji na okres następny, bądź też zarządzi zwrot nadmiernie przekazanych kwot. W przypadku niezastosowania się przedsiębiorstwa (zakładu) do zarządzenia jednostki centralnej bank finansujący dokona na jej wniosek przelewu na rachunek rozliczeń odpowiedniej sumy w ciężar rachunku rozliczeniowego (operacyjnego) przedsiębiorstwa (zakładu); jednostka centralna powinna przesłać odpis wniosku zainteresowanemu przedsiębiorstwu (zakładowi).

3. Jednostka centralna może zarządzić comiesięczne rozliczenie udzielonych dotacji na pokrycie strat, jeżeli przedsiębiorstwo (zakład) sporządza bilanse miesięczne.

4. Jednostce centralnej przysługuje prawo zmniejszenia lub wstrzymania dotacji na pokrycie strat, jeżeli uzasadnia to wynik finansowy przedsiębiorstwa (zakładu).

§  17.

1. Nieplanowe straty przedsiębiorstwa (zakładu) mogą być pokryte przez jednostkę centralną z rachunku rozliczeń danej grupy przedsiębiorstw (zakładów):

1) z wpłat z zysku ponadplanowego przedsiębiorstw tej grupy bez uszczuplenia wpłat do budżetu (§ 18 ust. 1 pkt 1) - na podstawie decyzji władzy naczelnej;

2) w innych przypadkach z dotacji otrzymywanych z budżetu na podstawie decyzji Prezydium Rządu.

2. Jednostka centralna może z rachunku rozliczeń w trybie przewidzianym w ust. 1 pkt 1 uzupełnić do wysokości planowej środki obrotowe przedsiębiorstwa (zakładu) osiągającego zyski niższe od planowych (§ 11), jeżeli uzupełnienie to nie może nastąpić z "Rachunku rozliczeń z budżetem z tytułu środków obrotowych" (uchwała Nr 99 Rady Ministrów z dnia 10 lutego 1951 r. w sprawie rozliczeń przedsiębiorstw państwowych z budżetem centralnym z tytułu środków obrotowych - Monitor Polski Nr A-17, poz. 226). W takim jednak przypadku w pierwszym rzędzie podlegają pokryciu z rachunku rozliczeń nieplanowe straty przedsiębiorstw (zakładów).

Rozdział  3.

Zasady przeprowadzania rozliczeń z budżetem przez jednostki centralne oraz przedsiębiorstwa rozliczające się z budżetem bezpośrednio.

§  18.

1. Jednostki centralne obowiązane są przelewać za podległe im przedsiębiorstwa (zakłady) na rachunek dochodów budżetowych właściwego organu finansowego (§ 27 ust. 5) w oddziale Narodowego Banku Polskiego, w okręgu którego znajduje się siedziba jednostki centralnej, wpłaty z zysku:

1) planowe - w kwotach ustalonych na dany kwartał w ich zbiorczych rocznych planach finansowych;

2) ponadplanowe - w kwotach wynikających z ich bilansów zbiorczych.

2. Jednostka centralna - za zgodą organu finansowego wymienionego w § 27 ust. 5 - może w ramach danego kwartału z nadwyżki planowych wpłat z zysku, jaka powstanie na rachunku rozliczeń w poszczególnym miesiącu, pozostawić kwoty potrzebne jej na udzielenie w miesiącu następnym planowych dotacji nie znajdujących pokrycia w dotacjach budżetowych tego kwartału.

§  19.

1. Jednostki centralne dokonują przelewu nadwyżek z rachunku rozliczeń w następujących terminach:

1) z tytułu planowych wpłat w wysokości ¹/₆ planowej wpłaty kwartalnej przewidzianej w ich planach zbiorczych - w terminach do dnia 16 i do końca miesiąca za dany miesiąc;

2) z tytułu wpłat ponadplanowych - w terminie do dni 50 po upływie kwartału;

3) z tytułu planowych i ponadplanowych wpłat z zysków rocznych:

a) wstępnie - w terminie 10 dni od daty sporządzenia rocznego bilansu zbiorczego przez jednostkę centralną, jeżeli termin dla sporządzenia tego bilansu nie wykracza poza datę 30 marca roku następnego; w przeciwnym razie w terminie do dnia 10 kwietnia roku następnego - na podstawie zestawienia zbiorczego, opartego na złożonych przez podległe przedsiębiorstwa (zakłady) bilansach bądź prowizorycznych obliczeniach rocznych (§ 9 ust. 2);

b) ostatecznie - na podstawie zbiorczego bilansu w terminie 18 dni od daty zatwierdzenia rocznego bilansu ostatniego z podległych jednostce centralnej przedsiębiorstw.

2. Jednostka centralna przy wpłatach z zysku (§ 18 ust. 1) potrąca kwoty, o których mowa w § 18 ust. 2.

3. Przy rozliczaniu się jednostki centralnej z budżetem mają odpowiednie zastosowanie przepisy §§ 11, 13, 14 i 16 ust. 2.

§  20.

1. Straty ustalone na dany kwartał w zbiorczych rocznych planach finansowych jednostki centralnej podlegają pokryciu z dotacji budżetowej przewidzianej na ten okres.

2. Przewidziane w budżecie dotacje dla jednostek centralnych przelewane będą na rachunek rozliczeń w terminach:

1) do dnia 3 pierwszego miesiąca kwartału - w wysokości 70% przewidzianej w planie dotacji kwartalnej;

2) do dnia 3 trzeciego miesiąca kwartału - reszta przewidzianej w planie dotacji kwartalnej.

3. Dotacje otrzymane przez jednostkę centralną z budżetu, a nie wydatkowane w danym kwartale, oraz dotacje zwrócone przez przedsiębiorstwa (zakłady) (§ 16 ust. 2) - podlegają zwrotowi do budżetu w terminie do końca ostatniego miesiąca kwartału.

4. Minister Finansów określi sposób i tryb udzielania z budżetu dotacji dla przedsiębiorstw (zakładów) prowadzonych według zasad rozrachunku gospodarczego.

§  21.

1. Przedsiębiorstwa, obowiązane do bezpośrednich rozliczeń z budżetem, dokonują przelewu wpłat z zysku na rachunek dochodów budżetowych właściwego organu finansowego (§ 25 ust. 5) w oddziale Narodowego Banku Polskiego (§ 18) przy zachowaniu zasad i terminów przewidzianych w §§ 6-13 oraz 25 i 26.

2. Straty planowe tych przedsiębiorstw podlegają pokryciu z dotacji budżetowych co miesiąc do wysokości ¹/₃ planowej straty na dany kwartał, w trybie ustalonym na podstawie § 20 ust. 4 z zachowaniem zasad ustalonych w §§ 15 i 16; przy pokrywaniu strat nieplanowych stosuje się odpowiednio przepisy § 17.