Rozdział 1 - Przepisy ogólne. - Zaopatrzenie emerytalne i odszkodowanie za nieszczęśliwe wypadki pracowników przedsiębiorstwa "Polskie Koleje Państwowe".
Dziennik Ustaw
Dz.U.1946.38.231
Akt utracił moc Wersja od: 4 stycznia 1953 r.
Rozdział 1.
Przepisy ogólne.
Przepisy ogólne.
§ 1.
1.
Pracownicy przedsiębiorstwa "Polskie Koleje Państwowe", nazywanego w dalszym ciągu rozporządzenia niniejszego "P.K.P.", etatowi i kandydaci oraz pozostałe po nich wdowy i sieroty mają prawo do zaopatrzeń według zasad, określonych rozporządzeniem niniejszym.2.
W przepisach wspólnych dla obu kategorii pracowników nazywa się w dalszym ciągu rozporządzenia niniejszego pracowników etatowych i kandydatów - pracownikami.3.
Emerytem w rozumieniu rozporządzenia niniejszego jest były pracownik, który przez rozwiązanie stosunku służbowego lub w sposób, przewidziany w § 3 ust. 1 pkt 3 nabył prawo do zaopatrzenia emerytalnego.§ 2.
Zaopatrzenie emerytalne, wdowie, sierocie, odszkodowanie za nieszczęśliwe wypadki lub inne świadczenia, przewidziane rozporządzeniem niniejszym, przysługują tylko tym osobom, które w dniu powstania tytułu prawnego do tych należności są obywatelami polskimi.§ 3.
1.
Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Komunikacji za zgodą Ministra Skarbu w przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, a nie przewidzianych rozporządzeniem niniejszym - może: 1)
uwzględnić przy wymiarze zaopatrzeń lata służby nie zaliczalne do wysługi emerytalnej według rozporządzenia niniejszego; 2)
podwyższać wymiar zaopatrzenia, należnego na podstawie rozporządzenia niniejszego; 3)
przyznawać zaopatrzenie pracownikom, którzy nie nabyli praw do zaopatrzenia na podstawie rozporządzenia niniejszego.2.
Przepisy ust. 1 mają zastosowanie również do wdów i sierot po pracownikach.§ 4.
1.
Do wysługi emerytalnej zalicza się bez opłaty następujące okresy: 1)
służby na P.K.P. od dnia uzyskania charakteru pracownika etatowego lub kandydata; 2)
służby czynnej w wojsku polskim; 3)
służby odbytej w formacjach lub organizacjach wojskowych, uznanych przez Państwo jako polskie; 4)
okres przebyty w niewoli, jeżeli dostanie się do niej nastąpiło bez własnej winy.2.
Pracownikom wymienionym w § 1 ust. 1, którzy ze służby cywilnej państwowej lub zawodowej wojskowej lub też ze służby w państwowym przedsiębiorstwie przeszli bezpośrednio do służby na P.K.P., zalicza się do wysługi emerytalnej okresy zaliczalne do wysługi emerytalnej w służbie poprzedniej. Nie ogranicza to przepisów o przekazywaniu składek.3.
Okresy czynnej działalności, zmierzającej do odzyskania niepodległości Państwa Polskiego lub wyzwolenia spod okupacji nieprzyjacielskiej, oraz okresy odbywania kar, orzeczonych przez władze byłych państw okupacyjnych lub innych za taką działalność, tudzież okresy przebyte w obozach koncentracyjnych i w obozach pracy w związku z powyższą działalnością - zalicza się do wysługi emerytalnej na warunkach i w trybie ustanowionym w drodze rozporządzenia przez Ministra Komunikacji w porozumieniu z Ministrem Skarbu i innymi właściwymi Ministrami.4.
Pracownikowi przysługuje w ciągu 2 lat od dnia mianowania go pracownikiem etatowym prawo żądania zaliczenia do wysługi emerytalnej za opłatą niepoliczalnych do wysługi emerytalnej w Państwie Polskim następujących okresów: 1)
służby państwowej; 2)
służby w samorządzie terytorialnym; 3)
służby kolejowej zarówno na P.K.P., jak i na kolejach prywatnych, oddanych do użytku publicznego; 4)
studiów na jednym z wydziałów uniwersytetu lub w równorzędnym zakładzie naukowym, lecz tylko w przypadkach całkowitego zakończenia studiów przepisanymi egzaminami, jednak w ilości nie większej niż 4 lata.5.
Należność za zaliczeniem okresów wymienionych w ust. 4 wynosi 8% uposażenia zasadniczego, pobieranego w miesiącu zgłoszenia odpowiedniego żądania, za cały okres podlegający zaliczeniu wraz z odsetkami składanymi.Odsetki te oblicza się w stosunku miesięcznym według miesięcznej stopy 0,5% za okres podlegający zaliczeniu, w stosunku zaś rocznym według rocznej stopy 6% za resztę okresu wysługi emerytalnej, osiągniętej na podstawie tego zaliczenia w dniu formalnego dokonania zaliczenia. Jeżeli okres, podlegający zaliczeniu, leży między poszczególnymi okresami zaliczonymi już do wysługi emerytalnej, odsetki w stosunku rocznym oblicza się od pierwszego dnia następującego po ostatnim dniu okresu, podlegającego zaliczeniu. Przy obliczaniu procentów składanych w stosunku miesięcznym nie uwzględnia się ułamków miesiąca, przy obliczaniu zaś procentów składanych w stosunku rocznym nie uwzględnia się ułamków roku.
6.
Okresy urlopu bezpłatnego na czas piastowania przez pracownika mandatu do izb ustawodawczych lub do prac w związkach zawodowych i organizacjach politycznych zalicza się do wysługi emerytalnej za opłatą. Należność za to zaliczenie wynosi 8% uposażenia zasadniczego, pobieranego w ostatnim miesiącu przed urlopem za cały okres podlegający zaliczeniu.7.
Pracownik, który w chwili rozwiązania stosunku służbowego nie spłacił całej należności za zaliczenie okresów wymienionych w ust. 4 i 6, tudzież wdowa i sieroty po takim pracowniku korzystają z zaliczenia okresów, odpowiadających uiszczonej części należności. Jeśli pracownik (wdowa i sieroty) nie nabył prawa do zaopatrzenia zwraca się wypłaconą sumę.8.
Pracownikowi, który przed spłaceniem całej należności zrzeknie się zaliczenia, zwraca się wpłaconą sumę.9.
Zrzeczenie się przez pracownika zaliczenia za opłatą pewnego okresu do wysługi emerytalnej przed wpłaceniem całej należności za to zaliczenie pociąga za sobą utratę prawa do ponownego żądania zaliczenia za opłatą tego samego okresu w całości lub w części.10.
W razie przyjęcia na służbę emeryta kolejowego lub państwowego, mającego prawo do pobierania zaopatrzenia emerytalnego i objęcia go na podstawie § 1 rozporządzeniem niniejszym, zalicza się bez opłaty do jego wysługi emerytalnej cały okres, który stanowił podstawę wymiaru zaopatrzenia (§ 20 pkt 5).11.
Dany okres czasu może być tylko raz zaliczony do wysługi emerytalnej. Jeżeli pracownikowi służyło na podstawie rozporządzenia niniejszego z dwu lub więcej tytułów prawo do zaliczenia jednego i tego samego okresu, zaliczenie następuje z tego tytułu, jaki wskaże uprawniony (pracownik, wdowa, sierota).12.
Do wysługi emerytalnej zalicza się tylko te okresy służby, pracy i studiów przed wstąpieniem na służbę w P.K.P., które zostały przez pracownika zgłoszone na piśmie właściwej władzy (§ 7) w ciągu 2 lat od dnia mianowania go pracownikiem etatowym. Niezgłoszenie w powyżej oznaczonym terminie powoduje utratę prawa do zaliczenia tych okresów do wysługi emerytalnej.13.
Do wysługi emerytalnej nie zalicza się okresu powyżej 30 dni, za który pracownikowi nie przysługuje uposażenie, ani też okresów bezpłatnego urlopu z wyjątkiem okresów, przewidzianych w ust. 6.14.
Do wysługi emerytalnej zalicza się okresy, opłacane składkami ubezpieczeniowymi na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu społecznym, o ile właściwa instytucja ubezpieczeniowa stwierdzi, że składki za te okresy zostały wpłacone i podlegają przekazaniu na rzecz P.K.P.15. 1
Zaliczenie do wysługi emerytalnej okresów pracy najemnej, objętej obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego, następuje bezwarunkowo, jeżeli od tego zaliczenia uzależnione jest nabycie prawa do zaopatrzenia. W przypadku tym zaliczeniu podlega tylko okres, niezbędny dla uzupełnienia wysługi emerytalnej, dającej prawo do zaopatrzenia.§ 5.
Właściwa władza (§ 7) obowiązana jest wydać każdemu pracownikowi etatowemu zaświadczenie stwierdzające, jakie okresy zostały mu zaliczone do wysługi emerytalnej i od jakiej daty liczy się nieprzerwanie wysługa emerytalna.§ 6.
1.
Z funduszów państwowych można pobierać tylko jedno zaopatrzenie. Jeżeli uprawnionemu służy prawo do dwu lub więcej zaopatrzeń, wypłacanych z funduszów państwowych, ma on prawo wyboru.2.
Fundusze P.K.P., innych przedsiębiorstw, instytucyj i zakładów państwowych są funduszami państwowymi w rozumieniu przepisów ust. 1.3.
Prawo wyboru zaopatrzeń realizuje uprawniony w formie pisemnego oświadczenia.4.
Wyjątek stanowią odszkodowania za nieszczęśliwe wypadki, przyznane na podstawie §§ 42, 43 i 44 rozporządzenia niniejszego, oraz zaopatrzenia, przyznane na podstawie innych przepisów, które przewidują możność równoczesnego pobierania innego zaopatrzenia z funduszów państwowych.§ 7. 2
Właściwość władz, powołanych do wydawania orzeczeń i zarządzeń, wynikających z rozporządzenia niniejszego, określają przepisy organizacyjne P.K.P.§ 8.
1.
Od decyzji głównej, wydanej w pierwszej instancji w sprawach unormowanych rozporządzeniem niniejszym, służy prawo odwołania tylko do jednej instancji bezpośrednio wyższej.2.
Odwołanie należy wnieść na piśmie w ciągu 14 dni po doręczeniu decyzji.3.
Odwołanie nie ma mocy odraczającej.§ 9.
Zaopatrzenia i odszkodowania, należne na podstawie rozporządzenia niniejszego, wypłaca się w terminach, ustanowionych do wypłaty uposażenia zasadniczego pracowników.§ 10.
1.
Roszczenia uprawnionych osób, wynikające z tytułu zaopatrzeń i odszkodowań za nieszczęśliwe wypadki, przedawniają się po upływie trzech lat od dnia wymagalności roszczenia.2.
Roszczenia uprawnionych osób o inne należności, określone na podstawie rozporządzenia niniejszego, przedawniają się po upływie 3 miesięcy od dnia wymagalności roszczenia.3.
Bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność, przedsięwziętą przez uprawnioną osobę u właściwej władzy w celu ustalenia lub dochodzenia roszczenia.§ 11. 3
(skreślony).§ 12.
1.
Ze świadczeń, wypłacanych na podstawie rozporządzenia niniejszego, mogą być dokonywane potrącenia na podstawie: 1)
przepisów ustaw; 2)
sądowych tytułów wykonawczych; 3)
zarządzeń władz administracyjnych lub władz P.K.P.2.
Na podstawie zarządzeń administracyjnych potrącenia mogą być dokonywane jedynie w celu zaspokojenia roszczeń Skarbu Państwa z tytułu należności i danin albo roszczeń P.K.P. z tytułu stosunku służbowego lub odpowiedzialności materialnej pracowników za szkody wynikłe z ich winy i w związku z ich czynnościami służbowymi.3.
Przy pociąganiu do odpowiedzialności materialnej emerytów za szkody dla P.K.P. z udowodnionej im winy skutkiem ich czynności służbowych przed rozwiązaniem stosunku służbowego stosują się odpowiednio przepisy §§ 38 i 39 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 listopada 1945 r. o służbie na Polskich Kolejach Państwowych (Dz. U. R. P. Nr 52, poz. 299).4.
Roszczeniom Skarbu Państwa, tudzież roszczeniom P.K.P. służy, bez względu na czas ich powstawania, pierwszeństwo zaspokojenia przed innymi roszczeniami. Wyjątek stanowią roszczenia o alimenty, które winny być traktowane na równi z roszczeniami Skarbu Państwa i roszczeniami P.K.P.5.
Co do dopuszczalności i wysokości potrąceń należy stosować przepisy, dotyczące egzekucji sądowej i administracyjnej. Nie dotyczy to takich należności, które mogą być potrącane z uposażenia pracowników w całości niezależnie od potrąceń z innych tytułów. Należności takie potrąca się z zaopatrzeń i odpraw, niezależnie od potrąceń z innych tytułów w ratach miesięcznych, do wysokości 1/5 zaopatrzenia albo 2/5 odprawy.6.
Sumy należne tytułem pośmiertnego lub zwrotu kosztów pogrzebu (§ 51) oraz tytułem zwrotu kosztów przesiedlenia (§ 50) są wolne od jakichkolwiek potrąceń.7.
Odstępowanie pod jakimkolwiek tytułem prawa do zaopatrzeń lub innych świadczeń należnych na podstawie rozporządzenia niniejszego jest niedozwolone. Każda przeciwna temu umowa jest nieważna.§ 13.
1.
Osoby, które podstępnie uzyskały zaopatrzenie emerytalne, wdowie, sieroce, odszkodowania za nieszczęśliwe wypadki lub wyższy ich wymiar od przypadającego na podstawie rozporządzenia niniejszego, podlegają odpowiedzialności sądowo-karnej i obowiązkowi wynagrodzenia szkody P.K.P.2.
Jeżeli sądownie zostanie stwierdzone, że zaopatrzenie (odszkodowanie) zostało uzyskane podstępnie albo też podstępnie uzyskano wyższy wymiar zaopatrzenia (odszkodowania), to prawo do zaopatrzenia (odszkodowania) gaśnie: 1)
w razie podstępnego uzyskania zaopatrzenia (odszkodowania) - od dnia przyznania; 2)
w razie podstępnego uzyskania wyższego wymiaru zaopatrzenia (odszkodowania) - od dnia wstrzymania wypłaty zaopatrzenia (odszkodowania) (ust. 3), a gdyby wypłata zaopatrzenia nie została wstrzymana - to od pierwszego dnia następującego po uprawomocnieniu się wyroku sądowego.3. 4
W razie wdrożenia przeciw osobom, wymienionym w ust. 1, postępowania sądowego, dyrektor generalny kolei państwowych może natychmiast wstrzymać w całości lub w części wypłatę zaopatrzenia (odszkodowania) do czasu uprawomocnienia się orzeczenia sądowego.4.
W razie umorzenia postępowania sądowo-karnego lub uniewinnienia wznawia się wypłatę zaopatrzenia (odszkodowania) od dnia wstrzymania.1 § 4 ust. 15 dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1949 r. (Dz.U.49.61.477) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1949 r.
2 § 7 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1949 r. (Dz.U.49.61.477) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1949 r.
3 § 11 skreślony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 4 lutego 1953 r. (Dz.U.53.11.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 stycznia 1953 r.
4 § 13 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 13 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1949 r. (Dz.U.49.61.477) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1949 r.