Przepisy o rachunkowości budżetowej.

Monitor Polski

M.P.1961.17.87

Akt utracił moc

Wersja od: 14 stycznia 1969 r.

ZARZĄDZENIE

MINISTRA FINANSÓW

z dnia 2 stycznia 1961 r.

w sprawie przepisów o rachunkowości budżetowej.

Na podstawie art. 51 ustawy z dnia 1 lipca 1958 r. o prawie budżetowym (Dz. U. Nr 45, poz. 221) zarządza się, co następuje:

§ 1. Wprowadza się przepisy o rachunkowości budżetowej, stanowiące załącznik do niniejszego zarządzenia.

§  2.

1. Zarządzenie dotyczy jednostek i zakładów budżetowych oraz zjednoczeń (jednostek równorzędnych), przedsiębiorstw państwowych, spółdzielni i organizacji społecznych, którym powierzono wykonywanie zadań w zakresie dochodów i wydatków budżetowych lub środków pozabudżetowych.

2. Przepisy o rachunkowości w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej i Ministrowi Spraw Wewnętrznych oraz przepisy o rachunkowości w prezydiach gromadzkich rad narodowych regulują odrębne zarządzenia.

§ 3. Tracą moc:

1) zarządzenie Ministra Finansów z dnia 10 marca 1956 r. w sprawie przepisów o rachunkowości budżetowej (Monitor Polski z 1956 r. Nr 29, poz. 390 i z 1957 r. Nr 54, poz. 343),

2) zarządzenie Ministra Finansów z dnia 6 kwietnia 1957 r. w sprawie przepisów o rachunkowości budżetowej dla małych jednostek budżetowych (Monitor Polski Nr 40, poz. 256),

3) zarządzenie Ministra Finansów z dnia 4 maja 1955 r. w sprawie sporządzania rocznych sprawozdań z wykonania budżetu Państwa (Monitor Polski Nr 48, poz. 473),

4) zarządzenie Ministra Finansów z dnia 9 lipa 1953 r. w sprawie trybu pokrywania zobowiązań jednostek budżetowych stwierdzonych orzeczeniami komisji arbitrażowych i sądowymi tytułami wykonawczymi (Monitor Polski Nr A-70, poz. 846),

5) zarządzenie Ministra Finansów z dnia 9 lipca 1953 r. w sprawie ustalania wykazów dysponentów kredytów budżetowych (Monitor Polski Nr A-73, poz. 877),

6) zarządzenie Ministra Finansów z dnia 16 czerwca 1954 r. w sprawie przekazów pieniężnych nadawanych przez jednostki budżetowe (Monitor Polski Nr A-62, poz. 819),

7) zarządzenie Ministra Finansów z dnia 11 czerwca 1956 r. w sprawie zasad i trybu przelewania oraz rozliczania środków budżetowych na finansowanie inwestycji limitowych (Monitor Polski z 1956 r. Nr 56, poz. 615 i z 1957 r. Nr 29, poz. 199),

8) zarządzenie Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 1957 r. w sprawie pokrywania niedoborów kasowych jednostek budżetowych (Monitor Polski Nr 60, poz. 369),

9) okólnik Ministra Finansów z dnia 18 lutego 1953 r. w sprawie kontroli kwitariuszy używanych przez jednostki budżetowe (Monitor Polski Nr A-20, poz. 271),

10) tymczasowa instrukcja Ministra Finansów z dnia 6 marca 1957 r. w sprawie uproszczonego trybu wykonywania budżetów terenowych.

§ 4. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK 

PRZEPISY O RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ

SPIS TREŚCI

Rozdział 1.

Przepisy organizacyjne.

§ 1-2. Przepisy wstępne.

§ 3-5. Dysponenci kredytów budżetowych.

Rozdział 2.

Rachunki bankowe.

§ 6-7. Rodzaje rachunków bankowych.

§ 8-9. Otwieranie rachunków bankowych.

§ 10. Rachunki bankowe budżetu centralnego.

§ 11. Rachunki bankowe budżetów terenowych.

§ 12. Rachunki bankowe środków pozabudżetowych.

§ 13-14. Rachunki bankowe sum obcych.

§ 15. Rachunki bankowe akredytyw budżetowych.

§ 16. Rachunki inwestycyjne.

§ 17. Kontrola bankowa operacji na rachunkach bankowych.

Rozdział 3.

Finansowanie budżetowe.

§ 18. Zasady finansowania budżetowego.

§ 19-24. Tryb finansowania w zakresie budżetu centralnego.

§ 25. Tryb finansowania w zakresie budżetów terenowych.

§ 26-27. Tryb finansowania inwestycji.

Rozdział 4.

Rozliczenia między budżetami.

§ 28. Przekazywanie dotacji i środków między budżetami.

§ 29. Rozliczanie udziałów budżetów terenowych w dochodach budżetu centralnego.

§ 30. Rozliczanie udziałów w dochodach budżetów terenowych.

§ 31. Rozrachunki międzybudżetowe z tytułu zmian organizacyjnych.

Rozdział 5.

Przepisy kasowe dla jednostek i zakładów budżetowych.

§ 32-34. Zasady gospodarki kasowej.

§ 35. Sprzedaż znaków wartościowych.

§ 36-39. Obroty kasowe.

§ 40. Druki ścisłego zarachowania.

§ 41. Rewizja kasy.

§ 42-44. Niedobory kasowe.

Rozdział 6.

Środki rzeczowe.

§ 45. Zasady gospodarki środkami rzeczowymi.

§ 46-48. Środki podstawowe.

§ 49-53. Materiały.

§ 54. Przyjmowanie materiałów.

§ 55. Wydawanie materiałów.

§ 56. Ewidencja magazynowa.

§ 57-60. Niedobory i nadwyżki w środkach rzeczowych.

Rozdział 7.

Wpłaty.

§ 61-62. Pobieranie dochodów.

§ 63. Nadpłaty w dochodach.

§ 64-70. Przyjmowanie wpłat.

Rozdział 8.

Wypłaty.

§ 71-72. Dokonywanie wydatków.

§ 73-74. Zaliczki do rozliczenia.

§ 75. Zwroty wydatków.

§ 76-80. Podstawa dokonywania wypłat.

§ 81-87. Sprawdzanie i zatwierdzanie dowodów do wypłaty.

§ 88-94. Dokonywanie wypłat.

Rozdział 9.

Podstawowe zasady prowadzenia księgowości.

§ 95. Zasady ogólne.

§ 96-100. Dowody księgowe.

§ 101-102. Technika księgowości i księgi rachunkowe.

§ 103-106. Zapisy księgowe.

§ 107-109. Otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych.

§ 110-113. Przechowywanie dowodów, ksiąg rachunkowych, spisów inwentaryzacyjnych i sprawozdań.

Rozdział 10.

Księgowość jednostek i zakładów budżetowych.

§ 114. Organizacja księgowości.

§ 115. Plan kont dla jednostek i zakładów budżetowych.

§ 116. Analityczna księgowość dochodów budżetowych.

§ 117. Analityczna księgowość finansowania jednostek podległych.

§ 118. Analityczna księgowość wykonania planów wydatków budżetowych.

§ 119-120. Analityczna księgowość wykonania planów finansowych środków pozabudżetowych.

§ 121. Analityczna księgowość inwestycji i kapitalnych remontów.

§ 122. Analityczna ewidencja wynagrodzeń.

§ 123. Analityczna księgowość rozrachunków.

§ 124-125. Analityczna księgowość materiałów.

§ 126. Analityczna księgowość środków podstawowych.

§ 127. Analityczna księgowość funduszów.

Rozdział 11.

Księgowość małych jednostek.

§ 128. Przepisy ogólne.

§ 129-135. Ewidencja obrotów na rachunkach bankowych.

§ 136-137. Księgowość dochodów i wydatków budżetowych.

§ 138. Księgowość dochodów i wydatków środków pozabudżetowych.

§ 139. Ewidencja rozrachunków i wynagrodzeń.

§ 140-141. Ewidencja materiałów i środków podstawowych.

Rozdział 12.

Księgowość rejestrowa jednostek i zakładów budżetowych.

§ 142-144. Przepisy ogólne.

§ 145. Rejestr kasy.

§ 146. Rejestr bankowy.

§ 147. Rejestr wydatków budżetowych.

§148. Rejestr sum do rozliczenia.

§ 149. Rejestr wierzycieli.

§ 150. Rejestr dłużników.

§ 151. Rejestr dochodów budżetowych.

Rozdział 13.

Księgowość organów finansowych.

§ 152. Plan kont dla organów finansowych.

§ 153. Analityczna księgowość organów finansowych.

§ 154. Księgowość prezydiów rad narodowych miast nie stanowiących powiatów i osiedli.

§ 155. Analityczna księgowość wykonania budżetów miast nie stanowiących powiatów i osiedli.

Rozdział 14.

Inwentaryzacja.

§ 156. Ogólne zasady inwentaryzacji.

§ 157. Komisja inwentaryzacyjna.

§ 158. Terminy inwentaryzacji.

§ 159-166. Inwentaryzacja środków rzeczowych.

§ 167. Inwentaryzacja środków pieniężnych i druków ścisłego zarachowania.

§ 168. Inwentaryzacja rozrachunków i rachunków bankowych.

§ 169-172. Różnice inwentaryzacyjne.

§ 173. Sprawozdanie komisji inwentaryzacyjnej.

Rozdział 15.

Sprawozdawczość.

§ 174. Przepisy ogólne.

§ 175-177. Przyjmowanie sprawozdań.

§ 178. Sprawozdania miesięczne o dochodach i wydatkach budżetów terenowych.

§ 179-180. Sprawozdania kwartalne.

§ 181-183. Sprawozdania roczne.

§ 184-186. Uzgadnianie sprawozdań z bankami.

§ 187-189. Sprawozdania banków.

§ 190. Przesyłanie sprawozdań z wykonania budżetów terenowych w zakresie resortowym.

Rozdział 16.

Okresy przejściowe.

§ 191. Okres przejściowy przed rozpoczęciem roku budżetowego.

§ 192. Okres przejściowy po zakończeniu roku budżetowego.

§ 193. Oznaczanie dowodów bankowych w okresie przejściowym.

PRZEPISY O RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ

Rozdział 1.

Przepisy organizacyjne.

Przepisy wstępne.

§  1.

1. Budżet centralny i budżety terenowe są wykonywane przez organy finansowe, plany finansowe zaś przez jednostki i zakłady budżetowe oraz inne jednostki organizacyjne (§ 2 ust. 1).

2. Organami finansowymi w rozumieniu niniejszych przepisów są:

1) dla budżetu centralnego - Ministerstwo Finansów,

2) dla budżetów terenowych stopnia wojewódzkiego i powiatowego - wydziały finansowe prezydiów rad narodowych,

3) dla pozostałych budżetów - prezydia rad narodowych.

§  2.

1. Ilekroć w przepisach niniejszych jest mowa o jednostkach bez bliższego określenia, należy przez to rozumieć jednostki i zakłady budżetowe oraz inne jednostki organizacyjne wykonujące zadania w zakresie dochodów i wydatków budżetowych oraz środków pozabudżetowych (ust. 3).

2. Ilekroć w przepisach niniejszych jest mowa o zadaniach budżetowych, należy przez to rozumieć zadania finansowane z budżetu, które są ujęte w klasyfikacji wydatków w osobnych rozdziałach, odrębnych od rozdziałów, z których są finansowane koszty utrzymania jednostek budżetowych.

3. Ilekroć w przepisach niniejszych jest mowa o środkach pozabudżetowych, należy przez to rozumieć środki zakładów budżetowych, środki specjalne i środki gospodarstw pomocniczych oraz fundusze celowe nie objęte budżetem pełnymi dochodami i wydatkami.

4. Ilekroć w przepisach niniejszych jest mowa o sumach obcych, należy przez to rozumieć sumy depozytowe i sumy na zlecenie.

Dysponenci kredytów budżetowych.

§  3.

1. W zakresie dysponowania kredytami budżetowymi jednostki są dysponentami głównymi albo dysponentami drugiego lub trzeciego stopnia.

2. Głównymi dysponentami kredytów budżetowych są jednostki posiadające odrębną część w budżecie centralnym lub terenowym.

3. Dysponentami kredytów drugiego stopnia są bezpośrednio podległe dysponentom głównym jednostki, którym podlegają dysponenci trzeciego stopnia.

4. Dysponentami kredytów trzeciego stopnia są jednostki, które otrzymane kredyty budżetowe wykorzystują (wydatkują) bezpośrednio bez prawa dalszego ich przekazywania.

§  4.

1. Dysponentów kredytów drugiego stopnia ustanawiają dysponenci główni.

2. Dysponentów kredytów trzeciego stopnia ustanawiają dysponenci bezpośrednio wyższego stopnia.

3. Ustanowienie dysponentów kredytów drugiego stopnia w budżetach terenowych wymaga zgody Ministerstwa Finansów, natomiast dysponentów kredytów trzeciego stopnia - zgody właściwego organu finansowego.

§  5.

1. Jednostki objęte budżetami terenowymi mogą być również dysponentami kredytów budżetu centralnego lub budżetu terenowego wyższego stopnia w przypadkach, gdy jednostki te wykonują w sposób ciągły zadania finansowane z budżetu centralnego lub budżetu terenowego wyższego stopnia. Finansowanie zadań o charakterze sporadycznym powinno się odbywać przy pomocy rachunków sum na zlecenie lub akredytyw budżetowych.

2. Dysponentami kredytów budżetowych mogą być także państwowe jednostki organizacyjne nie będące jednostkami budżetowymi oraz organizacje spółdzielcze i społeczne, jeżeli wykonywanie zadań budżetowych zostało im zlecone.

3. Dysponenci główni i drugiego stopnia mogą ustanawiać dysponentami kredytów tylko jednostki podległe lub nadzorowane.

Rozdział  2.

Rachunki bankowe.

Rodzaje rachunków bankowych.

§ 6. Narodowy Bank Polski (NBP) prowadzi następujące rachunki bankowe organów finansowych oraz jednostek:

1) rachunki budżetowe:

a) rachunki podstawowe,

b) rachunki dochodów budżetowych,

c) 1 (skreślona),

d) 2 (skreślona),

e) rachunki wydatków budżetowych;

2) rachunki środków pozabudżetowych:

a) rachunki zakładów budżetowych,

b) rachunki środków specjalnych,

c) rachunki gospodarstw pomocniczych,

d) rachunki funduszów celowych;

3) rachunki sum obcych:

a) rachunki sum depozytowych,

b) rachunki sum na zlecenie;

4) rachunki akredytyw budżetowych.

§ 7. 3 Banki finansujące inwestycje prowadzą następujące rachunki jednostek:

1) (skreślony),

2) (skreślony),

3) rachunki środków na inwestycje,

4) rachunki finansowania inwestycji,

5) rachunki funduszów celowych i środków specjalnych, przeznaczonych na finansowanie inwestycji,

6) rachunki sum depozytowych i na zlecenie związanych z działalnością inwestycyjną.

Otwieranie rachunków bankowych.

§  8.

1. NBP otwiera rachunki bankowe:

1) rachunki budżetowe:

a) rachunki organów finansowych z uwzględnieniem przepisów o podziale administracyjnym Państwa,

b) rachunki głównych dysponentów kredytów budżetowych z uwzględnieniem przepisów o podziale budżetu na części; w razie gdy obsługa budżetowo-księgowa kilku głównych dysponentów w budżetach terenowych jest powierzona jednemu z nich, NBP otwiera dla nich wspólny rachunek bankowy,

c) rachunki innych jednostek - na podstawie zaświadczeń właściwych jednostek nadrzędnych lub nadzorujących;

2) rachunki środków pozabudżetowych - w trybie określonym w przepisach o poszczególnych rodzajach środków pozabudżetowych;

3) rachunki sum obcych - w trybie określonym w §§ 13 i 14 niniejszych przepisów;

4) rachunki akredytyw w trybie określonym w § 15 niniejszych przepisów.

2. Zaświadczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c), wydaje się osobno dla każdej uprawnionej jednostki. Zaświadczenie jest ważne do odwołania.

3. Rachunkami podstawowymi dysponują organy finansowe.

§ 9. Banki finansujące inwestycje otwierają rachunki bankowe:

1) rachunki inwestycyjne (§ 7 pkt 2-4) - w trybie określonym w przepisach o finansowaniu inwestycji,

2) rachunki funduszów celowych i środków specjalnych, przeznaczonych na finansowanie inwestycji - w trybie określonym w przepisach o tych funduszach celowych i środkach specjalnych,

3) rachunki sum depozytowych i na zlecenie - w trybie określonym w §§ 13 i 14 niniejszych przepisów.

Rachunki bankowe budżetu centralnego.

§  10.

1. 4 Rachunek podstawowy budżetu centralnego służy do przechowywania nadwyżki budżetu centralnego, dokonywania rozliczeń z terenowymi organami finansowymi.

2. Rachunki dochodów budżetowych służą do gromadzenia dochodów budżetowych i ewidencji kasowego wykonania planów dochodów budżetowych. Z rachunków tych nie mogą być dokonywane żadne wypłaty, z wyjątkiem zwrotów nadpłat (§ 63).

3. 5 (skreślony).

4. Rachunki wydatków budżetowych służą do dokonywania wypłat ze środków budżetowych oraz ewidencji kasowego wykonania planów wydatków budżetowych. Na rachunki te nie mogą być zaliczane żadne wpływy, z wyjątkiem zwrotów wydatków (§ 75).

5. 6 Rachunki dochodów i rachunki wydatków otwiera bank na każdy rok budżetowy. Z upływem roku salda rachunków dochodów i wydatków bank przelewa na rachunek podstawowy.

Rachunki bankowe budżetów terenowych.

§  11.

1. 7 Rachunki podstawowe służą do gromadzenia środków pieniężnych budżetu, do finansowania jednostek budżetowych oraz dokonywania rozliczeń z innymi budżetami.

2. 8 Rachunki dochodów budżetowych służą do gromadzenia dochodów budżetowych. Zgromadzone na tych rachunkach środki pieniężne oddziały NBP przelewają na rachunek podstawowy dwa razy w miesiącu według stanu na koniec dnia 15 i ostatniego dnia miesiąca lub - na żądanie organu finansowego - częściej. Organ finansowy może wyrazić zgodę na dokonywanie przelewów z rachunków dochodów budżetowych niektórych jednostek jeden raz w miesiącu. Z rachunków dochodów nie mogą być dokonywane żadne wypłaty, z wyjątkiem zwrotów nadpłat (§ 63).

3. 9 (skreślony).

4. Rachunki wydatków budżetowych służą do dokonywania wydatków budżetowych. Na rachunki te nie mogą być zaliczane żadne wpływy, z wyjątkiem zwrotów wydatków (§ 75).

5. 10 Rachunki dochodów i rachunki wydatków budżetowych otwiera bank na każdy rok budżetowy. Z upływem roku ulegają one likwidacji, a salda ich bank przelewa na właściwe rachunki podstawowe.

6. 11 Rachunki dochodów budżetowych i wydatków budżetowych oddziały NBP prowadzą według jednostkowych budżetów terenowych; jeżeli jednostka budżetowa wykonuje poza budżetem swojej rady narodowej zadania objęte innym budżetem terenowym, wówczas otwiera się dla niej w zakresie tego budżetu odrębne rachunki bankowe.

Rachunki bankowe środków pozabudżetowych.

§  12.

1. Rachunki zakładów budżetowych służą do gromadzenia dochodów zakładów budżetowych oraz finansowania zadań wykonywanych przez zakłady budżetowe.

2. Rachunki środków specjalnych i gospodarstw pomocniczych służą do gromadzenia dochodów oraz finansowania zadań wykonywanych w ramach środków specjalnych i gospodarstw pomocniczych.

3. Rachunki funduszów celowych służą do gromadzenia dochodów i pokrywania wydatków funduszów w przypadku, gdy fundusze nie są włączone do budżetu dochodami i wydatkami w pełnej wysokości.

4. Rachunki określone w ust. 1-3 otwiera się tylko dla tych jednostek, które wykonują plany finansowe środków pozabudżetowych.

Rachunki bankowe sum obcych.

§  13.

1. Rachunki sum depozytowych służą do przechowywania sum obcych: kaucji i wadiów, sum stanowiących przedmiot sporu, otrzymanych przez jednostkę w związku z postępowaniem sądowym i administracyjnym, sum otrzymanych od innych jednostek na wypłaty pracownikom i innych sum obcych znajdujących się w przechowaniu jednostki. Na rachunkach sum depozytowych mogą być ponadto przechowywane nie podjęte przez odbiorców wynagrodzenia na podstawie zrealizowanych list płatniczych.

2. Otwarcie rachunku sum depozytowych następuje na podstawie wniosku jednostki.

§  14.

1. Rachunki sum na zlecenie służą do gromadzenia środków i finansowania zadań zleconych do wykonania jednostce (zleceniobiorcy) przez inne jednostki organizacyjne (zleceniodawców) i finansowanych ze środków zleceniodawców.

2. Rachunki sum na zlecenie otwiera się odrębnie dla każdego rodzaju zlecenia.

3. 12 Rachunki sum na zlecenie otwiera się na podstawie decyzji organu finansowego, właściwego dla jednostki będącej zleceniobiorcą, lub organu finansowego wyższego stopnia. Rachunki sum na zlecenie dla prezydiów rad narodowych miast nie stanowiących powiatów i osiedli otwiera się na podstawie decyzji powiatowego organu finansowego. Organy finansowe stopnia wojewódzkiego i powiatowego mogą otwierać rachunki sum na zlecenie tylko dla finansowania centralnych zakupów.

4. Decyzja otwarcia rachunku sum na zlecenie określa rodzaj zlecenia i termin ważności rachunku. Decyzję tę podpisują:

1) w razie gdy rachunek otwiera Ministerstwo Finansów - kierownik właściwego departamentu lub równorzędnej komórki organizacyjnej Ministerstwa Finansów oraz główny księgowy budżetu Państwa,

2) w innych przypadkach - kierownik organu finansowego oraz główny księgowy budżetu terenowego.

5. Po wykonaniu zlecenia, nie później jednak niż w terminie określonym w decyzji o otwarciu rachunku, rachunek sum na zlecenie ulega zamknięciu, a zleceniobiorca wylicza się przed zleceniodawcą z otrzymanych od niego środków, przelewając na jego rachunek pozostałość tych środków.

Rachunki bankowe akredytyw budżetowych.

§  15.

1. Rachunek akredytywy budżetowej może być otwarty dla jednostki organizacyjnej lub dla osoby fizycznej realizującej zadania finansowane z budżetowych lub pozabudżetowych środków jednostki.

2. Otwarcie rachunku akredytywy następuje na podstawie polecenia jednostki, której środki są objęte akredytywą.

3. Polecenie otwarcia rachunku akredytywy powinno zawierać:

1) wskazanie oddziału NBP, w którym rachunek ma być otwarty,

2) 13 wskazanie jednostki organizacyjnej, dla której rachunek ma być otwarty, jak również imienia i nazwiska, stanowiska i numeru legitymacji lub dowodu osobistego osoby upoważnionej do dysponowania rachunkiem oraz ewentualnie osoby upoważnionej do dysponowania rachunkiem w jej zastępstwie,

3) oznaczenie rodzaju środków objętych akredytywą,

4) określenie warunków korzystania z akredytywy, np. określenie zadań finansowanych z rachunku akredytywy oraz terminów przesyłania rozliczeń kwot podjętych z rachunku akredytywy,

5) określenie terminu ważności rachunku akredytywy, który nie może przekraczać terminu zakończenia roku budżetowego.

4. Jednostki przesyła polecenie otwarcia rachunku akredytywy w 2 egzemplarzach oddziałowi NBP, w którym ma otwarte swoje rachunki bankowe. Oddział ten potwierdza otrzymanie dyspozycji otwarcia rachunku akredytywy na obu egzemplarzach polecenia i jeden z tych egzemplarzy przekazuje oddziałowi, w którym ma być otwarty rachunek, drugi zaś jednostce. Jednostka przekazuje drugi egzemplarz polecenia jednostce organizacyjnej na ręce kierownika lub osobie upoważnionej do dysponowania rachunkiem, która legitymuje się tym poleceniem przed oddziałem NBP.

5. Rachunki akredytyw podlegają zamknięciu przez NBP z upływem okresu, na który je otwarto, lub w ostatnim dniu roku budżetowego - w drodze przelania sald na rachunki, z których otwarto akredytywę.

Rachunki inwestycyjne.

§  16.

1. 14 (skreślony).

2. 15 (skreślony).

3. 16 Rachunki środków na inwestycje i kapitalne remonty służą do gromadzenia środków pieniężnych, przekazanych na finansowanie inwestycji i kapitalnych remontów.

4. 17 Rachunki finansowania inwestycji służą do dokonywania wypłat na inwestycje w granicach stanu środków zgromadzonych na rachunkach środków oraz do ewidencjonowania wpłat podlegających zaliczeniu na zmniejszenie finansowania.

Kontrola bankowa operacji na rachunkach bankowych.

§ 17. Banki prowadzące rachunki organów finansowych i jednostek wykonują kontrolę przestrzegania dyscypliny budżetowej w zakresie operacji na rachunkach bankowych, a w szczególności:

1) kontrolę prawidłowości otwierania rachunków bankowych przez organy finansowe i jednostki,

2) kontrolę właściwego zaliczania wpływów na rachunki bankowe,

3) kontrolę wypłat z rachunków bankowych pod względem ich pokrycia w otwartych kredytach budżetowych i środkach pieniężnych, a także w zakresie środków pozabudżetowych pod względem pokrycia w zatwierdzonych planach finansowych, jeżeli przepisy o tych środkach tego rodzaju kontrolę przewidują,

4) kontrolę przekazywania środków budżetowych na rachunki pozabudżetowe,

5) kontrolę prawidłowości zakończenia operacji budżetowych z końcem roku.

Rozdział  3.

Finansowanie budżetowe.

Zasady finansowania budżetowego.

§  18.

1. Jednostki i zadania budżetowe są finansowane z budżetu przez właściwe organy finansowe i dysponentów kredytów budżetowych.

2. Organy finansowe i dysponenci kredytów pierwszego i drugiego stopnia mogą finansować jednostki i zadania tylko w granicach sum ustalonych w budżecie i w planach wydatków budżetowych.

3. 18 (skreślony).

4. 19 (skreślony.

Tryb finansowania w zakresie budżetu centralnego.

§ 19. 20

1. Finansowanie jednostek budżetowych, objętych budżetem centralnym, odbywa się w drodze otwierania i przekazywania kredytów budżetowych na rachunki kredytów budżetowych tych jednostek w NBP. Wyjątki od tej zasady określają odrębne przepisy.

2. Kredyty budżetowe otwiera się i przekazuje bez podziału według klasyfikacji wydatków budżetowych.

§  20.

1. 21 Ministerstwo Finansów otwiera kredyty budżetowe przewidziane w poszczególnych częściach budżetu centralnego do dyspozycji głównych dysponentów kredytów. Kredyty budżetowe otwiera się dwukrotnie: pierwszy raz przed rozpoczęciem roku w wysokości 75% kredytów ustalonych w budżecie i drugi raz przed rozpoczęciem czwartego kwartału pozostałe kredyty w wysokości odpowiadającej potrzebom; przepis ten nie dotyczy kredytów budżetowych na inwestycje, które otwiera się jednorazowo na cały rok. Otwarte kredyty mogą być zamknięte. W razie stwierdzenia nieprawidłowego lub zbędnego wykorzystania kredytów, jednostka właściwa do otwierania (przekazywania) kredytów może z własnej inicjatywy bądź na wniosek organu kontroli zablokować otwarte kredyty.

2. Ministerstwo Finansów otwiera kredyty przy pomocy polecenia otwarcia - przekazania kredytów (wzór Rb 25). Polecenie to Ministerstwo Finansów przesyła w jednym egzemplarzu do właściwego oddziału NBP, prowadzącego rachunek kredytów głównego dysponenta. Kopię polecenia Ministerstwo Finansów przesyła głównemu dysponentowi kredytów jako zawiadomienie o otwarciu kredytów.

3. Ministerstwo Finansów dokonuje zamknięcia otwartych kredytów, przesyłając polecenie zamknięcia kredytów do banku w trzech egzemplarzach. Drugi egzemplarz bank przesyła dysponentowi kredytów jako zawiadomienie o zamknięciu kredytów, trzeci zaś zwraca Ministerstwu Finansów jako potwierdzenie wykonania dyspozycji.

§  21.

1. Dysponenci główni i dysponenci drugiego stopnia przekazują otwarte kredyty budżetowe bezpośrednio podległym dysponentom kredytów niższego stopnia.

2. 22 (skreślony).

3. Dysponenci główni oraz dysponenci drugiego stopnia mogą kredyty budżetowe przekazywać tylko dysponentom kredytów przez siebie ustanowionym.

4. Dysponenci główni i dysponenci drugiego stopnia mogą w otwartych kredytach budżetowych dokonywać zmian polegających na przesunięciu kredytów z rachunku jednej jednostki na rachunek innej jednostki.

§  22.

1. Dysponenci kredytów przekazują otwarte kredyty dysponentom niższego stopnia przy pomocy polecenia przekazania kredytów (wzór Rb 25) i ewentualnie rozdzielnika kredytów (wzór Rb 23).

2. Przy przekazaniach indywidualnych przesyła się do banku polecenie przekazania kredytów w dwóch egzemplarzach. Jeden egzemplarz polecenia przekazania kredytów przeznaczony jest dla oddziału NBP zmniejszającego kredyty, drugi dla oddziału NBP zwiększającego kredyty.

3. Przy przekazaniach zbiorowych przesyła się do banku rozdzielnik kredytów oraz polecenie przekazania kredytów w jednym egzemplarzu, sporządzone dla każdego dysponenta niższego stopnia. Rozdzielnik kredytów jest przeznaczony dla oddziału NBP dokonującego zmniejszenia kredytów.

4. Rozdzielnik kredytów powinien być stosowany, gdy jednocześnie przekazuje się kredyty więcej niż trzem dysponentom niższego stopnia.

5. O przekazaniu kredytów dysponenci kredytów zawiadamiają podległe jednostki bezpośrednio przy pomocy kopii polecenia przekazania kredytów.

§  23.

1. W razie dokonywania przesunięcia otwartych kredytów z rachunku jednej jednostki (zmniejszenie) na rachunek innej jednostki (zwiększenie) dysponent kredytów przesyła polecenie przekazania kredytów (wzór Rb 25) w pięciu egzemplarzach temu oddziałowi NBP, który ma dokonać zmniejszenia otwartych kredytów budżetowych.

2. Oddział NBP zmniejsza otwarte kredyty budżetowe na rachunku jednostki budżetowej wymienionej w poleceniu, stwierdza to na wszystkich egzemplarzach polecenia, po czym jeden egzemplarz polecenia, jako zawiadomienie o tym zmniejszeniu, przesyła jednostce, na której rachunku zmniejszył kredyty budżetowe, jeden egzemplarz polecenia zatrzymuje u siebie, trzy egzemplarze zaś przesyła oddziałowi NBP, w którym ma nastąpić zwiększenie otwartych kredytów budżetowych.

3. Oddział NBP zwiększający otwarte kredyty na rachunku jednostki wymienionej w poleceniu stwierdza to na wszystkich egzemplarzach polecenia, po czym jeden egzemplarz polecenia przesyła zainteresowanej jednostce budżetowej jako zawiadomienie o zwiększeniu otwartych kredytów budżetowych, jeden przesyła dysponentowi, który zarządził przesunięcie kredytów budżetowych, jeden zaś egzemplarz zatrzymuje u siebie.

4. Dysponent wyższego stopnia zarządza w sposób określony w ust. 1 przesunięcie kredytów z rachunku dysponenta niższego stopnia na własny rachunek, z tym że oddziałowi NBP, który ma dokonać zmniejszenia kredytów, przesyła polecenie przekazania kredytów w czterech egzemplarzach.

§  24.

1. Dysponent niższego stopnia może zwrócić otrzymane kredyty dysponentowi wyższego stopnia, od którego kredyty otrzymał.

2. Dysponent zwracający kredyty postępuje w sposób określony w § 22 ust. 2 dla indywidualnych przekazań kredytów.

Tryb finansowania w zakresie budżetów terenowych.

§ 25. 23

1. Finansowanie jednostek budżetowych, objętych budżetami terenowymi, odbywa się w drodze otwierania kredytów budżetowych w Narodowym Banku Polskim.

2. Kredyty budżetowe otwierają wydziały (jednostki równorzędne) prezydiów rad narodowych zarówno dla siebie, jak i dla jednostek podległych bez podziału według klasyfikacji wydatków budżetowych.

3. Kredyty otwiera się przy pomocy polecenia otwarcia kredytów (wzór Rb 25). Polecenie to wydział sporządza w dwóch egzemplarzach, jeśli chodzi o kredyty otwierane dla siebie, oraz w trzech egzemplarzach, jeśli chodzi o kredyty otwierane dla jednostek podległych. Polecenie otwarcia kredytów zarówno dla siebie, jak i dla jednostek podległych przesyła wydział do oddziału NBP, prowadzącego rachunek wydatków budżetowych wydziału. Kopię polecenia wydział przesyła równocześnie właściwej jednostce podległej. Jeżeli rachunki wydatków budżetowych jednostki podległej i wydziału są prowadzone w różnych oddziałach NBP, oddział NBP prowadzący rachunek wydatków budżetowych wydziału przekazuje egzemplarz polecenia oddziałowi NBP, właściwemu dla jednostki podległej. Jeden egzemplarz polecenia otwarcia kredytów przeznaczony jest dla wydziału.

4. Wydziały (jednostki równorzędne) otwierają kredyty budżetowe dwukrotnie. Pierwszy raz otwarcie kredytów następuje przed rozpoczęciem roku w wysokości 75% kredytów wynikających z uchwalonych budżetów lub z projektów budżetów uchwalonych przez prezydia rad narodowych. W uzasadnionych przypadkach, za zgodą wydziału finansowego, kredyty mogą być otwarte w kwocie przekraczającej granicę 75%. Drugi raz otwarcie kredytów następuje w pozostałej części przed rozpoczęciem IV kwartału; wysokość tej części powinna być uzgodniona z wydziałem finansowym, co powinno być stwierdzone przez wydział finansowy na poleceniu otwarcia kredytu.

5. W razie zmian w ogólnych kwotach planów finansowych jednostek budżetowych lub w innych przypadkach uzasadniających wprowadzenie zmian otwartych kredytów - wydziały (jednostki równorzędne) dokonują z własnej inicjatywy lub z inicjatywy wydziału finansowego dodatkowego otwarcia kredytów lub zamknięcia kredytów w takich terminach i kwotach, aby była zapewniona niezbędna ciągłość finansowania jednostki budżetowej i aby ogólna suma otwartych kredytów nie przekraczała kwoty, wynikającej z zatwierdzonego planu finansowego jednostki budżetowej po jego zmianach. Zmiany powinny być w zasadzie przeprowadzane nie częściej niż raz na kwartał, a w IV kwartale nie częściej niż raz na miesiąc.

6. Po upływie trzech kwartałów NBP blokuje na rachunku podstawowym budżetu terenowego środki do wysokości wydatków zrealizowanych przez wszystkie jednostki budżetowe objęte budżetem. Blokadę przeprowadza bank w piątym dniu roboczym października. Jeżeli suma wydatków okaże się wyższa od stanu środków na rachunku podstawowym, bank blokuje przyszłe wpływy na rachunek podstawowy do wysokości pełnej sumy zrealizowanych wydatków. Analogicznej blokady dokonuje bank w piątym dniu roboczym listopada i grudnia.

7. W budżetach gromad, osiedli i miast nie stanowiących powiatów bank realizuje wydatki budżetowe bez otwarcia kredytów budżetowych. W ciągu kwartału bank realizuje wydatki bez względu na stan środków na rachunku podstawowym. Jeżeli piątego dnia roboczego po zakończeniu I, II i III kwartału, a w IV kwartale: piątego dnia roboczego listopada, grudnia oraz piątego dnia roboczego po upływie okresu przejściowego (§ 192) stan wydatków okaże się wyższy od stanu środków na rachunku podstawowym, bank wstrzymuje wypłaty, z wyjątkiem wydatków z tytułu płac i pochodnych oraz zasiłków i zapomóg, do czasu, gdy stan środków na rachunku podstawowym pokryje stan wydatków.

8. Jeżeli w budżetach gromad, osiedli i miast nie stanowiących powiatów występują dysponenci kredytów, posiadający odrębne rachunki wydatków budżetowych, mają do nich odpowiednie zastosowanie przepisy ust. 1-5.

9. Prezydia rad narodowych wyższego stopnia mogą w odniesieniu do prezydiów rad narodowych niższego stopnia, które nie wykazują należytej troski o zabezpieczenie równowagi budżetowej i przestrzegania dyscypliny budżetowej, podjąć uchwałę zobowiązującą NBP do realizowania wydatków budżetowych tylko w granicach stanu środków na rachunku podstawowym.

Tryb finansowania inwestycji.

§ 26. 24

1. 25 Wykonywanie budżetu w zakresie wydatków inwestycyjnych i na kapitalne remonty następuje w drodze przelewu środków budżetowych z rachunków wydatków budżetowych (§ 10 ust. 4 i § 11 ust. 4) na rachunki środków na inwestycje i na kapitalne remonty, prowadzone przez banki finansujące inwestycje.

2. 26 Przelewy środków budżetowych, o których mowa w ust. 1, powinny być dokonywane stopniowo (miesięcznie, kwartalnie), stosownie do potrzeb, wynikających z przebiegu realizacji inwestycji i kapitalnych remontów.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w zakresie środków pozabudżetowych.

§ 27. 27 (skreślony).

Rozdział  4.

Rozliczenia między budżetami.

Przekazywanie dotacji i środków między budżetami.

§  28.

1. Dotacje dla budżetów wojewódzkich (miast wyłączonych z województw) udzielane są z budżetu centralnego przez Ministerstwo Finansów w drodze przelewu z rachunku podstawowego budżetu centralnego na rachunki podstawowe właściwych budżetów.

2. Dotacje dla budżetów terenowych niższego stopnia mogą być udzielane tylko z budżetu terenowego wyższego stopnia w drodze przelewu z rachunku podstawowego tego budżetu na rachunek podstawowy budżetu niższego stopnia.

3. Środki budżetowe przeznaczone na finansowanie zadań wspólnych dla dwóch lub więcej budżetów przekazuje się na rachunek podstawowy tego budżetu, którego jednostka wykonuje wspólne zadanie.

Rozliczanie udziałów budżetów terenowych w dochodach budżetu centralnego.

§  29.

1. Oddziały NBP dokonują rozliczenia udziałów budżetów terenowych w dochodach budżetu centralnego według obowiązujących stawek procentowych.

2. 28 Oddziały NBP dokonują rozliczeń udziałów według stanu wpływów dochodów budżetu centralnego na koniec ostatniego dnia każdego miesiąca oraz według stanu wpływów na koniec roku budżetowego łącznie z okresem przejściowym (§§ 191-193) w terminie do piątego dnia roboczego po upływie miesiąca. W I, II i III kwartale oddziały NBP - za zgodą wydziału finansowego - mogą dokonywać rozliczeń udziałów w dochodach budżetu centralnego jeden raz w kwartale.

3. Obliczone udziały zalicza się na wydatki budżetu centralnego i dochody budżetów terenowych tego roku, na który zostały zaliczone właściwe dochody budżetu centralnego, stanowiące podstawę obliczenia udziałów.

4. Obliczone udziały zalicza się na rachunki podstawowe właściwych budżetów terenowych.

Rozliczanie udziałów w dochodach budżetów terenowych.

§ 30. 29

1. Wpływy z tytułu dochodów budżetów terenowych, w których zostały ustalone udziały na rzecz budżetów terenowych wyższego lub niższego stopnia lub na rzecz budżetu centralnego, rozlicza się w następującym trybie:

1) w razie gdy udziały przypadają na rzecz budżetów terenowych - w drodze przelania ustalonych udziałów z rachunku jednostki dokonującej poboru na rachunki podstawowe właściwych budżetów,

2) w razie gdy udziały przypadają na rzecz budżetu centralnego - w drodze zaliczenia całej sumy wpływów na dochody właściwego budżetu terenowego oraz przekazania kwot udziałów na rachunek budżetu centralnego.

2. Rozliczeń udziałów w dochodach budżetów terenowych dokonuje się jeden raz w miesiącu, z wyjątkiem grudnia, w którym rozliczenia wpływów podatków i opłat wiejskich przeprowadza się dwa razy w miesiącu. Rozliczeń dokonuje się według stanu wpływów na koniec ostatniego dnia miesiąca, a za grudzień według stanu na dzień 15 grudnia i na koniec grudnia łącznie z okresem przejściowym w terminie do trzeciego dnia roboczego po upływie okresu rozliczanego.

Rozrachunki międzybudżetowe z tytułu zmian organizacyjnych.

§ 31. W razie przeprowadzenia zmian organizacyjnych, w wyniku których jednostki budżetowe lub zadania przez nie finansowane zostały w ciągu roku wyłączone z jednego budżetu, a włączone do innego budżetu jednostkowego, powinny być przeprowadzone zmiany we właściwych budżetach oraz rozrachunki między zainteresowanymi budżetami, oparte na następujących zasadach:

1) plany dochodów i wydatków budżetowych jednostek i zadań podlegają wyłączeniu z budżetu przekazującego, a włączeniu do budżetu przejmującego sumami całorocznymi,

2) wykonanie planów dochodów i wydatków budżetowych przekazanej jednostki (zadania) od początku roku do dnia jej przekazania podlega wyksięgowaniu z budżetu, z którego jednostka (zadanie) została wyłączona, a zaksięgowaniu w budżecie, do którego jednostka (zadanie) została włączona, i rozliczeniu bezgotówkowemu,

3) organ finansowy budżetu, z którego jednostka (zadanie) została wyłączona, przekazuje budżetowi, do którego jednostka (zadanie) została włączona, środki pieniężne na finansowanie jednostki (zadania) w wysokości różnicy między sumą roczną jej planu wydatków budżetowych a jego wykonaniem do dnia przekazania jednostki (zadania), po potrąceniu różnicy między sumą roczną planu dochodów budżetowych jednostki a jego wykonaniem do dnia przejęcia.

Rozdział  5.

Przepisy kasowe dla jednostek i zakładów budżetowych.

Zasady gospodarki kasowej.

§  32.

1. Jednostki mogą przyjmować wpłaty gotówkowe z tytułu wszelkich wpływów przez siebie ewidencjonowanych.

2. Jednostki obowiązane są pobrane wpływy w całości, z wyjątkiem zwrotów wydatków z pogotowia kasowego, odprowadzać na właściwe rachunki bankowe. Dokonywanie wydatków z przyjętych sum jest niedopuszczalne.

3. 30 Odprowadzenie przyjętych sum do banku powinno nastąpić w dniu ich pobrania, a najdalej w dniu następnym. Jeżeli wysokość przyjętych sum nie przekracza kwoty 3.000 zł, odprowadzenie jej może nastąpić raz na tydzień.

4. 31 Sumy pobrane przez inkasentów powinny być wpłacane do kasy jednostki lub na właściwe rachunki bankowe w dniu ich pobrania, a najdalej w dniu następnym. Jeżeli wysokość przyjętych sum nie przekracza kwoty 3.000 zł, odprowadzenie jej może nastąpić raz na tydzień.

5. Główny księgowy obowiązany jest dopilnować, aby sumy pobrane przez kasjera i inkasentów były odprowadzane we właściwych terminach i w pełnej wysokości.

§  33.

1. Jednostki mogą dokonywać wypłat gotówkowych jedynie ze środków podjętych z rachunków bankowych.

2. Przy podejmowaniu gotówki z banku jednostka obowiązana jest określić jej przeznaczenie:

1) na określone potrzeby (np. wynagrodzenia),

2) na drobne wydatki (pogotowie kasowe).

3. Podjęta gotówka może być zużyta jedynie na cele określone przy jej podejmowaniu.

4. Gotówka podjęta z banku na określone potrzeby może być przechowana przez jednostkę w kasie przez okres nie dłuższy niż 3 dni, a kwoty przeznaczone na wynagrodzenia - przez okres nie dłuższy niż 10 dni.

5. 32 Do drobnych wydatków zalicza się wypłaty, których wysokość dla jednorazowej transakcji nie przekracza 3.000 zł.

§  34.

1. Wysokość pogotowia kasowego na drobne wydatki uzależniona jest od istotnych potrzeb jednostek, ich odległości od banku, warunków komunikacyjnych itp. Wysokość tę określają oddziały NBP prowadzące rachunki jednostek na podstawie wniosków tych jednostek. Wysokość pogotowia kasowego wyznaczana jest na czas nieograniczony. Zmiana tej wysokości może nastąpić na wniosek jednostki lub oddziału NBP.

2. Pogotowie kasowe może być podjęte z właściwych podziałek klasyfikacji wydatków bądź też z jednej podziałki, w której jest największa częstotliwość wydatków. Uzupełnienie pogotowia kasowego następuje z właściwych podziałek klasyfikacji wydatków, których dotyczyły wydatki pokryte z pogotowia kasowego.

3. Pogotowie kasowe podlega likwidacji najpóźniej w przedostatnim dniu roku budżetowego przez wpłacenie pozostałości do banku na ten rachunek, z którego zostało podjęte.

Sprzedaż znaków wartościowych.

§  35.

1. Jednostki dokonują sprzedaży znaków wartościowych (znaków opłaty skarbowej, sądowej) w granicach norm zapasu znaków, ustalonych przez właściwe oddziały NBP.

2. Znaki wartościowe w wysokości ustalonej normy zapasu otrzymuje jednostka za pokwitowaniem z właściwego oddziału NBP bezpłatnie.

3. Uzupełnienie zapasu znaków do wysokości normy następuje w drodze zakupu znaków za gotówkę, uzyskaną ze sprzedaży znaków. Zakup znaków może nastąpić tylko w oddziale NBP.

4. Zmniejszenie lub likwidacja stałego zapasu znaków wartościowych następuje przez zwrot znaków lub wpłatę do banku gotówki uzyskanej z ich sprzedaży.

Obroty kasowe.

§  36.

1. Jednostki przechowują w kasie gotówkę, papiery i znaki wartościowe (np. znaki opłaty skarbowej i sądowej, znaczki pocztowe) oraz podjęte z pomieszczeń magazynowych do użytkowania druki ścisłego zarachowania.

2. Kasa powinna mieć pomieszczenie należycie zabezpieczone. Kierownik jednostki obowiązany jest zapewnić ochronę kasy, jak również bezpieczeństwo transportu pieniędzy i innych walorów z banku i do banku. Gotówka i inne walory powinny być przechowywane w kasach ogniotrwałych, szafach lub kasetach żelaznych bądź w innych schowkach należycie zabezpieczonych, które po zakończeniu pracy zamykane są na klucze i pieczętowane bądź plombowane przez kasjera. Klucze te przechowuje kasjer. Duplikaty kluczy przechowuje się we właściwym dla jednostki oddziale NBP. Odpowiedzialność za niezłożenie duplikatów kluczy w NBP ponoszą główny księgowy i kasjer.

3. Przechowywanie w kasie gotówki lub innych walorów nie należących do jednostki jest zabronione. Wyjątek od tej zasady stanowią: gotówka i inne walory oraz druki ścisłego zarachowania, będące w posiadaniu działających na terenie jednostki organizacji politycznych i społecznych, które mogą być w pomieszczeniu kasy przechowywane w formie depozytu rzeczowego, należycie opieczętowanego. Na dowód przyjęcia i wydania tego rodzaju depozytu kasjer prowadzi odrębną ewidencję, zawierającą co najmniej następujące dane: numer kolejny, określenie przedmiotu deponowanego, datę i godzinę przyjęcia lub wydania oraz podpisy osoby składającej i podejmującej depozyt z kasy.

§  37.

1. Operacji kasowych dokonuje pracownik (kasjer) wyznaczony przez kierownika jednostki. Obowiązki kasjera mogą stanowić główne (w dużych jednostkach) albo uboczne (w średnich i małych jednostkach) zajęcie tego pracownika.

2. Kasjer jest odpowiedzialny za właściwe przechowywanie i zabezpieczenie gotówki i innych walorów. Pracownik obejmujący obowiązki kasjera powinien podpisać deklarację następującej treści: "Przyjmuję do wiadomości, że ponoszę materialną odpowiedzialność za powierzone mi pieniądze i inne wartości. Zobowiązuję się do przestrzegania obowiązujących przepisów w zakresie prowadzenia operacji kasowych i ponoszę odpowiedzialność za ich naruszenie".

3. Przekazanie kasy innemu pracownikowi powinno być dokonane protokolarnie w obecności głównego księgowego, który podpisuje protokół łącznie z pracownikami przekazującym i przejmującym kasę.

4. W razie nagłego opuszczenia pracy przez kasjera (choroba lub inne przyczyny) pieniądze i inne walory znajdujące się w kasie powinny być natychmiast przeliczone przez pracownika wyznaczonego przez kierownika jednostki w obecności tegoż kierownika i głównego księgowego lub osób przez nich upoważnionych. Z czynności przejęcia kasy spisuje się protokół, który podpisują łącznie z pracownikiem przejmującym kasę osoby towarzyszące tej czynności.

5. Przed otwarciem pomieszczenia kasy oraz kas ogniotrwałych i innych schowków kasjer obowiązany jest stwierdzić, czy nie zostały naruszone drzwi, zamki, kraty, pieczęcie lub plomby.

6. W razie stwierdzenia wyłamania drzwi, zamków lub innych uszkodzeń kasjer obowiązany jest natychmiast zawiadomić o tym kierownika jednostki i głównego księgowego. Kierownik i główny księgowy jednostki łącznie z kasjerem ustalają protokolarnie, przed rozpoczęciem operacji kasowych, pozostałość gotówki i innych walorów przechowywanych w kasie.

§  38.

1. Operacje kasowe mogą być dokonywane tylko na podstawie dowodów przychodowych i rozchodowych, o których mowa w rozdziałach 7 i 8.

2. Gotówka w kasie nie udokumentowana dowodami przychodowymi stanowi nadwyżkę kasową. Nadwyżkę kasową zapisuje się na przychód do kwitariusza przychodowego.

3. Rozchód gotówki z kasy nie udokumentowany podpisami odbiorców na właściwych dowodach rozchodowych stanowi niedobór kasowy obciążający kasjera.

§  39.

1. Wszystkie wpłaty i wypłaty powinny być ujęte w przebitkowych raportach kasowych (wzór Fin. 1). Raporty kasowe mogą być prowadzone odrębnie dla pogotowia kasowego, sum przeznaczonych na określone potrzeby i sum do odprowadzenia.

2. Do raportów kasowych wpisuje się wszystkie dowody indywidualnie. Wyjątek stanowią dowody przychodowe z kwitariusza przychodowego (§ 67), które wpisuje się pod jedną pozycją z powołaniem pozycji dziennika wpłat. Sumy podjęte z banku do kasy wpisuje się do raportu kasowego na podstawie dowodu wewnętrznego (§ 93).

3. Kwoty wypłacone w danym dniu na podstawie zbiorowych list płatniczych wpisuje się do raportu kasowego na podstawie sporządzonego przez kasjera dowodu wewnętrznego (polecenia księgowania). W dowodzie wewnętrznym podaje się numery list płatniczych i ogólne kwoty wypłacone z poszczególnych list w danym dniu.

4. Po zakończeniu wpłat i wypłat w danym dniu i ustaleniu pozostałości w kasie na dzień następny kasjer podpisuje raport kasowy i przekazuje go wraz z dowodami komórce księgowości za pokwitowaniem na kopii raportu kasowego.

5. Obroty związane ze sprzedażą i zakupem znaków wartościowych wpisuje się do raportu kasowego w sumach dziennych na podstawie dowodów wewnętrznych.

6. 33 Jeżeli ilość wpłat i wypłat gotówkowych w poszczególnych dniach jest niewielka, raporty kasowe mogą być sporządzane zbiorczo za okresy kilkudniowe, nie dłuższe jednak niż okres 1 tygodnia i nie wykraczające poza dany okres sprawozdawczy. Zapisy w takim raporcie kasowym powinny być dokonywane chronologicznie z zaznaczeniem daty wpłaty lub wypłaty. Łączna ilość wpłat i wypłat objętych zbiorczym raportem kasowym nie powinna przekraczać ilości pozycji zawartych na 2 stronach formularza raportu kasowego.

Druki ścisłego zarachowania.

§  40.

1. Drukami ścisłego zarachowania są druki płatne oraz druki, które podlegają kontroli ilościowej co do każdego egzemplarza.

2. Druki ścisłego zarachowania powinny być przechowywane pod zamknięciem w miarę możności w kasie, pod odpowiedzialnością wyznaczonych pracowników.

3. W razie zagubienia, zniszczenia lub kradzieży druków ścisłego zarachowania powinny być przeprowadzone odpowiednie dochodzenia, a osoby winne pociągnięte do odpowiedzialności.

4. Ewidencję druków ścisłego zarachowania prowadzi się w księdze druków ścisłego zarachowania (wzór Rb 22).

5. Księgę druków sumuje się co miesiąc wyprowadzając pozostałość, którą sprawdza się ze stanem zapasów druków. Dokonanie sprawdzenia stwierdza swym podpisem główny księgowy i pracownik sprawdzający.

6. Księga druków powinna być oparafowana, tj. powinna mieć ponumerowane strony, przesznurowane karty oraz przytwierdzone końce sznura do ostatniej strony pieczęcią lakową lub naklejką z pieczęcią urzędową. Obok pieczęci kierownik jednostki i główny księgowy stwierdzają cyfrowo i słownie ilość stron (kart) podpisami.

7. Księgę druków wraz z dowodami stwierdzającymi zapisy w niej przechowuje się pod zamknięciem.

Rewizja kasy.

§  41.

1. Co najmniej raz w miesiącu główny księgowy jednostki powinien przeprowadzać nie zapowiedzianą rewizję kasy, sprawdzając zgodność stanu faktycznego gotówki i walorów ze stanem rachunkowym.

2. O przeprowadzeniu rewizji kasy główny księgowy jednostki powinien sporządzić notatkę służbową na kopii raportu kasowego, a w razie stwierdzenia nadwyżki lub niedoboru gotówki albo innych wartości przechowywanych w kasie powinien sporządzić protokół.

Niedobory kasowe.

§  42.

1. Niedoborem kasowym w rozumieniu niniejszych przepisów jest różnica między rzeczywistym stanem gotówki na rachunku bankowym, w kasie jednostki lub u jej organów (poborców, inkasentów) a stanem rachunkowym, ustalonym na podstawie ksiąg i prawidłowych dowodów księgowych.

2. W razie ujawnienia niedoboru kasowego powinien być sporządzony protokół przez organ, który niedobór ujawnił.

3. Protokół ujawnienia niedoboru kasowego powinien zawierać określenie wysokości niedoboru, zwięzły opis czynności wykonanych w celu jego ustalenia, określenie okoliczności powstania niedoboru, wskazanie stwierdzonej lub domniemanej przyczyny jego powstania i osób odpowiedzialnych za niedobór.

4. Protokół powinien być przesłany właściwej jednostce nadrzędnej nad jednostką, w której niedobór ujawniono. Protokół ujawnienia niedoboru kasowego w prezydium rady narodowej miasta nie stanowiącego powiatu, osiedla lub gromady powinien być przesłany wydziałowi finansowemu prezydium powiatowej rady narodowej.

5. O niedoborach kasowych powstałych wskutek popełnienia przestępstw organ, który niedobór ujawnił, obowiązany jest niezwłocznie powiadomić organ powołany do ścigania przestępstw, przesyłając mu protokół ujawnienia niedoboru.

§  43.

1. Osoba odpowiedzialna za powstanie niedoboru kasowego powinna pokryć niedobór bezzwłocznie po jego ujawnieniu.

2. W razie niemożności natychmiastowego pokrycia niedoboru przez odpowiedzialną osobę powinien on być pokryty ze środków właściwego budżetu z odpowiedniej podziałki klasyfikacji wydatków. Właściwym budżetem jest budżet, którym objęta jest jednostka, w której ujawniono niedobór kasowy.

3. Niedobory kasowe, podlegające pokryciu z budżetów miast nie stanowiących powiatów, osiedli i gromad, powinny być bezzwłocznie po ujawnieniu pokryte na podstawie dyspozycji prezydiów rad narodowych tych miast, osiedli lub gromad. W razie niewydania przez właściwe prezydium bankowi dyspozycji w ciągu 7 dni od dnia ujawnienia niedoboru dyspozycje pokrycia niedoboru z rachunku prezydium powinno wydać prezydium powiatowej rady narodowej.

4. Pokrycie niedoboru z budżetu może być zaniechane, jeżeli niedobór został ujawniony po upływie roku, w którym powstał, a dotyczył środków pieniężnych przeznaczonych na wydatki.

§  44.

1. Kwoty uzyskane w wyniku dochodzenia należności z tytułu niedoborów podlegają zaliczeniu na rachunek tego budżetu, z którego nastąpiło pokrycie niedoboru.

2. Zaliczenie wpłat następuje według zasad obowiązujących dla zwrotów wydatków budżetowych (§ 75).

Rozdział  6.

Środki rzeczowe.

Zasady gospodarki środkami rzeczowymi.

§  45.

1. Środkami rzeczowymi są środki podstawowe, materiały i wyroby, inwestycje i kapitalne remonty rozpoczęte oraz półfabrykaty i produkcja w toku.

2. Kierownicy jednostek oraz odpowiedzialni za gospodarkę środkami rzeczowymi pracownicy obowiązani są zapewnić użytkowanie środków rzeczowych zgodnie z ich przeznaczeniem na zadania wykonywane przez jednostkę, należyte przechowywanie, zabezpieczenie przed zniszczeniem, uszkodzeniem, zepsuciem i kradzieżą.

3. Jednostki mogą posiadać tylko takie środki podstawowe i materiały i w takiej ilości, w jakiej są one im niezbędnie potrzebne do wykonywania ich zadań.

4. Zbędne zapasy środków podstawowych i materiałów powinny być likwidowane zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Środki podstawowe.

§ 46. 34

1. Do środków podstawowych zalicza się środki trwałe i przedmioty nietrwałe.

2. Zasady zaliczania środków rzeczowych do środków trwałych i przedmiotów nietrwałych określają odrębne przepisy.

§ 47. W każdej jednostce powinna być wyznaczona komórka gospodarcza lub pracownik odpowiedzialny za gospodarkę środkami podstawowymi, do którego obowiązków należy zorganizowanie należytego oznaczenia środków podstawowych oraz ich przechowywania i zabezpieczenia przed zniszczeniem, uszkodzeniem, zepsuciem i kradzieżą.

§  48.

1. Ewidencję szczegółową środków podstawowych prowadzi się w zasadzie tylko w księgach inwentarzowych, o których mowa w § 126. Jeżeli jednak względy zabezpieczenia środków podstawowych tego wymagają (szczególnie w dużych wielooddziałowych jednostkach), powinna być zorganizowana dodatkowa pozaksięgowa ewidencja ilościowa środków podstawowych, zapewniająca kontrolę ruchu środków podstawowych według miejsc użytkowania i osób odpowiedzialnych.

2. 35 Znajdujące się w jednostce środki trwałe powinny być oznaczone inicjałami jednostki i numerem przedmiotu, natomiast przedmioty nietrwałe w użytkowaniu inicjałami jednostki. Oznaczenie to powinno być namalowane farbą olejną, zrobione tuszem, wytłoczone, wypalone lub w inny sposób wykonane, tak aby było trwałe i wyraźne.

3. 36 Numerem inwentarzowym przedmiotu jest numer kolejny przychodu, pod którym przedmiot został zapisany na koncie księgi inwentarzowej, w razie potrzeby łamany przez numer konta księgi inwentarzowej.

4. W każdym pomieszczeniu, w którym stale znajdują się środki podstawowe, powinien być umieszczony spis przedmiotów inwentarza (wzór Rb 40).

5. Wszelkie operacje w zakresie środków podstawowych powinny być udokumentowane przy pomocy faktur, protokołów przyjęcia, przekazania, likwidacji itp. Dla dokumentacji obrotu środkami podstawowymi należy stosować formularze powszechnego użytku (wzór Kmt 101 "Przyjęcie środka trwałego", Kmt 103 "Protokół zdawczo-odbiorczy środka trwałego", Kmt 104 "Likwidacja środka trwałego (przedmiotu nietrwałego)" i inne).

6. Dowody przyjęcia środków podstawowych z zewnątrz i wydania na zewnątrz, jak również dowody likwidacji środków podstawowych powinny być podpisane przez głównego księgowego.

Materiały.

§ 49. Do materiałów zalicza się:

1) wszelkie materiały zużywające się jednorazowo i całkowicie,

2) części zamienne maszyn i urządzeń,

3) wymagające montażu maszyny, urządzenia techniczne oraz ich części,

4) przedmioty przeznaczone do wydania na własność użytkownikom,

5) 37 przejściowo przechowywane w magazynie przedmioty nietrwałe do czasu ich oddania do użytkowania lub przekazania,

6) 38 nie zaliczone do środków podstawowych przedmioty o małej wartości (w zasadzie do 100 zł) bez względu na okres ich użytkowania i przedmioty, których okres użytkowania trwa przeciętnie do jednego roku (bez względu na wartość),

7) inwentarz żywy,

8) wyroby własnej działalności.

§  50.

1. Jeżeli to jest uzasadnione ilością i wartością zapasów materiałowych, powinny być zorganizowane magazyny, oddane pod opiekę magazynierów.

2. Pomieszczenia magazynowe powinny odpowiadać wymaganiom higieny, bezpieczeństwa pracy i bezpieczeństwa przeciwpożarowego i powinny być zabezpieczone przed kradzieżą i włamaniem.

§  51.

1. Jednostki mogą przechowywać zapasy materiałowe tylko w takiej ilości, w jakiej są potrzebne do nieprzerwanego wykonywania ich zadań.

2. W celu zapewnienia prawidłowej gospodarki materiałowej kierownicy jednostek powinni określić na podstawie wytycznych ministerstw (centralnych urzędów) oraz jednostek nadrzędnych maksymalne normy zapasów materiałowych.

3. Zapasy materiałowe specjalne i sezonowe nie są objęte normami.

§ 52. Do obowiązków magazyniera należy:

1) przyjmowanie i wydawanie materiałów,

2) segregowanie i rozmieszczanie w magazynie materiałów i sprzętu,

3) utrzymywanie magazynu w należytym stanie sanitarno-porządkowym,

4) zabezpieczenie materiałów przed zniszczeniem, uszkodzeniem, zepsuciem i zanieczyszczeniem,

5) czuwanie nad zabezpieczeniem pomieszczeń magazynowych przed kradzieżą, włamaniem i pożarem,

6) prowadzenie ilościowej ewidencji zapasów materiałowych oraz czuwanie nad prawidłowym udokumentowaniem przychodu i rozchodu materiałów.

§  53.

1. Magazynier jest odpowiedzialny za ilościowy i jakościowy stan powierzonych mu materiałów, znajdujących się w magazynie. Pracownik obejmujący obowiązki magazyniera powinien podpisać deklarację następującej treści: "Przyjmuję do wiadomości, że ponoszę materialną odpowiedzialność za powierzone mi materiały, i zobowiązuję się do przestrzegania obowiązujących przepisów w zakresie prowadzenia gospodarki magazynowej i ewidencji zapasów magazynowych".

2. W razie zmiany magazyniera powinna być przeprowadzona inwentaryzacja materiałów znajdujących się w magazynie, przekazanie zaś magazynu powinno być stwierdzone protokołem zdawczo-odbiorczym.

3. Podczas nieobecności magazyniera otwarcie magazynu oraz przyjmowanie i wydawanie materiałów może być dokonywane tylko komisyjnie.

Przyjmowanie materiałów.

§  54.

1. Przyjęcie materiałów do magazynu odbywa się na podstawie faktury (rachunku) lub innego dowodu dostawy oraz pokwitowania magazynowego.

2. Pokwitowanie magazynowe sporządza się na formularzu "Magazyn przyjmie" (wzór Gm 20, 22, 24) lub na innych powszechnie stosowanych formularzach dowodów magazynowych.

3. W jednostkach nie posiadających wydzielonej komórki gospodarczej przyjęcie materiałów do magazynu może być stwierdzone na fakturze (rachunku) przy pomocy stempla "Magazyn przyjął" i podpisu magazyniera.

4. Przy przyjmowaniu materiałów magazynier obowiązany jest sprawdzić ilość, rodzaj i jakość przyjmowanych materiałów i porównać z dowodem dostawy.

5. Jeżeli magazynier stwierdzi różnice ilościowe dostarczanych materiałów, powinien sporządzić protokół, który podpisuje łącznie z przedstawicielem dostawcy lub konwojentem. W razie odmowy podpisu przez przedstawiciela dostawcy (konwojenta) protokół powinien być podpisany przez świadków.

6. Jeżeli przyjmowane materiały nasuwają zastrzeżenia co do ich stanu jakościowego, jak również w razie przyjmowania towarów nadesłanych bez zamówień. materiałów dostarczonych nieodpłatnie oraz materiałów wytworzonych we własnym zakresie, przyjmowanie do magazynu odbywa się komisyjnie na podstawie odpowiedniego protokołu.

Wydawanie materiałów.

§  55.

1. Podstawę wydania materiałów z magazynu stanowi zlecenie wydania materiałów, sporządzone na podstawie zapotrzebowań zgłoszonych przez poszczególne komórki organizacyjne jednostki.

2. Zlecenie wydania materiałów sporządza się na formularzu "Magazyn wyda" (wzór Gm 21, 23, 25) lub na innych formularzach powszechnego użytku. Zlecenie wydania z magazynu artykułów żywnościowych sporządza się na formularzu zapotrzebowania żywnościowego (wzór Rb 41).

3. Zlecenie wydania materiałów podpisuje kierownik jednostki lub osoba, do której obowiązków należy dysponowanie materiałami dla potrzeb jednostki, a jeżeli materiały mają być wydane poza jednostkę - zlecenie podpisuje ponadto główny księgowy.

4. Przedmioty nietrwałe, nie zużywające się całkowicie, mogą być wydane z magazynu do użytkowania tylko za jednoczesnym zwrotem do magazynu przedmiotów zużytych (nie nadających się do dalszego użytkowania), których zużycie zostało udokumentowane protokolarnie lub przy pomocy dowodu "Likwidacja przedmiotu nietrwałego" (wzór Kmt 104). Nie dotyczy to przypadku zwiększenia stanu ilościowego przedmiotów w użytkowaniu.

Ewidencja magazynowa.

§  56.

1. Ewidencję magazynową zapasów materiałowych prowadzi się na kartach magazynowych (wzór Gm 28) lub w księgach magazynowych (wzór Gm 26).

2. Dla każdego rodzaju i gatunku materiałów należy prowadzić oddzielne konto ewidencji magazynowej.

3. Zapisy na kontach ewidencji magazynowej mogą być dokonywane tylko na podstawie dowodów obrotu materiałowego, o których mowa w § 54 i 55.

4. Zapisy na kontach ewidencji magazynowej powinny być dokonywane bieżąco, z tym że stan zapasu powinien być ustalony co najmniej z końcem każdego dnia.

Niedobory i nadwyżki w środkach rzeczowych.

§  57.

1. Niedoborem w środkach rzeczowych jest ujemna różnica ilościowa lub jakościowa między rzeczywistym stanem środków rzeczowych a stanem wynikającym z księgowości i dokumentów.

2. Niedoborami nie zawinionymi są niedobory wynikające z przyczyn niezależnych od pracowników odpowiedzialnych za gospodarkę środkami rzeczowymi, w szczególności:

1) mieszczące się w granicach ustalonych norm ubytki naturalne, powstające na skutek wysychania, ulatniania, parowania, wymrażania, rozdzielania, rozkruszania, topnienia, rozważania, rozlewania lub innych nie zawinionych okoliczności, związanych z magazynowaniem, transportem oraz przyjmowaniem i wydawaniem materiałów,

2) niedobory powstałe na skutek wypadków losowych,

3) inne niedobory powstałe z przyczyn uzasadniających zwolnienie osób materialnie odpowiedzialnych od odpowiedzialności.

Niedoborami zawinionymi są niedobory, które powstały na skutek kradzieży, niewłaściwego przechowywania, użytkowania lub zabezpieczenia środków rzeczowych przed zniszczeniem, uszkodzeniem i zepsuciem.

§  58.

1. Ujawnienie niedoboru lub nadwyżki powinno być stwierdzone protokolarnie lub w sposób określony w przepisach o inwentaryzacji rzeczowych składników majątkowych (§ 171).

2. Niedobory i nadwyżki powinny być bezzwłocznie po ich ujawnieniu zaksięgowane, a przyczyny ich powstania ustalone.

3. Po rozpatrzeniu i ustaleniu przyczyn powstania niedoborów i nadwyżek powinny być wydane decyzje w sprawie odpisania nadwyżek i niedoborów nie zawinionych bądź obciążenia osób odpowiedzialnych z tytułu roszczeń za niedobory zawinione.

4. O niedoborach powstałych wskutek czynu noszącego znamiona przestępstwa kierownik jednostki powinien bezzwłocznie zawiadomić organy powołane do ścigania przestępstw.

§  59.

1. Niedobory z tytułu ubytków naturalnych podlegają odpisaniu na koszty, niedobory zaś powstałe na skutek wypadków losowych podlegają odpisaniu na straty. Nadwyżki odpisuje się na właściwe fundusze lub na zyski, a nadwyżki materiałowe powstałe wskutek błędów w dokumentacji i ewidencji - na zmniejszenie kosztów.

2. Niedobory oraz nadwyżki w materiałach mogą być kompensowane tylko w przypadkach, gdy niedobory i nadwyżki odpowiadają równocześnie wszystkim następującym warunkom:

1) niedobory i nadwyżki zostały stwierdzone w ramach jednego (tego samego) spisu z natury, kontroli lub rewizji zapasów materiałowych,

2) niedobory i nadwyżki dotyczą jednej osoby materialnie odpowiedzialnej,

3) niedobory i nadwyżki zostały stwierdzone w pokrewnych asortymentach, co może uzasadnić możliwość omyłek ze strony osoby materialnie odpowiedzialnej.

3. Kompensata niedoborów i nadwyżek materiałowych może być dokonana tylko ilościowo i rozliczona według ceny materiału tańszego.

4. Decyzje w sprawie odpisania niedoborów mieszczących się w granicach ustalonych norm ubytków naturalnych oraz w sprawie kompensaty niedoborów i nadwyżek oraz odpisania nadwyżek nie ulegających kompensacie wydają kierownicy jednostek.

5. Kompetencje do wydawania decyzji w sprawie odpisywania wszystkich innych nie wymienionych w ust. 4 niedoborów, które powstały z przyczyn uzasadniających zwolnienie od odpowiedzialności osób materialnie odpowiedzialnych, ustala się zgodnie z kompetencjami określonymi dla wydawania decyzji o umarzaniu należności państwowych.

§  60.

1. Za niedobory zawinione odpowiadają materialnie pracownicy, którzy przez niedopełnienie obowiązków określonych w § 45 przyczynili się do powstania niedoboru.

2. Roszczenia z tytułu niedoborów zawinionych określa się według rzeczywistej wartości środków rzeczowych bez względu na wartość, w jakiej środki rzeczowe są ewidencjonowane w księgowości. Rzeczywistą wartość środków rzeczowych ustala się według aktualnych kosztów nabycia z uwzględnieniem stopnia zużycia.

3. Bezzwłocznie po uznaniu niedoboru za niedobór zawiniony kierownik jednostki powinien określić wysokość roszczenia z tytułu niedoboru i wezwać osobę materialnie odpowiedzialną do pisemnego uznania roszczenia.

4. Roszczenie pisemnie uznane przez osobę materialnie odpowiedzialną staje się należnością jednostki i podlega ściągnięciu na ogólnych zasadach.

5. W razie odmowy ze strony osoby materialnie odpowiedzialnej pisemnego uznania roszczenia, kierownik jednostki obowiązany jest skierować roszczenie na drogę sądową.

Rozdział  7.

Wpłaty.

Pobieranie dochodów.

§  61.

1. Jednostki pobierają następujące dochody:

1) dochody budżetowe,

2) dochody zakładów budżetowych,

3) dochody funduszów celowych,

4) dochody środków specjalnych i gospodarstw pomocniczych.

2. Na dochody budżetowe zalicza się wszelkie wpływy pieniężne, uzyskiwane przez jednostki budżetowe w związku z ich działalnością administracyjną, socjalno-kulturalną lub gospodarczą, z wyjątkiem wpływów wymienionych w ust. 4-6.

3. Na dochody własne zakładów budżetowych zalicza się wszelkie wpływy, uzyskiwane przez zakłady budżetowe w związku z ich działalnością administracyjną, socjalno-kulturalną lub gospodarczą, z wyjątkiem wpływów wymienionych w ust. 6.

4. Na dochody funduszów celowych zalicza się wpływy określone w przepisach o utworzeniu funduszów, jeżeli fundusz celowy nie jest objęty budżetem brutto.

5. Na dochody środków specjalnych i gospodarstw pomocniczych zalicza się wpływy, wyodrębnione w planach finansowych środków specjalnych i gospodarstw pomocniczych w trybie obowiązujących przepisów.

6. Wpływy uzyskiwane przez jednostki w wyniku działalności inwestycyjnej, określone w przepisach o finansowaniu inwestycji, podlegają zaliczeniu bezpośrednio na rachunki inwestycyjne zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.

§  62.

1. W zakresie poboru dochodów do zadań jednostek należy:

1) prawidłowe i terminowe ustalanie należności z tytułu dochodów,

2) prowadzenie ewidencji dochodów,

3) terminowe wysyłanie do dłużników wezwań do zapłaty lub faktur z tytułu świadczonych usług,

4) terminowe wysyłanie do opieszałych dłużników upomnień oraz wdrażanie w stosunku do nich przewidzianych przepisami środków egzekucyjnych,

5) pobieranie wpłat i dokonywanie zwrotów nadpłat zgodnie z postanowieniami niniejszych przepisów,

6) umarzanie i odpisywanie w granicach obowiązujących uprawnień należności nieściągalnych oraz należności prekludowanych i przedawnionych bądź kierowanie w tym zakresie wniosków do jednostek uprawnionych do wydawania decyzji.

2. Uprawnienia do wydawania decyzji w sprawie odpisywania należności prekludowanych i przedawnionych ustala się zgodnie z kompetencjami, określonymi dla wydawania decyzji o umarzaniu należności państwowych.

3. Dochody powinny być zaliczane na rachunki bankowe tej jednostki, która prowadzi wymiar, pobór i ewidencję danej należności.

Nadpłaty w dochodach.

§  63.

1. Sumy nadmiernie lub nienależnie wpłacone na dochody stanowią nadpłaty.

2. Jednostka, jeśli przepisy szczególne inaczej nie stanowią, zalicza nadpłaty z urzędu na inne płatne należności przypadające od tego samego dłużnika, a w razie braku takich należności - zwraca je uprawnionej osobie.

3. Nadpłaty w dochodach budżetowych, powstałe zarówno w bieżącym, jak i w ubiegłych latach budżetowych, zwraca się z tej podziałki klasyfikacji dochodów, na którą zalicza się bieżące wpływy tego samego rodzaju. Nadpłaty zwraca się bez względu na to, czy jest pokrycie na rachunku dochodów jednostki budżetowej.

4. Podstawą dokonania zwrotu nadpłaty jest decyzja, podpisana przez kierownika jednostki i głównego księgowego. Decyzja powinna zawierać uzasadnienie zwrotu i wskazanie daty wpłaty zwracanej sumy. Na dowodzie przychodowym, na skutek którego powstała nadpłata, należy uczynić adnotację o dokonanym zwrocie ze wskazaniem daty i pozycji księgowania zwrotu.

5. Nadpłaty mogą być zwracane tylko przy pomocy bankowych poleceń przelewu lub przy pomocy przekazów pocztowych. Wyjątek stanowią przedpłaty za leczenie w szpitalach, które mogą być zwracane gotówką z kasy szpitala z wpływów bieżących przy opuszczeniu przez chorego szpitala.

Przyjmowanie wpłat.

§  64.

1. Wpłaty wynikające z działalności jednostek powinny być wnoszone na rachunki bankowe, do kasy jednostki lub do rąk poborców i inkasentów jednostek.

2. Do przyjmowania wpłat przez jednostki oraz poborców i inkasentów służą kwitariusze przychodowe (wzór Rb 2).

3. Stosowanie kwitariuszy odmiennego wzoru bez zgody Ministerstwa Finansów jest niedopuszczalne.

§  65.

1. Kwitariusz przychodowy zawiera ponumerowane blankiety pokwitowań oraz przebitkowo pisane dowody wpłat i dziennik wpłat.

2. Blankiety pokwitowań oraz ich odbitki są drukami ścisłego zarachowania. Ilość blankietów zawartych w kwitariuszu powinna być stwierdzona w każdym kwitariuszu przez zamieszczenie klauzuli: "Kwitariusz zawiera .......... blankietów pokwitowań od nr .......... do nr ..........". Klauzulę podpisuje kierownik jednostki i główny księgowy lub osoby przez nich upoważnione.

§  66.

1. Jednostki zaopatrują się w kwitariusze przychodowe bezpłatnie w terytorialnie właściwych wydziałach finansowych prezydiów rad narodowych.

2. Jednostka w celu otrzymania kwitariuszy przychodowych składa w wydziale finansowym zapotrzebowanie sporządzone w 2 egzemplarzach. W zapotrzebowaniu, oprócz żądanej ilości kwitariuszy, powinna być podana - jako uzasadnienie zapotrzebowania - ilość kwitariuszy wydanych do zużycia od dnia poprzedniego zapotrzebowania, ustalona na podstawie księgi druków ścisłego zarachowania. Wydział finansowy zamieszcza na obydwu egzemplarzach zapotrzebowania klauzulę następującej treści:

"Wydano .......... (słownie .................................) bloków, zawierających pokwitowania od nr .......... do nr ..........

dnia ..................... 19 ... r.

Wydał: Otrzymał:

............................... .............................."

(podpis) (podpis)

Jeden egzemplarz zapotrzebowania stanowi dowód rozchodowy dla wydziału finansowego, drugi zaś służy dla jednostki jako dowód przychodowy.

3. Wydziały finansowe prowadzą w księdze druków ścisłego zarachowania ilościową kontrolę otrzymanych do rozdziału i rozdzielonych pomiędzy jednostki kwitariuszy, przeznaczając:

1) odrębne konto zbiorowe dla kontroli ogólnej ilości kwitariuszy otrzymanych,

2) odrębne konto każdej jednostki dla kontroli ilości kwitariuszy pobranych przez poszczególne jednostki.

4. Po stronie przychodu konta zbiorowego należy wpisywać każdorazowo ilość kwitariuszy otrzymanych, po stronie rozchodu - ilość kwitariuszy wydanych jednostkom.

5. Na kontach prowadzonych dla poszczególnych jednostek wpisuje się po stronie przychodu ilość kwitariuszy wydanych jednostce, po stronie rozchodu - ilość kwitariuszy zużytych przez jednostkę. Zużycie kwitariuszy wpisuje się na podstawie danych zamieszczonych w uzasadnieniu do zapotrzebowania.

§  67.

1. Na każdą przyjętą wpłatę w gotówce, z wyłączeniem sum pobranych z banku i wpłat za sprzedane znaki wartościowe i druki ścisłego zarachowania, jednostka bądź poborca lub inkasent wydaje pokwitowanie z kwitariusza przychodowego.

2. Pokwitowanie z kwitariusza przychodowego wydaje się również na wpłaty zbiorowe wnoszone do kasy jednostki przez inkasentów z tytułu pobranych przez nich sum.

3. Każde wydane pokwitowanie powinno być zaopatrzone w podpis osoby przyjmującej wpłatę (kasjera, poborcy, inkasenta) oraz odcisk pieczęci urzędowej (datownika, stempla). Jeżeli pokwitowanie sporządza inna osoba aniżeli osoba przyjmująca wpłatę, powinna ona również podpisać pokwitowanie.

4. Na pokwitowaniach oraz przebitkowo pisanych dowodach i w dziennikach nie może być żadnych podskrobań, wycierań i poprawek.

5. Mylnie wypełnione pokwitowania i dowody wpłat należy unieważnić przez przekreślenie oraz umieszczenie podpisu głównego księgowego lub osoby przez niego upoważnionej. Unieważnione blankiety pokwitowań i dowody wpłat powinny być przyklejone do właściwego odcinka dziennika.

6. Pokwitowania otrzymane przez inkasentów na sumy z inkasa, wpłacone do kasy jednostki, do banku lub w placówce pocztowej, powinny być przyklejone na odwrocie ostatniej pozycji kwitariusza (dziennika wpłat) inkasenta, która objęta jest danym pokwitowaniem.

7. Główny księgowy lub upoważniony przez niego pracownik obowiązany jest sprawdzić kwitariusze przychodowe (dzienniki wpłat), w szczególności, czy wpłaty są prawidłowo podsumowane i odprowadzone, czy odbitki pokwitowań nie nasuwają podejrzeń itp. Fakt sprawdzenia powinien być potwierdzony datą i podpisem sprawdzającego na ostatniej odbitce pokwitowania objętej sprawdzeniem.

§ 67a. 39

1. Do poboru należności z tytułu opłat w przedszkolach i żłobkach stosuje się kwitariusz przychodowo-ewidencyjny (wzór Rb3).

2. Kwitariusz służy zarówno do poboru wpłat, jak też do prowadzenia ewidencji rozliczeń z poszczególnymi dłużnikami z tytułu odpłatności w przedszkolach i żłobkach, eliminując potrzebę prowadzenia kont osobowych poszczególnych dłużników.

3. 40 Kwitariusz przychodowo-ewidencyjny (wzór Rb 3) może być również stosowany dla poboru i ewidencji opłat w internatach, domach małego dziecka, zakładach dla nieletnich, opłat z tytułu czynszu najmu i dzierżawy oraz innych opłat, w których zakresie istnieje duża częstotliwość i regularność wpłat i stosunkowo rzadko zachodzi potrzeba wszczynania kroków egzekucyjnych dla ściągania tych opłat.

§ 68. W pomieszczeniu, w którym są przyjmowane wpłaty, powinno być umieszczone na widocznym miejscu ogłoszenie o następującej treści:

"Podaje się do wiadomości osób dokonujących wpłat, że na sumy wpłacone mogą być wydawane pokwitowania tylko na formularzach według poniższego wzoru:

(tu należy naklejać oryginalny przykładowo wypełniony formularz pokwitowania wzór Rb 2).

Do podpisywania pokwitowań upoważnione są następujące osoby:

Imię i nazwisko: Wzór podpisu:

............................................. .......................................

Na pokwitowaniach może być umieszczany tylko następujący odcisk pieczęci:

(wzór odcisku pieczęci)

Za wpłaty dokonane bez pokwitowania lub za pokwitowaniem niezgodnym z powyższym wzorem .................... nie ponosi odpowiedzialności.

Główny Księgowy: Kierownik jednostki:

................................................ ..........................................."

§  69.

1. Nadesłane pod adresem jednostek pocztowe i telegraficzne przekazy pieniężne mogą być podjęte w gotówce tylko w przypadku, gdy nadesłane kwoty:

1) pochodzą z rachunku wydatków jednostki nadrzędnej i są przeznaczone na wydatki jednostki-odbiorcy,

2) pochodzą z rachunków innych jednostek i przeznaczone są na dokonanie jednorazowych wypłat zbiorowych na rzecz osób zatrudnionych przez odbiorcę przekazu (np. wynagrodzenia studentów za praktyki wakacyjne i dyplomowe).

2. Przekazy, o których mowa w ust 1, powinny być adresowane do kierowników (bez wymienienia nazwisk) jednostek-odbiorców.

3. Kwoty nadesłane przekazami nie wymienionymi w ust. 1 placówka pocztowa przelewa we własnym zakresie działania na właściwe rachunki bankowe. W tym celu jednostka obowiązana jest podać na piśmie placówce pocztowej numery i nazwy swoich rachunków bankowych, na które są zaliczane jej wpływy.

§  70.

1. Pocztowe dowody oddawcze na przesyłki wartościowe nadchodzące pod adresem jednostki wydaje placówka pocztowa jednostce.

2. Otrzymane dowody pocztowe wpisuje się do rejestru zawiadomień pocztowych (wzór Rb 4).

3. Jednostka upoważnia do odbioru przesyłek jednego z pracowników; upoważnienie jest ważne do odwołania.

4. Upoważniony pracownik odbiera w placówce pocztowej sumy z przekazów pieniężnych - w razie gdy podjęcie gotówki z przekazów jest dopuszczalne (§ 69 ust. 1) - oraz przesyłki wartościowe za okazaniem upoważnienia i rejestru zawiadomień pocztowych oraz za pokwitowaniem odbioru. Pracownik pocztowy potwierdza wydanie przesyłki i sum z przekazów w rejestrze zawiadomień pocztowych podpisem i odciskiem datownika pod sumą ogólną, oznaczoną cyframi i słowami.

5. Upoważniony pracownik sprawdza całość opakowania przesyłki i całość pieczęci. W razie zauważonego naruszenia opakowania lub pieczęci pracownik otwiera przesyłkę w obecności pracownika pocztowego oraz sprawdza jej zawartość.

6. O otwarciu przesyłki i stwierdzonej zawartości sporządza się w dwóch egzemplarzach protokół, który podpisują obecni przy sprawdzaniu. Jeden egzemplarz protokołu przeznaczony jest dla placówki pocztowej, a drugi dla jednostki.

7. Podjęte z poczty przesyłki wartościowe powinny być doręczone kasjerowi. Kasjer otwiera przesyłkę w obecności pracownika, który przesyłkę podjął z poczty. W razie gdy wartość przesyłki nie odpowiada treści dołączonych do niej dokumentów oraz w razie braku tych dokumentów sporządza się odpowiedni protokół, który podpisują obecni przy sprawdzeniu.

8. Gotówka otrzymana w listach powinna być wpisana do kwitariusza przychodowego, a pokwitowanie przesłane nadawcy.

9. Rejestr zawiadomień pocztowych powinien być oparafowany.

Rozdział  8.

Wypłaty.

Dokonywanie wydatków.

§  71.

1. Dokonywane przez jednostki wydatki powinny być uzasadnione pod względem legalności, celowości i oszczędności.

2. Dysponenci kredytów budżetowych mogą dokonywać wydatków budżetowych tylko w granicach sum ustalonych w planach wydatków budżetowych w poszczególnych paragrafach klasyfikacji wydatków, a w razie gdy na wydatki są otwierane kredyty budżetowe - ponadto w granicach otwartych kredytów budżetowych.

3. Dokonywanie wydatków w zakresie wykonania planów środków pozabudżetowych jest dopuszczalne do wysokości sum zatwierdzonych we właściwych pozycjach planów finansowych.

4. Tytuły egzekucyjne (sądowe, arbitrażowe, administracyjne) banki pokrywają bez względu na wysokość sum zatwierdzonych we właściwych planach finansowych:

1) z rachunków wydatków budżetowych i finansowania inwestycji - bez względu na stan kredytów lub środków limitujących wydatki,

2) z rachunków pozabudżetowych - w granicach stanu rachunku.

§  72.

1. Jednostki mogą zaciągać zobowiązania z tytułu dostaw, robót i usług oraz z tytułu umów o pracę i inne świadczenia na rzecz jednostki tylko w granicach kwot, przewidzianych na te cele w zatwierdzonych rocznych planach finansowych.

2. 41 Zobowiązania z tytułu umów wieloletnich mogą być zaciągane tylko w przypadku, gdy umowy te uzasadnione są odpowiednimi programami prac, zatwierdzonymi w obowiązującym trybie. Mogą być również zaciągane zobowiązania z tytułu umów, których realizacja w roku następnym jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania jednostki (np. prenumerata czasopism, zakup żywności, opału itp.).

3. Zobowiązania nie uregulowane przed upływem roku podlegają pokryciu w roku następnym.

4. Zobowiązania przedawnione i prekludowane podlegają przekazaniu na dochody budżetowe.

Zaliczki do rozliczenia.

§  73.

1. Zaliczki do rozliczenia mogą być wypłacane:

1) pracownikom - na koszty podróży służbowych, delegacji i przeniesień,

2) kierownikom lub pracownikom jednostek - na pokrycie drobnych wydatków,

3) jednostkom organizacyjnym oraz osobom wykonującym zadania finansowane w drodze sum na zlecenie lub akredytywy - na koszty wykonywanych zadań.

2. Pracownikom odbywającym stale podróże służbowe oraz pracownikom, którzy w związku z czynnościami służbowymi pokrywają bezpośrednio drobne, stale powtarzające się wydatki, mogą być wypłacane zaliczki stałe na cały rok budżetowy lub okres krótszy, jednak w wysokości nie przekraczającej przeciętnej kwoty wydatków półtoramiesięcznych. W ciągu okresu trwania zaliczki stałej pracownikom tym wypłaca się pełną sumę należności na podstawie uznanych rachunków. Przepisy niniejszego ustępu mają odpowiednie zastosowanie do akredytyw.

§  74.

1. Zaliczki powinny być rozliczane w terminach ustalonych w obowiązujących przepisach lub decyzjach dotyczących udzielenia zaliczki. Zaliczki stałe powinny być zwrócone po upływie okresu ich ważności bądź przed ustaniem stosunku służbowego, a w każdym razie przed końcem roku budżetowego.

2. Jeżeli zaliczka podjęta przez pracownika jednostki nie została rozliczona w ustalonym terminie, główny księgowy potrąca zaliczkę z wynagrodzenia pracownika. Pracownikowi temu do czasu rozliczenia poprzednio wypłaconej zaliczki nie mogą być wypłacane dalsze zaliczki.

3. Sumy zaliczek nie wydatkowanych do końca roku budżetowego powinny być zwrócone do banku najpóźniej w przedostatnim dniu roku budżetowego. Pozostałości zaliczek udzielonych na koszty podróży, delegacji lub przeniesień, rozpoczętych w bieżącym roku budżetowym, a zakończonych po upływie roku budżetowego, powinny być zwrócone po zakończeniu podróży (delegacji, przeniesienia).

4. W razie przeniesienia pracownika do innego miejsca służbowego zaliczki pobrane przez pracownika, z wyjątkiem zaliczki na koszty przeniesienia, powinny być całkowicie rozliczone przed jego udaniem się do nowego miejsca służbowego.

Zwroty wydatków.

§  75.

1. Wpływy z tytułu zwrotów wydatków zalicza się:

1) na zmniejszenie wydatków (wznowienie kredytu) - jeżeli zwrot nastąpił w tym samym roku, w którym wydatku dokonano; nie dotyczy to zwrotów wydatków planowanych jako dochody,

2) na dochody - jeżeli zwrot nastąpił po upływie roku, w którym wydatku dokonano.

2. 42 Zwroty wydatków inwestycyjnych zalicza się na zmniejszenie wydatków, bez względu na datę dokonania wydatku, przez okres wykonywania zadania inwestycyjnego do końca roku, w którym zakończono i finansowo rozliczono zadanie inwestycyjne, którego zwroty dotyczą; dotyczy to również wydatków na kapitalne remonty.

3. 43 Na zmniejszenie wydatków zalicza się bez względu na datę wpłaty:

1) należności za niedobory środków rzeczowych, z wyjątkiem niedoborów środków trwałych,

2) należności za opakowania zwrotne,

3) należności od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu zwrotu wypłaconych zasiłków z ubezpieczenia,

4) należności z tytułu zwrotu kosztów wyżywienia,

5) 44 należności wynikające z prowadzenia wspólnych magazynów dla kilku jednostek,

6) 45 należności wynikające z rozliczeń z wykonawcami robót i usług z tytułu sprzedanych im lub wydanych do rozliczenia materiałów.

4. W jednostkach, prowadzących żywienie zbiorowe, można zaliczać na zmniejszenie wydatków wpływy gotówkowe z nie wydzielonej działalności gospodarczej, przeznaczonej na polepszenie wyżywienia, oraz wpływy ze sprzedaży odpadków pokonsumpcyjnych.

Podstawa dokonywania wypłat.

§  76.

1. Za podstawę dokonywania wypłat służą dowody uzasadniające wypłatę, a mianowicie:

1) faktury (rachunki),

2) listy płatnicze,

3) decyzje wewnętrzne wydane w sprawie wypłat zaliczek do rozliczenia, dotacji, zasiłków itp. bądź też urzędowe odpisy tych decyzji,

4) inne dowody przewidziane przepisami szczególnymi.

2. Dokonywanie wypłat bez podstawy w postaci odpowiednich dowodów jest niedopuszczalne. Nie stanowią tej podstawy paragony lub inne dowody sprzedaży.

3. Jeżeli określone operacje gospodarcze są udokumentowane dwoma lub więcej dowodami (lub kopiami tych dowodów), wówczas główny księgowy obowiązany jest ustalić, które z dowodów mają stanowić podstawę dokonania wypłaty. Wykaz dowodów (kopii dowodów) nie stanowiących podstawy wypłaty, które mogłyby być wykorzystane dla dokonania powtórnej wypłaty, ustala główny księgowy i podaje do wiadomości właściwych komórek jednostki. Dowody te lub ich kopie powinny być skasowane przez umieszczenie na nich napisu "Nie stanowi podstawy dokonania wypłaty".

§  77.

1. Jeżeli za podstawę zlecenia wypłaty służy faktura (rachunek), powinna ona zawierać:

1) nazwę i adres wystawcy,

2) nazwę i adres jednostki, dla której wystawiono fakturę (rachunek),

3) powołanie się na ewentualną umowę, ofertę lub zamówienie,

4) ilość, miarę lub wagę i wyszczególnienie dostarczonych przedmiotów, a w razie świadczenia usług lub robót - rodzaj usługi lub roboty i sposób obliczenia należności oraz datę wykonania świadczenia,

5) cenę jednostkową poszczególnych przedmiotów lub usług i robót oraz łączną wartość każdego rodzaju przedmiotów, usług i robót,

6) ogólną sumę należności cyframi i słowami,

7) określenie rachunku bankowego, na który należność ma być przelana, bądź imię i nazwisko osoby upoważnionej do podjęcia należności,

8) datę, podpis i ewentualnie stempel wystawcy.

2 Faktura (rachunek) powinna być wystawiona atramentem, długopisem, ołówkiem kopiowym lub pismem maszynowym.

§  78.

1. Listy płatnicze (wzór Rb 5) na należności periodycznie się powtarzające (płace, wynagrodzenia, stałe zasiłki itp.) sporządza się na podstawie ewidencji wynagrodzeń. W innych przypadkach podstawę sporządzenia list płatniczych stanowią każdorazowo wydane zarządzenie (np. zbiorowe wypłaty zaliczek na koszty podróży) lub zatwierdzone wykazy osób otrzymujących należności (np. stypendia, zasiłki jednorazowe, nagrody, premie itp.).

2. Listy płatnicze powinny być sporządzane atramentem, długopisem, ołówkiem kopiowym lub pismem maszynowym.

3. Jeżeli wykazy osób otrzymujących wynagrodzenia (ust. 1) zawierają istotne elementy listy płatniczej, mogą one zastąpić listę płatniczą.

4. Kwoty wynagrodzeń z tytułu pracy i kwoty należnych zasiłków rodzinnych obejmuje się wspólną listą płatniczą.

5. Suma łączna do wypłaty (netto) całej listy płatniczej powinna być podana cyframi i słowami.

6. Lista płatnicza powinna być podpisana przez pracownika sporządzającego listę.

7. Sporządzanie list płatniczych nie może być powierzone kasjerowi. Pracownikowi, który sporządził listę płatniczą, nie może być powierzone dokonywanie wypłat z tej listy.

8. Zastrzeżenia zawarte w ust. 7 mogą nie być stosowane w przypadkach, gdy kierownik jednostki dokonał osobistego sprawdzenia listy płatniczej pod wzglądem merytorycznym i rachunkowym (§ 81 i 82).

§  79.

1. W decyzji wydanej w sprawie wypłaty powinny być podane dokładne oznaczenie i adres osoby lub instytucji, na rzecz której ma być dokonana wypłata, oraz tytuł wypłaty.

2. Decyzje dotyczące wypłat nie związanych z uprzednim lub równoczesnym spełnieniem świadczenia wzajemnego, lecz wiążące się z zobowiązaniem odbiorcy do przyszłego spełnienia określonych warunków, powinny zawierać określenie tych warunków, terminy ich spełnienia oraz skutki ich niespełnienia.

3. Jeżeli wypłata ma być dokonana bezwarunkowo bądź warunki zostały już spełnione, należy o tym uczynić odpowiednią wzmiankę w decyzji; wzmianka ta, o ile nie mieści się w treści decyzji, powinna być podpisana przez osobę, która podpisała decyzję.

4. W decyzji o wypłaceniu zaliczki powinien być określony termin, do którego zaliczka ma być rozliczona. Termin ten nie może być dłuższy aniżeli 7 dni po dokonaniu transakcji, dla której udzielono zaliczki. Przepisy niniejszego ustępu nie dotyczą zaliczek, dla których terminy rozliczenia ustalone są w obowiązujących przepisach.

§  80.

1. Na dowodach stanowiących podstawę wypłaty za wykonane roboty i usługi oraz za dostarczone towary powinno być umieszczone potwierdzenie wykonania i przyjęcia roboty, usługi lub przyjęcia dostarczonych towarów, podpisane przez właściwą osobę.

2. Potwierdzenie przyjęcia może być również dołączone do dowodu w formie odrębnego protokołu przyjęcia, dowodu magazynowego lub innego dowodu, stwierdzającego wykonanie i przyjęcie roboty, usługi lub dostawy.

3. Dowody, nie zaopatrzone w potwierdzenie wykonania i przyjęcia roboty, usługi lub dostawy, nie mogą stanowić podstawy dokonania wypłaty.

Sprawdzanie i zatwierdzanie dowodów do wypłaty.

§  81.

1. Każdy dowód stanowiący podstawę wypłaty powinien być sprawdzony pod względem merytorycznym.

2. Sprawdzanie dowodów pod względem merytorycznym należy do zakresu czynności właściwego organu fachowego (np. gospodarczego, zaopatrzeniowego, personalnego itp.), odpowiedzialnego za dany odcinek działalności jednostki.

3. Sprawdzanie dowodów pod względem merytorycznym polega na zbadaniu zgodności z planem, legalności, celowości gospodarczej oraz oszczędności wydatków, jak również zgodności cen z obowiązującymi przepisami, cennikami lub taryfami. Sprawdzenie listy płatniczej wymaga także zbadania zgodności listy płatniczej z faktycznym stanem osobowym, z danymi zawartymi w aktach osobowych bądź z innymi dokumentami, na podstawie których lista została sporządzona.

4. Kierownik właściwego organu fachowego lub upoważniony pracownik stwierdza na dowodzie dokonanie sprawdzenia pod względem merytorycznym przez umieszczenie i podpisanie klauzuli:

"Sprawdzono pod względem merytorycznym dnia ....................".

Umieszczenie powyższej klauzuli nie jest wymagane na dowodach wewnętrznych w przypadkach, gdy sprawdzenie pod względem merytorycznym należy do tej samej osoby lub komórki organizacyjnej, która zgłosiła wniosek w drodze pisemnej o dokonanie wypłaty, i gdy w treści wniosku zaznaczono, że wypłata jest pod względem merytorycznym sprawdzona.

5. Umieszczenie na dowodzie klauzuli sprawdzenia pod względem merytorycznym nie jest wymagane, gdy sprawdzenia dokonuje osoba zatwierdzająca dowód do wypłaty z ramienia kierownictwa jednostki (§ 83).

§  82.

1. Każdy dowód stanowiący podstawę wypłaty powinien być sprawdzony pod względem formalnym i rachunkowym.

2. Sprawdzenie dowodów pod względem formalnym i rachunkowym następuje po sprawdzeniu pod względem merytorycznym i należy do zakresu czynności komórki finansowej. Sprawdzanie dowodów wewnętrznych nie może być powierzone tym samym pracownikom, którzy sporządzili te dowody.

3. Sprawdzanie dowodów pod względem formalnym i rachunkowym polega na zbadaniu:

1) czy poszczególne dowody odpowiadają postanowieniom niniejszych przepisów,

2) czy dowody są kompletne, tj. czy zawierają wszystkie wymagane załączniki,

3) czy dowody są zupełne, tj. czy zawierają wszystkie dane niezbędne do zobrazowania czynności, na których udowodnienie mają służyć,

4) czy na podstawie podanych w dowodach cen i stawek jednostkowych obliczono prawidłowo kwoty pieniężne poszczególne i sumy ogólne.

4. Dokonanie sprawdzenia pod względem formalnym i rachunkowym powinno być stwierdzone na dowodzie przez zamieszczenie i podpisanie przez pracownika sprawdzającego klauzuli: "Sprawdzono pod względem formalnym i rachunkowym dnia ....................".

5. Umieszczenie na dowodzie klauzuli, o której mowa w ust. 4, nie jest wymagane w przypadku, gdy sprawdzenie pod względem formalno-rachunkowym jest dokonywane przez pracownika zatwierdzającego dowód do wypłaty z ramienia głównego księgowego (§ 83).

§  83.

1. Dowody sprawdzone pod względem merytorycznym oraz formalnym i rachunkowym podlegają zatwierdzeniu do wypłaty.

2. Zatwierdzanie dowodów do wypłaty należy do obowiązków kierownika jednostki oraz głównego księgowego lub pracowników przez nich pisemnie upoważnionych.

3. Zatwierdzenie dowodów do wypłaty następuje przez zamieszczenie na dowodzie podpisanej przez osoby wymienione w ust. 2 klauzuli treści następującej:

"Zatwierdzono do wypłaty ze środków ....................

Część ......... dział .......... rozdział ......... § ........ zł ..........

§ ........ zł ..........

§ ........ zł ..........

Razem zł ..........

Potrącenia: .................... zł ..........

" ............ zł ..........

Do wypłaty-zwrotu zł ..........

(słownie zł ..........................................)

Główny księgowy: Kierownik jednostki:"

§  84.

1. Na dowodzie stanowiącym podstawę dokonania wypłaty należy po dokonaniu wypłaty lub po wystawieniu polecenia przelewu (czeku) bądź obciążeniu rachunku bankowego w drodze inkasa zamieścić za pomocą stempla lub odręcznie atramentem klauzulę: "Wypłacono gotówką, czekiem nr .................... przelewem, inkasem z dnia ...................., przy czym data powinna być wpisana atramentem. Klauzulę tę podpisuje pracownik dokonujący wypłaty gotówkowej bądź pracownik sporządzający czek lub polecenie przelewu lub sprawdzający wypłaty dokonane w drodze inkasa.

2. Klauzula powyższa powinna być umieszczona w takim miejscu dowodu, aby nie mogła być usunięta przez odcięcie części dowodu.

§ 85. Gdy za podstawę zlecenia wypłaty służy większa ilość dowodów, jednostka może sporządzić zestawienie tych dowodów. W takim przypadku klauzulę sprawdzenia formalnego i rachunkowego oraz klauzulę zatwierdzenia można zamieścić tylko na zestawieniu, jednak klauzulę sprawdzenia merytorycznego oraz klauzulę skasowania dowodu należy umieścić na każdym dowodzie.

§  86.

1. Wszelkie wypłaty dokonane z zaliczek do rozliczenia powinny być rozliczone oryginalnymi fakturami (rachunkami) osób lub instytucji, na rzecz których dokonano wypłaty z zaliczki. Jeżeli rozliczenie obejmuje więcej niż jeden dowód, powinno ono być dokonane przy pomocy formularza rozliczenia zaliczki (wzór Fin. 34).

2. Każda faktura (rachunek) zapłacona z zaliczki powinna odpowiadać przepisom § 77, a ponadto zawierać zaopatrzone w datę potwierdzenie odbioru należności, wyrażone cyframi i słowami oraz podpisane przez odbiorcę (§ 91).

3. Dowody opłacone z zaliczek podlegają sprawdzeniu i zatwierdzeniu oraz kasowaniu według zasad ogólnych, podanych w §§ 81-85.

4. W razie niemożności otrzymania oryginalnych rachunków na udokumentowanie drobnych wydatków należy sporządzić dowód zastępczy w formie oświadczenia, podpisanego przez pracownika, który dokonał wydatku, oraz przez innego pracownika lub świadka. Wydatki takie powinny być szczegółowo wymienione w oświadczeniu. Przepisy niniejszego ustępu nie mogą być stosowane przy zakupach w jednostkach handlowych gospodarki uspołecznionej.

§ 87. Wydatki dokonane z sum na zlecenie powinny być rozliczone wobec zleceniodawcy odpisami dowodów lub sprawozdaniami, sporządzonymi w sposób określony przez zleceniodawcę.

Dokonywanie wypłat.

§  88.

1. Zatwierdzone do wypłaty dowody stanowią podstawę dokonania wypłaty przelewem, czekiem, gotówką, przekazem pocztowym lub uznania zapłaty w drodze innych form rozliczeń za dostawy i usługi.

2. Jednostka otrzymuje blankiety czeków i poleceń przelewu w oddziałach banków, w których posiada otwarte rachunki bankowe. Pracownik jednostki, upoważniony do podjęcia w banku książeczki czekowej, powinien sprawdzić w obecności pracownika banku ilość i kolejność numeracji blankietów czekowych.

3. Blankiety czeków są drukami ścisłego zarachowania i powinny być przechowywane pod zamknięciem razem z gotówką pod odpowiedzialnością kasjera.

4. Odpowiedzialność za zorganizowanie należytego przechowywania blankietów czekowych ponosi główny księgowy jednostki.

§  89.

1. Czek wystawia się na okaziciela lub imienny.

2. Czek na okaziciela powinien zawierać:

1) nazwę wystawcy oraz numer jego rachunku bankowego,

2) nazwę oddziału banku wystawcy czeku,

3) przy sumach budżetowych - oznaczenie właściwych podziałek klasyfikacji budżetowej oraz odpowiadających im kwot,

4) kwotę należności wyrażoną cyframi i słowami,

5) miejsce i datę wystawienia,

6) odcisk pieczęci (stempla),

7) 46 dwa podpisy z tym że czeki rozrachunkowe dla rozliczeń z tytułu zakupów w uspołecznionej sieci handlu detalicznego mogą zawierać jeden podpis.

3. Czek imienny powinien zawierać wszystkie szczegóły wymienione w ust. 2, a ponadto imię i nazwisko osoby upoważnionej do podjęcia gotówki z banku.

4. Polecenie przelewu powinno zawierać wszystkie szczegóły wymienione w ust. 2, a ponadto nazwę wierzyciela (odbiorcy) i numer jego rachunku w banku oraz tytuł należności.

5. Polecenie przelewu wraz z kopiami wypełnia się przebitkowo pismem maszynowym lub ołówkiem kopiowym, czek zaś - atramentem.

6. 47 Na czekach i poleceniach przelewu nie są dopuszczalne żadne poprawki oraz podskrobania, wycierania i kreślenia. Wolne miejsce poprzedzające sumę i następujące po sumie czeku lub polecenia przelewu - napisanej cyframi i słownie - powinno być zakreślone.

§  90.

1. Czeki i polecenia przelewu powinny być podpisane przez kierownika jednostki i głównego księgowego lub przez osoby przez nich upoważnione, zgodnie ze złożonymi w banku wzorami podpisów. Czeki i polecenia przelewu podpisuje się atramentem.

2. Pracownicy podpisujący czeki i polecenia przelewu są odpowiedzialni za zgodność treści czeku lub polecenia przelewu z dowodami stanowiącymi podstawę ich wystawienia. Niedopuszczalne jest podpisywanie czeków i poleceń przelewu in blanco - bez uprzedniego wypełnienia wszystkich elementów formularza.

3. Wzory podpisów osób upoważnionych do podpisywania czeków i poleceń przelewu oraz wzór odcisku pieczęci (stempla) jednostka przesyła na formularzu bankowym oddziałowi właściwego banku, w którym ma otwarte rachunki, z zachowaniem przepisów instrukcji bankowych.

4. Odcisk pieczęci (stempla) i dwa podpisy nie są wymagane na czekach i poleceniach przelewu wystawionych z rachunków akredytyw. Do ważności tych czeków i poleceń przelewu wystarczy jeden podpis (§ 15 ust. 3).

§  91.

1. Dokonując wypłaty czekiem lub gotówką jednostka doręcza czek lub gotówkę osobie upoważnionej do odbioru należności po stwierdzeniu jej tożsamości.

2. Jeżeli po odbiór czeku lub gotówki zgłasza się inna osoba aniżeli upoważniona do odbioru należności, powinna ona przedstawić pełnomocnictwo osoby upoważnionej, poświadczone przez notariusza, urząd państwowy lub zakład pracy, w którym osoba upoważniona jest zatrudniona. Pełnomocnictwo to dołącza się do dowodów stanowiących podstawę dokonania wypłaty.

3. Osoba odbierająca czek lub gotówkę potwierdza odbiór należności przez podpisanie na dowodzie, stanowiącym podstawę dokonania wypłaty, pokwitowania następującej treści: "Kwotę zł .......... gr .......... (słownie złotych ....................) otrzymałem czekiem nr .................... gotówką dnia .................... 196... r."

§  92.

1. Dokonując wypłaty poleceniem przelewu jednostka doręcza polecenie przelewu oddziałowi banku lub przesyła je pocztą.

2. Jeżeli należność ma być przekazana za pośrednictwem poczty, jednostka doręcza placówce pocztowej gotówkę lub czek potwierdzony oraz przekaz pocztowy bądź doręcza bankowi polecenie przelewu, wystawione ze swojego rachunku na rachunek właściwego dla placówki pocztowej zbiorczego urzędu pocztowego, oraz przekazy pocztowe.

3. Jeżeli przesyłka ma być dokonana na koszt odbiorcy, przekaz pocztowy wystawia się na kwotę należności pomniejszoną o koszty przekazu, obliczone według obowiązującej taryfy pocztowej.

4. Jeżeli koszty przesyłki mają być pokryte przez jednostkę, przekaz pocztowy wystawia się na kwotę należności, czek zaś lub polecenie przelewu - na kwotę należności powiększoną o koszty przekazu pocztowego.

5. Jeżeli należność podlegająca przekazaniu przypada do zapłaty w ściśle określonym terminie, wtedy na przekazach pocztowych należy umieścić klauzulę: "Nie wypłacać przed dniem ...................."

§  93.

1. Jednostka podejmuje gotówkę z banku do kasy na uzupełnienie pogotowia kasowego lub na określone potrzeby za pomocą czeku.

2. Podstawę wystawienia czeku stanowi dowód wewnętrzny zawierający wskazanie rachunku bankowego, z którego podejmuje się gotówkę, określenie podziałek klasyfikacji budżetowej oraz przeznaczenie podjętej gotówki, np. na uzupełnienie pogotowia kasowego, na wypłatę wynagrodzeń itp.

3. Jednostka znajdująca się poza siedzibą oddziału NBP może podejmować gotówkę do kasy za pośrednictwem placówki pocztowej. W tym celu jednostka sporządza polecenie przelewu na rachunek właściwego zbiorczego urzędu pocztowego oraz wystawiony na siebie przekaz pocztowy. Jeżeli jednostka podejmuje gotówkę na uzupełnienie pogotowia kasowego, składa polecenie przelewu i przekaz placówce pocztowej, jeżeli natomiast jednostka podejmuje gotówkę na określone potrzeby - przesyła polecenie przelewu i przekaz do oddziału NBP.

4. Jednostka podejmująca gotówkę za pośrednictwem placówki pocztowej ma obowiązek złożyć tej placówce potwierdzone przez bank wzory podpisów osób upoważnionych do podpisywania czeków i poleceń przelewu oraz wzór odcisku pieczęci (stempla).

§  94.

1. Czeki wystawione przez jednostki powinny być przedstawione bankowi do zapłaty w ciągu dni dziesięciu licząc od daty wystawienia.

2. Czeki wystawione w ostatnich dziesięciu dniach roku budżetowego powinny być przedstawione bankowi do zapłaty przed upływem roku budżetowego. Czeki te należy zaopatrzyć w klauzulę: "Płatny tylko do dnia ....................".

3. W razie niezapłacenia przez bank czeku z powodu upływu terminu jego płatności jednostka wystawia nowy czek.

4. Blankiety czeków przeterminowanych i zepsutych powinny być unieważnione przez przekreślenie i zamieszczenie adnotacji "unieważniono" oraz przechowywane przy grzbietach książeczek czekowych.

5. W razie zagubienia, kradzieży lub zniszczenia czeku jednostka powinna bezzwłocznie o tym zawiadomić telefonicznie lub telegraficznie oddział banku, który książeczkę wydał, potwierdzając zawiadomienie pisemnie. Jednostka może wystawić nowy czek na podstawie pisma banku, potwierdzającego przyjęcie zgłoszonego zastrzeżenia czeku oraz stwierdzającego, że zastrzeżony czek nie został zrealizowany.

Rozdział  9.

Podstawowe zasady prowadzenia księgowości.

Zasady ogólne.

§  95.

1. Organy finansowe i jednostki obowiązane są prowadzić księgowość w walucie polskiej rzetelnie, tj. zgodnie z prawdą materialną, oraz na podstawie obowiązującego planu kont.

2. Zapisy księgowe powinny obejmować wszystkie dokonane operacje gospodarcze i finansowe z podziałem na lata i miesiące kalendarzowe.

3. Zapisy księgowe powinny być dokonywane bieżąco przy stosowaniu prawidłowej techniki księgowości na podstawie prawidłowych dowodów w księgach rachunkowych właściwych dla danego roku. Niedopuszczalne jest dokonywanie zapisów księgowych bez dowodów.

4. Księgi rachunkowe należy otwierać i zamykać w terminach ustalonych niniejszymi przepisami.

5. Prowadzenie księgowości na podstawie zasad ustalonych w obowiązującym planie kont polega w szczególności na:

1) księgowaniu operacji gospodarczych na właściwych kontach syntetycznych przy zachowaniu zasady podwójnego księgowania; można nie księgować operacji gospodarczych na kontach syntetycznych, jeżeli stosowana technika księgowości pozwala na sporządzenie prawidłowego zestawienia obrotów i sald kont syntetycznych na podstawie obrotów i sald kont analitycznych lub rejestrów; zasada podwójnego księgowania nie obowiązuje przy dokonywaniu zapisów na kontach pozabilansowych;

2) księgowaniu operacji na kontach analitycznych ze szczegółowością przewidzianą w obowiązujących przepisach;

3) objęciu rzeczowych składników majątkowych ewidencją ilościową z wyjątkiem przypadku, kiedy obowiązujące przepisy zwalniają od tego obowiązku.

Dowody księgowe.

§ 96. Za prawidłowy uważa się dowód księgowy:

1) stwierdzający fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem;

2) zawierający co najmniej:

a) nazwę (imię i nazwisko) i adres wystawiającego dowód,

b) wskazanie stron uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,

c) datę sporządzenia dowodu,

d) przedmiot i datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,

e) wartościowe i - o ile to możliwe - ilościowe określenie operacji gospodarczej,

f) podpisy osób odpowiedzialnych za dokonanie operacji i jej udokumentowanie;

3) sprawdzony pod względem merytorycznym oraz formalnym i rachunkowym przez właściwe komórki organizacyjne jednostki;

4) zadekretowany, tzn. zawierający określenie, na jakich kontach, w jakich rejestrach itp. ma być zaksięgowany, oraz podpisany przez głównego księgowego lub inną osobę upoważnioną do dekretacji przez głównego księgowego;

5) zaopatrzony w numer nadany przez komórkę księgowości.

§  97.

1. Za dowody księgowe uważa się również zestawienia dowodów oraz polecenia księgowania (wzór K 34 lub 35).

2. Zestawienie dowodów księgowych może być podstawą księgowania, jeżeli jest prawidłowo sporządzone. Za prawidłowo sporządzone zestawienie dowodów uważa się zestawienie umożliwiające powiązanie sum podlegających na jego podstawie księgowaniu z odpowiednimi dowodami.

§  98.

1. Polecenie księgowania wystawia się w przypadkach:

1) przeprowadzania zapisu księgowego nie wyrażającego faktu dokonania operacji gospodarczej (np. wystornowania błędnego zapisu, przeniesienia rozliczonych kosztów ogólnych),

2) księgowania zbiorczym zapisem grupy dowodów,

3) księgowania zbiorczym zapisem sum ustalonych na podstawie rejestrów,

4) księgowania sum wynikających ze sprawozdań,

5) w innych przypadkach przewidzianych w przepisach.

2. Polecenie księgowania powinno zawierać co najmniej:

1) nazwę jednostki wystawiającej polecenie księgowania,

2) datę wystawienia,

3) treść i kwoty, które mają być zaksięgowane,

4) określenie dowodów, na których podstawie zostało wystawione,

5) dekretację, tzn. na jakich kontach (w jakich rejestrach) ma być zaksięgowane,

6) podpis głównego księgowego lub osoby przez niego upoważnionej.

3. Polecenie księgowania, wystawione celem wystornowania błędnego zapisu, powinno zawierać także uzasadnienie zapisu korygującego oraz określenie zapisu korygowanego.

§  99.

1. Treść dowodu księgowego powinna być pełna i zrozumiała. W treści dowodów dopuszczalne jest stonowanie ogólnie przyjętych skrótów.

2. Dowody księgowe powinny być wystawiane w sposób staranny, czytelny i trwały (atramentem, ołówkiem kopiowym, długopisem lub pismem maszynowym). Podpisy na dowodach składa się atramentem, długopisem lub ołówkiem kopiowym. Treść dowodów nie może być zamazywana, wycierana i podskrobywana lub usuwana innymi środkami.

3. Błędy w dowodach księgowych należy poprawić przez skreślenie niewłaściwie napisanego tekstu lub sumy i wpisanie nad tekstem lub sumą skreśloną tekstu lub sumy właściwej. Skreślenia dokonuje się w taki sposób, aby można było odczytać tekst lub sumę pierwotną. Poprawka tekstu lub kwot dowodu księgowego powinna być zaopatrzona w podpis osoby upoważnionej oraz datę dokonania poprawki. Powyższe zasady poprawiania błędów mają zastosowanie wyłącznie do tych dowodów, dla których nie został przepisami szczególnymi ustalony zakaz dokonywania jakichkolwiek poprawek, oraz nie stosuje się do dowodów obcych (wystawionych przez inne jednostki), które mogą być poprawiane tylko przez wystawienie dowodu korygującego.

§  100.

1. Obieg dowodów księgowych powinien być ściśle ustalony przez kierownika jednostki i głównego księgowego.

2. Dowody księgowe i ich załączniki powinny być kolejno numerowane.

Technika księgowości i księgi rachunkowe.

§ 101. Organy finansowe i jednostki mogą prowadzić księgowość techniką tabelaryczną, przy zastosowaniu księgi dziennika-głównej, techniką przebitkową, przy zastosowaniu przebitkowych dzienników i kart kontowych uniwersalnych, techniką rejestrową lub inną techniką (np. maszynową), która umożliwia co najmniej:

1) usystematyzowanie wszystkich operacji gospodarczych według kont przewidzianych w obowiązującym planie kont,

2) zarejestrowanie operacji gospodarczych w porządku chronologicznym,

3) sprawdzenie prawidłowości zapisów księgowych.

§  102.

1. Księgi rachunkowe mogą być prowadzone w formie ksiąg wiązanych lub w formie luźnych kart kontowych, rejestrów itp.

2. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych w formie ksiąg wiązanych należy przed rozpoczęciem zapisów ponumerować każdą stronę (folio) począwszy od cyfry 1, a ogólną ilość stron (kart) uwidocznić na początku bądź na końcu księgi.

3. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych w formie luźnych kart należy przestrzegać następujących zasad:

1) karty kontowe, karty dziennikowe, rejestry powinny być zaopatrzone przed rozpoczęciem zapisów księgowych w bieżącą numerację stron począwszy od cyfry 1 w każdym roku (oddzielnie dla każdego rodzaju kart - według kont, dzienników, rejestrów); jeżeli konta analityczne nie są zakładane odrębnie na każdy rok, wówczas zmiana bieżącej numeracji kart kontowych kartotek analitycznych następuje w momencie zakładania nowych kartotek;

2) zapisy księgowe na każdej stronie powinny być podliczone bądź saldowane z zachowaniem ciągłości obrotów lub sald przez przenoszenie ich na strony następne;

3) luźne karty stanowiące księgi rachunkowe powinny być utrzymane w ściśle określonej kolejności i przechowywane w odpowiednich urządzeniach (skrzynkach, teczkach).

Zapisy księgowe.

§  103.

1. Zapis księgowy powinien zawierać przynajmniej:

1) datę zapisu,

2) określenie numeru dowodu, na którego podstawie dokonano zapisu,

3) treść zapisu (o ile stosowana technika księgowości tego wymaga),

4) sumę zapisu.

2. Zapis księgowy, z wyjątkiem sumy zapisu, może być wyrażony przy pomocy symboli lub skrótów. Wykaz wyjaśniający znaczenie poszczególnych symboli lub skrótów powinien być przechowywany w komórce księgowości.

3. Zapisy księgowe powinny być dokonywane w sposób staranny, trwały i czytelny (atramentem, ołówkiem kopiowym, długopisem, pismem maszynowym).

§  104.

1. W księgach rachunkowych niedopuszczalne jest pozostawianie nie wypełnionych wierszy, chyba że wynika to z przyjętej techniki księgowości. Niedopuszczalne jest również podskrobywanie, zamazywanie, wycieranie bądź usuwanie innymi środkami dokonanych zapisów księgowych.

2. Poprawienie błędnego zapisu powinno być dokonane przez:

1) skreślenie błędnej treści lub kwoty i wpisanie treści lub kwoty prawidłowej w ten sposób, aby treść i kwotę błędnego zapisu można było odczytać; osoba dokonująca poprawki powinna stwierdzić wniesioną poprawkę własnym podpisem (skrótem podpisu) oraz datą, umieszczonymi obok zapisu poprawionego;

2) wniesienie zapisu korygującego (storno); zapis korygujący przeprowadza się w drodze tak zwanego "czerwonego storna"; poprawianie błędnego zapisu przez "czerwone storno" polega na tym, że likwiduje się błędny zapis przy pomocy nowego czerwonego zapisu, który jest powtórzeniem zapisu błędnego, przeprowadzając jednocześnie zapis prawidłowy w normalny sposób; przy zapisie korygowanym należy powołać datę i pozycję zapisu korygującego.

3. Zapisy czerwone mogą być stosowane nie tytko przy korygowaniu błędnych zapisów, lecz również w tych przypadkach, gdy zachodzi potrzeba zmniejszenia obrotów na właściwych stronach kont do wysokości sum, odpowiadających rzeczywistym obrotom gospodarczym. Nie mogą być dokonywane zapisy czarno-czerwone.

§  105.

1. Zapisy w księgach rachunkowych powinny być kompletne, tzn. że wszystkie operacje dokonane w danym okresie sprawozdawczym powinny być ujęte w księgach rachunkowych w tym samym okresie sprawozdawczym, chyba że operacje określone w dowodach obcych, mimo zachowania należytej staranności pracy przez komórkę księgowości, nie mogły być jej znane.

2. Zapisy w księgach sumuje się miesięcznie, wyprowadzając sumy od początku roku. Zapisy czerwone przy sumowaniu odejmuje się.

§  106.

1. Obroty i salda poszczególnych kont syntetycznych i analitycznych wprowadza się do zestawienia obrotów i sald (wzór K-33) co najmniej na koniec każdego kwartału.

2. Zestawienie obrotów i sald służy jako wykaz prowadzonych kont syntetycznych i analitycznych oraz jako urządzenie do uzgadniania kont analitycznych z kontami syntetycznymi.

3. W odniesieniu do analitycznych kont środków rzeczowych można zaniechać sporządzania co kwartał zestawienia obrotów i sald pod warunkiem, że przez sumowanie sald kont analitycznych na odpowiednio oznaczonych i należycie przechowywanych taśmach maszynowych lub w inny wiarygodny i sprawdzalny sposób zostanie zapewniona prawidłowość sald na tych kontach.

Otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych.

§  107.

1. Otwarcia ksiąg rachunkowych dokonuje się według stanu aktywów i pasywów na dzień otwarcia. Za dzień otwarcia uważa się:

1) dzień 1 stycznia każdego roku - w jednostkach kontynuujących działalność,

2) dzień rozpoczęcia działalności - w jednostkach nowo powołanych.

2. Jeżeli na dzień rozpoczęcia działalności, o której mowa w ust. 1, jednostka nie posiada składników majątkowych ani zobowiązań, za dzień otwarcia uważa się dzień otwarcia rachunku bankowego.

§  108.

1. Otwarcie ksiąg rachunkowych powinno być dokonane:

1) w jednostkach kontynuujących działalność - na podstawie bilansu, sporządzanego na koniec roku poprzedniego,

2) w jednostkach nowo powstałych - na podstawie wycenionego spisu z natury składników majątkowych i wykazu należności i zobowiązań, sporządzonych na dzień rozpoczęcia działalności.

2. Otwarcie ksiąg rachunkowych polega na wpisaniu na konta syntetyczne i analityczne stanu aktywów i pasywów na dzień otwarcia, ustalonych zgodnie z ust. 1.

3. Zapisy księgowe związane z otwarciem ksiąg rachunkowych wnosi się na konta syntetyczne, zakładane odrębnie na każdy rok budżetowy.

4. W stosunku do kont analitycznych, dla których zasada zakładania odrębnych kont na każdy rok budżetowy nie obowiązuje, należy zapisy księgowe dotyczące różnych lat od siebie wyraźnie oddzielić przez podkreślenie obrotów roku ubiegłego i wpisanie sald początkowych poniżej podkreślenia.

§  109.

1. Zamknięcie ksiąg rachunkowych powinno być dokonane:

1) na dzień zakończenia roku budżetowego - przez jednostki kontynuujące swą działalność w przyszłym roku,

2) na dzień zakończenia likwidacji - przez jednostki likwidowane.

2. Zamknięcia kont syntetycznych dokonuje się przez podkreślenie obrotów, wpisanie poniżej podkreślenia sum obrotów, zaksięgowanie operacji przewidzianych dla zamknięcia rocznego, wpisanie sald wchodzących do bilansu zamknięcia, wpisanie sum ogólnych i podkreślenie tych sum podwójną linią.

3. Zamknięcia kont analitycznych dokonuje się przez podkreślenie obrotów, wpisanie pod linią sum obrotów i wpisanie salda końcowego.

4. Sumy ustalone w zamknięciu ksiąg rachunkowych mogą być zmieniane tylko na zarządzenie jednostki przyjmującej bilans w wyniku stwierdzenia wadliwości w sporządzonym bilansie.

Przechowywanie dowodów, ksiąg rachunkowych, spisów inwentaryzacyjnych i sprawozdań.

§  110.

1. Po dokonaniu wszystkich księgowań dotyczących danego okresu sprawozdawczego należy ułożyć wszystkie dowody księgowe, które stanowiły podstawę tych księgowań, w kolejności numerów, pod którymi zostały zarejestrowane. W zależności od stosowanej techniki księgowości dowody księgowe mogą być ułożone w jednym lub kilku zbiorach i powinny być umieszczone w teczkach (segregatorach, skoroszytach itp.) Listy płac należy grupować w odrębnych teczkach (skoroszytach).

2. Arkusze spisów z natury oraz zestawienia inwentaryzacyjne dotyczące inwentaryzacji przeprowadzonej w danym terminie należy trwale zszyć i przechowywać w teczkach.

3. Sprawozdania finansowe należy przechowywać w teczkach specjalnie na ten cel przeznaczonych.

4. Jeżeli księgowość jest prowadzona na luźnych kartach (karty przebitkowe, rejestry), karty te należy umieścić w teczkach. Analityczne karty kontowe, które zostaną wykorzystane w latach następnych, podlegają po całkowitym ich zapisaniu włączeniu do teczek tego roku, którego dotyczyły ostatnie zapisy dokonane na tych kartach.

5. Na okładkach teczek należy zamieścić:

1) nazwę jednostki,

2) nazwę i bieżący (licząc od początku roku) numer teczki,

3) bieżący okres (rok i miesiąc),

4) pierwszy i ostatni numer dowodów zamieszczonych w teczce lub określenie kart,

5) ilość dowodów (kart) w teczce.

6. Teczki z dowodami (kartami), oprawne księgi rachunkowe oraz sprawozdania finansowe w celu ich zabezpieczenia przed uszkodzeniem, zagubieniem i zniszczeniem powinny być przechowywane w specjalnie na ten cel przeznaczonych pomieszczeniach lub szafach.

§ 111. Wydanie poszczególnych dowodów, teczek, ksiąg rachunkowych lub sprawozdań finansowych może nastąpić tylko za pokwitowaniem na podstawie pisemnego zezwolenia głównego księgowego; wydanie poza obręb jednostki może nastąpić na podstawie pisemnego polecenia kierownika jednostki, jedynie na skutek umotywowanego wniosku pisemnego instytucji, na której rzecz ma nastąpić wydanie, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

§ 112. W razie zniszczenia albo zaginięcia dowodów, teczek, ksiąg rachunkowych lub sprawozdań kierownik jednostki powinien natychmiast zarządzić sporządzenie odpowiedniego protokołu, a ponadto jeśli zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstwa - zawiadomić organy powołane do ścigania przestępstw.

§  113.

1. Teczki z dowodami, księgi rachunkowe i sprawozdania przechowuje się przez lat pięć, licząc od dnia pierwszego po upływie roku, którego dotyczą. Karty wynagrodzeń oraz listy płac przechowuje się przez okres lat 12.

2. Po upływie okresu ustalonego w ust. 1 należy teczki z dowodami, księgi rachunkowe i sprawozdania finansowe przekazać na makulaturę w trybie ustalonym obowiązującymi przepisami.

Rozdział  10.

Księgowość jednostek i zakładów budżetowych.

Organizacja księgowości.

§  114.

1. Obowiązek prowadzenia księgowości ciąży na wszystkich jednostkach, które mają otwarte rachunki bankowe, z wyjątkiem rachunku akredytywy.

2. Jednostki wymienione w ust. 1 są jednostkami samodzielnie bilansującymi.

3. Wszelkie środki gospodarcze znajdujące się w dyspozycji jednostek powinny być objęte księgowością.

4. Środki gospodarcze, użytkowane przez jednostki nie prowadzące księgowości, powinny być objęte księgowością nadrzędnych jednostek samodzielnie bilansujących lub jednostek prowadzących księgowość scentralizowaną.

5. 48 Ministerstwa i urzędy centralne mogą za zgodą Ministerstwa Finansów wprowadzać do księgowości zmiany, konieczne ze względu na specyfikę zagadnień resortowych.

Plan kont dla jednostek i zakładów budżetowych.

§ 115. 49

1. Ustala się następujący plan kont dla jednostek i zakładów budżetowych:

Zespół 0 - Środki pieniężne.

00 - (skreślone),

01 - Rachunek wydatków budżetowych,

02 - Rachunki środków pozabudżetowych,

03 - (skreślone),

04 - (skreślone),

05 - Rachunki środków na inwestycje i kapitalne remonty,

06 - Rachunek dochodów budżetowych,

07 - Rachunki sum depozytowych i na zlecenie,

08 - Kasa,

09 - Pozostałe środki pieniężne.

Zespół 1 - Koszty.

11 - Koszty budżetowe,

13 - Koszty pozabudżetowe,

14 - Przeniesienie kosztów,

15 - Koszty gospodarstw pomocniczych,

16 - Koszty działalności,

17 - Inwestycje,

18 - Kapitalne remonty,

19 - Koszty do rozliczenia.

Zespół 3 - Rozrachunki.

31 - Wynagrodzenia,

32 - Sumy do rozliczenia,

33 - Wierzyciele (dostawcy),

34 - Dłużnicy (odbiorcy),

35 - Należności dochodów budżetowych,

36 - Rozliczenia z budżetem

37 - Rozrachunki z tytułu niedoborów i nadwyżek,

38 - Pozostałe rozrachunki

39 - Sumy depozytowe i na zlecenie,

40 - Rozliczenie zakupu materiałów.

Zespół 4 - Materiały i wyroby.

41 - Materiały,

42 - Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

43 - Przedmioty nietrwałe w użytkowaniu,

44 - Zużycie przedmiotów nietrwałych

45 - Wyroby i półfabrykaty,

46 - Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów i półfabrykatów,

47 - (skreślone),

49 - Przerób materiałów.

Zespół 5 - Środki trwałe.

51 - Środki trwałe,

52 - (skreślone),

55 - Pozostałe wartości trwałe,

58 - (skreślone),

59 - Środki trwałe przekazane.

Zespół 6 - Dochody.

61 - Dochody budżetowe,

62 - Dochody budżetowe przelane na rachunek podstawowy,

63 - Dochody pozabudżetowe,

65 - Rozliczenie produkcji gospodarstw pomocniczych,

66 - Sprzedaż produkcji gospodarstw pomocniczych,

67 - (skreślone).

Zespół 7 - Finansowanie.

71 - (skreślone),

72 - (skreślone),

73 - (skreślone),

74 - (skreślone),

76 - (skreślone),

77 - (skreślone),

78 - (skreślone).

Zespół 8 - Fundusze i wyniki.

81 - Fundusz środków trwałych,

82 - Fundusz budżetowy,

83 - Fundusze pozabudżetowe,

84 - Fundusz obrotowy gospodarstw pomocniczych,

85 - Fundusze na inwestycje i kapitalne remonty,

87 - Fundusz nagród i akcji socjalnej,

89 - Straty i zyski gospodarstw pomocniczych.

Zespół 9 - Konta pozabilansowe.

91 - Obce środki rzeczowe,

92 - Należności w zawieszeniu,

93 - Zobowiązania w zawieszeniu,

94 - Wydawnictwa,

95 - Zapasy specjalne,

99 - Kredyty budżetowe.

2. Konta przewidziane w planie kont mogą być w razie istotnej potrzeby dzielone i oznaczone symbolami trzycyfrowymi, np. konto 15 "Koszty gospodarstw pomocniczych" może być podzielone na następujące konta: 150 "Koszty produkcji przemysłowej", 151 "Koszty produkcji usługowej" itd. Konta o symbolu trzycyfrowym muszą być w swej treści ekonomicznej zgodne z tym kontem planu kont, w wyniku podziału którego zostały utworzone.

3. Ustala się następujące zasady ewidencjonowania operacji gospodarczych na poszczególnych kontach:

Zespół 0 - Środki pieniężne.

1. Zespół 0 obejmuje konta rachunków bankowych i środków pieniężnych.

2. Z rachunków bankowych jednostki otrzymują wyciągi wraz z dołączonymi dowodami bądź z podaniem numerów czeków. Wyciągi bankowe jednostki sprawdzają badając, czy podane w wyciągu saldo początkowe zgodne jest z saldem końcowym wyciągu poprzedniego, czy do wyciągu dołączono wszystkie dowody, czy wszystkie obroty objęte wyciągiem dotyczą danego rachunku i czy sumy wyciągu zgodne są z ogólnymi sumami dołączonych dowodów. Jeżeli saldo początkowe jest niezgodne z saldem końcowym wyciągu poprzedniego bądź też jeżeli nie dołączono do wyciągu wszystkich dowodów, jednostka zawiadamia o tym niezwłocznie bank, na wyciągu zaś zamieszcza odpowiednią adnotację.

3. Jednostki księgują obroty na rachunkach bankowych zgodnie z wyciągami bankowymi, nie wyłączając obrotów błędnych. Przez błędne obroty należy rozumieć obroty księgowane przez bank na rachunku jednostki niezgodnie z dowodami księgowymi, stanowiącymi dla banku podstawę księgowania.

4. Jeżeli błąd banku polega tylko na zaksięgowaniu operacji na niewłaściwą podziałkę klasyfikacji budżetowej (w ramach właściwego rachunku), jednostka księguje operację w sposób prawidłowy, zwracając się do banku o sprostowanie błędu.

5. Jeżeli błąd banku polega na niewłaściwym uznaniu lub obciążeniu rachunku jednostki, jednostka księguje operację na koncie rachunku bankowego zgodnie z wyciągiem bankowym i zawiadamia bank pisemnie o błędzie, dołączając do pisma właściwy dowód bankowy. Odpis pisma należy przechowywać przy właściwym wyciągu bankowym.

6. Sumy niewłaściwie wpłacone na rachunki bankowe księguje się jak sumy do odprowadzenia (Ma 38), sumy niewłaściwie wypłacone z tych rachunków księguje się jako należności do zwrotu analogicznie jak sumy do rozliczenia (Wn 32). Nie dotyczy to sum niewłaściwie wpłaconych na rachunki dochodów budżetowych, które zarachowuje się na wpływy do wyjaśnienia jako nadpłaty.

7. Jednostki obowiązane są bieżąco uzgadniać zapisy w swoich księgach rachunkowych z zapisami w księgowości bankowej.

8. W księgowości syntetycznej obroty kasy i rachunków bankowych mogą być księgowane w sumach dziennych według raportów kasowych lub wyciągów bankowych.

Konto 00 - (skreślone).

Konto 01 - Rachunek wydatków budżetowych.

1. Na koncie 01 księguje się wydatki budżetowe.

2. Na stronie Ma księguje się:

1) sumy podjęte do kasy z banku (Wn 08),

2) wydatki na pokrycie kosztów (Wn 11, 19),

3) wydatki z tytułu zaliczek i wydatki na pokrycie zobowiązań (Wn 31, 32, 33, 38),

4) wydatki na zakup i przerób materiałów (Wn 41, 42, 43, 49),

5) zakup przedmiotów nietrwałych (Wn 41, 43),

6) dotacje i przelewy na rachunki środków na inwestycje i kapitalne remonty (Wn 11).

3. Na stronie Wn księguje się wpłaty z tytułu zwrotu wydatków podlegających zaliczeniu na zmniejszenie wydatków (Ma różne konta).

4. Rozliczenia wydatków między podziałkami klasyfikacji budżetowej księguje się w ciężar i na dobro konta 01.

5. Saldo konta 01 oznacza stan wydatków budżetowych. W zamknięciu rocznym saldo to przenosi się na konto 82 «Fundusz budżetowy».

Konto 02 - Rachunki środków pozabudżetowych.

1. Na koncie 02 księguje się obroty na rachunkach bankowych środków pozabudżetowych.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) wpłaty z tytułu dochodów (Ma 34, 63, 66, 89),

2) dotacje otrzymane z budżetu (Ma 63, 84),

3) wpływy odprowadzone na rachunek bankowy z kasy (Ma 08),

4) przelewy redystrybucyjne (Ma 63),

5) zwroty wydatków (Ma różne konta).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) sumy podjęte do kasy (Wn 08),

2) wydatki na pokrycie kosztów (Wn 13, 15, 19),

3) wydatki z tytułu zaliczek i wydatki na pokrycie zobowiązań (Wn 31, 32, 33, 38),

4) wydatki na zakup i przerób materiałów (Wn 41, 42, 43, 49, 15),

5) zakup przedmiotów nietrwałych (Wn 41, 43),

6) dotacje i przelewy na rachunki środków na inwestycje i kapitalne remonty (Wn 13, 05),

7) (skreślony),

8) przelewy redystrybucyjne (Wn 13),

9) przelewy nadwyżek (Wn 13, 38, 84).

4. Konto 02 może mieć saldo Wn lub Ma. Saldo Wn oznacza stan środków pieniężnych na rachunku bankowym, saldo Ma - stan zadłużenia na rachunku wobec banku z tytułu kredytu bankowego.

Konto 03 - (skreślone).

Konto 04 - (skreślone).

Konto 05 - Rachunki środków na inwestycje i kapitalne remonty.

1. Na koncie 05 księguje się operacje dokonywane na rachunkach bankowych środków na inwestycje i kapitalne remonty oraz rachunkach finansowania inwestycji.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) dotacje i przelewy na rachunki bankowe (Ma 85, 02),

2) wpłaty należności wynikające z działalności z zakresu inwestycji i kapitalnych remontów (Ma 01, 02, 33, 85).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) sumy podjęte do kasy (Wn 08),

2) wydatki na pokrycie kosztów inwestycji i kapitalnych remontów (Wn 17, 18),

3) wydatki z tytułu zaliczek i wydatki na pokrycie zobowiązań (Wn 31, 32, 33, 36, 38),

4) wydatki na zakup materiałów oraz maszyn i urządzeń (Wn 41),

5) wydatki wynikające z rozliczeń wewnętrznych (Wn 01, 02, 05),

6) sumy przekazane innym inwestorom (Wn 85).

4. Konto 05 może mieć saldo Wn lub Ma. Saldo Wn oznacza stan środków pieniężnych na rachunku bankowym, saldo Ma - stan zadłużenia na rachunku wobec banku z tytułu kredytu bankowego.

Konto 06 - Rachunek dochodów budżetowych.

1. Na koncie 06 księguje się obroty na rachunku bankowym dochodów budżetowych.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) wpłaty z tytułu dochodów budżetowych (Ma 35),

2) (skreślony),

3) w budżetach terenowych - przelewy środków z rachunku podstawowego dla pokrycia zwrotów nadpłat (Ma 62).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) zwroty dochodów (Wn 35),

2) w budżetach terenowych - przelewy na rachunek podstawowy (Wn 62).

4. Saldo konta oznacza w budżecie centralnym stan wpływów z tytułu dochodów budżetowych, w budżetach terenowych - stan środków pieniężnych na rachunku dochodów budżetowych. W zamknięciu rocznym w budżecie centralnym saldo konta przenosi się na konto 61 "Dochody budżetowe".

Konto 07 - Rachunki sum depozytowych i na zlecenie.

1. Na koncie 07 księguje się obroty na rachunkach sum depozytowych i sum na zlecenie.

2. Na stronie Wn księguje się wpłaty na rachunki bankowe (Ma 39) i zwroty sum podjętych do kasy (Ma 08).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) wypłaty sum depozytowych (Wn 08, 39),

2) wydatki w zakresie sum na zlecenie:

a) sumy podjęte do kasy (Wn 08),

b) wydatki na koszty wykonywanych zleceń (Wn 19, 39),

c) wydatki z tytułu zaliczek i wydatki na pokrycie zobowiązań (Wn 31, 32, 33, 38),

d) wydatki na zakup materiałów (Wn 41, 42).

4. Saldo konta 07 oznacza stan środków pieniężnych na rachunkach bankowych sum depozytowych i na zlecenie.

Konto 08 - Kasa.

1. Na koncie 08 księguje się obroty kasy.

2. Na stronie Wn księguje się wpłaty do kasy, mianowicie:

1) kwoty podjęte z rachunków bankowych (Ma 01, 02, 05, 07),

2) wpływy (Ma różne konta),

3) wpływy dochodów budżetowych (Ma 38).

3. Na stronie Ma księguje się wypłaty z kasy:

1) sumy odprowadzone na rachunki bankowe (Wn konta zespołu 0 lub konto 38),

2) wypłaty na pokrycie kosztów (Wn konta zespołu 1),

3) wypłaty w zakresie sum depozytowych i na zlecenia (Wn 39),

4) wypłaty zaliczek i pokrycie zobowiązań (Wn 31, 32, 33, 38),

5) wypłaty na zakup i przerób materiałów (Wn 15, 41, 42, 43, 49),

6) niedobory kasowe (Wn 37).

4. Saldo konta 08 oznacza stan gotówki w kasie.

Konto 09 - Pozostałe środki pieniężne.

1. Na koncie 09 księguje się czeki limitowane i akredytywy bankowe, zagraniczne środki pieniężne, znaki opłaty skarbowej i sądowej, znaczki pocztowe, jeśli są przechowywane w kasie oraz środki pieniężne w drodze.

2. Środki pieniężne w drodze występują na koniec i na początek kwartału w rozliczeniach z bankiem i z jednostką finansującą w następujących przypadkach:

1) gdy jednostka przekazała środki pieniężne z kasy do banku, a suma przekazana jest objęta wyciągiem bankowym z datą dnia następnego kwartału,

2) gdy wyciąg bankowy zawiera dowody bankowe na przelewy środków pieniężnych i dotacji, dokonanych przez jednostkę finansującą w poprzednim kwartale,

3) gdy jednostka otrzymała polecenie otwarcia (przekazania) kredytów budżetowych z datą dnia poprzedniego kwartału, a kredyty zostały przez bank zarachowane na rachunek jednostki w następnym kwartale.

3. Na stronie Wn konta 09 księguje się:

1) limitowane czeki, otwarte akredytywy bankowe, zakupione znaczki pocztowe i zagraniczne środki pieniężne (Ma 01, 02, 05, 07, 08, 32, 33),

2) otrzymaną z banku zaliczkę w znakach wartościowych i zwiększenie tej zaliczki (Ma 39),

3) zakupione znaki wartościowe za gotówkę (Ma 08),

4) środki pieniężne w drodze - w obrotach ubiegłego kwartału (Ma 08, 63, 66, 83, 84, 85).

4. Na stronie Ma konta 09 księguje się:

1) wypłaty czekami limitowanymi i akredytywą bankową, zagranicznymi środkami pieniężnymi, rozchód znaczków pocztowych (Wn konta zespołu 1 i 3),

2) zmniejszenie i likwidację zaliczki w znakach wartościowych (Wn 39),

3) sprzedaż znaków wartościowych (Wn 08),

4) wpływ środków pieniężnych w drodze - w obrotach bieżącego kwartału (Wn 01, 02, 03, 05, 07),

5) niedobory kasowe (Wn 37).

5. Saldo konta 09 oznacza stan pozostałych środków pieniężnych w kasie, na rachunkach bankowych i w drodze.

Zespół 1 - Koszty.

1. Na kontach zespołu 1 księguje się faktyczne koszty utrzymania jednostek i wykonywania zadań, w szczególności wynagrodzenia, wartość zużycia materiałów oraz robót i usług, koszty nabycia środków podstawowych, tudzież wydatki na dotacje i świadczenia.

2. Koszty powinny być księgowane na właściwych kontach na podstawie sprawdzonych i zadekretowanych dowodów księgowych we właściwych okresach sprawozdawczych, których dotyczą.

3. Koszty wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń, ustalone na podstawie dowodów wewnętrznych, księguje się w okresie sprawozdawczym, za który wynagrodzenia i świadczenia się należą.

4. Koszty zużycia materiałów księguje się w okresie sprawozdawczym, w którym materiały wydano do zużycia, koszty zużycia przedmiotów nietrwałych księguje się w okresie sprawozdawczym, w którym nastąpiło faktyczne zużycie.

5. Koszty robót i usług oraz nabycia środków podstawowych, ustalone na podstawie dowodów obcych, księguje się w zasadzie w okresie sprawozdawczym, w którym dowody obce otrzymano. Jednakże w przypadkach, gdy to jest uzasadnione znaczną wartością robót, usług i dostaw oraz wymaganiami prawidłowego i zgodnego z rzeczywistością odzwierciedlenia sytuacji finansowej, koszty te powinny być księgowane na podstawie dowodów wewnętrznych (protokołów wyceny) w okresie sprawozdawczym, w którym roboty, usługi i dostawy zostały wykonane (jeśli właściwych dowodów obcych w tym okresie nie otrzymano).

6. Nie zaksięgowane we właściwym czasie koszty lat ubiegłych księguje się na koszty roku bieżącego.

Konto 11 - Koszty budżetowe.

1. Na koncie 11 księguje się koszty wykonania zadań objętych planami wydatków budżetowych, z wyjątkiem inwestycji i kapitalnych remontów.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) koszty pracy i usług (Ma 01, 08, 09, 31, 32, 33, 38),

2) koszty zużycia materiałów (Ma 41, 42, 49),

3) odpisy wartości przedmiotów nietrwałych oddanych do użytkowania (Ma 44),

4) inwentarz otrzymany od dysponenta wyższego stopnia w trybie centralnego zaopatrzenia, zakupiony ze środków jednostki podległej zatrzymanych przez dysponenta wyższego stopnia (Ma 82),

5) otrzymane nieodpłatnie świadczenia pracy (Ma 82),

6) dotacje (Ma 01),

7) świadczenia (Ma 01, 31, 38),

8) przeniesione koszty do rozliczenia (Ma 19).

3. Na stronie Ma księguje się zmniejszenia kosztów (Wn różne konta) i niedobory (Wn 37).

4. Saldo konta 11 wskazuje wysokość poniesionych kosztów. W zamknięciu rocznym przenosi się koszty na konto 82 "Fundusz budżetowy" lub na konto 14 "Przeniesienie kosztów".

Konto 13 - Koszty pozabudżetowe.

1. Na koncie 13 księguje się koszty wykonania zadań, objętych planami finansowymi zakładów budżetowych, funduszów celowych i środków specjalnych, z wyjątkiem inwestycji i kapitalnych remontów.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) koszty pracy i usług (Ma 02, 08, 09, 31, 32, 33, 38),

2) koszty zużycia materiałów (Ma 41, 42, 49),

3) odpisy wartości przedmiotów nietrwałych oddanych do użytkowania (Ma 44),

4) otrzymane nieodpłatnie świadczenia pracy (Ma 63),

5) dotacje oraz przelewy redystrybucyjne (Ma 02),

6) świadczenia (Ma 02, 31, 38),

7) przeniesione koszty do rozliczenia (Ma 19),

8) nadwyżki odprowadzone (Ma 02) i nadwyżki zarachowane do odprowadzenia (Ma 36).

3. Na stronie Ma księguje się zmniejszenie kosztów (Wn różne konta) i niedobory (Wn 37).

4. Saldo konta 13 wskazuje wysokość poniesionych kosztów pozabudżetowych. W zamknięciu rocznym przenosi się koszty, na konto 83 "Fundusze pozabudżetowe" lub na konto 14 "Przeniesienie kosztów".

Konto 14 - Przeniesienie kosztów.

1. Konto 14 prowadzą tylko te jednostki i zakłady budżetowe, które rozliczają koszty według jednostek kalkulacyjnych, oraz wszystkie gospodarstwa pomocnicze.

2. Na stronie Ma księgują:

1) jednostki i zakłady budżetowe oraz gospodarstwa pomocnicze, rozliczające koszty według jednostek kalkulacyjnych - przeniesienie kosztów podlegających rozliczeniu na jednostki kalkulacyjne (Wn 16), kosztów podlegających rozliczeniu w czasie (Wn 19) oraz kosztów sprzedaży w gospodarstwach pomocniczych (Wn 66),

2) gospodarstwa pomocnicze nie rozliczające kosztów na jednostki kalkulacyjne - przeniesienie miesięcznej sumy kosztów (Wn 66).

3. Na stronie Wn księguje się w zamknięciu rocznym koszty przeniesione w ciągu roku (Ma 11, 13, 15).

4. Saldo Ma konta 14 wykazuje w ciągu roku stan kosztów przeniesionych; po zamknięciu rocznym nie występuje.

Konto 15 - Koszty gospodarstw pomocniczych.

1. Na koncie 15 księguje się koszty gospodarstw pomocniczych (łącznie z kosztami sprzedaży).

2. Na stronie Wn księguje się:

1) koszty robocizny i usług (Ma 02, 08, 09, 31, 32, 33, 38),

2) koszty zużycia materiałów (Ma 41, 43) oraz w gospodarstwach rolnych wydatki na zakup materiałów i inwentarza (Ma 02, 08, 09, 32, 33)

3) kalkulowane koszty bezpłatnej pracy uczniów, podopiecznych itp. (Ma 31, 89),

4) przeniesione koszty do rozliczenia (Ma 19),

5) zmniejszenie w gospodarstwach rolnych wartości zapasów i inwentarza żywego w porównaniu z bilansem otwarcia (Ma 41).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) zmniejszenia kosztów (Wn różne konta),

2) (skreślony).

3) niedobory (Wn 37).

4. W zamknięciu rocznym saldo konta 15 przenosi się na konto 14 "Przeniesienie kosztów"

5. (skreślony).

Konto 16 - Koszty działalności..

1. Konto 16 służy do księgowania kosztów w układzie kalkulacyjnym. Konto to prowadzą te jednostki, które obowiązane są rozliczać koszty według jednostek kalkulacyjnych, np. placówki naukowo-badawcze, gospodarstwa pomocnicze.

2. Na stronie Wn księguje się koszty bezpośrednie i koszty pośrednie (Ma 14) oraz koszty rozliczane w czasie (Ma 19).

3. Na stronie Ma księguje się w gospodarstwach pomocniczych koszty zakończonej produkcji towarowej (Wn 65) oraz koszty pozostałej produkcji zakończonej i sprzedanej (Wn 66), straty na anulowanej produkcji (Wn 89).

4. W zamknięciu rocznym w jednostkach nie będących gospodarstwami pomocniczymi przenosi się koszty zakończonych jednostek kalkulacyjnych na konto 82 lub 83.

5. Saldo konta wykazuje koszty działalności rozpoczętej.

Konto 17 - Inwestycje.

1. Na koncie 17 księguje się koszty inwestycji własnych, bez względu na to, z których rachunków są one finansowane.

2. Koszty inwestycji dzielą się na:

1) koszty inwestycji zwiększające wartość środków trwałych,

2) koszty inwestycji zwiększające wartość środków obrotowych,

3) koszty inwestycji zwiększające pozostałe wartości trwałe.

3. Koszty inwestycji zwiększające wartość środków trwałych obejmują:

1) koszty bezpośrednie, związane z wykonaniem lub zakupem określonego obiektu (np. wartość robót wykonanych w określonym budynku, koszt nabycia maszyny łącznie z ewentualnym kosztem napraw i remontów dokonanych przed oddaniem maszyny do montażu lub eksploatacji),

2) koszty pośrednie, dotyczące więcej niż jednego obiektu.

4. Do kosztów pośrednich, o których mowa w ust. 3 pkt 2, zalicza się w szczególności dotyczące więcej niż jednego obiektu:

1) koszty budowy i rozbiórki tymczasowych obiektów i urządzeń na placu budowy w zakresie, w jakim według obowiązujących przepisów opłacane są przez inwestora ze środków inwestycyjnych,

2) koszty dokumentacji projektowo-kosztorysowej (indywidualnej) oraz koszty nabycia i adaptacji dokumentacji typowej,

3) koszty prowadzenia badań geologicznych i geofizycznych oraz pomiarów geodezyjnych, związanych z określoną inwestycją.

4) koszty utrzymania zarządów inwestycji,

5) koszty zleconego nadzoru inwestorskiego pokrywane ze środków inwestycyjnych,

6) inne koszty, których na podstawie źródłowej dokumentacji nie można zaliczyć do wartości określonego obiektu.

5. Koszty pośrednie rozliczane są na poszczególne obiekty proporcjonalnie do kosztów bezpośrednich.

6. Do kosztów inwestycji zwiększających wartość środków obrotowych zalicza się koszty poniesione na pierwsze wyposażenie obiektów budowanych od nowa lub odbudowywanych w składniki majątkowe, które zgodnie z obowiązującymi przepisami wchodzą w skład środków obrotowych.

7. Do kosztów inwestycji zwiększających pozostałe wartości trwałe zalicza się:

1) koszty uruchomienia nowej produkcji, szkolenia i przyuczenia kadr w nowo budowanych jednostkach,

2) koszty związane z przeprowadzeniem prób technicznej sprawności maszyn i urządzeń, zespołów maszyn i urządzeń lub całego oddziału produkcyjnego (rozruch mechaniczny bez obciążenia albo przy obciążeniu częściowym lub pełnym, połączony ewentualnie z pierwszą próbną produkcją), dokonane przed oddaniem zakładu lub oddziału do użytku, o ile nie są objęte normami na prace montażowe bądź o ile przepisy specjalne nie stanowią inaczej, po potrąceniu dochodów uzyskanych z realizacji próbnej produkcji,

3) koszty studiów i projektów opracowywanych dla przyszłej eksploatacji budowanych zakładów lub oddziałów produkcyjnych, o ile przepisy specjalne nie stanowią inaczej,

4) koszty nabycia (ewentualnie wykonania) patentów, licencji i prototypów dla przyszłej eksploatacji budowanych zakładów, o ile przepisy specjalne nie stanowią inaczej,

5) koszty związane z ekspertyzami krajowymi i zagranicznymi w zakresie przygotowania przyszłej eksploatacji nowo uruchomionych inwestycji,

6) koszty związane z przeniesieniem środków trwałych:

a) do jednostek nowo budowanych lub

b) pomiędzy jednostkami czynnymi, jeżeli w wyniku przeniesienia ulega likwidacji cała jednostka, której obiekty podlegają przeniesieniu,

7) koszty wynikające z odszkodowań za wywłaszczone nieruchomości (grunty i budynki podlegające rozbiórce) oraz koszty związane z dostarczeniem obiektów zastępczych i przesiedleniem osób z terenów zajętych na rzecz inwestycji,

8) koszty bankowe oraz odsetki od bankowych kredytów inwestycyjnych przypadające za czas do dokonania rozliczenia inwestycji,

9) inne koszty ustalone w przepisach.

8. Na stronie Wn konta 17 księguje się:

1) koszty robót i usług fakturowanych oraz zakup środków trwałych (Ma, 05, 08, 09, 31, 32, 33, 38, 66),

2) wycenione roboty i usługi nie fakturowane (Ma 33),

3) koszty zużycia materiałów inwestycyjnych oraz oddanie maszyn i urządzeń do montażu lub użytkowania (Ma 41),

4) koszty i odsetki bankowe (Ma 05),

5) otrzymane nieodpłatnie świadczenia pracy (Ma 85),

6) nieodpłatne przejęcie inwestycji od innych inwestorów (Ma 85).

9. Na stronie Ma konta 17 księguje się:

1) zmniejszenie kosztów (Wn różne konta),

2) niedobory (Wn 37),

3) nieodpłatne przekazanie inwestycji innym inwestorom (Wn 85).

10. Saldo konta 17 wskazuje wysokość poniesionych kosztów na inwestycje. Saldo to w części dotyczącej inwestycji zakończonych i finansowo rozliczonych przenosi się w zamknięciu rocznym na konto 85 "Fundusze na inwestycje i kapitalne remonty".

Konto 18 - Kapitalne remonty.

1. Na koncie 18 księguje się koszty kapitalnych remontów.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) koszty robót i usług fakturowanych (Ma 05, 08, 09, 31, 32, 33, 38, 66),

2) wycenione roboty i usługi nie fakturowane (Ma 33),

3) koszty zużycia materiałów oraz oddanie do montażu maszyn i urządzeń (Ma 41),

4) otrzymane nieodpłatnie świadczenia pracy (Ma 85).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) zmniejszenie kosztów (Wn różne konta),

2) równowartość uzysków materiałowych (Wn 41),

3) (skreślony).

4. Saldo konta 18 wskazuje wysokość poniesionych kosztów na kapitalne remonty. Saldo to w części dotyczącej kapitalnych remontów zakończonych i finansowo rozliczonych przenosi się w zamknięciu rocznym na konto 85 "Fundusze na inwestycje i kapitalne remonty".

Konto 19 - Koszty do rozliczenia.

1. Na koncie 19 księguje się koszty, które z różnych przyczyn nie mogą być od razu zaksięgowane na właściwe konta kosztów. Rozliczenie kosztów, z wyjątkiem dotyczących przyszłego okresu, powinno być dokonane przed upływem okresu sprawozdawczego (kwartału).

2. Na stronie Wn księguje się:

1) koszty robót i usług (Ma 01, 02, 07, 08, 09, 31, 32, 33, 38),

2) koszty zużycia materiałów (Ma 41, 42),

3) koszty amortyzacji środków trwałych użytkowanych przez gospodarstwa pomocnicze (Ma 38, 89),

4) koszty zużycia przedmiotów nietrwałych w użytkowaniu (Ma 44).

3. Na stronie Ma księguje się przeniesienie rozliczonych kosztów (Wn właściwe konta kosztów).

4. Saldo konta 19 wykazuje wysokość kosztów nie rozliczonych.

Zespół 3. Rozrachunki.

Konto 31 - Wynagrodzenia.

1. Na koncie 31 księguje się rozrachunki z tytułu wydatków osobowych oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

2. Na stronie Ma księguje się sumy przypadające do wypłaty (Wn 11, 13, 15, 17, 18, 19, 39) i zasiłki z ubezpieczeń społecznych (Wn 38).

3. Na stronie Wn księguje się wypłacone zaliczki z tytułu umów o dzieło i umów zlecenia oraz wynagrodzenia i zasiłki z ubezpieczeń (Ma 01, 02, 05, 07, 08), należności z tytułu nadebranych wynagrodzeń (Ma konta zespołu 1), potrącenia z wynagrodzeń (Ma 32, 37, 38).

4. Konto 31 ma dwa salda; saldo Wn oznacza stan należności, saldo Ma - stan zobowiązań oraz nie podjęte płace.

Konto 32 - Sumy do rozliczenia.

1. Na koncie 32 księguje się rozrachunki z zaliczkobiorcami i należności z tytułu zwrotów wydatków, podlegających zaliczeniu na zmniejszenie wydatków.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) zaliczki wypłacone (Ma 01, 02, 05, 07, 08, 09),

2) należności z tytułu zwrotów (Ma 11, 13, 15, 17, 18, 19, 41, 42, 49),

3) zobowiązania przedawnione i prekludowane (Ma 36).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) rozliczenia zaliczek (Wn 11, 13, 15, 17, 18, 19, 31, 39, 41, 42, 49),

2) zwroty zaliczek i należności (Wn 01, 02, 05, 07, 08, 09),

3) należności wpłacone na dochody budżetowe i odpisane (Wn 36, 82, 83, 85, 89).

4. Konto 32 ma dwa salda: saldo Wn oznacza stan należności, saldo Ma - stan zobowiązań.

Konto 33 - Wierzyciele (dostawcy).

1. Na koncie 33 księguje się rozrachunki z dostawcami i wykonawcami robót i usług.

2. Na stronie Ma księguje się:

1) zobowiązania z tytułu dostaw, robót i usług (Wn 11, 13, 15, 17, 18, 19, 39, 41, 42, 49),

2) zobowiązania z tytułu kar umownych, odszkodowań i odsetek (Wn 11, 13, 39, 85, 89),

3) odpisy należności (Wn 82, 83, 85, 89).

3. Na stronie Wn księguje się:

1) sumy wypłacone dostawcom (Ma 01, 02, 05, 07, 08, 09),

2) reklamacje zmniejszające zobowiązania z tytułu dostaw, robót i usług (Ma 11, 13, 15, 17, 18, 19, 39, 41, 42, 49),

3) należności od dostawców z tytułu kar umownych, odszkodowań i odsetek (Ma 36, 63, 85, 89),

4) zobowiązania przedawnione i prekludowane (Ma 36).

4. Konto 33 ma dwa salda: saldo Wn oznacza stan należności, saldo Ma - stan zobowiązań.

Konto 34 - Dłużnicy (odbiorcy).

1. Na koncie 34 księguje się rozrachunki z odbiorcami usług i produkcji oraz inne należności pozabudżetowe.

2. Na stronie Wn księguje się należności od odbiorców za dostarczone im usługi i towary i inne należności (Ma 63, 66, 89) oraz za sprzedane środki trwałe (Ma 36), inwentarz (Ma 63, 89).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) sumy otrzymane od odbiorców (Wn 02, 08),

2) odpisy należności (Wn 83, 89).

4. Konto 34 ma dwa salda: saldo Wn oznacza stan należności, saldo Ma - stan zobowiązań.

Konto 35 - Należności dochodów budżetowych.

1. Na koncie 35 księguje się należności z tytułu dochodów budżetowych.

2. Na stronie Wn księguje się przypisy należności (Ma 61) i zwroty nadpłat (Ma 06).

3. Na stronie Ma księguje się odpisy należności (Wn 61) i wpłaty (Wn 06).

4. Konto 35 ma dwa salda: saldo Wn oznacza stan należności, saldo Ma - stan zobowiązań z tytułu nadpłat.

Konto 36 - Rozliczenia z budżetem.

1. Na koncie 36 księguje się rozliczenia z budżetem z tytułu zwrotów wydatków z lat ubiegłych, zbędnych zapasów materiałów, likwidacji środków trwałych, amortyzacji środków trwałych w gospodarstwach pomocniczych, nadwyżek i niedoborów zakładów budżetowych, środków specjalnych i gospodarstw pomocniczych oraz przedawnionych i prekludowanych zobowiązań. Na koncie 36 księguje się również rozliczenia ze scentralizowanymi rachunkami środków specjalnych i funduszów celowych.

2. Na stronie Ma konta 36 księguje się:

1) zobowiązania wobec budżetu z tytułu równowartości:

a) zbędnych zapasów materiałowych (Wn 82, 85),

b) materiałów uzyskanych z likwidacji środków trwałych (Wn 41),

c) roszczeń z tytułu niedoborów środków trwałych (Wn 37),

d) należności podlegających przekazaniu na dochody budżetowe (Wn 82, 85),

e) pozostałości funduszu zlikwidowanych środków pozabudżetowych (Wn 83, 84),

2) materiały i wyroby uzyskane z produkcji, jeżeli podlegają sprzedaży na rzecz dochodów budżetowych (Wn 41, 45),

3) pozostałość nie wykorzystanych funduszów na inwestycje i kapitalne remonty po ostatecznym rozliczeniu zadań inwestycyjnych i remontowych (Wn 85),

4) amortyzację środków trwałych w gospodarstwach pomocniczych (Wn 15, 19),

5) nadwyżki z rozliczenia wynikowego środków pozabudżetowych (Wn 13, 84),

6) przedawnione i prekludowane zobowiązania (Wn 31, 32, 33, 34, 37, 38, 39),

7) pokrycie niedoborów i innych należności z budżetu i scentralizowanych rachunków pozabudżetowych (Wn 02, 05).

3. Na stronie Wn konta 36 księguje się:

1) należności z tytułu refundacji dodatków mieszkaniowych (Ma 31, 63),

2) pokrycie zobowiązań wobec budżetu i scentralizowanych rachunków pozabudżetowych (Ma 01, 02, 05, 07),

4) sprzedaż na rzecz dochodów budżetowych materiałów i wyrobów (Ma 41, 45),

5) odpisy zobowiązań wobec budżetu (Ma 31, 32, 33, 37, 82, 83, 84, 85),

6) niedobory z rozliczenia wynikowego środków pozabudżetowych (Ma 63, 84).

4. Konto 36 ma dwa salda: saldo Wn oznacza stan należności, saldo Ma - stan zobowiązań.

Konto 37 - Rozrachunki z tytułu niedoborów i nadwyżek.

1. Na koncie 37 księguje się rozrachunki z tytułu niedoborów i nadwyżek.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) niedobory w środkach obrotowych (Ma konta zespołu 0, 1 i 4),

2) niedobory w zapasach gospodarstw rolnych (Ma 66),

3) niedobory w środkach trwałych (Ma 36),

4) niedobory przedmiotów nietrwałych w użytkowaniu (Ma 43),

5) nadwyżki odpisane na fundusze i zyski (Ma 82, 83, 85, 89),

6) nadwyżki odpisane na koszty (Ma 11, 13, 15, 16, 17, 18, 19),

7) różnice wyceny roszczeń z tytułu niedoborów (Ma 38, 82, 83, 85, 89),

8) przysądzone koszty postępowania spornego dotyczące roszczeń z tytułu niedoborów (Ma 36, 63, 85, 89).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) ujawnione nadwyżki w materiałach (Wn konta zespołu 4),

2) różnice wyceny roszczeń z tytułu niedoborów (Wn 36, 82, 83, 85, 89),

3) pokrycie należności przez dłużników (Wn 01, 02, 05, 07, 08),

4) potrącenie należności z wynagrodzeń (Wn 31),

5) pokrycie należności przez dłużników wpłatami na dochody budżetowe (Wn 36, 82),

6) odpisanie niedoborów na koszty (Wn 11, 13, 16, 17, 18, 19),

7) odpisanie niedoborów na straty nadzwyczajne (Wn 38, 82, 83, 85, 89),

8) umorzenie należności z tytułu nieściągalności (Wn 36, 82, 83, 85, 89).

4. Konto 37 ma dwa salda: saldo Wn oznacza stan nie rozliczonych niedoborów oraz należności i roszczeń, saldo Ma - stan nie rozliczonych nadwyżek.

Konto 38 - Pozostałe rozrachunki.

1. Na koncie 38 księguje się rozrachunki nie objęte pozostałymi kontami zespołu 3, w szczególności rozrachunki z tytułu podatków i opłat, z tytułu zasiłków z ubezpieczenia i składek na ubezpieczenie, błędy i omyłki wyciągów bankowych, rozrachunki z tytułu inkasa należności na rzecz obcych jednostek, rozliczenia z innymi jednostkami z tytułu przekazanych im materiałów.

2. Na stronie Wn konta 38 księguje się:

1) obliczone zasiłki z ubezpieczenia (Ma 31),

2) przelew podatków, opłat, potrąceń z wynagrodzeń (Ma 01, 02, 05),

3) przelew różnicy składek na ubezpieczenie i zasiłków z ubezpieczenia (Ma 01, 02, 05),

4) mylne zarachowania w wyciągach bankowych (Ma 00, 01, 02, 05, 07),

5) kwoty przekazane na rachunek dochodów budżetowych i obcym jednostkom (Ma 08),

6) materiały przekazane nieodpłatnie innym jednostkom (Ma 41).

3. Na stronie Ma konta 38 księguje się:

1) obliczone podatki, opłaty, składki na ubezpieczenie (Wn konta kosztów),

2) potrącenia z wynagrodzeń (Wn 31, 33),

3) otrzymaną różnicę zasiłków z ubezpieczenia i składek na ubezpieczenie (Wn 01, 02, 05),

4) mylne zarachowania w wyciągach bankowych (Wn 00, 01, 02, 05, 07),

5) kwoty pobrane do kasy na rzecz dochodów budżetowych i obcych jednostek (Wn 08),

6) potwierdzenia otrzymania materiałów nieodpłatnie przekazanych innym jednostkom (Wn 82, 83).

4. Konto 38 ma dwa salda: saldo Wn oznacza stan należności, saldo Ma - stan zobowiązań.

Konto 39 - Sumy depozytowe i na zlecenie.

1. Na koncie 39 księguje się rozrachunki z tytułu sum depozytowych i sum na zlecenie.

2. Na stronie Ma księguje się otrzymane sumy depozytowe i sumy na zlecenie (Wn 07, 08) oraz otrzymaną zaliczkę w znakach wartościowych (Wn 09).

3. Na stronie Wn księguje się sumy zwrócone deponentom i zleceniodawcom (Ma 07, 08) i koszty wykonania zadań zleconych (Ma 07, 08, 09, 31, 32, 33, 38, 41, 42, 49) oraz likwidację zaliczki w znakach wartościowych (Ma 09).

4. Saldo konta 39 oznacza stan sum depozytowych i na zlecenie.

Konto 40 - Rozliczenie zakupu materiałów.

1. Konto 40 służy do rozliczenia zakupu materiałów.

2. Na stronie Wn konta 40 księguje się:

1) akceptowane faktury dostawców i reklamacje podwyższające pierwotną sumę faktur (Ma 33),

2) odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów w wypadkach, gdy ceny te są wyższe od cen rzeczywistych (Ma konta kosztów lub 42).

3. Na stronie Ma konta 40 księguje się:

1) przychód materiałów, wyceniony według cen ewidencyjnych (Wn 41),

2) przychód materiałów księgowanych bezpośrednio na koszty (Wn konta kosztów),

3) reklamacje obniżające pierwotną kwotę faktur (Wn 33),

4) niedobory stwierdzone przy odbiorze materiałów (Wn 37),

5) odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów w wypadkach, gdy ceny te są niższe od cen rzeczywistych (Wn konta kosztów lub 42),

6) przeniesienie kosztów zakupu, fakturowanych łącznie z dostawą materiałów (Wn konta kosztów).

4. Konto 40 ma dwa salda. Saldo Wn konta obejmuje wartość dostaw w drodze, a saldo Ma - wartość dostaw nie fakturowanych.

Zespół 4 - Materiały i wyroby.

Konto 41 - Materiały.

1. Na koncie 41 księguje się wartość materiałów znajdujących się w magazynach i na składach oraz inwentarz żywy ubojowy.

2. Przychód materiałów z zakupu może być wyceniany według:

1) rzeczywistych cen zakupu, tj. cennikowych cen zakupu zmniejszonych o bonifikaty i rabaty,

2) (skreślony),

3) cennikowych cen zakupu,

4) stałych cen ewidencyjnych.

3. W razie stosowania wyceny przychodu materiałów według cennikowych cen zakupu można objęte fakturami dostawców bonifikaty i rabaty księgować w całości na właściwym koncie kosztów. Jeżeli księgowanie bonifikat, rabatów na kontach kosztów w całości w momencie zakupu może spowodować nieprawidłowy stan kosztów w poszczególnych okresach sprawozdawczych, należy bonifikaty, rabaty ewidencjonować na odrębnym koncie pn. "Odchylenia od cen ewidencyjnych" i rozliczać odchylenia okresowo na koszty proporcjonalnie do wartości zapasów i wartości zużycia materiałów.

4. Materiały otrzymane z przerobu wycenia się według kosztów przerobu wynikających z konta ewidencji przerobu.

5. Produkty uzyskane z produkcji nie wydzielonej wycenia się według cennikowych cen zakupu.

6. Jednostki mogą prowadzić ewidencję materiałów w stałych cenach ewidencyjnych. Stałe ceny ewidencyjne ustala się corocznie na początku roku na poziomie aktualnych cennikowych cen zakupu, przy czym ceny te nie mogą być zmieniane w ciągu roku. Przy stosowaniu stałych cen ewidencyjnych odchylenia od tych cen rozlicza się w sposób określony w ust. 3.

7. Rozchód materiałów wycenia się według cen ewidencyjnych lub według cen średnich, które ustala się przez podzielenie wartości końcowego zapasu danego materiału przez jego ilość.

8. Wartość wydanych z magazynu materiałów do zużycia może być księgowana w sumach dekadowych lub miesięcznych. Podstawę księgowania stanowi zestawienie rozchodu materiałów wydanych do zużycia (wzór Rb 42), sporządzone na podstawie magazynowych dowodów rozchodowych. W takim przypadku wycena wydanych materiałów następuje w zestawieniu rozchodu materiałów.

9. Materiały zakupione i oddane bezpośrednio do zużycia z pominięciem magazynu oraz druki i formularze mogą być spisywane na koszty przy zakupie z pominięciem ewidencji materiałowej ilościowo-wartościowej bądź ewidencjonowane tylko ilościowo.

9a. Przychód zwierząt z zakupu wycenia się według rzeczywistych cen zakupu. Przychówek i przyrost wartości zwierząt z własnej hodowli wycenia się według cen obowiązujących w obrotach żywcem między jednostkami gospodarki uspołecznionej. Przychówek i przyrost wartości zwierząt z własnej hodowli powinien być rozliczany i wyceniany, jak następuje:

1) przychówek prosiąt - po 2 miesiącach po urodzeniu,

2) przychówek pozostałych zwierząt - bezpośrednio po urodzeniu,

3) przyrost wartości - co najmniej na koniec każdego kwartału oraz bezpośrednio przed oddaniem sztuki do uboju lub sprzedaży.

Rozchód zwierząt wycenia się według cen ewidencyjnych.

9b. Zapasy gospodarstw rolnych ewidencjonuje się wartościowo tylko według stanu na koniec (i początek) roku. Wartość zapasów gospodarstw rolnych ustala się z końcem roku przez dokonanie inwentaryzacji. Zapasy gospodarstw rolnych wycenia się według cen obowiązujących w obrocie między jednostkami gospodarki uspołecznionej. Księgowe ujęcie wartości stanu zapasów następuje przez zaksięgowanie zwiększenia lub zmniejszenia ogólnej wartości zapasów według stanu na koniec roku w porównaniu ze stanem na początek roku.

10. Na stronie Wn konta 41 księguje się:

1) zakup materiałów (Ma 01, 02, 04, 05, 07, 08, 32, 33, 40),

2) materiały otrzymane z przerobu i produkcji nie wydzielonej (Ma 49),

3) materiały otrzymane z centralnego zaopatrzenia (Ma 82),

4) materiały otrzymane z darowizn (Ma 63, 82, 85, 89),

5) zwiększenie wartości materiałów wskutek zmiany cen (Ma 82, 83, 84, 85),

6) nadwyżki magazynowe (Ma 37),

7) materiały otrzymane z likwidacji środków trwałych (Ma 38),

8) materiały otrzymane z uzysków (Ma 11, 13, 15, 19, 85),

9) zwrot do magazynu materiałów wydanych do użytkowania i przerobu (Ma 11, 13, 15, 17, 18, 19, 39, 43, 49),

10) materiały otrzymane z produkcji własnej (Ma 36, 63, 66),

11) (skreślony).

11. Na stronie Ma konta 41 księguje się:

1) materiały wydane do zużycia (Wn 11, 13, 15, 17, 18, 19, 39),

2) maszyny i urządzenia z zakupu inwestycyjnego, wydane do montażu (Wn 17),

3) przedmioty nietrwałe wydane do użytkowania (Wn 43),

4) materiały wydane do przerobu i produkcji nie wydzielonej (Wn 49),

5) niedobory (Wn 37),

6) zmniejszenie wartości materiałów na skutek zmiany cen (Wn 82, 83, 84, 85),

7) materiały przekazane innym jednostkom (Wn 82, 83, 84),

8) materiały sprzedane (Wn 36, 63, 66, 82, 85),

9) (skreślony).

12. Saldo konta 41 oznacza stan zapasów materiałów w magazynach i składach.

Konto 42 - Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów.

1. Na koncie 42 prowadzi się ewidencję odchyleń od cen ewidencyjnych materiałów.

2. Na stronie Wn konta 42 księguje się:

1) odchylenia debetowe od cen ewidencyjnych materiałów zakupionych (Ma 40) i przyjętych z przerobu (Ma 49),

2) korekty zmniejszające stałe ceny ewidencyjne (Ma 41),

3) odchylenia kredytowe przypadające z okresowych rozliczeń na materiały zużyte (Ma konta kosztów) i materiały sprzedane (Ma 82, 63, 66).

3. Na stronie Ma konta 42 księguje się:

1) odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych materiałów zakupionych (Wn 40) i przyjętych z przerobu (Wn 49),

2) korekty zwiększające stałe ceny ewidencyjne (Wn 41),

3) odchylenia debetowe przypadające z okresowych rozliczeń na materiały zużyte (Wn konta kosztów) i materiały sprzedane (Wn 82, 63, 66).

4. Saldo konta 42 obejmuje wartość odchyleń dotyczących materiałów objętych kontem 41.

Konto 43 - Przedmioty nietrwałe w użytkowaniu.

1. Na koncie 43 księguje się przedmioty nietrwałe znajdujące się w użytkowaniu. Przedmioty nie wymagające ze względu na ich właściwości zabezpieczenia przed kradzieżą albo których kontrola jest dostatecznie zapewniona sposobami pozaksięgowymi mogą być bezpośrednio spisywane na koszty z pominięciem konta 43.

2. Na stronie Wn konta 43 księguje się:

1) przedmioty pobrane do użytkowania z magazynu lub z przerobu (Ma 41, 49),

2) przedmioty pobrane do użytkowania bezpośrednio z zakupu (Ma 01, 02, 08, 32, 33, 40),

3) przedmioty przekwalifikowane ze środków trwałych (Ma 44),

4) przedmioty przejęte do użytkowania z inwestycji jako pierwsze wyposażenie nowych obiektów (Ma 44),

5) nadwyżki (Ma 37).

3. Na stronie Ma konta 43 księguje się:

1) przedmioty zlikwidowane (Wn 44),

2) przedmioty przekwalifikowane do środków trwałych (Wn 44),

3) niedobory (Wn 37).

4. Saldo konta 43 oznacza stan przedmiotów nietrwałych w użytkowaniu.

Konto 44 - Zużycie przedmiotów nietrwałych.

1. Na koncie 44 księguje się odpisy z tytułu zużycia przedmiotów nietrwałych ewidencjonowanych na koncie 43. Zużycie księguje się w momencie wydania przedmiotów nietrwałych do użytkowania w pełnej wartości początkowej (100%) przedmiotów nietrwałych.

2. Na stronie Ma konta 44 księguje się:

1) odpis 100% wartości przedmiotów oddanych do użytkowania (Wn konta kosztów),

2) przedmioty przekwalifikowane ze środków trwałych (Wn 43),

3) wartość przedmiotów przyjętych do użytkowania jako pierwsze wyposażenie nowych obiektów (Wn 43),

4) odpis 100% wartości nadwyżek (Wn 37).

3. Na stronie Wn konta 44 księguje się:

1) likwidację przedmiotów nietrwałych (Ma 43),

2) przedmioty przekwalifikowane do środków trwałych (Ma 43),

3) odpisy z tytułu zużycia dotyczącego niedoborów (Ma 37).

4. Saldo konta 44 wyraża wysokość ewidencyjnego zużycia przedmiotów nietrwałych. Saldo to powinno się równać saldu konta 43.

Konto 45 - Wyroby i półfabrykaty.

1. Na koncie 45 księguje się pobrane do magazynu wyroby gotowe przeznaczone do sprzedaży i półfabrykaty własne przeznaczone do dalszej produkcji.

2. Na stronie Wn konta 45 księguje się finansowane:

1) ze środków budżetowych - wyroby (Ma 36),

2) ze środków gospodarstw pomocniczych - wyroby (Ma 65), półfabrykaty (Ma 16),

3) z pozostałych środków pozabudżetowych - wyroby i półfabrykaty (Ma 63),

4) nadwyżki magazynowe (Ma 37).

3. Na stronie Ma konta 45 księguje się wyroby sprzedane oraz półfabrykaty pobrane do produkcji, finansowane:

1) ze środków budżetowych - wyroby (Wn 36),

2) ze środków gospodarstw pomocniczych - wyroby (Wn 66), półfabrykaty (Wn 16),

3) z pozostałych środków pozabudżetowych - wyroby (Wn 63), półfabrykaty (Wn 13),

4) niedobory magazynowe (Wn 37).

4. Saldo konta 45 oznacza stan wyrobów i półfabrykatów w cenach ewidencyjnych.

Konto 46 - Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów i półfabrykatów.

1. Na koncie 46 księguje się odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów i półfabrykatów objętych kontem 45, wynikające z ustalenia rzeczywistych kosztów wytworzenia w porównaniu z cenami ewidencyjnymi.

2. Na stronie Wn konta 46 księguje się:

1) odchylenia debetowe od cen ewidencyjnych otrzymanych z produkcji wyrobów (Ma 65, 63), półfabrykatów (Ma 16),

2) odchylenia kredytowe dotyczące wyrobów sprzedanych (Ma 65, 63), półfabrykatów pobranych do produkcji (Ma 16).

3. Na stronie Ma konta 46 księguje się:

1) odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych otrzymanych z produkcji wyrobów (Wn 66, 63), półfabrykatów (Wn 16),

2) odchylenia debetowe dotyczące wyrobów sprzedanych (Wn 66, 63), półfabrykatów pobranych do produkcji (Wn 16).

4. Konto 46 może mieć dwa salda, określające odchylenia dotyczące wyrobów i półfabrykatów objętych saldem konta 45.

Konto 47 - (skreślone).

Konto 49 - Przerób materiałów.

1. Na koncie 49 księguje się materiały wydane z magazynu do przerobu własnego i obcego na inne materiały lub na środki podstawowe w celu dalszego ich użytkowania przez jednostkę oraz koszty przerobu.

2. Na koncie 49 księguje się również koszty i dochody z produkcji roślinnej i zwierzęcej, przeznaczonej na cele żywienia zbiorowego, jeżeli produkcja ta nie jest objęta planem finansowym gospodarstwa pomocniczego (produkcja nie wydzielona).

3. Na stronie Wn konta 49 księguje się:

1) materiały wydane do przerobu oraz zużyte na cele nie wydzielonej produkcji roślinnej i zwierzęcej (Ma 41),

2) szacunkową wartość odpadków pokonsumpcyjnych zużytych na cele produkcji nie wydzielonej (Ma 11, 13),

3) ubój zwierząt (Ma 41),

4) inne koszty przerobu materiałów i koszty produkcji nie wydzielonej (Ma 01, 02, 08, 31, 32, 33),

5) zyski na produkcji nie wydzielonej (Ma 82, 63).

4. Na stronie Ma konta 49 księguje się:

1) materiały przekazane z przerobu do magazynu (Wn 41),

2) przedmioty nietrwałe otrzymane z przerobu (Wn 41, 43),

3) produkty roślinne i zwierzęce oddane do magazynu (Wn 41) i zużyte bezpośrednio na wyżywienie (Wn 11, 13),

4) przychówek i przyrost wartości zwierząt hodowlano-użytkowych według szacunku (Wn 41),

5) straty na produkcji nie wydzielonej (Wn 82, 63),

6) niedobory (Wn 37).

5. Straty i zyski na produkcji nie wydzielonej zwierzęcej powinny być rozliczone co najmniej z końcem każdego kwartału, na produkcji roślinnej - z końcem roku.

6. Konto może mieć dwa salda: saldo Wn wyraża wartość przerobów w toku, saldo Ma - które może wystąpić tylko w ciągu roku - nie rozliczone zyski na produkcji roślinnej.

Zespół 5 - Środki trwałe.

1. Na kontach zespołu 5 księguje się wartość środków trwałych, stanowiących własność państwową, użytkowanych przez jednostkę lub oddanych przez nią obcej jednostce w dzierżawę lub użytkowanie.

2. Środki trwałe ewidencjonuje się według ich wartości początkowej, ustalonej bądź według rzeczywistych kosztów nabycia, bądź według bieżących szacunkowych kosztów nabycia. Przez rzeczywiste koszty nabycia środków trwałych należy rozumieć faktycznie poniesione koszty nabycia łącznie z kosztami zakupu i montażu. Przez bieżące szacunkowe koszty nabycia należy rozumieć szacunkowo ustalone koszty, które by należało ponieść w celu nabycia nowych środków trwałych tego samego rodzaju i gatunku w dniu, w którym ustala się bieżące szacunkowe koszty nabycia.

3. Środki trwałe ewidencjonuje się w zasadzie według rzeczywistych kosztów nabycia, jednak środki trwałe, utrzymane nieodpłatnie i otrzymane z przerobu oraz środki, których zapasy podlegają normowaniu, ewidencjonuje się w wartości ustalonej według bieżących szacunkowych kosztów nabycia.

4. Środki trwałe powinny być ujęte w księgowości od dnia otrzymania do dnia likwidacji lub przekazania. Przez likwidację środków trwałych należy rozumieć całkowite zużycie lub zniszczenie, niedobory lub sprzedaż.

5. Wartość jednostkową środków trwałych ewidencjonuje się z zaokrągleniem do pełnych złotych, tj. pomijając końcówki groszowe do 50 groszy, a zaokrąglając końcówki groszowe ponad 50 groszy do pełnego złotego.

Konto 51 - Środki trwałe.

1. Na koncie 51 księguje się środki trwałe.

2. Na stronie Wn księguje się przychód środków trwałych oraz przeszacowanie zwiększające ich wartość (Ma 81).

3. Na stronie Ma księguje się likwidację i przeszacowanie zmniejszające wartość środków trwałych (Wn 81) oraz przekazanie środków trwałych (Wn 59).

4. Saldo konta 51 oznacza stan środków trwałych.

Konto 52 - (skreślone).

Konto 55 - Pozostałe wartości trwałe.

1. Na koncie 55 ewidencjonuje się pozostałe wartości trwałe, mianowicie: wartości niematerialne i prawne uzyskane w wyniku działalności inwestycyjnej, udziały w spółkach prawa handlowego, papiery wartościowe.

2. Na stronie Wn konta 55 księguje się zwiększenie, a po stronie Ma zmniejszenie stanu pozostałych wartości trwałych. Zapisy przeciwstawne przeprowadza się tylko na koncie 81 "Fundusz środków trwałych".

3. Saldo konta 55 wyraża stan pozostałych wartości trwałych.

Konto 58 - (skreślone).

1. Na koncie 58 księguje się środki trwałe z zakupu inwestycyjnego, przeznaczone do przekazania innym jednostkom.

2. Na stronie Wn księguje się środki przeznaczone do przekazania (Ma 81).

3. Na stronie Ma księguje się środki przekazane (Wn 59).

4. Saldo konta 58 wyraża stan środków do przekazania.

Konto 59 - Środki trwałe przekazane.

1. Na koncie 59 księguje się środki trwałe przekazane innym jednostkom do czasu otrzymania potwierdzenia odbioru.

2. Na stronie Wn księguje się środki trwałe przekazane (Ma 51, 52).

3. Na stronie Ma księguje się otrzymane potwierdzenie odbioru (Wn 81).

4. Saldo konta 59 oznacza stan środków trwałych, na które nie otrzymano potwierdzeń odbioru.

Zespół 6 - Dochody.

Konto 61 - Dochody budżetowe.

1. Na koncie 61 księguje się dochody budżetowe.

2. Na stronie Ma księguje się dochody zarachowane (Wn 35).

3. Na stronie Wn księguje się zmniejszenie dochodów zarachowanych (Ma 35).

4. W zamknięciu rocznym obciąża się konto 61 równowartością zrealizowanych dochodów (Ma 06, 62).

5. Saldo konta 61 wyraża stan należności budżetowych podlegających realizacji.

Konto 62 - Dochody przelane na rachunek podstawowy budżetu terenowego.

1. Na koncie 62 księguje się środki pieniężne przelane w budżetach terenowych z rachunku dochodów na rachunek podstawowy budżetu.

2. Na stronie Wn księguje się sumy przelane na rachunek podstawowy (Ma 06).

3. Na stronie Ma księguje się przelewy zwrotne (Wn 06).

4. Saldo konta 62 wskazuje wysokość dochodów przelanych na rachunek podstawowy. W zamknięciu rocznym saldo to przenosi się na konto 61 "Dochody budżetowe".

Konto 63 - Dochody pozabudżetowe.

1. Na koncie 63 księguje się dochody pozabudżetowe, z wyjątkiem dochodów gospodarstw pomocniczych.

2. Na stronie Ma księguje się dochody przypisane (Wn 34) i nie przypisane (Wn 02, 08), dochody w naturze i z produkcji (Wn 41, 42, 45), dochody w nieodpłatnych usługach (Wn 13).

3. Na stronie Wn księguje się zmniejszenie dochodów przypisanych (Ma 34), zwroty dochodów nie przypisanych (Ma 02) i ewidencyjną wartość sprzedanych produktów, zwierząt i wyrobów (Ma 41, 42, 45).

4. Saldo konta 63 wyraża stan wykonania planu dochodów. W zamknięciu rocznym saldo to przenosi się na konto 83 "Fundusze pozabudżetowe".

Konto 65 - Rozliczenie produkcji gospodarstw pomocniczych.

1. Na koncie 65 księguje się rozliczenie zakończonej produkcji gospodarstw pomocniczych.

2. Na stronie Ma księguje się wartość wyrobów gotowych według planowanych kosztów wytworzenia (Wn 45) oraz koszt wytworzenia sprzedanych usług (Wn 66).

3. Na stronie Wn księguje się rzeczywiste koszty wytworzenia wyrobów gotowych i usług (Ma 16).

4. Saldo konta 65, wyrażające odchylenie rzeczywistych kosztów wytworzenia od planowanych kosztów wytworzenia wyrobów gotowych, podlega przeniesieniu na konto 45 (konto odchyleń) co najmniej z końcem każdego kwartału.

Konto 66 - Sprzedaż produkcji gospodarstw pomocniczych.

1. Na koncie 66 księguje się operacje związane ze sprzedażą wyrobów i usług gospodarstw pomocniczych.

2. Na stronie Ma księguje się:

1) sprzedaż wyrobów gotowych i produktów rolnych i zwierzęcych oraz usług nietowarowych (Wn 02, 08, 34),

2) wartość wyrobów wziętych na własne potrzeby gospodarstwa (Wn 41, 43, 19),

3) sprzedaż produkcji na rzecz własnych inwestycji i kapitalnych remontów (Wn 17, 18),

4) zwiększenie wartości zapasów gospodarstw rolnych w porównaniu z bilansem otwarcia (Wn 41)

3. Na stronie Wn księguje się:

1) wartość ewidencyjną sprzedanych wyrobów gotowych i wziętych na własne potrzeby (Ma 45),

2) podatek obrotowy i od operacji nietowarowych (Ma 02, 08, 09, 32, 38),

3) koszt własny wykonanych usług (Ma 65),

4) odchylenia od cen ewidencyjnych sprzedanych wyrobów - zapisem czarnym lub czerwonym (Ma 45),

5) koszty gospodarstw pomocniczych, nie rozliczających kosztów produkcji według jednostek kalkulacyjnych (Ma 14).

4. Konto 66 ma w ciągu roku dwa salda: saldo Wn wyraża koszt własny sprzedanej produkcji, saldo Ma - dochody ze sprzedaży. W zamknięciu rocznym saldo konta przenosi się na konto 89 "Straty i zyski gospodarstw pomocniczych".

Konto 67 - (skreślone).

Zespół 7 - Finansowanie.

Konto 71 - (skreślone).

Konto 72 - (skreślone).

Konto 73 - (skreślone).

Konto 74 - (skreślone).

Konto 76 - (skreślone).

Konto 77 - (skreślone).

Konto 78 - (skreślone).

Zespół 8 - Fundusze i wyniki.

Konto 81 - Fundusz środków trwałych.

1. Na koncie 81 księguje się wartość i zmiany funduszu w środkach trwałych.

2. Na stronie Ma księguje się przychód środków trwałych i przeszacowanie zwiększające ich wartość (Wn 51, 52, 58).

3. Na stronie Wn księguje się likwidację i przeszacowanie zmniejszające wartość (Ma 51, 52) oraz przekazanie środków trwałych (Ma 59).

4. Saldo konta 81 oznacza stan funduszu w środkach trwałych równający się sumie sald kont zespołu 5.

Konto 82 - Fundusz budżetowy.

1. Na koncie 82 księguje się wartość i zmiany funduszu w środkach budżetowych.

2. Na stronie Ma księguje się zwiększenie funduszu:

1) zakończone inwestycje, zwiększające stan środków obrotowych (Wn 41),

2) otrzymane nieodpłatnie świadczenia pracy (Wn 11),

3) przychód materiałów z tytułu centralnego zaopatrzenia, nieodpłatnych dostaw oraz przeszacowanie zwiększające wartość materiałów wskutek zmiany cen (Wn 41),

4) (skreślony),

5) rozliczone nadwyżki materiałowe (Wn 37),

6) zyski na produkcji nie wydzielonej (Wn 49).

3. Na stronie Wn księguje się zmniejszenie funduszu:

1) sprzedaż materiałów (Ma 41, 42),

2) zakwalifikowanie do upłynnienia zbędnych materiałów (Ma 38),

3) odpisy należności (Ma 32, 33, 37),

4) straty nadzwyczajne (Ma 37),

5) przeszacowanie zmniejszające wartość materiałów wskutek zmiany cen, materiały przekazane innym jednostkom (Ma 41, 42),

6) (skreślony),

7) straty na produkcji nie wydzielonej (Ma 49),

8) równowartość sum do rozliczenia i innych należności z tytułu wydatków budżetowych, podlegających w roku następnym wpłaceniu na dochody budżetowe (Ma 36).

4. W zamknięciu rocznym przenosi się na konto 82 wydatki i koszty stosownie do wskazówek podanych do kont 01, 11 i 16.

5. Saldo konta 82 oznacza stan funduszu budżetowego.

Konto 83 - Fundusze pozabudżetowe.

1. Na koncie 83 księguje się fundusze zakładów budżetowych, fundusze celowe i fundusze środków specjalnych.

2. Na stronie Ma księguje się zwiększenie funduszów:

1) zakończone inwestycje, zwiększające stan środków obrotowych (Wn 41),

2) przeszacowanie zwiększające wartość materiałów wskutek zmiany cen (Wn 41),

3) (skreślony),

4) rozliczone nadwyżki materiałowe (Wn 37).

3. Na stronie Wn księguje się zmniejszenia funduszów:

1) odpisy niedoborów na straty (Ma 37),

2) odpisy należności (Ma 32, 33, 37),

3) przeszacowanie zmniejszające wartość materiałów wskutek zmiany cen (Ma 41),

4) likwidację środków pozabudżetowych (Ma 36, 82),

5) (skreślony),

6) (skreślony),

7) (skreślony).

4. W zamknięciu rocznym na konto 83 przenosi się dochody i koszty stosownie do wskazówek podanych do kont 63 i 13.

5. Saldo konta 83 oznacza stan funduszy pozabudżetowych.

Konto 84 - Fundusz obrotowy gospodarstw pomocniczych.

1. Na koncie 84 księguje się wartość i zmiany funduszu w środkach obrotowych gospodarstw pomocniczych.

2. Na stronie Ma księguje się zwiększenie funduszu:

1) otrzymane dotacje (Wn 02),

2) sumy należne z rozliczenia wynikowego (Wn 38),

3) (skreślony),

4) przeszacowanie materiałów zwiększające ich wartość wskutek zmiany cen (Wn 41).

3. Na stronie Wn księguje się zmniejszenie funduszu:

1) zaliczkowe przekazanie nadwyżek do budżetu, na środki specjalne lub na rachunek rozliczeń (Ma 02),

2) przekazanie nadwyżek w produktach (Ma 66),

3) wyrównawcze ustalenie nadwyżek do przekazania z rozliczenia wynikowego (Ma 36),

4) odpisy na fundusze na inwestycje i kapitalne remonty (Ma 85),

5) odpisy na fundusz nagród i akcji socjalnej (Ma 87),

6) przeszacowanie materiałów zmniejszające ich wartość wskutek zmiany cen (Ma 41).

4. Saldo konta 84 oznacza stan funduszu obrotowego gospodarstw pomocniczych. W bilansie otwarcia saldo to koryguje się o zysk lub stratę z roku ubiegłego wykazaną na koncie 89.

Konto 85 - Fundusze na inwestycje i kapitalne remonty.

1. Na koncie 85 księguje się fundusze na inwestycje i kapitalne remonty oraz straty i zyski inwestycyjne, dotyczące zadań inwestycyjnych nie zakończonych i finansowo nie rozliczonych.

2. Straty inwestycyjne obejmują:

1) kary umowne oraz odszkodowania płacone na rzecz wykonawców z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przez inwestora umów o roboty, dostawy i usługi inwestycyjne,

2) kary administracyjne związane z działalnością inwestycyjną,

3) kary za zwłokę (odsetki) w razie nieterminowego pokrycia zobowiązań przez inwestora oraz odsetki od kredytów przeterminowanych za okres do rozliczenia inwestycji,

4) koszty związane z postępowaniem sądowym lub arbitrażowym w zakresie spraw dotyczących działalności inwestycyjnej, jeśli są pokrywane ze środków inwestycyjnych,

5) należności umorzone, przedawnione i prekludowane,

6) straty w inwestycyjnych składnikach majątkowych wywołane działaniem siły wyższej,

7) niedobory dotyczące inwestycji, a nie obciążające osób odpowiedzialnych za ich powstanie (niedobory nie zawinione),

8) straty na sprzedaży rzeczowych składników majątkowych w zakresie inwestycji wraz z kosztami ich sprzedaży,

9) inne straty ustalone w przepisach.

3. Do strat inwestycyjnych nie zalicza się należności z tytułu szkód, za które odpowiadają osoby winne ich powstania.

4. Odszkodowania za straty losowe traktuje się jako zmniejszenie strat inwestycyjnych.

5. Zyski inwestycyjne obejmują:

1) kary umowne i otrzymane odszkodowania,

2) odsetki za zwłokę otrzymane,

3) zwrot kosztów postępowania sądowego lub arbitrażowego w zakresie spraw dotyczących działalności inwestycyjnej,

4) zyski na sprzedaży rzeczowych składników majątkowych w zakresie inwestycji,

5) ujawnione w toku inwentaryzacji nadwyżki zakupionych ze środków inwestycyjnych materiałów, maszyn i urządzeń,

6) inne zyski określone w przepisach szczególnych.

6. Straty i zyski inwestycyjne nie obejmują wyników przeszacowania materiałów inwestycyjnych, maszyn i urządzeń oraz ewentualnie inwestycji rozpoczętych. Wyniki przeszacowania traktuje się jako zwiększenie lub zmniejszenie funduszów na inwestycje.

7. Na stronie Ma konta 85 księguje się:

1) wpłaty środków na rachunki inwestycji i kapitalnych remontów (Wn 05),

2) utworzenie funduszu ze środków pozabudżetowych (Wn 84),

3) otrzymane nieodpłatnie świadczenia pracy (Wn 17, 18),

4) uzyski materiałowe osiągnięte z działalności inwestycyjnej, przychód materiałów z tytułu nieodpłatnych dostaw oraz przeszacowanie zwiększające wartość materiałów wskutek zmiany cen (Wn 41),

5) zyski inwestycyjne (Wn 05, 33, 37).

8. Na stronie Wn konta 85 księguje się:

1) sprzedaż materiałów (Ma 41),

2) odpisy należności (Ma 32, 33, 37),

3) sumy przekazane na dochody budżetowe (Ma 01, 02, 05),

4) sumy przekazane innym inwestorom (Ma 05),

5) koszty i materiały przekazane innym inwestorom (Ma 17, 41),

6) przeszacowanie zmniejszające wartość materiałów wskutek zmiany cen (Ma 41),

7) straty inwestycyjne (Ma 05, 32, 33, 37),

8) pozostałości nie wykorzystanych funduszów, dotyczących zadań zakończonych i finansowo rozliczonych (Ma 36).

9. W zamknięciu rocznym konto 85:

1) (skreślony),

2) obciąża się równowartością kosztów inwestycji i kapitalnych remontów zakończonych i finansowo rozliczonych (Ma 17, 18).

10. Saldo konta 85 oznacza stan funduszy na inwestycje i kapitalne remonty.

Konto 87 - Fundusz nagród i akcji socjalnej.

1. Na koncie 87 księguje się fundusz nagród i akcji socjalnej, tworzony z nadwyżek warsztatów szkolnych wyodrębnionych w gospodarstwa pomocnicze przy szkołach zawodowych resortu oświaty.

2. Na stronie Ma księguje się odpisy części nadwyżki na fundusz nagród i akcji socjalnej (Wn 84) oraz otrzymane dotacje z rachunku rozliczeń nadrzędnej jednostki (Wn 02).

3. Na stronie Wn księguje się zużycie funduszu (Ma 02, 08 i konta zespołu 3).

4. Saldo konta 87 oznacza stan funduszu nagród i akcji socjalnej.

Konto 89 - Straty i zyski gospodarstw pomocniczych.

1. Na koncie 89 księguje się w ciągu roku straty i zyski nadzwyczajne oraz w zamknięciu rocznym - straty i zyski operacyjne.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) rozliczone na straty niedobory (Ma 37),

2) straty z tytułu odpisanych należności umorzonych, przedawnionych i prekludowanych (Ma konta zespołu 3),

3) straty z tytułu zapłaconych kar, grzywien, kosztów postępowania spornego (Ma konta zespołu 0 i 3),

4) straty z tytułu anulowanych zleceń i uruchomienia nowej produkcji, o ile została zaniechana (Ma 16).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) rozliczone na zyski nadwyżki magazynowe (Wn 37),

2) zyski z tytułu otrzymanych kar, grzywien i kosztów postępowania spornego, z tytułu wpłat odpisanych należności (Wn konta zespołu 0 i 3),

3) zysk z tytułu nieodpłatnej robocizny, rozliczonej na produkcję sprzedaną (Wn 15, 16, 19, 31),

4) zyski z tytułu nie odprowadzonej amortyzacji środków trwałych (Wn 15, 19).

4. W zamknięciu rocznym przenosi się na konto 89 straty i zyski operacyjne gospodarstw przemysłowych i usługowych oraz koszty i dochody gospodarstw rolnych.

5. Konto 89 ma w ciągu roku dwa salda: saldo Wn wyraża straty nadzwyczajne, saldo Ma - zyski nadzwyczajne. W bilansie zamknięcia saldo konta 89 wyraża wynik bilansowy netto. W bilansie otwarcia saldo to wykazuje się na koncie 84 "Fundusz obrotowy gospodarstw pomocniczych".

Zespół 9 - Konta pozabilansowe.

1. Na koncie 91 "Obce środki rzeczowe" ewidencjonuje się środki rzeczowe nie stanowiące własności jednostki, a znajdujące się w użytkowaniu lub przechowaniu jednostki.

2. Na koncie 92 "Należności w zawieszeniu" ewidencjonuje się należności, których wymagalność jest zawieszona, np. wypłacone za pracowników kaucje i wkłady mieszkaniowe.

3. Na koncie 93 "Zobowiązania w zawieszeniu" ewidencjonuje się zobowiązania, których płatność jest zawieszona, np. zobowiązania byłych związków samorządu terytorialnego z tytułu pożyczek zagranicznych.

4. Na koncie 94 "Prawa majątkowe" ewidencjonuje się różne prawa majątkowe, np. udziały w spółkach prawa handlowego, wartość nakładów w obcych obiektach itp.

4. Na koncie 94 "Wydawnictwa" ewidencjonuje się wydawnictwa własne i obce przeznaczone do rozprowadzenia.

5. Na koncie 95 "Zapasy specjalne" ewidencjonuje się składniki majątkowe, związane z wykonywaniem prac naukowo-badawczych, nabyte na rachunek lub otrzymane w naturze od zleceniodawców oraz wytworzone w toku wykonywania prac naukowo-badawczych.

6. Na koncie 99 "Kredyty budżetowe" ewidencjonuje się kredyty budżetowe, otrzymywane oraz przekazane w trybie finansowania budżetowego.

7. W zakresie kont pozabilansowych nie stosuje się przeciwstawnego księgowania. W bilansach stany kont pozabilansowych wykazuje się poza sumą bilansową.

Analityczna księgowość dochodów budżetowych.

§ 116. 50 Analityczną księgowość dochodów budżetowych prowadzi się w formie rejestrów dochodów budżetowych (wzór Rb 48) w sposób określony w § 151. W wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych charakterem i ilością rozliczeń, mogą być prowadzone konta indywidualne na kartach kontowych uniwersalnych lub w księdze kontowej dochodów (wzór Rb 36).

Analityczna księgowość finansowania jednostek podległych.

§ 117. 51 Dysponenci kredytów wyższego stopnia prowadzą ewidencję kredytów przekazanych (otwartych) dysponentom niższego stopnia według dysponentów.

Analityczna księgowość wykonania planów wydatków budżetowych.

§  118.

1. Analityczną księgowość wykonania jednostkowych planów wydatków budżetowych prowadzi się według klasyfikacji budżetowej, w jakiej zatwierdzono plan wydatków.

2. Dla każdego paragrafu klasyfikacji budżetowej prowadzi się odrębne konto na karcie wydatków (wzór Rb 18). Na kartach wydatków powinny być podane pozaksięgowo na podstawie planów wydatków planowane sumy roczne i ich zmiany w ciągu roku.

3. Jednostki budżetowe prowadzące księgowość techniką przebitkową mogą stosować zamiast kart wydatków karty kontowe uniwersalne.

4. (skreślony).

5. 52 Analityczną ewidencję kosztów prowadzi się według paragrafów lub pozycji klasyfikacji budżetowej stosownie do potrzeb jednostki i wymagań sprawozdawczości. W razie potrzeby analityczna ewidencja kosztów może być prowadzona również w układzie kalkulacyjnym..

Analityczna księgowość wykonania planów finansowych środków pozabudżetowych.

§ 119. 53

1. Analityczną ewidencję wykonania planów finansowych zakładów budżetowych i środków specjalnych prowadzi się według pozycji właściwych planów w zakresie dochodów i kosztów. Jednostki obowiązane do rozliczania kosztów według jednostek kalkulacyjnych prowadzą ewidencję kosztów również według potrzeb kalkulacyjnych.

2. Analityczną ewidencję wykonania planów finansowych funduszów celowych prowadzi się według zasad dotyczących dochodów i wydatków budżetowych (§ 116 i § 118).

Analityczna księgowość kosztów i dochodów gospodarstw pomocniczych.

§  120.

1. Zasady prowadzenia analitycznej ewidencji kosztów oraz rozliczenia i sprzedaży wykonanej produkcji w gospodarstwach pomocniczych przemysłowych i usługowych ustalają właściwe ministerstwa i urzędy centralne w zależności od potrzeb branżowych.

2. Organizacja tej ewidencji powinna zapewnić kontrolę wykonania planu kosztów oraz możność prawidłowej kalkulacji faktycznych kosztów produkcji wyrobów gotowych oraz usług, tudzież kontrolę rentowności produkcji według jej rodzajów.

3. Ewidencja kosztów w układzie rodzajowym powinna umożliwić ustalenie co najmniej kosztów osobowych (funduszu płac), kosztów materiałowych i pozostałych kosztów.

4. W zakresie gospodarstw rolnych analityczną księgowość dochodów i kosztów (wydatków) prowadzi się według pozycji planów finansowych gospodarstw.

Analityczna księgowość inwestycji i kapitalnych remontów.

§  121.

1. Analityczną księgowość wydatków na inwestycje i kapitalne remonty prowadzi się według planów finansowych.

2. Analityczną księgowość kosztów inwestycji polegających na budownictwie prowadzi się według zadań inwestycyjnych, a w ich ramach według obiektów inwestycyjnych lub inwentarzowych na kartach analitycznych inwestycji (wzór Kir 12).

W razie prowadzenia księgowości techniką przebitkową stosuje się ponadto dziennik inwestycji (wzór Kir 7).

3. Analityczną ewidencję wydatków i kosztów inwestycji polegających na zakupach inwestycyjnych finansowanych ze środków § 15 klasyfikacji budżetowej prowadzi się według zasad określonych w § 118.

4. Analityczną ewidencję kosztów kapitalnych remontów prowadzi się według obiektów remontowanych przy użyciu karty nakładów na remonty kapitalne (wzór Kir 6) i w razie stosowania techniki przebitkowej dziennika kapitalnych remontów (wzór Kir 7).

Analityczna ewidencja wynagrodzeń.

§  122.

1. Jednostki i zakłady budżetowe prowadzą ewidencję należnych pracownikom wynagrodzeń na kartach wynagrodzeń (wzór Rb 21).

2. Dla każdego pracownika zakłada się tylko jedną kartę wynagrodzeń i ewidencjonuje w niej wszystkie wynagrodzenia wypłacane pracownikowi, zarówno stałe, jak i jednorazowe (nagrody, premie, za prace zlecone itp.).

3. W karcie wynagrodzeń ewidencjonuje się każdą składową część wynagrodzenia, ogólną sumę wynagrodzenia, kwoty potrąceń oraz kwotę przypadającą do wypłaty. Kolumny dotyczące obliczenia wynagrodzenia stałego wypełnia się tylko przy zmianach tego wynagrodzenia, natomiast kolumny dotyczące wypłat netto tego wynagrodzenia oraz wypłat jednorazowych wypełnia się przy każdej wypłacie.

4. W kolumnach kwotowych dotyczących potrąceń z wynagrodzenia stałego zapisuje się tylko potrącenia powtarzające się. Potrącenia jednorazowe, np. nie rozliczone zaliczki odpłatności za świadczenia socjalne itp., uwidacznia się w kolumnach dotyczących przypisów zadłużeń.

5. W uzasadnionych przypadkach mogą być stosowane karty wynagrodzeń według odmiennych wzorów, dostosowanych do zasad obliczania i wypłacania wynagrodzeń.

6. W razie przeniesienia pracownika na inne miejsce służbowe jednostka sporządza na podstawie karty wynagrodzeń wypis należności i długów, zawierający poszczególne składniki uposażenia, określenie rodzajów i wysokości zadłużeń, jak również okres, do którego ostatnie wynagrodzenie zostało wypłacone, i przesyła go tej jednostce, która przeniesionemu pracownikowi będzie wypłacała wynagrodzenie, samą zaś kartę przechowuje u siebie.

7. W razie rozwiązania stosunku służbowego z pracownikiem należy na karcie wynagrodzeń uczynić adnotację ze wskazaniem daty i numeru odpowiedniej decyzji.

Analityczna księgowość rozrachunków.

§  123.

1. Jednostki prowadzą analityczną księgowość rozrachunków z poszczególnymi instytucjami i osobami z tytułu należności i zobowiązań, sum do odprowadzenia oraz sum depozytowych i sum na zlecenie w księdze kontowej uniwersalnej (wzór Rb 9) lub na kartach kontowych uniwersalnych.

2. Na kontach osobowych dłużników i wierzycieli powinien być wskazany rodzaj środków, jak również podziałki klasyfikacji budżetowej, których należność lub zobowiązanie dotyczy.

3. Dla sum depozytowych mogą być prowadzone konta osobowe indywidualne lub konta zbiorowe. Na kontach zbiorowych należy przy poszczególnych zapisach dotyczących tego samego depozytu wpisać przeciwstawne numery kolejne przychodu i rozchodu.

Analityczna księgowość materiałów.

§  124.

1. Jednostki prowadzą analityczną księgowość ilościowo-wartościową materiałów oraz wyrobów znajdujących się w magazynach i na składach na kartach materiałowych ilościowo-wartościowych (wzór K 11) lub w księgach materiałowych (wzór Rb 34). Jednostki prowadzące księgowość techniką przebitkową stosują karty dziennika materiałowego (wzór K 1) i karty kontowe materiałowe (wzór K 2).

2. Analityczną księgowość inwentarza żywego prowadzi się według poszczególnych zwierząt. Inwentarz żywy drobny (prosięta, króliki, ptactwo itp.) może być ewidencjonowany grupowo na kontach prowadzonych według rodzajów inwentarza, ze wskazaniem ilości sztuk w każdej grupie.

3. 54 (skreślony).

4. Analityczną księgowość przerobu materiałów prowadzi się według jednostek organizacyjnych dokonujących przerobu i według poszczególnych zleceń na dokonanie przerobu lub środków mających być produktem przerobu. Każdy zakończony przerób powinien być rozliczony przez sporządzenie protokołu przerobu określającego koszty przerobu i otrzymane produkty z przerobu.

5. Analityczna ewidencja kosztów i dochodów z produkcji nie wydzielonej powinna być prowadzona według rodzajów produkcji (np. produkcja roślinna, zwierzęca) w sposób umożliwiający skontrolowanie opłacalności produkcji.

6. W rolnych gospodarstwach pomocniczych nie prowadzi się analitycznej księgowości wartościowej zapasów. Analityczną ewidencję ilościową zapasów prowadzi się według zasad obowiązujących w państwowych gospodarstwach rolnych (PGR).

§  125.

1. Jednostki mogą prowadzić kontrolę materiałów w magazynach i na składach metodą saldowej ewidencji materiałów przy zastosowaniu stałych cen ewidencyjnych materiałów.

2. W saldowej ewidencji materiałów mają zastosowanie następujące urządzenia ewidencyjne:

1) karty magazynowe ilościowe (wzór Gm 28),

2) zestawienie przychodu materiałów (wzór Rb 42),

3) zestawienie rozchodu materiałów (wzór Rb 42),

4) księga remanentów materiałów (wzór Krh 36).

3. Karty materiałowe ilościowe prowadzi się w magazynie. Każdej pozycji księgi remanentów materiałowych opowiada osobna karta materiałowa, która otrzymuje jako numer kolejny pozycję księgi remanentów.

4. Zestawienie przychodu materiałów i zestawienie rozchodu materiałów sporządza się na podstawie dowodów przychodowych i rozchodowych. Wyceny przychodu i rozchodu materiałów dokonuje się okresowo według cen ewidencyjnych.

5. Przychód materiałów księguje się na koncie 41 "Materiały" bieżąco na podstawie faktur. Po dokonaniu wyceny przychodu materiałów w zestawieniu przychodu według cen ewidencyjnych spisuje się odchylenia od cen ewidencyjnych z konta 41 "Materiały" na ciężar lub na dobro właściwego konta kosztów bądź ujmuje się je na koncie "Odchylenia od cen ewidencyjnych". Zużycie materiałów księguje się okresowo w cenach ewidencyjnych na podstawie zestawienia rozchodu materiałów.

6. Księgę remanentów prowadzi komórka księgowości, wpisując w tej księdze stan ilościowy materiałów na koniec każdego miesiąca na podstawie kartoteki magazynowej ilościowej. Wyceniona według cen ewidencyjnych ogólna wartość remanentów materiałów powinna być zgodna z saldem konta 41 "Materiały".

7. Ceny ewidencyjne ustala się na początku każdego roku według faktycznych cen obowiązujących w dniu ustalenia.

§ 125a. 55

1. Jednostki są obowiązane prowadzić kontrolę materiałów w magazynach i na składach przy pomocy kartoteki ilościowo-wartościowej (§ 124) lub saldowej metody ewidencji materiałów (§ 125). Jednakże kierownicy jednostek, które nie rozliczają zużycia materiałów na koszty poszczególnych zadań szczegółowych (np. według zleceń), mogą, jeśli charakter gospodarki materiałowej i warunki organizacyjne na to zezwalają, zarządzić prowadzenie kontroli materiałów metodą operatywnej ewidencji materiałów.

2. W operatywnej ewidencji materiałów mają zastosowanie następujące urządzenia ewidencyjne:

1) karty magazynowe ilościowe (wzór Gm 28),

2) księga remanentów materiałów (wzór Krh 36).

3. Na wszystkich kartach magazynowych główny księgowy lub upoważniony przez niego pracownik zamieszcza obok numeru swój podpis i datę założenia karty. Karty zapisane przechowuje się w archiwum księgowym. Nowe karty magazynier otrzymuje od głównego księgowego (upoważnionego pracownika). Główny księgowy (upoważniony pracownik) nie może podpisać ani wydać magazynierowi karty dla danego materiału bez zwrotu karty zapisanej i przeniesienia z niej salda na nową kartę.

4. Wszystkie konta materiałowe prowadzone w magazynie powinny być ujęte w księdze remanentów materiałów prowadzonej przez komórkę księgowości. Dla każdego magazynu może być prowadzona osobna księga remanentów. Konta w księdze remanentów powinny być grupowane według rodzaju materiałów stosownie do rodzajowej klasyfikacji kosztów.

5. Konta materiałowe ilościowe prowadzi się w magazynie. Zapisów na kontach dokonuje się na podstawie dowodów przychodowych i rozchodowych materiałów. Na każdej karcie materiałowej powinna być podana aktualna cennikowa cena jednostkowa zakupu materiału. Jeżeli cena ulega zmianie, wówczas skreśla się cenę poprzednią i wpisuje nową.

6. Główny księgowy lub upoważniony przez niego pracownik komórki księgowości sprawdza bieżąco prawidłowość ewidencji magazynowej. Sprawdzenia można dokonywać codziennie lub rzadziej w zależności od ilości dowodów obrotu materiałowego. W toku sprawdzenia bada się:

1) zgodność zapisów na kartach z dowodami,

2) prawidłowość sumowań,

3) prawidłowość przeniesień kwot ze strony na stronę i z karty na kartę,

4) prawidłowość ustalenia pozostałości materiałów,

5) czy na koncie prawidłowo podano cenę jednostkową zakupu,

6) czy wszystkie zapisy i wszystkie dowody zostały objęte sprawdzeniem.

7. Sprawdzone dowody obrotu materiałowego oraz pozycje na kontach materiałowych sprawdzający oznacza na dowód sprawdzenia skrótem swego podpisu. Dowody obrotu materiałowego po ich porównaniu z ewidencją magazynową powinny być przechowywane w archiwum księgowym.

8. Na podstawie kont materiałowych, po uprzednim sprawdzeniu zapisów na tych kontach przeprowadzonym w sposób określony w ust. 6, wpisuje się do księgi remanentów stan ilościowy materiałów na koniec półrocza oraz roku, dokonując wyceny remanentu materiałów według cen jednostkowych podanych na kontach materiałowych.

9. Wartość remanentu materiałów zgodnie z wynikami wyceny stanu ilościowego, przeprowadzonej w sposób określony w ust. 8, podlega przeksięgowaniu pod datą ostatniego dnia każdego półrocza w ciężar konta 41 "Materiały" i na dobro właściwego konta kosztów. Zmniejszenia kosztów w układzie analitycznym należy dokonać w tych pozycjach, które odpowiadają przeznaczeniu materiałów pozostałych w magazynie.

10. Na początku każdego półrocza wartość materiałów, o której mowa w ust. 9, podlega przeksięgowaniu w ciężar właściwych kont kosztów i na dobro konta 41 "Materiały". Zwiększenia kosztów w układzie analitycznym należy dokonać w tych pozycjach, w których księgowano zmniejszenie kosztów zgodnie z ust. 9.

11. Przychód materiałów z tytułu zakupu i z innych tytułów bez względu na to czy materiały są wydawane bezpośrednio do zużycia, czy są przekazywane do magazynu, księguje się w ciężar właściwych kont kosztów w tych podziałkach analitycznych, które odpowiadają przeznaczeniu materiałów.

12. Wartość materiałów przekazanych lub sprzedanych księguje się na dobro kont kosztów.

13. Ilościowe różnice między faktycznym stanem zapasów materiałowych a stanem wynikającym z kont materiałowych, stwierdzone w wyniku inwentaryzacji, kontroli i rewizji, wpisuje się do kart materiałowych na podstawie odpowiednich dowodów magazynowych. Wartość niedoborów i nadwyżek księguje się na koncie 37 "Rozrachunki z tytułu niedoborów i nadwyżek" w korespondencji z właściwymi kontami kosztów.

14. Jeżeli jednostka wykonuje więcej niż jeden plan finansowy, wówczas stosuje następujący tryb postępowania:

1) zakup materiałów opłaca tylko ze środków planu podstawowego,

2) operacje, o których mowa w ust. 9-13, księguje tylko na kontach kosztów dotyczących planu podstawowego,

3) magazynowe dowody rozchodowe dotyczące materiałów pobranych dla zadań nie objętych planem podstawowym wycenia i księguje w ciężar właściwych kont kosztów planów dodatkowych w korespondencji z kontami kosztów planu podstawowego,

4) do wysokości rzeczywistych kosztów materiałowych planów dodatkowych dokonuje refundacji finansowej ze środków planów dodatkowych na rachunek planu podstawowego.

§ 125b. 56

1. Kontrola leków i produktów żywnościowych w magazynach może być prowadzona metodą kontroli wartościowej z zastosowaniem stałych cen ewidencyjnych.

2. Stałe ceny ewidencyjne ustala się w indeksie materiałów w dniu 2 stycznia każdego roku według obowiązujących w tym dniu cen cennikowych. Ceny te nie mogą być zmieniane bez uprzedniej inwentaryzacji całego zapasu magazynowego.

3. Wszystkie przychody materiałów do magazynu i rozchody materiałów z magazynu wycenia się według stałych cen ewidencyjnych.

4. Ogólna wartość przychodu i rozchodu materiałów podlega księgowaniu na koncie 41 "Materiały" tylko według stałych cen ewidencyjnych. Ewidencji ilościowo-wartościowej nie prowadzi się.

5. Odchylenia od stałych cen ewidencyjnych ustalone na podstawie obrotów konta 40 "Rozliczenie zakupu materiałów" podlegają przeksięgowaniu na właściwe konta kosztów lub na konto 42 "Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów".

6. Objęte kontem 42 odchylenia od cen ewidencyjnych rozlicza się proporcjonalnie do materiałów pozostających w magazynie i materiałów zużytych. Odchylenia dotyczące materiałów zużytych podlegają przeksięgowaniu na konta kosztów.

7. Materiały objęte okresowym spisem z natury wycenia się według stałych cen ewidencyjnych. Różnica między ogólną wartością materiałów, ustalona na podstawie wycenionego spisu z natury, a saldem konta 41 stanowi niedobór lub nadwyżkę inwentaryzacyjną, podlegającą rozliczeniu według zasad ogólnych.

Analityczna księgowość środków podstawowych.

§  126.

1. Księgowość analityczną środków trwałych oraz inwentarza prowadzi się w księdze inwentarzowej (wzór Rb 14). Księga inwentarzowa powinna być oparafowana.

2. Księga dzieli się na działy i konta odrębne dla środków trwałych i odrębne dla inwentarza. Osobny dział przeznacza się dla każdej grupy przedmiotów o jednakowym przeznaczeniu użytkowym (np. meble biurowe, środki transportowe), konto zaś przeznacza się dla każdego rodzaju przedmiotów (np. biurka, krzesła, rowery), przy czym odrębne konta otwiera się dla przedmiotów ewidencjonowanych indywidualnie, a odrębne dla przedmiotów ewidencjonowanych grupowo (ust. 4). Na początku księgi zamieszcza się skorowidz działów i kont. Obroty na poszczególnych kontach księguje się w porządku chronologicznym stosując odrębną numerację kolejną dla przychodów i dla rozchodów.

3. Środki trwałe oraz przedmioty inwentarzowe posiadające indywidualne cechy (np. numer fabryczny) ewidencjonuje się poszczególnymi przedmiotami (obiektami). Pod każdym numerem kolejnym przychodu zapisuje się tylko jeden przedmiot (obiekt).

4. Przedmioty inwentarzowe o jednakowej lub zbliżonej wartości jednostkowej, nie posiadające indywidualnych cech, a występujące w dużych ilościach, mogą być zapisywane do księgi inwentarzowej na właściwych kontach grupowo według zakupów, a nie pojedynczymi sztukami.

5. Przy spisywaniu przedmiotów na rozchód można jedną pozycją objąć większą ilość przedmiotów, powołując wszystkie pozycje, pod którymi przedmioty zapisano na przychód. Przy pozycjach przychodu przedmiotów ewidencjonowanych indywidualnie należy odnotować pozycję rozchodu, pod którą przedmiot został zapisany na rozchód. Rozchód przedmiotów ewidencjonowanych grupowo może być wyceniony według cen średnich, wynikających z podzielenia salda wartościowego konta księgi inwentarzowej przez saldo ilościowe na tym koncie.

6. W kolumnie "Uwagi" w odniesieniu do przedmiotów ewidencjonowanych indywidualnie notuje się zwykłym ołówkiem miejsce znajdowania się przedmiotu. W razie zmiany tego miejsca wyciera się poprzedni zapis, a wpisuje właściwy.

7. Środki podstawowe, znajdujące się w użytkowaniu jednostek nie prowadzących księgowości, ewidencjonuje się bądź w księgach prowadzonych przez jednostki bilansujące samodzielnie, bądź w księgach prowadzonych przez jednostki nie bilansujące samodzielnie. W tym ostatnim przypadku jednostki bilansujące samodzielnie prowadzą tylko konta wartościowe według jednostek nie bilansujących samodzielnie.

8. W jednostkach prowadzących specjalne katalogi eksponatów i wartości muzealnych, katalogi biblioteczne, katalogi pomocy naukowych oraz katalogi płyt, nut i filmów - do księgi inwentarzowej wpisuje się tylko ogólną wartość skatalogowanych środków oraz zmiany tej wartości wskutek zakupów, ubytków itp.

9. Na kontach środków trwałych użytkowanych do produkcji w gospodarstwach pomocniczych, w których księguje się koszty amortyzacji, należy w kolumnie "Uwagi" podać procentowe stawki amortyzacyjne, stosowane przy obliczaniu kosztów amortyzacji.

10. Analityczną ewidencję środków podstawowych przekazanych prowadzi się na kartach kontowych uniwersalnych według jednostek, którym środki przekazano.

Analityczna księgowość funduszów.

§  127.

1. Analityczną ewidencję funduszów prowadzi się w zakresie funduszów pozabudżetowych oraz funduszów na inwestycje i kapitalne remonty.

2. Ewidencję analityczną funduszów pozabudżetowych prowadzi się według rodzajów środków pozabudżetowych (zakłady budżetowe, środki specjalne, fundusze celowe) z dalszym podziałem według potrzeb sprawozdawczości.

3. Ewidencję analityczną funduszów na inwestycje kapitalne remonty prowadzi się z podziałem według zadań inwestycyjnych i remontowych.

Rozdział  11.

Księgowość małych jednostek.

Przepisy ogólne.

§  128.

1. Jednostki, w których gospodarka finansowa występuje w małym rozmiarze, zwane w dalszym ciągu "małymi jednostkami", mogą prowadzić księgowość według zasad uproszczonych, określonych w niniejszym rozdziale.

2. Ustalenie jednostek, które mogą prowadzić uproszczoną księgowość, należy do właściwych jednostek nadrzędnych w ramach wytycznych ustalonych przez właściwe ministerstwa i urzędy centralne za zgodą Ministerstwa Finansów.

Ewidencja obrotów na rachunkach bankowych.

§  129.

1. Małe jednostki prowadzą ewidencję obrotów na rachunkach bankowych w księdze kontowej uniwersalnej (wzór Rb 9), zakładając dla każdego rachunku bankowego odrębne konto.

2. Zapisów na kontach rachunków bankowych wydatków budżetowych, dochodów budżetowych i środków pozabudżetowych dokonuje się w sumach zbiorczych dziennych według wyciągów bankowych, natomiast zapisów na koncie rachunku sum depozytowych dokonuje się indywidualnie na podstawie poszczególnych dowodów przychodowych i rozchodowych, przy czym przy zapisywaniu na rozchód należy powiązać operacje dotyczące tej samej sumy depozytowej przez powołanie przeciwstawnych numerów kolejnych przychodu i rozchodu.

§ 130. Małe jednostki sprawdzają otrzymane wyciągi wraz z dołączonymi dowodami lub podanymi numerami czeków badając, czy podane w wyciągu saldo początkowe zgodne jest z saldem końcowym wyciągu poprzedniego, czy do wyciągu dołączono wszystkie dowody, czy wszystkie obroty objęte wyciągiem dotyczą danego rachunku i czy sumy wyciągu zgodne są z ogólnymi sumami dołączonych dowodów. Jeżeli saldo początkowe jest niezgodne z saldem końcowym wyciągu poprzedniego bądź też jeżeli nie dołączono do wyciągu wszystkich dowodów, jednostka zawiadamia o tym niezwłocznie pisemnie bank, na wyciągu zaś zamieszcza odpowiednią adnotację.

§  131.

1. Małe jednostki księgują obroty według wyciągów bankowych nie wyłączając obrotów niewłaściwych. Przez obroty niewłaściwe należy rozumieć obroty księgowane przez bank na rachunkach jednostki niezgodnie z dowodami księgowymi, stanowiącymi dla banku podstawę księgowania. Jeżeli błąd banku polega tylko na zaksięgowaniu operacji na niewłaściwą podziałkę klasyfikacji budżetowej (w ramach właściwego rachunku), jednostka księguje operację w sposób prawidłowy, zwracając się do banku o sprostowanie błędu. Jeżeli błąd banku polega na niewłaściwym uznaniu lub obciążeniu rachunku, jednostka - księgując operację na koncie rachunku bankowego zgodnie z wyciągiem bankowym - zawiadamia bank pisemnie o błędzie, dołączając do pisma właściwy dowód bankowy.

2. Małe jednostki obowiązane są bieżąco uzgadniać zapisy w swoich księgach rachunkowych z zapisami w księgowości bankowej.

§ 132. Małe jednostki księgują na koncie rachunku bankowego wydatków budżetowych:

1) w kolumnie "Przychód" - wpłaty na rachunek bankowy (zwroty wydatków i niewłaściwe wpłaty),

2) w kolumnie "Rozchód" - wypłaty z rachunku bankowego (wydatki i zwroty niewłaściwych wpłat).

§  133.

1. Małe jednostki budżetu centralnego księgują na koncie rachunku bankowego dochodów budżetowych:

1) w kolumnie "Przychód" - wpłaty dochodów,

2) w kolumnie "Rozchód" - zwroty dochodów.

2. Jednostki budżetów terenowych księgują na koncie rachunku bankowego dochodów budżetowych:

1) w kolumnie "Przychód": zapisem czarnym - wpłaty dochodów, zapisem czerwonym - zwroty dochodów,

2) w kolumnie "Rozchód": zapisem czarnym - przelewy na rachunek podstawowy budżetu, zapisem czerwonym - przelewy zwrotne z rachunku podstawowego.

§ 134. Małe jednostki księgują na koncie rachunku bankowego środków pozabudżetowych:

1) w kolumnie "Przychód": zapisem czarnym - dochody środków pozabudżetowych, zapisem czerwonym - zwroty dochodów,

2) w kolumnie "Rozchód": zapisem czarnym - wydatki środków pozabudżetowych, zapisem czerwonym - zwroty tych wydatków.

§ 135. Na kontach rachunków bankowych wyprowadza się saldo po zaksięgowaniu sum z wyciągu bankowego z danego dnia. Saldo to powinno być zgodne z saldem uwidocznionym w wyciągu bankowym.

Księgowość dochodów i wydatków budżetowych.

§ 136. Małe jednostki prowadzą księgowość dochodów budżetowych według zasad określonych w § 116.

§  137.

1. Małe jednostki prowadzą księgowość wydatków budżetowych w księdze wydatków (wzór Rb 51) według klasyfikacji wydatków.

2. Dla każdego rozdziału klasyfikacji prowadzi się w księdze wydatków osobne konto.

3. W części górnej księgi wydatków jednostki budżetu centralnego ewidencjonują plan roczny oraz kredyty otrzymane od dysponenta wyższego stopnia, jednostki budżetów terenowych zaś - plan roczny oraz zmiany planu wprowadzone w toku jego wykonywania.

4. W części dolnej księgi wydatków jednostki prowadzą ewidencję wydatków według paragrafów klasyfikacji budżetowej, a w razie potrzeby - według pozycji. Wydatki zapisuje się czarno, zwroty czerwono.

Księgowość dochodów i wydatków środków pozabudżetowych.

§  138.

1. Małe jednostki prowadzą księgowość dochodów (wpływów) środków pozabudżetowych według pozycji właściwych planów na kartach kontowych uniwersalnych (wzór K 40).

2. Małe jednostki prowadzą księgowość wydatków środków pozabudżetowych w księdze wydatków (wzór Rb 51) według zasad określonych w § 137.

Ewidencja rozrachunków i wynagrodzeń.

§  139.

1. Małe jednostki prowadzą ewidencję należności z tytułu wydatków (zaliczek do rozliczenia i innych należności do zwrotu) oraz ewidencję zobowiązań w księdze kontowej uniwersalnej (wzór Rb 9).

2. Konta należności i zobowiązań prowadzi się indywidualnie dla każdego dłużnika lub wierzyciela. Na kontach powinny być wskazane rodzaj środków, jak również podziałki klasyfikacji budżetowej, których należność lub zobowiązania dotyczy.

3. W księdze kontowej prowadzi się również konto pracownika dokonującego operacji kasowych ze środków pogotowia kasowego i konto znaków wartościowych. Na kontach tych ewidencjonuje się tylko przyznane przez Narodowy Bank Polski normy zapasu gotówki i znaków oraz zmiany tych norm, natomiast nie ewidencjonuje się poszczególnych wpłat i wypłat.

4. Należności wpłacone na dochody budżetowe odpisuje się i przypisuje w księgowości dochodów.

5. Małe jednostki prowadzą ewidencję wynagrodzeń według zasad określonych w § 122.

Ewidencja materiałów i środków podstawowych.

§  140.

1. Małe jednostki prowadzą ewidencję materiałów tylko ilościowo w księdze materiałowej ilościowej (wzór Rb 52). W księdze tej przeznacza się na każdy rodzaj materiału odrębną kolumnę, wpisując w nagłówku nazwę materiału oraz jednostkę miary. Księgę prowadzi się sposobem drabinkowym, tj. przychód i rozchód danego materiału wpisuje się w tej samej kolumnie. Codziennie wyprowadza się stan materiałów przez dodanie do stanu z dnia poprzedniego przychodu i odjęcie rozchodu materiałów w danym dniu. Wydanie materiałów następuje na podstawie ustnych poleceń osób upoważnionych do dysponowania materiałami. Odbiór materiałów kwituje odbierający w księdze materiałowej przy odpowiedniej pozycji rozchodowej.

2. W razie potrzeby małe jednostki mogą zamiast księgi ilościowej prowadzić księgę materiałową ilościowo-wartościową (wzór Rb 34). W takim razie na wydanie materiałów sporządza się dowody rozchodowe według wzorów powszechnie używanych.

3. Materiały oddawane bezpośrednio do zużycia oraz druki i formularze mogą nie być ewidencjonowane.

§ 141. Małe jednostki prowadzą ewidencję środków podstawowych według zasad określonych w § 126.

Rozdział  12.

Księgowość rejestrowa jednostek i zakładów budżetowych.

Przepisy ogólne.

§  142.

1. Jednostki mogą prowadzić księgowość rejestrową, przy zastosowaniu następujących rejestrów:

1) rejestr kasy,

2) rejestr bankowy,

3) rejestr wydatków budżetowych,

4) rejestr sum do rozliczenia,

5) rejestr wierzycieli,

6) rejestr dłużników,

7) rejestr dochodów budżetowych.

2. Ewidencję kosztów prowadzi się w poszczególnych rejestrach w ujęciu syntetycznym lub analitycznym. W razie gdy ewidencja kosztów jest w rejestrach prowadzona tylko w ujęciu syntetycznym, należy prowadzić analityczną ewidencję kosztów w odrębnym urządzeniu ewidencyjnym.

§  143.

1. Operacje gospodarcze podlegające księgowaniu dzielą się na dwie grupy:

1) operacje objęte rejestrami,

2) operacje nie objęte rejestrami.

2. Operacje nie objęte rejestrami podlegają księgowaniu na właściwych kontach według zasad podanych w rozdziale 10.

3. Operacje objęte rejestrami księguje się bieżąco w rejestrach, na właściwych kontach zaś księguje się je sumami zbiorczymi, ustalonymi na podstawie rejestrów.

§  144.

1. Rejestry zakłada się na okresy operacyjne miesięczne lub kwartalne, przy czym numeracja kolejna zapisów w każdym rejestrze biegnie w każdym okresie operacyjnym od 1.

2. Każdy rejestr stanowi zbiorcze zestawienie dowodów w nim księgowanych. Dowody otrzymują numery kolejne pozycji rejestru, pod którymi są księgowane. Dowody przechowuje się w układzie według rejestrów i pozycji rejestrów. Dowody księgowane w dwóch rejestrach przechowuje się przy rejestrze pierwszym.

Rejestr kasy.

§  145.

1. Rejestr kasy (wzór Rb 44) obejmuje obroty konta 08 "Kasa".

2. Jako pierwszy zapis wnosi się saldo kasy z ostatniego dnia poprzedniego okresu.

3. Obroty kasy wpisuje się do rejestru sumami ogólnymi na podstawie raportów kasowych.

4. Księgując raport kasowy wpisuje się w ogólnych kolumnach obroty kasy, a ponadto w kolumnach kont przeciwstawnych - rozbicie tych obrotów według kont przeciwstawnych. Obroty dotyczące kont, dla których zabrakło oddzielnych kolumn, wpisuje się w kolumnie "Różne konta" ze wskazaniem symboli tych kont.

5. Po zakończeniu okresu operacyjnego sumuje się wszystkie kolumny w rejestrze (z wyjątkiem salda), po czym sprawdza się zgodność sumy łącznej kont uznanych z sumą przychodów kasy, a sumy łącznej kont obciążonych z sumą rozchodów kasy.

6. Na podstawie uzgodnionego rejestru kasy sporządza się polecenie księgowania, którym należy objąć obroty konta 08 i kont przeciwstawnych, z wyjątkiem konta 01 "Wydatki budżetowe" i konta 02 "Rachunki bankowe środków pozabudżetowych".

Rejestr bankowy.

§  146.

1. Rejestr bankowy (wzór Rb 53) obejmuje obroty rachunków bankowych, ewidencjonowane na koncie 02 "Rachunki środków pozabudżetowych". Dla każdego rachunku bankowego prowadzi się osobny rejestr.

2. Jako pierwszy zapis wnosi się saldo rachunku bankowego z ostatniego dnia poprzedniego okresu.

3. Obroty na rachunku bankowym wpisuje się we właściwych kolumnach wpływów i wydatków, a ponadto w kolumnach kont przeciwstawnych wpisuje się rozbicie tych obrotów według kont przeciwstawnych. Obroty dotyczące kont, dla których zabrakło oddzielnych kolumn, wpisuje się w kolumnie "Różne konta" ze wskazaniem symboli tych kont.

4. Po zakończeniu okresu operacyjnego sumuje się wszystkie kolumny w rejestrze (z wyjątkiem salda), po czym sprawdza się zgodność sumy łącznej kont uznanych z sumą wpływów, a sumę łączną kont obciążonych z sumą wydatków.

5. Na podstawie uzgodnionego rejestru sporządza się polecenie księgowania, którym należy objąć obroty konta 02 i kont przeciwstawnych z wyjątkiem konta 08 "Kasa".

Rejestr wydatków budżetowych.

§  147.

1. Rejestr wydatków budżetowych (wzór Rb 45) obejmuje obroty ewidencjonowane na koncie 01 "Rachunek wydatków budżetowych". Stosownie do potrzeb prowadzi się jeden lub więcej rejestrów.

2. Przy założeniu rejestru wpisuje się jako pozycje informacyjne sumy ustalonych wydatków rocznych na podstawie zatwierdzonego planu wydatków.

3. Jako pierwszy zapis wnosi się z rejestru poprzedniego stany kredytów i wydatków od początku roku.

4. Bieżące operacje księguje się we właściwych kolumnach na podstawie dokumentów źródłowych:

1) w zakresie kredytów - zapisem pojedynczym,

2) w zakresie wydatków - zapisem podwójnym.

Zmniejszenia (zwroty) księguje się zapisami czerwonymi.

5. Po zakończeniu okresu operacyjnego sumuje się wszystkie kolumny w rejestrze, po czym sprawdza się zgodność sumy łącznej kont przeciwstawnych z sumą wydatków.

6. Na podstawie uzgodnionego rejestru sporządza się polecenie księgowania, którym należy objąć obroty konta 01 i kont przeciwstawnych, z wyjątkiem konta 08 "Kasa".

Rejestr sum do rozliczenia.

§  148.

1. Rejestr sum do rozliczenia (wzór Rb 46) obejmuje obroty księgowane na koncie 32 "Sumy do rozliczenia".

2. W rejestrze stosuje się zapis liniowy, tzn. że wszystkie operacje dotyczące danej należności (np. wypłata zaliczki, rozliczenie, dopłata lub zwrot) zapisuje się w tym samym wierszu.

3. Przy zakładaniu rejestru przenosi się poszczególnymi pozycjami salda końcowe z poprzedniego rejestru.

4. Obroty w rejestrze księguje się:

1) na podstawie dowodów kasowych i bankowych objętych rejestrem kasy, rejestrem bankowym oraz rejestrem wydatków, jeśli chodzi o wypłaty, dopłaty i zwroty w gotówce,

2) na podstawie dowodów księgowanych bezpośrednio w rejestrze, jeśli chodzi o rozliczenia zaliczek rachunkami i odpisy należności.

5. W końcu okresu operacyjnego wyprowadza się salda nie rozliczonych należności, po czym dokonuje się podsumowania rejestru oraz kontroli zgodności zapisów - wewnętrznej i z innymi rejestrami.

6. Kontrola wewnętrznej zgodności rejestru polega na następującym porównaniu: "Saldo początkowe Wn" plus suma kolumn "Powstanie należności" plus "Saldo końcowe Ma" równa się "Saldo początkowe Ma" plus suma kolumn "Likwidacja należności" plus "Saldo końcowe Wn".

7. Kontrola zgodności z innymi rejestrami polega na sprawdzeniu zgodności obrotów pieniężnych (kolumna "Wypłaty", "Dopłaty" i "Zwroty") z obrotami konta 32 w rejestrze kasy, rejestrze bankowym i rejestrach wydatków.

8. Na podstawie uzgodnionego rejestru sporządza się polecenie księgowania, którym należy objąć obroty konta 32 i kont przeciwstawnych, z wyjątkiem obrotów pieniężnych (kolumny "Wypłaty", "Dopłaty" i "Zwroty").

Rejestr wierzycieli.

§  149.

1. Rejestr wierzycieli (wzór Rb 47) obejmuje obroty księgowane na koncie 33 "Wierzyciele (dostawcy)".

2. W rejestrze stosuje się zapis liniowy, tzn. że wszystkie operacje dotyczące danego zobowiązania zapisuje się w tym samym wierszu.

3. Przy zakładaniu rejestru przenosi się poszczególnymi pozycjami salda końcowe z poprzedniego rejestru.

4. Obroty w rejestrze księguje się:

1) w zakresie obrotów strony Ma konta 33 na podstawia faktur i rachunków,

2) w zakresie obrotów strony Wn konta 33:

a) na podstawie dowodów kasowych i bankowych objętych rejestrem kasy, rejestrem bankowym i rejestrem wydatków - jeśli chodzi o obroty pieniężne,

b) na podstawie właściwych decyzji - jeśli chodzi o odpisanie i inne zmniejszenia zobowiązań.

5. W końcu okresu operacyjnego wyprowadza się salda nie wyrównanych zobowiązań, po czym dokonuje się podsumowania rejestru oraz kontroli zgodności zapisów - wewnętrznej i z innymi rejestrami.

6. Kontrola wewnętrznej zgodności rejestru polega na następującym porównaniu: "Saldo początkowe Ma" plus suma kolumn: "Powstanie zobowiązań" plus "Saldo końcowe Wn" równa się sumie kolumn "Likwidacja zobowiązań" plus "Saldo końcowe Ma".

7. Kontrola zgodności z innymi rejestrami polega na sprawdzaniu zgodności obrotów pieniężnych z obrotami konta 33 w rejestrze kasy i rejestrach wydatków.

8. Na podstawę uzgodnionego rejestru sporządza się polecenie księgowania, którym należy objąć obroty konta 33 i kont przeciwstawnych, z wyjątkiem obrotów pieniężnych księgowanych na podstawie rejestru kasy, rejestru bankowego i rejestrów wydatków.

Rejestr dłużników.

§  150.

1. Rejestr dłużników (wzór Rb 54) obejmuje obroty księgowane na koncie 34 "Dłużnicy (odbiorcy)".

2. W rejestrze stosuje się zapis liniowy, tzn. że wszystkie operacje dotyczące danej należności zapisuje się w tym samym wierszu.

3. Przy zakładaniu rejestru przenosi się poszczególnymi pozycjami saldo końcowe z poprzedniego rejestru.

4. Obroty w rejestrze księguje się:

1) na podstawie dowodów księgowanych bezpośrednio w rejestrze, jeśli chodzi o obciążenie dłużników z tytułu należności za sprzedane wyroby i usługi,

2) na podstawie dowodów kasowych i bankowych, jeśli chodzi o wpłaty odbiorców.

5. W końcu okresu operacyjnego wyprowadza się salda nie wpłaconych należności, po czym dokonuje się podsumowania rejestru oraz kontroli zgodności zapisów - wewnętrznej i z innymi rejestrami.

6. Kontrola wewnętrznej zgodności rejestru polega na następującym porównaniu: "Saldo początkowe Wn" plus suma kolumn "Powstanie należności" plus "Saldo końcowe Ma" równa się "Saldo początkowe Ma" plus suma kolumn "Likwidacja należności" plus "Saldo końcowe Wn".

7. Kontrola zgodności z innymi rejestrami polega na sprawdzeniu zgodności obrotów pieniężnych z obrotami konta 34 w rejestrze bankowym.

8. Na podstawie uzgodnionego rejestru sporządza się polecenie księgowania, którym należy objąć obroty konta 34 i kont przeciwstawnych, z wyjątkiem obrotów pieniężnych księgowanych na podstawie rejestru kasy i rejestru bankowego.

Rejestr dochodów budżetowych.

§  151.

1. Rejestr dochodów (wzór Rb 48) służy do prowadzenia ewidencji dochodów budżetowych.

2. W rejestrze stosuje się zapis liniowy.

3. Rejestr zakłada się oddzielnie na każdy rodzaj dochodów według klasyfikacji budżetowej - przeniesieniem sald z poprzedniego rejestru.

4. Obroty w rejestrze księguje się:

1) w zakresie przypisów i odpisów - na podstawie właściwych akt wymiarowych, nakazów płatniczych i decyzji,

2) w zakresie wpłat i zwrotów - na podstawie dowodów bankowych oraz kwitariuszy przychodowych.

5. Dochody wpłacone bez wezwania (nie przypisane), o ile nie stanowią nadpłaty, księguje się na podstawie dowodów wpłat jednocześnie jako wpłatę i przypis.

6. W końcu okresu operacyjnego wyprowadza się salda końcowe, po czym dokonuje się podsumowania rejestru oraz kontroli zgodności.

7. Kontrola zgodności rejestru polega na następującym porównaniu: "Saldo początkowe Wn" plus "Przypisy" plus "Zwroty" plus "Saldo końcowe Ma" równa się "Saldo początkowe Ma" plus "Odpisy" plus "Wpłaty" plus "Saldo końcowe Wn".

8. Na podstawie uzgodnionego rejestru sporządza się polecenie księgowania, którym należy objąć przypisy, odpisy, wpłaty i zwroty.

Rozdział  13.

Księgowość organów finansowych.

Plan kont dla organów finansowych.

§ 152. 57 Ustala się następujący plan kont dla organów finansowych:

Zespół 0 - Środki pieniężne.

01 - Rachunek podstawowy budżetu (Środki budżetu w Narodowym Banku Polskim),

02 – (skreślone),

04 - Rachunki wydatków budżetowych,

05 - Rachunki dochodów budżetowych,

09 - Pozostałe środki pieniężne.

Zespół 2 - Wydatki.

21 - Wydatki budżetu,

22 – (skreślone),

25 - Środki przekazane innym budżetom.

Zespół 3 - Dochody.

31 - Dochody budżetu,

35 - Środki otrzymane z innych budżetów.

Zespół 4 - Rozrachunki.

41 - Rozrachunki z innymi budżetami,

42 - Sumy do przekazania innym budżetom,

43 - Sumy należne od innych budżetów,

47 - Rozliczenia międzyokresowe,

49 - Inne rozrachunki.

Zespół 5 - Zasiłki kasowe.

51 - Zasiłki kasowe udzielone,

52 - Zasiłki kasowe otrzymane.

Zespół 6 - Budżet.

61 - Planowane dochody budżetu,

62 - Planowane wydatki budżetu,

63 – (skreślone),

69 - Planowany wynik wykonania budżetu.

Zespół 7 - Finansowanie.

71 - (skreślone),

72 – (skreślone),

79 - (skreślone).

Zespół 8 - Nadwyżki i rezerwy.

81 - Nadwyżka budżetowa,

85 - Rezerwa kasowa.

Zespół 9 - Konta pozabilansowe.

92 - Należności w zawieszeniu,

93 - Zobowiązania w zawieszeniu,

94 - Prawa majątkowe.

Konto 01 - Rachunek podstawowy budżetu (środki budżetu w Narodowym Banku Polskim).

1. Na koncie 01 księguje się operacje na rachunku podstawowym w Narodowym Banku Polskim.

2. Na stronie Wn księguje się wpływy, mianowicie:

1) dochody budżetu centralnego według sprawozdań Narodowego Banku Polskiego (Ma 31),

2) wpływy z tytułu dochodów budżetu terenowego według przelewów z rachunków dochodów jednostek budżetowych (Ma 05),

3) inne wpływy z tytułu dochodów budżetowych (Ma 31, 35),

4) zasiłki kasowe otrzymane (Ma 52),

5) zwrot zasiłków kasowych udzielonych (Ma 51),

6) sumy niewłaściwie wpłacone (Ma 49),

7) zwrot sum niewłaściwie wypłaconych (Ma 49),

8) wpłaty dotyczące budżetu ubiegłego roku, w szczególności przelew końcowy z rachunków dochodów, otrzymane udziały za ostatni okres (Ma 47 oraz zapis równoległy w księgowości roku ubiegłego Wn 47 - Ma 04, 05, 35).

3. Na stronie Ma księguje się wypłaty, mianowicie:

1) wydatki budżetu centralnego według sprawozdań Narodowego Banku Polskiego (Wn 21),

2) (skreślony),

3) przelew środków na rachunki wydatków dysponentów kredytów budżetu terenowego (Wn 04),

4) inne wypłaty z tytułu wydatków budżetowych (Wn 25),

5) przelew środków na rachunki dochodów jednostek budżetowych (Wn 05),

6) zasiłki kasowe udzielone (Wn 51),

7) zwrot zasiłków kasowych otrzymanych (Wn 52),

8) sumy niewłaściwie wypłacone (Wn 49),

9) zwrot sum niewłaściwie wpłaconych (Wn 49),

10) (skreślony).

4. Saldo konta 01 oznacza: w budżetach terenowych - stan środków pieniężnych na rachunku podstawowym, w budżecie centralnym - stan środków budżetowych w Narodowym Banku Polskim.

Konto 02 – (skreślone).

Konto 04 - Rachunki wydatków budżetowych.

1. Na koncie 04 księguje się wydatki budżetowe według sprawozdań jednostek budżetowych oraz środki przelane z rachunku podstawowego na pokrycie tych wydatków.

2. Na stronie Wn księguje się środki przelane na pokrycie wydatków (Ma 01).

3. Na stronie Ma księguje się wydatki według sprawozdań jednostek budżetowych (Wn 21).

4. Saldo Ma konta 04 oznacza stan wydatków nie pokrytych z rachunku podstawowego.

Konto 05 - Rachunki dochodów budżetowych.

1. Na koncie 05 księguje się środki pieniężne przelane na rachunek podstawowy z rachunków dochodów budżetowych.

2. Na stronie Ma księguje się sumy przelane z rachunków dochodów budżetowych w księgach roku bieżącego (Wn 01) i w księgach roku następnego (Wn 47).

3. Na stronie Wn księguje się zrealizowane dochody według sprawozdań jednostek budżetowych (Ma 31) i przelewy zwrotne na rachunki dochodów (Ma 01).

4. W zamknięciu rocznym konto nie wykazuje salda.

Konto 09 - Pozostałe środki pieniężne.

1. Na koncie 09 księguje się środki pieniężne w drodze, tj. środki otrzymane z innych budżetów w przypadku, gdy środki te zostały przelane w poprzednim kwartale, a są objęte wyciągiem z datą następnego kwartału. Ponadto na koncie 09 ujmuje się środki pieniężne budżetów gromad znajdujące się w kasach prezydiów gromadzkich rad narodowych i w drodze.

2. Na stronie Wn księguje się w obrotach ubiegłego kwartału środki otrzymane (Ma 35).

3. Na stronie Ma księguje się w obrotach bieżącego kwartału wpływ środków na rachunek bankowy (Wn 01).

4. Saldo konta oznacza stan pozostałych środków pieniężnych.

Konto 21 - Wydatki budżetu.

1. Na koncie 21 księguje się wydatki budżetu z wyjątkiem objętych kontem 25.

2. Na stronie Wn księguje się dokonane wydatki budżetowe według sprawozdań Narodowego Banku Polskiego w zakresie budżetu centralnego (Ma 01) i według sprawozdań jednostek budżetowych w zakresie budżetów terenowych (Ma 04).

3. Na stronie Ma księguje się wydatki przeniesione do innych budżetów (Wn 25) i zwroty wydatków (Wn 01).

4. Saldo konta 21 oznacza stan wydatków. W zamknięciu rocznym saldo to przenosi się na konto 81 "Nadwyżka budżetowa".

Konto 22 – (skreślone).

Konto 25 - Środki przekazane innym budżetom.

1. Na koncie 25 księguje się środki przekazane innym budżetom z tytułu dotacji i udziałów, jak również z tytułu zmian organizacyjnych i przeniesienia zadań oraz finansowania zadań wspólnych.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) środki przekazane przelewem (Ma 01),

2) przeniesienie dokonanych wydatków do innego budżetu (Ma 21, 22),

3) przeniesienie zrealizowanych dochodów z innego budżetu (Ma 31).

3. Na stronie Ma księguje się zwroty środków przekazanych (Wn 01).

4. Saldo konta 25 oznacza stan wydatków z tytułu środków przekazanych innym budżetom. W zamknięciu rocznym saldo to przenosi się na konto 81 "Nadwyżka budżetowa".

Konto 31 - Dochody budżetu.

1. Na koncie 31 księguje się dochody budżetu, z wyjątkiem objętych kontem 35.

2. Na stronie Ma księguje się:

1) zrealizowane dochody budżetu centralnego według sprawozdań NBP - (Wn 01),

2) zrealizowane dochody budżetu terenowego według sprawozdań jednostek budżetowych (Wn 05),

3) dochody wpłacone bezpośrednio na rachunek podstawowy (Wn 01),

4) sumy przeniesione z nadwyżki budżetowej na pokrycie dodatkowych kredytów (Wn 81),

5) dochody przeniesione z innych budżetów (Wn 25).

3. Na stronie Wn księguje się dochody przeniesione do innych budżetów (Ma 35).

4. Saldo konta 31 oznacza stan zrealizowanych dochodów. W zamknięciu rocznym saldo to przenosi się na konto 81 "Nadwyżka budżetowa".

Konto 35 - Środki otrzymane z innych budżetów.

1. Na koncie 35 księguje się środki otrzymane z innych budżetów z tytułu dotacji i udziałów, jak również z tytułu zmian organizacyjnych oraz finansowania zadań wspólnych.

2. Na stronie Ma księguje się:

1) przeniesienie dokonanych wydatków z innego budżetu (Wn 21, 22),

2) przeniesienie zrealizowanych dochodów do innego budżetu (Wn 31),

3) środki otrzymane przelewem (Wn 01).

3. Na stronie Wn księguje się zwroty środków otrzymanych (Ma 01).

4. Saldo konta 35 oznacza stan środków otrzymanych z innych budżetów. W zamknięciu rocznym saldo to przenosi się na konto 81 "Nadwyżka budżetowa".

Konto 41 - Rozrachunki z innymi budżetami.

1. Na koncie 41 księguje się wzajemne rozrachunki z innymi budżetami z tytułu sum podlegających przekazaniu innym budżetom lub otrzymaniu z innych budżetów w związku ze zmianami organizacyjnymi oraz finansowaniem wspólnych zadań.

2. Na stronie Wn księguje się należności z innych budżetów (Ma 43) oraz pokrycie zobowiązań wobec innych budżetów (Ma 42).

3. Na stronie Ma księguje się zobowiązania wobec innych budżetów (Wn 42) oraz otrzymanie należności z innych budżetów (Wn 43).

4. Konto 41 ma dwa salda: saldo Wn oznacza stan należności od innych budżetów, saldo Ma - stan zobowiązań wobec innych budżetów.

Konto 42 - Sumy do przekazania innym budżetom.

1. Na koncie 42 księguje się sumy podlegające przekazaniu innym budżetom w związku ze zmianami organizacyjnymi oraz finansowaniem wspólnych zadań.

2. Na stronie Wn księguje się sumy podlegające przekazaniu (Ma 41).

3. Na stronie Ma księguje się sumy przekazane (Wn 41) oraz potrącenie sum należnych od innych budżetów (Wn 43).

4. Saldo konta 42 oznacza stan sum do przekazania innym budżetom.

Konto 43 - Sumy należne od innych budżetów.

1. Na koncie 43 księguje się sumy należne od innych budżetów w związku ze zmianami organizacyjnymi oraz finansowaniem wspólnych zadań.

2. Na stronie Ma księguje się sumy należne (Wn 41).

3. Na stronie Wn księguje się sumy otrzymane (Ma 41) oraz potrącenie sum podlegających przekazaniu (Ma 42).

4. Saldo konta 43 oznacza stan sum należnych od innych budżetów.

Konto 47 - Rozliczenia międzyokresowe.

1. Na koncie 47 księguje się rozliczenia międzyokresowe.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) (skreślony),

2) końcowy przelew dochodów na rachunek podstawowy (Ma 05),

3) końcowy przelew udziałów (Ma 35),

4) (skreślony),

5) (skreślony).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) (skreślony),

2) końcowy przelew dochodów na rachunek podstawowy za rok ubiegły (Wn 01),

3) końcowy przelew udziałów za rok ubiegły (Wn 01),

4) (skreślony),

5) (skreślony).

4. Saldo konta 47 oznacza stan rozliczeń międzyokresowych.

Konto 49 - Inne rozrachunki.

1. Na koncie 49 księguje się sumy niewłaściwie wpłacone i wypłacone oraz inne rozrachunki nie objęte pozostałymi kontami zespołu 4.

2. Na stronie Wn księguje się sumy wypłacone (Ma 01).

3. Na stronie Ma księguje się sumy wpłacone (Wn 01).

4. Konto 49 ma dwa salda: saldo Wn oznacza stan należności, saldo Ma - stan zobowiązań.

Konto 51 - Zasiłki kasowe udzielone.

1. Na koncie 51 księguje się zasiłki kasowe udzielone budżetom niższego stopnia.

2. Na stronie Wn księguje się zasiłki udzielone (Ma 01).

3. Na stronie Ma księguje się zasiłki zwrócone (Wn 01).

4. Saldo konta 51 oznacza stan zasiłków udzielonych.

Konto 52 - Zasiłki kasowe otrzymane.

1. Na koncie 52 księguje się zasiłki kasowe otrzymane z budżetu wyższego stopnia.

2. Na stronie Ma księguje się zasiłki otrzymane (Wn 01).

3. Na stronie Wn księguje się zasiłki zwrócone (Ma 01).

4. Saldo konta 52 oznacza stan zasiłków otrzymanych.

Konto 61 - Planowane dochody budżetu.

1. Na koncie 61 księguje się planowane dochody budżetu.

2. Na stronie Wn księguje się dochody budżetu według uchwalonego budżetu oraz zmiany budżetu zwiększające dochody (Ma 69).

3. Na stronie Ma księguje się zmiany budżetu zmniejszające dochody (Wn 69).

4. Saldo konta 61 określa wysokość dochodów budżetu z uwzględnieniem zmian. W zamknięciu rocznym saldo to przenosi się na konto 69.

Konta 62 i 63 - Planowane wydatki budżetu.

1. Na kontach 62 i 63 księguje się planowane wydatki budżetu.

2. Na stronie Ma księguje się wydatki budżetu według uchwalonego budżetu oraz zmiany budżetu zwiększające wydatki (Wn 69).

3. Na stronie Wn księguje się zmiany budżetu zmniejszające wydatki (Ma 69).

4. Przeniesienie kredytów między podziałkami klasyfikacji wydatków księguje się na stronie Wn i Ma kont 62 i 63.

5. Salda kont 62 i 63 określają wysokość wydatków budżetu z uwzględnieniem zmian. W zamknięciu rocznym salda te przenosi się na konto 69.

Konta 71 i 72 - (skreślone).

Konto 81 - Nadwyżka budżetowa.

1. Na koncie 81 księguje się nadwyżkę budżetową.

2. Na stronie Ma księguje się nadwyżkę budżetową i jej zwiększenie z rezerwy kasowej (Wn 85).

3. Na stronie Wn księguje się kwoty przeniesione z nadwyżki budżetowej na pokrycie dodatkowych kredytów (Ma 31) oraz na zwiększenie rezerwy kasowej (Ma 85).

4. W zamknięciu rocznym na konto 81 przenosi się salda kont dochodów (Wn 31, 35) i wydatków (Ma 21, 22, 23).

5. Saldo konta 81 oznacza stan nie rozdysponowanej nadwyżki budżetowej.

Konto 85 - Rezerwa kasowa.

1. Na koncie 85 księguje się rezerwę kasową.

2. Na stronie Ma księguje się rezerwę kasową i jej zwiększenia (Wn 81).

3. Na stronie Wn księguje się zmniejszenia rezerwy kasowej (Ma 81).

4. Saldo konta 85 oznacza stan rezerwy kasowej.

Zespół 9 - Konta pozabilansowe.

Na kontach pozabilansowych ewidencjonuje się należności i zobowiązania w zawieszeniu oraz prawa majątkowe, które ze względu na ich charakter nie są objęte ewidencją jednostek budżetowych.

Analityczna księgowość organów finansowych.

§  153.

1. 58 Organy finansowe prowadzą następujące konta analityczne:

1) w ramach kont 61 i 05 - wspólne konta dochodów planowanych i dochodów przelanych na rachunek podstawowy z rachunków jednostek budżetowych, według wydziałów prezydiów rad narodowych,

2) 59 (skreślony),

3) (skreślony),

4) w ramach konta 25 i konta 35 - konta przekazanych i otrzymanych środków, według poszczególnych budżetów i klasyfikacji budżetowej,

5) w ramach kont 41, 42 i 43 - wspólne konta rozrachunków z innymi budżetami z tytułu sum podlegających przekazaniu i otrzymaniu, według budżetów,

6) w ramach kont 51 i 52 - konta otrzymanych bądź udzielanych zasiłków kasowych, według budżetów,

7) w ramach konta 49 - konta dłużników i wierzycieli, według dłużników i wierzycieli.

2. Organy finansowe prowadzą ponadto ewidencję planowanych wydatków budżetowych według rozdziałów i paragrafów klasyfikacji wydatków na kartach kontowych uniwersalnych wielokolumnowych. Dla każdego rozdziału prowadzi się odrębną kartę.

Księgowość prezydiów rad narodowych miast nie stanowiących powiatów i osiedli.

§ 154. 60

1. Prezydia rad narodowych miast nie stanowiących powiatów i osiedli prowadzą księgowość wykonania planów wydatków i dochodów budżetowych oraz środków pozabudżetowych według planu kont i zasad ustalonych dla jednostek budżetowych, z tym że wpłaty na dochody budżetowe księguje się bezpośrednio na koncie 62.

2. Oprócz właściwych kont z planu kont dla jednostek i zakładów budżetowych prezydia rad narodowych miast nie stanowiących powiatów i osiedli prowadzą ewidencję kasowego wykonania budżetu na następujących dodatkowych kontach:

101 - Rachunek podstawowy i rachunek wydatków budżetowych,

104 - Różne rozliczenia,

107 - Wydatki budżetu,

108 - Dochody budżetu,

109 - Nadwyżka budżetowa i rezerwa kasowa.

Konto 101 - Rachunek podstawowy i rachunek wydatków budżetowych.

1. Na koncie 101 księguje się operacje pieniężne dokonywane na rachunku podstawowym i rachunku wydatków budżetu w sumach dziennych według wyciągów bankowych.

2. Na stronie Wn księguje się sumy wpłacone na rachunki bankowe (Ma 104, 107, 108).

3. Na stronie Ma księguje się sumy wypłacone z rachunków bankowych (Wn 104, 107, 108).

4. Saldo konta 101 oznacza stan środków pieniężnych w Narodowym Banku Polskim pozostających do dyspozycji prezydium.

Konto 104 - Różne rozliczenia.

1. Na koncie 104 księguje się różne rozliczenia związane z wykonaniem budżetu.

2. Na stronie Wn księguje się:

1) (skreślony),

2) środki przelane na rachunki dysponentów kredytów (Ma 101),

3) dochody według sprawozdań jednostek budżetowych (Ma 108),

4) zwroty otrzymanych zasiłków kasowych (Ma 101),

5) przelewy udziałów budżetu powiatowego (Ma 101),

6) zwroty niewłaściwych wpłat (Ma 101),

7) niewłaściwe wypłaty (Ma 101),

8) wydatki dotyczące budżetu następnego roku (Ma 101),

9) dochody (udziały) otrzymane w roku następnym na rachunek budżetu roku poprzedniego (Ma 108).

3. Na stronie Ma księguje się:

1) (skreślony),

2) wydatki według sprawozdań dysponentów kredytów (Wn 107),

3) dochody przelane z rachunków jednostek budżetowych (Wn 101),

4) otrzymane zwrotne zasiłki kasowe (Wn 101),

5) niewłaściwe wpłaty (Wn 101),

6) zwroty niewłaściwych wypłat (Wn 101),

7) wydatki dokonane w roku ubiegłym na rachunek budżetu roku bieżącego (Wn 108),

8) dochody (udziały) otrzymane w roku bieżącym na rachunek budżetu roku ubiegłego (Wn 101).

4. Konto 104 ma dwa salda: saldo Wn oznacza stan należności, saldo Ma - stan zobowiązań.

Konto 107 - Wydatki budżetu.

1. Na koncie 107 księguje się wydatki budżetu.

2. Na stronie Wn księguje się wydatki (Ma 101, 104).

3. Na stronie Ma księguje się zmniejszenie wydatków (Wn 101, 104).

4. Saldo konta 107 oznacza stan wydatków. W zamknięciu rocznym saldo to przenosi się na konto 109 "Nadwyżka budżetowa i rezerwa kasowa".

Konto 108 - Dochody budżetu.

1. Na koncie 108 księguje się dochody budżetu.

2. Na stronie Ma księguje się dochody (Wn 101, 104).

3. Na stronie Wn księguje się udziały zarachowane na rzecz budżetu powiatowego (Ma 104) oraz zwroty i zmniejszenia dochodów (Ma 101, 104).

4. Saldo konta 108 oznacza stan dochodów. W zamknięciu rocznym saldo to przenosi się na konto 109 "Nadwyżka budżetowa i rezerwa kasowa".

Konto 109 - Nadwyżka budżetowa i rezerwa kasowa.

1. Na koncie 109 księguje się nadwyżkę budżetową i rezerwę kasową.

2. Na stronie Ma księguje się nadwyżkę budżetową i rezerwę kasową.

3. Na stronę Wn księguje się kwoty przeniesione z nadwyżki budżetowej na pokrycie dodatkowych kredytów (Ma 108).

4. Przeniesienie kwot między nadwyżką a rezerwą kasową księguje się na stronie Wn i Ma konta 109.

5. Saldo konta 109 oznacza stan nadwyżki budżetowej i rezerwy kasowej.

Analityczna księgowość wykonania budżetów miast nie stanowiących powiatów i osiedli.

§ 155. Prezydia rad narodowych miast nie stanowiących powiatów i osiedli prowadzą następujące konta analityczne:

1) w ramach konta 104:

a) 61 (skreślona),

b) konta środków i wydatków dysponentów kredytów - według dysponentów,

c) konta dochodów przelanych z rachunków jednostek budżetowych na rachunek podstawowy - według jednostek,

d) konto otrzymanych zasiłków kasowych,

e) konto udziałów budżetu powiatowego,

f) konto rozliczeń międzyokresowych,

g) konto "Inne rozrachunki";

2) w ramach konta 109:

a) konto nadwyżki budżetowej,

b) konto rezerwy kasowej.

Rozdział  14.

Inwentaryzacja.

Ogólne zasady inwentaryzacji.

§  156.

1. Inwentaryzacja polega na:

1) ustaleniu w drodze spisu z natury rzeczywistego stanu ilościowego wszelkich rzeczowych i pieniężnych składników majątkowych pozostających w dyspozycji jednostki,

2) wycenie rzeczowych składników majątkowych,

3) ustaleniu, wyjaśnieniu i odpisaniu ilościowych i wartościowych różnic pomiędzy rzeczywistym stanem składników majątkowych a stanem wynikającym z ksiąg rachunkowych jednostki,

4) ustaleniu i uzgodnieniu rozrachunków jednostki.

2. Inwentaryzacją należy objąć wszystkie środki własne i obce znajdujące się w jednostce. Inwentaryzacji podlegają:

1) składniki zaliczone do środków podstawowych,

2) składniki zaliczone do materiałów (materiały, przedmioty nietrwałe w użytkowaniu, inwentarz żywy, materiały w przerobie),

3) wyroby gotowe,

4) wyroby półgotowe i produkcja w toku,

5) opakowania i odpadki,

6) rozpoczęte inwestycje i kapitalne remonty,

7) środki pieniężne w kasie, papiery i znaki wartościowe oraz druki ścisłego zarachowania,

8) salda rachunków bankowych i rozrachunków.

3. Kierownik jednostki jest odpowiedzialny za prawidłowe i terminowe przeprowadzenie inwentaryzacji. Kierownik jednostki wydaje szczegółową instrukcję inwentaryzacyjną na zasadach niniejszych przepisów oraz przepisów wydanych przez organy nadrzędne.

Komisja inwentaryzacyjna.

§  157.

1. Do przeprowadzenia spisów z natury, jak również wyjaśnienia stwierdzonych różnic inwentaryzacyjnych i ustalenia przyczyn ich powstania kierownik jednostki powołuje komisję inwentaryzacyjną.

2. Na czele komisji inwentaryzacyjnej stoi wyznaczony przez kierownika jednostki przewodniczący komisji. Przewodniczącym komisji nie może być główny księgowy ani pracownik księgowości.

3. Liczbę członków komisji i jej skład osobowy ustala kierownik jednostki na wniosek głównego księgowego.

4. W uzasadnionych przypadkach komisja inwentaryzacyjna może podzielić teren jednostki na pola spisowe. W celu dokonania spisu z natury na danych polach spisowych komisja inwentaryzacyjna powołuje co najmniej dwuosobowe zespoły spisowe. Przy ustalaniu składu osobowego zespołów spisowych należy przestrzegać zasady, aby w skład zespołów nie wchodzili pracownicy odpowiedzialni za stan składników majątkowych, które mają być objęte spisem z natury.

5. W jednostkach o nielicznym składzie osobowym pracowników komisję inwentaryzacyjną powołuje jednostka nadrzędna.

Terminy inwentaryzacji.

§  158.

1. Jednostki obowiązane są przeprowadzić inwentaryzację:

1) 62 środków trwałych i przedmiotów nietrwałych w użytkowaniu oraz materiałów i wyrobów - przynajmniej raz w roku,

2) 63 (skreślony),

3) zapasów gospodarstw rolnych - na koniec roku,

4) inwestycji i kapitalnych remontów nie zakończonych - na koniec roku,

5) zapasów produkcji w toku, opakowań i odpadków - na koniec roku,

6) środków pieniężnych w kasie, papierów i znaków wartościowych oraz druków ścisłego zarachowania - co najmniej raz na kwartał i na koniec roku,

7) sald rozrachunków - na koniec roku,

8) sald rachunków bankowych - w terminach otrzymywania wyciągów bankowych.

2. Termin inwentaryzacji powinien przypadać zawsze na koniec miesiąca.

3. Inwentaryzację składników majątkowych przeprowadza się również na dzień, w którym nastąpił wypadek losowy lub inna okoliczność naruszająca stan składników majątkowych (kradzież, pożar itp.), oraz na dzień, w którym nastąpiła zmiana osoby odpowiedzialnej za stan określonych składników majątkowych.

4. Właściwe ministerstwa mogą w porozumieniu z Ministerstwem Finansów ustalić odmienną częstotliwość inwentaryzacji.

5. 64 Inwentaryzacja środków wymienionych w ust. 1 pkt 2 może być za zgodą jednostki nadrzędnej przeprowadzana metodą inwentaryzacji ciągłej według zasad, określonych odrębnymi przepisami.

Inwentaryzacja środków rzeczowych.

§  159.

1. Inwentaryzacja środków wymienionych w § 158 ust. 1 pkt 1-5 polega na sporządzeniu spisów z natury.

2. Spisy z natury powinny być dokonane na arkuszach spisowych (Wzór In 13) lub przy inwentaryzacji ciągłej (wzór In 20).

3. 65 Arkusze spisów z natury powinny być przed ich wydaniem członkom zespołów spisowych ostemplowane i ponumerowane oraz podpisane przez przewodniczącego komisji inwentaryzacyjnej. Arkusze te od momentu ich ostemplowania i ponumerowania traktuje się jako druki ścisłego zarachowania. Za prawidłowe rozliczenie się z otrzymanych przez zespoły spisowe arkuszy spisów odpowiedzialny jest przewodniczący komisji inwentaryzacyjnej.

§  160.

1. Składniki majątkowe powierzone jednej osobie odpowiedzialnej za całość i stan tych składników należy ująć na odrębnych arkuszach spisów z natury.

2. Przed rozpoczęciem spisu z natury osoba odpowiedzialna za całość i stan składników majątkowych powinna złożyć pisemne oświadczenie stwierdzające, że wszelkie dowody przychodu i rozchodu inwentaryzowanych składników zostały ujęte w ewidencji ilościowej oraz przekazane do działu księgowości.

3. Wpisywanie danych na arkuszach spisów z natury przeprowadza się atramentem, długopisem lub ołówkiem kopiowym bezpośrednio w czasie dokonywania spisu. Niedopuszczalne są jakiekolwiek wycierania, zeskrobywania itp. Omyłkowe zapisy należy tak przekreślić, aby można było odczytać poprzednią treść. Poprawki muszą być podpisane przez członka komisji inwentaryzacyjnej, który dokonał spisu, i osobę odpowiedzialną za całość i stan danych składników majątkowych.

4. Przy wpisywaniu środków do arkuszy spisów z natury należy stosować nomenklaturę oraz jednostki miary lub wagi, w jakiej środki są ujmowane w księgowości.

§  161.

1. Rzeczywistą ilość spisanych z natury zapasów materiałów, wyrobów, produktów itp. ustala się przez dokładne przeliczenie, zważenie lub zmierzenie.

2. W odniesieniu do materiałów, wyrobów i produktów przechowywanych w opakowaniu dopuszczalne jest określenie ilości przez przeliczenie jednakowych opakowań i przemnożenie przez wagę lub ilość, pod warunkiem jednak, że opakowanie znajduje się w stanie nie naruszonym oraz że dokonano wyrywkowej kontroli zawartości opakowań.

3. Ilościowy stan materiałów i wyrobów magazynowanych w zwałach oraz małowartościowych i ciężkich, a zajmujących wiele miejsca, określa się na podstawie obliczeń technicznych (np. według obmiarów i ciężaru gatunkowego).

4. W razie gdy zapas można ustalić tylko na podstawie obliczeń technicznych należy je przeprowadzić z największą dokładnością przez odpowiednie siły fachowe powołane przez przewodniczącego komisji inwentaryzacyjnej spośród pracowników jednostki lub zaproszonych rzeczoznawców. Obliczenia techniczne powinny być podpisane przez osoby przeprowadzające obliczenia i dołączone do arkusza spisowego.

§  162.

1. Liczenia, ważenia i pomiarów składników majątkowych oraz wpisu do arkuszy spisów z natury dokonuje członek zespołu spisowego w obecności osoby materialnie odpowiedzialnej za całość i stan spisywanych przedmiotów lub osoby przez nią upoważnionej.

2. Przed ukończeniem spisu z natury osoby dokonujące liczenia, ważenia i pomiarów składników majątkowych nie mogą być informowane o wielkości zapasów tych składników, wynikającej z ewidencji.

3. Z chwilą rozpoczęcia spisu z natury na danym polu spisowym nie wolno przyjmować lub wydawać składników majątkowych; gdyby jednak było to konieczne, wówczas należy zawiadomić o tym przewodniczącego komisji inwentaryzacyjnej, który wyda zarządzenia zapewniające prawidłowość spisu.

4. W przypadku gdy spis z natury danych składników majątkowych nie może być przeprowadzony w jednym dniu, spis może być rozpoczęty przed terminem inwentaryzacji, a zakończony po tym terminie. Dane spisu z natury należy skorygować o udokumentowane przychody i rozchody, które zostały dokonane w okresie między dniem, na który przypadał termin inwentaryzacji danych składników majątkowych, a dniem spisu.

§  163.

1. Środki podstawowe oraz przedmioty nietrwałe w użytkowaniu należy w miarę możności ujmować w arkuszach spisowych w taki sposób, aby było możliwe porównanie danych zawartych w arkuszach spisowych z odpowiednimi kontami księgowości analitycznej. Jeżeli porównanie arkuszy spisowych z kontami księgowymi nie jest możliwe, należy sporządzić na podstawie arkuszy spisowych zestawienie zbiorcze spisów z natury (wzór In 12) w układzie według kont księgowości analitycznej.

2. Każdy środek podstawowy powinien być zapisany w arkuszu spisowym pod oddzielną pozycją z podaniem numeru inwentarzowego. Nie dotyczy to tych środków podstawowych, które są ewidencjonowane w księdze inwentarzowej grupowo.

3. Co drugi rok inwentaryzacja środków podstawowych, z wyjątkiem bielizny, pościeli i odzieży, może być przeprowadzona za zgodą nadrzędnej jednostki według uproszczonych zasad, polegających na bezpośrednim porównaniu ewidencji księgowej ze stanem rzeczywistym oraz ustaleniu i wyjaśnieniu różnic ilościowych. Ujawnione różnice (niedobory, nadwyżki) ujmuje się w zestawieniach różnic inwentaryzacyjnych (§ 171). Fakt dokonania sprawdzenia oraz data sprawdzenia powinny być stwierdzone podpisami członków zespołu spisowego oraz osoby odpowiedzialnej za dane środki podstawowe na poszczególnych kontach księgi inwentarzowej.

4. Inwentaryzacja składników majątkowych odrębnie katalogowanych (§ 126 ust. 8) może być przeprowadzona według uproszczonych zasad polegających na sprawdzeniu prawidłowości ewidencji inwentaryzowanych środków, porównaniu danych ewidencji ze stanem rzeczywistym oraz ustaleniu i wyjaśnieniu różnic. Stwierdzone w czasie inwentaryzacji przeprowadzonej według zasad uproszczonych niedobory lub nadwyżki powinny być ujęte w zestawieniach różnic inwentaryzacyjnych (§ 171).

§  164.

1. Środki podstawowe lub materiały nie będące własnością jednostki należy objąć oddzielnymi arkuszami spisowymi, sporządzonymi w dwóch egzemplarzach, według jednostek będących właścicielami tych środków, z których jeden przesyła się właściwym jednostkom w celu porównania ze stanem ewidencyjnym i poświadczenia zgodności.

2. Inwentaryzację środków znajdujących się przejściowo poza jednostką (środki podstawowe wypożyczone lub przekazane w drodze) przeprowadza się przez szczegółowe sprawdzenie odpowiednich dokumentów oraz ich ewidencji księgowej.

§ 165. Inwentaryzacja produkcji w toku, materiałów w przerobie oraz inwestycji i kapitalnych remontów rozpoczętych powinna być dokonywana w sposób umożliwiający skontrolowanie stanu rzeczywistego z ewidencją księgową, a w szczególności czy rzeczywisty stopień zaawansowania robót odpowiada stanowi wynikającemu z księgowości.

§ 166. Składniki rzeczowe zepsute i zniszczone całkowicie lub częściowo (np. na skutek niewłaściwej konserwacji lub przechowywania) należy spisać na odrębnych arkuszach spisów z natury i oszacować uwzględniając zmniejszenie ich wartości.

Inwentaryzacja środków pieniężnych i druków ścisłego zarachowania.

§  167.

1. Inwentaryzację gotówki w kasie oraz papierów i znaków wartościowych przeprowadza się przez protokolarne sprawdzenie ich stanu rzeczywistego, porównanie ze stanem wynikającym z ksiąg oraz ustalenie i wyjaśnienie niedoborów i nadwyżek.

2. Inwentaryzację druków ścisłego zarachowania przeprowadza się przez protokolarne sprawdzenie i porównanie z ewidencją tych druków.

Inwentaryzacja rozrachunków i stanów rachunków bankowych.

§  168.

1. Inwentaryzację stanów rachunków bankowych i rozrachunków przeprowadza się przez ustalenie ich stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych oraz uzgodnienie:

1) z bankami - stanu rachunków bankowych oraz należności i zobowiązań regulowanych w trybie inkasa bankowego,

2) z odbiorcami i dostawcami - stanu rozrachunków nie regulowanych w trybie inkasa bankowego.

2. W celu uzgodnienia stanu rozrachunków:

1) jednostka - wierzyciel ma obowiązek wezwać dłużnika do potwierdzenia w ciągu 10 dni na piśmie według wzoru K 38 zgodności stanu należności,

2) jednostka - dłużnik ma obowiązek na wezwanie wierzyciela potwierdzić w ciągu 10 dni na piśmie stan zobowiązań.

Obowiązek uzgodnienia stanu rozrachunków nie dotyczy sald zerowych.

3. Uzgodnienie stanów rachunków bankowych przeprowadza się w oparciu o bieżąco otrzymywane z banku wyciągi z rachunków bankowych w sposób przewidziany w § 115.

4. Inwentaryzację stanów rachunków bankowych i rozrachunków przeprowadza główny księgowy.

Różnice inwentaryzacyjne.

§  169.

1. Przez różnice inwentaryzacyjne rozumie się:

1) różnice ilościowe i wartościowe między rzeczywistym stanem w dniu spisu rzeczowych składników majątkowych, uwidocznionych w arkuszach spisowych, a stanem księgowym na tenże dzień,

2) różnice między rzeczywistym stanem rozrachunków na dzień inwentaryzacji a stanem księgowym na tenże dzień.

2. Jako różnicę wartościową należy traktować zmniejszenie wartości składników rzeczowych wskutek zmian jakościowych, spowodowanych niewłaściwym użytkowaniem, przechowywaniem lub zabezpieczeniem.

§  170.

1. Różnice inwentaryzacyjne ustala się w drodze dokonania wyceny spisanych środków i porównania wyników z ewidencją księgową pod względem ilości i wartości.

2. Wyceny spisanych środków i porównania wyników dokonuje komisja inwentaryzacyjna przy współudziale głównego księgowego lub upoważnionego pracownika komórki księgowości.

§  171.

1. Różnice inwentaryzacyjne należy ująć w zestawieniach różnic inwentaryzacyjnych (wzór In 19) sporządzanych w sposób umożliwiający ustalenie łącznej sumy różnic inwentaryzacyjnych z podziałem jej według poszczególnych kont syntetycznych oraz według osób odpowiedzialnych za stan powierzonych ich pieczy składników majątkowych.

2. Zestawienia, o których mowa w ust. 1, należy sporządzić w sposób umożliwiający stwierdzenie powiązania poszczególnych pozycji zestawienia z pozycjami arkuszy spisowych, na podstawie których zostało ono sporządzone.

§  172.

1. Ustalone różnice pomiędzy stanem faktycznym spisanych środków a stanem księgowym powinny być szczegółowo zbadane, a przyczyny ich powstania wyjaśnione.

2. Przy ustalaniu różnic inwentaryzacyjnych ujawnione nadwyżki i niedobory nie mogą być kompensowane.

3. Komisja inwentaryzacyjna żąda wyjaśnień na piśmie od osób materialnie odpowiedzialnych za całość i stan składników majątkowych i po rozpatrzeniu tych wyjaśnień sporządza protokół dochodzeń (wzór In 18) uzasadniający powstanie niedoborów bądź wskazuje, które niedobory są nie usprawiedliwione i kogo należy za nie obciążyć.

Sprawozdanie komisji inwentaryzacyjnej.

§  173.

1. Po zakończeniu prac inwentaryzacyjnych i ustaleniu różnic inwentaryzacyjnych komisja inwentaryzacyjna sporządza pisemne sprawozdanie o przebiegu i wynikach inwentaryzacji oraz przedkłada to sprawozdanie wraz z dokumentacją kierownikowi jednostki.

2. Sprawozdanie komisji inwentaryzacyjnej powinno zawierać:

1) ocenę gospodarki jednostki w zakresie magazynowania, konserwacji i zabezpieczenia składników rzeczowych i innych,

2) wnioski w sprawie likwidacji i upłynnienia zbędnych zapasów środków podstawowych i materiałów,

3) wskazanie stwierdzonych niedoborów i nadwyżek z podaniem przyczyn ich powstania,

4) wnioski w sprawie uznania niedoborów za zawinione lub niezawinione,

5) wnioski w sprawie kompensaty nadwyżek i niedoborów,

6) wnioski w sprawie odpisania niedoborów niezawinionych oraz nadwyżek,

7) wnioski w sprawie wyceny roszczeń z tytułu niedoborów zawinionych oraz obciążenia nimi osób materialnie odpowiedzialnych.

Rozdział  15.

Sprawozdawczość.

Przepisy ogólne.

§  174.

1. Sprawozdania budżetowe składają jednostki - jednostkom wyższego stopnia, mianowicie:

1) zakłady budżetowe - nadzorującym je dysponentom kredytów budżetowych,

2) dysponenci kredytów - dysponentom wyższego stopnia,

3) dysponenci główni - organom finansowym,

4) organy finansowe - organom finansowym wyższego stopnia.

2. Rozróżnia się sprawozdania:

1) jednostkowe, sporządzane przez każdą jednostkę sprawozdawczą z własnych ksiąg,

2) łączne, sporządzane przez dysponentów drugiego i pierwszego stopnia ze sprawozdań jednostek podległych i własnego sprawozdania jednostkowego,

3) zbiorcze, sporządzane przez organy finansowe z wykonania budżetów zbiorczych.

3. 66 Sprawozdania sporządza się w okresach miesięcznych, półrocznych i rocznych.

4. Sprawozdania sporządza się w sumach narastających, tj. w sumach od początku roku do końca okresu sprawozdawczego.

5. Poszczególne egzemplarze sprawozdań przesyła się w takiej ilości egzemplarzy, jaką ustali odbiorca sprawozdań.

Przyjmowanie sprawozdań.

§  175.

1. Jednostki przyjmujące sprawozdania jednostkowe powinny przyjmowane sprawozdania zbadać pod względem prawidłowości rachunkowej, w szczególności czy:

1) złożono wypełnione w należyty sposób wszystkie obowiązujące daną jednostkę sprawozdawczą wzory sprawozdawcze,

2) sprawozdania nie zawierają błędów arytmetycznych,

3) poszczególne sprawozdania są ze sobą powiązane w należyty sposób pod względem liczbowym,

4) sprawozdania zostały opracowane na podstawie zapasów księgowych, doprowadzonych do ostatniego dnia okresu sprawozdawczego.

2. W celu wykonania czynności, o których mowa w ust. 1, jednostki przyjmujące sprawozdania mogą żądać złożenia do wglądu wraz ze sprawozdaniami ksiąg i dokumentów przez siebie określonych.

3. 67 Jednostki przyjmujące sprawozdania powinny pisemnie potwierdzać ich przyjęcie.

§  176.

1. Jednostki przyjmujące sprawozdania łączne i zbiorcze badają przyjmowane sprawozdania pod względem prawidłowości rachunkowej w zakresie określonym w § 175 ust. 1 pkt 1-3, a ponadto czy sprawozdania zostały opracowane na podstawie należycie sprawdzonego materiału źródłowego.

2. Jednostki przyjmujące sprawozdania mogą żądać złożenia do wglądu określonych dowodów materiału źródłowego.

§  177.

1. Wszelkie nieprawidłowości ujawnione w trakcie badania sprawozdań jednostek niższego stopnia powinny być usunięte przed sporządzeniem sprawozdań łącznych (zbiorczych) w drodze właściwych księgowań w okresie sprawozdawczym.

2. Nieprawidłowości, których usunięcie w terminie przewidzianym dla złożenia sprawozdań nie było możliwe powinny być omówione w notatce objaśniającej, dołączonej do sprawozdania łącznego (zbiorczego) wraz z podaniem środków przedsięwziętych dla ich usunięcia w następnym okresie sprawozdawczym.

Sprawozdania miesięczne o dochodach i wydatkach budżetów terenowych.

§  178.

1. 68 Jednostki budżetowe i organy finansowe sporządzają sprawozdania miesięczne o dochodach i o wydatkach budżetów terenowych. Sprawozdania te sporządza się po upływie następujących miesięcy: luty, marzec, maj, czerwiec, sierpień, wrzesień, październik i grudzień.

2. 69 Jednostki budżetowe sporządzają sprawozdania miesięczne w szczegółowości ustalonej przez organy finansowe w zaokrągleniu do 100 zł.

3. Organy finansowe sporządzają sprawozdania miesięczne na formularzach ustalanych i dostarczanych przez Ministerstwo Finansów.

4. Ustala się następujące terminy doręczania jednostkom wyższego stopnia sprawozdań wymienionych w ust. 1 po upływie okresu sprawozdawczego:

1) dla dysponentów trzeciego stopnia - do dnia 3,

2) dla dysponentów głównych stopnia powiatowego, dla prezydiów rad narodowych miast nie stanowiących powiatów i osiedli oraz dla organów finansowych dzielnicowych rad narodowych (z wyjątkiem dzielnicowych rad narodowych miast wyłączonych z województw) - do dnia 5,

3) dla dysponentów głównych stopnia wojewódzkiego i organów finansowych stopnia powiatowego - do dnia 8,

4) dla organów finansowych stopnia wojewódzkiego - do dnia 13.

Sprawozdania półroczne. ⁷⁰

§  179.

1. 71 Wprowadza się następujące sprawozdania półroczne:

1) bilans obrotów i sald (wzór Rb 49),

2) sprawozdanie o dochodach budżetowych (wzór Rb 27),

3) sprawozdanie o wydatkach budżetowych (wzór Rb 28),

4) sprawozdanie o środkach pozabudżetowych (zakładach budżetowych, funduszach celowych, środkach specjalnych - (wzór Rb 30),

5) sprawozdanie o gospodarstwach pomocniczych (wzór Rb 29),

6) sprawozdanie z działalności w zakresie inwestycji i kapitalnych remontów (wzór Rb 32).

2. W bilansach łącznych i zbiorczych nie podaje się obrotów.

3. Małe jednostki prowadzące księgowość uproszczoną w sposób określony w rozdziale 11 niniejszych przepisów sporządzają zamiast bilansu sprawozdanie o stanie rachunków (wzór Rb 31).

§  180.

1. 72 Ustała się następujące terminy doręczenia sprawozdań jednostkom wyższego stopnia po upływie okresu sprawozdawczego:

1) w zakresie budżetu centralnego:

a) dla dysponentów kredytów trzeciego stopnia i zakładów budżetowych - do dnia 7,

b) dla dysponentów kredytów drugiego stopnia - do dnia 16,

c) dla głównych dysponentów kredytów - do dnia 25,

2) w zakresie budżetów terenowych:

a) dla dysponentów kredytów trzeciego stopnia i zakładów budżetowych - do dnia 5,

b) dla głównych dysponentów kredytów budżetów stopnia powiatowego, dla prezydiów rad narodowych miast nie stanowiących powiatów i osiedli, dla dzielnicowych organów finansowych miast stanowiących powiaty oraz dla głównych dysponentów kredytów budżetów stopnia wojewódzkiego nie posiadających jednostek podległych - do dnia 8,

c) dla głównych dysponentów kredytów budżetów stopnia wojewódzkiego posiadających jednostki podległe - do dnia 12,

d) dla organów finansowych stopnia powiatowego - do dnia 15,

e) dla organów finansowych stopnia wojewódzkiego - do dnia 25.

2. 73 Odpisy sprawozdań główni dysponenci kredytów budżetu centralnego przesyłają Najwyższej Izbie Kontroli, a organy finansowe stopnia wojewódzkiego - właściwym delegaturom Najwyższej Izby Kontroli.

3. Odpisy sprawozdań z działalności w zakresie inwestycji i kapitalnych remontów przesyłają:

1) jednostki - bankom finansującym inwestycje,

2) główni dysponenci kredytów budżetu centralnego - centralom banków finansujących inwestycje i Głównemu Urzędowi Statystycznemu,

3) organy finansowe stopnia wojewódzkiego - Głównemu Urzędowi Statystycznemu.

4. 74 Ministerstwa i centralne urzędy mogą w zakresie budżetu centralnego wprowadzić obowiązek sporządzenia sprawozdań za III kwartał.

Sprawozdania roczne.

§  181.

1. Wprowadza się następujące roczne sprawozdania i wykazy:

1) bilans obrotów i sald (wzór Rb 49) wraz z bilansem zamknięcia,

2) sprawozdanie o dochodach budżetowych (wzór Rb 27),

3) sprawozdanie o wydatkach budżetowych (wzór Rb 28),

4) sprawozdanie o środkach pozabudżetowych (zakładach budżetowych, funduszach celowych, środkach specjalnych - wzór Rb 30,

5) sprawozdanie o gospodarstwach pomocniczych (wzór Rb 29),

6) 75 (skreślony),

7) sprawozdanie z działalności w zakresie inwestycji i kapitalnych remontów (wzór Rb 32),

8) sprawozdanie o wykonaniu budżetów terenowych (wzór Rb 56),

9) sprawozdanie o podziale zrealizowanych wydatków i dochodów budżetów terenowych według budżetów (wzór Rb 57),

10) sprawozdanie opisowo-analityczne,

11) wykazy należności i zobowiązań,

12) wykaz materiałów,

13) wykaz środków podstawowych.

2. 76 (skreślony).

3. Sprawozdanie o wykonaniu budżetów terenowych (wzór Rb 56) oraz sprawozdanie o podziale wydatków i dochodów budżetów terenowych według budżetów (wzór Rb 57) sporządzają tylko organy finansowe.

§  182.

1. Sprawozdanie opisowo-analityczne z wykonania budżetu sporządza się w układzie odpowiadającym układowi sprawozdań liczbowych, ujmując w odrębne sprawozdania analizę i ocenę każdego działu.

2. Sprawozdanie opisowo-analityczne powinno zawierać analizę i ocenę:

1) wykonania zadań w zakresie dochodów budżetowych w poszczególnych rodzajach dochodów z podaniem przyczyn odchyleń od kwot budżetu oraz stanu zaległości,

2) wykonania zadań planu gospodarczego, wskaźników budżetowych i norm budżetowych w powiązaniu z wykonaniem budżetu,

3) wykonania budżetu w zakresie wydatków w stosunku do kwot budżetu z podaniem przyczyn odchyleń od założeń planowych,

4) przebiegu finansowania jednostek i zadań budżetowych,

5) wykonania planów środków pozabudżetowych w powiązaniu z wykonaniem zadań rzeczowych oraz rozliczeń z budżetem.

3. W odrębnej części sprawozdania opisowego należy podać analizę i ocenę:

1) stanu gospodarki środkami rzeczowymi i ich inwentaryzacji,

2) stanu rozliczeń z zaliczkobiorcami, dłużnikami i wierzycielami,

3) stanu dyscypliny budżetowej,

4) stanu rachunkowości i kontroli.

§  183.

1. Ustala się następujące terminy doręczenia sprawozdań rocznych jednostkom wyższego stopnia:

1) 77 w zakresie budżetu centralnego:

a) dla dysponentów kredytów 3 stopnia, zakładów budżetowych - do dnia 28 stycznia,

b) dla dysponentów kredytów 2 stopnia - do dnia 10 lutego,

c) dla głównych dysponentów kredytów - dla sprawozdań cyfrowych do dnia 28 lutego, dla sprawozdań opisowo-analitycznych do dnia 30 kwietnia,

2) w zakresie budżetów terenowych:

a) 78 dla dysponentów kredytów 3 stopnia, zakładów budżetowych: dla sprawozdań cyfrowych - do dnia 20 stycznia, dla sprawozdań opisowo-analitycznych - do dnia 31 stycznia,

b) dla głównych dysponentów kredytów budżetów stopnia powiatowego, prezydiów rad narodowych miast nie stanowiących powiatów i osiedli, dzielnicowych organów finansowych miast stanowiących powiaty:

dla sprawozdań cyfrowych - do dnia 31 stycznia,

dla sprawozdań opisowo-analitycznych - do dnia 15 lutego,

c) dla głównych dysponentów kredytów budżetów stopnia wojewódzkiego i organów finansowych stopnia powiatowego: dla sprawozdań cyfrowych - do dnia 15 lutego, dla sprawozdań opisowo-analitycznych - do dnia 10 marca,

d) dla organów finansowych stopnia wojewódzkiego: dla sprawozdań cyfrowych do dnia 10 marca, dla sprawozdań opisowo-analitycznych - do dnia 31 marca.

2. Przepisy § 180 ust. 2 i 3 stosuje się do sprawozdań rocznych.

Uzgadnianie sprawozdań z bankami.

§  184.

1. 79 Sprawozdania półroczne i roczne podlegają uzgodnieniu z właściwymi oddziałami NBP w następującym zakresie:

1) bilanse jednostkowe - co do zgodności sald na wszystkich rachunkach bankowych prowadzonych w NBP,

2) roczne bilanse zbiorcze organów finansowych - co do zgodności stanu środków pieniężnych na rachunkach podstawowych,

3) 80 sprawozdania o dochodach budżetowych (wzór Rb 27) oraz o wydatkach budżetowych (wzór Rb 28), dotyczące budżetu centralnego - co do zgodności zrealizowanych dochodów i wydatków budżetowych w zakresie odrębnie ustalonym,

4) 81 (skreślony).

2. 82 Uzgodnienie sprawozdań oddziały banków potwierdzają odciskiem stempla dziennego na właściwych sprawozdaniach.

§  185.

1. 83 NBP potwierdza zgodność sprawozdań półrocznych:

1) w zakresie budżetu centralnego:

a) oddziały operacyjne - w okresie od 1 do 7 dnia po upływie półrocza,

b) oddziały wojewódzkie - w okresie od 9 do 16 dnia po upływie półrocza,

c) centrala - w okresie od 18 do 25 dnia po upływie półrocza,

2) w zakresie budżetów terenowych od dnia pierwszego po upływie półrocza do dnia wyznaczonego dla złożenia sprawozdań.

2. NBP potwierdza zgodność sprawozdań rocznych:

1) w zakresie budżetu centralnego:

a) 84 oddziały operacyjne - w okresie od 9 do 26 stycznia,

b) 85 oddziały wojewódzkie - w okresie od 1 do 9 lutego,

c) 86 centrala - w okresie od 18 do 23 lutego,

2) w zakresie budżetów terenowych w okresie od 9 stycznia do dnia wyznaczonego dla złożenia sprawozdań.

3. W przypadku nieuzgodnienia sprawozdań w obowiązujących terminach NBP może wstrzymać wypłaty z rachunków właściwych jednostek.

§ 186. 87 (skreślony).

Sprawozdania banków.

§ 187. Narodowy Bank Polski przedstawia Ministerstwu Finansów następujące sprawozdania z wykonania budżetu:

1) sprawozdania o stanach kont bilansowych, na których są ewidencjonowane środki budżetu Państwa - w terminach ustalonych oddzielnymi przepisami,

2) sprawozdanie miesięczne o dochodach i wydatkach budżetu centralnego - w układzie i terminach ustalonych oddzielnie,

3) sprawozdanie roczne o dochodach i wydatkach budżetu centralnego w układzie według części budżetowych - do dnia 5 po uzgodnieniu rachunków budżetowych z głównymi dysponentami kredytów.

§ 188. 88 (skreślony).

§ 189. 89 (skreślony).

Przesyłanie sprawozdań z wykonania budżetów terenowych w zakresie resortowym.

§  190.

1. Organy finansowe stopnia powiatowego i wojewódzkiego jednocześnie z doręczeniem sprawozdań zbiorczych jednostce wyższego stopnia doręczają w 2 egzemplarzach kopie kwartalnych i rocznych sprawozdań o dochodach budżetowych (wzór Rb 27) oraz o wydatkach budżetowych (wzór Rb 28) właściwym wydziałom prezydium rady narodowej.

2. Wydziały przesyłają sprawozdania, wymienione w ust. 1, nadrzędnym jednostkom.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do sprawozdań o środkach pozabudżetowych, określonych przez właściwe jednostki nadrzędne.

Rozdział  16.

Okresy przejściowe.

Okres przejściowy przed rozpoczęciem roku budżetowego.

§  191.

1. Rachunki bankowe otwiera się na dany rok budżetowy przed początkiem roku, a mianowicie z dniem rozpoczęcia operacji dotyczących następnego roku budżetowego.

2. Przed rozpoczęciem roku budżetowego zalicza się na rachunki bankowe roku następnego dotyczące tego roku: otwarte kredyty budżetowe budżetu centralnego, przelane środki pieniężne budżetów terenowych oraz płatne z góry wynagrodzenia pracowników za miesiąc styczeń następnego roku.

Okres przejściowy po zakończeniu roku budżetowego.

§  192.

1. W celu zaliczenia dokonanych z końcem roku budżetowego operacji na rachunki właściwego roku budżetowego wprowadza się okres przejściowy dla operacji na rachunkach bankowych po kalendarzowym zakończeniu roku budżetowego.

2. W okresie do dnia 8 styczna roku następnego po roku budżetowym zalicza się na rachunki bankowe roku ubiegłego:

1) dochody pobrane do dnia 31 grudnia przez kasy jednostek,

2) należności podatkowe przelane lub zainkasowane przez bank płatnika do dnia 31 grudnia,

3) wpłaty z zysku i nadwyżek środków obrotowych oraz różnic budżetowych, przelane lub zainkasowane przez bank płatnika do dnia 31 grudnia,

4) nadwyżki zakładów budżetowych, środków specjalnych i gospodarstw pomocniczych, przelane do dnia 31 grudnia,

5) przelewy z tytułu rozliczenia salda rozdziału "wpływy do rozliczenia",

6) zwroty wydatków budżetowych, dokonanych z kredytów roku ubiegłego,

7) zwroty sum niewłaściwie zaliczonych na rachunki wydatków budżetowych,

8) operacje z tytułu likwidacji rachunków budżetowych.

3. W okresie do dnia 30 stycznia mogą być księgowane na rachunkach bankowych wydatków budżetu centralnego roku ubiegłego wydatki z tytułu przelewu udziałów w dochodach budżetu centralnego na rzecz budżetów terenowych.

4. Po upływie okresu przejściowego mogą być księgowane na rachunkach budżetowych tylko sprostowania pomyłek, stwierdzonych przy uzgadnianiu sprawozdań za rok ubiegły.

Oznaczanie dowodów bankowych w okresie przejściowym.

§ 193. 90 Na dowodach bankowych podlegających księgowaniu w okresach przejściowych na rachunkach bankowych następnego lub ubiegłego roku powinien być zamieszczony napis: "Dotyczy roku 19...".

Wykaz wzorów.

§ przepisów Nazwa wzoru i symbole

20 Polecenie otwarcia - przekazania kredytów - Rb 25

22 Rozdzielnik kredytów - Rb 23

26 (skreślony)

39 Raport kasowy - Fin 1 (format A4) i Fin 1 a (format A5)

40 Księga druków ścisłego zarachowania - Rb 22

46 Spis przedmiotów inwentarza - Rb 40

48 Przyjęcie środka trwałego OT - Kmt 101

48 Protokół zdawczo-odbiorczy środka trwałego PT - Kmt 103

48 Likwidacja środka trwałego (przedmiotu nietrwałego) - Kmt 104

54 Magazyn przyjmie - Gm 20 (formularz ilościowy), Gm 22 (formularz ilościowo-wartościowy), Gm 24 (formularz ilościowo-wartościowy ze stanem końcowym)

55 Magazyn wyda - Gm 21 (formularz ilościowy), Gm 23 (formularz ilościowo-wartościowy), Gm 25 (formularz ilościowo-wartościowy ze stanem końcowym)

55 Zapotrzebowanie żywnościowe - Rb 41

56 Karta magazynowa - Gm 28

56 Księga magazynowa - Gm 26

64 Kwitariusz przychodowy - Rb 2

67a Kwitariusz przychodowo-ewidencyjny - Rb 3

70 Rejestr zawiadomień pocztowych - Rb 4

78 Lista płatnicza - Rb 5 (okładki formatu A4X2), Rb 5a (wkładki formatu A4X2), 5b (okładki formatu A5X2), 5c (format A5) i 5d (format A4)

86 Rozliczenie z zaliczki - Fin 34

97 Polecenie księgowania - K 34 (format A4) i K 35 (format A5)

101 Dziennik - główna - Rb 6 (30 kont), Rb 6a (20 kont), Rb 6c (15 kont) i Rb 6d (25 kont)

101 Dziennik uniwersalny (przebitkowy) - K 18 (dwukolumnowy) i K 16 (trzykolumnowy)

101 Karta kontowa uniwersalna (przebitkowa) - K 19 (dwukolumnowa), K 17 (trzykolumnowa), K 40 (10-kolumnowa) i K 42 (15-kolumnowa)

106 Zestawienie obrotów i sald - K 33

116 (skreślony)

116 (skreślony)

116 Księga kontowa dochodów - Rb 36

118 Karta wydatków - Rb 18

121 Karta analityczna inwestycji - Kir 12

121 Karta nakładów na remonty kapitalne - Kir 6

121 Dziennik inwestycji i remontów kapitalnych - Kir 7

122 Karta wynagrodzeń - Rb 21

123 Księga kontowa uniwersalna - Rb 9

124 Karta materiałowa ilościowo-wartościowa - K 11

124 Księcia materiałowa ilościowo-wartościowa - Rb 34

124 Dziennik materiałowy (przebitkowy) - K 1

124 Karta materiałowa (przebitkowa) - K 2

124 (skreślony)

125 Zestawienie przychodu - rozchodu materiałów - Rb 42

125 Księga remanentów materiałów - Krh 36

126 Księcia inwentarzowa - Rb 14

137 Księga wydatków - Rb 51

140 Księga materiałowa ilościowa - Rb 52

145 Rejestr kasy - Rb 44

146 Rejestr bankowy - Rb 53

147 Rejestr wydatków budżetowych - Rb 45

148 Rejestr sum do rozliczenia - Rb 46

149 Rejestr wierzycieli - Rb 47

150 Rejestr dłużników - Rb 54

151 Rejestr dochodów budżetowych - Rb 48

159 Arkusz spisu z natury - In 13

159 Arkusz spisu z natury - In 20

163 Zestawienie zbiorcze spisów z natury - In 12

168 Wezwanie do uzgodnienia kont - K 38

171 Zestawienie różnic inwentaryzacyjnych - In 19

172 Protokół dochodzeń - In 18

179 Bilans obrotów i sald - Rb 49

179 Sprawozdanie o dochodach budżetowych - Rb 27

179 Sprawozdanie o wydatkach budżetowych - Rb 28

179 Sprawozdanie o środkach pozabudżetowych - Rb 30

179 Sprawozdanie o gospodarstwach pomocniczych - Rb 29

179 Sprawozdanie z działalności w zakresie inwestycji i kapitalnych remontów - Rb 32

179 Sprawozdanie o stanie rachunków - Rb 31

181 (skreślony)

181 Sprawozdanie o wykonaniu budżetów terenowych - Rb 56

181 Sprawozdanie o podziale dochodów i wydatków budżetów terenowych według budżetów - Rb 57

grafika

¹ Załącznik § 6 pkt 1 lit. c) skreślona przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

² Załącznik § 6 pkt 1 lit. d) skreślona przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

³ Załącznik § 7 zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁴ Załącznik § 10 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁵ Załącznik § 10 ust. 3 skreślony przez § 1 pkt 2 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁶ Załącznik § 10 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. c) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁷ Załącznik § 11 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁸ Załącznik § 11 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁹ Załącznik § 11 ust. 3 skreślony przez § 1 pkt 3 lit. c) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

¹⁰ Załącznik § 11 ust. 5 skreślony przez § 1 pkt 3 lit. d) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

¹¹ Załącznik § 11 ust. 6 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. d) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

¹² Załącznik § 14 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 3 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

¹³ Załącznik § 15 ust. 3 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

¹⁴ Załącznik § 16 ust. 1 skreślony przez § 1 pkt 5 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

¹⁵ Załącznik § 16 ust. 2 skreślony przez § 1 pkt 5 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

¹⁶ Załącznik § 16 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 4 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

¹⁷ Załącznik § 16 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

¹⁸ Załącznik § 18 ust. 3 skreślony przez § 1 pkt 5 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

¹⁹ Załącznik § 18 ust. 4 skreślony przez § 1 pkt 6 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

²⁰ Załącznik § 19 zmieniony przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

²¹ Załącznik § 20 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 8 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

²² Załącznik § 21 ust. 2 skreślony przez § 1 pkt 9 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

²³ Załącznik § 25 dodany przez § 1 pkt 6 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

²⁴ Załącznik § 26 zmieniony przez § 1 pkt 10 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

²⁵ Załącznik § 26 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

²⁶ Załącznik § 26 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

²⁷ Załącznik § 27 skreślony przez § 1 pkt 11 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

²⁸ Załącznik § 29 ust. 2:

- zmieniony przez § 1 zarządzenia z dnia 22 grudnia 1961 r. (M.P.62.2.4) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1962 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 8 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

²⁹ Załącznik § 30 dodany przez § 1 pkt 9 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

³⁰ Załącznik § 32 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 12 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

³¹ Załącznik § 32 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 12 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

³² Załącznik § 33 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 12 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

³³ Załącznik § 39 ust. 6 dodany przez § 1 pkt 13 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

³⁴ Załącznik § 46 zmieniony przez § 1 pkt 14 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

³⁵ Załącznik § 48 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 15 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

³⁶ Załącznik § 48 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 15 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

³⁷ Załącznik § 49 pkt 5 zmieniony przez § 1 pkt 16 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

³⁸ Załącznik § 49 pkt 6 zmieniony przez § 1 pkt 16 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

³⁹ Załącznik § 67a dodany przez § 1 pkt 17 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁴⁰ Załącznik § 67a ust. 3 dodany przez § 1 pkt 10 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁴¹ Załącznik § 72 ust. 2 dodany przez § 1 pkt 11 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁴² Załącznik § 75 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 18 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁴³ Załącznik § 75 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 18 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁴⁴ Załącznik § 75 ust. 3 pkt 5 dodany przez § 1 pkt 12 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁴⁵ Załącznik § 75 ust. 3 pkt 6 dodany przez § 1 pkt 12 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁴⁶ Załącznik § 89 ust. 2 pkt 7 zmieniony przez § 1 pkt 19 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁴⁷ Załącznik § 89 ust. 6 zmieniony przez § 1 pkt 19 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁴⁸ Załącznik § 114 ust. 5 dodany przez § 1 pkt 20 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁴⁹ Załącznik § 115:

- zmieniony przez § 1 pkt 21-52 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 13-16 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁵⁰ Załącznik § 116 zmieniony przez § 1 pkt 53 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁵¹ Załącznik § 117 zmieniony przez § 1 pkt 16 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁵² Załącznik § 118 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 55 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁵³ Załącznik § 119 zmieniony przez § 1 pkt 17 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁵⁴ Załącznik § 124 ust. 3 skreślony przez § 1 pkt 57 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁵⁵ Załącznik § 125a dodany przez § 1 pkt 58 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁵⁶ Załącznik § 125b dodany przez § 1 pkt 58 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁵⁷ Załącznik § 152:

- skreślony przez § 1 pkt 59 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 18 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁵⁸ Załącznik § 153 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 60 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁵⁹ Załącznik § 153 ust. 1 pkt 2 skreślony przez § 1 pkt 19 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁶⁰ Załącznik § 154 zmieniony przez § 1 pkt 61 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁶¹ Załącznik § 155 pkt 1 lit. a) skreślona przez § 1 pkt 62 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁶² Załącznik § 158 ust. 1 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 63 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁶³ Załącznik § 158 ust. 1 pkt 2 skreślony przez § 1 pkt 63 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁶⁴ Załącznik § 158 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 20 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1968 r. (M.P.69.1.1) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 14 stycznia 1969 r.

⁶⁵ Załącznik § 159 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 64 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁶⁶ Załącznik § 174 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 65 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁶⁷ Załącznik § 175 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 66 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁶⁸ Załącznik § 178 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 67 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁶⁹ Załącznik § 178 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 67 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁷⁰ Tytuł zmieniony przez § 1 pkt 68 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁷¹ Załącznik § 179 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 69 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁷² Załącznik § 180 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 70 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁷³ Załącznik § 180 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 70 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁷⁴ Załącznik § 180 ust. 4 dodany przez § 1 pkt 70 lit. c) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁷⁵ Załącznik § 181 ust. 1 pkt 6 skreślony przez § 1 pkt 71 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁷⁶ Załącznik § 181 ust. 2 skreślony przez § 1 pkt 71 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁷⁷ Załącznik § 183 ust. 1 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 72 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁷⁸ Załącznik § 183 ust. 1 pkt 2 lit. a) zmieniona przez § 1 pkt 72 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁷⁹ Załącznik § 184 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 73 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁸⁰ Załącznik § 184 ust. 1 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 73 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁸¹ Załącznik § 184 ust. 1 pkt 4 skreślony przez § 1 pkt 73 lit. c) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁸² Załącznik § 184 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 73 lit. d) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁸³ Załącznik § 185 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 74 lit. a) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁸⁴ Załącznik § 185 ust. 2 pkt 1 lit. a) zmieniona przez § 1 pkt 74 lit. b) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁸⁵ Załącznik § 185 ust. 2 pkt 1 lit. b) zmieniony przez § 1 pkt 74 lit. c) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁸⁶ Załącznik § 185 ust. 2 pkt 1 lit. c) zmieniony przez § 1 pkt 74 lit. d) zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁸⁷ Załącznik § 186 skreślony przez § 1 pkt 75 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁸⁸ Załącznik § 188 skreślony przez § 1 pkt 75 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁸⁹ Załącznik § 189 skreślony przez § 1 pkt 75 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.

⁹⁰ Załącznik § 193 zmieniony przez § 1 pkt 76 zarządzenia z dnia 20 grudnia 1965 r. (M.P.65.72.414) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1966 r.