Rozdział 1 - Przepisy ogólne - Wymagania dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2019.211 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 4 lutego 2019 r.

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) wymagania w zakresie projektowania oraz wytwarzania urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych, zwanych dalej "zespołami", o najwyższym dopuszczalnym ciśnieniu przekraczającym 0,5 bara;

2) procedury oceny zgodności;

3) zakres dokumentacji technicznej;

4) sposób oznakowania;

5) elementy deklaracji zgodności.

§ 2. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do:

1) rurociągów przesyłowych - rurociągów lub układu rurociągów, przeznaczonych do przesyłania dowolnego płynu lub substancji do lub z instalacji (nabrzeżnych lub oddalonych od brzegu), począwszy od ostatniego elementu odcinającego w granicach instalacji łącznie z tym elementem, z wszystkimi przyłączonymi urządzeniami przeznaczonymi specjalnie dla rurociągów przesyłowych - z wyjątkiem standardowych urządzeń ciśnieniowych, takich jakie znajdują się w stacjach redukcji ciśnienia lub stacjach sprężania;

2) sieci wodnych zasilających, rozprowadzających i upustowych oraz ich wyposażenia i kanałów dopływowych, takich jak zastawki, tunele ciśnieniowe, szyby ciśnieniowe w hydroelektrowniach, a także związanego z nimi osprzętu specjalnego;

3) prostych zbiorników ciśnieniowych określonych w przepisach dotyczących prostych zbiorników ciśnieniowych;

4) wyrobów aerozolowych określonych w przepisach dotyczących wyrobów aerozolowych;

5) urządzeń umożliwiających działanie pojazdów określonych w przepisach dotyczących:

a) homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów,

b) homologacji i nadzoru rynku pojazdów rolniczych i leśnych,

c) homologacji i nadzoru rynku pojazdów dwu- lub trzykołowych oraz czterokołowców;

6) urządzeń niesklasyfikowanych wyżej niż w kategorii I, określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia, i objętych przepisami dotyczącymi:

a) maszyn,

b) dźwigów i elementów bezpieczeństwa do dźwigów,

c) sprzętu elektrycznego przewidywanego do stosowania w określonych granicach napięcia,

d) wyrobów medycznych innych niż aktywne wyroby medyczne do implantacji i wyroby medyczne do diagnostyki in vitro,

e) urządzeń spalających paliwa gazowe,

f) urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytkowania w atmosferze potencjalnie wybuchowej;

7) urządzeń przeznaczonych wyłącznie do celów militarnych;

8) urządzeń przeznaczonych specjalnie do zastosowania jądrowego, których uszkodzenie może spowodować emisję radioaktywną;

9) urządzeń do kontroli odwiertu, wykorzystywanych w przemyśle poszukiwania i pozyskiwania ropy naftowej, gazu lub źródeł geotermalnych oraz w składowaniu podziemnym, przeznaczonych do utrzymywania lub kontroli ciśnienia w odwiercie; dotyczy to głowicy odwiertu (głowicy wydobywczej), głowicy przeciwerupcyjnej, kolektorów rurowych oraz całości ich wyposażenia po stronie wlotowej;

10) urządzeń obejmujących obudowy lub maszyny, w przypadku gdy wymiarowanie, dobór materiału oraz zasady wytwarzania oparte są przede wszystkim na zachowaniu wymogów dostatecznej wytrzymałości, sztywności oraz stateczności, w celu osiągnięcia statycznych i dynamicznych parametrów eksploatacyjnych lub innych właściwości funkcjonalnych oraz w stosunku do których ciśnienie nie jest znaczącym czynnikiem konstrukcyjnym; urządzenie takie może obejmować:

a) silniki, w tym turbiny oraz silniki spalinowe wewnętrznego spalania,

b) silniki parowe, turbiny gazowo-parowe, turbogeneratory, sprężarki, pompy i urządzenia rozruchowe;

11) wielkich pieców, wraz z systemami ich chłodzenia, rekuperatorami nadmuchu gorącego, urządzeniami odpylającymi, płuczkami wylotowych gazów piecowych, oraz żeliwiaków, pracujących na zasadzie redukcji bezpośredniej, wraz z układami chłodzenia pieca, konwertorów gazowych i tygli do topienia, przetopu, odgazowywania oraz odlewania stali, żelaza oraz metali nieżelaznych;

12) obudów urządzeń elektrycznych wysokich napięć, takich jak aparatura rozdzielcza, aparatura sterownicza, transformatory oraz maszyny wirujące;

13) przewodów ciśnieniowych, do umieszczania układów przesyłowych, na przykład kabli telefonicznych i zasilających w energię elektryczną;

14) statków, rakiet, statków powietrznych oraz ruchomych jednostek przybrzeżno-morskich, a także urządzeń przeznaczonych specjalnie do instalacji na ich pokładzie lub do ich napędu;

15) urządzeń ciśnieniowych o elastycznej powłoce, takich jak: opony, poduszki powietrzne, piłki wykorzystywane do gry, łodzie nadmuchiwane oraz inne podobne urządzenia ciśnieniowe;

16) tłumików wlotowych i wylotowych;

17) butelek lub puszek do napojów gazowanych do bezpośredniej konsumpcji;

18) zbiorników przeznaczonych do transportu i dystrybucji napojów o iloczynie najwyższego dopuszczalnego ciśnienia PS i pojemności V nie większym niż 500 barów x litr oraz najwyższym dopuszczalnym ciśnieniu nieprzekraczającym 7 barów;

19) urządzeń, do których stosuje się przepisy dotyczące transportu lądowego towarów niebezpiecznych i ciśnieniowych urządzeń transportowych oraz urządzeń objętych Międzynarodowym morskim kodeksem towarów niebezpiecznych i Konwencją o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisanej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 212, z późn. zm.);

20) grzejników i przewodów w układach ogrzewania ciepłą wodą;

21) zbiorników przeznaczonych do przechowywania cieczy, o ciśnieniu gazu ponad poziomem cieczy nie większym niż 0,5 bara;

22) scalania urządzeń ciśnieniowych w zespoły w miejscu ich użytkowania na odpowiedzialność użytkownika, jak ma to miejsce w przypadku instalacji przemysłowych.

§ 3. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) ciśnienie - ciśnienie odniesione do ciśnienia atmosferycznego (ciśnienie manometryczne); w konsekwencji tego podciśnienie określa się jako wartość ujemną;

2) europejskie uznanie materiałów - dokument techniczny określający właściwości materiałów, nieobjętych normami zharmonizowanymi, przeznaczonych do powtarzalnego stosowania w wytwarzaniu urządzeń ciśnieniowych;

3) granica plastyczności, oznaczona symbolem R_e/t - wartość w temperaturze "t" przyjętej do obliczeń:

a) górnej granicy plastyczności w przypadku materiałów wykazujących górną i dolną granicę plastyczności,

b) umownej granicy plastyczności przy wydłużeniu wynoszącym 1,0% dla stali austenitycznych i niestopowego aluminium oraz 0,2% dla pozostałych materiałów;

4) najwyższa lub najniższa dopuszczalna temperatura, oznaczona symbolem TS - najwyższą lub najniższą temperaturę, na którą urządzenie zostało zaprojektowane, określone przez producenta;

5) najwyższe dopuszczalne ciśnienie, oznaczone symbolem PS - określone przez producenta najwyższe ciśnienie, na które zaprojektowane jest urządzenie, mierzone w określonym miejscu przyłączenia urządzeń zabezpieczających lub ograniczników albo w górnej części urządzenia, a jeżeli nie jest to właściwe - w innym określonym punkcie;

6) osprzęt ciśnieniowy - urządzenia mające powłoki ciśnieniowe oraz wykonujące funkcje eksploatacyjne;

7) osprzęt zabezpieczający - urządzenia przeznaczone do zabezpieczania urządzeń ciśnieniowych przed przekroczeniem parametrów dopuszczalnych, w szczególności:

a) urządzenia do bezpośredniego ograniczania ciśnienia, takie jak: zawory bezpieczeństwa, głowice bezpieczeństwa, pręty wyboczeniowe, sterowane układy zrzutu ciśnienia (CSPRS),

b) ograniczniki, które aktywują środki korekcyjne albo powodują wyłączenie lub wyłączenie i zablokowanie pracy, takie jak: wyłączniki ciśnieniowe lub temperaturowe albo wyłączniki sterowane poziomem płynu,

c) zabezpieczające pomiarowe urządzenia sterujące i regulujące (SRMCR);

8) płyny - gazy, ciecze oraz pary w postaci czystej, jak również ich mieszaniny; płyny mogą zawierać zawiesinę ciał stałych;

9) pojemność, oznaczona symbolem V - wewnętrzną pojemność przestrzeni ciśnieniowej, łącznie z pojemnością króćców do pierwszego podłączenia lub złącza spawanego, z wyłączeniem objętości wbudowanych na stałe elementów wewnętrznych;

10) połączenia nierozłączne - połączenia, których nie można rozdzielić, z wyjątkiem metod niszczących;

11) rurociągi - elementy instalacji rurowych przeznaczonych do transportu płynów, po połączeniu razem w zintegrowany układ ciśnieniowy; w szczególności rurociągi obejmują odpowiednio: rury lub układy rur, kształtki rurowe, złączki, kompensatory, przewody elastyczne lub inne elementy składowe przenoszące ciśnienie; wymienniki ciepła składające się z rur przeznaczone do chłodzenia lub ogrzewania powietrza uznaje się za rurociągi;

12) urządzenia ciśnieniowe - zbiorniki, rurociągi, osprzęt zabezpieczający oraz osprzęt ciśnieniowy wraz, tam gdzie ma to zastosowanie, z elementami zamocowanymi do części poddanych działaniu ciśnienia, takimi jak: kołnierze, króćce, złączki, podpory, uchwyty transportowe;

13) uznana organizacja strony trzeciej - jednostkę upoważnioną do wykonywania czynności określonych w § 38 ust. 4 i 5 oraz w § 39 notyfikowaną do Komisji Europejskiej;

14) wymiar nominalny, oznaczony symbolem DN - liczbowe oznaczenie wymiaru, który jest wspólny dla wszystkich elementów składowych rurociągu, z wyłączeniem elementów składowych oznaczonych przez średnice zewnętrzne lub wielkość gwintów; jest to zaokrąglona liczba właściwa do celów porównawczych i jest jedynie w przybliżeniu powiązana z wymiarami wykonawczymi; wymiar nominalny oznaczany jest symbolem "DN" i następującą po nim liczbą;

15) wytrzymałość na rozciąganie, oznaczona symbolem R_m/t - wytrzymałość na rozciąganie w temperaturze "t", przyjętej do obliczeń; w przypadku oznaczenia symbolem R_m/20 - jest to najniższa wartość wytrzymałości na rozciąganie w temperaturze 20°C;

16) zbiornik - powłokę zaprojektowaną i zbudowaną, tak aby mogła zawierać płyny pod ciśnieniem, łącznie z elementami bezpośrednio przynależnymi, aż do miejsca połączenia z innymi urządzeniami; zbiornik może się składać z kilku przestrzeni ciśnieniowych;

17) zespoły - kilka urządzeń ciśnieniowych zmontowanych przez producenta, w taki sposób aby stanowiły zintegrowaną i funkcjonalną całość.