Rozdział 1 - Przepisy ogólne - Zapewnianie spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2024.731

Akt oczekujący

Wersja od: 15 maja 2024 r.

Rozdział  1

Przepisy ogólne

Art.  1.  [Przedmiot regulacji]

Ustawa określa:

1) wymagania dostępności produktów i usług;

2) obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie zapewniania spełniania wymagań dostępności produktów i usług;

3) system, zasady i tryb sprawowania nadzoru rynku w zakresie zapewniania spełniania wymagań dostępności produktów i usług.

Art.  2.  [Podmioty zobowiązane do zapewniania spełniania wymagań dostępności]

W zakresie określonym ustawą zapewnianie spełniania wymagań dostępności:

1) produktów - jest obowiązkiem:

a) producentów,

b) upoważnionych przedstawicieli,

c) importerów,

d) dystrybutorów;

2) usług - jest obowiązkiem usługodawców.

Art.  3.  [Produkty i usługi objęte regulacją]

1. Przepisy ustawy stosuje się do następujących produktów:

1) konsumenckich systemów sprzętu komputerowego ogólnego przeznaczenia i ich systemów operacyjnych,

2) terminali:

a) płatniczych, będących urządzeniami, których głównym przeznaczeniem jest umożliwianie dokonywania płatności z użyciem instrumentów płatniczych w rozumieniu art. 2 pkt 10 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2024 r. poz. 30 i 731) w fizycznym punkcie sprzedaży,

b) samoobsługowych przeznaczonych do oferowania lub świadczenia usług objętych ustawą:

– bankomatów i wpłatomatów,

– automatów biletowych,

– urządzeń do odprawy,

– interaktywnych terminali przeznaczonych do udzielania informacji, z wyjątkiem terminali instalowanych jako zintegrowane części pojazdów samochodowych, statków powietrznych, statków wodnych i taboru kolejowego,

3) konsumenckich urządzeń końcowych z interaktywnymi zdolnościami obliczeniowymi wykorzystywanych do oferowania lub świadczenia usług:

a) telekomunikacyjnych,

b) dostępu do audiowizualnych usług medialnych,

4) czytników książek elektronicznych

- zwanych dalej "produktami".

2. Przepisy ustawy stosuje się do oferowanych lub świadczonych na rzecz konsumentów usług:

1) telekomunikacyjnych, z wyjątkiem usług transmisji wykorzystywanych do oferowania lub świadczenia usług komunikacji maszyna - maszyna,

2) dostępu do audiowizualnych usług medialnych,

3) towarzyszących usługom autobusowego i autokarowego transportu pasażerskiego, usługom wodnego transportu pasażerskiego oraz usługom lotniczego i kolejowego transportu pasażerskiego w zakresie:

a) stron internetowych,

b) usług oferowanych lub świadczonych za pomocą urządzeń mobilnych, w tym aplikacji mobilnych,

c) biletów elektronicznych i usług elektronicznych systemów sprzedaży biletów,

d) dostarczania informacji związanych z tymi usługami, w tym informacji o podróży w czasie rzeczywistym, przy czym w odniesieniu do dostarczania tych informacji za pośrednictwem ekranów informacyjnych obowiązek ten dotyczy wyłącznie interaktywnych ekranów znajdujących się na terytorium Unii Europejskiej,

e) dostarczania informacji za pomocą przeznaczonych do tego interaktywnych terminali samoobsługowych znajdujących się na terytorium Unii Europejskiej, z wyjątkiem terminali instalowanych jako zintegrowane części pojazdów samochodowych, statków powietrznych, statków wodnych i taboru kolejowego,

4) bankowości detalicznej,

5) rozpowszechniania książek elektronicznych,

6) handlu elektronicznego

- zwanych dalej "usługami".

3. Wymagania dostępności produktów i usług określone w ustawie są wymaganiami w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych lub projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1605 i 1720), w odniesieniu do produktów i usług.

Art.  4.  [Usługi wyłączone spod regulacji]

Przepisów ustawy nie stosuje się do:

1) usług oferowanych lub świadczonych przez mikroprzedsiębiorców;

2) stron internetowych i aplikacji mobilnych w zakresie:

a) map oraz map interaktywnych, w tym geoportali, w przypadku gdy na tych mapach, mapach interaktywnych, w tym geoportalach, przeznaczonych do zastosowań nawigacyjnych dane teleadresowe i położenie geograficzne są prezentowane w sposób dostępny cyfrowo, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1440),

b) treści, które nie są finansowane i nie są tworzone przez dany podmiot gospodarczy oraz nie znajdują się pod jego kontrolą;

3) usług komunikacji miejskiej oraz do gminnych, metropolitalnych, powiatowych, powiatowo-gminnych i wojewódzkich przewozów pasażerskich w rozumieniu odpowiednio art. 4 ust. 1 pkt 3, 5a, 10, 10a i 25 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 2778), z wyjątkiem usług, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 3 lit. e.

Art.  5.  [Definicje]

Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1) alternatywna i wspomagająca komunikacja - korzystanie z pomocy komunikacyjnych, form i sposobów porozumiewania się rozumianego jako odbieranie i nadawanie komunikatów, w tym w mowie i piśmie, które wspierają, uzupełniają lub zastępują mowę w celu funkcjonalnej komunikacji;

2) bilet elektroniczny - system, w którym uprawnienie do podróżowania w postaci biletu uprawniającego do pojedynczego lub wielokrotnego podróżowania, abonamentu na podróżowanie lub kredytu na podróżowanie jest przechowywane w postaci elektronicznej zamiast w postaci papierowej;

3) czytnik książek elektronicznych - urządzenie obejmujące zarówno sprzęt, jak i oprogramowanie, przeznaczone do uzyskiwania dostępu do plików książek elektronicznych i korzystania z nich;

4) dostępność - właściwość produktu albo usługi umożliwiającą korzystanie z nich zgodnie z ich przeznaczeniem przez osoby ze szczególnymi potrzebami na zasadzie równości z innymi użytkownikami, która jest osiągana przez zastosowanie projektowania uniwersalnego, a w przypadku braku takiej możliwości - przez zastosowanie racjonalnych usprawnień, o których mowa w art. 2 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1169 oraz z 2018 r. poz. 1217);

5) dystrybutor - osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, niebędące producentem albo importerem danego produktu, które udostępniają na rynku produkt;

6) funkcjonalność - właściwość usługi lub jej części umożliwiającą użycie przez użytkownika wszystkich oferowanych przez nie funkcji;

7) importer - osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, mające odpowiednio miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Unii Europejskiej, które wprowadzają do obrotu produkt pochodzący z państwa innego niż państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) - stronę umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

8) informacja o podróży w czasie rzeczywistym - informację dotyczącą:

a) rozkładów jazdy, lotów lub rejsów,

b) dalszych połączeń tym samym środkiem transportu,

c) podstawowych możliwości przesiadek na inne środki transportu,

d) odwołania danej podróży,

e) opóźnień w rozpoczęciu podróży,

f) zakłóceń ruchu

- udzielaną przed podróżą lub w czasie podróży za pośrednictwem systemów dynamicznej informacji pasażerskiej, przekazujących informacje podróżnym przez strony internetowe, aplikacje mobilne, interaktywne ekrany informacyjne lub interaktywne terminale samoobsługowe, przy czym informacje, o których mowa w lit. d-f, są udzielane niezwłocznie po ich otrzymaniu;

9) interaktywne zdolności obliczeniowe - zdolność transmisji i przetwarzania danych, w tym obrazu lub dźwięku, w ramach interakcji między użytkownikiem a urządzeniem;

10) interfejs użytkownika - elementy oprogramowania lub sprzętu umożliwiające wzajemne połączenie i oddziaływanie między oprogramowaniem a użytkownikiem w celu korzystania z produktu zgodnie z jego przeznaczeniem;

11) interoperacyjność - właściwość produktu albo usługi umożliwiającą ich efektywne współdziałanie z narzędziami wspomagającymi;

12) kompatybilność - właściwość produktu albo usługi lub ich części umożliwiającą niezakłócone współdziałanie z innymi produktami lub usługami, w tym produktami i usługami, do których nie mają zastosowania przepisy ustawy, albo systemami, w tym z narzędziami wspomagającymi, przeznaczonymi do korzystania z tego produktu albo tej usługi;

13) komunikacja tekstowa w czasie rzeczywistym - komunikację tekstową, w ramach której wprowadzany tekst jest przesyłany i odbierany jako komunikacja ciągła w trybie znak po znaku;

14) konsument - osobę fizyczną, która kupuje produkt lub korzysta z usługi w celach niezwiązanych z jej działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub z wykonywaniem wolnego zawodu;

15) narzędzia wspomagające - sprzęt, oprogramowanie lub rozwiązania technologiczne stosowane w celu poprawy funkcjonalności podczas korzystania z produktu albo usługi przez osoby ze szczególnymi potrzebami;

16) norma zharmonizowana - normę zharmonizowaną w rozumieniu art. 2 pkt 1 lit. c rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie normalizacji europejskiej, zmieniającego dyrektywy Rady 89/686/EWG i 93/15/EWG oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE, 94/25/WE, 95/16/WE, 97/23/WE, 98/34/WE, 2004/22/WE, 2007/23/WE, 2009/23/WE i 2009/105/WE oraz uchylającego decyzję Rady 87/95/EWG i decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1673/2006/WE (Dz. Urz. UE L 316 z 14.11.2012, str. 12, z późn. zm. ² ), której tytuł i numer zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

17) osoba ze szczególnymi potrzebami - osobę ze szczególnymi potrzebami w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz. U. z 2022 r. poz. 2240 oraz z 2024 r. poz. 731);

18) oznakowanie CE - oznakowanie CE w rozumieniu art. 2 pkt 20 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiającego wymagania w zakresie akredytacji i uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 339/93 (Dz. Urz. UE L 218 z 13.08.2008, str. 30, z późn. zm. ³ );

19) pełna konwersacja - komunikację zapewniającą jednoczesny przesył wideo o rozdzielczości umożliwiającej komunikację w polskim języku migowym i przesył głosu, zsynchronizowanych z komunikacją tekstową w czasie rzeczywistym;

20) podmiot gospodarczy - producenta, upoważnionego przedstawiciela, importera, dystrybutora lub usługodawcę podlegających obowiązkom określonym w ustawie;

21) polski język migowy - naturalny, wizualno-przestrzenny język komunikowania się osób głuchych;

22) postrzegalność - właściwość usługi lub jej części lub informacji o produkcie albo usłudze umożliwiającą ich odbiór przez użytkownika za pomocą zmysłów słuchu, wzroku lub dotyku;

23) producent - osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, które wytwarzają produkt lub które zlecają zaprojektowanie lub wytworzenie produktu i prowadzą obrót tym produktem pod własną nazwą lub własnym znakiem towarowym;

24) specyfikacja techniczna - specyfikację techniczną w rozumieniu art. 2 pkt 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie normalizacji europejskiej, zmieniającego dyrektywy Rady 89/686/EWG i 93/15/EWG oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE, 94/25/WE, 95/16/WE, 97/23/WE, 98/34/WE, 2004/22/WE, 2007/23/WE, 2009/23/WE i 2009/105/WE oraz uchylającego decyzję Rady 87/95/EWG i decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1673/2006/WE, która zawiera środki umożliwiające spełnianie wymagań dostępności produktu albo usługi;

25) system operacyjny - oprogramowanie, które stanowi domyślny interfejs użytkownika, gdy żaden program aplikacyjny, w tym graficzny interfejs użytkownika, nie jest aktywny, i jest integralną częścią sprzętu komputerowego ogólnego przeznaczenia albo samodzielnym oprogramowaniem przeznaczonym do stosowania w sprzęcie komputerowym ogólnego przeznaczenia, zapewniające co najmniej:

a) obsługę interfejsu sprzętu peryferyjnego,

b) planowanie zadań,

c) przydzielanie pamięci

- z wyłączeniem modułu ładującego system operacyjny, podstawowego systemu wejścia-wyjścia oraz innego oprogramowania układowego niezbędnego przy uruchamianiu lub instalowaniu systemu operacyjnego;

26) system sprzętu komputerowego ogólnego przeznaczenia - połączenie sprzętu komputerowego stanowiące kompletny komputer osobisty, taki jak komputer stacjonarny, laptop, smartfon i tablet, który cechuje wielofunkcyjny charakter oraz zdolność do wykonywania, z odpowiednim oprogramowaniem, najczęstszych zadań informatycznych, z których korzystają konsumenci, i który jest przeznaczony do obsługi przez konsumentów;

27) udostępnienie na rynku - odpłatne lub nieodpłatne dostarczanie do celów dystrybucji, konsumpcji lub używania na terytorium Unii Europejskiej w ramach działalności o charakterze komercyjnym;

28) upoważniony przedstawiciel - osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, które posiadają pisemne pełnomocnictwo od producenta do działania w jego imieniu w odniesieniu do określonych czynności na terytorium Unii Europejskiej;

29) usługi autobusowego i autokarowego transportu pasażerskiego - usługi, o których mowa w art. 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 181/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. dotyczącego praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 (Dz. Urz. UE L 55 z 28.02.2011, str. 1);

30) usługi bankowości detalicznej - oferowane lub świadczone na rzecz konsumentów następujące usługi bankowe i finansowe:

a) umowy o kredyt:

– konsumencki, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2023 r. poz. 1028, 1285, 1394 i 1723 oraz z 2024 r. poz. 653),

– hipoteczny, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz. U. z 2022 r. poz. 2245 i 2339),

b) usługi obejmujące czynności działalności maklerskiej, o których mowa w art. 69 ust. 2 pkt 1, 2, 4 i 5 oraz ust. 4 pkt 1, 2, 5 i 6 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 722),

c) usługi:

– w zakresie pieniądza elektronicznego w rozumieniu art. 2 pkt 21a ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych,

– powiązane z rachunkiem płatniczym w rozumieniu art. 2 pkt 33a ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych,

– płatnicze w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych;

31) usługi dostępu do audiowizualnych usług medialnych - usługi przekazywane przez sieć telekomunikacyjną, wykorzystywane do identyfikacji usług medialnych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1722 oraz z 2024 r. poz. 96), z wyłączeniem programów radiowych, do wyboru takich usług i odbierania informacji o nich oraz do ich wyświetlania, w tym powiązanych z nimi udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami w rozumieniu art. 4 pkt 28 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji, a także elektroniczne przewodniki po programach, o których mowa w art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2024 r. poz. 34 i 731);

32) usługi handlu elektronicznego - usługi oferowane lub świadczone na odległość przez strony internetowe i urządzenia mobilne, drogą elektroniczną i na indywidualne żądanie konsumenta w celu zawarcia umowy;

33) usługi rozpowszechniania książek elektronicznych - usługi polegające na dostarczaniu konsumentowi plików książek elektronicznych wraz z oprogramowaniem przeznaczonym do uzyskiwania dostępu do tych plików i korzystania z nich, z wyłączeniem oprogramowania czytników książek elektronicznych;

34) usługi wodnego transportu pasażerskiego - usługi przewozu pasażerskiego, o których mowa w art. 2 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1177/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. o prawach pasażerów podróżujących drogą morską i drogą wodną śródlądową oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 (Dz. Urz. UE L 334 z 17.12.2010, str. 1, z późn. zm. ⁴ ), z wyłączeniem usług, o których mowa w art. 2 ust. 2 tego rozporządzenia;

35) usługodawca - osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, które świadczą usługę lub oferują świadczenie usługi konsumentowi na terytorium Unii Europejskiej;

36) wprowadzenie do obrotu - pierwsze udostępnienie na rynku;

37) wycofanie z obrotu - dowolny środek, którego celem jest zapobieżenie udostępnianiu na rynku produktu, który znajduje się w łańcuchu dostaw;

38) zrozumiałość - właściwość usługi lub jej części lub informacji o produkcie albo usłudze umożliwiającą zrozumienie treści i informacji związanych z korzystaniem z produktu albo usługi zgodnie z ich przeznaczeniem.

Art.  6.  [Zadania ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego w zakresie dostępności produktów i usług]

Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego w zakresie dostępności produktów i usług:

1) inicjuje zmiany przepisów prawnych;

2) opiniuje projekty programów;

3) opiniuje sprawozdanie, o którym mowa w art. 72;

4) współpracuje z:

a) Prezesem Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44), zwanym dalej "Prezesem Zarządu PFRON",

b) organami nadzoru rynku, o których mowa w art. 38 ust. 3,

c) organami celnymi,

d) Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,

e) jednostkami samorządu terytorialnego,

f) innymi podmiotami działającymi na rzecz zwiększania dostępności produktów i usług;

5) prowadzi i koordynuje działania informacyjno-promocyjne;

6) inicjuje i organizuje badania naukowe;

7) inicjuje i organizuje działania na rzecz poprawy świadomości społecznej;

8) promuje współpracę między organizacjami zrzeszającymi podmioty gospodarcze a organizacjami pozarządowymi, w szczególności zrzeszającymi osoby ze szczególnymi potrzebami, a także uczelniami i instytutami badawczymi oraz innymi podmiotami działającymi na rzecz zwiększania dostępności produktów i usług;

9) opracowuje wytyczne i zapewnia narzędzia ułatwiające mikroprzedsiębiorcom zapewnianie dostępności produktów i usług.

² Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 96 z 29.03.2014, str. 1, 45, 107, 149, 251 i 309, Dz. Urz. UE L 241 z 17.09.2015, str. 1, Dz. Urz. UE L 323 z 19.12.2022, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 135 z 23.05.2023, str. 1.

³ Zmiana wymienionego rozporządzenia została ogłoszona w Dz. Urz. UE L 169 z 25.06.2019, str. 1.

⁴ Zmiana wymienionego rozporządzenia została ogłoszona w Dz. Urz. UE L 41 z 12.02.2013, str. 16.