Rozdział 1 - POMOC PRAWNA I STOSUNKI PRAWNE W SPRAWACH CYWILNYCH I RODZINNYCH - ZSRR-Polska. Umowa o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych. Warszawa.1957.12.28.
Dz.U.1958.32.147
Akt utracił mocROZDZIAŁ 1
POMOC PRAWNA I STOSUNKI PRAWNE W SPRAWACH CYWILNYCH I RODZINNYCH
POMOC PRAWNA I STOSUNKI PRAWNE W SPRAWACH CYWILNYCH I RODZINNYCH
Zwolnienie od zabezpieczenia kosztów procesu
Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych
Dla ubezwłasnowolnienia właściwe są prawo i organy umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba mająca być ubezwłasnowolnioną.
Jeżeli organ jednej z Umawiających się Stron stwierdzi, że zachodzą przesłanki do ubezwłasnowolnienia obywatela drugiej umawiającej się Strony, który ma miejsce zamieszkania lub pobytu na obszarze tej Umawiającej się Strony, wówczas zawiadomi o tym właściwy organ drugiej Umawiającej się Strony. Jeżeli organ w ten sposób zawiadomiony oznajmi, że pozostawia dalsze czynności organowi miejsca zamieszkania lub pobytu tej osoby, albo nie wypowie się w terminie trzech miesięcy, wówczas organ miejsca zamieszkania lub pobytu może przeprowadzić postępowanie o ubezwłasnowolnienie według prawa swego państwa, o ile przyczynę ubezwłasnowolnienia przewiduje również prawo tej Umawiającej się Strony, której dana osoba jest obywatelem. Orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu należy przesłać właściwemu organowi drugiej Umawiającej się Strony.
W przypadkach nie cierpiących zwłoki organ miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, która powinna być ubezwłasnowolniona, a jest obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, może wydać zarządzenia potrzebne dla ochrony tej osoby lub jej majątku. Zarządzenia te należy przesłać właściwemu organowi Umawiającej się Strony, której obywatelem jest ta osoba; podlegają one uchyleniu, jeżeli organ tej Umawiającej się Strony inaczej orzeknie.
Postanowienia artykułów 23 i 24 stosuje się odpowiednio do uchylenia ubezwłasnowolnienia.
Uznanie osoby za zaginioną lub zmarłą
Zawarcie małżeństwa
Zawarcie małżeństwa podlega prawu Umawiającej się Strony, na której obszarze małżeństwo zostaje zawarte. Do ważności małżeństwa zawartego przez obywateli jednej z Umawiających się Stron na obszarze drugiej Umawiającej się Strony wystarczy zachowanie formy przepisanej przez prawo Umawiającej się Strony, której obywatelami są osoby zawierające małżeństwo.
Stosunki osobiste i majątkowe małżonków
Ustalenie istnienia małżeństwa oraz uznanie małżeństwa za nieważne.
Stosunki prawne między dzieckiem pozamałżeńskim a jego matką i ojcem podlegają prawu Umawiającej się Strony, której obywatelem jest dziecko.
Do rozpoznawania spraw dotyczących stosunków między rodzicami i dziećmi właściwe są organy Umawiającej się Strony , której prawo zgodnie z artykułami 31 i 32 powinno być stosowane.
Do orzeczenia przysposobienia właściwy jest organ tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest przysposabiający. W przypadku określonym w artykule 34 ustęp 2 właściwy jest organ Umawiającej się Strony, na obszarze której małżonkowie mają lub ostatnio mieli wspólne miejsce zamieszkania lub pobytu.
Opiekun sprawuje pieczę zarówno nad osobą, jak i nad całym majątkiem ruchomym i nieruchomym osoby będącej pod opieką, niezależnie od tego, gdzie ta osoba przebywa lub gdzie położony jest jej majątek. Przepis ten nie dotyczy przypadków przewidzianych w artykule 38 ustęp 2.
Postanowienia artykułów 37-39 stosuje się odpowiednio do kurateli oraz do opieki (kurateli) nad osobami ubezwłasnowolnionymi.
Forma czynności prawnej
Zobowiązania powstające wskutek czynów niedozwolonych (wskutek wyrządzenia szkody).
Zasada równości w sprawach spadkowych.
Obywatele jednej Umawiającej się Strony zrównani są z obywatelami drugiej Umawiającej się Strony pod względem zdolności sporządzania i odwoływania testamentu dotyczącego mienia znajdującego się na terytorium drugiej Umawiającej się Strony lub prawa, które powinno być tam wykonywane, jak również pod względem zdolności nabywania w drodze dziedziczenia mienia lub praw. Mienie i prawa przechodzą na nich na tych samych warunkach, jakie są przewidziane dla obywateli drugiej Umawiającej się Strony.
Dziedziczenie
Mienie bezdziedziczne
Jeżeli według prawa Umawiających się Stron mienie spadkowe jako bezdziedziczne (przypadające państwu jako spadkobiercy z ustawy) przechodzi na własność państwa, to mienie ruchome przekazuje się państwu, którego obywatelem w chwili śmierci był spadkodawca, a mienie nieruchome przechodzi na własność państwa, na którego obszarze jest ono położone.
Forma testamentu
Formę testamentu ocenia się według prawa tej z Umawiających się Stron, której obywatelem był spadkodawca w czasie jego sporządzenia. Wystarczy jednak zachowanie przepisów prawa Umawiającej się Strony, na której obszarze testament został sporządzony. Przepis ten stosuje się również do odwołania testamentu.
Właściwość organów w sprawach spadkowych
Zarządzenia dotyczące zabezpieczenia spadku
Otwarcie i ogłoszenie testamentu
Do otwarcia i ogłoszenia testamentu właściwy jest organ, którego rozpoznaniu podlegają sprawy spadkowe na obszarze Umawiającej się Strony, gdzie znajduje się testament. Jeżeli spadkodawca był obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, to właściwemu organowi tej Strony przesyła się odpis testamentu i protokołu otwarcia testamentu; na żądanie przesyła się również oryginał testamentu. Odpis testamentu może być przesłany również innemu organowi właściwemu do zabezpieczenia spadku.
Przedstawiciel dyplomatyczny lub konsularny jednej Umawiającej się Strony jest uprawniony do ochrony interesów obywateli tej Strony w sprawach spadkowych przed organami drugiej Umawiającej się Strony bez potrzeby wykazania się pełnomocnictwem, jeżeli obywatele ci nie mieszkają na jej obszarze i nie ustanowili pełnomocnika.
Jeżeli obywatel jednej Umawiającej się Strony zmarł w czasie podróży na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, nie posiadając na tym obszarze w chwili swej śmierci miejsca zamieszkania lub pobytu, wówczas rzeczy, które miał ze sobą, będą bez dalszych formalności wydane przedstawicielowi dyplomatycznemu lub konsularnemu Strony, której zmarły był obywatelem w chwili śmierci.
Wydanie spadku
Uznawanie orzeczeń w sprawach o charakterze niemajątkowym.
Prawomocne orzeczenia sądów i innych właściwych organów jednej Umawiającej się Strony w sprawach cywilnych i rodzinnych o charakterze niemajątkowym uznawane są na terytorium drugiej Umawiającej się Strony bez potrzeby przeprowadzania dalszego postępowania, pod warunkami przewidzianymi w artykule 53.
Uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach o charakterze majątkowym.
Umawiające się Strony wzajemnie uznają i wykonują:
Przesłanki uznania orzeczenia
Orzeczenie podlega uznaniu:
Zarzuty pozwanego (dłużnika)
Do sądu, który orzeka o zezwoleniu na przymusowe wykonanie (o nadaniu klauzuli wykonalności), pozwany (dłużnik) może zgłosić zarzuty zarówno przeciwko dopuszczalności tego zezwolenia, jak i przeciw roszczeniu stwierdzonemu orzeczeniem, jeżeli to jest dopuszczalne według prawa Umawiającej się Strony, na której obszarze orzeczenie zostało wydane.
Sąd Umawiającej się Strony, który orzeka o uznaniu orzeczenia i o zezwoleniu na wykonanie orzeczenia (nadaniu klauzuli wykonalności), może żądać od stron, jak również od organu, który wydał orzeczenie, dodatkowych wyjaśnień.
Jeżeli na terytorium Umawiającej się Strony, której organ wydał orzeczenie, egzekucja została zawieszona zgodnie z prawem tej Umawiającej się Strony, na terytorium drugiej Umawiającej się Strony zawiesza się postępowanie w sprawie o zezwolenie na wykonanie orzeczenia (nadanie klauzuli wykonalności), a jeżeli takie zezwolenie zostało już wydane, zawiesza się egzekucję.
Wydanie rzeczy i sum pieniężnych
Wydanie rzeczy i sum pieniężnych obywatelom drugiej Umawiającej się Strony odbywa się zgodnie z obowiązującymi w państwie przepisami dotyczącymi wywozu rzeczy lub przekazywania sum pieniężnych.
Koszty przymusowego wykonania
Do ustalenia i ściągnięcia kosztów związanych z przymusowym wykonaniem stosuje się ten sam tryb, który obowiązuje przy wykonywaniu orzeczeń sądów tej Umawiającej się Strony, na której obszarze orzeczenie zostaje wykonane.