Dział 3 - Przepisy szczególne dotyczące świadczeń dla niektórych grup osób. - Zaopatrzenie emerytalne pracowników i ich rodzin.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1982.40.267

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 2000 r.

DZIAŁ  III

Przepisy szczególne dotyczące świadczeń dla niektórych grup osób.

Rozdział  1

Świadczenia dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Art.  53. 

1. Pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługują świadczenia na zasadach i w wysokości określonych w ustawie, z uwzględnieniem art. 54 i 55.

2. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników stale zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, a w szczególności zatrudnionych:

1) pod ziemią,

2) bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu, produkcji ołowiu i kadmu,

3) przy pracach technologicznych związanych z wytwarzaniem aluminium,

4) w zespołach formujących szkło,

5) w charakterze rybaków morskich i nurków,

6) w stoczniach morskich na niektórych stanowiskach pracy bezpośrednio przy budowie i remoncie statków morskich,

7) na statkach morskich w żegludze międzynarodowej i w polskim ratownictwie okrętowym,

8) na statkach żeglugi powietrznej,

9) w charakterze ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym,

10) w morskich portach handlowych oraz w niektórych przedsiębiorstwach pomocniczych działających na rzecz tych portów,

11) na niektórych stanowiskach w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych.

3. Za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się:

1) funkcjonariuszy pożarnictwa,

1a) 48  pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a-5 i 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 81, poz. 351, z 1994 r. Nr 27, poz. 96 i Nr 89, poz. 414, z 1996 r. Nr 106, poz. 496 oraz z 1997 r. Nr 111, poz. 725),

2) pracowników organów administracji celnej,

3) pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną,

4) dziennikarzy,

5) niektórych pracowników budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych nie objętych przepisem ust. 2 pkt 11,

6) pracowników organów kontroli państwowej.

4. Odrębne przepisy regulują uprawnienia z tytułu szczególnego charakteru zatrudnienia nauczycieli, nauczycieli akademickich i innych pracowników naukowo-badawczych oraz pracowników naukowych.

Art.  54. 

1. Z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze może być:

1) przyznane prawo do emerytury w wieku niższym niż określony w art. 26 ust. 1 pkt 1,

2) przyznany wzrost emerytury lub renty inwalidzkiej w wysokości 10 lub 15% podstawy jej wymiaru.

2. Jeżeli wzrost, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, przysługuje z dwóch lub więcej tytułów, wypłaca się tylko wzrost z jednego tytułu - korzystniejszy lub wybrany przez osobę zainteresowaną.

Art.  55. 

Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa rodzaje prac lub stanowisk pracy oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w art. 11 ust. 3 oraz w art. 53 ust. 2 i 3 przysługuje:

1) prawo do emerytury w określonym wieku, niższym niż to wynika z art. 26 ust. 1 pkt 1,

2) wzrost emerytury lub renty, o którym mowa w art. 54 ust. 1 pkt 2.

Rozdział  2

Świadczenia dla osób zajmujących kierownicze stanowiska.

Art. 56-58 ⁴⁹  (skreślone).

Art.  59.  ⁵⁰

 (skreślony)

Rozdział  3

Świadczenia dla niektórych osób nie będących pracownikami.

Art.  60.  ⁵¹

 Adwokatom wykonującym pracę w zespołach adwokackich oraz pozostałym po nich członkom rodzin przysługują świadczenia na zasadach i w wysokości określonych w ustawie, z tym że podstawę wymiaru świadczeń ustala się od przeciętnego wynagrodzenia adwokata z tytułu pracy w zespole, przyjętego do ustalenia składek na ubezpieczenie społeczne.

Art.  61. 

Osobom wykonującym pracę nakładczą oraz pozostałym po nich członkom rodzin przysługują świadczenia na zasadach i w wysokości określonych w ustawie, z tym że:

1) okresy pracy nakładczej uważa się za okresy równorzędne z okresami zatrudnienia w myśl art. 11 ust. 2 pkt 12, jeżeli osoba wykonująca pracę nakładczą podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego na podstawie przepisów obowiązujących w czasie wykonywania tej pracy albo uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości co najmniej 50% obowiązującego w tym okresie najniższego wynagrodzenia,

2) 52  (skreślony).

Art.  62.  ⁵³

 Osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w czasie pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego uprawiania sportu oraz pozostałym po nich członkom rodziny przysługują świadczenia na zasadach i w wysokości określonych w ustawie.

Art.  63. 

1. Uczniom szkół ponadpodstawowych, studentom szkół wyższych i uczestnikom studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej, którzy stali się inwalidami I lub II grupy w czasie uczęszczania do szkoły lub odbywania studiów, przysługuje prawo do renty inwalidzkiej.

2. Członkom rodziny osób, o których mowa w ust. 1, przysługuje renta rodzinna na zasadach określonych w ustawie.

3. Świadczenia wymienione w ust. 1 i 2 przysługują w wysokości najniższej renty inwalidzkiej lub renty rodzinnej, o których mowa w art. 67.

4. W razie śmierci osoby pobierającej rentę, o której mowa w ust. 1 lub 2, albo spełniającej warunki do tych świadczeń oraz w razie śmierci członka rodziny tej osoby, zasiłek pogrzebowy przysługuje na zasadach i w wysokości określonych w ustawie.

Art.  63¹.  ⁵⁴

 Osobom wykonującym pracę - w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa obowiązującego pracownika w danym zawodzie - w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, kary aresztu wojskowego, kary aresztu za wykroczenie i w czasie tymczasowego aresztowania oraz pozostałym po nich członkom rodzin przysługują świadczenia na zasadach i w wysokości określonych w ustawie. Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury i renty należność za tę pracę w wysokości przyjętej do ustalenia składki traktuje się na równi z wynagrodzeniem. Wysokość i podstawę wymiaru tej składki określa Rada Ministrów w przepisach dotyczących składek na ubezpieczenie społeczne.

Rozdział  4

Świadczenia przyznawane w szczególnym trybie.

Art.  64.  ⁵⁵

1. Prezes Rady Ministrów może w szczególnie uzasadnionych przypadkach, na wniosek ministrów (kierowników urzędów centralnych), przyznać emeryturę lub rentę na warunkach i w wysokości innej niż określone w ustawie.

2. Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku kalendarzowego informację o przyznanych w roku poprzedzającym emeryturach i rentach na podstawie ust. 1.

Art.  65.  ⁵⁶

 Pracownikom oraz innym osobom objętym przepisami ustawy, a także pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć zatrudnienia i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może przyznać w drodze wyjątku świadczenia o wysokości nie przekraczajacej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie.

Art.  66.  ⁵⁷

 (skreślony).

⁴⁸ Art. 53 ust. 3 pkt 1a dodany przez art. 2 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U.97.111.725) z dniem 8 października 1997 r.

⁴⁹ Art. 56-58 skreślone przez art. 1 ustawy z dnia 24 maja 1990 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin oraz ustawy o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz.U.90.66.390) z dniem 29 września 1990 r.

⁵⁰ Art. 59 skreślony przez art. 1 ustawy z dnia 9 lutego 1990 r. (Dz.U.90.10.61) zmieniającej nin. ustawę z dniem 22 lutego 1990 r.

⁵¹ Art. 60 zmieniony przez art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 24 maja 1990 r. o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz.U.90.36.206) z dniem 1 stycznia 1990 r.

⁵² Art. 61 pkt 2 skreślony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym i o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego (Dz.U.89.35.190) z dniem 8 czerwca 1989 r.

⁵³ Art. 62 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 czerwca 1996 r. o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U.96.100.461) z dniem 1 września 1997 r.

⁵⁴ Art. 63¹ dodany przez art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 24 maja 1990 r. o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz.U.90.36.206) z dniem 1 stycznia 1990 r.

⁵⁵ Art. 64 zmieniony przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 24 maja 1990 r. o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz.U.90.36.206) z dniem 1 stycznia 1990 r.

⁵⁶ Art. 65 zmieniony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 czerwca 1996 r. o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U.96.100.461) z dniem 1 września 1997 r.

⁵⁷ Art. 66 skreślony przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28 czerwca 1996 r. o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U.96.100.461) z dniem 1 września 1997 r.