Dział 5 - ZASADY USTALANIA WYNIKU FINANSOWEGO. - Ogólne zasady prowadzenia rachunkowości przez jednostki gospodarki uspołecznionej.

Monitor Polski

M.P.1983.40.233

Akt utracił moc

Wersja od: 27 maja 1988 r.

DZIAŁ  V

ZASADY USTALANIA WYNIKU FINANSOWEGO.

§  100.

1. Wynik finansowy (zysk lub stratę) ustala się w pełnej wysokości przypadającej za czas od początku roku do końca każdego okresu sprawozdawczego. Przy ustalaniu wyniku finansowego należy uwzględnić pełne osiągnięte i przypadające na rzecz jednostki przychody ze sprzedaży i inne przychody oraz odpowiadające im koszty ich uzyskania, skorygowane o wyrównania rentowności, a także o poniesione straty i osiągnięte zyski nadzwyczajne.

2. Nie zalicza się do wyniku finansowego kosztów i przychodów przyszłych okresów sprawozdawczych, a także, w wypadkach określonych odrębnymi przepisami, strat podlegających zaliczeniu do wyników finansowych przyszłych okresów sprawozdawczych, z zastrzeżeniem przepisu § 103 ust. 1.

§ 101. Przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych, robót, usług, prac naukowo-badawczych, prac projektowych, towarów, materiałów oraz inne przychody, wyrównania rentowności, a także koszty uzyskania przychodów - ustala się w wysokości i w sposób określony odrębnymi przepisami.

§ 102. Straty i zyski nadzwyczajne spowodowane zdarzeniami losowymi, z tytułu kar oraz z innych tytułów określonych w obowiązującym jednostkę planie kont zalicza się do wyniku finansowego w okresie ich poniesienia (uzyskania), chyba że odrębne przepisy przewidują zaliczenie ich do wyników finansowych przyszłych okresów sprawozdawczych lub odniesienie na fundusze specjalne.

§  103.

1. Dokonywanie rozliczeń międzyokresowych kosztów jest uzasadnione, jeżeli określony koszt odnosi się do szeregu okresów sprawozdawczych lub do innego okresu aniżeli okres, w którym ten koszt poniesiono, a jego zarachowanie na okres, w którym został poniesiony, spowodowałoby istotne zniekształcenie kosztów lub wyniku finansowego jednostki za ten okres sprawozdawczy.

2. W okresach sprawozdawczych nie kończących roku można dokonywać rozliczeń międzyokresowych kosztów - czynnych (koszty przyszłych okresów) i biernych (rezerwa na wydatki przyszłych okresów) z wszelkich tytułów.

3. Na koniec roku mogą być zaliczone do aktywów jednostki wyłącznie koszty przyszłych okresów z tytułu rozliczenia:

1) kosztów zakupu oraz kontraktacji i skupu,

2) kosztów prac z zakresu postępu technicznego i organizacyjnego oraz ich wdrożenia, w tym także kosztów projektów racjonalizatorskich i wynalazczych, kosztów przygotowania nowej produkcji oraz robót odkrywkowych i górniczych,

3) kosztów utrzymania służb inwestycyjnych w nowo budowanych zakładach (wydziałach, oddziałach) czynnych jednostek,

4) sfinansowanych ze środków obrotowych jednostki kosztów większych remontów środków trwałych, w tym także modernizacji i adaptacji pomieszczeń,

5) kosztów z tytułu umorzenia przedmiotów nietrwałych, o którym mowa w § 87 ust. 2 pkt 5,

6) wszelkich innych kosztów, dotyczących przyszłych lat wskazanych w dowodach obcych (na przykład ubezpieczenia majątkowe) lub określonych w przepisach odrębnych,

z tym jednak że rozliczenia wymienione w pkt 2-6 nie mogą być dokonywane przez okres dłuższy niż 3 lata, a jeżeli uzasadniają to ich długotrwałe skutki ekonomiczne - 5 lat.

4. Na koniec roku nie można zaliczać do pasywów jednostki rezerw na wydatki przyszłych okresów, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

5. Stawki odpisów zarówno przy czynnych, jak i biernych rozliczeniach międzyokresowych kosztów mogą być ustalone bądź jako stawki okresowe, bądź jako stawki jednostkowe odnoszące się do określonej podstawy rozliczeniowej, na przykład stawki na jednostkę produkcji.

§ 104. Przychody przyszłych okresów stanowią przychody pobrane, a także zarachowane jako należność lub roszczenie od kontrahentów, które podlegają, stosownie do obowiązującego jednostkę planu kont, zaliczeniu do wyniku finansowego przyszłych okresów sprawozdawczych. Zasady ustalania i zaliczania na poszczególne okresy sprawozdawcze dochodów przyszłych okresów powinny być zgodne z postanowieniami obowiązującego jednostkę planu kont.

§  105.

1. Wynik finansowy jednostek wymienionych w § 1 pkt 1, 2, 4-7 oraz przedsiębiorstw i zakładów prowadzonych przez jednostki wymienione w § 1 pkt 8 koryguje się z tytułu tworzenia i likwidowania rezerw.

2. Rezerwy tworzy się na pokrycie:

1) roszczeń pieniężnych i należności z tytułu niedoborów środków pieniężnych oraz rzeczowych składników majątku obrotowego działalności eksploatacyjnej jednostki; za roszczenia z tytułu niedoborów uważa się również równowartość stwierdzonych niedoborów do czasu ich rozliczenia, to jest stwierdzenia, że są niezawinione lub że ponoszą za nie odpowiedzialność materialną określone osoby,

2) roszczeń spornych w stosunku do odbiorców i dostawców z tytułu dostaw, robót i usług działalności eksploatacyjnej jednostki oraz na roszczenia i należności z tego tytułu zgłoszone do jednostek postawionych w stan upadłości.

3. Rezerwę określoną w ust. 2 pkt 1 tworzy się w okresie sprawozdawczym, w którym stwierdzono niedobór w kwocie równej cenie zakupu lub technicznemu kosztowi wytworzenia we własnym zakresie (§ 88-93) rzeczowych składników majątku stanowiących niedobór, powiększonej o przypadający podatek obrotowy, albo w kwocie brakujących środków pieniężnych - przez zaliczenie jej do strat nadzwyczajnych jednostki. Rezerwę tę zwiększa się o kwotę różnicy między kwotą roszczenia w stosunku do osoby materialnie odpowiedzialnej (współodpowiedzialnej) a kwotą niedoboru pod datą, w której nastąpiło ustalenie wysokości roszczenia.

4. Rezerwę określoną w ust. 2 pkt 2 tworzy się w kwocie roszczenia w okresie sprawozdawczym, w którym upłynął sześćdziesiąty dzień od dnia wpływu dokumentu stwierdzającego odmowę zapłaty. W razie wcześniejszego skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego lub arbitrażowego albo zgłoszenia wniosku do masy upadłości, rezerwę tworzy się z dniem dokonania tych czynności. Rezerwę na roszczenia w stosunku do odbiorców tworzy się przez zmniejszenie przychodów ze sprzedaży, a w pozostałych wypadkach - przez jej zaliczenie do strat nadzwyczajnych jednostki.

5. Nie tworzy się rezerwy, o której mowa w ust. 2 pkt 2, na roszczenia w stosunku do odbiorców, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jednostka jest obowiązana zmniejszyć na koniec roku przychody ze sprzedaży o nie opłacone przez odbiorców należności.

6. Rezerwy, o których mowa w ust. 2, zwiększa się o zasądzone na rzecz jednostki koszty postępowania sądowego, arbitrażowego lub upadłościowego oraz o odsetki przez ich zaliczenie do należności jednostki.

7. Rezerwy zmniejsza się o kwotę:

1) zapłaconych należności - przez zaliczenie do zysków nadzwyczajnych lub, jeżeli jest to rezerwa na roszczenia w stosunku do odbiorców i na należności od odbiorców - do zwiększeń przychodów ze sprzedaży w części dotyczącej należności głównej i do zysków nadzwyczajnych w części, o jaką podwyższono rezerwę w myśl przepisu ust. 6,

2) roszczeń uznanych za nieuzasadnione - przez zmniejszenie:

a) roszczeń i należności - w wysokości kwoty, o jaką je podwyższono ponad wartość niedoboru (ust. 3),

b) roszczeń i należności - jeżeli jest to rezerwa na należności od odbiorców,

c) strat nadzwyczajnych - w pozostałych wypadkach,

3) roszczeń i należności umorzonych, przedawnionych lub uznanych za nieściągalne - przez zmniejszenie roszczeń i należności o kwoty, o jakie je podwyższono w myśl przepisów ust. 3 i 6, a w pozostałej części przez:

a) 21 zmniejszanie roszczeń i należności - jeżeli jest to rezerwa na należności od odbiorców,

b) zmniejszenie strat nadzwyczajnych - w pozostałych wypadkach.

Rezerwy zmniejsza się w okresie sprawozdawczym, w którym zostały zapłacone należności lub w którym roszczenia uznano za nieuzasadnione, gdy należności zostały umorzone, przedawnione lub uznane za nieściągalne.

²¹ § 105 ust. 7 pkt 3 lit. a) zmieniona przez § 1 pkt 14 zarządzenia z dnia 30 kwietnia 1988 r. (M.P.88.15.129) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 27 maja 1988 r.