Rozdział 2 - Księgi rachunkowe - Zasady prowadzenia rachunkowości.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1991.10.35

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1995 r.

Rozdział  2

Księgi rachunkowe

§  4.

1. Księgi rachunkowe powinny być prowadzone w siedzibie jednostki w sposób ustalony w zakładowym planie kont.

2. Zapisy w księgach rachunkowych prowadzi się w języku polskim.

3. 19 Zapisy w księgach rachunkowych prowadzi się w walucie polskiej, na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów. Dopuszcza się prowadzenie ksiąg rachunkowych i sporządzanie dowodów księgowych w pełnych setkach złotych.

4. Księgi rachunkowe mogą być prowadzone poza siedzibą jednostki, jeżeli kierownik jednostki powierzył ich prowadzenie osobie fizycznej lub prawnej świadczącej usługi w zakresie prowadzenia rachunkowości.

§  5.

1. Obowiązek ewidencji operacji gospodarczych w porządku chronologicznym uważa się za spełniony, jeżeli:

1) operacje gospodarcze ujmuje się bieżąco w księgach rachunkowych w kolejności dat ich dokonania, co najmniej z podziałem na poszczególne okresy sprawozdawcze,

2) środki trwałe, wyposażenie oraz zapasy materiałów, towarów i produktów gotowych objęte są w kolejności dni przychodów i rozchodów ewidencją ilościowo-wartościową lub powiązaną z właściwym kontem syntetycznym ewidencją ilościową,

3) stan, przychody i rozchody w kolejnych dniach gotówki (złotych polskich i poszczególnych walut obcych) ujmuje się bieżąco w prowadzonym zestawieniu (raporcie kasowym) za poszczególne dni lub części okresu sprawozdawczego,

4) w punktach sprzedaży detalicznej i gastronomicznej gotówkę oraz wartość towarów i opakowań ujmuje się bieżąco w prowadzonym zestawieniu (raporcie sklepowym), za poszczególne dni lub części okresu sprawozdawczego,

5) istnieje możliwość stwierdzenia zachowania porządku chronologicznego przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przez powiązanie zapisów księgowych z dowodami księgowymi, na podstawie których zostały dokonane.

2. Obowiązek ewidencji operacji gospodarczych w porządku systematycznym uważa się za spełniony, jeżeli ustala się w odpowiednich przekrojach:

1) stan środków pieniężnych i środków rzeczowych, należności, roszczeń i innych składników majątku jednostki, zobowiązań, kredytów, funduszy (kapitałów) zasadniczych i funduszy specjalnych oraz innych zmian doprowadzonych do zgodności ze stanem rzeczywistym, ustalonym w drodze inwentaryzacji, przy czym poszczególne zagraniczne środki pieniężne oraz wszelkiego rodzaju należności, roszczenia i zobowiązania płatne w walucie obcej obejmuje się ewidencją umożliwiającą ustalenie ich wartości w walucie obcej oraz w walucie polskiej,

2) wysokość poniesionych kosztów, osiągniętych przychodów, strat i zysków nadzwyczajnych oraz innych elementów wyniku finansowego,

3) inne dane niż określone w pkt 1 i 2, niezbędne do przedstawienia rzetelnego i jasnego obrazu stanu i sytuacji finansowej jednostki opinii publicznej, a zwłaszcza jej właścicielom (akcjonariuszom, wspólnikom), kredytodawcom, organom statystyki państwowej itp., a także dane do wszelkich rozliczeń finansowych ze Skarbem Państwa, budżetami i instytucjami oraz kontrahentami jednostki (osobami prawnymi lub fizycznymi, w tym także jego pracownikami) oraz do sporządzania sprawozdania finansowego.

3. Ewidencja operacji gospodarczych w porządku chronologicznym i systematycznym może być prowadzona łącznie bez wyodrębniania urządzeń służących wyłącznie do ewidencji w porządku chronologicznym (dziennik).

§  6.

1. Zakładowy plan kont powinien zawierać:

1) wykaz kont syntetycznych,

2) zasady tworzenia i prowadzenia kont analitycznych do określonych kont syntetycznych (podanie kryterium, według którego dane konta syntetycznego mają być dzielone przy ujmowaniu ich na kontach analitycznych, oraz wskazanie, do ewidencji jakich danych mają służyć konta analityczne - wartościowych, ilościowo-wartościowych, ilościowych), przy czym dopuszcza się za zgodą kierownika jednostki:

a) nieobejmowanie ewidencją ilościową i ilościowo-wartościową określonych rodzajów zapasów materiałów, towarów i produktów gotowych; nie może to jednak dotyczyć składników majątku szczególnie cennych lub ważnych dla jednostki,

b) zastąpienie ewidencji ilościowej lub ilościowo-wartościowej materiałów, towarów i produktów gotowych analityczną ewidencją wartościową,

c) zastąpienie ewidencji ilościowej i ilościowo-wartościowej materiałów, towarów i produktów gotowych ewidencją wartościową,

3) zasady rozliczania odchyleń od cen ewidencyjnych oraz zasady rachunku kosztów,

4) określenie materiałów, których wartość podlega zaliczeniu do kosztów bezpośrednio po zakupie lub wytworzeniu we własnym zakresie, oraz produktów gotowych, których wartość podlega zaliczeniu do kosztu własnego ich sprzedaży bezpośrednio po ich wyprodukowaniu, pod warunkiem że ich pozostałości na koniec roku obrotowego zostaną wykazane w bilansie jednostki,

5) ustalenie, czy stan gotowych prac projektowych i kartograficznych oraz gotowej produkcji pomocniczej wytworzonej na własne potrzeby, a także stany produkcji nie zakończonej mogą być nie zaliczane do aktywów jednostki, lecz uważane za koszt osiągnięcia przychodów w roku, w którym wymienione składniki majątku wytworzono. Ustalenie takie może być przyjęte, gdy uzasadnia je stałość stanów i krótki cykl produkcyjny, w jakim wymienione produkty gotowe i nie zakończona produkcja są wytwarzane. Bez zachowania tych warunków nie zakończona produkcja o charakterze rolniczym może być nie zaliczona do aktywów jednostki,

6) określenie sposobu ustalania umorzenia wyposażenia, którego wartość po wydaniu do użytkowania ma być wykazywana w sprawozdaniu finansowym jednostki, oraz wskazanie rodzajów wyposażenia, które mogą być w całości zaliczone do kosztów jednostki po wydaniu do użytkowania.

2. Zakładowy plan kont ustala kierownik jednostki, tak aby mogły być sporządzane jasno i rzetelnie przedstawiające stan i sytuację finansową jednostki:

1) sprawozdanie finansowe, którego wzór stanowi załącznik do rozporządzenia,

2) statystyczne sprawozdania finansowe, ustalone w przepisach Głównego Urzędu Statystycznego.

W zakładowych planach kont jednostki obowiązane są uwzględniać zmiany w obowiązujących je przepisach o gospodarce finansowej i zasadach opodatkowania.

3. Zakładowe plany kont jednostek będących osobami fizycznymi mogą być ograniczone do sporządzonego na piśmie wykazu kont syntetycznych, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, oraz tych podanych w ust. 1 zasad i określeń składających się na zakładowy plan kont, które kierownik jednostki uzna za niezbędne.

4. Kierownik jednostki może ustalić, że zakładowym planem kont jest wzorcowy plan kont dla prowadzących podobną działalność jednostek, publikowany przez świadczące usługi z zakresu organizacji rachunkowości osoby prawne lub fizyczne.

§  7.

1. Podstawą zapisu w księgach rachunkowych jest dokument (dowód księgowy):

1) stwierdzający fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawierający - jeżeli treść dowodu nie została inaczej określona w przepisach wynikających z właściwych ustaw (np. czeki, weksle) - co najmniej:

a) wiarygodne określenie wystawcy i wskazanie stron (nazwy i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy; w dowodach wystawionych przez jednostkę na potrzeby wewnętrzne określenie wystawcy oraz nazw i adresów stron może być zastąpione nazwami lub symbolami komórek organizacyjnych jednostki,

b) datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,

c) przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,

d) własnoręczne podpisy osób odpowiedzialnych za prawidłowe dokonanie operacji gospodarczej i jej prawidłowe udokumentowanie, z tym że jeżeli dowód księgowy nie wyraża przejęcia lub przekazania odpowiedzialności materialnej, podpisy mogą być zastąpione danymi umożliwiającymi identyfikację tych osób,

2) sprawdzony pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym i na dowód sprawdzenia podpisany przez osoby do tego upoważnione; można nie dokonywać kontroli rachunkowej dowodów własnych, w których treści zawarte są rezultaty obliczeń dokonanych i wypisanych przez przystosowane do tego maszyny; fakt sprawdzenia dowodu powinien być uwidoczniony w jego treści,

3) oznaczony numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie.

2. 20 Dowód księgowy powinien być sporządzony w języku polskim. Może on być sporządzony w języku obcym, jeżeli dowód dotyczy operacji gospodarczej z kontrahentem zagranicznym. Treść dowodów powinna być pełna i zrozumiała; dopuszczalne jest stosowanie skrótów ogólnie przyjętych. Jeżeli w dowodzie księgowym podane jest wartościowe określenie operacji gospodarczej tylko w walucie obcej, jednostka posiadająca ten dowód jest obowiązana przeliczyć walutę obcą na złote po właściwym dla dnia dokonania operacji gospodarczej kursie. Wynik przeliczenia należy zamieścić w wolnych polach dowodu lub w załączniku do dowodu sporządzonego w walucie obcej.

3. 21 Błędy w dowodach księgowych poprawiać można wyłącznie przez skreślenie niewłaściwie napisanego tekstu lub liczby, w sposób pozwalający odczytać tekst lub liczbę pierwotną, i wpisanie tekstu lub liczby właściwej. Poprawka tekstu lub liczby w dowodzie księgowym powinna być zaopatrzona w podpis lub skrót podpisu osoby upoważnionej oraz datę dokonania poprawki. Zasady te stosuje się wyłącznie do dowodów księgowych, dla których nie istnieje ustalony odrębnymi przepisami zakaz dokonywania jakichkolwiek poprawek, oraz nie stosuje się ich do dowodów obcych, które mogą być poprawiane jedynie przez wystawienie i przesłanie kontrahentowi dowodu korygującego. Dowody własne zewnętrzne, przesłane uprzednio kontrahentowi, mogą być poprawione tylko przez wystawienie dowodu korygującego.

4. Podpisy na dowodach księgowych, z wyjątkiem przypadków wymienionych w ust. 1 pkt 1 lit. d), składa się odręcznie.

5. Jeżeli określone operacje gospodarcze są udokumentowane dwoma lub więcej dowodami albo egzemplarzami tego samego dowodu, kierownik jednostki ustali na stałe, który z dowodów (egzemplarzy dowodu) ma stanowić podstawę zapisów w księgach rachunkowych.

6. Przepisy ust. 1-5 stosuje się także do dowodów zawierających opisy jednostek ewidencyjnych oraz dyspozycje przetwarzania informacji przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputerów.

§  8.

1. Jednostka dokonująca księgowania dowodu jest właściwa do wystawienia dowodów księgowych dla udokumentowania:

1) zewnętrznych operacji gospodarczych, to jest operacji, w których uczestniczą jednostka i jej kontrahenci, jeżeli operacje te polegają na sprzedaży lub przekazaniu kontrahentom składników majątku i świadczeniu usług (np. faktury, zestawienia sprzedaży),

2) przekazywanych z mocy prawa przez jednostkę świadczeń na rzecz budżetów lub instytucji, świadczeń należnych kontrahentom, wynikających z umów oraz świadczeń dobrowolnych,

3) wewnętrznych operacji gospodarczych, to jest operacji, w których uczestniczą tylko komórki organizacyjne jednostki księgującej dowód,

4) poniesionych kosztów nie wynikających ze świadczeń kontrahentów, ustalenia powstałych strat lub osiągniętych zysków, potwierdzenia ilości i wartości otrzymywanych od kontrahentów składników majątku, robót i usług lub innych świadczeń, jak też powierzenia składników majątku pracownikom jednostki lub innym osobom.

Dowody wymienione w pkt 1 i 2 nazywa się dowodami własnymi zewnętrznymi, a wymienione w pkt 3 i 4 - dowodami własnymi wewnętrznymi.

2. Kontrahenci jednostki dokonującej księgowania (także jej pracownicy, jeżeli są stroną w dokonanej operacji gospodarczej) są właściwi do wystawiania dowodów księgowych dla udokumentowania operacji gospodarczych polegających na sprzedaży lub przekazaniu jednostce składników majątku, wykonaniu zleconych robót, usług i innych czynności oraz świadczeń umownych lub określonych przepisami. Dowody wystawione przez kontrahentów jednostki dokonującej ich księgowania nazywa się dowodami obcymi.

3. Dowody wymienione w ust. 1 pkt 1 oraz w ust. 2 mogą być zastąpione dowodami wystawionymi wspólnie przez jednostkę dokonującą ich księgowania i jej kontrahenta (np. protokoły zdawczo-odbiorcze).

4. Jednostka dokonująca księgowania jest właściwa do wystawiania dowodów własnych wewnętrznych dla udokumentowania operacji gospodarczych, dla których wymagane są dowody obce, jeżeli jest to niezbędne dla zapewnienia kompletności zapisów księgowych, a dowód obcy nie wpłynął w odpowiednim terminie.

5. 22 Jako dowody właściwe dla udokumentowania operacji gospodarczych, w przypadku braku możliwości uzyskania z przyczyn uzasadnionych obcych dowodów księgowych, kierownik jednostki może uznać za właściwe dowody wystawione przez pracowników dokonujących operacji gospodarczych w imieniu jednostki. Dowody te powinny zawierać: datę dokonania operacji gospodarczej, miejsce i datę wystawienia dokumentu, przedmiot i wartość operacji gospodarczej oraz podpis osoby, która bezpośrednio dokonała wydatku, a także określić:

1) przy zakupie - rodzaj nabytych składników majątku, ich ilość i cenę jednostkową,

2) w pozostałych wypadkach - cel dokonania wydatku obciążającego jednostkę.

6. 23 Przepisu ust. 5 nie stosuje się w przypadku skupu metali nieżelaznych od ludności.

7. 24 W dowodach własnych wewnętrznych, zawierających ilościowe określenie operacji gospodarczych, może być pominięta wartość przedmiotu operacji, jeżeli zostanie podana w zestawieniach dowodów.

8. 25 Stwierdzone w dowodach nieprawidłowości merytoryczne powinny być uwidocznione w dowodzie lub załączniku do dowodu wskazanym w treści dowodu i podpisane przez osoby obowiązane do sprawdzenia dowodu. Nieprawidłowości formalno-rachunkowe powinny być skorygowane w sposób ustalony dla poprawienia błędów w dowodach księgowych.

§ 9. Za dowody księgowe uważa się również:

1) zestawienia dowodów księgowych, sporządzane dla zaksięgowania ich zbiorczym zapisem,

2) polecenia księgowania, sporządzone dla ujęcia operacji gospodarczej w księgach rachunkowych jednostki,

3) noty księgowe, sporządzone dla skorygowania operacji gospodarczej wynikającej z dowodu obcego, przekazywane kontrahentom jednostki.

Do dowodów tych stosuje się odpowiednio przepis § 7.

§ 10. Księgi rachunkowe prowadzone w formie papierowych zestawień ewidencyjnych (księgi wiązane, prowadzone na luźnych kartach, powstające w formie zestawień liczbowych jako rezultat przetwarzania danych ręcznego lub z zastosowaniem urządzeń technicznych) powinny być:

1) trwale oznaczone nazwą jednostki, której dotyczą (każda księga wiązana, każda luźna karta kontowa, każde zestawienie liczbowe itp.), oraz nazwą danego urządzenia ewidencyjnego (konta),

2) opatrzone datą ich założenia i zakończenia w sposób ustalony dla dokonywania zapisów księgowych,

3) wpisane do bieżąco aktualizowanego wykazu prowadzonych przez jednostkę rodzajów urządzeń księgowych składających się na księgi rachunkowe jednostki (kartotek, kont analitycznych lub syntetycznych, rejestrów, zestawień liczbowych itp.), chyba że dane takiego wykazu są objęte zakładowym planem kont,

4) utrzymane w ustalonej kolejności i starannie przechowywane w odpowiednich urządzeniach ułatwiających ich odszukanie i chroniących przed zagubieniem lub zniszczeniem.

§ 11. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych w całości lub częściowo za pomocą komputera należy zapewnić pełną sprawdzalność zgodności stosowanych procedur i wyników przetwarzania na komputerze z dokumentacją systemu przetwarzania i dowodami księgowymi przez:

1) skompletowanie dokumentacji systemu przetwarzania danych, dającej pełny wgląd w budowę i przebieg stosowanego sposobu przetwarzania (programy); zmiany procedur należy w dokumentacji tak oznaczyć, aby możliwe było wyraźne rozgraniczenie okresów stosowania poszczególnych wersji procedury,

2) zapewnienie możliwości sporządzania na każde żądanie zestawień ewidencyjnych, napisanych językiem wymaganym przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych,

3) ustalenie osób, które zleciły dokonanie poszczególnych zapisów księgowych,

4) wydrukowanie wszystkich danych, będących przedmiotem przetwarzania, w porządku chronologicznym (dziennik) i sald kont syntetycznych - w języku wymaganym przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych - co najmniej na koniec każdego roku obrotowego, a sald kont analitycznych - na dzień przeprowadzenia inwentaryzacji oraz na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych,

5) zapewnienie, aby zapisy księgowe dokonywane automatycznie, stosownie do rozwiązań systemowych, były odpowiednio wyróżnione,

6) przechowywanie magnetycznych nośników informacji, do czasu wydruku zawartych na nich danych, w sposób chroniący przed zatarciem lub zniekształceniem tych danych,

7) prowadzenie bieżąco uzupełnianego wykazu zbiorów stanowiących księgi rachunkowe, przechowywanych na taśmach magnetycznych, dyskach itp., z określeniem ich identyfikatorów i zawartości, rodzaju nośnika oraz częstości ich aktualizacji.

§  12.

1. Dokonywany w księgach rachunkowych zapis księgowy powinien być staranny, czytelny, trwały i zawierać co najmniej:

1) datę dokonania operacji gospodarczej,

2) określenie rodzaju i numeru dowodu księgowego, na podstawie którego dokonano zapisu,

3) treść zapisu, przy czym dopuszczalne jest stosowanie ogólnie przyjętych skrótów, a innych skrótów - pod warunkiem ustalenia przez kierownika jednostki ich wykazu,

4) sumę zapisu wynikającą z dowodu księgowego.

Zapis księgowy może nie obejmować treści oraz określenia rodzaju dowodu, jeżeli wynikają one z układu ksiąg rachunkowych.

2. Błędny zapis może być poprawiony przez:

1) skreślenie błędnej treści lub liczby i wpisanie treści lub liczby w sposób określony w § 7 ust. 3; ten sposób poprawienia nie może być stosowany, gdy księgi rachunkowe są prowadzone za pomocą komputera,

2) wniesienie zapisu korygującego (storno); może on być dokonywany tylko liczbami dodatnimi lub tylko liczbami ujemnymi.

§  13.

1. Zapisy w księgach rachunkowych uważa się za dokonywane bieżąco, jeżeli:

1) wszystkie operacje gospodarcze za dany okres sprawozdawczy zostaną ujęte w księgach rachunkowych nie później niż w ciągu 14 dni po zakończeniu tego okresu,

2) zapisy w zestawieniach wymienionych w § 5 ust. 1 pkt 3 i 4 są dokonywane w dniu przeprowadzenia operacji gospodarczych,

3) zapisy w ilościowej ewidencji rzeczowych składników majątku są dokonywane nie później niż dnia następującego po dniu przeprowadzenia operacji gospodarczej.

2. Zapisy w księgach rachunkowych uważa się za kompletne, jeżeli wszystkie operacje gospodarcze dokonane w danym okresie sprawozdawczym zostały ujęte w księgach rachunkowych tego okresu, niezależnie od daty sporządzenia dokumentu stwierdzającego dokonanie operacji gospodarczej.

3. Dla zapewnienia kompletności zapisów księgowych operacje gospodarcze o charakterze ciągłym należy dzielić co najmniej na okresy sprawozdawcze i wynikającą z tego podziału część operacji gospodarczej ujmować w księgach rachunkowych pod datą kończącą każdy okres sprawozdawczy. Dotyczy to odpowiednio operacji gospodarczych księgowanych na podstawie zestawień dowodów księgowych. Gdy dla zapewnienia kompletności zapisów księgowych dokonano ich na podstawie dowodów własnych wewnętrznych, ewentualne różnice, jakie powstaną po otrzymaniu w późniejszym terminie dotyczących tych zapisów dowodów obcych, powinny być zaksięgowane i rozliczone nie później niż w okresie sprawozdawczym, w którym otrzymano odpowiednie dowody obce.

4. Zapisy księgowe nie wyrażające zmian w stanie aktywów lub pasywów jednostki mogą być dokonywane bez wystawiania dowodów księgowych, jeżeli ich kwoty i sposób dokonania wynikają z automatycznie realizowanego programu przetwarzania danych za pomocą komputera (np. przekształcenie kosztów zgrupowanych według ich rodzaju na koszty w układzie kalkulacyjnym), a w treści zapisu zostanie to podane.

§  14.

1. Salda poszczególnych kont syntetycznych wykazuje się w zestawieniu sald, zawierającym co najmniej:

1) określenie roku obrotowego, którego zestawienie dotyczy,

2) symbole lub nazwy kont syntetycznych,

3) salda poszczególnych kont syntetycznych na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, na koniec każdego okresu sprawozdawczego i na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych,

4) sumę sald wykazanych w zestawieniu sald.

2. Salda poszczególnych kont analitycznych na dzień przeprowadzenia inwentaryzacji oraz na dzień kończący rok obrotowy wykazuje się w zestawieniu sald kont analitycznych lub na odpowiednio oznaczonych taśmach papieru sporządzonych za pomocą maszyn do przetwarzania danych lub w zestawieniach liczbowych umożliwiających w sposób sprawdzalny ustalenie zgodności ich sum z zestawieniem sald kont syntetycznych.

§  15.

1. Jednostki otwierają swoje księgi rachunkowe na dzień:

1) rozpoczynający każdy rok obrotowy - w przypadku kontynuowania działalności lub na dzień, od którego jednostka obowiązana jest prowadzić księgi rachunkowe,

2) rozpoczęcia działalności - w przypadku nowo powstałych jednostek oraz podziału lub łączenia jednostek istniejących,

3) zmiany swej formy prawnej przewidzianej przepisami lub umową stron,

4) otwarcia likwidacji, ustalony w zarządzeniu o likwidacji, lub na dzień likwidacji dokonywanej z własnej inicjatywy kierownika jednostki albo na dzień ogłoszenia upadłości, ustalony przez właściwy sąd, według stanu aktywów i pasywów wynikającego z zamknięcia ksiąg rachunkowych, o których mowa w § 17 ust. 1 pkt 2.

2. Jednostki kontynuujące działalność otwierają swe księgi rachunkowe według stanu aktywów i pasywów wynikającego z zamknięcia ksiąg na koniec poprzedniego roku obrotowego, a jeżeli jednostka uprzednio nie prowadziła ksiąg rachunkowych, to według stanu aktywów i pasywów na początek roku obrotowego, ujętych w zestawieniu sporządzonym na podstawie wyników inwentaryzacji. Jednostki otwierają swe księgi rachunkowe nie później niż przed upływem 14 dni od dnia wymienionego w ust. 1 pkt 1-4.

3. 26 Jednostki, które postawiono w stan likwidacji lub w stosunku do których ogłoszono upadłość, otwierają swe księgi rachunkowe na podstawie bilansu sporządzonego na dzień poprzedzający rozpoczęcie likwidacji lub ogłoszenie upadłości. Obowiązane są one, z wyłączeniem jednostek, które postawiono w stan likwidacji na podstawie przepisów ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, wykazać składniki majątku według cen sprzedaży netto możliwych do uzyskania za nie, zaliczając różnice z tego tytułu do strat lub zysków nadzwyczajnych pod datą otwarcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości.

§  16.

1. Jednostki są obowiązane prowadzić odrębne księgi rachunkowe dla każdego roku obrotowego.

2. Jednostki prowadzące księgi rachunkowe w formie ksiąg wiązanych lub luźnych kart mogą nie zakładać odrębnych kont analitycznych dla każdego roku obrotowego, pod warunkiem że zapisy księgowe dokonywane po zamknięciu ksiąg rachunkowych (w nowym roku) będą wyraźnie oddzielone od zapisów księgowych uprzednio dokonanych.

3. 27 Jeżeli w wyniku zatwierdzenia sprawozdania finansowego stanowiącego podstawę otwarcia ksiąg rachunkowych ulegnie zmianie stan początkowy aktywów i pasywów, wprowadzone do ksiąg rachunkowych stany początkowe należy skorygować w terminie 14 dni od daty zatwierdzenia sprawozdania finansowego.

§  17.

1. Jednostki zamykają swe księgi rachunkowe na:

1) koniec każdego roku obrotowego - w przypadku dalszego prowadzenia działalności, chyba że inne przepisy stanowią inaczej,

2) dzień poprzedzający dzień otwarcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości,

3) dzień zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego,

4) dzień poprzedzający dzień zmiany jej formy prawnej, w przypadkach, o których mowa w § 15 ust. 1 pkt 3.

2. Jeżeli między dniem otwarcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości a dniem ich zakończenia przypada koniec roku obrotowego, jednostki, które postawiono w stan likwidacji lub w stosunku do których toczy się postępowanie upadłościowe, zamykają księgi także na ostatni dzień roku obrotowego.

3. 28 Jednostki zamykają swe księgi rachunkowe w terminie 14 dni od daty zatwierdzenia sprawozdania finansowego sporządzonego na koniec roku obrotowego w przypadku wymienionym w ust. 1 pkt 1.

¹⁹ § 4 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 23 grudnia 1991 r. (Dz.U.91.124.554) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1992 r.

²⁰ § 7 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 lit. a) rozporządzenia z dnia 10 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.96.476) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.

²¹ § 7 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 4 lit. b) rozporządzenia z dnia 10 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.96.476) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.

²² § 8 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. a) rozporządzenia z dnia 10 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.96.476) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.

²³ § 8 ust. 6 dodany przez § 1 pkt 5 lit. b) rozporządzenia z dnia 10 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.96.476) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.

²⁴ § 8 ust. 7 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 5 lit. c) rozporządzenia z dnia 10 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.96.476) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.

²⁵ § 8 ust. 8 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 5 lit. c) rozporządzenia z dnia 10 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.96.476) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.

²⁶ § 15 ust. 3:

- zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 10 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.96.476) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 24 maja 1993 r. (Dz.U.93.46.208) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 5 lipca 1993 r.

²⁷ § 16 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 10 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.96.476) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.

²⁸ § 17 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 10 grudnia 1992 r. (Dz.U.92.96.476) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1993 r.