Przyjęcie sprawozdania z realizacji programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" za rok 2011.
M.P.2012.504
Akt utracił mocUCHWAŁA Nr 117
RADY MINISTRÓW
z dnia 2 lipca 2012 r.
w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" za rok 2011
1.
PROGRAM WIELOLETNI "POMOC PAŃSTWA W ZAKRESIE DOŻYWIANIA" - STAN PRAWNY
PROGRAM WIELOLETNI "POMOC PAŃSTWA W ZAKRESIE DOŻYWIANIA" - STAN PRAWNY
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 2006 r. w sprawie realizacji programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" (Dz. U. Nr 25, poz. 186, z późn. zm.) określa sposób realizacji Programu, a także sposób planowania i dokonywania podziału środków budżetu państwa przyznanych na realizację Programu oraz zakres i formy monitorowania realizacji Programu.
Cele Programu
Cele Programu
Odbiorcy Programu
Odbiorcy Programu
Działania przewidziane Programem
Działania przewidziane Programem
Powyższa pomoc przyznawana jest w oparciu o przyjęte w ustawie kryteria dochodowe - do 150% kryterium dochodowego, określonego w art. 8 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej. Kryterium dochodowe, określone w ustawie o pomocy społecznej, wynosi dla osoby samotnie gospodarującej - 477 zł, na osobę w rodzinie - 351 zł.
Rada gminy może podjąć uchwałę o podwyższeniu kryterium dochodowego.
Osoba samotnie gospodarująca może ubiegać się o pomoc w ramach Programu, jeżeli jej dochód nie przekracza kwoty 715,50 zł, zaś w przypadku osoby w rodzinie lub rodziny - dochód na osobę w rodzinie nie może przekraczać kwoty 526,50 zł.
Ponadto w ramach Programu są realizowane działania dotyczące w szczególności:
Finansowanie Programu
Finansowanie Programu
Wyżej wymienione środki zostały zaplanowane w częściach budżetu państwa, których dysponentami są wojewodowie, w wysokości 350 mln zł i w rezerwie celowej budżetu państwa (część 83, poz. 27) w wysokości 200 mln zł.
Łączne nakłady na finansowanie Programu w całym okresie jego realizacji (do roku 2013) wyniosą nie mniej niż 6.000.000 tys. zł, w tym w latach 2010-2013 nie mniej niż 3.100.000 tys. zł.
Warunki udzielania dotacji celowej z budżetu państwa
Warunki udzielania dotacji celowej z budżetu państwa
Dotację przyznaje wojewoda na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Wysokość dotacji jest ustalana na podstawie porozumienia między wojewodą a wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta), mając na uwadze w szczególności liczbę dzieci i młodzieży oraz innych osób wymagających pomocy w zakresie dożywiania, konieczność rozwoju bazy żywieniowej i dowozu posiłków, a także sytuację finansową gminy.
Część dotacji może zostać przeznaczona na utworzenie nowych lub doposażenie istniejących punktów przygotowywania lub wydawania posiłków oraz na dowóz posiłków. Część dotacji przyznanej województwu na ww. cele w latach 2008-2013 nie może być większa niż 20% w każdym roku realizacji Programu. Wysokość dotacji na ww. cele, dla każdej gminy odrębnie, w zależności od potrzeb, przyjętych rozwiązań, a także sytuacji finansowej gminy, określa wojewoda.
2.
WYDATKOWANIE ŚRODKÓW FINANSOWYCH PRZEZNACZONYCH NA PROGRAM W ROKU 2011
WYDATKOWANIE ŚRODKÓW FINANSOWYCH PRZEZNACZONYCH NA PROGRAM W ROKU 2011
Podział rezerwy celowej w kwocie 200.000.000 zł został dokonany w oparciu o następujące dane:
- 70% środków - w oparciu o szacunkową liczbę osób wymagających pomocy w zakresie dożywiania w województwie (dane wg województw za rok 2010),
- 20% środków - w oparciu o poziom dochodów na mieszkańca w województwie (dane Ministerstwa Finansów za 2009 r.),
- 10% środków - w oparciu o średnią stopę bezrobocia w województwie (dane MPiPS za 2009 r.).
Gminy realizujące Program
Gminy realizujące Program
W 2011 r., jak wynika z danych przekazanych przez wydziały polityki społecznej urzędów wojewódzkich, z wnioskami o udzielenie dotacji ze środków rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanych na realizację Programu wystąpiło 2478 gmin, co stanowiło 99,9% wszystkich gmin. Jedna gmina z terenu województwa łódzkiego nie złożyła wniosku o przyznanie dotacji z budżetu państwa w ramach Programu, gdyż na podstawie podjętej uchwały przez radę gminy realizowała dożywianie ze środków własnych. 348 gmin w skali kraju podniosło kryterium dochodowe (powyżej 150%) uprawniające do bezpłatnej pomocy w formie dożywiania.
Tablica 1. Program wieloletni "Pomoc państwa w zakresie dożywiania", stan na 31 marca 2011 r.
Województwo | Liczba gmin w województwie | Liczba gmin, których udział środków własnych w ogólnej kwocie na dożywianie wynosi: | |||||||
ogółem | w tym liczba gmin, które uczestniczą w Programie | ||||||||
ogółem | w tym | 20% | 21-30% | 31-39% | 40% | pow. 40% | |||
liczba gmin, które podniosły kryterium dochodowe pow. 150% | |||||||||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
1 | dolnośląskie | 169 | 169 | 26 | 10 | 14 | 9 | 82 | 54 |
2 | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 33 | 0 | 0 | 0 | 129 | 15 |
3 | lubelskie | 213 | 213 | 19 | 93 | 45 | 9 | 40 | 26 |
4 | lubuskie | 83 | 83 | 7 | 37 | 18 | 5 | 16 | 7 |
5 | łódzkie | 177 | 176 | 30 | 8 | 35 | 11 | 91 | 31 |
6 | małopolskie | 182 | 182 | 11 | 3 | 28 | 20 | 89 | 42 |
7 | mazowieckie | 314 | 314 | 67 | 69 | 31 | 8 | 99 | 107 |
8 | opolskie | 71 | 71 | 9 | 5 | 2 | 2 | 49 | 13 |
9 | podkarpackie | 160 | 160 | 12 | 17 | 48 | 43 | 40 | 12 |
10 | podlaskie | 118 | 118 | 26 | 53 | 37 | 10 | 15 | 3 |
11 | pomorskie | 123 | 123 | 16 | 38 | 19 | 12 | 33 | 21 |
12 | śląskie | 167 | 167 | 21 | 3 | 20 | 6 | 39 | 99 |
13 | świętokrzyskie | 102 | 102 | 11 | 14 | 36 | 16 | 36 | 0 |
14 | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 12 | 68 | 31 | 7 | 7 | 3 |
15 | wielkopolskie | 226 | 226 | 26 | 8 | 21 | 13 | 121 | 63 |
16 | zachodniopomorskie | 114 | 114 | 22 | 2 | 25 | 17 | 70 | 0 |
RAZEM: | 2 479 | 2 478 | 348 | 428 | 410 | 188 | 956 | 496 |
Przekazywanie środków finansowych z rezerwy celowej budżetu państwa
W 2011 r. prowadzony był monitoring zapotrzebowania na środki finansowe z rezerwy celowej budżetu państwa, przeznaczone na powyższy Program. Z danych przekazanych przez wydziały polityki społecznej urzędów wojewódzkich wynika, że potrzeby na rok 2011 kształtowały się na poziomie 560.205 tys. zł. W trakcie realizacji Programu zapotrzebowania na środki finansowe zgłaszane przez poszczególne województwa były weryfikowane w celu odpowiedniej alokacji środków w województwach.
Na realizację Programu środki z rezerwy celowej budżetu państwa zostały przekazane województwom w III transzach.
Wielkości uruchamianych poszczególnych transz przedstawiały się następująco:
1) transza I w wysokości 50.000.000 zł - na wniosek Ministra Pracy i Polityki Społecznej do Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 2011 r. (znak pisma: DPS.III-B-073-11-BL/2124/11);
2) transza II w wysokości 121.155.785 zł - na wniosek Ministra Pracy i Polityki Społecznej do Ministra Finansów z dnia 8 lipca 2011 r. (znak pisma: DPS.III-B-073-19-BL/3921/11);
Wysokość środków finansowych przyznana na realizację Programu poszczególnym województwom w skali kraju w ramach II transzy była zgodna z wysokością zapotrzebowania na środki finansowe zgłoszone przez województwa.
3) transza III w wysokości 28.844.215 zł - na wniosek Ministra Pracy i Polityki Społecznej do Ministra Finansów z dnia 26 września 2011 r. (znak pisma: DPS.III-B-073-33-BL/5754/11);
Powyższa wysokość środków finansowych na realizację Programu w ramach III transzy została określona po korekcie zapotrzebowania na środki finansowe dokonanej przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (zapotrzebowanie przez województwa na środki finansowe w skali całego kraju w ramach III transzy kształtowało się w tym zakresie na poziomie 44.463.172 zł). W związku z wielkością środków finansowych zapisanych w ustawie budżetowej na rok 2011 i wynoszących na rok 2011 w skali całego kraju 550 mln zł, wysokość środków III transzy została zmniejszona. Przyznana wielkość środków finansowych dla województw wynikła z zastosowania udziału środków zgłoszonych przez województwa w łącznej kwocie. Udziałem tym został dokonany podział środków finansowych w ramach III transzy będących w dyspozycji Ministra Pracy i Polityki Społecznej. W toku realizacji Programu w ramach III transzy dla województwa podkarpackiego została zwiększona dotacja celowa z rezerwy celowej budżetu państwa (pismo Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 września 2011 r., znak: DPS-III-B-073-33-1-BL/5948/11). Zwiększenie dotacji celowej na realizację Programu dla województwa podkarpackiego wynikało ze zmniejszenia kwoty dotacji celowej o 650.000 zł w związku z pismem Wojewody Małopolskiego z dnia 28 września 2011 r. (znak pisma: WF-1.3111.18.22.2011). Jednocześnie brak zapotrzebowania na środki finansowe w ramach III transzy w 2011 r. zgłosiły 2 województwa: lubelskie i małopolskie.
3.
REALIZACJA PROGRAMU W ROKU 2011
REALIZACJA PROGRAMU W ROKU 2011
Z danych za rok 2011 wynika, że ze środków własnych gminy przeznaczyły ogółem kwotę 295.073 tys. zł, w tym na:
- dożywianie (posiłek, zasiłek celowy oraz pomoc rzeczowa) 267.107 zł,
- pozostałe koszty 27.967 zł.
(w tym: koszty dowozu, utworzenia punktów wraz z doposażeniem i inne)
Udział środków budżetu państwa w kosztach realizacji Programu wyniósł 65%, natomiast środków własnych gmin 35%.
Ze środków budżetu państwa, których dysponentami są wojewodowie, wydatkowano kwotę 547.578 tys. zł, z czego 236.385 tys. zł na wsi, tj. 43% ogółu środków1. Pozostałe niewydatkowane środki finansowe zgodnie z ustawą o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" zostały zwrócone do budżetu państwa. W związku z zaistniałą sytuacją Dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej wystąpił pismem znak: DPS-II-074/26/3496/2012 do dyrektorów wydziałów o wyjaśnienie przyczyn zwrotu środków. Wyjaśnień udzielili dyrektorzy wszystkich wydziałów, przedstawiając następujące przyczyny (najczęstsze): spadek liczby dzieci objętych Programem, przeszacowanie potrzeb oraz mniejsze niż planowano środki własne gmin, przekroczenie kryterium dochodowego, zwrot środków przeznaczonych na doposażenie punktów wydawania posiłków, absencja chorobowa dzieci i uczniów, zbyt późna weryfikacja potrzeb dokonana przez gminy, zwroty środków finansowych przez gminy w związku z niedotrzymaniem udziału procentowego, konieczność przerwania inwestycji, zgłoszenia zmian planu budżetowego do Ministra Finansów - środki zgłoszone do blokady.
Wykres 1. Koszt Programu w roku 2011 (w tys. zł)
Wykres 2. Udział środków własnych i dotacji w całkowitym koszcie Programu w poszczególnych województwach w roku 2011
Gminy przeznaczyły ze środków własnych kwotę 295.073 tys. zł, z czego 109.009 tys. zł na wsi. Największy 12% udział środków własnych gmin wykazano w województwie mazowieckim, zaś najmniejszy 2% w województwie podlaskim (w stosunku do ogólnych kosztów realizacji Programu).
4.
OSOBY KORZYSTAJĄCE Z POMOCY W RAMACH PROGRAMU
OSOBY KORZYSTAJĄCE Z POMOCY W RAMACH PROGRAMU
- 301 232 dzieci do 7 roku życia (w tym 50% tej liczby, tj. 149 591, stanowiły dzieci z obszarów wiejskich),
- 730 122 uczniów do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej (w tym 62% tej liczby, tj. 451 663, stanowili uczniowie z obszarów wiejskich),
- 886 948 osób i rodzin znajdujących się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej (w tym 40% tej liczby, tj. 356 044, stanowiły osoby z obszarów wiejskich).
5.
DZIAŁANIA PROGRAMOWE
DZIAŁANIA PROGRAMOWE
Poniższe wykresy przedstawiają liczbę osób, które korzystały z pomocy w ramach Programu, w podziale na formy pomocy, w tym ogółem i na obszarach wiejskich.
Wykres 3. Liczba osób, które skorzystały z pomocy w 2011 r., w podziale na formy tej pomocy
ogółem
Posiłek
Posiłek
W ramach Programu udzielono różnego rodzaju posiłków następującej liczbie osób:
(np. w żłobkach, przedszkolach, stołówkach, w bursach szkolnych) 65 437 osobom,
Jak wynika z powyższego, podstawową formą pomocy udzielanej w ramach posiłku jest pomoc udzielana w postaci pełnego obiadu i jednego dania gorącego. Te formy pomocy są również dominujące wśród dzieci i uczniów z obszarów wiejskich. Liczba osób objętych pomocą w formie całodziennego wyżywienia oraz pomocą w formie mleka, bułki/kanapki jest zbliżona.
W okresie czterech kwartałów 2011 r. ogółem wydano 111 817 775 posiłków, w tym dla dzieci do 7 roku życia - 15 485 721, uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej - 80 482 060 oraz dla osób i rodzin znajdujących się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej - 15 849 994 posiłki.
Dane dotyczące liczby osób korzystających z posiłków na obszarach wiejskich przedstawiają się następująco: ogółem z posiłków korzystało - 62 110 517 osób, w tym 8 900 936 - dzieci do 7 roku życia, 52 228 184 - uczniów do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej, 981 397 - osób i rodzin znajdujących się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej.
W 2011 r. na pomoc w formie posiłku przeznaczono ogółem kwotę 427.564.721 zł, co stanowi 52% całego kosztu Programu. Z tej kwoty 154.940.651 zł pochodziło ze środków własnych gmin, natomiast 272.624.070 zł z dotacji budżetu państwa. Przy liczbie posiłków przekraczającej 111 mln (w tym 61 mln posiłków na wsi) średni koszt jednego posiłku wyniósł 3,82 zł, natomiast na obszarach wiejskich 3,19 zł.
Na obszarach wiejskich koszt wydanych posiłków wyniósł 198.028.404 zł.
Koszt jednego posiłku dla osób korzystających z pomocy w ramach Programu przedstawia się następująco:
Poza ostatnią grupą osób zdecydowana większość posiłków została wydana dzieciom i uczniom zamieszkującym na obszarach wiejskich.
Jako jedno świadczenie zostały wydane posiłki w formie:
W odniesieniu do dzieci i uczniów korzystających z tej formy pomocy wielkości przedstawiały się następująco:
dzieci do 7 roku życia:
uczniowie do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej:
osoby i rodziny znajdujące się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej
Posiłki udzielane na podstawie art. 6a ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego
Posiłki udzielane na podstawie art. 6a ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego
Świadczenie pieniężne w postaci zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności
Świadczenie pieniężne w postaci zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności
Udział osób pochodzących z obszarów wiejskich, które skorzystały z pomocy w formie zasiłków celowych, wyniósł 44%, tj. 552 880 osobom przyznano 738 654 świadczenia na kwotę 117.118.260 zł.
Największą liczbę osób objętych pomocą w formie zasiłku celowego odnotowano w woj. kujawsko-pomorskim.
Pomoc w tej formie kierowana była głównie do osób i rodzin (787 524) znajdujących się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej. Natomiast najmniejszą liczbę osób objętych tą formą pomocy odnotowano w woj. opolskim.
Świadczenie rzeczowe w postaci produktów żywnościowych
Świadczenie rzeczowe w postaci produktów żywnościowych
Największą liczbę osób korzystających ze świadczenia rzeczowego stanowiły osoby i rodziny znajdujące się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej - 60 218 osób, w tym na wsi 27 309 osób. Pozostałą grupę osób stanowili uczniowie do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej - 28 705 osób, w tym na wsi 13 555 osób oraz dzieci do 7 roku życia - 16 649 osób, w tym na wsi 6395 osób.
Największą kwotę świadczeń w zł przyznano w województwach: dolnośląskim - 1.579.771 zł, podlaskim - 1.164.014 zł i podkarpackim - 965.538 zł. Najniższą kwotę świadczeń przyznano w województwach: małopolskim - 68.564 zł, lubuskim - 129.044 zł i kujawsko-pomorskim - 386.813 zł.
Dowóz posiłków
Dowóz posiłków
Jednocześnie w omawianym okresie do 453 osób dowieziono produkty żywnościowe do przygotowania posiłków, w tym na wsi do 449 osób.
Środki wydatkowane na realizację dowozu wyniosły 9.311.485 zł, z tego 42%, tj. 3.909.014 zł, na wsi.
Baza żywieniowa
Baza żywieniowa
W 2011 r. Program realizowany był w 22 223 punktach żywieniowych, w tym 11 175 na wsi, co stanowi 50% ogólnej liczby punktów żywieniowych.
Pomoc udzielana była w:
W 2011 r. uruchomiono 73 stołówki, w tym 41 na wsi, oraz 71 pomieszczeń do przygotowywania lub wydawania posiłków, w tym 60 na wsi. Liczbę uruchomionych punktów żywieniowych w poszczególnych województwach przedstawia poniższy wykres.
Wykres 4. Liczba punktów żywieniowych w 2011 r.
Dożywianie prowadzone było w:
6.
SZACUNKI DOTYCZĄCE OSÓB NIEOBJĘTYCH POMOCĄ
SZACUNKI DOTYCZĄCE OSÓB NIEOBJĘTYCH POMOCĄ
Poza systemem pomocy w zakresie dożywiania w czwartym kwartale 2011 r. pozostawało 3814 osób spełniających warunki określone w ustawie do otrzymania pomocy, w tym na wsi osoby. Liczba ta zmniejszyła się o 211 osób w stosunku do III kwartału 2011 r.
Wśród ogółu osób nieobjętych pomocą największą grupę stanowiły osoby nieobjęte ze względu na niechęć do korzystania z tej formy pomocy oraz z innych powodów - łącznie 3555 osób, tj. 93% osób nieobjętych pomocą. Na terenach wiejskich grupa ta wynosiła 1368 osób, tj. 93% osób nieobjętych pomocą na wsi.
Ze względu na brak warunków technicznych i sanitarnych do przygotowywania posiłku ogółem nieobjęte pomocą były 132 osoby, tj. 3% ogólnej liczby osób nieobjętych pomocą.
Osobną przyczyną nieobjęcia pomocą osób w ramach Programu jest brak środków. Z tej przyczyny poza systemem pomocy pozostawało 127 osób. Z wyjaśnień nadesłanych przez Wydział Polityki Społecznej Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego (znak pisma: PSV.0442.16.2012 z dnia 18 kwietnia 2012 r. i DU.0607-209/12 z dnia 11 maja 2012 r.) wynika, że dane te dotyczyły jednej gminy z terenu województwa. Osoby te nie były ujęte w planach budżetowych gminy, ponieważ wystąpiły o świadczenia pod koniec roku. Osoby te zostały objęte wsparciem w postaci zasiłków okresowych, stałych, celowych.
Wykres 5. Szacunkowa liczba dzieci i osób wymagających dożywiania, nieobjętych Programem w poszczególnych województwach w 2011 r.
Wykres 6. Szacunkowa liczba dzieci i osób wymagających dożywiania, nieobjętych Programem:
PODSUMOWANIE
PODSUMOWANIE
Przyjęcie przez Radę Ministrów sprawozdania z realizacji programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" za rok 2011 jest wykonaniem upoważnienia ustawowego, zawartego w art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" (Dz. U. Nr 267, poz. 2259, z późn. zm.).
1 Różnica w poziomie wykonania programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" w 2011 r. w stosunku do prezentowanego w Sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2011 r. (w kwocie 547.597 tys. zł) wynika z odrębnych sposobów zbierania danych. Wysokość środków w niniejszym sprawozdaniu podana jest w oparciu o dane wydziałów polityki społecznej.
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »