Wymagania zdrowotne, badania lekarskie i psychologiczne oraz ocena zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2019.340 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 stycznia 2023 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU ¹

z dnia 3 kwietnia 2015 r.

w sprawie wymagań zdrowotnych, badań lekarskich i psychologicznych oraz oceny zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności ²

Na podstawie art. 22b ust. 22 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2117, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne, jakie powinny spełniać osoby ubiegające się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności;

2) zakres badań lekarskich i psychologicznych oraz sposób oceny zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności oraz tryb orzekania o tej zdolności;

3) wzory dokumentów potwierdzających zdolność fizyczną i psychiczną osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności.

§ 2. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) ustawa - ustawę z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym;

2) podmiot uprawniony - podmiot uprawniony do przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych oraz orzekania w celu sprawdzenia spełnienia wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych do uzyskania licencji oraz świadectwa maszynisty, a także zachowania ich ważności, o którym mowa w art. 22a ust. 1 pkt 3 ustawy;

3) lekarz uprawniony - lekarz, o którym mowa w § 7 ust. 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 2067).

§ 3. Wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne, jakie powinny spełniać osoby ubiegające się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§  4. 

1. Zakres badań obejmuje:

1) w przypadku badań, o których mowa w art. 22b ust. 1a pkt 4 oraz art. 22b ust. 7 ustawy:

a) ogólne badanie lekarskie ze szczególnym uwzględnieniem oceny: stanu układu krążenia i układu oddechowego, stanu psychicznego i sprawności narządu ruchu,

b) badanie narządu wzroku wykonywane przez lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie okulistyki,

c) badanie narządu słuchu i równowagi oraz aparatu głosowego, z uwzględnieniem audiogramu wykonywane przez lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie otorynolaryngologii,

d) badanie układu nerwowego wykonywane przez lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie neurologii,

e) badanie krwi obwodowej, w tym: morfologia z rozmazem krwinek białych, poziom glikemii na czczo, aktywność aminotransferazy alaninowej, aminotransferazy asparaginowej, gamma-glutamylotranspeptydazy, oraz badanie ogólne moczu,

f) badanie elektrokardiograficzne w spoczynku,

g) badanie radiologiczne klatki piersiowej,

h) badanie w kierunku objawów wskazujących na uzależnienie od alkoholu lub jego nadużywanie,

i) badanie w kierunku objawów wskazujących na uzależnienie od środków działających podobnie do alkoholu lub ich nadużywanie,

j) inne badania diagnostyczne i specjalistyczne, jeżeli są potrzebne do oceny zdolności fizycznej i psychicznej badanego,

k) badanie psychologicznej przydatności zawodowej, uwzględniające czynniki ryzyka zawodowego i szczególne wymogi sprawności psychicznych w transporcie kolejowym oraz metodykę badań psychologicznych, wykonywane przez psychologa;

2) w przypadkach, o których mowa w art. 22b ust. 7b ustawy:

a) badanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a,

b) inne badania diagnostyczne i specjalistyczne, jeżeli są potrzebne do oceny spełniania wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, ze szczególnym uwzględnieniem tych narządów i układów, których funkcjonowanie było zaburzone lub stało się powodem skierowania na badania.

2. Wyniki badań laboratoryjnych, z wyjątkiem badania poziomu glikemii na czczo, uznaje się za miarodajne, jeżeli od dnia ich wykonania minęło nie więcej niż 6 miesięcy, a w przypadku badania radiologicznego klatki piersiowej - nie więcej niż 48 miesięcy, jeżeli nie zachodzą okoliczności uzasadniające ponowne ich wykonanie.

3. Badania, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. h oraz lit. i, przeprowadza się u osób, które ubiegają się o świadectwo maszynisty. W przypadku osób, które ubiegają się o zachowanie ważności świadectwa maszynisty, badanie to przeprowadza się, o ile istnieją wskazania.

§  5. 

1. Lekarz uprawniony wykonuje badanie lekarskie osoby ubiegającej się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności w celu sprawdzenia spełniania przez nią wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych oraz orzeka o zdolności fizycznej i psychicznej do uzyskania albo zachowania ważności świadectwa maszynisty.

2. Lekarz uprawniony przeprowadza badanie samodzielnie, uwzględniając wyniki badań specjalistycznych i pomocniczych oraz ocenę psychologicznej przydatności zawodowej dokonaną przez psychologa.

3. Przed rozpoczęciem badania lekarz uprawniony sprawdza tożsamość osoby ubiegającej się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności.

4. Lekarz uprawniony odmawia wykonania badania i uzgadnia z osobą ubiegającą się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności nowy termin badania, w przypadku gdy osoba ta zgłosiła się na badanie bezpośrednio po ukończeniu pracy lub jej stan nie pozwala na prawidłową ocenę spełniania wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych.

5. Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio przy przeprowadzaniu badań psychologicznych.

§  6. 

1. Lekarz uprawniony na podstawie przeprowadzonego ogólnego badania lekarskiego, a także wyników badań, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1 lit. b-j, oraz wyniku badania, o którym mowa w § 4 ust. 1 pkt 1 lit. k, wydaje orzeczenie lekarskie, w którym określa termin badania okresowego.

2. Lekarz uprawniony może określić krótszy termin przeprowadzenia badania okresowego niż określony w art. 22b ust. 7a ustawy, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności. Uzasadnienie określenia krótszego terminu lekarz uprawniony wpisuje do dokumentacji medycznej.

3. 3  Orzeczenie lekarskie sporządza się w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje osoba ubiegająca się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności, a drugi - przewoźnik kolejowy albo zarządca infrastruktury kolejowej, który wydał skierowanie na badanie.

4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do orzeczeń lekarskich wydawanych po przeprowadzeniu badań w przypadkach, o których mowa w art. 22b ust. 7b ustawy.

§  7. 

1. Osoba ubiegająca się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności lub przewoźnik kolejowy albo zarządca infrastruktury kolejowej, który wydał skierowanie na badania w podmiocie uprawnionym, niezgadzający się z treścią wydanego orzeczenia lekarskiego, może wystąpić, w ciągu 7 dni od dnia wydania orzeczenia lekarskiego, za pośrednictwem lekarza uprawnionego, który je wydał, z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania w tym podmiocie uprawnionym.

2. Ponowne badanie powinno być przeprowadzone nie później niż po upływie 21 dni od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1.

3. Do orzeczenia lekarskiego wydanego po przeprowadzeniu ponownego badania przepisy § 6 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio. Orzeczenie lekarskie wydane w tym trybie jest ostateczne.

§  8. 

1. Wzór orzeczenia lekarskiego potwierdzającego zdolność fizyczną i psychiczną osób ubiegających się o świadectwo maszynisty określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

2. Wzór orzeczenia lekarskiego potwierdzającego zdolność fizyczną i psychiczną osób ubiegających się o zachowanie ważności świadectwa maszynisty określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

§  9. 

1. Orzeczenia lekarskie stwierdzające spełnianie wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych do uzyskania świadectwa maszynisty albo zachowania jego ważności, wydane przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane.

2. Badania rozpoczęte przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia przeprowadza się zgodnie z dotychczasowymi przepisami.

3. Wnioski o przeprowadzenie ponownego badania są rozpatrywane zgodnie z dotychczasowymi przepisami, jeżeli pierwsze badanie zostało przeprowadzone przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

§ 10. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. ⁴

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1  ⁵

WYMAGANIA ZDROWOTNE, FIZYCZNE I PSYCHICZNE, JAKIE POWINNY SPEŁNIAĆ OSOBY UBIEGAJĄCE SIĘ O ŚWIADECTWO MASZYNISTY ALBO O ZACHOWANIE JEGO WAŻNOŚCI

1. Wymagania ogólne

Osoba ubiegająca się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności nie może cierpieć na żadne dolegliwości lub nie może przyjmować leków lub innych substancji, które mogą powodować:

1) nagłą utratę świadomości;

2) osłabienie uwagi lub zmniejszenie zdolności koncentracji;

3) nagłą utratę sprawności;

4) utratę równowagi lub koordynacji, zachowania patologiczne;

5) znaczące ograniczenie możliwości poruszania się.

2. Wymagania dotyczące narządu wzroku

2.1. Konieczne jest spełnienie następujących wymagań dotyczących narządu wzroku:

1) ostrość wzroku z korekcją lub bez wynosi 1,0, nie mniej niż 0,5 dla oka gorzej widzącego;

2) dopuszczalna maksymalna korekcja za pomocą soczewek kontaktowych lub szkieł wynosi przy nadwzroczności +5, a przy krótkowzroczności -8;

3) widzenie na odległości bliskie i pośrednie jest wystarczające z korekcją lub bez korekcji;

4) w przypadku używania soczewek kontaktowych albo szkieł należy okresowo sprawdzać wzrok przez specjalistę okulistyki;

5) widzenie barw jest prawidłowe, stwierdzone na podstawie badania takiego jak test Ishihary lub innego uznanego badania;

6) rozpoznawanie sygnałów barwnych jest prawidłowe, stwierdzone na podstawie testu opierającego się na rozpoznawaniu pojedynczych barw, a nie na różnicach względnych;

7) pole widzenia jest prawidłowe;

8) widzenie obuoczne jest zachowane;

9) poczucie kontrastu jest prawidłowe;

10) brak postępujących chorób oczu upośledzających widzenie;

11) kontrolowanie wzroku co roku lub w odstępach ustalonych przez lekarza medycyny pracy w przypadku posiadania implantów soczewek lub przeprowadzonych zabiegów keratotomii i keratektomii;

12) odporność na olśnienie jest prawidłowa.

2.2. Kolorowe soczewki kontaktowe i soczewki fotochromatyczne nie są dozwolone.

2.3. Szkła z filtrem UV są dozwolone.

3. Wymagania dotyczące słuchu, mowy i układu przedsionkowego

Konieczne jest spełnienie następujących wymagań:

1) słuch jest wystarczający do prowadzenia rozmowy telefonicznej i do usłyszenia sygnałów ostrzegawczych i komunikatów radiowych;

2) osoba badana słyszy szept każdym uchem oddzielnie z odległości 2 m;

3) niedosłuch ucha gorzej słyszącego jest na poziomie nie wyższym niż 40 dB przy częstotliwościach 500 i 1000 Hz;

4) niedosłuch ucha gorzej słyszącego jest na poziomie nie wyższym niż 45 dB przy częstotliwości 2000 Hz;

5) brak zaburzeń równowagi i układu przedsionkowego;

6) brak przewlekłych zaburzeń mowy przy uwzględnieniu konieczności przekazywania wiadomości w sposób głośny i wyraźny.

4. Wymagania dotyczące narządu ruchu

Narząd ruchu w zakresie kończyn górnych, kończyn dolnych i kręgosłupa jest wystarczająco sprawny.

5. Wymagania dotyczące psychologicznej przydatności zawodowej:

1) zdolności poznawcze - pamięć, uwaga i koncentracja, percepcja i rozumowanie,

2) sprawność psychomotoryczna - czas reakcji i koordynacja rąk,

3) komunikowanie się i osobowość

- umożliwiają bezpieczne wykonywanie obowiązków maszynisty.

ZAŁĄCZNIK Nr  2  ⁶  

WZÓR ORZECZENIA LEKARSKIEGO POTWIERDZAJĄCEGO ZDOLNOŚĆ FIZYCZNĄ I PSYCHICZNĄ OSÓB UBIEGAJĄCYCH SIĘ O ŚWIADECTWO MASZYNISTY

wzór

ZAŁĄCZNIK Nr  3  ⁷  

WZÓR ORZECZENIA LEKARSKIEGO POTWIERDZAJĄCEGO ZDOLNOŚĆ FIZYCZNĄ I PSYCHICZNĄ OSÓB UBIEGAJĄCYCH SIĘ O ZACHOWANIE WAŻNOŚCI ŚWIADECTWA MASZYNISTY

wzór

¹ Obecnie działem administracji rządowej - transport kieruje Minister Infrastruktury, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2018 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz.U.2018.101).

² Niniejsze rozporządzenie w zakresie swojej regulacji wdraża postanowienia dyrektywy 2007/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie przyznawania uprawnień maszynistom prowadzącym lokomotywy i pociągi w obrębie systemu kolejowego Wspólnoty (Dz. Urz. UE L 315 z 03.12.2007, str. 51, z późn. zm.).

³ § 6 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 30 listopada 2022 r. (Dz.U.2022.2638) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2023 r.

⁴ Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 15 marca 2011 r. w sprawie badań niezbędnych do otrzymania świadectwa maszynisty oraz zachowania jego ważności (Dz.U.2011.66.349).

⁵ Załącznik nr 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 30 listopada 2022 r. (Dz.U.2022.2638) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2023 r.

⁶ Załącznik nr 2 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 30 listopada 2022 r. (Dz.U.2022.2638) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2023 r.

⁷ Załącznik nr 3 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 30 listopada 2022 r. (Dz.U.2022.2638) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2023 r.