Wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać ciepłomierze do wody i ich elementy.
Dz.U.2004.37.332
Akt utracił mocROZPORZĄDZENIE
MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ1)
z dnia 13 lutego 2004 r.
w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać ciepłomierze do wody i ich elementy
Przepisy ogólne
Przepisy ogólne
- zwane dalej "elementami".
Wymagania metrologiczne w zakresie konstrukcji, materiałów i wykonania ciepłomierzy oraz ich elementów
Wymagania metrologiczne w zakresie konstrukcji, materiałów i wykonania ciepłomierzy oraz ich elementów
Charakterystyki metrologiczne ciepłomierzy i ich elementów
Charakterystyki metrologiczne ciepłomierzy i ich elementów
Przepis końcowy
Przepis końcowy
1) Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej - gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 1, poz. 5).
2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 155, poz. 1286 i Nr 166, poz. 1360 oraz z 2003 r. Nr 170, poz. 1652.
ZAŁĄCZNIK
BŁĘDY WZGLĘDNE PROCENTOWE ORAZ BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE WZGLĘDNE CIEPŁOMIERZA I JEGO ELEMENTÓW ORAZ WZORY, WEDŁUG KTÓRYCH OBLICZA SIĘ TE BŁĘDY
BŁĘDY WZGLĘDNE PROCENTOWE ORAZ BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE WZGLĘDNE CIEPŁOMIERZA I JEGO ELEMENTÓW ORAZ WZORY, WEDŁUG KTÓRYCH OBLICZA SIĘ TE BŁĘDY
Qi - Qc
EQ = -------- 100 %
Qc
gdzie: Qi - wartość wskazana ciepła,
Qc - wartość poprawna ciepła.
2. Wartość poprawna ciepła Qc wynosi:
gdzie: qm - strumień masy nośnika ciepła,
Δh - wartość różnicy entalpii właściwej nośnika ciepła w temperaturze na wejściu i w temperaturze na wyjściu obiegu wymiany ciepła, pod odpowiadającym im ciśnieniem,
τ - czas,
τ0 - czas początku pomiaru,
τ1 - czas końca pomiaru.
3. W warunkach ustalonych, w szczególności przy sprawdzaniu ciepłomierza, wartość poprawną ciepła oblicza się według wzoru:
Qc = m Δh lub Qc = k V Δt
gdzie: m - masa nośnika ciepła,
V - objętość nośnika ciepła,
Δt - różnica temperatury,
k - współczynnik cieplny, będący funkcją właściwości fizycznych nośnika ciepła, zależną od temperatury na wejściu i temperatury na wyjściu obiegu wymiany ciepła, ciśnienia nośnika ciepła oraz miejsca pomiaru objętości, masy lub przepływu nośnika ciepła; współczynnik cieplny powinien być wyznaczany według wzorów podanych w ust. 15-18.
4. Wartości błędu względnego procentowego ciepłomierza, o którym mowa w ust. 1, wyznaczone podczas zatwierdzenia typu i legalizacji, nie powinny przekraczać wartości błędów granicznych dopuszczalnych względnych ciepłomierza, o których mowa w ust. 7-8.
5. Błędy względne procentowe elementów ciepłomierza EN oblicza się według wzoru:
Xi - Xc
EN = -------- 100 %
Xc
gdzie: Xi - wartość wskazana lub zmierzona wielkości wyjściowej (sygnału będącego funkcją objętości, masy, przepływu, różnicy temperatury lub ciepła),
Xc - wartość poprawna wskazania lub wyniku pomiaru wielkości wyjściowej,
N - symbol elementu ciepłomierza, przyjmujący oznaczenia: L - przelicznik wskazujący, T - para czujników temperatury, P - przetwornik przepływu.
6. Wartości błędów względnych procentowych, o których mowa w ust. 5, wyznaczone podczas zatwierdzenia typu i legalizacji, nie powinny przekraczać wartości odpowiednich błędów granicznych dopuszczalnych względnych, o których mowa w ust. 9-12.
7. Błędy graniczne dopuszczalne względne ciepłomierza EQd, wyrażone w procentach, w zależności od różnicy temperatury Δt i przepływu q, oblicza się według wzoru:
EQd = ± (4 + 4 Δtmin/Δt + 0,05 qp/q)
8. Wartość EQd nie powinna przekraczać ± 10 %.
9. Błędy graniczne dopuszczalne względne przelicznika wskazującego ELd, wyrażone w procentach, w zależności od różnicy temperatury Δt, oblicza się według wzoru:
ELd = ± (0,5 + Δtmin/Δt)
10. Błędy graniczne dopuszczalne względne pary czujników temperatury ETd, wyrażone w procentach, w zależności od różnicy temperatury Δt, oblicza się według wzoru:
ETd = ± (0,5 + 3 Δtmin/Δt)
11. Błędy graniczne dopuszczalne względne przetwornika przepływu EPd, wyrażone w procentach, w zależności od przepływu q, oblicza się według wzoru:
EPd = ± (3 + 0,05 qp/q)
12. Wartość EPd nie powinna przekraczać ± 5 %.
13. Błędy graniczne dopuszczalne względne ciepłomierza składanego i hybrydowego oblicza się według wzoru:
EQd = ELd + ETd + EPd
14. Błąd graniczny dopuszczalny bezwzględny pojedynczego czujnika temperatury, wchodzącego w skład pary czujników temperatury, wynosi ± 2 °C.
15. Wartości współczynnika cieplnego k dla wody, wyrażone w MJ/(m3 • K), dla ciśnienia p = 16 bar, w zależności od wartości temperatury na wejściu obiegu wymiany ciepła t1, wyrażonej w °C, i temperatury na wyjściu obiegu wymiany ciepła t2, wyrażonej w °C, oraz miejsca montażu przetwornika przepływu, oblicza się według wzoru:
h1 - h2
k(p, t1, t2) = -----------------
1.000 v (t1 - t2)
gdzie: v - objętość właściwa wody, wyrażona w m3/kg, w temperaturze t1 lub t2, w zależności od miejsca montażu przetwornika przepływu,
h1 - entalpia właściwa wody, wyrażona w kJ/kg, w temperaturze t1,
h2 - entalpia właściwa wody, wyrażona w kJ/kg, w temperaturze t2.
16. Wartość v oblicza się według wzoru:
RT
v(π, τ) = ---- π γπ
p
gdzie:
R - stała równa 461,526 J/(kg • K),
T - temperatura bezwzględna, wyrażona w K i obliczona według wzoru: T = t + 273,15, gdzie: t = t1 w przypadku zamontowania przetwornika przepływu na wejściu obiegu wymiany ciepła (w temperaturze t1) lub t = t2 w przypadku zamontowania przetwornika przepływu na wyjściu obiegu wymiany ciepła (w temperaturze t2),
p - ciśnienie przyjęte jako stałe i równe 1,6 • 106 Pa (16 barów),
π - ciśnienie zredukowane, obliczone według wzoru: π = p/p*, gdzie p* = 16,53 • 106 Pa,
τ - temperatura zredukowana, obliczona według wzoru: τ = T*/T, gdzie T* = 1.386 K,
γπ - współczynnik obliczony według wzoru:
gdzie:
ni, Ii i Ji - współczynniki, których wartości określa tabela nr 1.
17. Wartości h1 i h2 w temperaturach, odpowiednio, t1 i t2, oblicza się według wzoru:
h (π, τ) = 0,001 RT τ γτ
gdzie:
R, T, π i τ - parametry zdefiniowane w ust. 16, z tym że do obliczenia wartości h1 przyjmuje się, iż T = t1 + 273,15, a do obliczenia wartości h2 - iż T = t2 + 273,15,
γτ - współczynnik obliczony według wzoru:
gdzie:
ni, Ii i Ji - współczynniki, których wartości określa tabela nr 1.
18. Wartości temperatury T i ciśnienia p powinny spełniać następujące warunki:
273,15 K ≤ T ≤ 623,15 K,
ps(T) ≤ p ≤ 100 MPa, gdzie ps(T) - ciśnienie nasycenia pary wodnej w temperaturze T.
19. Wartości odniesienia k, h1, h2 i v dla p = 16 bar, t1 = 70 °C i t2 = 30 °C, w zależności od temperatury w miejscu montażu przetwornika przepływu, określa tabela nr 2.
Tabela nr 1. Współczynniki i wykładniki równań definiujących współczynniki γπ i γτ
i | Ii | Ji | ni | i | Ii | Ji | ni |
1 | 0 | -2 | 0,146 329 712 131 67 | 18 | 2 | 3 | -0,441 418 453 308 46 • 10-5 |
2 | 0 | -1 | -0,845 481 871 691 14 | 19 | 2 | 17 | -0,726 949 962 975 94 • 10-15 |
3 | 0 | 0 | -0,375 636 036 720 40 • 101 | 20 | 3 | -4 | -0,316 796 448 450 54 • 10-4 |
4 | 0 | 1 | 0,338 551 691 683 85 • 101 | 21 | 3 | 0 | -0,282 707 979 853 12 • 10-5 |
5 | 0 | 2 | -0,957 919 633 878 72 | 22 | 3 | 6 | -0,852 051 281 201 03 • 10-9 |
6 | 0 | 3 | 0,157 720 385 132 28 | 23 | 4 | -5 | -0,224 252 819 080 00 • 10-5 |
7 | 0 | 4 | -0,166 164 171 995 01 • 10-1 | 24 | 4 | -2 | -0,651 712 228 956 01 • 10-6 |
8 | 0 | 5 | 0,812 146 299 835 68 • 10-3 | 25 | 4 | 10 | -0,143 417 299 379 24 • 10-12 |
9 | 1 | -9 | 0,283 190 801 238 04 • 10-3 | 26 | 5 | -8 | -0,405 169 968 601 17 • 10-6 |
10 | 1 | -7 | -0,607 063 015 658 74 • 10-3 | 27 | 8 | -11 | -0,127 343 017 416 41 • 10-8 |
11 | 1 | -1 | -0,189 900 682 184 19 • 10-1 | 28 | 8 | -6 | -0,174 248 712 306 34 • 10-9 |
12 | 1 | 0 | -0,325 297 487 705 05 • 10-1 | 29 | 21 | -29 | -0,687 621 312 955 31 • 10-18 |
13 | 1 | 1 | -0,218 417 171 754 14 • 10-1 | 30 | 23 | -31 | 0,144 783 078 285 21 • 10-19 |
14 | 1 | 3 | -0,528 383 579 699 30 • 10-4 | 31 | 29 | -38 | 0,263 357 816 627 95 • 10-22 |
15 | 2 | -3 | -0,471 843 210 732 67 • 10-3 | 32 | 30 | -39 | -0,119 476 226 400 71 • 10-22 |
16 | 2 | 0 | -0,300 017 807 930 26 • 10-3 | 33 | 31 | -40 | 0,182 280 945 814 04 • 10-23 |
17 | 2 | 1 | 0,476 613 939 069 87 • 10-4 | 34 | 32 | -41 | -0,935 370 872 924 58 • 10-25 |
Tabela nr 2. Wartości odniesienia k, h i v dla p = 16 bar, t1 = 70 °C i t2 = 30 °C, w zależności od miejsca montażu przetwornika przepływu
Symbol wielkości | Jednostka | Przetwornik przepływu zamontowany w temperaturze t1 | Przetwornik przepływu zamontowany w temperaturze t2 |
k | MJ/(m3 • K) | 4,0874 | 4,1621 |
h1 | kJ/kg | 0,294301 • 103 | 0,294301 • 103 |
h2 | kJ/kg | 0,127200 • 103 | 0,127200 • 103 |
v | m3/kg | 0,102204 • 10-2 | 0,100370 • 10-2 |
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »