Wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać wagi automatyczne odważające.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2003.231.2316

Akt utracił moc
Wersja od: 31 grudnia 2003 r.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1
z dnia 30 grudnia 2003 r.
w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać wagi automatyczne odważające

Na podstawie art. 9 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636, z późn. zm. 2 ) zarządza się, co następuje:

Przepis ogólny

§  1. 
Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:
1)
waga - przyrząd pomiarowy do samoczynnego ważenia towaru masowego przez rozdzielenie go na określone porcje, wyznaczenie i zsumowanie wartości mas tych porcji, a następnie połączenie ich w całość;
2)
towar masowy - ładunek w postaci ciała stałego, sypkiego o różnej granulacji, nieopakowany;
3)
obciążenie maksymalne (Max) - największą wartość masy porcji, która może być odważona automatycznie;
4)
obciążenie minimalne (Min) - najmniejszą wartość masy porcji, która może być odważona automatycznie;
5)
zakres ważenia - przedział między obciążeniem minimalnym a obciążeniem maksymalnym;
6)
wartość działki sumowania (dt) - wartość działki elementarnej urządzenia wskazującego sumowanie;
7)
wartość działki legalizacyjnej (e) - umowną wartość wyrażoną w jednostkach miary masy stosowaną do badań, kontroli i klasyfikacji wagi;
8)
urządzenie wskazujące sumowanie - zespół wagi wskazujący liczbę odważonych porcji lub sumę wartości mas wszystkich, kolejno odważonych porcji, połączonych następnie w jedną całość;
9)
urządzenie wskazujące częściowe sumowanie - urządzenie wskazujące liczbę odważonych porcji lub sumę wartości mas określonej liczby kolejno odważonych porcji, połączonych następnie w całość;
10)
dodatkowe urządzenie wskazujące sumowanie - urządzenie wskazujące z wartością działki większą od wartości działki sumowania, podające liczbę odważonych porcji lub sumę wartości mas kolejno odważonych porcji w dłuższym okresie czasu;
11)
minimalna masa sumowania (mmin) - najmniejszą wartość masy towaru masowego, jaka może być zsumowana z błędem nieprzekraczającym błędów granicznych dopuszczalnych, przy automatycznym odważaniu porcji o wartościach mas zawartych w zakresie ważenia wagi;
12)
urządzenie zerujące - urządzenie do nastawiania wskazania zerowego, gdy nośnia ładunku jest nieobciążona;
13)
cykl automatycznego odważania - następujące po sobie operacje:
a)
dostarczenia pojedynczej porcji na nośnię ładunku,
b)
zważenia pojedynczej porcji,
c)
przeniesienia pojedynczej porcji i połączenie jej w jedną całość z porcjami wcześniej odważonymi;
14)
błędy graniczne dopuszczalne wagi - określone wartości skrajne błędu;
15)
klasa dokładności wag - klasę wag spełniających określone wymagania metrologiczne i których błędy są zawarte w wyznaczonych granicach.

Wymagania metrologiczne w zakresie konstrukcji i wykonania wag

§  2. 
Waga może być skonstruowana jako:
1)
waga, w której odważone porcje towaru mają stałą, zaprogramowaną wartość masy, a wynik ważenia towaru masowego wyznaczany jest jako iloczyn masy porcji i liczby odważeń;
2)
waga, w której zaprogramowane porcje towaru ważone są oddzielnie, a wynik ważenia towaru masowego wyznaczany jest jako suma mas odważonych porcji.
§  3. 
1. 
W skład wagi wchodzą w szczególności:
1)
automatyczny podajnik lub zawór, doprowadzający towar masowy do zespołu wagowego;
2)
zespół wagowy z nośnią ładunku, służący do odważania nastawionych porcji towaru;
3)
urządzenie wskazujące sumowanie;
4)
zespół sterujący pracą wagi w cyklu automatycznego odważania.
2. 
Nośnia ładunku może być skonstruowana jako zbiornik ładunkowy.
3. 
Waga może być wyposażona w szczególności w:
1)
dodatkowe urządzenie wskazujące sumowanie;
2)
urządzenie wskazujące częściowe sumowanie;
3)
urządzenie drukujące wyniki sumowania;
4)
urządzenia elektroniczne, realizujące określone funkcje, będące oddzielnymi zespołami wagi zwanej dalej wagą elektroniczną.
4. 
Dodatkowe urządzenia wchodzące w skład wagi nie powinny zakłócać prawidłowego jej działania.
§  4. 
1. 
Wagi, w których nie następuje automatyczne zerowanie po każdym cyklu automatycznego odważania, powinny być wyposażone w blokadę automatycznego działania, gdy zmiana wskazania zerowego osiągnie wartość:
1)
1 dt - dla wag z automatycznym urządzeniem zerującym;
2)
0,5 dt - dla wag z półautomatycznym lub nieautomatycznym urządzeniem zerującym.
2. 
Wagi, o których mowa w § 2 pkt 1:
1)
powinny być wyposażone w regulator masy porcji równoważonej automatycznie z podziałką o zakresie nieprzekraczającym 2 % obciążenia maksymalnego i działką o wartości nieprzekraczającej 0,05 % obciążenia maksymalnego;
2)
mogą być wyposażone w urządzenie do ważenia ostatniej porcji towaru, o masie mniejszej niż masa zaprogramowanej porcji.
3. 
Wagi, o których mowa w § 2 pkt 2, powinny mieć urządzenie wskazujące wynik ważenia każdej porcji.
§  5. 
1. 
Automatyczny podajnik lub zawór powinien zapewniać podawanie towaru masowego z wystarczającą i stałą wydajnością.
2. 
Jeżeli automatyczny podajnik lub zawór wyposażony jest w regulator wydajności, to powinien na nim być oznaczony kierunek zmian wydajności.
§  6. 
1. 
Zespół wagowy powinien:
1)
osiągać położenie równowagi przy obciążeniu równym nastawionej wartości masy porcji w zakresie ważenia;
2)
być wyposażony w urządzenie zerujące nieautomatyczne, półautomatyczne lub automatyczne, o zakresie regulacji nieprzekraczającym 4 % obciążenia maksymalnego, umożliwiające zerowanie wagi z błędem nieprzekraczającym ± 0,25 e.
2. 
Wartość działki legalizacyjnej zespołu wagowego nie powinna przekraczać wartości działki sumowania.
§  7. 
1. 
Konstrukcja zbiornika ładunkowego wagi powinna zapewniać całkowite jego opróżnienie po każdym odważeniu porcji; w przypadkach gdy jest to niemożliwe, działanie wagi powinno uniezależniać wynik ważenia porcji od pozostałości towaru w zbiorniku po jego opróżnieniu.
2. 
Zbiornik ładunkowy wagi powinien być przystosowany do obciążania wzorcami masy.
§  8. 
1. 
Urządzenie wskazujące sumowanie, urządzenie wskazujące częściowe sumowanie, dodatkowe urządzenie wskazujące sumowanie i urządzenie drukujące wyniki sumowania powinny:
1)
umożliwiać łatwe i jednoznaczne odczytanie wyników ważenia;
2)
mieć wykonane oznaczenie legalnej jednostki miary masy;
3)
mieć wyrażoną wartość liczbową działki sumowania w postaci 1 x 10k; 2 x 10k lub 5 x 10k, gdzie k jest liczbą całkowitą dodatnią, ujemną lub zerem.
2. 
Wartość działki sumowania urządzenia wskazującego sumowanie, urządzenia wskazującego częściowe sumowanie i urządzenia drukującego wyniki sumowania powinna być jednakowa i zawarta w przedziale od 0,01 % do 0,2 % obciążenia maksymalnego.
3. 
Wartość działki sumowania dodatkowego urządzenia wskazującego sumowanie powinna być równa co najmniej dziesięciokrotnej wartości działki sumowania, oznaczonej na wadze.
§  9. 
1. 
Zespół sterujący pracą wagi w cyklu automatycznego odważania powinien sygnalizować lub przerywać automatyczne działanie wagi w przypadkach:
1)
przekroczenia obciążenia maksymalnego o więcej niż 9 e;
2)
spadku masy odważanej porcji poniżej obciążenia minimalnego, z wyłączeniem ostatniej porcji ważonego towaru.
2. 
Podczas automatycznego odważania regulacja wagi lub zmiana nastawienia masy porcji nie powinny być możliwe.
§  10. 
Wagi, których zespół wagowy może być stosowany jako waga kontrolna do wyznaczania poprawnej masy porcji, powinny umożliwiać zatrzymywanie automatycznego odważania po napełnieniu zbiornika i po jego opróżnieniu.
§  11. 
1. 
Waga elektroniczna powinna być tak skonstruowana i wykonana, aby w przypadku wystąpienia zakłóceń:
1)
nie wystąpiło odchylenie znaczące, rozumiane jako różnica między błędem wskazania wagi a jej błędem wskazania wyznaczonym w warunkach odniesienia, przekraczająca wartość działki sumowania, albo
2)
po wystąpieniu odchyleń znaczących:
a)
podała sygnał ostrzegawczy, optyczny lub akustyczny, trwający do momentu podjęcia przez operatora działań lub zniknięcia odchylenia albo
b)
przestała działać;
3)
była zabezpieczona przed utratą informacji o wartości zsumowanej.
2. 
Waga elektroniczna powinna mieć możliwość kontroli wyświetlacza, inicjowanej automatycznie przy włączaniu wagi, polegającej na wskazaniu wszystkich znaków urządzenia wskazującego sumowanie w czasie wystarczającym do wykonania obserwacji przez operatora.
3. 
Podczas nagrzewania wagi elektronicznej:
1)
nie powinna ona wskazywać i przesyłać wyników ważenia;
2)
jej automatyczne działanie powinno być wstrzymane.
4. 
Waga elektroniczna może być wyposażona w interfejs pozwalający na połączenie wagi z urządzeniem peryferyjnym, którego użycie nie powinno wpływać na właściwości metrologiczne wagi i na poprawność jej działania.
§  12. 
Waga zasilana napięciem o częstotliwości sieciowej w przypadku braku zasilania powinna zachować dane w pamięci wagi przez co najmniej 24 godziny, przy czym przełączenie na zasilanie awaryjne nie powinno powodować odchylenia znaczącego.
§  13. 
Waga zasilana z baterii po spadku napięcia poniżej danej wartości powinna nadal działać prawidłowo albo wyłączać się automatycznie.
§  14. 
1. 
Na wadze lub na urządzeniu wskazującym sumowanie powinny być umieszczone w sposób trwały i czytelny w szczególności:
1)
nazwa lub znak producenta;
2)
numer i znak fabryczny;
3)
nadany znak zatwierdzenia typu;
4)
rodzaj ważonego towaru masowego;
5)
wartość działki legalizacyjnej zespołu wagowego, w postaci: "e = ...";
6)
obciążenie maksymalne, w postaci: "Max ...";
7)
obciążenie minimalne, w postaci: "Min ...";
8)
oznaczenie klasy dokładności;
9)
wartość działki sumowania, w postaci: "dt = ...";
10)
minimalna masa sumowania, w postaci: "mmin = ...";
11)
wartość napięcia zasilającego;
12)
wartość częstotliwości napięcia zasilającego.
2. 
Na wadze lub urządzeniu wskazującym sumowanie powinny być zamieszczone dodatkowo, jeżeli mają zastosowanie:
1)
nazwa lub znak importera;
2)
specjalny zakres temperatury pracy, w postaci: "... °C/... °C";
3)
ciśnienie zasilania pneumatycznego.

Charakterystyki metrologiczne wag

§  15. 
1. 
Rozróżnia się dwie klasy dokładności wag: 0,2; 0,5.
2. 
Błędy graniczne dopuszczalne wag przy automatycznym ważeniu towaru masowego o masie sumowanej ms równej co najmniej minimalnej masie sumowanej, w zależności od klasy dokładności wynoszą:
1)
podczas zatwierdzenia typu i legalizacji:
a)
±0,1 % ms dla wag klasy dokładności 0,2,
b)
±0,25 % ms dla wag klasy dokładności 0,5;
2)
podczas użytkowania:
a)
±0,2 % ms dla wag klasy dokładności 0,2,
b)
±0,5 % ms dla wag klasy dokładności 0,5.
3. 
Błędy graniczne dopuszczalne wag, określone w ust. 2, zaokrągla się do całkowitej wartości działki sumowania.
§  16. 
Minimalna masa sumowania mmin powinna być równa dla wag, o których mowa w:
1)
§ 2 pkt 1 - masie odważonej w pięciu cyklach ważenia przy dowolnym obciążeniu wagi;
2)
§ 2 pkt 2 - większej z następujących wartości:
a)
1.000 dt dla wag klasy dokładności 0,2,
b)
400 dt dla wag klasy dokładności 0,5,
c)
obciążenie minimalne.
§  17. 
Różnica wskazań wyników ważenia urządzenia wskazującego sumowanie, urządzenia wskazującego częściowe sumowanie i urządzenia drukującego powinna:
1)
być równa zeru - dla cyfrowych urządzeń wskazujących lub urządzeń drukujących;
2)
nie przekraczać bezwzględnej wartości błędów granicznych dopuszczalnych - dla analogowych urządzeń wskazujących.
§  18. 
1. 
Błędy graniczne dopuszczalne wag:
1)
w zakresie temperatury pracy od -10 °C do 40 °C,
2)
w innym zakresie temperatury niż określony w pkt 1 oznaczonym na wadze, w przedziale nie mniejszym niż 30 °C, dla wag o zastosowaniach specjalnych,
3)
przy zmianach napięcia w zakresie (-15÷10) % jego wartości nominalnej, dla wag zasilanych napięciem o częstotliwości sieciowej,
4)
przy spadku napięcia poniżej jego wartości nominalnej o daną wartość, dla wag zasilanych napięciem stałym,
5)
przy wilgotności względnej wynoszącej 85 % w temperaturze równej wartości górnej granicy zakresu temperatury pracy wagi, dla wag elektronicznych

- określa tabela:

Masa ładunku m wyrażona w działkach sumowania dtBłędy graniczne dopuszczalne wagi
0 ≤ m ≤ 500 ± 0,5 dt
500 < m ≤ 2.000 ± 1 dt
2.000 < m ≤ 10.000 ± 1,5 dt
2. 
W przypadku wskazania cyfrowego błąd wskazania wagi powinien być skorygowany o błąd zaokrąglenia, to znaczy różnicę między wskazaniem cyfrowym a wynikiem wskazanym przez wagę, gdyby wskazanie to było analogowe.
§  19. 
Stabilność przedziału wskazań wagi elektronicznej powinna być taka, żeby wartość bezwzględna różnicy między błędami wskazania wagi dla obciążenia zbliżonego do obciążenia maksymalnego, dla dowolnego z dwóch pomiarów, nie przekraczała 50 % wartości bezwzględnej błędów granicznych dopuszczalnych określonych w § 18 ust. 1.

Przepis końcowy

§  20. 
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.
1 Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej - gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 1, poz. 5).
2 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 155, poz. 1286 i Nr 166, poz. 1360 oraz z 2003 r. Nr 170, poz. 1652.