Część 4 - Służba wojskowa. - Wykonanie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1939.20.131

Akt utracił moc
Wersja od: 14 stycznia 1949 r.

CZĘŚĆ  IV.

Służba wojskowa.

Zasadnicza służba wojskowa.

Przepisy wstępne.

Do art. 58.
§  242.
Do kategorii osób, które z jakiegokolwiek powodu nie stawiły się do poboru (art. 58 ust. (1) lit. b)) i z tego powodu obowiązane są do odbycia zasadniczej służby wojskowej w wieku do lat 38, zalicza się w szczególności:
a)
uchylających się od poboru;
b)
osoby, co do których z winy poborowego orzeczenie komisji poborowej w myśl art. 55-57 zostało uchylone lub unieważnione.
§  243.
(1)
Poborowi (ochotnicy) rozpoczynają zasadniczą służbę wojskową w tym roku kalendarzowym, w którym uznani zostali za zdolnych do odbycia tej służby, a najpóźniej w następnym roku kalendarzowym, jeżeli nie korzystają z odroczenia zasadniczej służby wojskowej.
(2)
Poborowi, którzy w tym czasie nie zostaną wcieleni do szeregów, zostają zaliczeni do ponadkontyngentowych.
§  244.
Poborowi, którzy dopuścili się samouszkodzenia, odbywają zasadniczą służbę wojskową dopiero po ustaleniu czynu wyrokiem sądowym oraz po odbyciu przez nich kary, jeżeli wyrok lub pobudki czynu przestępczego nie spowodowały wykluczenia takich poborowych od służby wojskowej.

Do art. 59.

§  245.
(1)
Zaciąg ochotniczy zarządza Minister Spraw Wojskowych.
(2)
Zarządzenie o zaciągu ochotniczym może dotyczyć uzupełnienia bądź to całości Sił Zbrojnych, bądź też tylko poszczególnych ich części; może ono rozciągać się na cały obszar Państwa Polskiego lub też tylko na pewne terytorialnie oznaczone jego części.
(3)
Dowódcy okręgów korpusów (terytorialny dowódca równorzędny) podają za pośrednictwem komendantów rejonów uzupełnień do publicznej wiadomości, w jakim zasięgu i terminie oraz na jakich warunkach będzie przeprowadzony zaciąg ochotniczy.
§  246.
(1)
Minister Spraw Wojskowych zarządzając zaciąg ochotniczy może określić jako jeden z warunków przyjęcia do wojska lub marynarki wojennej w charakterze ochotnika, że ochotnik po odbyciu zasadniczej służby wojskowej będzie obowiązany do odbycia służby wojskowej w charakterze nadterminowego przez 1 rok w jednostkach organizacyjnych wojska lub przez 2 lata w jednostkach organizacyjnych marynarki wojennej. Przepis ten nie odnosi się do ochotników mających prawo do odbywania skróconej zasadniczej służby wojskowej.
(2)
Pozostawienie ochotnika w służbie nadterminowej po odbyciu zasadniczej służby wojskowej zależy od swobodnego uznania przełożonego jednostki organizacyjnej o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku, a w marynarce wojennej od swobodnego uznania Szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej lub dowódców przez niego upoważnionych.

Do art. 60.

§  247.
(1)
Osoby, ubiegające się o odbycie zasadniczej służby wojskowej w charakterze ochotnika, powinny wnieść do komendy rejonu uzupełnień właściwej ze względu na miejsce ich zamieszkania własnoręcznie napisane i podpisane podanie, załączając do niego w oryginale lub w uwierzytelnionym odpisie dokumenty następujące:
a)
metrykę urodzenia (wyciąg z ksiąg metrykalnych);
b)
poświadczenie obywatelstwa polskiego;
c)
poświadczenie niekaralności;
d)
pozwolenie ojca lub opiekuna na wstąpienie do wojska lub marynarki wojennej, spisane protokolarnie we właściwym zarządzie gminy, lub sporządzone w formie aktu notarialnego, bądź też w formie innego aktu pisemnego, uwierzytelnionego przez notariusza; jeżeli zgłaszający się nie ma ukończonych lat 21, a został upełnoletniony (usamowolniony) w drodze sądowej, należy do podania załączyć orzeczenie (uchwałę, decyzję) sądu;
e)
ostatnie świadectwo szkolne, w szczególności świadectwo, które uprawnia do odbywania skróconej zasadniczej służby wojskowej w myśl art. 78.
(2)
Minister Spraw Wojskowych może zarządzić, iż do podania należy załączyć jeszcze inne dokumenty prócz wymienionych w ust. (1).
§  248.
(1)
Podania o przyjęcie do wojska lub marynarki wojennej w charakterze ochotnika mają być wniesione w terminie określonym w obwieszczeniu o ochotniczym zaciągu.
(2)
Podania wniesione po terminie lub nie odpowiadające warunkom określonym w § 247 oraz w zarządzeniu o zaciągu ochotniczym załatwia komendant rejonu uzupełnień odmownie zwracając proszącym dokumenty.
§  249.
(1)
Podania osób, które odpowiadają warunkom, ustalonym w § 247 oraz w zarządzeniu o zaciągu ochotniczym, przesyła komendant rejonu uzupełnień wraz z dokumentami do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej, celem stwierdzenia czy nie zachodzą przeszkody w przyjęciu tych osób do służby wojskowej w charakterze ochotników.
(2)
Nazwiska oraz dane osobiste osób, co do których nie stwierdzono przeszkód w przyjęciu ich do wojska lub marynarki wojennej, wpisują powiatowe władze administracji ogólnej do listy ochotników, po czym zwracają wszystkie podania ochotników wraz z dokumentami i opinią, przed poborem, komendantowi rejonu uzupełnień.
(3)
Podania osób, co do których powiatowa władza administracji ogólnej stwierdziła przeszkody w przyjęciu, komendant rejonu uzupełnień załatwia odmownie, zwracając proszącym dokumenty.
§  250.
(1)
Termin stawienia się ochotników przed komisją poborową będzie wskazany w obwieszczeniu o poborze lub też w imiennym wezwaniu przesłanym przez powiatową władzę administracji ogólnej.
(2)
Niestawienie się ochotnika w wyznaczonym terminie przed komisją poborową należy uważać za cofnięcie podania.
§  251.
(1)
Przegląd lekarski ochotników odbywa się według zasad określonych dla osób stających przed komisją poborową z poboru.
(2)
Wysyłanie ochotników na ekspertyzę lekarską (art. 51), na przymusowe leczenie (art. 52) albo operacje (art. 53) - jest niedopuszczalne.
§  252.
(1)
Jako ochotnicy, do zasadniczej służby wojskowej mogą być przyjmowani tylko ci, których stan zdrowia odpowiada kat. A.
(2)
Minister Spraw Wojskowych może zezwolić na przyjmowanie do wojska lub marynarki wojennej pewnych kategoryj ochotników, zakwalifikowanych przez komisję poborową do kat. A przy istnieniu nieznacznych wad fizycznych, pozwalających na odbywanie czynnej służby wojskowej w wybranym rodzaju wojska lub marynarki wojennej.
§  253.
(1)
Komisja poborowa wydaje następujące orzeczenia o zdolności ochotnika do służby wojskowej:
a)
jeżeli ochotnik zostanie we wniosku lekarskim zakwalifikowany do kat. A - orzeczenie: "zdolny";
b)
jeżeli ochotnik jest zupełnie i trwale niezdolnym do pełnienia służby wojskowej w ogóle (kat. E) - orzeczenie: "zupełnie niezdolny do służby wojskowej";
c)
we wszystkich innych przypadkach - orzeczenie: "niezdolny do zasadniczej służby wojskowej jako ochotnik".
(2)
Ochotnik zakwalifikowany przez komisję poborową do kat. A ma podpisać w obecności przedstawiciela wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej zobowiązanie wystawione według wzoru Nr 10 do odbycia ochotniczej zasadniczej służby wojskowej oraz pozostania po odbyciu tej służby w służbie nadterminowej (§ 246), jeżeli rozkaz o zaciągu ochotniczym tego wymaga.
(3)
Wyniki poboru oraz orzeczenia komisji poborowej wpisuje przewodniczący do listy ochotników; listy te po przeglądzie lekarskim ochotników przechowuje powiatowa władza administracji ogólnej i wykorzystuje przy sporządzaniu list poborowych roczników, do których należą przyjęci ochotnicy. O wniesieniu zapisu z list ochotników do list poborowych należy zawiadomić powiatowe władze administracji ogólnej, właściwe ze względu na miejsce urodzenia danej osoby.
(4)
Ochotnicy, którzy przy przeglądzie zostali zakwalifikowani do kat. E, otrzymują bezpośrednio po przeglądzie zaświadczenie według wzoru ustalonego dla poborowych uznanych za niezdolnych do służby wojskowej (wzór Nr 8).
§  254.
(1)
Po zbadaniu ochotników przez komisję poborową komendant rejonu uzupełnień zawiadamia:
a)
uznanych za zdolnych do zasadniczej służby wojskowej - o przyjęciu zgłoszenia;
b)
uznanych za niezdolnych do zasadniczej służby wojskowej jako ochotników lub w ogóle niezdolnych do służby wojskowej - o nieprzyjęciu zgłoszenia, zwracając im jednocześnie dokumenty załączone do podania.
(2)
Uznani przez komisję poborową za niezdolnych do zasadniczej służby wojskowej jako ochotnicy, mogą w latach następnych ubiegać się o przyjęcie ich do wojska lub marynarki wojennej w charakterze ochotników aż do osiągnięcia wieku poborowego.
§  255.
(1)
Ochotnicy, uznani za zdolnych do zasadniczej służby wojskowej podlegają wcieleniu do szeregów na ogólnych zasadach, i pełnią tę służbę przez czas, przez jaki ją pełni ten rocznik, z którym zostali wcieleni do szeregów.
(2)
Ochotników, którzy po zakwalifikowaniu ich przez komisję poborową za zdolnych do zasadniczej służby wojskowej zostali skazani przez sądy powszechne (art. 247 ust. (1) lit. c)), nie należy wcielać, lecz skreślić z ewidencji wojskowej i zawiadomić o tym powiatową władzę administracji ogólnej celem skreślenia z listy ochotników.
§  256.
(1)
Ochotników powołuje się celem odbycia czynnej służby wojskowej do wybranego przez nich rodzaju wojska lub marynarki wojennej (art. 117 ust. (2)).
(2)
Przeniesienie ochotnika w czasie odbywania zasadniczej służby wojskowej z jednego rodzaju wojska lub marynarki wojennej do drugiego, lub z wojska do marynarki wojennej albo odwrotnie, może nastąpić z urzędu jedynie w przypadku, gdy ochotnik w czasie czynnej służby okaże brak kwalifikacyj wymaganych w danym rodzaju wojska lub marynarki wojennej i to tylko za jego uprzednią zgodą.

W razie niewyrażenia zgody na przeniesienie, ochotnik ma być zwolniony ze służby ochotniczej.

§  257.
(1)
Ochotnik może być zwolniony od obowiązku odbycia służby ochotniczej przed osiągnięciem wieku poborowego zarówno przed jak też i po wcieleniu do szeregów, jeżeli wymagają tego szczególne okoliczności (np. śmierć ojca, klęski żywiołowe itp.).
(2)
O zwolnieniu ochotnika z powodów wymienionych w ust. (1) decyduje w wojsku dowódca okręgu korpusu, a w marynarce wojennej Szef Kierownictwa Marynarki Wojennej.
§  258.
(1)
Ochotnicy, którzy w czasie odbywania zasadniczej służby wojskowej uznani będą w drodze rewizji lekarskiej za nie odpowiadających warunkom kategorii A, mają być zwolnieni z szeregów.
(2)
Jeżeli ochotnicy ci nie osiągnęli w chwili wydania decyzji przez komisję rewizyjno-lekarską jeszcze wieku poborowego, jednak nabyta choroba lub kalectwo czyni ich zupełnie niezdolnymi do służby wojskowej (kat. E), powinni otrzymać na komisji rewizyjno-lekarskiej orzeczenie ostateczne, jak żołnierze z poboru. O wydaniu takiego orzeczenia należy zawiadomić właściwą powiatową władzę administracji ogólnej.
(3)
Jeżeli natomiast komisja rewizyjno-lekarska stwierdzi u ochotnika, który nie osiągnął jeszcze wieku poborowego, cierpienie rokujące poprawę, orzeczenie powinno brzmieć: "czasowo niezdolny do służby wojskowej aż do poboru właściwego rocznika".
(4)
Do ochotników, u których komisja rewizyjno-lekarska stwierdzi jakiekolwiek cierpienie, kwalifikujące do zwolnienia z czynnej służby wojskowej, w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 21 lub więcej lat życia, stosuje się ogólnie obowiązujące przepisy, dotyczące zwalniania z szeregów podoficerów i szeregowców w drodze postępowania rewizyjno-lekarskiego.
§  259.
(1)
Ochotnicy, zwolnieni ze służby ochotniczej z jakichkolwiek powodów przed ukończeniem ustawowego jej okresu i przed osiągnięciem wieku poborowego, z wyjątkiem wymienionych w § 258 ust. (2), są obowiązani do stawienia się do poboru na równi z poborowymi ich rocznika.
(2)
Służbę odbytą w charakterze ochotnika zalicza się na poczet zasadniczej służby wojskowej w stosunku dzień za dzień.
§  260.
O zwolnieniu ochotnika z wojska lub z marynarki wojennej przed odsłużeniem okresu zasadniczej służby wojskowej i przed osiągnięciem przez niego wieku poborowego, komendant rejonu uzupełnień zawiadamia każdorazowo powiatową władzę administracji ogólnej.
§  261.
(1)
Ochotnicy, którzy odbyli zasadniczą służbę wojskową, przechodzą do rezerwy z rocznikiem, z którym zostali wcieleni do szeregów i są wolni od obowiązku stawienia się do poboru z ich rocznikiem poborowym.
(2)
Ochotnicy pozostają w rezerwie, w pospolitym ruszeniu i w wojskowej służbie pomocniczej przez okresy czasu, ustalone dla żołnierzy z poboru.

Odroczenie zasadniczej służby wojskowej.

Do art. 62.
§  262.
(1)
Prawo do odroczenia zasadniczej służby wojskowej służy tylko tym poborowym, u których warunki uzasadniające to prawo powstały przed wcieleniem ich do szeregów celem odbycia zasadniczej służby wojskowej.
(2)
Jeżeli warunki do odroczenia zasadniczej służby wojskowej z tytułu utrzymywania rodziny lub odziedziczenia gospodarstwa rolnego powstaną w czasie odbywania przez poborowego zasadniczej służby wojskowej, należy takiemu poborowemu udzielić odroczenia zasadniczej służby wojskowej pod warunkiem wniesienia prośby o odroczenie w przeciągu 6 tygodni od chwili powstania tych okoliczności. Ochotnik odbywający zasadniczą służbę wojskową może otrzymać powyższe odroczenie na ogólnych zasadach, począwszy od dnia 1 stycznia tego roku kalendarzowego, w którym ochotnik osiąga wiek poborowy.
(3)
Odroczenie może być przyznane tylko z jednego tytułu, choćby u poborowego zachodziły warunki uzasadniające prawo do odroczenia również z innych tytułów. W tym przypadku wybór tytułu do odroczenia należy do proszącego o odroczenie, który w podaniu ma wymienić jeden wybrany przez siebie tytuł do odroczenia.

Do art. 63.

§  263.
Za "syna" w rozumieniu art. 63 ust. (1) lit. a) uważa się również synów uprawnionych lub przysposobionych (adoptowanych).
§  264.
(1)
Niezdolność do pracy może być spowodowana wiekiem, chorobą lub ułomnością fizyczną, albo chorobą umysłową.
(2)
Za niezdolnych do pracy uważa się: mężczyzn (ojców, dziadków), jeżeli ukończyli lat 60; kobiety samotne (matki, babki), jeżeli ukończyły lat 45; chłopców poniżej lat 16 oraz dziewczęta poniżej lat 18.
(3)
Za niezdolnych do pracy w rozumieniu rozporządzenia niniejszego uważać należy również osoby pełniące zasadniczą służbę wojskową oraz osoby uczęszczające do szkół albo terminujące w rzemiośle lub handlu.

Do art. 64.

§  265.
(1)
Za "odziedziczone gospodarstwo rolne" uważa się gospodarstwo, które poborowy obejmuje w posiadanie po śmierci spadkodawcy tytułem dziedziczenia ustawowego, testamentowego, lub darowizny na wypadek śmierci.
(2)
Za "odziedziczone gospodarstwo rolne" uważa się również gospodarstwo, które poborowy objął w posiadanie po osobach zaginionych (przepadłych bez wieści), jako krewny tych osób w linii zstępnej. Okoliczność zaginięcia ustala powiatowa władza administracji ogólnej w drodze dochodzenia.
(3)
Przez linię zstępną rozumie się: dzieci ślubne, nieślubne, przysposobione (adoptowane) oraz uprawnione, tudzież ich potomstwo w linii prostej (wnuki, prawnuki).
§  266.
(1)
Przyjmuje się, że gospodarstwa rolne (grunty orne, ogrody, łąki i pastwiska) o obszarze podanym w ust. (2) nie dają dochodu przekraczającego trzykrotnie normy potrzebne na wyżywienie jednej rodziny.
(2)
Obszar wymienionych w ust. (1) gospodarstw rolnych nie powinien przekraczać następujących obszarów położonych w poszczególnych okręgach ekonomicznych, wymienionych w załączniku Nr 2 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 16 marca 1935 r. wydanego w porozumieniu z Ministrem Skarbu w sprawie szacowania nieruchomości ziemskich przymusowo wykupywanych przy przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. R. P. Nr 19, poz. 107):
wIokręguekonomicznym4ha
wII""4,5ha
wIII""5ha
wIV""5,5ha
wV""6ha.
(3)
Gdyby odziedziczone gospodarstwo rolne, przekraczające normy podane wyżej, obciążone było długami hipotecznymi, których raty miałby spłacać poborowy, daje to podstawę do udzielenia mu odroczenia służby wojskowej tylko w przypadkach, gdy stwierdzone zostanie, że poborowy nie może być zastąpiony osobą najemną i że w razie wcielenia go do szeregów gospodarstwo jego mogłoby być zniszczone z powodu niewypłacalności rat ciążących na majątku.
(4)
Do stwierdzenia tych okoliczności powołane są powiatowe władze administracji ogólnej.
§  267.
(1)
Właścicielom odziedziczonych gospodarstw rolnych może być udzielone odroczenie terminu odbycia zasadniczej służby wojskowej tylko pod warunkiem, że gospodarstwo to stanowi jedyne źródło utrzymania rodziny i prowadzone jest przez poborowego samodzielnie.
(2)
Przemysł chałupniczy nie będzie uważany za dodatkowe źródło utrzymania rodziny, jeżeli polega na przetwarzaniu płodów rolnych gospodarstwa.

Do art. 65.

§  268.
(1)
Odroczenia terminu odbycia zasadniczej służby wojskowej dla jedynego żywiciela rodziny lub właściciela odziedziczonego gospodarstwa rolnego udziela się tylko na przeciąg jednego roku, w sposób następujący:
a)
poborowym, którzy proszą o odroczenie w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 21 lat życia, czy też do rozpoczęcia poboru głównego w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 22 lata życia - do dnia 1 października tego roku, w którym kończą 22 lata życia;
b)
poborowym, którzy proszą o odroczenia w okresie od rozpoczęcia poboru głównego do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 22 lata życia, - do dnia 1 października tego roku kalendarzowego, w którym kończą 23 lata życia.
(2)
Poborowym posiadającym warunki do skróconej zasadniczej służby wojskowej, którzy proszą o odroczenie jako jedyni żywiciele rodziny lub właściciele odziedziczonego gospodarstwa rolnego w tym roku kalendarzowym, w którym zostali zakwalifikowani do kat. A - udziela się odroczenia do dnia 1 lipca następnego roku kalendarzowego, a najdalej do dnia 1 lipca tego roku kalendarzowego, w którym kończą 23 lata życia.
(3)
Poborowi, którzy korzystają z odroczenia zasadniczej służby wojskowej z tytułu studiów, mogą uzyskać odroczenie jako jedyni żywiciele rodzin lub właściciele odziedziczonego gospodarstwa rolnego, jeżeli okoliczności, uzasadniające prawo do takiego odroczenia powstaną w okresie wieku poborowego. Podanie o odroczenie z tego tytułu mają tacy poborowi wnieść w terminie 6 tygodni od dnia powstania tych okoliczności.
§  269.
(1)
Poborowym posiadającym warunki odroczenia zasadniczej służby wojskowej jako jedyni żywiciele rodzin lub właściciele odziedziczonego gospodarstwa rolnego w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 23 lata życia, tudzież poborowym posiadającym te warunki, którzy z uzasadnionych przyczyn stawili się do poboru po wyjściu z wieku poborowego - odroczenia zasadniczej służby wojskowej nie będą udzielane.
(2)
Poborowi wymienieni w ust. (1) mają prawo do odbycia 5-miesięcznej zasadniczej służby wojskowej w myśl art. 76.

Do art. 66 i 67.

§  270.
(1)
Odroczeń z tytułu odbywania studiów lub kształcenia się zawodowego można udzielać jednorazowo tj. z góry na okresy czasu przewidziane w art. 66 i 67, jednak tylko w granicach potrzebnych dla ukończenia studiów lub ukończenia praktyki.
(2)
Odroczenie gaśnie z upływem czasu, na który zostało wydane, a korzystający z odroczenia podlega wcieleniu do szeregów na ogólnych zasadach.
(3)
Odroczenie gaśnie również przed upływem czasu, na który zostało wydane, w razie wcześniejszego ukończenia lub opuszczenia przez poborowego nauki lub praktyki (terminu w rzemiośle lub handlu), o czym poborowy w myśl art. 162 powinien zawiadomić w terminie 6 tygodni tę powiatową władzę administracji ogólnej, która udzieliła odroczenia. O wcześniejszym wygaśnięciu odroczenia powiatowa władza administracji ogólnej zawiadamia niezwłocznie komendanta rejonu uzupełnień.
§  271.
(1)
Przedłużenie odroczenia zasadniczej służby wojskowej poza 23 rok życia z tytułu odbywania studiów korzystnych dla potrzeb wojska lub marynarki wojennej (art. 67 ust. (1) lit. a)) może być udzielone:
a)
studentom politechnik (w kraju, w w. m. Gdańsku lub za granicą) studiującym na wydziałach: mechanicznym, budowy maszyn, elektrotechniki, budowy okrętów, budowy samolotów (wydziały lotnicze), mierniczym (geodezyjnym), chemicznym, inżynierii lądowej lub inżynierii wodnej;
b)
studentom akademickich szkół krajowych studiującym na wydziałach: lekarskich, weterynaryjnych lub farmacji;
c)
studentom Akademii Stomatologicznej w Warszawie;
d)
studentom Akademii Górniczej w Krakowie.
(2)
W przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie Minister Spraw Wojskowych może udzielić odroczenia zasadniczej służby wojskowej poza 23 rok życia również studentom (słuchaczom) innych szkół akademickich lub wyższych.
(3)
Przedłużenie odroczenia zasadniczej służby wojskowej z powodów wymienionych w ust. (1) nie może być udzielone poborowym, którzy zmienili rodzaj studiów będących podstawą udzielonego im odroczenia.

Do art. 69.

§  272.
(1)
Odmowa odroczenia zasadniczej służby wojskowej z powodów wymienionych w art. 69 lit. a), b), może nastąpić w przypadku ukarania ustalonego prawomocnym wyrokiem sądowym.
(2)
Jeżeli przed wcieleniem poborowego (ochotnika) do szeregów nastąpiło albo darowanie w drodze łaski skutków karno-sądowego skazania, albo zatarcie skazania przez sąd w myśl art. 90 kodeksu karnego z 1932 r. lub też uznanie skazania za niebyłe po upływie terminu zawieszenia kary w myśl art. 64 kodeksu karnego z 1932 r. - poborowemu takiemu należy przyznać odroczenie zasadniczej służby wojskowej.
§  273.
(1)
W razie wszczęcia przeciw poborowemu ubiegającemu się o odroczenie zasadniczej służby wojskowej postępowania sądowego, które w razie prawomocnego skazania byłoby podstawą do nieudzielenia odroczenia - należy wstrzymać rozstrzygnięcie sprawy o odroczenie do czasu prawomocnego ukończenia postępowania o dane przestępstwo.
(2)
Poborowy, co do którego wstrzymano rozstrzygnięcie sprawy o odroczenie, podlega wcieleniu do szeregów na ogólnych zasadach w myśl art. 70 ust. (4).
§  274.
(1)
Odmowa odroczenia zasadniczej służby wojskowej z powodów wymienionych w art. 69 lit. c) może nastąpić tylko w przypadku urzędowego stwierdzenia przez organizację powołaną do prowadzenia służby pracy lub komendę rejonu uzupełnień, która do służby pracy powołała, że poborowy z własnej winy nie odbył służby pracy przez czas przepisany.
(2)
Jeżeli służbę pracy odbywał poborowy w Junackich Hufcach Pracy, za nieukończenie służby pracy z własnej winy uważa się wydalenie ze służby pracy orzeczone w trybie postępowania dyscyplinarnego w myśl art. 16 dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 września 1936 r. o służbie pracy młodzieży (Dz. U. R. P. Nr 72, poz. 515).

Do art. 70.

§  275.
Uprawnionymi do wnoszenia podań o odroczenie zasadniczej służby wojskowej są:
a)
w sprawach odroczeń z tytułu utrzymywania rodziny lub z tytułu odziedziczenia gospodarstwa rolnego - poborowy, ojciec, matka (także nieślubna), dziadkowie i babki oraz bracia i siostry (rodzeni i przyrodni) bez względu na ich pochodzenie ślubne lub nieślubne, tudzież prawni zastępcy wymienionych osób;
b)
w sprawach odroczeń z tytułu odbywania studiów i kształcenia się zawodowego - poborowi oraz ich prawni zastępcy.
§  276.
(1)
Termin 14-dniowy dla wnoszenia próśb o odroczenie zasadniczej służby wojskowej obowiązuje tych poborowych, u których warunki, uzasadniające prawo do odroczenia istnieją w dniu uznania ich za zdolnych do zasadniczej służby wojskowej.
(2)
Jeżeli warunki te powstają po tym dniu, prośba o odroczenie powinna być wniesiona najpóźniej do 6 tygodni od chwili powstania tych okoliczności.
(3)
Podania o ponowne odroczenia służby wojskowej udzielone jedynym żywicielom rodzin i właścicielom odziedziczonego gospodarstwa rolnego (§ 268 ust. (1) lit. a) oraz ust. (2)) mają być wnoszone najdalej do dnia 1 lipca tego roku kalendarzowego, w którym kończy się poprzednio udzielone odroczenie.
§  277.
(1)
Uczniowie szkół określonych w art. 66 lit. a), b), zakwalifikowani podczas poboru głównego do kategorii A przed zakończeniem danego roku szkolnego, którzy z ukończeniem roku szkolnego przechodzą do ostatniej klasy szkoły i uzyskują warunki do odroczenia z art. 66 lit. a) lub b), mogą wnieść podanie o odroczenie zasadniczej służby wojskowej do 6 tygodni od chwili uzyskania świadectwa szkolnego. Podobnie uczniowie szkół, określonych w art. 66 lit. b), zakwalifikowani podczas poboru głównego do kategorii A przed zakończeniem danego roku szkolnego, którzy z ukończeniem roku szkolnego przechodzą do przedostatniej klasy szkoły i uzyskują warunki do odroczenia z art. 66 lit. b), mogą również wnieść podanie o odroczenie zasadniczej służby wojskowej do 6 tygodni od chwili uzyskania świadectwa szkolnego.
(2)
Uczniowie ostatniej klasy szkół, określonych w art. 66 lit. a) i b), zakwalifikowani do kategorii A podczas poboru głównego przed zakończeniem danego roku szkolnego, nie mogą uzyskać odroczenia zasadniczej służby wojskowej z art. 66 lit. a) lub b), jeżeli otrzymali świadectwo dojrzałości (świadectwo ukończenia szkoły). Ci spośród nich, którzy nie uzyskali świadectwa dojrzałości (świadectwa ukończenia szkoły), mogą się ubiegać o odroczenie zasadniczej służby wojskowej, jeżeli przedstawią zaświadczenie dyrekcji szkoły o przyjęciu ich ponownym do klasy ostatniej na następny rok szkolny lub zaświadczenie szkoły o zobowiązaniu się do zdawania w następnym roku szkolnym egzaminu dojrzałości (egzaminu ukończenia szkoły) bez uczęszczania do szkoły. Osoby te powinny wnieść podanie do dnia 20 lipca danego roku kalendarzowego.
§  278.
Podania o przedłużenie odroczenia zasadniczej służby wojskowej z powodów wymienionych w art. 67 ust. (1) lit. a) należy wnosić najdalej do dnia 1 lipca tego roku kalendarzowego, w którym się kończy poprzednio udzielone odroczenie.
§  279.
Do podania o odroczenie zasadniczej służby wojskowej z tytułu utrzymywania rodziny należy załączyć dokumenty następujące:
a)
wyciąg familijny sporządzony na podstawie rejestru mieszkańców gminy lub na podstawie ksiąg metrykalnych (rejestrów urzędu stanu cywilnego). W wyciągu należy umieścić wszystkich członków rodziny bez względu na to czy mieszkają razem, czy też oddzielnie. Jeżeli wyciągu takiego nie można załączyć, należy załączyć do podania zaświadczenie zarządu gminy, urzędu meldunkowego lub innej instytucji prowadzącej ewidencję ludności, o ilości członków rodziny z wymienieniem poszczególnych osób;
b)
metryki urodzenia (dokumenty zastępcze) tych członków rodziny poborowego, którzy nie są wymienieni w wyciągu familijnym;
c)
zaświadczenie lub kwestionariusz zarządu gminy o stanie majątkowym, dochodach i zarobkach proszącego i jego rodziny. Zaświadczenie to powinno wykazywać stan majątkowy, jego wartość oraz osiągalny dochód. W zaświadczeniu ma być również wykazane, czy proszący i członkowie jego rodziny nie otrzymują jakichkolwiek wsparć lub zapomóg publicznych albo prywatnych.
§  280.
Do podania o odroczenie zasadniczej służby wojskowej z tytułu odziedziczenia gospodarstwa rolnego należy załączyć dokumenty następujące:
a)
dowód stwierdzający, że gospodarstwo rolne zostało odziedziczone przez poborowego w linii zstępnej ze wskazaniem wielkości tego gospodarstwa w hektarach oraz jego rodzaju (ogrody, grunty orne, łąki, pastwiska);
b)
poświadczenie zarządu gminy, że poborowy zajmuje się sam prowadzeniem gospodarstwa rolnego oraz że gospodarstwo to stanowi jedyne źródło utrzymania rodziny.
§  281.
(1)
Do podania o odroczenie zasadniczej służby wojskowej z tytułu odbywania studiów lub kształcenia się zawodowego w szkołach, określonych w art. 66 lit. a) i b), należy załączyć zaświadczenie dyrekcji szkoły (zakładu naukowego), do której poborowy w danym roku szkolnym uczęszcza, zawierające nazwę szkoły (zakładu naukowego), klasę (kurs) albo rok nauki w chwili wydania zaświadczenia oraz okres czasu, potrzebny do zupełnego ukończenia studiów lub wykształcenia zawodowego w normalnych warunkach. Uczniowie tych szkół, ubiegający się o odroczenie zasadniczej służby wojskowej na tej zasadzie, że uzyskali zezwolenie na powtórzenie ostatniej klasy lub zobowiązali się do ponownego zdawania egzaminu dojrzałości (egzaminu ukończenia szkoły), obowiązani są załączyć do podania o odroczenie stosowne zaświadczenie dyrekcji szkoły w oryginale lub w uwierzytelnionym odpisie.
(2)
Uczniowie wymienieni w art. 66 lit. c), powinni załączyć do podania o odroczenie zasadniczej służby wojskowej zaświadczenie o odbywaniu nauki rzemiosła lub handlu, wydane przez dyrekcję właściwej szkoły, zarząd izby rzemieślniczej lub zarząd izby przemysłowo-handlowej. Zaświadczenia takie mają być potwierdzane:
a)
co do terminujących w rzemiośle - przez inspektora organizacji przemysłowych (instruktora korporacyj przemysłowych) lub przez wydział przemysłowy danego województwa;
b)
co do odbywających naukę w handlu - przez właściwą władzę przemysłową.
(3)
Zaświadczenia państwowych zakładów przemysłowych wolne są od poświadczenia przez władze wymienione w ust. (2).
§  282.
Do podania o odroczenie zasadniczej służby wojskowej z tytułu odbywania studiów w szkołach akademickich i innych wymienionych w art. 67 należy załączyć dokumenty następujące:
a)
zaświadczenie szkoły o przyjęciu poborowego w poczet studentów zwyczajnych (uczniów) z wyszczególnieniem, na który wydział i rok nauki poborowy został przyjęty oraz z wyszczególnieniem okresu czasu potrzebnego do zupełnego odbycia studiów w normalnych warunkach;
b)
zaświadczenie komendy Junackich Hufców Pracy o odbyciu służby pracy w myśl art. 79 albo zaświadczenie o nieodbyciu jej bez własnej winy lub o niepowołaniu do jej odbycia.

Do art. 71.

§  283.
(1)
Władzą właściwą do rozstrzygania podań o odroczenia zasadniczej służby wojskowej jest powiatowa władza administracji ogólnej, w której liście poborowych wpisana jest osoba, ubiegająca się o odroczenie.
(2)
Przepis ust. (1) stosuje się również do poborowych, którzy stawali do przeglądu przed komisją poborową specjalną lub delegowaną; poborowi ci podania o odroczenie powinni wnosić do władzy administracji ogólnej prowadzącej listy poborowych (ogólne) ze względu na ich miejsce zamieszkania.
§  284.
(1)
Powiatowa władza administracji ogólnej przed wydaniem orzeczenia o odroczeniu zasadniczej służby wojskowej przeprowadza w razie potrzeby dochodzenie celem sprawdzenia okoliczności uzasadniających prawo do ubiegania się o odroczenie.
(2)
Jeżeli podstawą odroczenia zasadniczej służby wojskowej jest odbywanie studiów lub zawodowe kształcenie się (art. 66 i 67), dochodzenie należy przeprowadzić jedynie wówczas, gdy załączone do podania dokumenty budzą wątpliwości co do ich autentyczności.
§  285.
(1)
Jeżeli chodzi o odroczenia zasadniczej służby wojskowej z powodu utrzymywania rodziny, powiatowa władza administracji ogólnej zarządza zbadanie:
a)
zdolności do pracy mężczyzn - członków rodziny poborowego - z wyjątkiem wymienionych w § 264 - przez komisję poborową;
b)
zdolności do pracy kobiet - członków rodziny poborowego - z wyjątkiem wymienionych w § 264 - przez lekarza powiatowego.
(2)
W razie obłożnej choroby członka rodziny poborowego, grożącej pogorszeniem stanu chorobowego lub komplikacjami chorobowymi w przypadku odbycia jakiejkolwiek podróży, badanie zdolności do pracy może przeprowadzić na zarządzenie właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej najbliższy lekarz rządowy po stwierdzeniu w jego obecności tożsamości chorej osoby przez organ samorządowy. Obłożna choroba członka rodziny poborowego ma być uprzednio stwierdzona w drodze dochodzenia.
(3)
Jeżeli miejsce zamieszkania lub pobytu członków rodziny poborowego położone jest na obszarze innej powiatowej władzy administracji ogólnej niż tej, w której liście poborowych wpisany jest poborowy ubiegający się o odroczenie - właściwa powiatowa władza administracji ogólnej (§ 283) może zwrócić się do powiatowej władzy administracji ogólnej właściwej dla miejsca zamieszkania (pobytu) tych osób o zarządzenie stwierdzenia zdolności do pracy członków rodziny poborowego lub stosunków rodzinnych i majątkowych tych osób.
§  286.
(1)
Niezdolność do pracy należy określać procentowo, biorąc pod uwagę rodzaj pracy zawodowej badanej osoby.
(2)
Osoby, u których stwierdzono mniej niż 35% utraty zdolności do pracy, uważa się za zdolne do pracy zawodowej, osoby zaś, które zdolność tę utraciły ponad 55%, należy uważać za zupełnie niezdolne do pracy zawodowej.
(3)
W przypadku określenia niezdolności do pracy w granicach od 35 do 55% władza udzielająca odroczenia rozstrzyga czy ze względu na zachodzące warunki należy daną osobę uważać za zdolną lub niezdolną do pracy.
§  287.
(1)
W orzeczeniu, określającym stan niezdolności do pracy badanej osoby, należy zaznaczyć czy niezdolność do pracy jest trwała, czy też czasowa; w tym ostatnim przypadku należy określić przypuszczalny czas jej trwania.
(2)
Osoby, u których stwierdzono trwałą niezdolność do pracy, nie podlegają przy ponownym ubieganiu się poborowego o odroczenie zasadniczej służby wojskowej powtórnemu badaniu pod względem niezdolności do pracy zawodowej.
§  288.
(1)
Siostry poborowych po 18 roku życia mogą być brane pod uwagę jako członkowie rodziny wspierający lub zarobkujący, jeżeli zostanie stwierdzone przez powiatową władzę administracji ogólnej, że mogą one zastąpić poborowych w charakterze jedynego żywiciela rodziny i w tych tylko przypadkach należy je poddać badaniu co do ich zdolności do pracy zawodowej.
(2)
Bracia poborowych stale zamieszkali za granicą lub zamieszkali oddzielnie od rodziny, której utrzymanie zależne jest od pracy poborowego, a nie posiadający majątku ani też dochodu, by mogli dostatecznie pomagać w utrzymaniu tej rodziny, nie mogą być brani pod uwagę przy ocenie warunków, na podstawie których poborowy ubiega się o odroczenie jako jedyny żywiciel.
§  289.
(1)
W razie odmówienia przez powiatową władzę administracji ogólnej odroczenia zasadniczej służby wojskowej z powodu uznania członków rodziny poborowego za zdolnych do pracy, służy osobom wymienionym w § 275 lit. a) prawo odwołania się do wojewódzkiej władzy administracji ogólnej, a na obszarze m.st. Warszawy do Ministra Spraw Wewnętrznych, który może zarządzić ponowne zbadanie zdolności do pracy członków rodziny poborowego.
(2)
Ponowne zbadanie zdolności do pracy mężczyzn - członków rodziny poborowego przeprowadza komisja rozpoznawcza, a jeżeli chodzi o kobiety - lekarz rządowy delegowany przez wydział zdrowia wojewódzkiej władzy administracji ogólnej.
§  290.
(1)
Spośród podań o odroczenie zasadniczej służby wojskowej powinny być załatwione niezwłocznie podania o odroczenie z tytułu studiów, wymienionych w art. 67. O udzieleniu odroczenia należy zawiadomić natychmiast indywidualnie komendanta rejonu uzupełnień.
(2)
O wszelkich innych odroczeniach zasadniczej służby wojskowej powiatowe władze administracji ogólnej zawiadamiają komendanta rejonu uzupełnień najdalej w przeciągu 2 miesięcy od chwili zakończenia poboru głównego bądź indywidualnie, bądź też przesyłając ogólny imienny wykaz poborowych, którym udzielono odroczenia. O udzieleniu odroczenia po tym terminie, powiatowe władze administracji ogólnej zawiadamiają komendanta rejonu uzupełnień każdorazowo bezzwłocznie po powzięciu decyzji, przyznającej odroczenie.
§  291.
(1)
O przyznaniu lub odmowie odroczenia zasadniczej służby wojskowej lub o pozostawieniu podania o odroczenie bez rozpatrzenia z powodu niedotrzymania terminu powiatowa władza administracji ogólnej zawiadamia proszącego przez przesłanie pisemnego orzeczenia.
(2)
Jeżeli decyzja o przyznaniu poborowemu odroczenia zasadniczej służby wojskowej zapadła już w czasie pełnienia przez niego zasadniczej służby wojskowej, powiatowa władza administracji ogólnej przesyła ją za pośrednictwem komendanta rejonu uzupełnień do przełożonego jednostki organizacyjnej, celem jej doręczenia i zwolnienia żołnierza z szeregów.
(3)
Zwolnienie podoficera lub szeregowca z szeregów z powodu odroczenia zasadniczej służby wojskowej powinno nastąpić w terminie określonym w § 28 ust. (2).
§  292.
Powiatowe władze administracji ogólnej prowadzą ewidencję osób, którym udzielono odroczeń zasadniczej służby wojskowej, w sposób określony przez Ministra Spraw Wewnętrznych.

Czas trwania zasadniczej służby wojskowej.

Do art. 72.
§  293.
Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej następuje przeniesienie żołnierza do rezerwy na podstawie każdorazowo wydawanych przez Ministra Spraw Wojskowych zarządzeń dotyczących zwolnienia poszczególnych roczników z czynnej służby wojskowej.
§  294.
Minister Spraw Wojskowych określa każdego roku, ilu szeregowców i podoficerów, odbywających zasadniczą służbę wojskową, i przez jaki czas może być pozostawionych w szeregach po odbyciu zasadniczej służby wojskowej (art. 72 ust. (2)).
§  295.
(1)
Ubiegający się o przedłużenie czasu zasadniczej służby wojskowej powinien wnieść w drodze służbowej podanie do przełożonego o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku - a jeśli chodzi o przedłużenie czasu zasadniczej służby wojskowej w marynarce wojennej - do dowódcy floty lub dowódcy flotylli rzecznej.
(2)
Upoważnia się przełożonych wymienionych w ust. (1) do przedłużenia czasu zasadniczej służby wojskowej w myśl art. 72 ust. (2).
(3)
Przełożeni wymienieni w ust. (1) udzielają przedłużenia czasu zasadniczej służby wojskowej w myśl wytycznych określonych przez Ministra Spraw Wojskowych (§ 294), jeżeli pozostawienie proszącego w służbie wojskowej jest korzystne dla służby.
(4)
O przedłużeniu czasu zasadniczej służby wojskowej zawiadamia przełożony jednostki organizacyjnej komendanta rejonu uzupełnień.
§  296.
Żołnierz, któremu przedłużono zasadniczą służbę wojskową, pod względem praw i obowiązków zrównany jest z ochotnikiem pełniącym zasadniczą służbę wojskową.

Do art. 74.

§  297.
Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych w sprawie:
a)
skrócenia czasu trwania zasadniczej służby wojskowej (skrócenie służby) oraz
b)
urlopowania na określony termin podoficerów i szeregowców (stałe urlopowanie)

dotyczyć mogą tylko określonych roczników lub grup żołnierzy; zarządzenia te nie mogą być podstawą do indywidualnego zwalniania żołnierza ze służby czynnej przed upływem ustawowego czasu trwania zasadniczej służby wojskowej określonego w art. 72.

§  298.
(1)
Skrócenie służby powoduje przeniesienie podoficerów i szeregowców, których to zarządzenie dotyczy, do rezerwy z dniem zwolnienia z szeregów, o ile zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych o skróceniu służby, nie stanowi wyraźnie inaczej.
(2)
Przeniesionych do rezerwy podoficerów i szeregowców, którym czas służby skrócono, uważa się za żołnierzy, którzy odbyli pełny ustawowy czas trwania zasadniczej służby wojskowej.
§  299.
Stałe urlopowanie podoficerów i szeregowców nie powoduje przeniesienia zwolnionych ze służby czynnej do rezerwy z dniem zwolnienia z szeregów. Podoficerowie ci i szeregowcy pozostają przez czas trwania stałego urlopowania w stanie osób urlopowanych i mogą być powołani do odbycia w dalszym ciągu zasadniczej służby wojskowej w granicach czasu określonego art. 72, licząc od dnia wcielenia.
§  300.
Podoficerom i szeregowcom, którym skrócono czas służby oraz stale urlopowanym, wydaje przełożony jednostki organizacyjnej wojska lub marynarki wojennej dokument stwierdzający ich stosunek do służby wojskowej.

Do art. 75.

§  301.
Zaliczenia do ponadkontyngentowych dokonują komendanci rejonów uzupełnień w sposób i w terminie określonym przez Ministra Spraw Wojskowych.
§  302.
(1)
Ponadkontyngentowych, którzy zostali powołani do odbycia zasadniczej służby wojskowej, przenosi się do rezerwy po upływie ustawowego czasu zasadniczej służby wojskowej, licząc od dnia ich wcielenia do szeregów.
(2)
Minister Spraw Wojskowych może zarządzić co do ponadkontyngentowych skrócenie służby lub stałe ich urlopowanie (§ 297).
§  303.
Ponadkontyngentowi, którzy nie zostali powołani do zasadniczej służby wojskowej do końca tego roku kalendarzowego, w którym kończą 24 lata życia, zostają przeniesieni do rezerwy.

Do art. 76.

§  304.
(1)
Prawo do 5-miesięcznej zasadniczej służby wojskowej służy poborowym posiadającym warunki odroczenia zasadniczej służby wojskowej z tytułu utrzymywania rodziny lub odziedziczenia gospodarstwa rolnego w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 23 lata życia, oraz tym poborowym posiadającym takież warunki, którzy z uzasadnionych przyczyn stawili się do poboru po wyjściu z wieku poborowego.
(2)
Prawo do 5-miesięcznej zasadniczej służby wojskowej służy również ponadkontyngentowym oraz żołnierzom odbywającym zasadniczą służbę wojskową, jeżeli warunki do odroczenia zasadniczej służby wojskowej z tytułu utrzymywania rodziny lub odziedziczenia gospodarstwa rolnego powstały po wyjściu danych osób z wieku poborowego. Zwolnienie z szeregów odbywających zasadniczą służbę wojskową następuje po odbyciu przez nich 5 miesięcy służby.
§  305.
(1)
O prawie do odbywania 5-miesięcznej zasadniczej służby wojskowej orzekają powiatowe władze administracji ogólnej na podstawie wniesionych podań.
(2)
Podania mają być wniesione w następujących terminach:
a)
przez poborowych korzystających z odroczenia zasadniczej służby wojskowej do dnia 1 lipca tego roku kalendarzowego, w którym kończy się uprzednio udzielone odroczenie;
b)
przez wszystkie inne osoby, którym w myśl § 304 służy prawo do 5-miesięcznej zasadniczej służby wojskowej - w terminie 14 dni po uznaniu danej osoby za zdolną do zasadniczej służby wojskowej, lub jeżeli okoliczności uzasadniające prawo do 5-miesięcznej zasadniczej służby wojskowej powstały później - w terminie 6 tygodni od chwili powstania tych okoliczności.

Do art. 77.

§  306.
(1)
Czas trwania skróconej zasadniczej służby wojskowej wynosi zasadniczo 12 miesięcy.
(2)
Dla poszczególnych rodzajów wojska lub marynarki wojennej Minister Spraw Wojskowych może oznaczyć dłuższy czas trwania skróconej zasadniczej służby wojskowej aż do pełnego ustawowego okresu czasu trwania skróconej zasadniczej służby wojskowej (do 15 miesięcy) ; zarządzenie to ogłasza się w dzienniku urzędowym R.P. Monitor Polski i dotyczyć może ono tylko poborowych (ochotników) nie wcielonych jeszcze do szeregów.

Do art. 78.

§  307.
(1)
Ukończenie jednej ze szkół wymienionych w art. 78 musi poborowy (ochotnik) udowodnić dokumentem.
(2)
Dokumentem tym jest świadectwo ukończenia jednej ze szkół wymienionych w art. 78 lub zaświadczenie o ukończeniu szkoły wydane przez dyrektora szkoły lub przewodniczącego komisji egzaminacyjnej dla eksternów.
(3)
Poborowi (ochotnicy), którzy ukończyli szkołę średnią w w. m. Gdańsku lub też za granicą, mogą ubiegać się o prawo do skróconej zasadniczej służby wojskowej, jeżeli przedstawią orzeczenie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego o uznaniu tych świadectw za równoznaczne ze świadectwami szkół krajowych. Jeżeli uznanie to będzie uzależnione od złożenia egzaminu uzupełniającego, poborowi (ochotnicy) powinni przedstawić wraz z orzeczeniem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego świadectwo zagraniczne i świadectwo o złożeniu z pomyślnym wynikiem egzaminu uzupełniającego.

Do art. 79.

§  308.
Obowiązkowi odbycia służby pracy w myśl art. 79 podlegają ci poborowi uznani za zdolnych do zasadniczej służby wojskowej (kat. A), którzy w myśl art. 78 w związku z art. 192 mają odbywać skróconą zasadniczą służbę wojskową.
§  309.
(1)
Służbę pracy odbywa się w Junackich Hufcach Pracy zorganizowanych na podstawie dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 września 1936 r. o służbie pracy młodzieży (Dz. U. R. P. Nr 72, poz. 515).
(2)
Służbę pracy można odbywać również w innych organizacjach, które określa Minister Spraw Wojskowych drogą szczególnego zarządzenia o powołaniu do służby pracy.
§  310.
(1)
Służbę pracy odbywa się przez czas 4 tygodni przed wcieleniem poborowego do szeregów.
(2)
Sposób odbywania służby pracy określają szczególne zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych.
§  311.
(1)
Poborowi zamierzający poddać się egzaminowi konkursowemu celem przyjęcia ich do szkół wyższych mają zgłosić tę okoliczność przedstawicielowi wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej, który okoliczność tę zapisuje w ewidencji wojskowej.
(2)
Poborowy, który zgłosił zamiar poddania się egzaminowi konkursowemu, nie będzie wzywany do służby pracy w terminie uniemożliwiającym mu poddanie się temu egzaminowi.
§  312.
Do służby pracy powołują na podstawie szczególnego zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych - komendanci rejonów uzupełnień według rozdzielnika przydziału do poszczególnych jednostek organizacyjnych Junackich Hufców Pracy.
§  313.
Powołanie do służby pracy następuje imiennymi kartami powołania, określającymi:
a)
termin (dzień i godzinę) oraz miejsce stawienia się do służby pracy,
b)
rygory karne z powodu niedopełnienia obowiązku stawiennictwa.
§  314.
Powołani do służby pracy korzystają z przejazdu na koszt Skarbu Państwa z miejsca zamieszkania (pobytu) do miejsca stawienia się w sposób i na warunkach, przysługujących powołanym do czynnej służby wojskowej.
§  315.
(1)
Niestawienie się do służby pracy może być usprawiedliwione obłożną chorobą wezwanego.
(2)
W razie niemożności stawienia się z powodu obłożnej choroby do służby pracy poborowy zawiadamia o tym komendanta rejonu uzupełnień, dołączając do zawiadomienia otrzymaną kartę powołania oraz świadectwo lekarskie, stwierdzające obłożną chorobę i niemożność stawienia się.
(3)
Świadectwo lekarskie powinno być wystawione przez lekarza urzędowego; w razie niemożności uzyskania takiego świadectwa należy przedstawić świadectwo lekarza prywatnego. Koszty świadectwa lekarskiego ponosi poborowy.
(4)
W świadectwie lekarskim należy stwierdzić:
a)
że powołany jest obłożnie chory (z dokładnym podaniem rodzaju choroby);
b)
że choroba czyni poborowego niezdolnym do stawienia się do służby pracy;
c)
przypuszczalny czas trwania choroby.
§  316.
(1)
Komendant rejonu uzupełnień po otrzymaniu zawiadomienia poborowego i świadectwa lekarskiego, stwierdzającego niemożność stawienia się do służby pracy, postępuje w sposób następujący:
a)
jeżeli według świadectwa lekarskiego obłożna choroba nie wyklucza możliwości powołania poborowego do służby pracy w innym terminie - przesuwa termin stawienia się poborowego do służby pracy;
b)
jeżeli według świadectwa lekarskiego obłożna choroba wyklucza możliwość powołania poborowego do służby pracy przed odbyciem zasadniczej służby wojskowej - zwalnia poborowego od służby pracy;
c)
jeżeli według świadectwa lekarskiego obłożna choroba jest tego rodzaju, iż w jej następstwie zdolność poborowego do służby wojskowej ulegnie zasadniczej zmianie (zmiana kategorii) - zwraca się do powiatowej władzy administracji ogólnej o ponowne zbadanie z urzędu przez komisję poborową zdolności poborowego do służby wojskowej.
(2)
O zarządzeniach wydanych w myśl ust. (1) lit. b), c), komendant rejonu uzupełnień zawiadamia komendanta jednostki organizacyjnej Junackich Hufców Pracy, do której poborowy został powołany.
§  317.
(1)
W razie niestawienia się wezwanego do służby pracy bez usprawiedliwionych powodów w czasie i miejscu określonym w karcie powołania, komendant jednostki organizacyjnej Junackich Hufców Pracy zawiadamia o tym komendanta rejonu uzupełnień, który zwraca się do powiatowej władzy administracji ogólnej właściwej ze względu na miejsce zamieszkania (pobytu) poborowego o przymusowe sprowadzenie.
(2)
Niezależnie od przymusowego sprowadzenia należy wszcząć przeciw poborowemu postępowanie karne o wykroczenie z art. 171 lit. b) ; w razie skazania za to przestępstwo powiatowa władza administracji ogólnej zawiadamia o tym komendanta rejonu uzupełnień, który w myśl art. 82 ust. (1) lit. b) pozbawia poborowego prawa do odbywania skróconej zasadniczej służby wojskowej.
§  318.
(1)
O ukończeniu lub nieukończeniu przez poborowego służby pracy komendant jednostki organizacyjnej Junackich Hufców Pracy zawiadamia komendanta rejonu uzupełnień, który dane te zapisuje w ewidencji wojskowej.
(2)
W razie nieukończenia przez poborowego służby pracy należy w zawiadomieniu do komendanta rejonu uzupełnień wyraźnie podać, czy nieukończenie służby pracy nastąpiło z winy, czy też bez winy poborowego (§ 274).
§  319.
(1)
Obowiązani do służby pracy otrzymują zaświadczenie o odbyciu tej służby, o nieodbyciu jej bez własnej winy oraz w przypadku niepowołania ich do służby pracy.
(2)
Zaświadczenia o odbyciu służby pracy oraz zaświadczenia o nieodbyciu jej bez własnej winy wydaje komendant jednostki organizacyjnej Junackich Hufców Pracy, do której poborowy został powołany. Zaświadczenia o niepowołaniu do służby pracy wydaje komendant rejonu uzupełnień.
§  320.
Przy zwolnieniu ze służby pracy przysługuje poborowym przejazd koleją na koszt Skarbu Państwa z miejsca służby do miejsca zamieszkania (pobytu) w sposób i na warunkach przysługujących żołnierzom zwolnionym z czynnej służby wojskowej.
§  321.
Przepisy rozporządzenia niniejszego, dotyczące Junackich Hufców Pracy, stosują się odpowiednio do organizacyj określonych przez Ministra Spraw Wojskowych w myśl § 309 ust. (2).

Do art. 80.

§  322.
(1)
Powołanie do skróconej zasadniczej służby wojskowej poborowych (ochotników), którzy przed wcieleniem do szeregów ukończyli szkołę lub odpowiednią ilość klas określonych w art. 80, zależy od swobodnego uznania Ministra Spraw Wojskowych, który zarządza je w miarę potrzeby.
(2)
Zarządzenie to ogłasza się w dzienniku urzędowym R.P. "Monitor Polski".
§  323.
(1)
Warunkiem powołania do skróconej zasadniczej służby wojskowej poborowych (ochotników) wymienionych w art. 80 jest:
a)
dodatni stopień z przysposobienia wojskowego w świadectwie końcowym gimnazjum lub innej szkoły równorzędnej;
b)
odbycie służby pracy w Junackich Hufcach Pracy lub innej instytucji (organizacji) określonej przez Ministra Spraw Wojskowych dla odbywania służby pracy przez poborowych wymienionych w art. 78.
(2)
Poborowi (ochotnicy) wymienieni w ust. (1) powinni odbyć służbę pracy przed wcieleniem ich do szeregów przez czas co najmniej 2 miesięcy.

Do art. 82.

§  324.
(1)
Skazanie poborowego (ochotnika) w przypadkach określonych w art. 82 ust. (1) lit. a), b), ma być stwierdzone wyrokiem sądowym.
(2)
O nieukończeniu służby pracy z winy poborowego (ochotnika) (art. 82 ust. (1) lit. c)) orzeka komendant rejonu uzupełnień na podstawie zawiadomienia komendanta Junackich Hufców Pracy otrzymanego w trybie § 318, bądź też zawiadomienia innej organizacji (instytucji) uprawnionej do prowadzenia służby pracy (§ 309 ust. (2) i § 321).

Do art. 83.

§  325.
(1)
O przyznaniu lub pozbawieniu prawa do pełnienia skróconej zasadniczej służby wojskowej orzekają komendanci rejonów uzupełnień.
(2)
Komendanci rejonów uzupełnień przyznają to prawo poborowym (ochotnikom), którzy wykazali posiadanie warunków uzasadniających prawo do skróconej zasadniczej służby wojskowej.
§  326.
(1)
Warunkami uzasadniającymi prawo do odbywania skróconej zasadniczej służby wojskowej są:
a)
ukończenie szkoły typu licealnego określonej w art. 78; warunek ten powinien być stwierdzony dokumentem określonym w § 307, oraz
b)
odbycie służby pracy, co powinno być stwierdzone zaświadczeniem wystawionym przez komendanta jednostki organizacyjnej Junackich Hufców Pracy (§ 318) lub przez inną organizację, w której poborowy odbywał służbę pracy (§ 309 ust. (2) i § 321).
(2)
Nieodbycie służby pracy nie będzie przeszkodą w przyznaniu poborowemu (ochotnikowi) prawa do skróconej zasadniczej służby wojskowej, jeżeli poborowy wykaże (§ 319):
a)
że nieodbycie służby pracy nastąpiło z powodu zwolnienia go z tej służby bez jego winy, lub
b)
że do służby pracy nie został powołany.
§  327.
(1)
Dowody uzasadniające prawo do skróconej zasadniczej służby wojskowej należy przedstawiać w terminie określonym w art. 83.
(2)
Uczniowie należący do kategorii poborowych wymienionych w art. 40 ust. (2) przedstawiają świadectwo szkolne (zaświadczenie dyrekcji szkoły) lub też powołują się tylko na fakt umieszczenia ich w wykazach uczniów mających prawo do skróconej zasadniczej służby wojskowej nadesłanych do powiatowej władzy administracji ogólnej przez dyrektorów szkół lub przewodniczących komisyj egzaminacyjnych dla eksternów w myśl art. 164.
§  328.
(1)
Jeżeli przeciw ubiegającemu się o prawo do odbywania skróconej zasadniczej służby wojskowej toczy się postępowanie sądowe o przestępstwo, którego ustalenie w drodze orzeczenia skazującego pociągnęłoby za sobą pozbawienie poborowego prawa do odbywania skróconej zasadniczej służby wojskowej - komendant rejonu uzupełnień powinien wstrzymać decyzję o przyznaniu poborowemu (ochotnikowi) prawa do odbywania skróconej zasadniczej służby wojskowej do czasu prawomocnego ukończenia postępowania sądowego.
(2)
Wcielenie do szeregów może nastąpić dopiero po prawomocnym ukończeniu postępowania karnego i zależnie od wyników tego postępowania.
§  329.
(1)
W przypadku popełnienia przez żołnierza będącego w czynnej służby wojskowej przestępstwa uzasadniającego pozbawienie prawa do skróconej zasadniczej służby wojskowej oraz w przypadku wyjścia na jaw już w czasie czynnej służby żołnierza okoliczności wskazujących na brak warunków do przyznania prawa do skróconej zasadniczej służby wojskowej - orzekają o pozbawieniu prawa do odbywania skróconej zasadniczej służby wojskowej:
a)
jeżeli poborowy (ochotnik) pełni zasadniczą służbę wojskową jako uczeń szkoły kształcącej na oficerów rezerwy, komendant szkoły, a jeżeli jako uczeń kursu - przełożony o uprawnieniach dowódcy dywizji;
b)
jeżeli poborowy (ochotnik) pełni zasadniczą służbę wojskową w jednostce organizacyjnej poza szkołą (kursem) kształcącą na oficerów rezerwy - przełożony jednostki organizacyjnej o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku.
(2)
O decyzji pozbawiającej prawa do odbywania skróconej zasadniczej służby wojskowej komendanci szkół (kursów) oraz przełożeni jednostek organizacyjnych zawiadamiają komendantów rejonów uzupełnień.

Służba wojskowa w rezerwie.

Do art. 84.
§  330.
(1)
Oficerowie i podchorążowie rezerwy, zamieszkali w kraju, wnoszą prośby lub zażalenia w sprawach przebiegu służby, ćwiczeń wojskowych, przydziałów, wyszkolenia, mianowań pisemnie lub ustnie do przełożonych jednostek organizacyjnych, do których należą ewidencyjnie.
(2)
We wszystkich innych sprawach, związanych ze służbą w rezerwie, zwracają się oficerowie i podchorążowie rezerwy do właściwego komendanta rejonu uzupełnień.
(3)
Oficerowie i podchorążowie rezerwy, których przynależność do jednostki organizacyjnej (ust. 1) nie jest ustalona, wnoszą wszelkie prośby i zażalenia w sprawach wojskowych pisemnie lub ustnie do właściwego komendanta rejonu uzupełnień.
(4)
Podoficerowie i szeregowcy rezerwy wnoszą wszelkie prośby i zażalenia należące do właściwości władz wojskowych pisemnie lub ustnie do właściwego komendanta rejonu uzupełnień.
(5)
Oficerowie, podoficerowie i szeregowcy (także podchorążowie) rezerwy, zamieszkali za granicą, wnoszą prośby i zażalenia należące do właściwości władz wojskowych za pośrednictwem urzędów konsularnych R.P.

Do art. 86.

§  331.
(1)
Żołnierze rezerwy, zamieszkali stale za granicą, nie podlegają powołaniu na przeszkolenie wojskowe lub ćwiczenia wojskowe.
(2)
Żołnierze rezerwy, zamieszkali stale za granicą, w razie przyjazdu na obszar Państwa Polskiego lub w. m. Gdańska na czas dłuższy niż 6 miesięcy, podlegają po upływie tego czasu powołaniu na przeszkolenie wojskowe lub na ćwiczenia wojskowe na zasadach ogólnych.
(3)
Żołnierze rezerwy, przebywający czasowo za granicą, którzy wyjechali z kraju legalnie, nie podlegają powołaniu na przeszkolenie wojskowe lub na ćwiczenia wojskowe przez okres czasu, na jaki udzielono im zezwolenia na wyjazd za granicę. Żołnierze ci są jednak obowiązani do odbycia przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń wojskowych z chwilą powrotu do kraju lub na obszar w. m. Gdańska. Powołanie ich na przeszkolenie wojskowe lub na ćwiczenia wojskowe powinno nastąpić jeszcze w tym samym roku kalendarzowym, a jeżeli okres przeszkolenia lub ćwiczeń w tym roku już minął, w roku następnym przy najbliższym powołaniu rezerwistów na przeszkolenie lub ćwiczenia wojskowe.
§  332.
(1)
Powołaniu na przeszkolenie wojskowe lub na ćwiczenia wojskowe w wyznaczonym terminie nie podlegają żołnierze rezerwy, którzy:
a)
odbywają karę pozbawienia wolności lub przebywają w areszcie tymczasowym albo w miejscu odosobnienia nie przeznaczonym dla osób skazanych lub aresztowanych z powodu przestępstw;
b)
podlegają postępowaniu rewizyjno-lekarskiemu z urzędu lub na skutek zgłoszonego uszkodzenia zdrowia albo kalectwa, czyniącego ich niezdolnymi do służby wojskowej.
(2)
Osoby wymienione w ust. (1) lit. a) podlegają powołaniu na przeszkolenie wojskowe lub na ćwiczenia wojskowe po przywróceniu im wolności w najbliższym okresie ćwiczeń lub przeszkolenia wojskowego, jeżeli nie zachodzą okoliczności uzasadniające wykluczenie ich od służby wojskowej.
(3)
Osoby wymienione w ust. (1) lit. b), które w drodze postępowania rewizyjno-lekarskiego nie otrzymały zmiany poprzednio otrzymanej kategorii zdolności do służby wojskowej, podlegają powołaniu do ćwiczeń wojskowych lub na przeszkolenie wojskowe w najbliższym okresie po ukończeniu postępowania rewizyjno-lekarskiego.
§  333.
(1)
Profesorów szkół wyższych, pomocnicze siły naukowe, lektorów oraz osoby, którym zlecono wykłady i ćwiczenia w szkołach wyższych, powołuje się do ćwiczeń wojskowych w okresie wolnym od nauki szkolnej (ferie świąteczne, zimowe, letnie).
(2)
Rektorzy oraz dyrektorzy szkół wyższych obowiązani są z początkiem każdego roku szkolnego zawiadomić komendantów rejonów uzupełnień o powierzeniu żołnierzom (oficerom, podoficerom lub szeregowcom) rezerwy obowiązków pomocniczych sił naukowych oraz o zleceniu im wykładów i ćwiczeń w szkołach wyższych jak również o każdorazowym zwolnieniu tych osób z ich obowiązków.
§  334.
(1)
Nauczyciele szkół średnich ogólnokształcących, zakładów kształcenia nauczycieli i szkół zawodowych (państwowych, publicznych i prywatnych z uprawnieniami szkół państwowych), oraz nauczyciele publicznych szkół powszechnych mogą być powoływani do ćwiczeń wojskowych w okresie całego roku kalendarzowego.
(2)
Zasady wyrażonej w ust. (1) nie stosuje się do:
a)
nauczycieli szkół średnich ogólnokształcących i zawodowych oraz zakładów kształcenia nauczycieli, których nie należy powoływać do ćwiczeń w okresie dwóch miesięcy przed zakończeniem roku szkolnego;
b)
nauczycieli publicznych szkół powszechnych, zatrudnionych w szkołach I stopnia o jednym nauczycielu, których powoływać należy do ćwiczeń wojskowych - z wyłączeniem ćwiczeń wymienionych w § 335 - tylko w okresach wolnych od nauki szkolnej.
(3)
Komendanci rejonów uzupełnień lub inne władze wojskowe, powołując do ćwiczeń nauczycieli wymienionych w ust. (1), powinni dzień powołania tych osób ustalić uprzednio w porozumieniu z dyrektorem szkoły, a o ile chodzi o nauczycieli publicznych szkół powszechnych - z inspektorem szkolnym.
(4)
Dyrektorzy szkół, o ile chodzi o nauczycieli wymienionych w ust. (2) lit. a), tudzież inspektorzy szkolni, o ile chodzi o nauczycieli szkół wymienionych w ust. (2) lit. b), - obowiązani są z początkiem każdego roku szkolnego zawiadamiać komendantów rejonów uzupełnień o powierzeniu oficerom i podchorążym rezerwy obowiązków nauczycieli w podległych im szkołach, jak również o każdorazowym zwolnieniu tych osób z tych obowiązków. Komendanci rejonów uzupełnień zawiadamiają o tym przełożonych tych jednostek organizacyjnych wojska lub marynarki wojennej, do których osoby te ewidencyjnie należą.
§  335.
Przy powoływaniu nauczycieli wymienionych w § 334 na ćwiczenia doraźne lub inne ćwiczenia, których czas trwania nie będzie przekraczał 3 dni, należy przestrzegać zasad następujących:
a)
w pierwszym rzędzie powołuje się na wymienione ćwiczenia w okresie ferii letnich, zimowych i świątecznych oraz w dniach wolnych od nauki,
b)
w dniach zajęć szkolnych można powoływać nauczycieli najwyżej 1 raz w miesiącu i na jeden dzień ćwiczeń,
c)
na kilkudniowe ćwiczenia (do 3 dni) tylko na zarządzenie dowódcy okręgu korpusu (terytorialnego dowódcy równorzędnego), który zarządzenie to wyda po uprzednim jego uzgodnieniu z władzami szkolnymi.
§  336.
Jeżeli przeszkolenie wojskowe lub ćwiczenia wojskowe będą odwołane lub zawieszone z jakichkolwiek powodów, Minister Spraw Wojskowych ustala każdorazowo, czy i w jakim rozmiarze należy stawienie się w jednostce organizacyjnej zaliczyć na poczet przeszkolenia lub ćwiczenia wojskowego.

Do art. 87.

§  337.
(1)
Czas trwania przeszkolenia wojskowego określa każdorazowo zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych o powołaniu szeregowców rezerwy na przeszkolenie wojskowe.
(2)
Czas ten należy szczegółowo określić (w tygodniach, miesiącach) w powołaniu szeregowca rezerwy na przeszkolenie wojskowe.
§  338.
(1)
Celem powołania do odbycia przeszkolenia wojskowego szeregowców rezerwy Minister Spraw Wojskowych może zarządzić szczególną rejestrację przez władze (komisje rejestracyjne) określone w zarządzeniu o obowiązku zgłoszenia się do rejestracji.
(2)
Zarządzenie rejestracji może dotyczyć ogółu szeregowców rezerwy danych roczników, jak również pewnych tylko określonych ich grup.
§  339.
(1)
Do rejestracji powołuje się w drodze publicznych obwieszczeń lub w inny sposób określony przez Ministra Spraw Wojskowych.
(2)
W zarządzeniu o obowiązku zgłoszenia się do rejestracji należy wskazać:
a)
termin stawienia się do rejestracji (dzień, godzinę) oraz miejsce (miejscowość i lokal),
b)
jakie dokumenty szeregowiec rezerwy ma przynieść z sobą do rejestracji,
c)
rygory karne w razie nieuczynienia zadość obowiązkowi stawienia się do rejestracji.
(3)
Wszelkie koszta ogłoszeń i obwieszczeń związane z rejestracją pokrywa się z budżetu Ministerstwa Spraw Wojskowych.
§  340.
(1)
Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniu o rejestracji może zezwolić na pisemne zgłoszenie się w komisji rejestracyjnej tym osobom, które z przyczyn od nich niezależnych nie mogą dopełnić obowiązku osobistego zgłoszenia się do rejestracji.
(2)
Warunki i sposób pisemnego zgłoszenia należy w obwieszczeniu o rejestracji lub w pisemnym wezwaniu do rejestracji określić szczegółowo.
§  341.
(1)
Na zasadzie zgłoszeń do rejestracji władze, które przeprowadzają rejestrację, zakładają listy rejestracyjne szeregowców rezerwy według wzorów ustalonych przez Ministra Spraw Wojskowych.
(2)
Wyciągi z list rejestracyjnych przesyłają władze przeprowadzające rejestrację właściwym komendantom rejonów uzupełnień, którzy na ich podstawie w myśl art. 122 ust. (1) zarządzają powołanie szeregowców rezerwy do przeszkolenia wojskowego.

Do art. 88.

§  342.
(1)
Jeżeli w wyniku odbytych ćwiczeń wojskowych zwyczajnych, doraźnych i okresowych, pozostaje do odbycia nie więcej niż 14 dni (2 tygodnie) ćwiczeń - nie należy takich żołnierzy powoływać do odbycia ćwiczeń wojskowych zwyczajnych, lecz pozostały czas do odbycia ćwiczeń użyć na przeprowadzenie ćwiczeń doraźnych i okresowych.
(2)
Pozostały do odbycia czas ćwiczeń może być wykorzystany zarówno przez czas pozostawania obowiązanego do odbycia ćwiczeń w rezerwie jako też przez czas pozostawania w pospolitym ruszeniu (art. 97).

Do art. 89.

§  343.
Żołnierze rezerwy mogą być powołani na zwyczajne ćwiczenia wojskowe tylko raz w ciągu roku, przy czym może być brany pod uwagę, w zależności od zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych, albo rok kalendarzowy, albo rok budżetowy.
§  344.
(1)
Żołnierze rezerwy, którzy odbyli zasadniczą służbę wojskową nie ze swoim rocznikiem poborowym (np. ochotnicy, poborowi po wyjściu z wieku poborowego itp.) odbywają ćwiczenia wojskowe zwyczajne zasadniczo ze swoimi rocznikami rezerwy, jeżeli w poszczególnych przypadkach ze względu na potrzeby wojska i marynarki wojennej Minister Spraw Wojskowych nie zarządzi inaczej.
(2)
Żołnierze rezerwy, którzy uzyskali tytuł podchorążego rezerwy, a nie zostali zakwalifikowani jako kandydaci na oficerów rezerwy, odbywają zwyczajne ćwiczenia wojskowe z tym rocznikiem szkolnym szkoły (kursu) podchorążych rezerwy, z którym pełnili zasadniczą służbę wojskową, jeżeli Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniu o powołaniu na ćwiczenia wojskowe nie zarządzi inaczej.
§  345.
(1)
Żołnierzom rezerwy, którzy pełnią funkcję instruktorów przysposobienia wojskowego w obozach letnich przysposobienia wojskowego, Legij Akademickich lub Junackich Hufców Pracy zalicza się czas służby instruktorskiej w tych obozach na poczet ćwiczeń wojskowych zwyczajnych według szczególnych zarządzeń Ministra Spraw Wojskowych.
(2)
Przepis ust. (1) dotyczy bojowego personelu rezerwy lotnictwa (pilotów, obserwatorów, strzelców samolotowych) jedynie tylko w tym przypadku, gdy rodzaj pełnionej funkcji instruktora obejmował zakres posiadanej specjalności lotniczej.

Do art. 91.

§  346.
Powołanie żołnierzy na dodatkowe ćwiczenia wojskowe następuje według ogólnych przepisów o powołaniu na ćwiczenia wojskowe, jeżeli Minister Spraw Wojskowych nie wyda w tym względzie zarządzeń odmiennych.

Do art. 92.

§  347.
(1)
Żołnierze rezerwy, którzy w czasie wojny lub mobilizacji przebywają za granicą, obowiązani są zgłosić niezwłocznie ustnie lub pisemnie miejsce swego zamieszkania wraz z podaniem dokładnego adresu we właściwym urzędzie konsularnym R.P., a w przypadku istniejącej wątpliwości co do właściwości urzędu konsularnego R.P. - w najbliższym urzędzie konsularnym R.P.
(2)
Stosownie do zarządzenia urzędu konsularnego R.P. obowiązani są oni powrócić do kraju w terminie nakazanym, a po powrocie zgłosić się we właściwej komendzie rejonu uzupełnień.
(3)
Kierownicy urzędów konsularnych R.P. obowiązani są ułatwić żołnierzom rezerwy przebywającym za granicą powrót do kraju w terminie nakazanym.

Służba wojskowa w pospolitym ruszeniu.

Do art. 93-100.
§  348.
Przepisy §§ 330-347 stosuje się odpowiednio do żołnierzy pospolitego ruszenia i służby wojskowej w pospolitym ruszeniu.

Pomocnicza służba wojskowa.

Do art. 101 i 102.
§  349.
(1)
Powołanie do pomocniczej służby wojskowej mężczyzn i kobiet w razie mobilizacji, w czasie wojny lub w czasie pokoju, gdy tego wymaga interes obrony Państwa, następuje w drodze publicznych obwieszczeń.
(2)
Minister Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Komunikacji może zarządzić powołanie do pomocniczej służby wojskowej również w inny sposób jaki uzna za stosowany i odpowiadający danym okolicznościom.
(3)
W szczególności Minister Spraw Wojskowych może zarządzić przygotowanie lub doręczenie dokumentów wojskowych wzywających do pomocniczej służby wojskowej dla wszystkich osób obowiązanych do tej służby lub też pewnych ich kategoryj już w czasie pokoju z terminem stawiennictwa w czasie wojny, mobilizacji lub zagrożenia Państwa.
§  350.
(1)
Przez zaliczonych do pomocniczej służby wojskowej (art. 102 ust. (1) lit. a)) rozumie się tych mężczyzn, którzy stawali już przed komisją poborową i mają ustalony stosunek do służby wojskowej, otrzymując kat. D zdolności do służby wojskowej.
(2)
Jako zaliczone do pomocniczej służby wojskowej należy rozumieć również te kobiety, które:
a)
w czasie pokoju odbyły przeszkolenie wojskowe do pomocniczej służby wojskowej;
b)
w czasie wojny, mobilizacji oraz w czasie stanu zagrożenia Państwa zgłosiły się ochotniczo do pomocniczej służby wojskowej i zostały uznane za zdolne do pełnienia tej służby.
(3)
Przez zaliczonych do pomocniczej służby wojskowej z mocy szczególnego przepisu (art. 102 ust. (1) lit. c)) rozumie się tych mężczyzn, którzy przy poborze otrzymali kat. A lub C zdolności do służby wojskowej, u których jednak ta kategoria zdolności do służby wojskowej z powodu choroby lub kalectwa uległa zmianie na kat. D w przypadkach określonych art. 118.
§  351.
Zaciąg ochotniczy kobiet w czasie wojny (mobilizacji) lub w czasie zagrożenia Państwa odbywa się w sposób i na zasadach ustalonych dla zaciągu ochotniczego kobiet w czasie pokoju.

Do art. 103.

§  352.
Celem powołania do przeszkolenia wojskowego mężczyzn zaliczonych do pomocniczej służby wojskowej Minister Spraw Wojskowych może zarządzić ich rejestrację w trybie i na zasadach określonych w §§ 338-341.
§  353.
(1)
Zaciąg ochotniczy kobiet do odbycia przeszkolenia wojskowego celem przysposobienia ich do pomocniczej służby wojskowej zarządza Minister Spraw Wojskowych, określając w tym zarządzeniu warunki przyjęcia ochotniczek oraz sposób ogłoszenia zaciągu.
(2)
Minister Spraw Wojskowych może w szczególności upoważnić specjalną organizację kobiecą do ogłoszenia zaciągu oraz określić sposób jego ogłoszenia.
§  354.
(1)
Kobiety ubiegające się o powołanie ich do odbycia przeszkolenia wojskowego mają wnieść w terminie określonym w zarządzeniu o ochotniczym zaciągu podania, załączając do nich w oryginale lub uwierzytelnionym odpisie dokumenty następujące:
a)
metrykę urodzenia lub dokument zastępczy;
b)
poświadczenie obywatelstwa polskiego;
c)
poświadczenie niekaralności;
d)
jeżeli zgłaszająca się jest niepełnoletnia, pozwolenie ojca lub prawnego zastępcy na przyjęcie ochotniczo obowiązku wojskowego, spisane protokolarnie w zarządzie gminy lub sporządzone w formie aktu notarialnego bądź też w formie innego aktu pisemnego uwierzytelnionego przez notariusza; jeżeli zgłaszająca się nie ma ukończonych lat 21, a jest sądownie upełnoletniona (usamowolniona) należy załączyć orzeczenie (uchwałę, decyzję) sądu;
e)
ostatnie świadectwo szkolne.
(2)
Minister Spraw Wojskowych może zarządzić przedstawienie jeszcze innych dokumentów stosownie do warunków określonych w zarządzeniu o zaciągu ochotniczym kobiet.
§  355.
(1)
Podania należy wnosić do władzy określonej przez Ministra Spraw Wojskowych w zarządzeniu o zaciągu ochotniczym kobiet.
(2)
Minister Spraw Wojskowych może zarządzić w szczególności, by podania w sprawie służby ochotniczej kobiet były składane w organizacji kobiecej przysposobienia wojskowego, którą określi w zarządzeniu o ochotniczym zaciągu kobiet.
§  356.
(1)
Władza (organizacja) właściwa do przyjmowania podań sprawdza czy podania odpowiadają warunkom formalnym określonym w § 354 tudzież w zarządzeniu o ochotniczym zaciągu kobiet.
(2)
Podania, nie odpowiadające tym warunkom lub też wniesione po terminie wyznaczonym do składania podań, władza (organizacja) załatwia odmownie zwracając proszącym dokumenty.
§  357.
(1)
Podania ochotniczek, które odpowiadają warunkom ustalonym w § 354 oraz w zarządzeniu o ochotniczym zaciągu kobiet, przesyła władza (organizacja) właściwa do przyjmowania podań wraz z odnoszącymi się do nich dokumentami do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.
(2)
Powiatowa władza administracji ogólnej poddaje podania ochotniczek jeszcze raz badaniu pod względem formalnym, po czym nazwiska oraz dane osobiste kobiet, co do których nie stwierdzono przeszkód w przyjęciu ich do wojaka, wpisuje do listy ochotniczek założonej według wzoru ustalonego w myśl art. 22 ust. (3) przez Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych.
(3)
Podania, które nie odpowiadają warunkom formalnym lub są spóźnione, załatwia powiatowa władza administracji ogólnej odmownie, zwracając proszącym dokumenty.
§  358.
(1)
Termin stawienia się ochotniczek przed komisją poborową ustala każdorazowo Minister Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych.
(2)
Niestawienie się ochotniczki w wyznaczonym terminie przed komisją poborową należy uważać za cofnięcie zgłoszenia.
§  359.
(1)
Jeżeli Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych nie zarządzi inaczej - przegląd ochotniczek przeprowadza komisja poborowa specjalna.
(2)
Podstawą urzędowania komisji poborowej są listy ochotniczek założone w myśl § 357 ust. (2).
§  360.
(1)
Przegląd kobiet powinien odbywać się zasadniczo w lokalu organizacji przysposobienia wojskowego kobiet.
(2)
Dla utrzymania bezpieczeństwa i spokoju publicznego w miejscu i podczas urzędowania komisji poborowej używać należy o ile możności szeregowych-kobiet policji mundurowej.
§  361.
(1)
Przegląd lekarski ochotniczek odbywa się według zasad rozdziału II Części II niniejszego rozporządzenia przy szczególnym uwzględnieniu przepisów §§ 115, 119 cz. A lit. b), 128, 136 ust. (2), 192.
(2)
Wysyłanie kobiet na ekspertyzę lekarską (art. 51), na przymusowe leczenie (art. 52) albo na przymusowe operacje (art. 53) jest niedopuszczalne.
§  362.
(1)
Po zbadaniu ochotniczek przez lekarki komisji poborowej, komisja poborowa wydaje orzeczenie ustalające ostatecznie stosunek ochotniczki do służby wojskowej.
(2)
Orzeczenie komisji poborowej opiewa:
a)
"zdolna do przeszkolenia wojskowego i pomocniczej służby wojskowej" - jeżeli ochotniczka według wniosku lekarskiego została zakwalifikowana do kat. A;
b)
"niezdolna" - we wszystkich innych przypadkach.
(3)
Orzeczenie komisji poborowej zostaje wpisane do listy ochotniczek i podpisane przez przewodniczącego komisji poborowej i jedną z lekarek komisji.
(4)
W razie uznania ochotniczki za zdolną do przeszkolenia wojskowego i pomocniczej służby wojskowej (kat. A) obowiązana jest ona podpisać w obecności przedstawiciela wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej zobowiązanie do odbycia ochotniczej służby wojskowej wedle wzoru Nr 11.
§  363.
(1)
Przewodniczący komisji poborowej ogłasza ochotniczkom orzeczenie komisji, po czym ochotniczki uznane za zdolne do przeszkolenia wojskowego i pomocniczej służby wojskowej wpisuje przedstawiciel wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej do ewidencji wojskowej. Ochotniczkom uznanym za niezdolne przewodniczący komisji poborowej zwraca dokumenty załączone do podania za potwierdzeniem ich odbioru na podaniu.
(2)
Ochotniczkom, uznanym za zdolne do przeszkolenia wojskowego i pomocniczej służby wojskowej, przewodniczący komisji wydaje zaświadczenie stwierdzające ich stosunek do służby wojskowej.
§  364.
(1)
Termin powołania ochotniczek do przeszkolenia wojskowego wyznacza każdorazowo Minister Spraw Wojskowych.
(2)
Powołanie do przeszkolenia wojskowego przeprowadza komendant rejonu uzupełnień imiennymi kartami powołania (art. 122 ust. (1)).
(3)
W karcie powołania poza określeniem terminu i miejsca stawiennictwa należy w szczególności:
a)
podać czas trwania przeszkolenia wojskowego;
b)
umieścić pouczenie, że zawinione niestawiennictwo w terminie i miejscu określonym w karcie powołania stanowi przestępstwo wojskowe z art. 45 i nast. kodeksu karnego wojskowego, ścigane przez sądy karne wojskowe.
§  365.
W sprawie powoływania ochotniczek do czynnej służby wojskowej, przenoszenia z jednego rodzaju służby do innego, zwalniania z obowiązku odbywania przeszkolenia lub pomocniczej służby wojskowej, badania i kwalifikowania stanu zdrowia w czasie odbywania przeszkolenia lub pomocniczej służby wojskowej - stosuje się odpowiednio przepisy rozporządzenia niniejszego, dotyczące ochotników, o ile przepisy rozporządzenia niniejszego wyraźnie nie stanowią inaczej.
§  366.
Obowiązkowe przeszkolenie kobiet do pomocniczej służby wojskowej zarządza w myśl art. 103 ust. (3) Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.
§  367.
(1)
Kobiety podlegające obowiązkowi odbycia przeszkolenia wojskowego z mocy rozporządzenia Rady Ministrów obowiązane są zarejestrować się u władzy wskazanej przez Ministra Spraw Wojskowych.
(2)
Rejestracja kobiet podlegających obowiązkowi odbycia przeszkolenia wojskowego z mocy rozporządzenia Rady Ministrów odbywa się na zasadach określonych w §§ 338-341.
§  368.
Przepisy dotyczące trybu postępowania komisji poborowej przy wydawaniu orzeczeń co do ochotniczek należy stosować również przy wydawaniu orzeczeń w stosunku do kobiet obowiązanych do odbycia przeszkolenia wojskowego z mocy rozporządzenia Rady Ministrów.
§  369.
(1)
Czas trwania i zakres przeszkolenia wojskowego kobiet z mocy dobrowolnie przyjętego obowiązku lub z mocy rozporządzenia Rady Ministrów oraz czas trwania i zakres przeszkolenia wojskowego mężczyzn oznacza każdorazowo Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniu o powołaniu do przeszkolenia wojskowego osób podlegających temu obowiązkowi.
(2)
Na poczet przeszkolenia wojskowego Minister Spraw Wojskowych może zaliczyć w całości lub w części przysposobienie wojskowe lub przeszkolenie fachowe w sposób i na zasadach określonych szczególnymi przepisami.
§  370.
(1)
Żołnierze (kobiety i mężczyźni), którzy odbyli przeszkolenie wojskowe, otrzymują wojskowy dokument osobisty, który wystawia przełożony (komendantka) jednostki organizacyjnej szkolącej.
(2)
Wojskowy dokument osobisty, którego wzór ustalają odrębne przepisy, ma zawierać stwierdzenie czasu trwania i wyniku przeszkolenia wojskowego oraz pouczenie o obowiązku odbycia pomocniczej służby wojskowej w czasie wojny, mobilizacji i w czasie stanu zagrożenia Państwa.
(3)
Wojskowe dokumenty ewidencyjne założone przez przedstawiciela wojska i marynarki wojennej w czasie poboru prowadzą i wypełniają w czasie przeszkolenia wojskowego przełożeni (komendantki) jednostek organizacyjnych szkolących; po ukończeniu przeszkolenia wojskowego karty ewidencyjne prowadzą komendanci rejonów uzupełnień, a zeszyty ewidencyjne - jednostki organizacyjne Sił Zbrojnych, dla użytku których zostało przeprowadzone przeszkolenie wojskowe.
§  371.
(1)
Zwolnień od przeszkolenia wojskowego udzielają komendanci rejonów uzupełnień na podstawie próśb osób obowiązanych do przeszkolenia.
(2)
Prośby należy wnosić co najmniej na 4 tygodnie przed dniem stawienia się do służby, chyba że okoliczności uzasadniające zwolnienie powstały później lub też z przyczyn niezawinionych doszły później do wiadomości interesowanego.
§  372.
(1)
Powodem zwolnienia od przeszkolenia wojskowego może być:
a)
obłożna choroba obowiązanego, stwierdzona świadectwem lekarskim, wystawionym przez lekarza urzędowego lub przez lekarza prywatnego; w świadectwie lekarskim należy stwierdzić rodzaj choroby, przypuszczalny czas jej trwania oraz, że choroba lub kalectwo nie jest wynikiem samouszkodzenia;
b)
konieczność wyjazdu za granicę, w celach naukowych, przemysłowych, handlowych lub kuracyjnych, co powinno być stwierdzone zaświadczeniem właściwej władzy państwowej;
c)
niezbędna obecność obowiązanego z powodu ważnych wypadków, które zaszły w jego rodzinie (śmierć członka rodziny, ciężka choroba, sprawy majątkowe, dla których uregulowania obecność obowiązanego jest konieczna itp.) ; okoliczności powyższe powinny być stwierdzone zaświadczeniem przełożonego gminy, który wydaje takie zaświadczenie na podstawie niewątpliwie stwierdzonych danych;
d)
konieczność zapewnienia opieki starym lub niezdolnym do pracy rodzicom, albo żonie, mężowi lub dzieciom, jeżeli przez powołanie do służby byt ich byłby zagrożony; okoliczność powyższa powinna być stwierdzona świadectwem przełożonego gminy.
(2)
Osoby ubiegające się o uzyskanie w zarządzie gminy miejskiej zaświadczeń wynikających z przepisów ust. (1) lit. c) lub d) mają złożyć zarządowi miejskiemu dowody niezbędne do wystawienia odpowiedniego zaświadczenia.
(3)
Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniu o powołaniu do przeszkolenia wojskowego może określić również inne powody zwolnienia od przeszkolenia.
§  373.
(1)
Poza przypadkami zwolnień z powodów wymienionych w § 372 należy udzielać zwolnień od przeszkolenia wojskowego kobietom:
a)
będącym w ciąży na czas jej trwania, oraz na czas 6 tygodni po odbyciu porodu; fakt ciąży należy stwierdzić świadectwem lekarskim;
b)
kobietom karmiącym na okres czasu określony przez lekarza w świadectwie lekarskim.
(2)
Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniu o powołaniu kobiet do przeszkolenia wojskowego może oznaczyć również inne warunki zwolnienia kobiet od obowiązku przeszkolenia.
§  374.
(1)
Zwolnień od przeszkolenia wojskowego udzielają komendanci rejonów uzupełnień na czas trwania przyczyny uzasadniającej zwolnienie.
(2)
Osoby, które zwolniono od przeszkolenia wojskowego otrzymują zaświadczenia.
§  375.
W razie odmownego załatwienia prośby o zwolnienie od przeszkolenia wojskowego może powołany odwołać się w terminie 7 dni, licząc od dnia doręczenia odmownej decyzji do dowódcy okręgu korpusu (terytorialnego dowódcy równorzędnego) w drodze przez komendę rejonu uzupełnień, która wydała odmowną decyzję. Dowódca okręgu korpusu (terytorialny dowódca równorzędny) orzeka ostatecznie. Jeżeli powołany pełni czynną służbę wojskową, a odwołanie jego zostało uwzględnione, należy go niezwłocznie zwolnić z szeregów.

Do art. 104.

§  376.
Przepisy §§ 371-375 dotyczące właściwości władz, trybu załatwiania próśb o zwolnienie od obowiązków przeszkolenia wojskowego oraz przyczyn uzasadniających to zwolnienie - stosuje się odpowiednio przy załatwianiu próśb o zwolnienie od obowiązku pomocniczej służby wojskowej.
§  377.
Poza powodami wymienionymi w § 372 zwolnienie od obowiązku pomocniczej służby wojskowej może nastąpić również z tego powodu, że obowiązany do służby jest jedynym żywicielem rodziny; za jedynych żywicieli rodzin uważa się osoby (mężczyzn lub kobiety), wymienione w art. 63 ust. (1). Okoliczność ta ma być stwierdzona zaświadczeniem przełożonego gminy, który wydaje je na podstawie niewątpliwie stwierdzonych danych ewentualnie po uprzednim przeprowadzeniu dochodzenia.
§  378.
Poza przypadkami zwolnień z powodów wymienionych w §§ 372, 373 i 377 należy udzielać zwolnień od pomocniczej służby wojskowej kobietom:
a)
matkom wychowującym dzieci ślubne i nieślubne w wieku do lat 17, co powinno być stwierdzone zaświadczeniem przełożonego gminy;
b)
kobietom, których mężowie odbywają czynną służbę wojskową, co powinno być stwierdzone zaświadczeniem powiatowej administracji ogólnej.

Do art. 105.

§  379.
(1)
Kobiety, które zgłosiły się ochotniczo do przeszkolenia wojskowego lub na które nałożono obowiązek przeszkolenia wojskowego z mocy rozporządzenia Rady Ministrów, będą powołane do tych rodzajów pomocniczej służby wojskowej, które zorganizuje Minister Spraw Wojskowych dla potrzeb wojska i marynarki wojennej.
(2)
W razie równoczesnego zorganizowania większej ilości rodzajów pomocniczej służby wojskowej ochotniczkom służy prawo wyboru rodzaju służby w granicach zapotrzebowań wojska i marynarki wojennej, jeżeli odpowiadają warunkom, ustalonym przez Ministra Spraw Wojskowych dla danego rodzaju służby. W tym przypadku jednak ochotniczkom nie przysługuje prawo wyboru jednostki organizacyjnej szkolącej.

Uzupełniająca służba wojskowa.

Do art. 107.
§  380.
(1)
Powszechny obowiązek wojskowy ciąży na:
a)
osobach stanu urlopowanych wymienionych w art. 155 ust. (2);
b)
żołnierzach pełniących czynną służbę wojskową, jeżeli służba ta nie jest pełniona z mocy obowiązku wojskowego szczególnego (art. 7 ust. 2)).
(2)
Do pełnienia uzupełniającej służby wojskowej będą powoływani mężczyźni lub kobiety należące do kategorii osób stanu urlopowanych. Spośród osób stanu urlopowanych do uzupełniającej służby wojskowej nie będą powoływani poborowi, którzy na komisji poborowej otrzymali kat. B, do czasu zmiany tej kategorii.

Do art. 109-112.

§  381.
(1)
Podstawą ustalenia ilości osób obowiązanych do odbycia uzupełniającej służby wojskowej mogą być:
a)
wykazy osób obowiązanych do odbycia uzupełniającej służby wojskowej zestawione przez władze, organizacje, instytucje itp., określone przez Ministra Spraw Wojskowych w zarządzeniu o powołaniu, albo
b)
listy rejestracyjne zestawione przez komisje rejestracyjne w myśl przepisów rozporządzenia niniejszego.
(2)
Wykazy lub listy rejestracyjne mogą obejmować ogół osób obowiązanych do uzupełniającej służby wojskowej, jak też tylko poszczególne grupy tych osób, stosownie do wydawanych każdorazowo w tym przedmiocie zarządzeń Ministra Spraw Wojskowych.
§  382.
(1)
Rejestrację osób obowiązanych do odbycia uzupełniającej służby wojskowej zarządza Minister Spraw Wojskowych.
(2)
Rejestrację przeprowadzają władze wojskowe (komisje rejestracyjne) określone przez Ministra Spraw Wojskowych lub władze cywilne określone przez Ministra Spraw Wojskowych w porozumieniu z interesowanymi ministrami.
§  383.
(1)
Powołanie do rejestracji następuje za pomocą publicznych obwieszczeń lub w inny sposób określony przez Ministra Spraw Wojskowych.
(2)
W zarządzeniu rejestracji należy wskazać:
a)
termin stawienia się do rejestracji (dzień, godzinę) oraz miejsce (miejscowość i lokal);
b)
jakie dokumenty obowiązany do odbycia uzupełniającej służby wojskowej ma przynieść z sobą do rejestracji;
c)
rygory karne w razie nieuczynienia zadość obowiązkowi stawienia się do rejestracji.
(3)
Minister Spraw Wojskowych może zarządzić podanie do wiadomości interesowanych również innych danych.
§  384.
(1)
Niestawienie się do rejestracji może być usprawiedliwione obłożną chorobą wezwanego.
(2)
W razie niemożności stawienia się do rejestracji z powodu obłożnej choroby należy zawiadomić o tym komisję rejestracyjną, dołączając do zawiadomienia świadectwo lekarskie lekarza urzędowego, stwierdzające obłożną chorobę, niezdolność do stawienia się i przypuszczalny czas trwania choroby. Koszty świadectwa lekarskiego ponosi wezwany.
(3)
Komisja rejestracyjna może na podstawie świadectwa lekarskiego przesunąć wezwanemu termin stawienia się do rejestracji, a nawet - jeżeli stosunek jego do służby wojskowej nie został ustalony - zwolnić od rejestracji. W razie stwierdzenia choroby, powodującej zasadniczą zmianę zdolności do służby wojskowej u osób, których stosunek do służby wojskowej został już ustalony, komisja rejestracyjna ma spowodować ponowne zbadanie zdolności do służby wojskowej powołanego, w myśl obowiązujących przepisów (art. 118).
(4)
W razie stwierdzenia na podstawie świadectwa lekarskiego, iż wezwany jest zdolny do osobistego zgłoszenia się, komisja rejestracyjna może zarządzić przymusowe sprowadzenie wezwanego przez powiatową władzę administracji ogólnej.
§  385.
(1)
Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniu o rejestracji może zezwolić, aby osoby, które z przyczyn od nich niezależnych nie mogą stawić się przed komisją rejestracyjną osobiście, dokonały zgłoszenia pisemnie.
(2)
Warunki i sposób pisemnego zgłoszenia należy w obwieszczeniu o rejestracji lub też w pisemnym wezwaniu do rejestracji określić szczegółowo.
§  386.
(1)
Osoby, które zgłosiły się do rejestracji, a których stosunek do służby wojskowej w myśl ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym nie został jeszcze ostatecznie ustalony, poddaje komisja rejestracyjna badaniu lekarskiemu celem określenia, czy badany jest zdolny do odbycia uzupełniającej służby wojskowej.
(2)
Orzeczenie o zdolności do odbywania uzupełniającej służby wojskowej wydaje jeden lekarz urzędowy według instrukcji Ministra Spraw Wojskowych i w trybie postępowania określonego tą instrukcją.
§  387.
(1)
Osoba uznana za niezdolną do uzupełniającej służby wojskowej jest wolna od obowiązku pełnienia tej służby do czasu ostatecznego ustalenia jej stosunku do służby wojskowej na ogólnych zasadach przez komisję poborową.
(2)
Orzeczenie lekarskie wydane w myśl § 386 nie zwalnia interesowanego od dopełnienia obowiązku stawienia się do poboru na zasadach ogólnych.
§  388.
O orzeczeniu lekarskim, wydanym w myśl § 386 komisja rejestracyjna zawiadamia władzę, w której rejestrze poborowych lub liście poborowych wpisana jest dana osoba, celem przeprowadzenia rzeczowego wpisu w rejestrze lub w liście poborowych.
§  389.
Po przyjęciu zgłoszeń do rejestracji i po przeprowadzeniu badań lekarskich komisja rejestracyjna sporządza listę rejestracyjną, w której umieszcza osoby obowiązane do uzupełniającej służby wojskowej, a mianowicie:
a)
których stosunek do służby wojskowej został ostatecznie ustalony, oraz
b)
których stosunek do służby wojskowej nie został ostatecznie ustalony, a które w myśl § 386 zostały uznane za zdolne do odbycia uzupełniającej służby wojskowej.
§  390.
(1)
Podstawę powołania do uzupełniającej służby wojskowej stanowią bądź to wykazy osób zestawione przez władze, instytucje, organizacje itp. w myśl § 381 ust. (1) lit. a), bądź też listy rejestracyjne zestawione w trybie §§ 382 i nast.
(2)
Wykazy lub listy rejestracyjne przesyła się władzom wojskowym wskazanym przez Ministra Spraw Wojskowych w zarządzeniu o powołaniu do uzupełniającej służby wojskowej.
§  391.
(1)
Powołanie do uzupełniającej służby wojskowej przeprowadzają władze wojskowe, do których w myśl § 390 ust. (2) zostały przesłane wykazy lub listy rejestracyjne osób obowiązanych do uzupełniającej służby wojskowej.
(2)
Powołanie do uzupełniającej służby wojskowej następuje za pomocą publicznych obwieszczeń lub za pomocą imiennych kart powołania.
(3)
W powołaniu należy wskazać:
a)
termin i miejsce stawienia się do służby,
b)
czas trwania uzupełniającej służby wojskowej lub jej okresu,
c)
rygory karne z powodu niestawienia się do służby.
(4)
Przy określaniu czasu trwania uzupełniającej służby wojskowej lub jej okresu należy podać czy chodzi o powołanie na kurs lub obóz, czy też na ćwiczenia odbywane w pewnych odstępach czasu.
§  392.
(1)
Władza wojskowa, powołująca do uzupełniającej służby wojskowej, może na prośbę wezwanego zarządzić odroczenie tej służby lub przesunięcie terminu jej odbywania na okres późniejszy, jeżeli przytoczone przez wezwanego motywy zasługują na uwzględnienie.
(2)
W szczególności należy udzielić zezwolenia na przesunięcie terminu odbywania ćwiczeń, gdy odbywanie ich w terminie, wyznaczonym mogłoby narazić obowiązanego do ich odbywania lub też jego rodzinę na dotkliwy uszczerbek w zarobkowaniu lub też obowiązanego do odbywania ćwiczeń na znaczne trudności w odbywaniu lub ukończeniu studiów.
(3)
Również wypadki choroby lub śmierci w rodzinie obowiązanego do ćwiczeń i związana z tym konieczność opieki nad rodziną są wystarczającym powodem przesunięcia terminu ćwiczeń na okres późniejszy.
§  393.
(1)
Niestawienie się do służby może być usprawiedliwione tylko obłożną chorobą wezwanego.
(2)
W razie niemożności stawienia się do służby z powodu obłożnej choroby należy zawiadomić o tym władzę wojskową, powołującą do służby, dołączając do zawiadomienia otrzymane wezwanie oraz świadectwo lekarskie, stwierdzające obłożną chorobę i niezdolność do stawienia się. Koszty świadectwa lekarskiego ponosi wezwany.
(3)
W świadectwie lekarskim należy stwierdzić:
a)
że powołany jest obłożnie chory (z dokładnym podaniem rodzaju choroby);
b)
że stwierdzona choroba czyni powołanego niezdolnym do stawienia się do służby;
c)
przypuszczalny czas trwania obłożnej choroby.
§  394.
(1)
Władza wojskowa po otrzymaniu zawiadomienia powołanego i świadectwa lekarskiego, stwierdzającego niemożność stawienia się do służby, może, zależnie od treści świadectwa, zwolnić powołanego całkowicie od obowiązku odbywania uzupełniającej służby wojskowej, zwolnić go na określony przeciąg czasu lub zarządzić przesunięcie terminu odbywania tej służby.
(2)
Jeżeli świadectwo lekarskie stwierdza lub też jeżeli z niego wynika, iż obłożna choroba powoduje zasadniczą zmianę zdolności do służby wojskowej, a dotyczy osoby, której stosunek do służby wojskowej został ostatecznie ustalony, wówczas władza wojskowa, która otrzymała świadectwo lekarskie, powoduje ponowne zbadanie stanu zdrowia powołanego i jego zdolności do służby wojskowej stosownie do art. 118.
(3)
W razie doznania przez żołnierza pełniącego uzupełniającą służbę wojskową uszkodzenia zdrowia lub kalectwa, czyniącego go niezdolnym do pełnienia tej służby, przełożony jednostki organizacyjnej:
a)
w stosunku do żołnierzy rezerwy, pospolitego ruszenia lub pomocniczej służby wojskowej wdraża postępowanie rewizyjno-lekarskie stosownie do art. 118;
b)
w stosunku do poborowych - zawiadamia o stanie chorobowym powiatową władzę administracji ogólnej, celem ponownego przedstawienia poborowego na komisję poborową;
c)
w stosunku do innych żołnierzy pełniących uzupełniającą służbę wojskową (przedpoborowi) zwalnia ich z szeregów na podstawie świadectwa wojskowo-lekarskiego. Żołnierze ci są wolni od obowiązku pełnienia uzupełniającej służby wojskowej, do czasu ostatecznego ustalenia przez komisję poborową ich stosunku do służby wojskowej.
§  395.
(1)
Czas trwania uzupełniającej służby wojskowej określa Minister Spraw Wojskowych każdorazowo w zarządzeniu o powołaniu do tej służby.
(2)
Uzupełniająca służba wojskowa - zarówno o ile chodzi o ćwiczenia przygotowawcze jak i doskonalące - może być podzielona przez Ministra Spraw Wojskowych na pewne okresy; w tym przypadku powołanie do uzupełniającej służby wojskowej następuje na oznaczony okres, którego czas trwania określa Minister Spraw Wojskowych każdorazowo w zarządzeniu o powołaniu do uzupełniającej służby wojskowej.
(3)
Oznaczony przez Ministra Spraw Wojskowych okres uzupełniającej służby wojskowej może być wypełniony całkowicie (bez przerw) czynną służbą wojskową w formie kursów lub obozów albo też w okresie tym czynna służba wojskowa może być pełniona w pewnych odstępach czasu w formie krótkich ćwiczeń wojskowych przewidzianych programem szkolenia i podanych do wiadomości powołanych przez przełożonego jednostki organizacyjnej szkolącej.
(4)
Odbycie tylko oznaczonego okresu uzupełniającej służby wojskowej nie jest wypełnieniem obowiązku, wynikającego z art. 107 ust. (1).
§  396.
(1)
Osoby, które odbyły uzupełniającą służbę wojskową lub jej okres, oznaczony przez Ministra Spraw Wojskowych, w sposób i przez czas przepisany, otrzymują zaświadczenia, wystawiane przez jednostki organizacyjne szkolące.
(2)
Odbycie uzupełniającej służby wojskowej (okresu) należy wpisać do wojskowych dokumentów ewidencyjnych.
§  397.
Czas ćwiczeń przygotowawczych może być zaliczony na poczet zasadniczej służby wojskowej, a doskonalących - na poczet czynnej służby w rezerwie, pospolitym ruszeniu lub pomocniczej służby wojskowej (ćwiczeń lub przeszkolenia) w wymiarze i na warunkach określonych przez Ministra Spraw Wojskowych.

Przepisy wspólne dla służby wojskowej.

Do art. 114.
§  398. 1
Upoważnia się dowódców okręgów korpusu (terytorialnego dowódcę równorzędnego) do stawiania wniosków o pozbawienie obywatelstwa polskiego w sprawach objętych art. 114.
§  399. 2
(1)
Powiatowe władze administracji ogólnej, po przeprowadzeniu lub uzupełnieniu dochodzeń w sprawach dotyczących pozbawienia obywatelstwa polskiego z powodów wymienionych w art. 114 ust. (1), przesyłają za pośrednictwem wojewódzkiej władzy administracji ogólnej akta sprawy do dowódcy okręgu korpusu (terytorialnego dowódcy równorzędnego) celem oświadczenia się i postawienia wniosku.
(2)
Dowódca okręgu korpusu (terytorialny dowódca równorzędny) zarządza w każdym przypadku ustalenie stosunku danej osoby do służby wojskowej i przekazuje akta sprawy z odpowiednim wnioskiem władzy właściwej do wydania decyzji o pozbawieniu obywatelstwa.
§  400. 3
(1)
Decyzje o pozbawieniu obywatelstwa na podstawie art. 114 wydają wojewodowie, a na obszarze m.st. Warszawy - Komisarz Rządu na m.st. Warszawę.
(2)
Właściwość miejscową władz wymienionych w ust. (1) tudzież tryb postępowania w sprawach pozbawienia obywatelstwa polskiego ustala się według przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym (Dz. U. R. P. Nr 36, poz. 341). W przypadkach, w których miejscowej właściwości nie można określić na podstawie wspomnianego rozporządzenia, stosuje się przepisy o miejscowej właściwości, zawarte w art. 9 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. R. P. Nr 52, poz. 320).

Do art. 115.

§  401.
(1)
Obywatel polski zamierzający przyjąć obowiązki w wojsku obcym lub obcej organizacji wojskowej powinien złożyć podanie do wojewódzkiej władzy administracji ogólnej, dołączając w oryginale lub w uwierzytelnionym odpisie dokumenty następujące:
a)
metrykę urodzenia (wyciąg z ksiąg metrykalnych);
b)
poświadczenie obywatelstwa polskiego;
c)
uwierzytelniony odpis dokumentu stwierdzającego jego stosunek do służby wojskowej.
(2)
Osobom, które uzyskały zgodę wojewódzkiej władzy administracji ogólnej w porozumieniu z dowódcą okręgu korpusu (terytorialnym dowódcą równorzędnym) na przyjęcie obowiązków w wojsku obcym lub obcej organizacji wojskowej, wojewódzka władza administracji ogólnej wydaje odpowiednie poświadczenie.
§  402.
(1)
Wszystkie władze rządowe i samorządowe obowiązane są podawać do wiadomości wojewódzkich władz administracji ogólnej przypadki przyjęcia przez obywatela polskiego obowiązków w wojsku obcym lub obcej organizacji wojskowej.
(2)
Utratę obywatelstwa polskiego przez przyjęcie obowiązków w wojsku obcym lub w obcej organizacji wojskowej bez zgody władzy polskiej stwierdza powiatowa władza administracji ogólnej właściwa miejscowo w myśl art. 9 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. R. P. Nr 52, poz. 320).

Do art. 116.

§  403.
Czynną służbę wojskową pełni się w tych jednostkach organizacyjnych Sił Zbrojnych lub w tych organizacjach, instytucjach itp. opartych na przepisie szczególnym, które oznaczy Minister Spraw Wojskowych w rozkazie o wcieleniu do szeregów.
§  404.
(1)
Powołani do zasadniczej służby wojskowej podlegają bezpośrednio po zgłoszeniu się do jednostki organizacyjnej oględzinom lekarskim, przy czym:
a)
uznani za zdolnych do pełnienia czynnej służby wojskowej zostają odesłani do pododdziału;
b)
chorzy, u których można się spodziewać zupełnego wyzdrowienia w ciągu kilku dni, zostają oddani pod opiekę lekarską w jednostce organizacyjnej (na izbę chorych), a jeżeli potrzebna jest opieka i leczenie szpitalne, zostają odesłani do najbliższego wojskowego zakładu leczniczego.
(2)
W przypadku, gdy lekarzowi jednostki organizacyjnej nasuwają się uzasadnione przypuszczenia, że kategoria zdolności do służby wojskowej powołanego do odbycia zasadniczej służby wojskowej, ustalona przy poborze, nie odpowiada stanowi zdrowia badanego po zgłoszeniu się do jednostki organizacyjnej - stawia wniosek o przedstawienie go wojskowo-lekarskiej komisji szpitalnej, która wydaje orzeczenie określające kategorię zdrowia poddanego badaniu.
(3)
Jeżeli zwolniony z szeregów wskutek choroby jest niezdolny do odbycia podróży do miejsca zamieszkania, powinien on być oddany celem leczenia do szpitala cywilnego, a gdy to jest niemożliwe należy przeprowadzić leczenie w wojskowym zakładzie leczniczym.
§  405.
(1)
Przepis § 404 ust. (1) stosuje się do powołanych do przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych.
(2)
W przypadku stwierdzenia przez lekarza jednostki organizacyjnej, że podoficer lub szeregowiec (z wyjątkiem podchorążych) jest czasowo niezdolny do odbycia przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń wojskowych - przełożony jednostki organizacyjnej zwalnia niezwłocznie takiego żołnierza z szeregów i przesyła komendantowi rejonu uzupełnień świadectwo lekarskie z wnioskiem o odroczenie służby wojskowej do późniejszego okresu w tym samym roku lub do roku następnego. Jeżeli chodzi o oficerów i podchorążych - odroczenie przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń wojskowych zarządza przełożony jednostki organizacyjnej, zawiadamiając o tym komendanta rejonu uzupełnień.
(3)
W przypadku stwierdzenia przez lekarza jednostki organizacyjnej, że powołany do przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń wojskowych nie odpowiada wymogom tej kategorii zdolności do służby wojskowej, która jest wymagana dla danej czynnej służby wojskowej, zostaje on na podstawie wniosku lekarskiego i świadectwa wojskowo-lekarskiego niezwłocznie zwolniony z szeregów i odesłany do miejsca zamieszkania.
(4)
Przełożony jednostki organizacyjnej przesyła do komendy rejonu uzupełnień wniosek o zmianę kategorii zdolności do służby wojskowej celem wdrożenia przez komendanta rejonu uzupełnień postępowania rewizyjnego stosownie do art. 118.
§  406.
(1)
Czas spędzony przez powołanego do zasadniczej służby wojskowej w izbie chorych (w szpitalu) zalicza się na poczet czasu tej służby.
(2)
Czas spędzony przez powołanego do przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych w izbie chorych (w szpitalu) przez czas krótszy niż 7 dni zalicza się na poczet przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych. Czasu pobytu takich żołnierzy w izbie chorych (w szpitalu) ponad 7 dni nie zalicza się na poczet przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych. Na okres 7 dni składa się jednorazowy czas pobytu w izbie chorych (w szpitalu) lub też kilka pobytów razem wziętych.
(3)
Żołnierzy, powołanych na przeszkolenie lub na ćwiczenia wojskowe, a umieszczonych z powodu choroby w izbie chorych lub w szpitalu, należy po 7 dniu pobytu w izbie chorych (w szpitalu) zwolnić z przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych. W czasie pobytu w izbie chorych (w szpitalu) powinni być oni leczeni i żywieni na warunkach przysługujących żołnierzom do czasu gdy stan zdrowia zezwoli na wypisanie z izby chorych (ze szpitala).
(4)
Żołnierzy zwolnionych z przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych z powodu chorób ponad 7 dni należy powołać na najbliższy okres przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych w tym samym roku kalendarzowym lub w roku następnym, jeśli nie utracili zdolności do czynnej do służby wojskowej. W przypadkach chorób ponad 7 dni należy zaliczyć powołanym na przeszkolenie lub ćwiczenia wojskowe odbyte przed chorobą dni służby oraz 7 dni z okresu choroby na okres końcowy następnego przeszkolenia lub ćwiczeń, w stosunku dzień za dzień.

Do art. 117.

§  407.
(1)
Ochotnicy mężczyźni mogą być przyjmowani do tych rodzajów wojska lub marynarki wojennej, które określi Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniu o zaciągu ochotniczym.
(2)
Ochotnicy mają prawo wyboru jednego z rodzajów wojska lub marynarki wojennej na warunkach określonych przez Ministra Spraw Wojskowych, jeżeli odpowiadają warunkom ustalonym dla wybranego rodzaju wojska lub marynarki wojennej; nie mają jednak prawa wyboru jednostki organizacyjnej szkolącej.

Do art. 118.

§  408.
(1)
Żołnierze, którzy w czasie pełnienia czynnej służby wojskowej (zasadniczej, przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych) doznali uszkodzenia zdrowia lub kalectwa, czyniącego ich niezdolnymi do pełnienia czynnej służby wojskowej - mają być z urzędu przedstawieni wojskowej komisji rewizyjno-lekarskiej, która ustala ich stan chorobowy lub kalectwa i wydaje na tej podstawie orzeczenie o ich zdolności do służby wojskowej (zmiana kategorii).
(2)
Przedstawienie żołnierza pełniącego czynną służbę wojskową na komisję rewizyjno-lekarską następuje przez przełożonego jednostki organizacyjnej według przepisów rewizyjnych, wydanych przez Ministra Spraw Wojskowych.
§  409.
(1)
Żołnierze rezerwy, pospolitego ruszenia lub pomocniczej służby wojskowej, którzy nie pełnią czynnej służby wojskowej (osoby stanu urlopowanych), w razie doznania uszkodzenia zdrowia lub kalectwa, które ich czyni nie odpowiadającymi posiadanej kategorii zdolności do służby wojskowej (kat. A, C lub D), składają celem uzyskania zmiany kategorii zdolności do służby wojskowej podania do komendanta rejonu uzupełnień.
(2)
Do podania należy dołączyć świadectwo lekarza urzędowego (powiatowego lub lekarza instytucji państwowej albo samorządowej), stwierdzające istnienie choroby, a w razie istnienia kalectwa, także zaświadczenie przełożonego gminy, stwierdzające okoliczności powstania kalectwa, z uwzględnieniem przede wszystkim tych wszystkich, które wskazywałyby na rozmyślność. Świadectwa lekarskie i zaświadczenia gminy należy wydawać bezpłatnie.
(3)
Komendant rejonu uzupełnień na podstawie należycie udokumentowanych podań wdraża postępowanie rewizyjno-lekarskie w myśl przepisów rewizyjnych wydanych przez Ministra Spraw Wojskowych.
§  410.
(1)
Jeżeli żołnierz rezerwy, pospolitego ruszenia lub pomocniczej służby wojskowej został powołany do odbycia przeszkolenia wojskowego lub na ćwiczenia wojskowe, - a do służby czynnej stawić się nie może z powodu doznania ciężkiego uszkodzenia zdrowia lub kalectwa, które czyni go nie odpowiadającym posiadanej kategorii zdolności do służby wojskowej oraz niezdolnym do transportu - powinien przedstawić komendantowi rejonu uzupełnień świadectwo lekarza urzędowego, stwierdzające stan chorobowy i niemożność stawienia się stosownie do wezwania. W razie istnienia wyraźnego kalectwa powinien przełożony gminy wymienić na podaniu okoliczności, wśród których nastąpiło kalectwo.
(2)
Uszkodzenie zdrowia lub kalectwo, jeżeli nie czyni żołnierza rezerwy, pospolitego ruszenia lub pomocniczej służby wojskowej niezdolnym do transportu, nie zwalnia go od obowiązku stawienia się do czynnej służby wojskowej stosownie do powołania.
(3)
Komendant rejonu uzupełnień wdraża na podstawie świadectwa lekarskiego (ust. (1)) postępowanie rewizyjno-lekarskie.
§  411.
(1)
Poborowi, którzy po zbadaniu ich przez komisję poborową, a przed wcieleniem do zasadniczej służby wojskowej, doznali uszkodzenia zdrowia lub kalectwa czyniących ich niezdolnymi do pełnienia zasadniczej służby wojskowej, wnoszą prośby o ponowne zbadanie stanu zdrowia i zmianę orzeczenia komisji poborowej do tej powiatowej władzy administracji ogólnej, w której listach poborowych zostali wpisani.
(2)
W razie istnienia wyraźnego kalectwa powinien przełożony gminy wymienić na podaniu okoliczności, wśród których nastąpiło kalectwo.
§  412.
(1)
Powiatowa władza administracji ogólnej przekazuje te prośby niezwłocznie lekarzowi powiatowemu, który powinien stwierdzić:
a)
czy zgłoszona choroba lub ułomność powstała lub mogła powstać po stawieniu się tej osoby do poboru;
b)
czy choroba lub ułomność czyni poborowego niezdolnym do zasadniczej służby wojskowej i uzasadnia ponowne przedstawienie go komisji poborowej;
c)
czy choroba lub kalectwo nie zostały wywołane rozmyślnie.
(2)
Lekarz powiatowy wydaje ocenę na podstawie wyników przeprowadzonych badań.
§  413.
(1)
Powiatowa władza administracji ogólnej wydaje decyzję po otrzymaniu opinii lekarza powiatowego.
(2)
W razie przychylnej decyzji powiatowa władza administracji ogólnej wzywa poborowego przed komisję poborową w najbliższym terminie jej urzędowania. Ponowny przegląd należy przeprowadzić przed doręczeniem poborowemu karty powołania, o czym powiatowa władza administracji ogólnej zasięga wiadomości w komendzie rejonu uzupełnień.
(3)
Prośby o ponowny przegląd osób, które już otrzymały karty powołania, komendant rejonu uzupełnień przesyła przełożonym jednostek organizacyjnych celem wzięcia pod uwagę przy przeglądzie lekarskim po zgłoszeniu się do służby (§§ 404, 405).
§  414.
(1)
Wezwanie poborowego do ponownego przeglądu w komisji poborowej może nastąpić również z urzędu na podstawie uzasadnionego wniosku powiatowej władzy administracji ogólnej lub władzy wojskowej, stwierdzającego zmianę stanu zdrowia (kalectwo) poborowego po wydaniu orzeczenia o jego zdolności do służby wojskowej.
(2)
W razie poddania poborowego z urzędu ponownemu przeglądowi, ocena lekarska lekarza powiatowego nie jest konieczna.
(3)
Decyzję w sprawie ponownego przedstawienia poborowego komisji poborowej wydaje powiatowa władza administracji ogólnej.
§  415.
Poborowi przedstawieni ponownie komisji poborowej (na prośbę lub z urzędu), jeżeli nie są dotknięci widocznym kalectwem, mają być wysyłani, przed powzięciem decyzji przez komisję poborową, na ekspertyzę szpitalną.
§  416.
(1)
Wyniki ponownego badania oraz orzeczenie komisji poborowej należy wpisać do listy poborowych i imiennego protokołu poboru, uzasadniając krótko ponowny przegląd oraz przytaczając liczbę i datę aktu w tej sprawie. Wpisy te podpisuje przewodniczący komisji.
(2)
W razie zmiany poborowemu w drodze ponownego przeglądu kategorii A na inną, należy wymienić wydane w swoim czasie zaświadczenie o stawieniu się do poboru na nowy dokument, odpowiadający nowemu orzeczeniu komisji poborowej.

Do art. 119.

§  417.
(1)
Rozkaz o wcieleniu poborowych do szeregów celem odbycia zasadniczej służby wojskowej wydaje Minister Spraw Wojskowych corocznie po ustaleniu wyników poboru, stosownie do potrzeb Sił Zbrojnych dotyczących uzupełnienia poszczególnych jednostek organizacyjnych wojska lub marynarki wojennej.
(2)
Poborowi (ochotnicy) ze świadectwem II stopnia przysposobienia wojskowego mają być wcielani do tych jednostek organizacyjnych wojska, które pod względem wyszkoleniowym odpowiadają rodzajowi przysposobienia, w którym byli szkoleni, jeżeli poborowy (ochotnik) pod względem kategorii zdrowia i innych warunków określonych przez Ministra Spraw Wojskowych odpowiada danemu rodzajowi służby wojskowej.
§  418.
(1)
Wcielenia poborowych (ochotników), podlegających obowiązkowi odbycia zasadniczej służby wojskowej, dokonują komendanci rejonów uzupełnień na podstawie rozkazów Ministra Spraw Wojskowych, ustalających terminy wcielenia i rozdzielnik.
(2)
Poborowi, którzy stają do poboru po okresie wcielenia osób, uprawnionych do odbycia skróconej zasadniczej służby wojskowej, i mają warunki do odbycia tej służby, podlegają wcieleniu w terminach, które określa Minister Spraw Wojskowych ze względu na interesy wojska lub marynarki wojennej.
§  419.
(1)
Rozkaz o wcieleniu do szeregów celem odbycia przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń wojskowych wydaje Minister Spraw Wojskowych stosownie do potrzeb Sił Zbrojnych określając w rozkazie kategorie żołnierzy (roczniki poborowe) i termin wcielenia.
(2)
Wcielenia do szeregów celem odbycia przeszkolenia wojskowego dokonują komendanci rejonów uzupełnień; - wcielenia do szeregów celem odbycia ćwiczeń wojskowych dokonują władze wojskowe, oznaczone w rozkazie Ministra Spraw Wojskowych dotyczącym wcielenia.
§  420.
(1)
Osoby, obowiązane do odbycia czynnej służby wojskowej, przeciwko którym toczy się postępowanie karne w sądzie powszechnym lub przed władzą administracyjną, wciela się do szeregów w zwyczajnych terminach ustalonych zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych o wcieleniu do szeregów osób obowiązanych do odbycia czynnej służby wojskowej.
(2)
Jeżeli jednak przeciw osobom, wymienionym w ust. (1), zarządzono areszt tymczasowy - wcielenie tych osób do szeregów następuje po uchyleniu aresztu tymczasowego w najbliższym terminie wcielenia.
§  421.
(1)
Osoby obowiązane do odbycia czynnej służby wojskowej skazane wyrokiem sądu powszechnego lub orzeczeniem władzy administracyjnej na karę pozbawienia wolności - wciela się do szeregów w zwyczajnym terminie wcielenia, jeżeli pozostają na wolności.
(2)
Osoby wymienione w ust. (1) odbywające karę pozbawienia wolności tudzież osoby umieszczone w miejscach odosobnienia wciela się do szeregów po odbyciu kary lub zwolnieniu z miejsca odosobnienia w najbliższym terminie wcielenia, jeżeli osoby te w myśl art. 14 nie zostały wykluczone od służby wojskowej.

Do art. 121.

§  422.
(1)
Osoby wymienione w art. 121 ust. (1) są również wolne w czasie pokoju i w czasie wojny:
a)
od obowiązku stawienia się na zebrania kontrolne;
b)
od obowiązku stawienia się na wezwanie władzy wojskowej w sprawach wojskowych w myśl art. 140.
(2)
W sprawach stosunku do służby wojskowej osób wymienionych w art. 121 ust. (1) władze porozumiewają się z tymi osobami pisemnie.

Do art. 122.

§  423.
(1)
Powołanie do czynnej służby wojskowej (zasadniczej, przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych) następuje zasadniczo za pomocą imiennych kart powołania. Do karty powołania dołącza się bilet na przejazd, jeżeli powołanemu służy prawo do przejazdu koleją na koszt Skarbu Państwa (art. 132).
(2)
Poborowych i ochotników, podlegających obowiązkowi odbycia zasadniczej służby wojskowej, tudzież osoby, podlegające obowiązkowi odbycia przeszkolenia wojskowego, powołuje do czynnej służby wojskowej komendant rejonu uzupełnień.
(3)
Powołanie do ćwiczeń wojskowych uskuteczniają władze wojskowe, wskazane w zarządzeniu Ministra Spraw Wojskowych o powołaniu na ćwiczenia. Żołnierzy należących do obrony narodowej powołują na ćwiczenia przełożeni jednostek organizacyjnych obrony narodowej za pomocą imiennych kart powołania lub innym sposobem podanym do wiadomości żołnierzy obrony narodowej.
(4)
Powołanie żołnierzy obrony narodowej na ćwiczenia doraźne może nastąpić sposobem alarmowym z natychmiastowym terminem stawiennictwa.
(5)
Powołanie do uzupełniającej służby wojskowej określają §§ 391 i nast.
(6)
Karty powołania przesyła się za pokwitowaniem zarządom gmin właściwym ze względu na miejsce zamieszkania (pobytu) powołanych, załączając przy tym imienny spis z numerami przesyłanych kart powołania.
§  424.
(1)
Zarządy gmin doręczają karty powołania w terminie oznaczonym przez komendanta rejonu uzupełnień lub inne władze wojskowe.
(2)
Przy doręczaniu kart powołania obowiązuje tryb postępowania, przewidziany w art. 24-30 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym (Dz. U. R. P. Nr 36, poz. 341).
§  425.
(1)
W razie zmiany miejsca zamieszkania (pobytu) powołanego i odszukania nowego adresu, zarząd gminy przesyła niezwłocznie kartę powołania przełożonemu gminy nowego miejsca zamieszkania (pobytu), zawiadamiając o tym władzę, która kartę wystawiła.
(2)
Przełożony gminy nowego miejsca zamieszkania (pobytu) poprawia w karcie powołania i bilecie na przejazd nazwę stacji kolejowej odjazdowej na inną właściwą dla nowego miejsca zamieszkania (pobytu), jeżeli powołanemu przysługuje prawo do przejazdu na koszt Skarbu Państwa.
(3)
Jeżeli w dniu doręczenia karty powołania minął, mija lub minąłby termin ważności biletu na przejazd, należy wstrzymać doręczenie karty powołania i zwrócić ją natychmiast tej władzy, która ją wystawiła, z podaniem nowego miejsca zamieszkania powołanego oraz przyczyn, które uniemożliwiły doręczenie karty powołania w terminie.
(4)
W przypadku śmierci powołanego oraz w przypadku stwierdzonej jego stałej nieobecności w domu (np. z powodu wyjazdu za granicę, pobytu w szpitalu, w zakładzie karnym itp.) należy kartę powołania zwrócić tej władzy, która ją wystawiła, z podaniem przyczyn niedoręczenia (przy pobycie w zakładzie karnym, leczniczym należy wymienić nazwę zakładu).
§  426.
(1)
Potwierdzenia odbioru doręczonych kart powołania zwracają zarządy gmin niezwłocznie tej władzy, która je przesłała do doręczenia, wraz z imiennym spisem, z numerami kart powołania i zaznaczeniem, które karty powołania zostały przesłane zarządowi gminy nowego miejsca zamieszkania (pobytu) oraz które zostały zatrzymane do doręczenia w trybie przewidzianym w ust. (3).
(2)
Karta powołania, której przyjęcia odmówił adresat, ma być niezwłocznie zwrócona władzy, która ją przesłała celem doręczenia, z adnotacją o nieprzyjęciu. Kartę powołania nie przyjętą uważa się za doręczoną w dniu odmowy jej przyjęcia (art. 27 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym - Dz. U. R. P. Nr 36, poz. 341).
(3)
Karty powołania, złożone do odbioru w zarządzie gminy (art. 26 wymienionego w ust. (2) rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej), a nie odebrane w ciągu 30 dni, mają być niezwłocznie po upływie tego terminu zwrócone władzy, która je przesłała celem doręczenia, z zaznaczeniem o niezgłoszeniu się odbiorcy w powyższym terminie po odbiór karty powołania. W tych przypadkach złożenie w zarządzie karty powołania do odbioru uważa się za doręczenie.
§  427.
Komendant rejonu uzupełnień lub władza wojskowa, wysyłająca karty powołania, po otrzymaniu kart powołania nie doręczonych, nie odebranych lub nie przyjętych, postępuje w sposób następujący:
a)
wystawia niezwłocznie nowe karty powołania z biletami na przejazd dla tych powołanych, którym kart powołania nie doręczono z powodu upływu ważności biletów na przejazd i przesyła je celem doręczenia zarządom gmin miejsca zamieszkania (pobytu) powołanych;
b)
sporządza imienne wykazy osób powołanych do służby wojskowej, które kart powołania nie przyjęły lub w zarządach gmin nie odebrały i w wyznaczonym terminie nie zgłosiły się do służby stosownie do powołania; wykazy te komendant rejonu uzupełnień lub władza wojskowa wysyłająca kartę powołania przesyła do powiatowej władzy administracji ogólnej, celem niezwłocznego poszukiwania wykazanych osób jako uchylających się od służby wojskowej i odstawienia ich do władz wojskowych. Niezależnie od tego należy na wymienione osoby sporządzić doniesienie karne z powodu uchylania się od służby wojskowej.
§  428.
(1)
W razie otrzymania zawiadomienia, że powołany zmarł, przebywa w szpitalu, w zakładzie karnym itp. władze wojskowe, wysyłające karty powołania, zawiadamiają o tym komendanta rejonu uzupełnień.
(2)
Komendant rejonu uzupełnień na podstawie otrzymanych zawiadomień z zarządów gmin (o ile chodzi o te karty powołania, które przez niego były wysyłane) oraz zawiadomień właściwych władz wojskowych (ust. (1)) żąda metryk śmierci osób zmarłych od urzędów stanu cywilnego (prowadzących metryki), danych o odbywaniu kary i prawdopodobnym czasie jej ukończenia - od prokuratorów sądów okręgowych lub zarządów więzień, danych o czasie prawdopodobnego zwolnienia z miejsca odosobnienia - od zarządów miejsc odosobnienia, oraz orzeczeń lekarskich - od zakładów leczniczych. Orzeczenia lekarskie mają poza dokładnym opisem stanu chorobowego zawierać przypuszczalny czas trwania choroby. Po otrzymaniu żądanych dokumentów komendant rejonu uzupełnień przeprowadza odpowiednie wpisy w ewidencji wojskowej.
(3)
Jeżeli z nadesłanych orzeczeń lekarskich wynika, że przebywający w zakładzie leczniczym jest nieuleczalnie chory lub dotknięty kalectwem, komendant rejonu uzupełnień, o ile chodzi o poborowego, występuje do powiatowej władzy administracji ogólnej z wnioskiem o ponowne zbadanie z urzędu jego zdolności do służby wojskowej, o ile zaś chodzi o inne osoby - wdraża postępowanie rewizyjno-lekarskie. Jeżeli natomiast z nadesłanego świadectwa lekarskiego wynika, że obłożna choroba nie spowoduje następstw wpływających na zmianę kategorii zdolności do służby wojskowej, jednak przypuszczalny czas jej trwania będzie dłuższy niż 21 dni - komendant rejonu uzupełnień przesuwa termin wcielenia poborowego do czasu najbliższego wcielenia.
(4)
Poborowi chorzy, którym nie doręczono kart powołania z powodu pobytu w szpitalu, ale którzy do 21 dni od dnia wcielenia - według orzeczenia lekarskiego - będą mogli być wypisani ze szpitala jako zdrowi, zostają przez komendanta rejonu uzupełnień ponownie wezwani do stawienia się do szeregów.
§  429.
(1)
W razie zagubienia lub zniszczenia karty powołania, należy na prośbę powołanego wystawić duplikat karty powołania. Duplikat wystawia komendant rejonu uzupełnień lub ta władza wojskowa, która przeprowadza powołanie do ćwiczeń. Duplikatu biletu na przejazd nie wystawia się.
(2)
Zagubienie lub zniszczenie karty powołania nie zwalnia powołanego od obowiązku stawienia się we właściwej jednostce organizacyjnej w terminie wskazanym w tym dokumencie.
§  430.
(1)
Powołanie do czynnej służby wojskowej (zasadniczej, przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych) może być zarządzone również za pomocą obwieszczeń ogłoszonych publicznie i rozplakatowanych.
(2)
W tym przypadku władze wojskowe przesyłają odpowiednie obwieszczenia władzom administracji ogólnej, które polecają zarządom gmin należyte ich ogłoszenie i rozplakatowanie.
(3)
Obwieszczenia o powołaniu do służby wojskowej powinny być rozplakatowane przez zarządy gmin na widocznym miejscu na głównych ulicach, placach targowych, stacjach kolejowych, przy kościołach, szkołach, czytelniach, hotelach itp. oraz w takich miejscach, gdzie ludność zazwyczaj się gromadzi.
(4)
Niezależnie od rozplakatowania obwieszczeń zarządy gmin powinny podać treść tych obwieszczeń do wiadomości ogółu ludności, w sposób w danej gminie przyjęty.
§  431.
Koszty wszelkiego rodzaju ogłoszeń lub obwieszczeń o powołaniu do czynnej służby wojskowej pokrywa się z budżetu Ministerstwa Spraw Wojskowych.
§  432.
(1)
Komendant rejonu uzupełnień sporządza na podstawie zawiadomień przełożonych jednostek organizacyjnych wykazy osób, które otrzymały kartę powołania lub podlegały wcieleniu na podstawie publicznych obwieszczeń lub w inny sposób, a które nie stawiły się w jednostkach organizacyjnych w wyznaczonym terminie i niestawiennictwa nie usprawiedliwiły.
(2)
Wykazy te przesyła komendant rejonu uzupełnień do powiatowych władz administracji ogólnej celem poszukiwania uchylających się od służby wojskowej.
(3)
Komendant rejonu uzupełnień sporządza na uchylających się doniesienia karne z przytoczeniem w nich daty doręczenia karty powołania, nazwy władzy, która doręczenia dokonała oraz faktu nieusprawiedliwionego niestawienia się powołanego do służby wojskowej. Doniesienie należy skierować do wojskowego prokuratora okręgowego właściwego dla tej jednostki organizacyjnej, do której powołany miał się stawić.
§  433.
(1)
Powołanych, którzy uchylali się od stawienia się do czynnej służby wojskowej, należy w razie ich ujęcia odstawić:
a)
jeżeli ujęty należy ewidencyjnie do tej komendy rejonu uzupełnień, do której należy powiat, w którym został ujęty - do tej komendy rejonu uzupełnień;
b)
we wszystkich innych przypadkach - do najbliższej komendy garnizonu (miasta).
(2)
Komendanci rejonów uzupełnień przesyłają protokoły ujęcia (doprowadzenia), otrzymane od powiatowych władz administracji ogólnej lub za pośrednictwem komend garnizonu (miast), do wojskowego prokuratora okręgowego w ślad za doniesieniem karnym.

Do art. 124.

§  434.
(1)
Powołani obowiązani są stawić się do czynnej służby wojskowej w miejscu i w dniu oznaczonym w karcie powołania, karcie mobilizacyjnej lub w publicznym obwieszczeniu.
(2)
Jeżeli żołnierz rezerwy został wezwany do natychmiastowego stawienia się, wolno mu korzystać ze zwłoki dwugodzinnej w celu uregulowania swych spraw osobistych.
(3)
Przepis ust. (2) dotyczy również wezwań na ćwiczenia doraźne zarządzone sposobem alarmowym (§ 423 ust. (4)).
§  435.
(1)
Powołani do czynnej służby wojskowej mają zgłosić się we własnej odzieży oraz z tymi przedmiotami lub przyborami, które władze wojskowe powołujące do służby poleciły przynieść z sobą.
(2)
Oficerowie rezerwy, którzy otrzymali dodatek na wyekwipowanie, powinni zgłosić się do służby wojskowej w mundurze i z oporządzeniem.
(3)
Żołnierze rezerwy, pospolitego ruszenia lub pomocniczej służby wojskowej, powołani do czynnej służby wojskowej, powinni przynieść z sobą dokumenty wzywające ich do służby wojskowej (kartę powołania, kartę mobilizacyjną), jak również posiadane wojskowe dokumenty osobiste (oficerską książeczkę wojskową, książeczkę wojskową lub zaświadczenie).
§  436.
(1)
W razie powierzenia żołnierzowi umundurowania wojskowego lub poszczególnych jego części, pozostających u niego na przechowaniu w czasie niepełnienia przez niego czynnej służby wojskowej - obowiązany jest on stawić się do służby w umundurowaniu lub w tych jego częściach, które zostały mu powierzone.
(2)
Obowiązkiem żołnierza jest dbać o należyte utrzymanie powierzonego mu munduru; munduru (jego części) wolno używać tylko w czasie pełnienia czynnej służby wojskowej.
(3)
Za pozbycie, zniszczenie lub utratę munduru (jego części) osoba, której mundur powierzono, odpowiada karnie lub dyscyplinarnie, stosownie do natury przewinienia; ponosi też odpowiedzialność materialną za wszelkie szkody wyrządzone z winy umyślnej lub przez niedbalstwo (brak staranności).
§  437.
(1)
Każde nieusprawiedliwione spóźnienie się do czynnej służby wojskowej będzie karane sądownie lub dyscyplinarnie.
(2)
Żołnierzy rezerwy, pospolitego ruszenia lub zaliczonych do pomocniczej służby wojskowej, którzy spóźnili się na ćwiczenia wojskowe z własnej winy więcej niż o 3 dni, można zwolnić, jeżeli powołanie na najbliższe ćwiczenia wojskowe w tym samym roku kalendarzowym będzie możliwe. Jeżeli za opóźnienie zostali ukarani dyscyplinarnie, zwolnienie z szeregów następuje po odbyciu kary dyscyplinarnej.
(3)
Przepis ust. (2) o zwolnieniu z ćwiczeń z powodu opóźnionego stawiennictwa nie stosuje się do ćwiczeń doraźnych oraz do ćwiczeń wynikających z odbywania uzupełniającej służby wojskowej.
§  438.
(1)
Przełożeni gmin mają czuwać nad terminowym wyjazdem powołanych do czynnej służby wojskowej.
(2)
W razie stwierdzenia, że powołany mimo doręczenia mu karty powołania nie wyjechał we właściwym czasie do wyznaczonej jednostki organizacyjnej, przełożony gminy jest obowiązany odstawić go za pośrednictwem swych organów do powiatowej władzy administracji ogólnej, która z doprowadzonym ma postąpić w sposób wskazany w § 433.
(3)
Organa policji obowiązane są udzielać przełożonym gmin koniecznej pomocy dla pokonania oporu odstawianych oraz z własnej inicjatywy przy sposobności pełnienia służby śledzić uchylających się, zatrzymywać ich i doprowadzać do powiatowej władzy administracji ogólnej.

Do art. 125.

§  439.
(1)
Niestawienie się do czynnej służby wojskowej (zasadniczej, na przeszkolenie wojskowe lub na ćwiczenia wojskowe) może być usprawiedliwione tylko obłożną chorobą powołanego uniemożliwiającą mu stawienie się do służby.
(2)
Niestawienie się do czynnej służby wojskowej, wynikającej z obowiązku pełnienia uzupełniającej służby wojskowej, określają §§ 393 i nast.
§  440.
(1)
W razie niemożności stawienia się z powodu obłożnej choroby do zasadniczej służby wojskowej lub na przeszkolenie wojskowe należy najdalej do 5 dni przed upływem terminu wskazanego w karcie powołania zawiadomić o tym komendanta rejonu uzupełnień za pośrednictwem właściwego zarządu gminy, dołączając do zawiadomienia otrzymaną kartę powołania oraz świadectwo lekarskie, stwierdzające obłożną chorobę i niezdolność do podróży. Zawiadomienia nadesłane po tym terminie, a uzasadnione stanem chorobowym, należy przyjmować.
(2)
Świadectwo lekarskie powinno być wystawione przez lekarza powiatowego; w razie niemożności uzyskania takiego świadectwa, należy przedstawić świadectwo lekarza prywatnego, na którym przełożony gminy powinien stwierdzić powody niemożności uzyskania świadectwa lekarza powiatowego. Koszty świadectwa lekarskiego ponosi powołany.
(3)
W świadectwie lekarskim należy stwierdzić:
a)
że powołany jest obłożnie chory (z dokładnym podaniem rodzaju choroby);
b)
że choroba czyni powołanego niezdolnym do przejazdu do jednostki organizacyjnej, do której został powołany;
c)
przypuszczalny czas trwania choroby;
d)
czy choroba lub kalectwo nie zostały wywołane rozmyślnie.
(4)
W razie niemożności przedstawienia świadectwa lekarskiego, powołany powinien przedstawić zaświadczenie przełożonego gminy, w którym należy stwierdzić, że powołany jest obłożnie chory i podać powody, dla których nie można przedstawić świadectwa lekarskiego.

Powołani, którzy przesłali do komendy rejonu uzupełnień tylko zaświadczenie przełożonego gminy, są obowiązani przesłać do komendy rejonu uzupełnień najdalej w ciągu 14 dni świadectwo lekarskie zawierające dane wymienione w ust. (3).

§  441.
(1)
Komendant rejonu uzupełnień po otrzymaniu świadectwa lekarskiego postępuje w sposób następujący:
a)
jeżeli według świadectwa lekarskiego czas trwania choroby przekraczać będzie okres 21 dni od terminu wyznaczonego do stawienia się w jednostce organizacyjnej - zarządza przesunięcie terminu stawienia się do najbliższego wcielenia następnego rocznika lub dodatkowego wcielenia tego samego rocznika; jeżeli według świadectwa lekarskiego obłożna choroba jest tego rodzaju, iż w jej następstwie zdolność poborowego do służby wojskowej ulegnie zmianie, komendant rejonu uzupełnień bądź to wdraża postępowanie rewizyjne, jeśli chodzi o powołanie do przeszkolenia wojskowego, bądź też jeśli chodzi o powołanie do zasadniczej służby wojskowej zwraca się do powiatowej władzy administracji ogólnej o ponowne zbadanie z urzędu przez komisję poborową zdolności poborowego do służby wojskowej;
b)
jeżeli według świadectwa lekarskiego czas trwania choroby nie będzie przekraczać 21 dni i pozostaje bez następstw dla zdolności do służby wojskowej, komendant rejonu uzupełnień wysyła powołanemu przez zarząd gminy nową kartę powołania i bilet na przejazd, jeżeli powołanemu służy prawo do przejazdu na koszt Skarbu Państwa.
(2)
W razie otrzymania tylko zaświadczenia przełożonego gminy o obłożnej chorobie powołanego komendant rejonu uzupełnień wzywa powołanego przez zarząd gminy do niezwłocznego przedstawienia świadectwa lekarskiego. W razie jego niedostarczenia w ciągu dni 14 (§ 440 ust. (4)) komendant rejonu uzupełnień postępuje z takim powołanym jak z uchylającym się od służby.
§  442.
(1)
Jeżeli powołany do zasadniczej służby wojskowej lub do przeszkolenia wojskowego nie może stawić się do służby z powodu obłożnej choroby również w nowym wyznaczonym mu terminie (§ 441 ust. (1) lit. b)), powinien co najmniej na 5 dni przed upływem nowego terminu stawienia się przedstawić komendantowi rejonu uzupełnień ponownie świadectwo lekarskie wystawione w sposób określony w § 440 ust. (3). Zawiadomienia nadesłane po tym terminie, a uzasadnione stanem chorobowym, należy przyjmować.
(2)
Komendant rejonu uzupełnień oba przedstawione świadectwa traktuje łącznie, o ile chodzi o czas trwania choroby i jej następstwa, i postępuje stosownie do przepisu § 441.
§  443.
O zarządzeniach, wydanych w związku z obłożną chorobą powołanego do zasadniczej służby wojskowej lub na przeszkolenie wojskowe, zawiadamia komendant rejonu uzupełnień przełożonego jednostki organizacyjnej, do której powołany był przeznaczony.
§  444.
(1)
Jeżeli zgłoszenie się powołanego na ćwiczenia wojskowe nie może nastąpić w wyznaczonym terminie z powodu obłożnej choroby, powołany powinien udowodnić to władzy wojskowej, która go powołała na ćwiczenia wojskowe, świadectwem lekarskim, określającym wyraźnie stan choroby oraz stwierdzającym, że chory jest niezdolny do podróży. Równocześnie powinien on zwrócić kartę powołania. Świadectwo lekarskie powinno być wystawione przez lekarza powiatowego.
(2)
W razie niemożności przedstawienia takiego świadectwa należy przedstawić świadectwo lekarza prywatnego, na którym przełożony gminy powinien potwierdzić, że nie można było uzyskać świadectwa lekarza powiatowego. W razie niemożności uzyskania w ogóle świadectwa lekarskiego, okoliczność ta powinna być stwierdzona przez zarząd gminy.
(3)
Osoby te mają być powołane do służby wojskowej ponownie w najbliższym okresie powoływania na ćwiczenia wojskowe.
§  445.
(1)
Termin odbywania przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń wojskowych może być na prośbę powołanego odroczony do roku następnego lub na inny termin w tym samym roku kalendarzowym:
a)
w razie obłożnej choroby powołanego albo w razie ciężkiego uszkodzenia zdrowia lub kalectwa;
b)
w przypadku konieczności wyjazdu za granicę w celach naukowych, przemysłowych lub kuracyjnych;
c)
gdy powołany do ćwiczeń wojskowych jest jedynym lekarzem w gminie;
d)
w ważnych sprawach osobistych i rodzinnych wymagających jego obecności.
(2)
Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniach o powołaniu do przeszkolenia wojskowego lub na ćwiczenia wojskowe może określić również inne przypadki uzasadniające odroczenie przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń wojskowych.
§  446.
Prośby o odroczenie terminu przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń wojskowych wnoszą:
a)
oficerowie i podchorążowie rezerwy, pospolitego ruszenia i pomocniczej służby wojskowej - należący do jednostek organizacyjnych wojska stałego - do przełożonego jednostki organizacyjnej, do której należą ewidencyjnie;
b)
podoficerowie i szeregowcy rezerwy, pospolitego ruszenia i pomocniczej służby wojskowej - należący do jednostek organizacyjnych wojska stałego, jak również osoby wymienione pod 1it. a) o nieustalonej przynależności ewidencyjnej - do komendanta rejonu uzupełnień;
c)
oficerowie rezerwy, pospolitego ruszenia i pomocniczej służby wojskowej, należący do korpusów osobowych marynarki wojennej - do Szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej;
d)
podoficerowie, podchorążowie i szeregowcy rezerwy, pospolitego ruszenia i pomocniczej służby wojskowej marynarki wojennej - do Dowódcy Floty lub Dowódcy Flotylli Rzecznej w zależności od swego przydziału ewidencyjnego;
e)
żołnierze wojska stałego rezerwy, pospolitego ruszenia i pomocniczej służby wojskowej, należący ewidencyjnie do jednostek organizacyjnych marynarki wojennej lub jednostek organizacyjnych wojska, przydzielonych do marynarki wojennej - do Dowódcy Floty lub Dowódcy Flotylli Rzecznej w zależności od służbowego podporządkowania jednostki organizacyjnej, do której należą;
f)
żołnierze Obrony Narodowej - do przełożonego jednostki organizacyjnej Obrony Narodowej, do której mają przydział.
§  447.
(1)
Do próśb o odroczenie terminu przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń wojskowych należy załączyć:
a)
w przypadkach wymienionych w § 445 ust. (1) lit. a) - świadectwo lekarskie lub zaświadczenie o chorobie wystawione w sposób określony w § 444;
b)
w przypadkach wymienionych w § 445 ust. (1) lit. b) - zaświadczenie stwierdzające konieczność wyjazdu za granicę, wydane przez właściwe władze państwowe;
c)
w przypadkach wymienionych w § 445 ust. (1) lit. c) i d) - zaświadczenie wydane przez powiatową władzę administracji ogólnej, stwierdzające konieczność odroczenia przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń albo ich przesunięcia;
d)
w przypadkach wymienionych w § 445 ust. (2) - zaświadczenia i dokumenty, jakie będą przewidziane w zarządzeniu Ministra Spraw Wojskowych o powołaniu na przeszkolenie wojskowe lub ćwiczenia wojskowe.
(2)
Prośby powinny być wnoszone przynajmniej na 4 tygodnie przed terminem, wyznaczonym dla stawienia się powołanego do służby. Późniejsze wniesienie prośby może nastąpić, gdy powody, uzasadniające konieczność odroczenia przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń, powstały po tym terminie lub też w sposób niezawiniony przez interesowanego doszły później do jego wiadomości, albo też z powodu otrzymania karty powołania w terminie uniemożliwiającym wniesienie prośby w terminie.
§  448.
(1)
O odroczeniu terminu odbywania przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń wojskowych orzekają władze wymienione w § 446.
(2)
Przełożeni jednostek organizacyjnych zawiadamiają o przypadkach odroczenia przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych komendanta rejonu uzupełnień.
(3)
W razie odmownego załatwienia prośby o odroczenie terminu przeszkolenia wojskowego lub ćwiczeń wojskowych, powołani mogą odwołać się w terminie 7 dni, licząc od dnia doręczenia odmownej decyzji, w drodze przez władzę wojskową, która wydała decyzję odmowną:
a)
wymienieni w § 446 pod lit. a), b) i f) - do dowódcy okręgu korpusu,
b)
wymienieni w § 446 pod lit. c) - do Ministra Spraw Wojskowych,
c)
wymienieni w § 446 lit. d) i e) - do Szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej.
(4)
Orzeczenie władzy odwoławczej jest ostateczne. Jeżeli powołany pełni czynną służbę wojskową, a odwołanie jego zostanie uwzględnione, należy go niezwłocznie zwolnić z szeregów.
§  449.
(1)
Władze rządowe i samorządu terytorialnego oraz instytucje społeczne, współpracujące z Siłami Zbrojnymi w dziedzinie obrony Państwa, mogą na 4 tygodnie przed rozpoczęciem ćwiczeń wojskowych występować z urzędu z wnioskami o odroczenie terminu ćwiczeń podległym im funkcjonariuszom (pracownikom), jeżeli powołanie takiej osoby byłoby połączone z istotną szkodą dla działalności władzy (instytucji) ; we wniosku należy podać wszystkie dane ewidencyjne powołanego.
(2)
Wnioski (indywidualne) o odroczenie terminu ćwiczeń kierują władze rządowe i samorządu terytorialnego oraz instytucje społeczne do władz wojskowych wymienionych w § 446.
(3)
W razie odmownego załatwienia wniosku mogą władze rządowe i samorządu terytorialnego oraz instytucje społeczne zwrócić się z odpowiednim wnioskiem w drodze przez władzę wojskową, która wydała odmowną decyzję, do władz, wymienionych w § 448 ust. (3), które rozstrzygają ostatecznie.

Do art. 128.

§  450.
(1)
Przerwy w odbywaniu czynnej służby wojskowej mogą być zarządzone tylko, o ile chodzi o odbywanie zasadniczej służby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego. Czas ćwiczeń wojskowych nie będzie przerywany.
(2)
Przerwy służby wojskowej będą zarządzone tylko z urzędu (względy wyszkoleniowe).
§  451.
(1)
Przerwy służby wojskowej zarządza Minister Spraw Wojskowych.
(2)
Zarządzenie przerwy służby wojskowej dotyczyć może bądź to określonych roczników, bądź to grup żołnierzy; może ono rozciągać się na cały obszar Państwa, bądź też tylko na pewne terytorialnie oznaczone jego części.
§  452.
(1)
Na skutek zarządzonej przerwy służby wojskowej przełożeni jednostek organizacyjnych zwalniają żołnierzy, których dotyczy przerwa służby wojskowej, w terminie oznaczonym w zarządzeniu Ministra Spraw Wojskowych, zawiadamiając o przerwie służby wojskowej i terminie zwolnienia z szeregów komendanta rejonu uzupełnień.
(2)
Żołnierze zwolnieni z szeregów na skutek zarządzonej przerwy przechodzą do kategorii osób stanu urlopowanych.

Do art. 129.

§  453.
(1)
Prawo do ulg w wykonywaniu obowiązku służby wojskowej z tytułu czynnego udziału w pracach przysposobienia wojskowego służy tylko żołnierzom odbywającym czynną służbę wojskową w jednostkach organizacyjnych wojska.
(2)
Z ulg korzystać mogą osoby, obowiązane do odbycia zasadniczej służby wojskowej (poborowi, ochotnicy), oraz osoby, obowiązane do służby w rezerwie lub w pospolitym ruszeniu.
(3)
Rodzaj i zakres ulg dla poborowych (ochotników) jest zależny od stwierdzonego przez właściwe władze stopnia i rodzaju wyszkolenia w przysposobieniu wojskowym oraz od rodzaju broni, do której poborowy (ochotnik) został wcielony, dla rezerwistów zaś i obowiązanych do służby w pospolitym ruszeniu - od stwierdzenia przez właściwe władze czasu pracy w przysposobieniu wojskowym, odpowiadającego temu rodzajowi broni lub służby, do którego dany żołnierz posiada przydział ewidencyjny.
§  454.
(1)
Stopień wyszkolenia w przysposobieniu wojskowym stwierdzają świadectwa, wystawione przez właściwe władze przysposobienia wojskowego lub komendantów batalionów (samodzielnych kompanii) Junackich Hufców Pracy; wzory świadectw ustalają szczególne zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych.
(2)
Władze wymienione w ust. (1) wystawiają świadectwa biorącym czynny udział w pracy przysposobienia wojskowego po ukończeniu II stopnia przysposobienia wojskowego ogólnego lub specjalnego.
(3)
Ważność świadectw trwa przez dwa lata od daty wystawienia. Może być ona przedłużona na okres dalszy przez władze uprawnione do ich wystawiania, jeżeli dana osoba bierze nadal czynny udział w pracach przysposobienia wojskowego.
§  455.
(1)
Komendanci obwodów (rejonów) przysposobienia wojskowego, komendanci batalionów (samodzielnych kompanii) Junackich Hufców Pracy oraz komendanci ośrodków przysposobienia wojskowego specjalnego przesyłają każdego roku komendantom rejonów uzupełnień wykazy imienne osób obowiązanych do czynnej służby wojskowej, którym przysługują ulgi z tytułu ukończonego II stopnia przysposobienia wojskowego ogólnego lub specjalnego.
(2)
Wykazy należy przesyłać w terminach:
a)
do 1 września dla osób, które na obozach i kursach letnich ukończyły II stopień p.w. lub ukończyły drugi stopień przysposobienia wojskowego specjalnego;
b)
do 15 grudnia dla osób, które w okresie jesiennym ukończyły skoszarowane kursy II stopnia p.w.;
c)
do 15 marca dla osób, które w okresie zimowym ukończyły II stopień p.w.
(3)
Na podstawie tych wykazów komendanci rejonów uzupełnień wpisują ukończenie przez poborowego (ochotnika) II stopnia przysposobienia wojskowego ogólnego lub specjalnego w wojskowych dokumentach ewidencyjnych, stosownie do obowiązujących w tym względzie przepisów.
§  456.
Ukończenie II stopnia przysposobienia wojskowego ogólnego lub specjalnego daje obowiązanym do odbycia zasadniczej służby wojskowej (poborowym, ochotnikom):
a)
prawo do ulg w służbie wojskowej;
b)
prawo do otrzymania urlopu czasowego.
§  457.
Ulgi w służbie wojskowej (§ 456 lit. a)) polegają na:
a)
prawie do noszenia na mundurze wojskowym odznaki ukończenia II stopnia przysposobienia wojskowego;
b)
prawie do otrzymywania zezwoleń na wychodzenie z koszar tudzież do otrzymywania przepustek w niedziele i święta również w trzech pierwszych miesiącach służby;
c)
otrzymywaniu urlopów świątecznych oraz urlopów okolicznościowych na święto wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego tego powiatu, w którym dana osoba otrzymała wyszkolenie przysposobienia wojskowego;
d)
przyznawaniu pierwszeństwa przy wyznaczaniu do szkół (kursów) podoficerskich (równorzędnych);
e)
przyśpieszonym awansie do stopnia st. szeregowca (równorzędnego) w razie dobrych postępów w szkole podoficerskiej lub w szkole (kursie) kształcącym na oficerów rezerwy;
f)
przyśpieszonym awansie do stopnia kaprala.
§  458.
(1)
Urlopu czasowego udziela przełożony o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku tym podoficerom i szeregowcom, którzy posiadali w dniu wcielenia ich do szeregów ważne świadectwo z ukończenia II stopnia przysposobienia wojskowego ogólnego lub specjalnego, a którzy nie odbywają skróconej zasadniczej służby wojskowej w myśl ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym.
(2)
Urlop ten wynosi we wszystkich rodzajach wojska 4 tygodnie i udziela się go jednorazowo lub w 2 terminach w sposób następujący:
a)
urlop jesienny w pierwszym roku służby po powrocie z ćwiczeń z koncentracji letniej;
b)
urlop letni w drugim roku służby w ciągu miesiąca czerwca lub lipca.
§  459.
Poborowym (ochotnikom), którzy stracili prawo do odbywania skróconej zasadniczej służby wojskowej, nie przysługują żadne ulgi z tytułu posiadania świadectwa z ukończenia II stopnia przysposobienia wojskowego.
§  460.
(1)
Przyznanie ulg poborowemu (ochotnikowi) z tytułu ukończenia II stopnia przysposobienia wojskowego ogłasza się w rozkazach dziennych po wcieleniu do jednostki organizacyjnej.
(2)
Ukończenie II stopnia przysposobienia wojskowego ogólnego i specjalnego należy uwidocznić w legitymacjach osobistych podoficerów i szeregowców oraz w ich dokumentach ewidencyjnych prowadzonych w pododdziałach.
§  461.
Ulgi dla obowiązanych do służby wojskowej w rezerwie lub w pospolitym ruszeniu polegają:
a)
na przyznaniu ulg w czasie odbywania przeszkolenia wojskowego;
b)
na zaliczeniu pracy w przysposobieniu wojskowym na poczet zwyczajnych ćwiczeń wojskowych w rezerwie i w pospolitym ruszeniu;
c)
na przyśpieszeniu awansów dla podoficerów rezerwy i pospolitego ruszenia.
§  462.
Żołnierze rezerwy i pospolitego ruszenia z tytułu ukończenia II stopnia przysposobienia wojskowego lub kursu specjalnego korzystają w czasie przeszkolenia wojskowego z ulg wymienionych w § 457.
§  463.
(1)
Zaliczenie pracy w przysposobieniu wojskowym na poczet zwyczajnych ćwiczeń wojskowych w rezerwie i w pospolitym ruszeniu może nastąpić tylko co do tych żołnierzy rezerwy i pospolitego ruszenia, którzy uczestniczą w pracach przysposobienia wojskowego, odpowiadających temu rodzajowi broni lub służby, do którego dany żołnierz posiada przydział ewidencyjny.
(2)
Przepis ust. (1) nie dotyczy pilotów i obserwatorów rezerwy lotnictwa w przypadku odbywania przez pilotów płatnych lotów ochotniczych w ośrodkach przysposobienia wojskowego.
§  464.
(1)
Pod warunkami określonymi w § 463 należy zaliczać na poczet jednego zwyczajnego ćwiczenia wojskowego w rezerwie lub w pospolitym ruszeniu:
a)
oficerom rezerwy i pospolitego ruszenia - dwa lata pracy w przysposobieniu wojskowym w charakterze dowódcy lub instruktora, z dopuszczalną przerwą, wynoszącą w sumie nie więcej niż 6 miesięcy,
b)
podoficerom i szeregowcom rezerwy i pospolitego ruszenia - z wyjątkiem specjalistów, powołanych do tych jednostek organizacyjnych, które każdorazowo określa Minister Spraw Wojskowych w rozkazie o powołaniu rezerwistów - 1 rok pracy w przysposobieniu wojskowym w charakterze instruktora lub 2 lata pracy w innym charakterze, z dopuszczalną przerwą przy jednorocznej pracy 3 miesięcy, przy dwuletniej pracy 6 miesięcy.
(2)
W ten sposób mogą być zaliczone oficerom rezerwy i pospolitego ruszenia dwa ostatnie ćwiczenia wojskowe w rezerwie lub w pospolitym ruszeniu, nie więcej jednak niż 8 tygodni ćwiczeń, zaś podoficerom i szeregowcom rezerwy i pospolitego ruszenia jedno ostatnie ćwiczenie w rezerwie lub w pospolitym ruszeniu, jednak nie więcej niż 4 tygodnie ćwiczeń.
(3)
Czas udziału żołnierzy rezerwy i pospolitego ruszenia, uczestników przysposobienia wojskowego konnego, w koncentracjach specjalnych z wojskami zalicza się na poczet najbliższego ćwiczenia rezerwy (pospolitego ruszenia) w stosunku dzień za dzień; nie należy ich powoływać do jednostek macierzystych w roku odbycia koncentracji specjalnej.
§  465.
(1)
Podstawą do zaliczenia prac w przysposobieniu wojskowym na poczet ćwiczeń zwyczajnych w rezerwie lub pospolitym ruszeniu są zaświadczenia, wystawiane oficerom rezerwy przez dowódców okręgów korpusów, a podoficerom i szeregowcom rezerwy i pospolitego ruszenia przez przełożonych właściwych jednostek organizacyjnych - na podstawie opinii komendantów obwodów (rejonów) przysposobienia wojskowego lub dowódców kursów instruktorskich przysposobienia wojskowego, lub też komendantów ośrodków przysposobienia wojskowego specjalnego. Podstawą do zaliczenia prac w przysposobieniu wojskowym w Junackich Hufcach Pracy są zaświadczenia wystawiane dla oficerów przez komendantów okręgowych Junackich Hufców Pracy, a dla podoficerów przez komendantów jednostek organizacyjnych Junackich Hufców Pracy. Podstawą do zaliczenia prac w przysposobieniu wojskowym kobiet na poczet przeszkolenia do pomocniczej służby wojskowej są zaświadczenia wydawane przez jednostki organizacyjne szkolące.
(2)
Wzory wymienionych w ust. (1) zaświadczeń ustalają szczególne zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych.
(3)
Na podstawie wymienionych w ust. (1) zaświadczeń przełożony jednostki organizacyjnej, do której dana osoba należy ewidencyjnie, zalicza odbytą pracę w przysposobieniu wojskowym na poczet zwyczajnych wojskowych ćwiczeń w rezerwie lub w pospolitym ruszeniu, zawiadamiając o zaliczeniu komendanta rejonu uzupełnień, ponadto co do oficerów przy dołączeniu zaświadczenia, wystawionego przez dowódcę okręgu korpusu, także właściwego przełożonego na szczeblu Ministerstwa Spraw Wojskowych, celem uwidocznienia zaliczenia w ewidencji personalnej oficerów rezerwy i pospolitego ruszenia.
§  466.
Podoficerom rezerwy i pospolitego ruszenia, pracującym w przysposobieniu wojskowym w charakterze instruktorów co najmniej 2 lata, przysługuje prawo do mianowania do następnego stopnia. Mianowanie może nastąpić jedynie w czasie odbywania ćwiczeń wojskowych. Mianowanie przeprowadza przełożony jednostki organizacyjnej, w której podoficer odbywa ćwiczenia. Wniosek nominacyjny przedstawia komendant obwodu (rejonu) przysposobienia wojskowego lub komendant okręgu Junackich Hufców Pracy, w którym podoficer ten pracował jako instruktor. Za pracę w przysposobieniu wojskowym mianować można tylko jeden raz.

Do art. 130.

§  467.
(1)
Zaliczenie obywatelowi polskiemu służby wojskowej, odbytej w państwie obcym przed uzyskaniem obywatelstwa polskiego, może nastąpić na prośbę interesowanego, popartą dowodami odbycia tej służby.
(2)
Za dowody odbycia służby w państwie obcym uważa się dokumenty władz obcych lub polskich, stwierdzające odbycie służby, oraz urzędowo poświadczone ich odpisy. Co do wystarczalności przedstawionych dowodów orzeka każdorazowo Minister Spraw Wojskowych.
(3)
Zaliczenie służby wojskowej, odbytej w państwie obcym w całości lub części na poczet służby wojskowej w Państwie Polskim, zależy od swobodnego uznania Ministra Spraw Wojskowych.

Do art. 131.

§  468.
O zwolnieniu z czynnej służby wojskowej zawiadamiają przełożeni jednostek organizacyjnych komendanta rejonu uzupełnień, który czas odbytej czynnej służby wojskowej zapisuje w ewidencji wojskowej.
§  469.
(1)
Na poczet czasu przewidzianego jako czas trwania czynnej służby wojskowej (art. 131 ust. (1)) nie zalicza się czasu kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem sądowym lub orzeczeniem władzy administracyjnej, a odbywanej przez żołnierza w czasie czynnej służby wojskowej, tudzież czasu trwania aresztu tymczasowego, jeżeli nastąpiło skazanie za czyn będący podstawą zarządzenia aresztu tymczasowego.
(2)
Czas trwania kary pozbawienia wolności, oraz czas trwania aresztu tymczasowego ma być odsłużony bezpośrednio.

Do art. 132.

§  470.
(1)
Osoby powołane do czynnej służby wojskowej (zasadniczej, przeszkolenia lub ćwiczeń wojskowych) mają prawo do przejazdu koleją na koszt Skarbu Państwa wówczas, gdy odległość od stacji kolejowej, właściwej dla ich miejsca zamieszkania (pobytu), do miejsca, wyznaczonego dla zgłoszenia się do służby, wynosi 25 km lub więcej. W tym celu łącznie z kartą powołania otrzymują osoby powołane do czynnej służby wojskowej bilet (upoważnienie) na przejazd.
(2)
Osoby powołane do czynnej służby wojskowej (ust. (1)) otrzymują bilety na przejazd koleją również w tym przypadku, gdy odległość miejsca zamieszkania (pobytu) do właściwej stacji kolejowej, łącznie z odległością od tej stacji do miejsca wyznaczonego do zgłoszenia się do służby, wynosi 25 km lub więcej.
§  471.
(1)
Osoby powołane do czynnej służby wojskowej, których prawo do przejazdu koleją na koszt Skarbu Państwa wskutek usprawiedliwionego niedotrzymania terminu wygasło, mogą zgłaszać się do komendantów rejonów uzupełnień w celu wymiany dokumentu na przejazd.
(2)
W przypadku zagubienia przez powołanego biletu na przejazd nie należy wystawiać nowego biletu. Osoba, która bilet na przejazd zagubiła, obowiązana jest stawić się w terminie w wyznaczonej jednostce organizacyjnej wojskowej na własny koszt.
§  472.
(1)
Powołani do czynnej służby wojskowej drogą obwieszczeń, odbywają przejazd koleją na koszt Skarbu Państwa, na podstawie zaświadczeń wystawionych przez zarząd gminy miejsca zamieszkania (pobytu), jeżeli odległość miejsca zamieszkania (pobytu) powołanego do miejsca wyznaczonego dla zgłoszenia się do służby wynosi 25 km lub więcej (wzór Nr 12).
(2)
Zaświadczenia zarządu gminy, opatrzone okrągłą pieczęcią i podpisem przełożonego gminy, mają stwierdzać:
a)
że powołani przebywali na obszarze gminy w chwili wydania zaświadczenia;
b)
miejsce stawiennictwa;
c)
że odległość od miejsca zamieszkania (pobytu) do miejsca wyznaczonego dla zgłoszenia się do służby wynosi 25 km lub więcej, oraz
d)
że zaświadczenia te uprawniają do nabycia biletów wojskowych.
(3)
Na podstawie zaświadczeń określonych w ust. (2) kolejowe kasy osobowe wydają powołanym bilety wojskowe. Bilety te zakupują powołani z własnych funduszów, otrzymując zwrot wydatku po zgłoszeniu się do służby.
(4)
Osoby, które z powodu ubóstwa nie mogą pokryć kosztów przejazdu koleją, powinny zwrócić się niezwłocznie do właściwego zarządu gminy, który w porozumieniu z powiatową władzą administracji ogólnej lub komendantem rejonu uzupełnień wyda im dokument, uprawniający do kredytowanego przejazdu koleją na koszt Skarbu Państwa.
§  473.
(1)
Osoby, powołane do czynnej służby wojskowej, których miejsce zamieszkania jest odległe od najbliższej stacji kolejowej o 25 km lub więcej, mają być dostarczone do tej stacji kolejowej zbiorowo przez zarządy gmin najtańszymi środkami przewozowymi.
(2)
Jeżeli między miejscem zamieszkania powołanego, a miejscem wyznaczonym dla zgłoszenia się do służby, nie ma komunikacji kolejowej, a odległość pomiędzy tymi miejscowościami wynosi 25 km lub więcej, zarząd gminy ma dostarczyć powołanych najtańszym środkiem przewozowym do miejsca wyznaczonego dla zgłoszenia się do służby.
(3)
W przypadkach wymienionych w ust. (1) i (2) koszty przewozu powołanych osób zostaną zwrócone zarządom gmin ze Skarbu Państwa (z budżetu Ministerstwa Spraw Wojskowych) na podstawie przedstawionych dowodów.
§  474.
(1)
Przejazdy osób zamieszkałych stale za granicą celem odbycia służby wojskowej w kraju na wezwanie władz wojskowych odbywają się na koszt Skarbu Państwa.
(2)
Powołani pokrywają koszty przejazdu najtańszym środkiem lokomocji i drogą najkrótszą na terytorium obcego państwa z własnych funduszów, a po zgłoszeniu się do służby otrzymują zwrot poniesionych wydatków; w przypadku niemożności pokrycia tych wydatków przez powołanych z powodu ubóstwa, wydatki te pokrywa urząd konsularny R.P.
(3)
Zwrot wydatków na ten cel poniesionych otrzymują urzędy konsularne R.P. z budżetu Ministerstwa Spraw Wojskowych.
(4)
Na terytorium Państwa Polskiego przejazdy te odbywają się na zasadach ustalonych w §§ 470-473.
§  475.
Osoby czasowo przebywające za granicą, obowiązane do stawienia się do czynnej służby wojskowej w kraju, ponoszą koszty przejazdu z zagranicy do miejsca zamieszkania w kraju z własnych funduszów.
§  476.
(1)
Osobom zwolnionym z czynnej służby wojskowej służy prawo do przejazdu na koszt Skarbu Państwa z miejsca służby do miejsca zamieszkania (pobytu) w kraju, tylko kolejami na warunkach określonych w § 470.
(2)
Koszty przejazdów powrotnych do stałych miejsc zamieszkania za granicą pokrywają zwolnionym z czynnej służby wojskowej jednostki organizacyjne wojska lub marynarki wojennej.

Do art. 133.

§  477.
(1)
Oficerowie rezerwy, pospolitego ruszenia i pomocniczej służby wojskowej otrzymują oficerskie książeczki wojskowe, a podoficerowie i szeregowcy rezerwy, pospolitego ruszenia i pomocniczej służby wojskowej książeczki wojskowe lub zaświadczenia wojskowe.
(2)
Wzory wymienionych w ust. (1) wojskowych dokumentów osobistych, sposób ich wystawiania i doręczania oraz wskazówki jakim kategoriom podoficerów i szeregowców rezerwy, pospolitego ruszenia i pomocniczej służby wojskowej należy wydawać książeczki wojskowe, a jakim zaświadczenia wojskowe, określą oddzielne przepisy wydane przez Ministra Spraw Wojskowych.
§  478.
(1)
Jeżeli wojskowy dokument osobisty nie jest doręczany bezpośrednio osobie interesowanej, doręcza się go poszczególnym osobom przez zarządy gmin w czasie, oznaczonym przez władze wojskowe.
(2)
Przy doręczaniu wojskowych dokumentów osobistych obowiązuje tryb postępowania przepisany w art. 24-30 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym (Dz. U. R. P. Nr 36, poz. 341).
(3)
Powiatowe władze administracji ogólnej są obowiązane czuwać na terminowym doręczaniem przez zarządy gmin wojskowych dokumentów osobistych, przesłanych przez władze wojskowe celem doręczenia.
§  479.
W przypadkach niedoręczenia dokumentu adresatowi, lub też nieprzyjęcia przezeń dokumentu, należy stosować tryb postępowania przepisany w §§ 425-428.
§  480.
(1)
W razie utraty oficerskiej książeczki wojskowej należy w terminie dni 14 od dnia utraty zwrócić się do właściwej władzy o wydanie nowego dokumentu; w razie utraty innego dokumentu stwierdzającego stosunek danej osoby do powszechnego obowiązku wojskowego należy w tym samym terminie zwrócić się do właściwej władzy o wydanie duplikatu.
(2)
Osoby, które w terminie 14 dni nie wniosą podania wraz z wymaganymi załącznikami o wydanie duplikatu lub nowego dokumentu, będą uważane za nie posiadające dokumentu z własnej winy i pociągane do odpowiedzialności karnej w myśl przepisów ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym.
§  481.
(1)
Duplikaty zaświadczeń o zgłoszeniu się do rejestru poborowych wydają właściwe zarządy gmin (urzędy okręgowe, urzędy konsularne R.P.) na pisemną prośbę interesowanego.
(2)
Jako właściwy należy rozumieć ten zarząd gminy (urząd konsularny R.P.), w którego rejestrze poborowych zapisany jest starający się o duplikat.
§  482.
(1)
Duplikaty zaświadczeń, wystawione osobom zakwalifikowanym do kategorii A lub B tudzież ochotniczkom uznanym za zdolne do przeszkolenia wojskowego i do pomocniczej służby wojskowej, wydaje na pisemną prośbę ta powiatowa władza administracji ogólnej, w której listach poborowych wpisany jest proszący o duplikat.
(2)
Do próśb o wydanie duplikatu dokumentu poborowego, wystawionego dla osób wymienionych w ust. (1), należy dołączyć dowód, stwierdzający, że utrata dokumentu została zgłoszona we właściwym posterunku lub w komisariacie policji.
(3)
Właściwym posterunkiem (komisariatem) policji jest ten, w którego rejonie nastąpiła utrata dokumentu.
§  483.
(1)
Duplikaty dokumentów poborowych, stwierdzających całkowitą niezdolność do służby wojskowej (kat. E), wydają na pisemną prośbę te powiatowe władze administracji ogólnej, w których liście poborowych jest zapisany proszący o duplikat.
(2)
Proszący o duplikat powinien ogłosić utratę dokumentu jednorazowo w Dzienniku Wojewódzkim tego województwa, na którego obszarze utrata dokumentu nastąpiła, a na obszarze m.st. Warszawy w Warszawskim Dzienniku Wojewódzkim dla obszaru m.st. Warszawy. Dziennik ten powinien być w jednym egzemplarzu dołączony do podania o wydanie duplikatu. Od osób, wykazujących się świadectwem ubóstwa, przyjmie administracja Dziennika Wojewódzkiego (Warszawskiego Dziennika Wojewódzkiego) ogłoszenie bezpłatnie.
(3)
Duplikat nie będzie wydany wcześniej niż po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia utraty dokumentu.
§  484.
(1)
Utratę zaświadczenia wojskowego o zakwalifikowaniu poborowego do kategorii C lub D, oficerskiej książeczki wojskowej lub książeczki wojskowej należy zgłosić natychmiast w posterunku lub komisariacie policji, na których obszarze nastąpiła utrata dokumentu. Posterunek (komisariat) policji po spisaniu w tej sprawie protokołu wydaje interesowanemu poświadczenie o zgłoszeniu utraty dokumentu.
(2)
Utratę dokumentów wymienionych w ust. (1) należy ponadto ogłosić jednorazowo w Dzienniku Wojewódzkim tego województwa, na którego obszarze utrata dokumentu nastąpiła, a na obszarze m.st. Warszawy - w Warszawskim Dzienniku Wojewódzkim dla obszaru m.st. Warszawy. Od osób wykazujących się świadectwem ubóstwa, administracja Dziennika Wojewódzkiego (Warszawskiego Dziennika Wojewódzkiego) przyjmie ogłoszenie bezpłatnie. Duplikat zaświadczenia wojskowego o zakwalifikowaniu poborowego do kat. C lub D oraz duplikat książeczki wojskowej wydaje komenda rejonu uzupełnień. Nową oficerską książeczkę wojskową wydaje przełożony jednostki organizacyjnej, do której dany oficer ewidencyjnie należy.
(3)
Do podania o wydanie duplikatu lub nowego dokumentu należy dołączyć poświadczenie posterunku (komisariatu) policji o zgłoszeniu utraty dokumentu wojskowego oraz egzemplarz Dziennika Wojewódzkiego (Warszawskiego Dziennika Wojewódzkiego dla obszaru m.st. Warszawy), w którym utrata dokumentu została ogłoszona.
(4)
Osoby, które utraciły dokument wymieniony w ust. (1) z powodu klęski żywiołowej (pożar, powódź itp.), są wolne od zgłaszania utraty dokumentu w posterunku (komisariacie) policji i od ogłaszania utraty dokumentu w dzienniku wojewódzkim, jeżeli do podania dołączą zaświadczenie zarządu gminy lub posterunku (komisariatu) policji, że dokument wojskowy uległ zniszczeniu na skutek klęski żywiołowej.
(5)
Wydanie duplikatu lub nowego dokumentu wymienionego w ust. (1) może nastąpić po upływie 30 dni od ogłoszenia utraty w Dzienniku Wojewódzkim (Warszawskim Dzienniku Wojewódzkim dla obszaru m.st. Warszawy), a w razie przedstawienia zaświadczenia o utracie dokumentu wskutek klęski żywiołowej - niezwłocznie po wniesieniu podania.
§  485.
(1)
Wydanie duplikatu nowej karty mobilizacyjnej powinno nastąpić natychmiast po zgłoszeniu jej utraty w posterunku (komisariacie) policji i wniesieniu podania do komendy rejonu uzupełnień.
(2)
Do podania o wydanie duplikatu karty mobilizacyjnej należy dołączyć poświadczenie posterunku (komisariatu) policji o zgłoszeniu utraty.
§  486.
(1)
W razie zniszczenia jednego z dokumentów wymienionych w §§ 480-485, przez co rozumieć należy utrudnione posługiwanie się dokumentem z powodu jego podarcia, poplamienia itp. - należy zwrócić się:
a)
o wydanie nowej oficerskiej książeczki wojskowej do przełożonego jednostki organizacyjnej, do której dany oficer ewidencyjnie należy (§ 484 ust. (2));
b)
o wydanie innych dokumentów wojskowych niż wymienione w pkt a) - do komendanta rejonu uzupełnień;
c)
o wydanie duplikatu innych dokumentów stwierdzających stosunek danej osoby do powszechnego obowiązku wojskowego - do tej władzy, która dokument wystawiła.
(2)
Władza, jeżeli uzna to za potrzebne, wydaje duplikat lub nowy dokument, odbierając od dotychczasowego posiadacza dokument zniszczony. Dokument odebrany należy zniszczyć całkowicie przez jego spalenie, zaznaczając to na podaniu petenta o wydanie duplikatu lub nowego dokumentu.
1 Z dniem 21 stycznia 1941 r. zawiesza się moc obowiązującą § 398, zgodnie z § 2 rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1940 r. w porozumieniu z Ministrami: Spraw Zagranicznych i Spraw Wojskowych o wykonaniu art. 114 ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz.U.41.1.2).

Z dniem 5 maja 1945 r. przywraca się moc obowiązującą § 398, zgodnie z § 2 rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1940 r. w porozumieniu z Ministrami: Spraw Zagranicznych i Spraw Wojskowych o wykonaniu art. 114 ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz.U.41.1.2).

2 Z dniem 21 stycznia 1941 r. zawiesza się moc obowiązującą § 399, zgodnie z § 2 rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1940 r. w porozumieniu z Ministrami: Spraw Zagranicznych i Spraw Wojskowych o wykonaniu art. 114 ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz.U.41.1.2).

Z dniem 5 maja 1945 r. przywraca się moc obowiązującą § 399, zgodnie z § 2 rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1940 r. w porozumieniu z Ministrami: Spraw Zagranicznych i Spraw Wojskowych o wykonaniu art. 114 ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz.U.41.1.2).

3 Z dniem 21 stycznia 1941 r. zawiesza się moc obowiązującą § 400, zgodnie z § 2 rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1940 r. w porozumieniu z Ministrami: Spraw Zagranicznych i Spraw Wojskowych o wykonaniu art. 114 ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz.U.41.1.2).

Z dniem 5 maja 1945 r. przywraca się moc obowiązującą § 400, zgodnie z § 2 rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1940 r. w porozumieniu z Ministrami: Spraw Zagranicznych i Spraw Wojskowych o wykonaniu art. 114 ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz.U.41.1.2).