Dział 1 - Postanowienia ogólne. - Zniesienie służebności w województwie kieleckiem, lubelskiem, łódzkiem, warszawskiem i w zachodniej części województwa białostockiego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1927.10.74

Akt obowiązujący
Wersja od: 12 czerwca 1938 r.

Dział  I.

Postanowienia ogólne.

Dowodem istnienia, postaci i rozciągłości służebności, wymienionych w cz. 1 art. 1, jest wpis w tabeli likwidacyjnej lub nadawczej. W razie zaginięcia tabeli fakt istnienia wpisów służebnościowych winien być udowodniony za pomocą innych dokumentów urzędowych.

1.
Przedstawicielami dziedzin władnących są przedstawiciele osad tabelowych, uprawnionych do korzystania ze służebności niezależnie od tego, czy służebności zostały nadane indywidualnie poszczególnym osadom tabelowym, grupom osad tabelowych, czy też łącznie wszystkim osadom tabelowym jednej wsi (osady, miasta).
2.
Za przedstawiciela osady tabelowej uznaje się właściciela lub jego zastępcę prawnego, powołanego w trybie przez prawo przewidzianym (kuratora, opiekuna, pełnomocnika); w przypadku nieobecności właściciela, jak również w braku zastępcy prawnego, oraz w razie wątpliwości, kto jest właścicielem - każdego w czyjem posiadaniu znajduje się osada tabelowa.
3.
Jeżeli osada tabelowa jest we wspólnem posiadaniu kilku osób podzielnie lub niepodzielnie, przedstawicielem osady tabelowej jest jeden ze współwłaścicieli lub współposiadaczy, obrany przez pozostałych, a jeżeli zgoda co do wyboru nie nastąpi, to najstarszy z nich wiekiem. Wybór lub starszeństwo stwierdza urząd gminny, komisarz ziemski lub jego zastępca.
4.
Przedstawicielem własności gminnej lub gromadzkiej (osady szkolne, kowalskie, sołtysówki i inne) jest z urzędu wójt gminy lub właściwy sołtys.
5.
Wymienieni w artykule niniejszym przedstawiciele przy czynnościach, wypływających z niniejszego rozporządzenia, działają bez potrzeby uzyskiwania specjalnych do tego upoważnień.
1.
Przedstawiciele dziedzin władnących występują w postępowaniu, przewidzianem w niniejszem rozporządzeniu, osobiście tylko wówczas, gdy jest ich nie więcej jak trzech; w przeciwnym razie działają przez pełnomocników, wybranych w liczbie najwyżej trzech.
2.
Pełnomocnicy są wybierani na zebraniach przedstawicieli dziedzin władnących. Każdy z tych przedstawicieli ma na zebraniu taką ilość głosów, ile osad tabelowych reprezentuje.
3.
Zebrania zwołuje i na nich przewodniczy sołtys wsi lub wójt gminy. NIe bierze on udziału w głosowaniu, jeżeli nie jest przedstawicielem dziedziny władnącej. Zebranie może zwołać również komisarz ziemski lub jego zastępca, który wówczas przewodniczy zebraniu.
4.
Zebrania są ważne, jeżeli obecni przedstawiają przynajmniej połowę ogólnej ilości zainteresowanych osad tabelowych.
5.
Uchwały zapadają zwykłą większością głosów, reprezentowanych na zebraniu. Treść uchwały winna obejmować wyraźny zakres udzielonego pełnomocnictwa.
6.
Każdy przedstawiciel osady tabelowej oraz komisarz ziemski lub jego zastępca ma prawo ustnie lub na piśmie zażądać od sołtysa wsi zwołania zebrania, przewidzianego w cz. 2 niniejszego artykułu; żądania przedstawicieli osad tabelowych winny być wykonane w ciągu trzech dni od dnia ich otrzymania, żądanie zaś komisarza ziemskiego lub jego zastępcy - ściśle w oznaczonym przez niego terminie.
1.
Ze strony dziedziny służebnej występuje osobiście lub przez pełnomocnika właściciel lub osoba, która tę dziedzinę posiada w rozumieniu art. 2229 kodeksu cywilnego. W tym przypadku nie mają zastosowania art. 5 i 46 prawa o ustaleniu własności dóbr nieruchomych, o przywilejach i hipotekach z dnia 26 kwietnia 1818 r. (D. P. T. V. str. 295).
2.
W imieniu współwłaścicieli lub współposiadaczy dziedziny służebnej występuje wyznaczony przez nich pełnomocnik, w braku zaś tegoż - najstarszy z nich obecny w kraju i znany z pobytu; starszeństwo stwierdza urząd gminny, komisarz ziemski lub jego zastępca.
3.
Pełnomocnictwa winny być wydane w formie aktu notarjalnego lub aktu prywatnego z podpisami, uwierzytelnionemi przez notarjusza, przez urząd gminy lub przez państwową władzę administracyjną.
4.
W imieniu więcej niż trzech właścicieli lub posiadaczy nieruchomości ziemskich, rozparcelowanych lub pozostających w podzielnem posiadaniu (np. wsie drobnoszlacheckie), winni występować pełnomocnicy w liczbie nie więcej jak trzech, powołani w drodze uchwały, powziętej przez zwykłą większość obecnych na zebraniu, na które stawiła się przynajmniej połowa właścicieli lub posiadaczy. Posiadanie stwierdza urząd gminny. Zebranie zwołuje się w trybie, przepisanym dla zwoływania zebrań przedstawicieli dziedzin władnących.
1.
Jako przedstawiciele dziedzin władnących i służebnych, stanowiących własność Skarbu Państwa występują władze, pod których zarządem dane dziedziny pozostają.

Dla gruntów będących pod zarządem władz wojskowych właściwe są organa Ministerstwa Reform Rolnych.

2.
W zakresie niniejszego rozporządzenia powyższe władze mają prawo zbywania nieruchomego majątku państwowego, jeżeli wartość zbywanego majątku nie przekracza 100.000 złotych.

Osobom, których prawa zostały naruszone przez uchwały, powzięte na zebraniach przedstawicieli dziedzin władnących lub służebnej, służy w ciągu 7-iu dni od dnia powzięcia uchwały prawo skargi za pośrednictwem powiatowego urzędu ziemskiego do okręgowej komisji ziemskiej, która rozstrzyga ostatecznie.

1. 1
Jeżeli strona zainteresowana nie przedstawi dowodu, że osoby, których prawa są ujawnione w dziale III i IV wykazu hipotecznego, godzą się na zamierzone na mocy niniejszego rozporządzenia wydzielenie gruntów, to właściwy urząd ziemski winien zawiadomić o tem wydzieleniu powyższe osoby. Zawiadomienie winno być dokonane przez jednokrotne ogłoszenie w Monitorze Polskim, a jeżeli prawnie obrane miejsce zamieszkania jest ujawnione w aktach, na które powołuje się wykaz hipoteczny, - nadto przez doręczenie zawiadomienia. Osobom tym należy na żądanie doręczać odpisy wszelkich orzeczeń, zapadłych w dalszym toku postępowania. Orzeczenia te mogą zapaść dopiero po upływie jednego miesiąca od dnia ogłoszenia zawiadomienia, jeżeli wyżej wymienione osoby wcześniej nie zgłoszą braku zainteresowania lub nie zażądają doręczenia odpisów orzeczeń.
2.
Wydzielenie wynagrodzenia za znoszone służebności z nieruchomości, która nie jest niemi obciążona, może nastąpić jedynie za zgodą jej właściciela oraz osób, na których rzecz ujawnione są w wykazie hipotecznym prawa do tej nieruchomości.
1.
Wszelkie zawiadomienia, wezwania i doręczenia odpisów orzeczeń uskutecznia się przez wręczenie za pośrednictwem urzędu gminnego za potwierdzeniem odbioru:
a)
przedstawicielowi dziedziny władnącej, występującemu osobiście (art. 4) - do rąk własnych, do rąk prawnego zastępcy lub domownika;
b)
pełnomocnikom przedstawicieli dziedziny władnącej (cz. 1 art. 4) lub służebnej (cz. 4 art. 5) - do rąk jednego z nich; potwierdzenie odbioru przez jednego z pełnomocników uznaje się za wystarczający dowód doręczenia wszyskim pełnomocnikom;
c)
przedstawicielowi dziedziny służebnej (cz. 1 i 2 art. 5) - do rąk własnych lub do rąk pełnomocnika, a w razie nieobecności w majątku właściciela lub wszystkich współwłaścicieli i niewyznaczenia pełnomocnika - domownikowi lub osobie, wchodzącej w skład personelu administracji tegoż majątku;
d)
osobom, których prawa są ujawnione w dziale III i IV wykazu hipotecznego (art. 8) - do rąk własnych, do rąk prawnego zastępcy lub domowników;
e)
członkom komisji oszacowania służebności - do rąk własnych lub domowników.
2.
W razie niemożności doręczenia należy wywiesić egzemplarz dowodu doręczenia w urzędzie gminnym z jednoczesnem zawiadomieniem urzędu wysyłającego o przyczynie niedoręczenia i o dniu wywieszenia.
3.
Ten sam tryb będzie stosowany w odniesieniu do osób, nie biorących udziału w postępowaniu, które jednak w związku z tem postępowaniem zgłoszą podania lub skargi - z zastrzeżeniem, że doręczenie uznaje się za dokonane w stosunku do wszystkich podpisanych na danem podaniu lub skardze, o ile zostanie dokonane chociażby jednej z osób podpisanych.
4.
Termin zaskarżenia orzeczeń liczy się od dnia następującego po dniu ich doręczenia lub wywieszenia.
5.
Przy powyższem doręczeniu nie ma zastosowania przepis art. 19 ustawy z dnia 11 sierpnia 1923 roku o zakresie działania Ministra Reform Rolnych i organizacji urzędów i komisyj ziemskich (Dz. U. R. P. N° 90, poz. 706).

Przy znoszeniu służebności nie wszystkich jednocześnie dziedzin władnących, posiadających uprawnienia służebnościowe na jednej dziedzinie służebnej, lecz niektórych tylko z tych dziedzin, oddanie tytułem wynagrodzenia za zniesienie służebności części dziedziny służebnej ze zwolnieniem tej części od służebności reszty dziedzin władnących możliwe jest tylko wówczas, gdy komisarz ziemski w ciągu dwóch tygodni od złożenia umowy o zniesienie służebności lub przed przystąpieniem do opracowania w trybie przymusowym projektu zniesienia służebności nie stwierdzi, że przez takie zmiejszenie dziedziny służebnej uprawnienia służebnościowe reszty dziedzin władnących są niedostatecznie zabezpieczone.

1.
Służebności, które w czasie uwłaszczenia obciążały nieruchomość ziemską, jako jedną dziedzinę służebną, a następnie po jej podziale na kilka jednostek, wydzielonych hipotecznie, były wykonywane nie na całej dziedzinie służebnej, mogą być znoszone na poszczególnych jednostkach hipotecznych oddzielnie tak, jakgdyby stosunek służebnościowy istniał jedynie między temi jednostkami, jako dziedziną służebną, a dziedzinami władnącemi, które na nich wykonywały swoje uprawnienia. W tym przypadku cała pierwotna nieruchomość ziemska zostaje zwolniona od zniesionych służebności.
2.
Zastosowanie postanowienia cz. 1 nie przesądza prawa domagania się przez właściciela jednostki hipotecznej, z której wydzielono wynagrodzenie za służebności, odszkodowania od właścicieli pozostałych jednostek hipotecznych.
3.
Przewidziane w cz. 1 postępowanie jest dozwolone tylko wówczas, gdy nie spowoduje uszczuplenia uprawnień służebnościowych lub utrudnienia ich racjonalnego znoszenia w stosunku do wszystkich dziedzin, na rzecz których cała pierwotna nieruchomość była obciążona służebnościami.
1. 2
O ile rozporządzenie niniejsze nie stanowi inaczej orzekanie w sprawach przymusowego znoszenia służebności bądź przymusowego podziału gruntów, wspólnie uzytkowanych, należy do okręgowych komisyj ziemskich, w pozostałych zaś sprawach, normowanych niniejszym rozporządzeniem, - do powiatowych urzędów ziemskich.
2. 3
W sprawach, normowanych niniejszem rozporządzeniem, okręgowa komisja ziemska orzeka na posiedzeniach jawnych.
3.
Osoby, zainteresowane w danem postępowaniu, jak również osoby, spokrewnione z niemi do drugiego stopnia włącznie i spowinowacone w pierwszym stopniu, winny być wyłączone od udziału w komisjach ziemskich na wniosek stron, zgłoszony najpóźniej przed rozpoczęciem rozprawy.

Postępowanie w okręgowej komisji ziemskiej powinno być zakończone w ciągu dwóch miesięcy od dnia przekazania sprawy komisji; w takim samym terminie winno być zakończone postępowanie w Głównej Komisji Ziemskiej przy rozważaniu odwołań od orzeczeń okręgowej komisji ziemskiej.

1 Art. 8 ust. 1 zmieniony przez art. 13 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. o unormowaniu właściwości władz i trybu postępowania w zakresie administracji rolnictwa i reform rolnych (Dz.U.32.67.622) z dniem 20 sierpnia 1932 r.
2 Art. 12 ust. 1 zmieniony przez art. 13 pkt 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. o unormowaniu właściwości władz i trybu postępowania w zakresie administracji rolnictwa i reform rolnych (Dz.U.32.67.622) z dniem 20 sierpnia 1932 r.
3 Art. 12 ust. 2 zmieniony przez art. 13 pkt 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. o unormowaniu właściwości władz i trybu postępowania w zakresie administracji rolnictwa i reform rolnych (Dz.U.32.67.622) z dniem 20 sierpnia 1932 r.