Dział 2 - Ogólne zasady opodatkowania. - Podatek obrotowy od jednostek gospodarki uspołecznionej.

Monitor Polski

M.P.1952.A-97.1488

Akt utracił moc

Wersja od: 1 czerwca 1954 r.

DZIAŁ  II.

Ogólne zasady opodatkowania.

Rozdział  1.

Podmiot opodatkowania.

§  5.

1. Podatnikiem jest jednostka gospodarcza, trudniąca się:

1) wytwarzaniem, przetwarzaniem bądź wydobyciem produktu;

2) wykańczaniem, naprawą bądź odnawianiem produktu w tym celu nabytego;

3) skupem w celu dalszej odsprzedaży płodów i przedmiotów przemysłu ludowego i artystycznego od wytwórcy oraz odpadków użytkowych bez względu na to, czy czynności te stanowią główny, czy też uboczny przedmiot jej działalności.

2. Podatnikiem jest również udzielający innym osobom zamówień - w zakresie swej działalności - na wyroby z własnego materiału.

3. Podatnikiem staje się ponadto jednostka gospodarcza w przypadku, gdy nabywszy produkt, zwolniony od podatku z uwagi na jego przeznaczenie lub opodatkowany według niższej stawki w zależności od przeznaczenia, nie udowodni, że zużyła go w celu uzasadniającym uwolnienie od podatku bądź opodatkowanie według niższej stawki.

§ 6. Jednostka gospodarcza jest jednocześnie podatnikiem i płatnikiem podatku; jednakże płatnikiem podatku należnego od jednostki gospodarczej, działającej na zasadzie wewnętrznego ograniczonego rozrachunku gospodarczego, jest jednostka, w skład której wchodzi podatnik.

§ 7. Minister Finansów w porozumieniu z właściwym ministrem może w przypadkach gospodarczo uzasadnionych określić jako płatnika inną jednostkę, aniżeli wymienioną w § 6.

Rozdział  2.

Przedmiot opodatkowania.

§  8.

1. Podatkowi podlega wynikający z działalności gospodarczej obrót, osiągnięty ze sprzedaży (zaliczenia) lub wymiany produktów wytworzonych, przetworzonych, wykończonych, naprawionych, odnowionych lub wydobytych w kraju albo pochodzących ze skupu krajowego (§ 5).

2. Za produkty, których obrót podlega opodatkowaniu na warunkach określonych w § 9, uważa się:

1) wyroby gotowe (całkowicie wykończone);

2) wyroby nie wykończone i części wyrobów oraz półfabrykaty;

3) kopaliny;

4) płody;

5) odpadki użytkowe, zbywane przez jednostkę skupu.

3. Opodatkowaniu podlega również wartość sprzedażna nieodpłatnych deputatów pracowniczych.

4. Za płody uważa się wszelkie produkty gospodarki rolnej, hodowlanej, ogrodniczej, leśnej, rybnej itp.

§  9.

1. Obrotem jest przypadająca należność (odpłata) w gotówce lub w naturze za produkty sprzedane po cenie zbytu, ustalonej zgodnie z przepisami obowiązującymi w zakresie systemu cen.

2. Zużycie produktów przez jednostkę gospodarczą na cele produkcyjne, ogólnozakładowe, pozazakładowe, inwestycje i remonty kapitalne, jeżeli ich zaliczenie następuje po cenie zbytu, uważa się za obrót podlegający opodatkowaniu.

3. Jeżeli produkt jest sprzedawany zgodnie z przepisami o zasadach organizacji finansowej i systemu finansowego po cenie zbytu, powiększonej o marżę handlową, wówczas obrotem jest osiągnięta należność (odpłata), zmniejszona o powyższą marżę.

4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się w przypadkach, określonych w § 36, § 38 ust. 2, § 41 ust. 2 i § 42.

§ 10. W przypadku wykończenia, naprawy lub odnowienia już opodatkowanego produktu (§ 15), obrotem jest należność (§ 9 ust. 1) pomniejszona o cenę nabycia produktu wziętego do wykończenia, naprawy lub odnowienia pod warunkiem, że cena nabycia produktu wziętego do wykończenia, naprawy lub odnowienia jest ujęta w fakturze (rachunku) w oddzielną pozycję.

§ 11. Przy odpłacie w naturze (§ 9 ust. 1) oraz przy nieodpłatnych deputatach pracowniczych (§ 8 ust. 3) obrotem jest wartość sprzedażna produktu, obliczona według ceny zbytu danego produktu.

§ 12. Jeżeli według umowy dostawa produktu i zapłata ceny następuje okresowo lub częściami, za obrót uważa się tylko kwoty należne w okresie płatności podatku.

§ 13. Obrót osiągnięty ze sprzedaży produktów, podlega opodatkowaniu w zasadzie jeden raz, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w §§ 14, 15, 35 i 40.

§  14.

1. Produkt otrzymany w wyniku przetworzenia produktu opodatkowanego podlega opodatkowaniu.

2. Za przetworzenie uważa się tego rodzaju przerób bądź przekształcenie produktu, w wyniku których powstaje nowy produkt.

§  15.

1. Produkt, od którego uiszczono podatek, podlega opodatkowaniu w przypadku poddania go wykończeniu, naprawie (remontowi) lub odnowieniu.

2. Za wykończenie uważa się takie końcowe czynności produkcyjne, w wyniku których udoskonala się lub nadaje się ostateczną formę zewnętrzną poprzednio wytworzonemu produktowi i które mają wpływ na zmianę jakości bądź wartości produktu, lecz nie zmieniają jego rodzaju lub istoty.

3. Za naprawę (remont) lub odnowienie produktu uważa się czynności, polegające na przywróceniu właściwości użytkowych, wyglądu lub stanu pierwotnego produktu używanego.

§ 16. Nie uważa się za przetworzenie, wykończenie, naprawę lub odnowienie:

1) czynności, mających na celu przygotowanie produktu do obrotu, jak sortowania, suszenia, krajania (rąbania), paczkowania, formowania, rozlewania (butelkowania), rozcieńczania, zwijania, czyszczenia, prania, prasowania, dekatyzowania, cerowania itp.;

2) czynności polegającej na poprawkach i uzupełnieniach braków produkcyjnych nowego produktu;

3) montażu maszyn i urządzeń przemysłowych, o ile czynności montażu polegają na złączeniu gotowych części składowych, od których uiszczono już podatek obrotowy, i jeżeli części te nadają się wyłącznie do zmontowania ściśle określonych maszyn lub urządzeń.

§  17.

1. Minister Finansów w porozumieniu z właściwym ministrem rozstrzyga w przypadkach wątpliwych, czy daną czynność należy uważać za przetworzenie, wykończenie, naprawę (remont) lub odnowienie.

2. Minister Finansów w porozumieniu z właściwym ministrem może uznać za przetworzenie w rozumieniu § 14 ust. 2 dwie lub więcej czynności, o których mowa w § 16 pkt 1, jeżeli dokonywane są wyłącznie sposobem przemysłowym, a w wyniku otrzymuje się produkt odmienny pod względem rodzaju od produktu poddanego powyższym zabiegom.

Rozdział  3.

Data dokonania obrotu.

§ 18. 1 Za datę dokonania obrotu uważa się:

1) przy rozliczeniach inkasowych (akceptowych i bezakceptowych) - datę złożenia (wysłania) żądania zapłaty do inkasa bankowego;

2) przy rozliczeniach pozainkasowych - datę wysłania faktury bądź innego dokumentu zastępującego fakturę do odbiorcy, albo przy sprzedaży gotówkowej - datę wpłaty przez odbiorcę należności wynikającej z faktury;

3) w przypadku, o którym mowa w § 27 - dzień zużycia lub stwierdzenia zużycia produktu niezgodnie z przeznaczeniem.

Rozdział  4.

Wyłączenia z obrotu i zwolnienia podatkowe.

§ 19. Wyłącza się z obrotu:

1) wartość produktów zwróconych jednostce gospodarczej; w razie zmiany stawki podatkowej zwrotowi podlega podatek przypadający od tych zwrotów według stawki obowiązującej w chwili powstania zobowiązania podatkowego;

2) kwoty stanowiące zwrot wydatków i kosztów rzeczywiście poniesionych w imieniu i na rachunek nabywcy według zasad określonych w pkt 1, o ile zostaną wydzielone w rachunku w oddzielną pozycję;

3) podatki i opłaty, które pobiera podatnik wyłącznie jako inkasent;

4) należność z tytułu kaucji za wypożyczone opakowanie;

5) opusty z ceny, dokonywane wyłącznie na zarządzenie władz bądź organów do tego powołanych, na warunkach określonych w pkt 1.

§  20.

1. Wolne są od podatku obroty, osiągnięte:

1) przez przedsiębiorstwa budżetowe i inne jednostki budżetowe wchodzące do budżetu pełnymi dochodami i wydatkami oraz przez ich pomocnicze jednostki gospodarcze, z wyłączeniem tych jednostek, które działają według zasad rozrachunku gospodarczego;

2) przez:

a) państwowe jednostki wykonawstwa inwestycyjnego,

b) inne jednostki - w zakresie wykonawstwa inwestycyjnego, finansowanego w ramach pokrycia finansowego inwestycji oraz w ramach planu sfinansowania kapitalnych remontów z wyjątkiem obrotów osiągniętych ze sprzedaży wytworzonych materiałów budowlanych oraz prefabrykatów;

3) przez jednostki gospodarcze podległe Ministrowi Obrony Narodowej, a dokonywane na rzecz wojska;

4) przez jednostki gospodarcze, podległe Ministrowi Bezpieczeństwa Publicznego, a dokonywane na rzecz służby bezpieczeństwa;

5) przez jednostki gospodarcze, podległe Ministrowi Poczt i Telegrafów, a dokonywane na potrzeby poczty i telekomunikacji;

6) przez zakłady wodociągowe i kanalizacyjne;

7) przez Zakłady Produkcji Pomocniczej Łączności;

8) przez Mennicę Państwową;

9) przez Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych;

10) przez państwowe wytwórnie protez;

11) przez przedsiębiorstwo "Polskie Uzdrowiska" - w zakresie lecznictwa zdrojowego;

12) przez apteki społeczne;

13) przez Fundusz Wczasów Pracowniczych";

14) przez jednostki gospodarcze, trudniące się skupem, ze sprzedaży produktów, płodów i odpadków użytkowych innej jednostce trudniącej się skupem, której obroty podlegają opodatkowaniu;

15) przez Zarząd Ośrodków Akademickich;

16) ze sprzedaży i likwidacji środków trwałych;

17) ze sprzedaży produktów po cenie, do której w myśl przepisów o zasadach organizacji finansowej i systemu finansowego bądź zarządzeń szczególnych władz naczelnych podatek obrotowy nie jest wliczony.

2. Zwolnienia, o których mowa w ust. 1, o ile mają charakter zwolnień podmiotowych, stosuje się tylko do obrotów, należących do zakresu działalności danej jednostki gospodarczej.

3. Minister Finansów w porozumieniu z Przewodniczącym Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego może zwalniać w całości lub w części od podatku obroty, osiągnięte przez poszczególne jednostki gospodarcze bądź grupy tych jednostek ze sprzedaży poszczególnych rodzajów produktów bądź grup produktów.

Rozdział  5.

Stawki podatku.

§  21.

1. Wysokość podatku ustala Minister Finansów w porozumieniu z Przewodniczącym Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego:

1) w wysokości różnicy między ustaloną w trybie obowiązującym dla poszczególnego produktu lub grupy produktów ceną zbytu a:

a) ceną fabryczną (tj. planowanym kosztem własnym danego produktu lub grupy produktów w poszczególnej jednostce gospodarczej, zwiększonym o zysk planowy) albo

b) przeciętną ceną fabryczną (tj. planowanym przeciętnym kosztem własnym danego produktu lub grupy produktów w grupie jednostek gospodarczych, powiększonym o zysk planowy);

2) kwotowo od jednostki produktu;

3) w określonym stosunku procentowym do obrotu danym produktem lub grupą produktów, który może być zróżnicowany w zależności od osoby podatnika (płatnika) lub nabywcy;

4) w stosunku procentowym do obrotu, jaki wynikać będzie ze stosunku planowej akumulacji, pomniejszonej o zysk planowy, do planowej realizacji w danym roku gospodarczym lub w danym kwartale dla określonej jednostki gospodarczej lub określonej grupy jednostek gospodarczych.

2. Ubytki spirytusu oraz nieodpłatne deputaty pracownicze podlegają najwyższej stawce podatku, przewidzianej dla danego produktu (przy spirytusie - najwyższej stawce, określonej dla spirytusu konsumpcyjnego).

Rozdział  6.

Płatność podatku.

§  22.

1. 2 Podatek jest płatny za okresy dekadowe, liczone od pierwszego dnia miesiąca (od dnia 1 do 10, od 11 do 20 oraz od 21 do końca miesiąca), od obrotów dokonanych w danej dekadzie - w ciągu 13 dni po upływie dekady na rachunek właściwego terytorialnie dla płatnika organu finansowego (tj. do dnia 23 danego miesiąca oraz do dnia 3 i 13 następnego miesiąca).

2. Nowopowstające jednostki gospodarcze opłacają podatek od obrotów osiągniętych w pierwszym miesiącu swej działalności gospodarczej w ciągu 15 dni po upływie miesiąca.

3. Podatek, przypadający od obrotów, osiągniętych przez jednostki gospodarcze przemysłów: spirytusowego, tytoniowego, solnego, zapałczanego, drożdżowego i cukrowniczego, potrąca Narodowy Bank Polski z zainkasowanych faktur i odprowadza bezpośrednio na rachunek właściwego dla danego podatnika (płatnika) organu finansowego.

§ 23. Spółdzielnie, które w poprzednim roku podatkowym uiściły podatek obrotowy w kwocie nie przekraczającej 200.000 zł, a położone są w miejscowościach, nie będących siedzibą organów finansowych, opłacają podatek od dokonanych obrotów za okresy miesięczne do dnia 25 następnego miesiąca,

§  24.

1. Minister Finansów może skrócić lub przedłużyć okresy oraz terminy płatności podatku, o których mowa w § 22 ust. 1 i § 23, na wniosek banku finansującego daną jednostkę gospodarczą w zależności od kształtowania się cyklu inkasowego tej jednostki.

2. Tryb wpłacania podatku, określony w § 22 ust. 3, może być rozciągnięty przez Ministra Finansów na inne produkty bądź na innych podatników (płatników).

3. Jednostki gospodarcze, opłacające podatek w trybie określonym w § 22 ust. 3, powinny w fakturze podać wysokość stawki podatku, określonej dla produktu objętego fakturą, oraz kwotę należnego podatku.

§ 25. Podatnik (płatnik) jest obowiązany do obliczania i wpłacania należnego podatku bez wezwania organu finansowego.

§ 26. Jednostki gospodarcze zbywające produkty podlegające opodatkowaniu według różnych stawek mogą uiszczać podatek według średniej stawki, obliczonej na podstawie wpływów podatkowych od tych produktów w ubiegłym miesiącu. Np. wpływ podatkowy w poprzednim miesiącu składał się z następujących należności:

produkt A - obrót 700, stawka podatku 11%, produkt B - obrót 1.500, stawka podatku 15%, produkt C - obrót 12.000, stawka podatku 6%. Podatek wyniósł: od produktu A - 77, od produktu B - 225, od produktu C - 720, razem 1.022. Suma obrotów wyniosła 14.200, czyli średnia stawka podatku wynosi:

§ 27. Jeżeli nabywca produktu zwolnionego od podatku z uwagi na jego przeznaczenie lub produktu, dla którego ustalono niższą stawkę w zależności od przeznaczenia tego produktu, nie udowodni, że zużył go w celu uzasadniającym zwolnienie od podatku bądź opodatkowanie według niższej stawki, obowiązany jest uiścić podatek przypadający od obrotu tym produktem według najwyższej stawki przewidzianej dla tego produktu bądź dopłatę w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem uiszczonym od obrotu tym produktem przez zbywcę a podatkiem obliczonym według najwyższej stawki, przewidzianej dla danego produktu.

§  28.

1. Jednostka gospodarcza, opłacająca podatek od obrotów według różnych stawek podatkowych, powinna prowadzić ewidencję obrotów podlegających poszczególnym stawkom.

2. W przypadku gdy jednostka gospodarcza nie prowadzi ewidencji obrotów w sposób określony w ust. 1, wówczas do nieokreślonych rodzajowo obrotów stosuje się najwyższą stawkę podatku, uiszczaną przez tę jednostkę.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również w przypadku, gdy część obrotu zwolniona jest od podatku bądź nie podlega opodatkowaniu, bądź też gdy część należności podlega wyłączeniu z obrotu, a nadto w przypadku, gdy określone obroty podlegają różnym podatkom (podatkowi obrotowemu bądź podatkowi od operacji nietowarowych).

§  29.

1. Jeżeli w wyniku obrachunku przeprowadzonego w późniejszym okresie sprawozdawczym bądź w wyniku uiszczenia podatku w trybie określonym w § 26 powstanie różnica pomiędzy kwotą podatku ostatecznie ustaloną za okresy płatności od początku roku podatkowego a kwotą podatku wykazaną w sprawozdaniach za te okresy (§ 30) - należy różnicę tę wpłacić w terminie, wyznaczonym na złożenie najbliższego sprawozdania.

2. Jeżeli w wyniku obrachunku powstanie nadpłata, podlega ona zaliczeniu na podatek należny w przyszłym okresie bądź też zwrotowi.

Rozdział  7.

Sprawozdania i deklaracje podatkowe.

§  30.

1. Płatnik jest obowiązany do składania sprawozdań podatkowych i deklaracji podatkowych według wzorów określonych przez Ministra Finansów.

2. 3 Sprawozdania podatkowe składa się za okresy miesięczne i roczne we właściwym terytorialnie dla płatnika organie finansowym. Sprawozdanie miesięczne składa się w terminie do dnia 23 następnego miesiąca, sprawozdanie zaś roczne - w terminie wyznaczonym na składanie bilansu rocznego, jednakże najpóźniej do dnia 30 kwietnia następnego roku podatkowego.

3. Sprawozdanie miesięczne powinno zawierać zestawienie obrotów i należnego podatku od początku roku podatkowego do miesiąca sprawozdawczego i za miesiąc sprawozdawczy z uwzględnieniem dokonanych sprostowań.

4. Sprawozdanie roczne powinno zawierać ostateczne rozliczenie podatkowe za rok podatkowy.

5. W przypadku potrącenia podatku z zainkasowanych faktur przez Narodowy Bank Polski do złożenia sprawozdania obowiązana jest jednostka gospodarcza (płatnik).

§  31.

1. Niezależnie od obowiązku składania sprawozdania podatkowego, o którym mowa w § 30, płatnik jest obowiązany do złożenia organowi finansowemu, w terminie płatności podatku (§ 22 ust. 1), deklaracji o wysokości obrotów za okres płatności podatku oraz przypadającego podatku.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadkach określonych w § 22 ust. 2 i 3 i § 23.

§ 32. W razie nie złożenia w określonym terminie sprawozdania miesięcznego bądź deklaracji podatkowej płatnik jest obowiązany do uiszczenia podatku w wysokości 110% podatku należnego za poprzedni okres (miesiąc bądź dekadę).

¹ § 18 zmieniony przez § 1 pkt 1 uchwały nr 263 z dnia 8 maja 1954 r. (M.P.54.A-48.664) zmieniającej nin. uchwałę z dniem 1 czerwca 1954 r.

² § 22 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 uchwały nr 263 z dnia 8 maja 1954 r. (M.P.54.A-48.664) zmieniającej nin. uchwałę z dniem 1 czerwca 1954 r.

³ § 30 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 3 uchwały nr 263 z dnia 8 maja 1954 r. (M.P.54.A-48.664) zmieniającej nin. uchwałę z dniem 1 czerwca 1954 r.