Rozdział 2 - Wymagania metrologiczne w zakresie konstrukcji i wykonania wag - Wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać wagi automatyczne przenośnikowe.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2004.43.394

Akt utracił moc

Wersja od: 16 marca 2004 r.

Rozdział  2

Wymagania metrologiczne w zakresie konstrukcji i wykonania wag

§  2.

1. W skład wagi w szczególności wchodzą:

1) pomost, przekazujący ciężar materiału z taśmy do zespołu wagowego;

2) zespół wagowy, informujący o masie ważonych ładunków;

3) przetwornik ruchu taśmy, informujący o przemieszczeniu lub prędkości taśmy;

4) urządzenie sumujące służące do przetwarzania informacji przekazanych przez zespół wagowy i przetwornik ruchu taśmy oraz do zsumowania wyników ważeń cząstkowych lub całkowania iloczynu liniowego obciążenia taśmy i jej prędkości albo chwilowej wydajności;

5) główne urządzenie wskazujące sumowanie, urządzenie otrzymujące informację z urządzenia sumującego i wskazujące całkowitą masę przeniesionego materiału;

6) urządzenie zerujące, umożliwiające równoważenie wpływu masy taśmy na wynik sumowania przy pełnym obrocie taśmy;

7) urządzenia sterujące.

2. Waga może być wyposażona dodatkowo w:

1) urządzenie drukujące;

2) urządzenie sygnalizujące lub zatrzymujące taśmę w przypadku zboczenia taśmy z toru lub jej przerwania;

3) urządzenia elektroniczne, realizujące określone funkcje, będące oddzielnymi zespołami wagi, zwanej dalej "wagą elektroniczną".

3. W wadze mogą być stosowane urządzenia wskazujące sumowanie:

1) dodatkowe:

a) porcjowe, z kasownikiem wskazań, wskazujące masę ładunku zsumowanego w dowolnym przedziale czasu,

b) nastawne, służące do nastawiania odważanej wartości masy ładunku, zmniejszające wskazania do zera, przy którym następuje między innymi podanie sygnału zatrzymującego przesuwającą się taśmę,

c) zgrubne, bez kasownika wskazań, wskazujące masę ładunku zsumowanego w odpowiednio długim przedziale czasu, posiadające działkę elementarną większą niż główne urządzenie wskazujące sumowanie;

2) kontrolne, wskazujące masę ładunku zsumowanego w czasie kontroli lub regulacji wagi.

§ 3. Konstrukcja wagi powinna:

1) być dostosowana do klasy dokładności, metod działania i materiałów, dla których waga jest przeznaczona;

2) uniemożliwiać przypadkowe rozregulowanie powodujące jej wadliwe działanie;

3) uniemożliwiać jej nieuczciwe stosowanie;

4) umożliwiać uniesienie taśmy nad pomostem w celu oczyszczenia rolek pomostu, a następnie opuszczenie przy zachowaniu jej poprzedniego napięcia.

§  4.

1. Pomost wagi może stanowić:

1) przenośnik taśmowy o sztywnej konstrukcji;

2) część przenośnika taśmowego, w którym co najmniej jeden wspornik rolkowy jest podparty lub zawieszony na wspólnej ramie zespołu wagowego.

2. Pomost wagi na odcinku równym połowie sumy odległości między skrajnymi wspornikami rolkowymi na pomoście i odległości między stałymi wspornikami rolkowymi w sąsiedztwie pomostu powinien być konstrukcyjnie zabezpieczony przed zmianami w czasie użytkowania wagi, a jeżeli waga jest wyposażona w urządzenie do regulacji długości pomostu, to powinno być możliwe jego zabezpieczenie przed dostępem osób nieuprawnionych.

3. Dopuszczalne liniowe obciążenie na długości pomostu nie powinno być mniejsze niż dopuszczalne maksymalne liniowe obciążenie przenośnika.

4. Konstrukcja pomostu powinna umożliwiać umieszczanie na nim wzorców masy.

§  5.

1. Rolki pomostu i rolki co najmniej dwóch wsporników sąsiadujących z pomostem powinny obracać się swobodnie, przy czym mimośrodowość rolek nie powinna przekraczać 0,5 mm.

2. W wagach klasy dokładności 0,5 i 1 rolki wsporników taśmy na pomoście powinny być osadzone na łożyskach kulkowych albo łożyskach podobnego typu, przy czym mimośrodowość rolek nie powinna przekraczać 0,2 mm.

3. Górne tworzące rolek pomostu i rolek sąsiadujących z pomostem powinny leżeć w jednej płaszczyźnie.

§  6.

1. Taśma na pomoście i w jego pobliżu powinna być płaska albo mieć kształt koryta o kącie krawędzi bocznych nieprzekraczającym 30°.

2. Masa taśmy przypadająca na jednostkę jej długości powinna być stała.

3. Miejsca łączenia taśmy nie powinny powodować uderzeń o pomost zakłócających działanie wagi.

4. Łączenie taśmy powinno tworzyć linię prostą, a kąt między łączeniem a wzdłużną krawędzią taśmy nie powinien przekraczać 45°.

§ 7. Gdy zespół wagowy przestanie pracować, taśma przenośnika powinna się zatrzymać, a stan ten powinien być sygnalizowany optycznie lub dźwiękowo.

§  8.

1. Długość rozwiniętej taśmy powinna:

1) dla wag klasy dokładności 0,5 i 1 wynosić nie więcej niż 100 m, tak aby czas jej pełnego obiegu przy prędkości nominalnej nie przekraczał 1,5 minuty;

2) dla wag klasy dokładności 2 być taka, aby czas jej pełnego obiegu przy prędkości nominalnej nie przekraczał 3 minut.

2. Jeżeli wymaganie, o którym mowa w ust. 1, nie może być spełnione, to waga powinna być wyposażona w półautomatyczne albo automatyczne urządzenie zerujące.

§  9.

1. W czasie ważenia względne odchylenie prędkości taśmy od prędkości nominalnej nie powinno przekraczać 5 %.

2. Naciąg taśmy wytworzony przez samoczynne urządzenie napinające, którym mogą być w szczególności obciążniki, powinien być stały.

3. Między taśmą a bębnem napędowym nie powinien występować poślizg.

4. Nachylenie taśmy na pomoście i w jego pobliżu, względem poziomu, nie powinno przekraczać:

1) 18°;

2) maksymalnej wartości kąta, przy którym nie następuje poślizg między taśmą a materiałem.

5. Jeżeli taśma jest stosowana do transportu materiału lepkiego, powinna być wyposażona w urządzenia czyszczące, przylegające do jej dolnej części powrotnej, które nie powinny powodować uszkodzenia taśmy.

§  10.

1. Przetwornik ruchu taśmy powinien być napędzany przez część taśmy niestykającą się z materiałem, a wytworzony przez niego sygnał pomiarowy przemieszczenia lub prędkości taśmy powinien być przekazywany do urządzenia sumującego.

2. Przetwornik ruchu taśmy dla dowolnej wydajności powinien w sposób dokładny odtwarzać prędkość taśmy na pomoście wagi.

§ 11. Jeżeli sygnał pomiarowy przetwornika ruchu taśmy jest:

1) nieciągły, to kolejne impulsy powinny być generowane z częstotliwością odpowiadającą przemieszczeniu taśmy nie większemu od długości pomostu;

2) ciągły, to podczas czynności kontrolnych i regulacyjnych impulsy mogą być zastąpione sygnałem zewnętrznym, niepochodzącym z przetwornika.

§ 12. Konstrukcja przetwornika ruchu taśmy powinna:

1) umożliwiać zabezpieczenie przed dostępem osób nieuprawnionych do części służących do adiustacji;

2) uniemożliwiać powstawanie poślizgu w napędzie od taśmy, bez względu na stan jej obciążenia, który mógłby wpływać na wyniki pomiarów.

§  13.

1. Jeżeli w wadze jest stosowany pomost zawieszony, powinien on być zaopatrzony w cięgna wiodące do przenoszenia sił rozciągających, zapobiegające podążaniu pomostu za ruchem taśmy, zaczepione przegubami umożliwiającymi swobodne pionowe ruchy pomostu.

2. Cięgna wiodące powinny być usytuowane równolegle do taśmy, przy czym w przypadku pomostu nachylonego pod kątem do poziomu mogą być usytuowane poziomo.

3. Błąd usytuowania cięgien wiodących nie powinien przekraczać 1°.

4. Zatrzymanie taśmy nie powinno wpływać na wynik ważenia.

§ 14. Zespół wagowy powinien:

1) zapewniać ciągłe równoważenie ładunku w zakresie co najmniej od zera do obciążenia maksymalnego;

2) być zabezpieczony przed przeciążeniami.

§ 15. Zespół wagowy może być wyposażony w:

1) miernik obciążenia chwilowego, wywzorcowany w jednostkach miary masy lub w procentach obciążenia maksymalnego;

2) urządzenie sygnalizacyjne uruchamiane, gdy obciążenie przekracza wartość obciążenia maksymalnego albo maksymalnej wydajności lub jest mniejsze niż obciążenie minimalne;

3) urządzenie drukujące wartość obciążenia chwilowego albo wydajności, w funkcji czasu.

§  16.

1. Urządzenia wskazujące sumowanie oraz urządzenia drukujące powinny zapewniać jednoznaczne odczytanie wyników i mieć oznaczenie jednostki miary masy.

2. Główne urządzenie wskazujące sumowanie nie może być wyposażone w kasownik wskazań.

§ 17. Zdalne urządzenie wskazujące sumowanie powinno być wyposażone w sygnalizator optyczny lub dźwiękowy uruchamiany, gdy:

1) chwilowe obciążenie pomostu przekroczy obciążenie maksymalne Max;

2) wydajność transportu materiału na taśmie przekroczy wydajność maksymalną Q_max lub jest mniejsza od wydajności minimalnej Q_min.

§  18.

1. Wartości działek elementarnych urządzenia wskazującego sumowanie oraz urządzenia drukującego masę sumowaną powinny być wyrażone w postaci 1 x 10^k, 2 x 10^k lub 5 x 10^k jednostek miary masy, gdzie k jest liczbą całkowitą.

2. Wartość działki elementarnej głównego urządzenia wskazującego sumowanie powinna być zawarta w przedziale:

1) od 0,002 % C_max do 0,05 % C_max - dla wag klasy 0,5 i 1,

2) od 0,004 % C_max do 0,1 % C_max - dla wag klasy 2,

gdzie C_max oznacza masę zsumowaną w czasie jednej godziny przy maksymalnej wydajności.

3. Wartości działek elementarnych porcjowego i nastawnego urządzenia wskazującego sumowanie powinny być równe wartości działki elementarnej głównego urządzenia wskazującego sumowanie.

4. Wartość działki elementarnej zgrubnego urządzenia wskazującego powinna być co najmniej 10-krotnie większa od wartości działki elementarnej głównego urządzenia wskazującego sumowanie.

5. Wartość działki elementarnej d_k kontrolnego urządzenia wskazującego sumowanie nie powinna przekraczać:

1) 0,1 % Σ_min - dla wag klasy 0,5 i 1;

2) 0,2 % Σ_min - dla wag klasy 2.

6. Wartość działki elementarnej d₀ urządzenia wskazującego wyzerowanie powinna być mniejsza od wartości działki elementarnej d głównego urządzenia wskazującego sumowanie i nie powinna przekraczać:

1) dla wag klasy 0,5 i 1:

a) 0,005 % C_max - przy wskazaniu analogowym,

b) 0,0025 % C_max - przy wskazaniu cyfrowym,

2) dla wag klasy 2:

a) 0,01 % C_max - przy wskazaniu analogowym,

b) 0,005 % C_max - przy wskazaniu cyfrowym,

gdzie C_max oznacza masę zsumowaną w czasie jednej godziny przy maksymalnej wydajności.

§ 19. W wadze wyposażonej w kilka urządzeń wskazujących sumowanie lub urządzeń drukujących masę sumowaną wartość działki elementarnej:

1) analogowych urządzeń wskazujących sumowanie nie powinna przekraczać dwukrotnej wartości działki elementarnej cyfrowych urządzeń wskazujących sumowanie;

2) cyfrowych urządzeń wskazujących sumowanie lub urządzeń drukujących masę sumowaną powinna być jednakowa.

§ 20. Przedział wskazań głównego urządzenia wskazującego sumowanie powinien być co najmniej równy masie materiału zsumowanego w ciągu dziesięciu godzin pracy wagi przy maksymalnej wydajności.

§ 21. Urządzenia wskazujące sumowanie, które wskazują:

1) tylko wartości dodatnie - powinny wyłączać się podczas ruchu taśmy nieobciążonej, a ich włączanie przy wzroście i wyłączanie przy spadku obciążenia powinno odbywać się samoczynnie przy obciążeniu pomostu odpowiadającemu 5 % wydajności maksymalnej;

2) wartości dodatnie i ujemne - powinny być podłączone na stałe, bez względu na obciążenie taśmy, z wyjątkiem kontrolnego urządzenia wskazującego sumowanie.

§  22.

1. W wagach mogą być stosowane urządzenia zerujące, w których nastawienie wskazania zerowego może być dokonywane:

1) nieautomatycznie;

2) półautomatycznie;

3) automatycznie.

2. Zakres działania urządzenia zerującego nie powinien przekraczać 4 % obciążenia maksymalnego.

§ 23. Urządzenie zerujące powinno być wyposażone w urządzenie wskazujące wyzerowanie, którym może być:

1) kontrolne urządzenie wskazujące sumowanie;

2) inne urządzenie umożliwiające wskazanie zmiany masy sumowanej przy pełnym obrocie taśmy.

§  24.

1. W czasie ruchu nieobciążonej taśmy powinna być zapewniona możliwość regulacji, w sposób ciągły lub skokowy, nieautomatycznego urządzenia zerującego.

2. Przestawienie elementu regulacyjnego o:

1) 10 mm lub 1/2 obrotu, gdy przestawiany jest on w sposób ciągły liniowo lub obrotowo, nie powinno powodować w ciągu godziny zmiany wskazania wagi większej niż:

a) 0,1 % C_max - dla wag klasy 0,5 i 1,

b) 0,2 % C_max - dla wag klasy 2,

2) wartość jednej działki elementarnej, gdy przestawiany jest on skokowo, nie powinno powodować w ciągu godziny zmiany wskazania wagi większej niż:

a) 0,01 % C_max - dla wag klasy 0,5 i 1,

b) 0,02 % C_max - dla wag klasy 2,

gdzie C_max oznacza masę zsumowaną w czasie jednej godziny przy maksymalnej wydajności.

3. Na wadze powinien być oznaczony kierunek, w którym należy dokonać przestawienia elementu regulacyjnego.

§  25.

1. Półautomatyczne urządzenie zerujące powinno być uruchamiane ręcznie i działać samoczynnie albo wskazywać wartość wymaganej regulacji.

2. Automatyczne urządzenie zerujące powinno działać samoczynnie podczas ruchu taśmy nieobciążonej i powinno mieć możliwość wyłączenia w czasie sprawdzania wagi.

3. Konstrukcja urządzeń, o których mowa w ust. 1 i 2, powinna być taka, aby:

1) nastawienie zera następowało po całkowitej liczbie obrotów taśmy;

2) zakończenie zerowania i granice regulacji były wskazane.

§ 26. Urządzenia zerujące powinny umożliwiać regulację zera z błędem nie większym, w ciągu godziny działania, niż:

1) 0,05 % C_max - dla wag klasy 0,5,

2) 0,1 % C_max - dla wag klasy 1,

3) 0,2 % C_max - dla wag klasy 2,

gdzie C_max oznacza masę zsumowaną w czasie jednej godziny przy maksymalnej wydajności.

§  27.

1. Wagi, w których urządzenie wskazujące sumowanie wskazuje jedynie wartości dodatnie, powinny być wyposażone w urządzenie kontroli zera z dodatkowym obciążnikiem o masie równej 5 % maksymalnego obciążenia wagi.

2. Obciążnik, o którym mowa w ust. 1, może być nakładany na pomost wagi lub jego oddziaływanie może być symulowane elektrycznie.

3. Urządzenie wskazujące sumowanie, o którym mowa w ust. 1, powinno spełniać następujące wymagania:

1) miejsce i sposób nakładania obciążnika na pomost powinny zapewniać powtarzalność jego oddziaływania na urządzenie wagowe;

2) nakładanie obciążnika powinno być dokonywane przy nieobciążonej, ruchomej taśmie;

3) czynności kontroli zera powinny być samoczynnie wstrzymywane po przesunięciu taśmy o ustaloną, całkowitą liczbę obrotów;

4) po zakończeniu kontroli zera powinna być wskazywana liczba kontrolna, odpowiednia do masy obciążnika i liczby obrotów taśmy, będąca wartością zsumowanej masy, w sytuacji gdy pomost zostaje obciążony stałym symulowanym obciążeniem, a pusta taśma wykonuje ustaloną liczbę pełnych obrotów.

§ 28. Urządzenia sterujące mogą ustalać swoją pozycję inaczej, niż jest to dla nich przewidziane, tylko wtedy, gdy w czasie sterowania wskazanie i drukowanie wyników jest niemożliwe.

§ 29. Wagi, w których urządzenia wskazujące sumowanie wskazują wartości dodatnie i ujemne, mogą być wyposażone w urządzenie kontroli zera z dodatkowym obciążnikiem o masie równej 5 % albo 20 % maksymalnego obciążenia wagi.

§  30.

1. Waga elektroniczna powinna być tak skonstruowana i wykonana, aby w przypadku wystąpienia zakłóceń była zabezpieczona przed utratą informacji o wartości zsumowanej masy oraz:

1) nie wystąpiło odchylenie znaczące, rozumiane jako różnica między błędem wskazania wagi a jej błędem podstawowym, wyznaczonym w warunkach odniesienia, przekraczająca błąd graniczny dopuszczalny wagi, albo

2) odchylenie znaczące zostało automatycznie wykryte i:

a) wskazane poprzez podanie sygnału optycznego lub akustycznego trwającego do podjęcia przez użytkownika działań korekcyjnych albo do zniknięcia odchylenia, albo

b) waga przestała działać.

2. Waga elektroniczna powinna mieć zapewnioną możliwość kontroli wyświetlacza, inicjowanej automatycznie przy włączaniu wagi, polegającej na wskazaniu wszystkich znaków wyświetlonych przez urządzenie wskazujące w czasie wystarczającym do wykonania obserwacji przez operatora.

3. W czasie nagrzewania wagi elektronicznej:

1) nie powinna ona wskazywać i przesyłać wyników ważenia;

2) jej automatyczne działanie powinno być wstrzymane.

4. Waga elektroniczna może być wyposażona w interfejs pozwalający na połączenie wagi z urządzeniem peryferyjnym, którego użycie nie powinno wpływać na charakterystyki metrologiczne wagi oraz na poprawność jej działania.

§ 31. Przekroczenie obciążenia maksymalnego lub wydajności maksymalnej oraz spadek wydajności poniżej wartości minimalnej powinny być przez wagę sygnalizowane za pomocą sygnału dźwiękowego lub optycznego.

§  32.

1. Waga zasilana z sieci w przypadku braku zasilania powinna zachować dane przez co najmniej 24 godziny i być w stanie wskazywać je przez co najmniej 5 minut w okresie 24 godzin, a przełączenie na zasilanie awaryjne nie powinno powodować odchylenia znaczącego.

2. Waga zasilana z baterii po spadku napięcia poniżej danej wartości powinna nadal działać prawidłowo albo wyłączać się automatycznie.

§  33.

1. Na wadze powinny być umieszczone w sposób trwały i czytelny w szczególności:

1) nazwa lub znak identyfikacyjny producenta lub importera;

2) znak fabryczny;

3) numer seryjny;

4) znak zatwierdzenia typu, jeżeli został nadany;

5) oznaczenie klasy dokładności;

6) minimalna masa sumowana, w postaci:

"Σ_min = .... kg" albo "Σ_min = .... t";

7) wartość działki elementarnej głównego urządzenia wskazującego sumowanie, w postaci: "d = ....";

8) nominalna prędkość taśmy, w postaci: "v = .... m/s";

9) zakres prędkości taśmy, w postaci: "v = .../... m/s";

10) maksymalna wydajność, w postaci: "Q_max = .... kg/h" albo "Q_max = .... t/h";

11) wydajność minimalna, w postaci: "Q_min = .... kg/h" albo "Q_min = .... t/h";

12) obciążenie maksymalne, w postaci: "Max = .... kg" albo "Max = .... t";

13) długość pomostu, w postaci: "L = .... m";

14) zakres temperatury pracy;

15) napis: "Nastawienie zera co .... godz. Kontrola zera trwa .... obiegi taśmy";

16) wartość napięcia zasilającego;

17) wartość częstotliwości napięcia zasilającego;

18) określenie materiału, który będzie ważony;

19) liczba ważeń na godzinę (w przypadku wag dodających), w postaci: "...... cykle/h".

2. Na urządzeniach wskazujących sumowanie wagi powinny być wykonane w sposób trwały i czytelny oznaczenia jednostki miary masy.

3. Na wadze powinny być umieszczone, jeżeli mają zastosowanie:

1) wartość działki elementarnej liczydła kontrolnego, w postaci: "d_k = ..... kg";

2) wartość działki elementarnej urządzenia wskazującego wyzerowanie, w postaci: "d₀ = .... kg";

3) liczba kontrolna, w postaci: ".... kg" albo ".... t".