Rozdział 5 - Sposób noszenia oznak i odznak wojskowych - Wzory, noszenie umundurowania, odznak i oznak wojskowych oraz uzbrojenia przez żołnierzy.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2005.7.54

Akt utracił moc

Wersja od: 13 stycznia 2009 r.

Rozdział  5

Sposób noszenia oznak i odznak wojskowych

§ 31. Na mundurach wojskowych nosi się oznaki wojskowe:

1) stopni wojskowych;

2) korpusów osobowych;

3) specjalistów wojskowych;

4) szkolne;

5) przynależności państwowej;

6) rozpoznawcze;

7) identyfikacyjne.

§  32.

1. 34 Oznaki stopni wojskowych nosi się na:

1) nakryciach głowy - z wyjątkiem czapek futrzanych (w Marynarce Wojennej również: czapek marynarskich, czapek ćwiczebnych), czapek zimowych (z dzianiny), kapeluszy polowych, beretów marynarskich, beretów noszonych w składzie ubiorów roboczych i specjalnych, czapek do ubioru technika lotniczego oraz hełmofonów i hełmów, z tym że:

a) na beretach - naszywane taśmą dystynkcyjną lub wykonane techniką termonadruku,

b) na otokach czapek garnizonowych, rogatywek i kapeluszy damskich - naszywane taśmą dystynkcyjną lub haftowane bajorkiem, z wyjątkiem Marynarki Wojennej,

c) na pasku skórzanym czapek garnizonowych i kapeluszy damskich Marynarki Wojennej - haftowane bajorkiem,

d) na furażerkach - wykonane techniką termonadruku;

2) pozostałych ubiorach - bluzach, koszulach, koszulach specjalnych - letnich, kombinezonach, kurtkach i płaszczach:

a) w Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych i Siłach Powietrznych:

– na naramiennikach do płaszczy sukiennych i kurtek mundurów naszywane taśmą dystynkcyjną o szerokości 8 mm, oraz bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, koszulek specjalnych letnich, kurtek czołgisty, swetrach - w postaci pochewek z oznakami stopni wykonane metodą haftu komputerowego,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kombinezonu pilota, bluzy technika lotniczego, kurtki skórzanej pilota - oznakę stopnia wojskowego wykonaną metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, a kurtki i podpinki ubrania ochronnego, bluzy ocieplacza ćwiczebnego - barwy czarnej, na podkładce sukiennej w kolorze tkaniny zasadniczej, umieszczonej na taśmie samosczepnej,

b) w Marynarce Wojennej:

– na podkładkach kurtek wyjściowych, kurtek zimowych nieprzemakalnych, kurtek wiatrówek, kurtce i podpince ubrania ochronnego oraz bluzie ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi podkładki) - haftowane haftem komputerowym, oraz kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku podkładki) - tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego, kurtce i podpince ubrania ochronnego marynarki wojennej, nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych - tłoczone z tworzywa sztucznego,

– na lewym rękawie bluzy wyjściowej i półpłaszcza marynarskiego - tłoczone z tworzywa, na podkładce sukiennej.

2. 35 Oznaki stopni wojskowych w Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych i Siłach Powietrznych w składzie ubiorów polowych i specjalnych - są w kolorze czarnym, w umundurowaniu polowym w kamuflażu pustynnym - barwy piaskowej, w Marynarce Wojennej - barwy złocistej, a w składzie ubiorów specjalnych w Siłach Powietrznych - barwy matowosrebrzystej.

2a. 36 Oznaki stopni wojskowych na kamizelkach ochronnych i taktycznych, wykonane metodą haftu komputerowego na podkładce o wymiarach 85 x 70 mm koloru tkaniny zasadniczej, nosi się na wysokości lewej piersi.

3. 37 W Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych oraz Siłach Powietrznych oznaki stopni wojskowych nosi się:

1) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki - umieszczone w linii równoległej do krawędzi taśmy, wykonane z taśmy dystynkcyjnej;

2) na beretach, furażerkach i kapeluszach umieszczone pod kątem 45° w stosunku do dolnej krawędzi beretu (furażerki) oraz w stosunku do zagięcia ronda kapelusza - wykonane metodą termonadruku (na kapeluszach haftowane bajorkiem);

3) na naramiennikach płaszczy i kurtek mundurowych - wykonane z jednolitej taśmy o szerokości 8 mm;

4) na lewym przodzie kurtki zimowej nieprzemakalnej na wysokości piersi, oznakę stopnia wykonaną metodą haftu komputerowego - na podkładce sukiennej umieszczonej na taśmie samosczepnej.

4. W Marynarce Wojennej oznaki stopni wojskowych nosi się:

1) 38 na lewym przodzie:

a) na podkładkach kurtek wyjściowych, kurtek zimowych nieprzemakalnych, kurtek wiatrówek, kurtce i podpince ubrania ochronnego oraz bluzie ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi podkładki) - haftowane haftem komputerowym, oraz kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku podkładki) - tłoczone z tworzywa sztucznego,

b) bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego, kurtce i podpince ubrania ochronnego marynarki wojennej, nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych - tłoczone z tworzywa sztucznego;

2) na lewym rękawie bluzy wyjściowej, bluzy wyjściowej letniej i półpłaszcza marynarskiego - tłoczone z tworzywa na podkładce sukiennej;

3) na naramiennikach bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty - tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

4) numery okrętowe naszywa się na podkładkę, bezpośrednio pod oznaką stopnia. Posiadający stopień wojskowy marynarza przyszywają numery okrętowe bezpośrednio na bluzie lub koszuli ćwiczebnej.

5. Wzory oznak stopni wojskowych określają załączniki nr 13 i 14 do rozporządzenia (odpowiednio rys. 1-7 i nr 1-20).

§  33.

1. Oznaki korpusów osobowych noszą żołnierze na:

1) kołnierzach kurtek mundurów służbowych;

2) kołnierzach płaszczy sukiennych.

2. Wzory oznak korpusów osobowych określa załącznik nr 15.

§  34.

1. Oznakę specjalistów wojskowych nosi się tylko w Marynarce Wojennej.

2. Oznakę specjalistów wojskowych nosi się na lewym rękawie bluz wyjściowych marynarskich (bluz letnich białych) oraz półpłaszczy marynarskich - 80 mm poniżej wszycia kuli rękawa; 10 mm nad tą oznaką nosi się oznakę klasy specjalisty wojskowego.

3. Wzory oznak specjalistów wojskowych określa załącznik nr 16 do rozporządzenia (rys. 1-4).

§ 34a. 39 Żołnierze odbywający przeszkolenie wojskowe - absolwenci i studenci szkół wyższych oraz podchorążowie rezerwy powołani na ćwiczenia wojskowe noszą na kurtkach i bluzach polowych naramienniki z naszytym dookoła (poza wszyciem przy rękawie) sznurkiem plecionym koloru biało-czerwonego o średnicy 3 mm.

§  35.

1. 40 Oznakę przynależności państwowej w postaci:

1) naszywki z godłem Rzeczypospolitej Polskiej - noszą żołnierze pełniący służbę poza granicami państwa wchodzący w skład kontyngentów wojskowych i realizujący zadania poza granicami państwa lub odbywający służbę w formacjach wielonarodowych z siedzibą na terenie państwa, a także żołnierze uczestniczący w przedsięwzięciach międzynarodowych; dopuszcza się noszenie oznaki na terenie państwa; w tych przypadkach oznakę o wymiarach 55 mm (podstawa) x 66 mm (wysokość) nosi się na lewym rękawie ubiorów wyjściowych 100 mm poniżej wszycia rękawa;

2) 41 w postaci naszywki z flagą Rzeczypospolitej Polskiej - noszą żołnierze Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na obu rękawach bluzy, kurtki, koszulo-bluzy polowej (bluzy, koszuli ćwiczebnej marynarki wojennej), kombinezonu pilota, kurtki ubrania ochronnego i ocieplacza pod kurtkę ubrania ochronnego, bluzy ocieplacza ćwiczebnego, 30 mm poniżej wszycia rękawów, a koszulki specjalnej letniej - 22 mm powyżej dolnego brzegu rękawów; oznaka ma wymiary 30 mm (wysokość) x 48 mm (podstawa); w czasie działań bojowych oznakę można odpinać.

2. Oznaki wymienione w ust. 1 powinny być wykonane z materiału odpornego na odbarwienie i odkształcenie oraz przyszyte do munduru (ubioru) lub przyczepione na rzep.

§  36.

1. Oznakę rozpoznawczą nosi się na lewym (w batalionie reprezentacyjnym Wojska Polskiego i w kompanii reprezentacyjnej Marynarki Wojennej na prawym) rękawie płaszczy sukiennych i kurtek mundurów służbowych, na wysokości 100 mm poniżej wszycia kuli rękawa. Na kurtkach i bluzach polowych - na środku górnej kieszeni lewego rękawa. Na bluzach ćwiczebnych marynarskich - 20 mm poniżej oznaki przynależności państwowej, o której mowa w § 35 ust. 1 pkt 1.

2. Oznaki rozpoznawcze powinny się mieścić w prostokącie o wymiarach 50 x 80 mm albo w kole o średnicy 70 mm. Powierzchnia oznaki nie powinna być mniejsza niż 2.500 mm².

3. W jednostkach Marynarki Wojennej funkcję oznaki rozpoznawczej dla marynarzy spełnia, niezależnie od postanowień ust. 1, napis na taśmie otokowej czapki garnizonowej.

4. Oznak rozpoznawczych, z wyjątkiem Marynarki Wojennej, (taśm do czapek garnizonowych) nie noszą żołnierze pełniący służbę w składzie polskich kontyngentów wojskowych misji pokojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych.

5. Oznak rozpoznawczych, z wyjątkiem taśm otokowych do czapek w Marynarce Wojennej, nie ustanawia się pododdziałom doraźnie formowanym dla udziału w ćwiczeniach z pododdziałami armii obcych organizowanych w kraju na podstawie porozumień międzynarodowych.

6. Proporczyk nosi się na berecie z lewej strony, w odległości 10 mm za oznaką stopnia wojskowego, równolegle do krawędzi beretu, w odstępie 20 mm.

7. Żołnierze przeniesieni do innych jednostek wojskowych nie noszą poprzednich oznak rozpoznawczych i proporczyków.

8. 42 Na kurtkach ochronnych i podpinkach do kurtek ochronnych i bluzach ocieplaczy ćwiczebnych oznak rozpoznawczych nie umieszcza się.

9. 43 Emblemat rozpoznawczy NATO noszą żołnierze w czasie udziału w operacjach Paktu Północnoatlantyckiego. Nosi się go na kurtkach i bluzach polowych, na środku górnej kieszeni lewego rękawa. Na bluzach ćwiczebnych oficerskich (marynarskich) 20 mm poniżej oznaki przynależności państwowej, o której mowa w § 35 ust. 1 pkt 2.

§ 37. Wzory oznak, o których mowa w § 35 ust. 1 i § 36 ust. 1, określa załącznik nr 17 (rys. 1 i 2) do rozporządzenia.

§ 38. 44  

1. Oznakę identyfikacyjną:

1) z nazwiskiem - żołnierz odbywający zasadniczą służbę wojskową i nadterminową zasadniczą służbę wojskową może nosić do ubiorów polowych bezpośrednio nad klapką prawej górnej kieszeni;

2) 45 z grupą krwi - noszą żołnierze Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej pełniący służbę poza granicami państwa, wchodzący w skład: Polskich Kontyngentów Wojskowych, jednostek międzynarodowych Paktu Północnoatlantyckiego (NATO), misji pokojowych i Organizacji Narodów Zjednoczonych, a także żołnierze biorący udział w ćwiczeniach i innych przedsięwzięciach międzynarodowych - na prawym rękawie ubiorów polowych, ćwiczebnych i specjalnych (z wyjątkiem kurtki ubrania ochronnego) bezpośrednio pod oznaką przynależności państwowej; oznaka ma wymiary 25 mm (wysokość) i 100 mm (szerokość);

3) żołnierza rezerwy, wykonaną z metalu, przedstawiającą stylizowaną literę "R" w okrągłym wieńcu z liści laurowych o średnicy 2,7 cm, w kolorze srebrnym dla Wojsk Lądowych i Sił Powietrznych oraz złotym dla Marynarki Wojennej - nosi się:

a) w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych na:

– obu naramiennikach ubiorów galowych, wyjściowych i polowych oraz płaszczach (5 mm od ich wszycia),

– oznace stopnia wojskowego (5 mm od dolnej krawędzi), noszonej na lewej piersi kurtki wyjściowej i ubioru ochronnego,

b) w Marynarce Wojennej na:

– obu kołnierzach kurtek mundurowych letnich i zimowych, w odległości 30 mm od linii styku kołnierza z klapą i 30 mm od skrajnego rogu kołnierza; admirałowie noszą oznakę rozpoznawczą na klapach kurtek mundurowych symetrycznie w linii pionowej pod orłem admiralskim,

– lewym rękawie bluzy wyjściowej, bluzy wyjściowej letniej i półpłaszcza marynarskiego, centralnie, bezpośrednio na oznace stopnia wojskowego,

– środku naramienników do płaszczy zimowych i letnich, bluz olimpijek, koszulo-bluz, wiatrówek, bezpośrednio na oznace stopnia wojskowego,

– środku naramienników do bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, bezpośrednio na oznace stopnia wojskowego,

– podkładkach oznak stopnia do kurtek wyjściowych, kurtek wiatrówek, swetrów oficerskich umieszczone bezpośrednio pod oznaką stopnia,

– podkładkach oznak stopnia do bluz ćwiczebnych, kurtek zimowych nieprzemakalnych, koszulo-bluz ćwiczebnych, umieszczoną symetrycznie do bocznych krawędzi podkładki, dolną krawędzią oznaki na styku z dolną krawędzią podkładki; posiadający stopień wojskowy marynarza na środku podkładki do kurtki nieprzemakalnej, na koszuli ćwiczebnej bezpośrednio na bluzie w miejscu przyszycia numeru okrętowego.

2. Wzory i sposób rozmieszczenia oznak identyfikacyjnych określa załącznik nr 18 do rozporządzenia.

§ 39. 46 Żołnierz pełniący służbę dyżurną nosi umundurowanie określone przez przełożonych, z biało-czerwoną plakietką (o wymiarach 55 x 90 mm) z napisem "SŁUŻBA DYŻURNA", przypiętą do klapy pośrodku lewej górnej kieszeni kurtki wyjściowej (na kurtce mundurowej Marynarki Wojennej do lewej klapy w linii prostej nad lewym górnym guzikiem), koszulo-bluzy oraz bluzy i kurtki polowej, koszulo-bluzy polowej (koszuli ćwiczebnej). Na kurtce zimowej nieprzemakalnej, kurtce ubrania ochronnego i bluzie ćwiczebnej marynarskiej bezpośrednio pod oznaką stopnia wojskowego.

§ 40. Odznaki wojskowe nosi się:

1) w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych na bluzie polowej spełniającej funkcję ubioru wyjściowego;

2) w Marynarce Wojennej na bluzie wyjściowej marynarskiej i bluzie wyjściowej letniej marynarskiej; wielkość odznaki nie powinna przekraczać 1.600 mm².

§ 41. Odznakę za rany nosi się nad górnym rzędem orderów lub odznaczeń albo baretek symetrycznie do środka klapki lewej górnej kieszeni.

§  42.

1. Na bluzach polowych odznaki nosi się:

1) na środku lewej górnej kieszeni, między środkiem klapki a dolną krawędzią kieszeni, odznakę pamiątkową, nie więcej niż dwie odznaki;

2) na środku prawej górnej kieszeni, między środkiem klapki a dolną krawędzią kieszeni, nie więcej niż dwie odznaki - jeżeli kształt odznaki nie przekracza wymiarów 40 x 40 mm.

2. Dwie odznaki, o których mowa w ust. 1, umieszcza się symetrycznie. Jeżeli druga odznaka ma kształt wydłużony poziomo, nosi się ją tuż pod pierwszą odznaką, z zachowaniem symetrii między środkiem klapki a dolną krawędzią kieszeni. Łącznie na obu kieszeniach umieszcza się nie więcej niż cztery odznaki.

3. Na środku lewej i prawej połowy klapki prawej górnej kieszeni można nosić po jednej odznace, jeżeli kształt odznaki nie przekracza wymiarów 40 x 40 mm.

4. Dopuszcza się w przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, noszenie jednej odznaki na pasku skórzanym w kolorze czarnym o szerokości 20 mm umocowanym pośrodku górnego płata kieszeni.

5. 47 W Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych i Siłach Powietrznych nad lewą górną kieszenią bluzy nosi się odznakę instruktora spadochronowego lub skoczka spadochronowego na wysokości 55 mm powyżej klapki, lekko pochyloną w stronę lewego rękawa, pomiędzy środkiem klapki a zewnętrznym brzegiem klapki. Odległość liczona jest do dolnej krawędzi odznaki.

§ 43. W Marynarce Wojennej liczba odznak noszonych po lewej i prawej stronie bluzy wyjściowej marynarskiej oraz bluzy wyjściowej letniej jest taka sama jak noszona na bluzie polowej, z tym że:

1) odznakę, której jeden z wymiarów przekracza 35 mm, nosi się w odległości 80-120 mm poniżej dekoltu i 80-120 mm w prawo od środka przodu bluzy; drugą odznakę umieszcza się obok pierwszej w odległości 10 mm w kierunku rękawa;

2) odznakę pamiątkową nosi się po lewej stronie, symetrycznie w stosunku do odznak wymienionych w pkt 1; kolejną odznakę, nie więcej niż dwie, umieszcza się obok pierwszej w odległości 10 mm w kierunku rękawa;

3) odznakę, której kształt nie przekracza wymiarów 40 x 40 mm, nosi się 10 mm powyżej odznaki wymienionej w pkt 1; drugą odznakę umieszcza się obok pierwszej, w odległości 10 mm w kierunku rękawa;

4) odznakę "Marynarz Okrętów Podwodnych" nosi się na prawej stronie na bluzie marynarskiej 60-80 mm nad noszonymi odznakami;

5) odznakę skoczka spadochronowego nosi się na lewej stronie na bluzie marynarskiej 60-80 mm nad noszonymi odznakami.

§ 44. Sposób rozmieszczenia oznak i odznak wojskowych określa załącznik nr 19 do rozporządzenia (rys. 1-3).

³⁴ § 32 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 13 lit. a) rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2008 r. (Dz.U.08.229.1529) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 2009 r.

³⁵ § 32 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 13 lit. a) rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2008 r. (Dz.U.08.229.1529) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 2009 r.

³⁶ § 32 ust. 2a dodany przez § 1 rozporządzenia z dnia 4 lutego 2008 r. (Dz.U.08.29.168) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 8 marca 2008 r.

³⁷ § 32 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 13 lit. b) rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2008 r. (Dz.U.08.229.1529) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 2009 r.

³⁸ § 32 ust. 4 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 13 lit. c) rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2008 r. (Dz.U.08.229.1529) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 2009 r.

³⁹ § 34a dodany przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 3 kwietnia 2007 r. (Dz.U.07.71.477) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 5 maja 2007 r.

⁴⁰ § 35 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 3 kwietnia 2007 r. (Dz.U.07.71.477) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 5 maja 2007 r.

⁴¹ § 35 ust. 1 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2008 r. (Dz.U.08.229.1529) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 2009 r.

⁴² § 36 ust. 8 zmieniony przez § 1 pkt 15 rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2008 r. (Dz.U.08.229.1529) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 2009 r.

⁴³ § 36 ust. 9 dodany przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 3 kwietnia 2007 r. (Dz.U.07.71.477) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 5 maja 2007 r.

⁴⁴ § 38 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 6 lipca 2006 r. (Dz.U.06.140.996) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 sierpnia 2006 r.

⁴⁵ § 38 ust. 1 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 16 rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2008 r. (Dz.U.08.229.1529) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 2009 r.

⁴⁶ § 39 zmieniony przez § 1 pkt 17 rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2008 r. (Dz.U.08.229.1529) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 2009 r.

⁴⁷ § 42 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 18 rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2008 r. (Dz.U.08.229.1529) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 2009 r.