Dział 4 - POSTANOWIENIA OGÓLNE DLA ZAOPATRZEŃ PIENIĘŻNYCH. - Zaopatrzenie inwalidzkie.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1945.22.131 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 4 stycznia 1953 r.

TYTUŁ IV. 

POSTANOWIENIA OGÓLNE DLA ZAOPATRZEŃ PIENIĘŻNYCH.

Rozdział  I.

Terminy wypłat.

Art.  28. ⁴³

1).  Zaopatrzenie pieniężne wypłaca się miesięcznie z góry.

(2). Zaopatrzenie pieniężne przyznane, a nie podjęte w ciągu trzech miesięcy od daty płatności z powodu niedbalstwa osoby uprawnionej, ulega przedawnieniu.

Rozdział  II.

Zajęcie renty, termin zgłoszenia roszczeń, zgaśnięcie prawa do renty i zawieszenie renty.

Art.  29.

(1) Zaopatrzenia pieniężne z niniejszej ustawy wolne są od wszelkich podatków państwowych i samorządowy i podlegają zapowiedzeniu i zajęciu sądowemu lub administracyjnemu wyłącznie na podstawie postanowień niniejszego artykułu. Przepisy art. 574 i 575 kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. R. P. z 1932 r. Nr 112, poz. 934) nie będą stosowane.

(2) 44  Zapowiedzenie i zajęcie renty z dodatkami, z wyjątkiem dodatku ciężko poszkodowanych i pielęgnacyjnego, jest dopuszczalne celem ściągnięcia lub zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych oraz pożyczek, udzielonych inwalidzie i funduszów publicznych, na ten cel przeznaczonych oraz kosztów postępowania, przewidzianych w art. 9 ust. (3) i (4).

(3)  Dopuszczalne jest również potrącenie z renty z dodatkami, z wyjątkiem dodatku ciężko poszkodowanych i pielęgnacyjnego, kwot renty i dodatków, pobranych nieprawnie lub w nienależnej wysokości. Zapowiedzenia, zajęcia i potrącenia w tych wypadkach nie mogą przekroczyć 30% łącznej sumy renty z dodatkami, ulegającymi zajęciu, zapowiedzeniu i potrąceniu.

(4) W razie zbiegu wierzytelności zaspokojenie następuje bez względu na czas powstania wierzytelności w następującym porządku:

1) roszczenia alimentacyjne do wysokości 15% sumy renty z dodatkami,

2) roszczenia Skarbu Państwa z tytułu nieprawnie lub w nienależnej wysokości pobieranej renty i dodatków,

3) roszczenia z pożyczek, udzielonych z funduszów publicznych i pozostałe roszczenia alimentacyjne.

(5) O porządku zaspokojenia roszczeń, mających to samo pierwszeństwo, decyduje termin doręczenia urzędowi, przekazującemu rentę, orzeczenia sądowego lub administracyjnego.

(6) Renty i dodatki, pobrane nienależnie wskutek podania przez osoby do tego zobowiązane nieprawdziwych danych lub też świadomego zamilczenia przez te osoby okoliczności, powodujących zawieszenie lub zmniejszenie zaopatrzenia, ulegają aż do zupełnego ich umorzenia potrąceniu z przypadających do wypłaty rent do wysokości 50% łącznej sumy renty z dodatkami.

(7) 45  Procentowe ograniczenia, wprowadzone w ust. (3) i (6) nie mają zastosowania do nienależnie pobranych kwot renty i dodatków, jeżeli wypłata nastąpiła wskutek zawinionego działania lub zaniechania osób, wymienionych w poprzednim ustępie, stwierdzonego wyrokiem karno-sądowym.

(8)  Zapowiedzenia i zajęcia z tytułu roszczeń alimentacyjnych pozostają ważne i w tych wypadkach do wysokości 15% sumy renty z dodatkami.

Art.  30.

(1) 46  Zarządy gminne (miejskie), o ile zostaną wezwane przez właściwe władze do stwierdzenia okoliczności, służących za podstawę orzeczenia, dotyczącego zaopatrzenia (np. ilość członków rodziny, posiadanie majątku nieruchomego, miejsce zamieszkania itp.) odpowiedzialne są solidarnie z osobami, które zaopatrzenie nieprawnie pobrały, za straty Skarbu Państwa, spowodowane zaniedbaniem zarządu gminnego (miejskiego), który świadomie lub wskutek przeprowadzenia oczywiście niedbałych dochodzeń poświadczył okoliczności niezgodne z rzeczywistością. Gminie przysługuje prawo regresu do swych organów, względnie funkcjonariuszów, którzy stali się winnymi powyższego uchybienia, a to niezależnie od ich odpowiedzialności karnej lub dyscyplinarnej.

(2)  O powyższej odpowiedzialności gmin orzekają właściwe władze nadzorcze na wniosek władzy przyznającej zaopatrzenia z niniejszej ustawy.

Art.  31.

(1) Roszczenia do zaopatrzenia z niniejszej ustawy muszą być zgłoszone pod rygorem utraty prawa:

1) przez inwalidów w ciągu jednego roku po rozwiązaniu stosunku czynnej służby wojskowej, w czasie której powstało lub uległo pogorszeniu uszkodzenie zdrowia, stanowiące podstawę roszczeń;

2) 47  (skreślony);

3) 48  przez osoby pozostałe po inwalidach, po poległych oraz po zmarłych w związku przyczynowym ze służbą wojskową przed upływem roku od dnia śmierci zmarłego względnie poległego, z wyjątkami przewidzianymi w pkt 5 i w ust. 2;

4) przez osoby, pozostałe po zaginionych bez własnej winy na terenie i w czasie działań wojennych (art. 5 i 8) przed upływem roku od daty zawarcia pokoju lub faktycznego zakończenia działań wojennych, podczas których nastąpiło zaginięcie. Za dopełnienie obowiązku zgłoszenia roszczeń uważa się wniesienie do właściwej władzy podania o uznanie danej osoby za zaginioną;

5) 49  do dnia 31 grudnia 1950 r.:

a) przez osoby ubiegające się o zaopatrzenie z tytułu uszkodzenia zdrowia doznanego w związku z pełnieniem służby wojskowej od dnia 1 września 1939 r. do dnia 13 lutego 1946 r. oraz w związku z udziałem w ruchu podziemnym lub partyzanckim w walce o wyzwolenie Polski spod najazdu hitlerowskiego;

b) przez osoby pozostałe po inwalidach, którzy doznali uszkodzenia zdrowia w okolicznościach wymienionych pod lit. a) i przez osoby pozostałe po poległych, zmarłych i zaginionych w związku przyczynowym ze służbą pełnioną w okresie oznaczonym pod lit. a);

c) przez osoby pozostałe po inwalidach, którzy doznali uszkodzenia zdrowia w związku przyczynowym ze służbą pełnioną przed dniem 1 września 1939 r., a zmarli w okresie od dnia 1 września 1939 r. do dnia 31 grudnia 1945 r.;

(2) 50  Roszczenie do zaopatrzenia po osobach zmarłych, których śmierć nie może być wykazana metryką śmierci, lecz orzeczeniem sądowym, zgłoszone musi być najpóźniej w ciągu jednego roku od daty wydania orzeczenia sądowego.

(3)   ⁵¹  Minister Pracy i Opieki Społecznej może uwzględnić zgłoszenie roszczeń inwalidów, których uszkodzenie zdrowia powoduje co najmniej 45% ogólnej utraty zdolności zarobkowej (art. 7 ust. 3) oraz osób pozostałych po inwalidach, po poległych, po zmarłych i zaginionych w związku przyczynowym ze służbą wojskową, dokonane po upływie terminów, przewidzianych do ich zgłoszenia, jeżeli szczególne okoliczności przemawiają za ich uwzględnieniem.

(4)   ⁵²  Uprawnienia, przewidziane w ust. 3, mogą być w całości lub w części przekazane prezydiom wojewódzkich rad narodowych (Rad Narodowych m. st. Warszawy i m. Łodzi).

(5)   ⁵³  (skreślony).

(6)   ⁵⁴  Zaopatrzenie pieniężne służy od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu zgłoszenia roszczenia.

(7)   ⁵⁵  (skreślony).

(8)   ⁵⁶  (skreślony).

Art.  32.

(1) Prawo do zaopatrzenia z niniejszej ustawy gaśnie:

1) w razie śmierci osoby uprawnionej,

2) gdy osoba, uprawniona do zaopatrzenia, została skazana prawomocnym wyrokiem sądowym, orzekającym utratę praw publicznych.

(2) Zgaśnięcie prawa do zaopatrzenia następuje, o ile czyn karygodny popełniony był:

a) przez inwalidę - po doznaniu uszkodzenia zdrowia, uzasadniającego roszczenie do zaopatrzenia,

b) przez pozostałego po inwalidzie, po poległym lub po zmarłym w związku przyczynowym ze służbą wojskową - po śmierci inwalidy, poległego lub zmarłego w związku przyczynowym ze służbą wojskową,

c) przez pozostałego po osobie, uznanej za zaginioną bez własnej winy na terenie i w czasie działań wojennych (art. 5), po zawarciu pokoju lub faktycznym zakończeniu działania wojennych.

(3) W wypadku zgaśnięcia prawa do zaopatrzenia z powodów, przewidzianych w ust. (1) pkt 2) niniejszego artykułu, żona i dzieci, o ile nie są współwinne popełnionego przestępstwa i nie mają środków utrzymania, mogą otrzymać zaopatrzenie wdowie, względnie sieroce [art. 21 ust. (1), art. 24 ust. (1) i art. 25 ust. (1)].

(4) W wypadkach, przewidzianych w ust. (1) pkt 2) niniejszego artykułu, inwalida nie traci prawa leczenia i protezowania.

Art.  33. ⁵⁷

 Minister Skarbu może przywrócić rentę inwalidzie wojennemu, jeżeli prawo do jej pobierania zgasło na podstawie postanowień ustaw karnych byłych państw zaborczych z powodu wyroków sądowych, wydanych na skutek przestępstw, popełnionych przed dniem 15 października 1927 r., o ile postanowienia artykułu poprzedniego, przy uwzględnieniu rodzaju przestępstwa i kary, nie przewidywały by w danym wypadku zgaśnięcia renty.

Art.  34.

  ⁵⁸  Uprawnienie do zaopatrzenie tymczasowego pozostałych po zaginionym bez własnej winy na terenie i w czasie działań wojennych (art. 5) rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu zgłoszenia wniosku do właściwej władzy o uznanie za zaginionego, natomiast gaśnie:

a) jeżeli zaginiony odnajdzie się,

b) 59  po upływie trzech lat od daty, od której przyznano zaopatrzenie tymczasowe, jeżeli w ciągu tego czasu nie przedłożono metryki jego śmierci, względnie nie uzyskano orzeczenia sądowego, uznającego zaginionego za zmarłego. Dostarczenie tych dowodów później nie uprawnia do zaopatrzenia za czas od ustania zaopatrzenia tymczasowego do chwili złożenia dowodów właściwej władzy.

Art.  35.

(1) Prawo do pobierania renty i dodatków zawiesza się:

a) 60  w razie przebywania poza granicami państwa bez zezwolenia Ministra Skarbu na korzystanie z renty za granicą dłużej niż rok - na czas takiego pobytu za granicą;

b) w razie utraty obywatelstwa polskiego do chwili ponownego uzyskania tego obywatelstwa; na ten czas ulegają zawieszeniu również wszystkie inne uprawnienia z niniejszej ustawy,

c) o ile uprawniony na mocy prawomocnego wyroku sądowego odbywa karę pozbawienia wolności.

Art.  35a. ⁶¹

1).   ⁶²  Jeżeli inwalidzie lub pozostałym służy prawo do zaopatrzenia pieniężnego na podstawie innej ustawy z funduszów państwowych, pobieranie obu zaopatrzeń ze Skarbu Państwa jest dopuszczalne, lecz tylko do łącznej wysokości dwukrotnej zasadniczej renty zupełnego inwalidy.

(2).  W przypadkach, zasługujących na szczególne uwzględnienie, Minister Skarbu może udzielić zezwolenia na pobieranie zaopatrzeń w łącznej sumie, przekraczającej wysokość przewidzianą w ust. (1)

Rozdział  III.

Pobieranie różnych zaopatrzeń i kapitalizacja rent.

Art.  36.

(1) Zasadnicza renta inwalidy, przysługująca mu według stopnia utraty zdolności zarobkowej oraz dodatek kwalifikacyjny, o ile mu służy, mogą ulec skapitalizowaniu w całości, w połowie lub w 1/2 na warsztat pracy, budowę, nabycie nieruchomości, kształcenie lub dokształcanie, jeżeli:

1) osoba, pobierająca rentę, jest pełnoletnia i nie przekroczyła 55 roku życia,

2) istnieje rękojmia celowego użycia skapitalizowanej renty zgodnie z zamierzeniami wnioskodawcy.

(2) 63  Mimo skapitalizowania renty inwalida zachowuje prawo do dodatków: rodzinnego, ciężko poszkodowanych, pielęgnacyjnego, specjalnego, dla inwalidów zupełnych, dla ociemniałych, na psa przewodnika oraz do wszelkich świadczeń, nie stanowiących zaopatrzenia pieniężnego.

(3)  Zaopatrzenie pozostałych nie może ulec skapitalizowaniu.

Art.  37.

(1) W razie skapitalizowania wypłaca się inwalidzie sumę, którą otrzymuje się, mnożąc 6-miesięczną kwotę, renty zasadniczej i dodatków wymienionych w art. 36, w wymiarze przysługującym inwalidzie, przez mnożnik, zmieniający się stosownie do wieku; i tak dla inwalidy, który ukończył:

lat 21	mnożnik wynosi	18 3/4
" 22	" "	18 1/2
" 23	" "	18 1/4
" 24	" "	18
" 25	" "	17 3/4
" 26	" "	17 1/2
" 27	" "	17 1/4
lat 28	mnożnik wynosi	17
" 29	" "	16 3/4
" 30	" "	16 1/2
" 31	" "	16 1/4
" 32	" "	16
" 33	" "	15 3/4
" 34	" "	15 1/2
" 35	" "	15 1/4
" 36	" "	15
" 37	" "	14 3/4
" 38	" "	14 1/2
" 39	" "	14 1/4
" 40	" "	14
" 41	" "	13 3/4
" 42	" "	13 1/2
" 43	" "	13 1/4
" 44	" "	13
" 45	" "	12 3/4
" 46	" "	12 1/2
" 47	" "	12 1/4
" 48	" "	12
" 49	" "	11 1/2
" 50	" "	11
" 51	" "	10 1/2
" 52	" "	10
" 53	" "	9 1/2
" 54	" "	9
" 55	" "	8 1/2

(2) Jeżeli skapitalizowano rentę w połowie lub w 1/4 wypłaca się inwalidzie połowę lub 1/4 sumy, obliczonej według zasad, przewidzianych w ust. (1).

(3) Inwalida, który nie uzyskał skapitalizowania renty, może otrzymać zaliczkę na rentę do wysokości dwuletniej kwoty należnej renty z dodatkami, w art. 36 ust. (1) wymienionymi, z kredytu, przeznaczonego na ten cel w budżecie państwowym, tracąc prawo do renty i dodatków, wypłaconych tytułem zaliczki na okres, za który otrzymał zaliczkę.

(4) Osoby, pozostałe po inwalidzie, który uzyskał kapitalizowanie renty, wraz z dodatkiem rodzinnym lub skapitalizował rentę w całości - nie mają prawa do zaopatrzenia inwalidzkiego. W razie skapitalizowania renty inwalidzkiej w połowie lub w 1/4 podstawą wymiaru zaopatrzenia i łączna granica rent pozostałych (art. 21, 24, 25 i 27) ulegają obniżeniu o połowę lub o 1/4.

(5) Szczegółowe przepisy w tym przedmiocie wyda Minister Pracy i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Skarbu.

Art.  38.

Władza państwowa może zabezpieczyć użycie wypłaconej sumy na cele, w art. 36 wyszczególnione, sposobem wypłacenia, zahipotekowaniem i zastrzeżeniem sobie prawa kontroli nad obrotem własnością, nabytą dzięki skapitalizowaniu renty.

Art.  39.

Renta, w myśl art. 36 i 37 skapitalizowana, nie podlega zajęciu prawnemu. Czynności sądowe, połączone ze skapitalozowaniem, nie podlegają opłatom stemplowym.

Art.  40.

(1) Inwalidzi, którzy uzyskali rentę skapitalizowaną, oraz ich rodziny, względnie pozostali (art. 3) tracą prawo do zaopatrzenia pieniężnego, nie tracą zaś prawa do innych świadczeń, przewidzianych w niniejszej ustawie.

(2) Osoby, które na podstawie ustaw b. państw zaborczych uzyskały skapitalizowanie części renty, przypadającej im na podstawie tamtejszych ustaw, otrzymują rentę inwalidzką według niniejszej ustawy, zmniejszoną o część skapitalizowaną.

(3) 64  Inwalidom wojennym, których utrata zdolności do zarobkowania wynosi co najmniej 45%, a którzy uzyskali skapitalizowanie części renty przypadającej im na podstawie ustaw b. państw zaborczych w okresie dewaluacji marki niemieckiej, Minister Skarbu może przyznać rentę z niniejszej ustawy niezmniejszoną o część skapitalizowaną.

⁴³ Art. 28 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 lutego 1952 r. (Dz.U.52.10.52) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 lutego 1952 r.

⁴⁴ Art. 29 ust. (2) zmieniony przez art. 1 pkt 12 lit. a) dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁴⁵ Art. 29 ust. (7) zmieniony przez art. 1 pkt 12 lit. b) dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁴⁶ Art. 30 ust. (1) zmieniony przez art. 1 pkt 13 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁴⁷ Art. 31 ust. (1) pkt 2 skreślony przez art. 1 pkt 14 lit. a) tiret pierwsze dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁴⁸ Art. 31 ust. (1) pkt 3 zmieniony przez art. 1 pkt 14 lit. a) tiret drugie dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁴⁹ Art. 31 ust. (1) pkt 5 zmieniony przez art. 1 pkt 14 lit. a) tiret trzecie dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁵⁰ Art. 31 ust. (2) zmieniony przez art. 1 pkt 14 lit. b) dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁵¹ Art. 31 ust. (3):

- zmieniony przez art. 3 pkt 8 dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.47.21.83) z dniem 1 marca 1947 r.

- zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1948 r. o uchyleniu dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.48.34.229) z dniem 23 sierpnia 1948 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 lutego 1952 r. (Dz.U.52.10.52) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 lutego 1952 r.

⁵² Art. 31 ust. (4):

- zmieniony przez art. 3 pkt 9 dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.47.21.83) z dniem 1 marca 1947 r.

- zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1948 r. o uchyleniu dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.48.34.229) z dniem 23 sierpnia 1948 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 lutego 1952 r. (Dz.U.52.10.52) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 lutego 1952 r.

⁵³ Art. 31 ust. (5) skreślony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 14 lutego 1952 r. (Dz.U.52.10.52) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 lutego 1952 r.

⁵⁴ Art. 31 ust. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 14 lit. c) dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁵⁵ Art. 31 ust. (7) skreślony przez art. 1 pkt 14 lit. d) dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁵⁶ Art. 31 ust. (8) skreślony przez art. 1 pkt 14 lit. d) dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁵⁷ Art. 33:

- zmieniony przez art. 3 pkt 11 dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.47.21.83) z dniem 1 marca 1947 r.

- zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1948 r. o uchyleniu dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.48.34.229) z dniem 23 sierpnia 1948 r.

⁵⁸ Art. 34 zmieniony przez art. 1 pkt 15 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁵⁹ Art. 34 lit. b) zmieniona przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 7 kwietnia 1949 r. (Dz.U.49.25.182) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 listopada 1948 r.

⁶⁰ Art. 35 ust. (1) lit. a):

- zmieniona przez art. 3 pkt 12 dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.47.21.83) z dniem 1 marca 1947 r.

- zmieniona przez art. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1948 r. o uchyleniu dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.48.34.229) z dniem 23 sierpnia 1948 r.

⁶¹ Art. 35a dodany przez art. 1 pkt 16 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁶² Art. 35a ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 lutego 1952 r. (Dz.U.52.10.52) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 lutego 1952 r.

⁶³ Art. 36 ust. (2) zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 7 kwietnia 1949 r. (Dz.U.49.25.182) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

⁶⁴ Art. 40 ust. (3):

- zmieniony przez art. 3 pkt 13 dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.47.21.83) z dniem 1 marca 1947 r.

- zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1948 r. o uchyleniu dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.48.34.229) z dniem 23 sierpnia 1948 r.