Określenie narzędzi pomiarowych podlegających obowiązkowi legalizacji oraz warunki zgłaszania tych narzędzi do legalizacji.
M.P.1972.53.284
Akt utracił mocZARZĄDZENIE
PREZESA POLSKIEGO KOMITETU NORMALIZACJI I MIAR
z dnia 6 listopada 1972 r.
w sprawie określenia narzędzi pomiarowych podlegających obowiązkowi legalizacji oraz warunków zgłaszania tych narzędzi do legalizacji.
ZAŁĄCZNIK Nr 1 1
WYKAZ NARZĘDZI POMIAROWYCH PODLEGAJĄCYCH OBOWIĄZKOWI LEGALIZACJI
WYKAZ NARZĘDZI POMIAROWYCH PODLEGAJĄCYCH OBOWIĄZKOWI LEGALIZACJI
Lp. | Wyszczególnienie narzędzi pomiarowych | Okresy ważności legalizacji narzędzi pomiarowych |
1 | 2 | 3 |
A. Narzędzia do pomiaru geometrycznych wielkości ciał stałych. | ||
1. Narzędzia do warsztatowych pomiarów długości i kąta. | ||
1 | Kontrolne płytki wzorcowe (podstawowe), tj. płytki najwyższej klasy dokładności w zakładzie wytwórczym, służące do sprawdzania metodą porównawczą płytek wzorcowych niższych klas dokładności, zwanych podporządkowanymi oraz do wzorcowania najdokładniejszych narzędzi pomiarowych | 13 miesięcy |
2. Narzędzia do pomiarów liniowych i powierzchni. | ||
2 | Przymiary sztywne liniowe: | |
a) kontrolne | 3 lata | |
b) użytkowe (z wyjątkiem geodezyjnych) | jeden raz po wyprodukowaniu | |
3 | Przymiary wstęgowe metalowe: | |
a) kontrolne | 25 miesięcy | |
b) użytkowe | 3 lata | |
4 | Przymiary bławatne | jeden raz po wyprodukowaniu |
5 | Średnicomierze do drewna | 3 lata |
6 | Przymiary do pomiaru wysokości napełnienia zbiorników | okres ważności legalizacji odpowiada okresowi legalizacji zbiorników |
7 | Sita do klasyfikacji jęczmienia browarnego: | |
a) kontrolne | 13 miesięcy | |
b) użytkowe | 3 lata | |
8 | Przyrządy do pomiaru długości drutu, kabli, tkanin, materiałów taśmowych, papierowych i innych | 3 lata |
9 | Drogomierze: | |
a) kontrolne stacyjne | - 25 miesięcy, | |
b) użytkowe wskazujące rejestrujące oraz wskazujące i rejestrujące pojazdów samochodowych dwuśladowych, z wyjątkiem stosowanych do motocykli z przyczepą boczną oraz ciągników: | ||
- produkowane w kraju | - po wyprodukowaniu i po zainstalowaniu w pojeździe przez producenta tych pojazdów, | |
- importowane (luzem lub zainstalowane w pojazdach) | - przed przeznaczeniem do sprzedaży lub użytku, | |
- użytkowane przez jednostki gospodarki uspołecznionej | - po zainstalowaniu w pojeździe i po każdorazowym naruszeniu zabezpieczeń (plomb), | |
10 | Ramy do pomiaru drewna w stosach | 3 lata |
11 | Przyrządy do pomiaru powierzchni skór (planimetry i maszyny do pomiaru powierzchni skór) | 3 lata |
12 | Pipety do określania szybkości opadania krwinek: | |
a) kontrolne | 25 miesięcy | |
b) użytkowe | jeden raz po wyprodukowaniu | |
B. Narzędzia do pomiaru masy. | ||
13 | Narzędzia kontrolne do sprawdzania odważników i wag: | |
a) zwyczajnych i dokładniejszych | 13 miesięcy | |
b) analitycznych, technicznych i torsyjnych | 25 miesięcy | |
14 | Odważniki handlowe zwyczajne i dokładniejsze | 3 lata |
15 | Odważniki analityczne i techniczne | 25 miesięcy |
16 | Wagi użytkowe zwyczajne i dokładniejsze: | |
a) dźwigniowo-obciążnikowe, z wyjątkiem wag prostych uchylnych i wag do użytku domowego | 3 lata | |
b) dźwigniowo-sprężynowe, z wyjątkiem wag do użytku domowego | 3 lata | |
c) elektroniczne | 3 lata | |
d) izotopowe | 3 lata | |
e) dozowniki objętościowe | 3 lata | |
17 | Wagi wysokiej dokładności: | |
a) analityczne i techniczne | - 25 miesięcy, | |
b) torsyjne i hydrostatyczne | - po wyprodukowaniu i po każdorazowej naprawie, | |
C. Narzędzia do pomiaru wielkości kinematycznych. | ||
1. Narzędzia do pomiaru czasu i częstotliwości. | ||
18 | Chronometry okrętowe | 4 lata |
19 | Stopery kontrolne: | |
a) mechaniczne | - 13 miesięcy, | |
b) elektryczne | - 25 miesięcy, | |
20 | Sprawdzarki dobowego chodu zegarów (chronokomparatory) | 25 miesięcy |
21 | Częstotliwościomierze kontrolne: | |
a) o dokładności niższej niż 10-6 | 25 miesięcy | |
b) o dokładności 10-6 i wyższej | 3 lata | |
22 | Generatory kontrolne: | |
a) o dokładności niższej niż 10-6 | 25 miesięcy | |
b) o dokładności 10-6 i wyższej | 3 lata | |
23 | Zegary kwarcowe kontrolne | 3 lata |
2. Narzędzia do pomiaru prędkości oraz liczby obrotów. | ||
24 | Tachometry: | |
a) użytkowe | 3 lata | |
b) kontrolne | 25 miesięcy | |
25 | Prędkościomierze: | |
a) kontrolne | - 25 miesięcy, | |
b) użytkowe wskazujące oraz wskazujące i rejestrujące pojazdów samochodowych dwuśladowych, z wyjątkiem stosowanych do motocykli z przyczepą boczną oraz ciągników | ||
- produkowane w kraju | - po wyprodukowaniu i po zainstalowaniu w pojeździe przez producenta tych pojazdów, | |
- importowane (luzem lub zainstalowane w pojazdach) | - przed przeznaczeniem do sprzedaży lub użytku, | |
26 | Taksometry | 13 miesięcy |
27 | Przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów | 13 miesięcy |
28 | Przetworniki przyspieszeń piezoelektryczne | 13 miesięcy |
29 | Przetworniki prędkości indukcyjne o masie do 200 g | 13 miesięcy |
30 | Mierniki i rejestratory drgań: | |
a) do pomiaru drgań periodycznych | 13 miesięcy | |
b) do pomiaru drgań nieperiodycznych | 13 miesięcy | |
D. Narzędzia do pomiaru objętości, przepływu płynów oraz do pomiaru ciśnienia. | ||
1. Narzędzia do statycznego pomiaru objętości. | ||
31 | Pojemniki zwyczajne: | |
a) jednomiarowe | jeden raz po wyprodukowaniu | |
b) wielomiarowe (menzury zwyczajne) z wyjątkiem szklanych | 3 lata | |
32 | Pojemniki dokładniejsze | 3 lata |
33 | Kolby: | |
a) zwyczajne metalowe II rzędu | 3 lata | |
b) kontrolne metalowe I rzędu | 5 lat | |
c) kontrolne szklane | jeden raz po wyprodukowaniu | |
d) szklane z jedna kreską klasy niedokładności "A" i "B" | jeden raz po wyprodukowaniu | |
34 | Pipety: | |
a) do butyrometrycznego badania mleka pełnego lub śmietany | - po wyprodukowaniu, | |
b) do bakteriologicznego badania mleka | - po wyprodukowaniu, | |
c) laboratoryjne jednomiarowe klasy dokładności "A" i "B" | - po wyprodukowaniu, | |
d) laboratoryjne wielomiarowe klasy dokładności "A" | - po wyprodukowaniu, | |
35 | Biurety klasy niedokładności "A" i "B" | jeden raz po wyprodukowaniu |
36 | Mikrobiurety wg Banga klasy niedokładności "A" i "B" | jeden raz po wyprodukowaniu |
37 | Butyrometry | jeden raz po wyprodukowaniu |
38 | Cylindry pomiarowe (menzury szklane) klasy dokładności "A" wzorcowane na wlew | - po wyprodukowaniu, |
39 | Menzury wirówkowe do oznaczania zanieczyszczeń i wody w ropie i przetworach naftowych | jeden raz po wyprodukowaniu |
40 | Mierniki objętości mleka z podzielnią pływakową | 3 lata |
41 | Mierniki zużycia paliwa | 3 lata |
42 | Beczki: | |
a) do piwa oraz inne stosowane jako naczynia pomiarowe | - 3 lata, | |
b) do wina | - 5 lat, | |
43 | Zbiorniki pomiarowe stałe: | |
a) odbieralniki spirytusu | 4 lata | |
b) magazynowe do spirytusu | 10 lat | |
c) do innych cieczy | 11 lat | |
44 | Cysterny pomiarowe | 5 lat |
45 | Pojemnikowe odmierzacze cieczy | 3 lata |
46 | Przyrządy sześcianujące do wody | 25 miesięcy |
47 | Przyrządy sześcianujące do gazu | 25 miesięcy |
48 | Zbiorniki kontrolne do sprawdzania przepływomierzy cieczy | 5 lat |
2. Przyrządy do pomiaru przepływu płynów. | ||
49 | Gazomierze kontrolne | 25 miesięcy |
50 | Rotametry kontrolne | 4 lata |
51 | Przepływomierze kontrolne komorowe do cieczy | 6 miesięcy |
52 | Gazomierze użytkowe silnikowe | jeden raz po wyprodukowaniu i po każdorazowej naprawie |
53 | Wodomierze silnikowe: | |
a) domowe | 6 lat | |
b) przemysłowe | 4 lata | |
54 | Przepływomierze paliw ciekłych i olejów mineralnych | 3 lata |
55 | Odmierzacze paliw ciekłych z przepływomierzami | 3 lata |
56 | Przepływomierze do cieczy spożywczych | 3 lata |
3. Narzędzia do pomiaru ciśnienia. | ||
57 | (skreślona) | |
58 | Manometry, wakuometry i monowakuometry kontrolne: | |
a) sprężynowe | 13 miesięcy | |
b) hydrostatyczne | jeden raz po wyprodukowaniu oraz w razie wymiany rurek pomiarowych | |
59 | Ciśnieniomierze różnicowe kontrolne | 5 lat |
60 | Mikromanometry kontrolne | 5 lat |
61 | Manometry obciążnikowo-tłokowe | 5 lat |
62 | Barometry i wysokościomierze kontrolne | 25 miesięcy |
63 | Sfigmomanometry do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi: | |
a) sprężynowe | 3 lata | |
b) hydrostatyczne | jeden raz po wyprodukowaniu oraz w razie wymiany rurek pomiarowych | |
E. Narzędzia kontrolne do pomiaru siły i wytrzymałości materiałów. | ||
64 | Siłomierze kontrolne do sił statycznych | 25 miesięcy |
65 | Wzorce twardości Brinella | jeden raz po wyprodukowaniu |
66 | Wzorce twardości Rockwella | - 25 miesięcy, |
67 | Wzorce twardości Vickersa (makro) | - 25 miesięcy, |
68 | Twardościomierze kontrolne | 13 miesięcy |
69 | Stanowiska kontrolne do sprawdzania siłomierzy | każdorazowo po sprawdzeniu ustala Polski Komitet Normalizacji i Miar |
F. Przyrządy do pomiaru wielkości elektrycznych. | ||
1. Przyrządy do pomiaru prądu, napięcia, mocy, energii elektrycznej i oporu, sprawdzane prądem stałym lub zmiennym o niskiej częstotliwości. | ||
70 | Oporniki wzorcowe kontrolne | 25 miesięcy |
71 | Ogniwa kontrolne | 13 miesięcy |
72 | Oporniki precyzyjne kontrolne | 25 miesięcy |
73 | Kompensatory kontrolne prądu stałego | 25 miesięcy |
74 | Mostki kontrolne do pomiaru oporu prądem stałym | 25 miesięcy |
75 | Amperomierze kontrolne | 25 miesięcy |
76 | Woltomierze kontrolne | 25 miesięcy |
77 | Watomierze kontrolne | 25 miesięcy |
78 | Liczniki: | |
a) energii elektrycznej prądu stałego kilowatogodzin, z wyjątkiem liczników elektrolitycznych | - 4 lata, | |
b) transformatorowe (przekładnikowe) do pomiarów pośrednich i półpośrednich oraz liczników mocy nominalnej ponad 30 kilowatów | - 4 lata, | |
c) energii elektrycznej do pomiarów bezpośrednich prądu jednofazowego wyrobu Zakładów "Mera-Pafal" oznaczone znakiem fabrycznym A 52 | - 20 lat, | |
d) inne nie wyszczególnione pod lit. a), b), c) | - 15 lat, | |
79 | Liczniki godzin pracy silnika elektrycznego | 3 lata |
80 | Liczniki kontrolne | 13 miesięcy |
81 | Przekładniki energetyczne klasy 0,5 i dokładniejsze | jeden raz po wyprodukowaniu oraz po każdorazowej naprawie |
82 | Przekładniki laboratoryjne klasy 0,2 i dokładniejsze: | |
a) kontrolne | 5 lat | |
b) użytkowe | jeden raz po wyprodukowaniu oraz po każdorazowej naprawie | |
83 | Mostki kontrolne do pomiaru błędów przekładników | 25 miesięcy |
84 | Skrzynki obciążeń kontrolne dla przekładników o częstotliwości 50 Hz | 25 miesięcy |
2. Przyrządy do pomiaru wielkości elektrycznych w elektronice. | ||
1) Wzorce RLC: | ||
85 | Wzorce indukcyjności stałe | 13 miesięcy |
86 | Wzorce indukcyjności regulowane | 13 miesięcy |
87 | Wzorce pojemności stałe | 13 miesięcy |
88 | Wzorce pojemności regulowane | 13 miesięcy |
89 | Wzorce oporności (w zakresie do 100 MHz) | 13 miesięcy |
2) Przyrządy i wzorce do pomiarów impedancji, tłumienia oraz do pomiarów wartości skutecznej sinusoidalnego napięcia prądu i mocy w zakresie częstotliwości do 3.000 MHz: | ||
90 | Współosiowe wzorce impedancji w zakresie do 8,5 GHz | 13 miesięcy |
91 | Współosiowe linie pomiarowe w zakresie powyżej 0,15 GHz | 13 miesięcy |
92 | Kontrolne wzorce współczynnika strat dielektrycznych tg δ dielektryków w zakresie do 100 MHz | 13 miesięcy |
93 | Kontrolne przetworniki termoelektryczne napięciowe | 3 lata |
94 | Kontrolne przetworniki termoelektryczne prądowe | 3 lata |
95 | Woltomierze kontrolne w zakresie od 10 mV do 100 V | 13 miesięcy |
96 | Amperomierze kontrolne w zakresie od 10 mA do 2 A | 13 miesięcy |
97 | Kontrolne termoelektryczne przetworniki mocy | 3 lata |
98 | Kontrolne mierniki mocy, wyposażone w głowice absorbcyjne w zakresie do 10 mW | 13 miesięcy |
99 | Kontrolne źródła sinusoidalnych wielkości napięcia prądu lub mocy | 13 miesięcy |
100 | Tłumiki stosowane jako wzorce tłumienia w zakresie częstotliwości do 3.000 MHz: | |
a) stałe | 13 miesięcy | |
b) regulowane | 13 miesięcy | |
3) Narzędzia do pomiaru wielkości akustycznych: | ||
101 | Wzorce ciśnienia akustycznego (pistonfony, wzorcowe źródła dźwięku) | - 25 miesięcy, |
102 | Kontrolne narzędzia do sprawdzania słuchawek pomiarowych: "sztuczne ucho" oraz "sztuczny mastoid" | - 3 lata, |
103 | Słuchawki pomiarowe powietrzne i kostne | - 13 miesięcy, |
104 | Audiometry (przeglądowe, kliniczne) | - 13 miesięcy, |
105 | Mierniki poziomu dźwięku | - 13 miesięcy, |
106 | Mikrofony pomiarowe | - 13 miesięcy, |
107 | Przedwzmacniacze do przetworników dźwięku | - 3 lata, |
108 | Analizatory pasmowe | - 3 lata, |
109 | (skreślona) | |
110 | (skreślona) | |
G. Narzędzia do pomiaru światła i barwy. | ||
111 | Kontrolne wzorce światłości kierunkowej | dla narzędzi pomiarowych wymienionych pod lp. 111 do 115 w okresie ustalonym każdorazowo w świadectwie legalizacji |
112 | Kontrolne wzorce strumienia świetlnego | |
113 | Kontrolne wzorce temperatury barwowej | |
114 | Filtry kontrolne o znanym widmowym (całkowitym lub dla określonego obszaru widmowego) współczynniku przepuszczania w zakresie widma widzialnego oraz o znanych składowych trójchromatycznych dla wzorcowych źródeł światła | dla narzędzi pomiarowych wymienionych pod lp. 111 do 115 w okresie ustalonym każdorazowo w świadectwie legalizacji |
115 | Wzorce bieli o znanym bezwzględnym widmowym (całkowitym lub dla określonego obszaru widmowego) współczynniku odbicia lub luminancji w określonej geometrii pomiarowej | |
116 | Kolorymetry kontrolne do pomiaru współrzędnych trójchromatycznych źródeł światła oraz składowych trójchromatycznych materiałów przepuszczających i odbijających | 25 miesięcy |
117 | Luksomierze | 25 miesięcy |
118 | Nitomierze | 25 miesięcy |
119 | Monochromatory pryzmatyczne i siatkowe na zakres widmowy od 200-1.000 nm | 4 lata |
H. Narzędzia do pomiaru temperatury. | ||
120 | Pirometry monochromatyczne kontrolne | 13 miesięcy |
121 | Termometry szklane kontrolne | jeden raz po wyprodukowaniu |
122 | Termometry szklane użytkowe: | |
a) lekarskie | jeden raz po wyprodukowaniu | |
b) techniczne do badań przetworów naftowych | jeden raz po wyprodukowaniu | |
c) laboratoryjne ogólnego zastosowania (ze stałą ilością cieczy termometrycznej, bez urządzeń dodatkowych) o zakresie wskazań zawartym w przedziale -60 do 500°C z działką elementarną nie mniejszą niż 0,1°C | jeden raz po wyprodukowaniu | |
d) meteorologiczne rtęciowe zwykłe | jeden raz po wyprodukowaniu | |
e) meteorologiczne rtęciowe maksymalne | jeden raz po wyprodukowaniu | |
123 | Lampy termometryczne - wzorce temperatury czarnej | 25 miesięcy |
124 | Kontrolne czujniki termometrów oporowych | - 25 miesięcy |
125 | Termoelementy kontrolne | 13 miesięcy |
J. Narzędzia do pomiaru promieniowania jonizującego. | ||
126 | Dawkomierze kontrolne terapeutyczne promieniowania X i gamma | okres ustalony każdorazowo w świadectwie legalizacji |
127 | Dawkomierze użytkowe terapeutyczne promieniowania X i gamma | okres ustalony każdorazowo w świadectwie legalizacji |
K. Narzędzia do pomiaru wielkości chemicznych i fizykochemicznych. | ||
128 | Pehametry kontrolne | 25 miesięcy |
129 | Ciekłe i stałe wzorce pH o niedokładności poniżej 0,02 pH | jeden raz po wyprodukowaniu |
130 | Konduktometry kontrolne | 25 miesięcy |
131 | Ciekłe wzorce konduktometryczne | jeden raz po wyprodukowaniu |
132 | Wiskozymetry kontrolne kapilarne: | |
Ubbelohdego, Pinkiewicza i Vogel-Ossaga | jeden raz po wyprodukowaniu | |
133 | Wiskozymetry kontrolne Höpplera | jeden raz po wyprodukowaniu |
134 | Ciekłe wzorce lepkości | okres ustalony każdorazowo w świadectwie legalizacji |
135 | Wilgotnościomierze przewodnościowe (oporowe) do zboża i drewna | 13 miesięcy |
136 | Ciecze higrostatyczne - wzorce wilgotności względnej | jeden raz po wyprodukowaniu |
137 | Refraktometry kontrolne | 25 miesięcy |
138 | Ciekłe i stałe wzorce refraktometryczne | jeden raz po wyprodukowaniu |
139 | Polarymetry kontrolne | 25 miesięcy |
140 | Wzorce polarymetryczne | 25 miesięcy |
141 | Wzorce spektrofotometryczne długości fal i natężenia światła | 13 miesięcy |
142 | Kolorymetry chemiczne kontrolne (wizualne i fotoelektryczne) oraz spektrokolorymetry kontrolne | 25 miesięcy |
143 | Wzorce spektrograficzne (emisyjne) | jeden raz po wyprodukowaniu |
L. Narzędzia do pomiaru gęstości cieczy i ciał stałych. | ||
144 | Areometry użytkowe | jeden raz po wyprodukowaniu |
145 | Areometry kontrolne | jeden raz po wyprodukowaniu |
146 | Piknometry kontrolne | jeden raz po wyprodukowaniu |
147 | Ciekłe wzorce gęstości | jeden raz po wyprodukowaniu |
148 | Gęstościomierze zbożowe użytkowe | 3 lata |
149 | Gęstościomierze zbożowe kontrolne | 25 miesięcy |
ZAŁĄCZNIK Nr 2 2
WYKAZ NARZĘDZI POMIAROWYCH UŻYTKOWYCH, STOSOWANYCH DO KONTROLI JAKOŚCI SUROWCÓW, MATERIAŁÓW, PÓŁWYROBÓW I WYROBÓW ORAZ DO KONTROLI I REGULACJI PRZEBIEGU PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH W PRODUKCJI, NA KTÓRE ROZCIĄGA SIĘ OBOWIĄZEK LEGALIZACJI
WYKAZ NARZĘDZI POMIAROWYCH UŻYTKOWYCH, STOSOWANYCH DO KONTROLI JAKOŚCI SUROWCÓW, MATERIAŁÓW, PÓŁWYROBÓW I WYROBÓW ORAZ DO KONTROLI I REGULACJI PRZEBIEGU PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH W PRODUKCJI, NA KTÓRE ROZCIĄGA SIĘ OBOWIĄZEK LEGALIZACJI
Lp. | Wyszczególnienie narzędzi pomiarowych | Okresy ważności legalizacji narzędzi pomiarowych |
1 | 2 | 3 |
1. Narzędzia do pomiaru prędkości. | ||
1 | Tachometry | 3 lata |
2. Narzędzia do pomiaru masy. | ||
2 | Odważniki użytkowe zwyczajne i dokładniejsze | 3 lata |
3 | Odważniki analityczne i techniczne | 25 miesięcy |
4 | Wagi użytkowe zwyczajne: | |
a) dźwigniowo-obciążnikowe | 3 lata | |
b) dźwigniowo-sprężynowe | 3 lata | |
c) elektroniczne | 3 lata | |
d) izotopowe | 3 lata | |
e) dozowniki objętościowe | 3 lata | |
5 | Wagi wysokiej dokładności: | |
a) analityczne i techniczne | - 25 miesięcy, | |
b) torsyjne | - po wyprodukowaniu i po każdorazowej naprawie, | |
3. Narzędzia użytkowe do pomiaru siły i wytrzymałości materiałów. | ||
6 | Siłomierze użytkowe klasy 1 i 2 do sił statycznych | 25 miesięcy |
7 | Maszyny wytrzymałościowe klasy 1, 2 i 3 do prób statycznych rozciągania (zrywarki), do prób statycznych ściskania (prasy wytrzymałościowe) oraz do prób ściskania i rozciągania (uniwersalne maszyny wytrzymałościowe) | 25 miesięcy |
8 | (skreślona) | |
9 | Twardościomierze Brinella | 25 miesięcy |
10 | Twardościomierze Rockwella | 25 miesięcy |
11 | Wgłębniki diamentowe Rockwella | jeden raz po wyprodukowaniu i po każdorazowym przeszlifowaniu powierzchni roboczej |
12 | Twardościomierze Vickersa | 25 miesięcy |
13 | Wgłębniki diamentowe Vickersa | jeden raz po wyprodukowaniu i po każdorazowym przeszlifowaniu powierzchni roboczej |
14 | (skreślona) | |
15 | Przyrządy do badania tłoczności blach metodą Erichsena | jeden raz po wyprodukowaniu |
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »