Część 3 - Pobór. - Wykonanie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1939.20.131

Akt utracił moc

Wersja od: 14 stycznia 1949 r.

CZĘŚĆ  III.

Pobór.

Rozdział  I.

Przepisy ogólne.

Do art. 27.

§  100.

(1) Pobór główny odbywa się na podstawie ogólnych i szczegółowych planów poboru.

(2) Ogólny plan poboru obejmuje obszar jednego województwa, a szczegółowy plan poboru - obszar jednego powiatu.

§  101.

(1) Ogólny plan poboru ustala wojewódzka władza administracji ogólnej w porozumieniu z dowódcą okręgu korpusu (terytorialnym dowódcą równorzędnym).

(2) Plan ten określa:

a) ilość komisyj poborowych (pomocniczych, specjalnych) na obszarze województwa;

b) miejsce urzędowania komisyj poborowych;

c) czas trwania poboru głównego w poszczególnych powiatach.

(3) Celem ułożenia ogólnego planu poboru powiatowe władze administracji ogólnej przesyłają, po porozumieniu się z właściwym komendantem rejonu uzupełnień, do dnia 1 marca wojewódzkiej władzy administracji ogólnej wnioski, obejmujące: ilość komisyj poborowych (pomocniczych, specjalnych) na obszarze powiatu, miejsce i termin ich urzędowania tudzież ilość poborowych podlegających przeglądowi określoną według gmin wchodzących w skład powiatu.

§ 102. Przy układaniu ogólnego planu poboru należy przestrzegać zasad następujących:

a) pobór główny, jeżeli nie został zarządzony przez Ministra Spraw Wojskowych w innym terminie w myśl art. 27 ust. (2), ma być przeprowadzony w czasie między 1 maja a 30 czerwca;

b) pobór ma być przeprowadzony powiatami w siedzibach powiatowych władz administracji ogólnej. Poza siedzibą powiatowej władzy administracji ogólnej pobór może być przeprowadzony w przypadkach, gdy tego wymaga wzgląd na interes ludności i na prawidłowe przeprowadzenie poboru;

c) poboru nie wolno wyznaczać na dni świąt narodowych, na niedziele oraz na dni wyznaczone celem przeprowadzenia wyborów do ciał ustawodawczych lub samorządowych; nie należy poboru wyznaczać również w święta kościoła rzymskokatolickiego obrządku łacińskiego, a w miejscowościach zamieszkałych w znacznej liczbie przez ludność wyznania greckokatolickiego w święta tego obrządku. W okolicach zamieszkałych w większości przez ludność innych wyznań, uznanych przez Państwo nie należy wyznaczać poboru w najuroczystsze święta tych wyznań.

§  103.

(1) Na obszarze jednego powiatu urzęduje zasadniczo jedna komisja poborowa.

(2) Jeżeli przy zachowaniu zasady wyrażonej w ust. (1) komisja poborowa nie mogłaby ukończyć swych prac do końca czerwca, należy na obszarze powiatu utworzyć pomocniczą komisję poborową.

(3) Pomocniczą komisję poborową tworzy się tylko na taką ilość dni, jaka jest potrzebna celem ukończenia poboru głównego w wyznaczonym terminie.

§ 104. Celem przeglądu poszczególnych grup poborowych mogą być tworzone komisje poborowe specjalne. Można je tworzyć w szczególności dla poborowych wymienionych w art. 40 ust. (2) oraz dla kobiet.

§  105.

(1) Ogólny plan poboru powinien być zestawiony do dnia 25 marca.

(2) Wyciągi z ogólnego planu poboru dotyczące powiatów przesyła niezwłocznie wojewódzka władza administracji ogólnej powiatowym władzom administracji ogólnej (zarządom miast posiadającym uprawnienia powiatowych władz administracji ogólnej), celem opracowania na tej podstawie szczegółowego planu poboru.

§  106.

(1) Szczegółowy plan poboru opracowują kierownicy władz, organizujący komisje poborowe, w porozumieniu z komendantem rejonu uzupełnień.

(2) Plan ten określa:

a) miejsce urzędowania komisji poborowej, a w razie utworzenia komisji pomocniczej lub specjalnej - także miejsce urzędowania tych komisyj;

b) imienny skład komisji poborowej (pomocniczej, specjalnej);

c) datę rozpoczęcia i ukończenia urzędowania komisji poborowej (pomocniczej, specjalnej) oraz oznaczenie daty rozpoczęcia i ukończenia czynności komisji w każdej miejscowości;

d) ilość poborowych w każdej gminie oraz ilość poborowych stających do przeglądu przed komisją poborową pomocniczą lub specjalną;

e) kolejność i datę stawania gmin do poboru;

f) ilość dni faktycznego urzędowania komisji poborowej w danym powiecie (mieście wydzielonym z powiatowego związku samorządowego).

(3) Jeżeli przed komisją poborową mają stawać poborowi należący do kategorii osób wymienionych w art. 40 ust. (2) szczegółowy plan poboru powinien zawierać również wskazanie kolejności szkół (kursów), których uczniowie stawać mają do poboru. Jako datę przeglądu tej kategorii poborowych należy przyjąć datę najbliższą po otrzymaniu przez nich końcowych świadectw szkolnych.

(4) Szczegółowy plan poboru przesyła kierownik władzy organizujący komisje poborowe do wojewódzkiej władzy administracji ogólnej w terminie przez nią wyznaczonym, oraz podaje plan ten do wiadomości komendantowi rejonu uzupełnień.

§  107.

(1) O zarządzeniu i terminie poboru głównego - jeżeli nie zachodzi przypadek określony w art. 27 ust. (4) - zawiadamia się ludność za pomocą obwieszczeń rozplakatowanych w miejscach najbardziej widocznych. Obok obwieszczeń powinien być rozplakatowany wyciąg ze szczegółowego planu poboru dla danej gminy (miasta) z opuszczeniem liczby poborowych przeznaczonych do przeglądu.

(2) Obwieszczenia mają wymieniać prawną podstawę zarządzenia poboru i kategorie osób podlegających poborowi; w obwieszczeniu należy ponadto umieścić pouczenia dotyczące trybu wnoszenia próśb o odroczenia zasadniczej służby wojskowej, warunków zaliczenia do pomocniczej służby wojskowej w myśl art. 50, o obowiązku przynoszenia z sobą do poboru dokumentów, stwierdzających tożsamość osoby, jej wykształcenie i zawód, wreszcie rygory karne za niedopełnienie obowiązku stawienia się do poboru.

(3) Szczegółowy plan poboru ma określać termin (datę i godzinę) oraz miejsce stawienia się do poboru.

(4) Treść obwieszczenia ustala Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, a wyciąg ze szczegółowego planu poboru - kierownik władzy organizujący komisję poborową.

(5) Koszty obwieszczeń pokrywa się z budżetu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

§  108.

(1) Minister Spraw Wewnętrznych może zarządzić inny niż określony w § 107 sposób wezwania do poboru.

(2) Dotyczy to w szczególności wezwania do poboru osób, należących do kategorii poborowych wymienionych w art. 40 ust. (2) oraz kobiet.

(3) Sposób wezwania do poboru osób wymienionych w ust. (2) określają w tym przypadku zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych.

Do art. 28.

§  109.

(1) Dodatkowe komisje poborowe urzędują w siedzibie tej powiatowej władzy administracji ogólnej, która jest właściwa dla miejscowości będącej siedzibą komendy rejonu uzupełnień.

(2) W uzasadnionych przypadkach może wojewódzka władza administracji ogólnej w porozumieniu z dowódcą okręgu korpusu (terytorialnym dowódcą równorzędnym) wyznaczyć jako miejsce urzędowania dodatkowej komisji poborowej również inną miejscowość.

§  110.

(1) Dodatkowe komisje poborowe są właściwe dla wszystkich powiatów, położonych na obszarze danej komendy rejonu uzupełnień.

(2) Przewodniczącym dodatkowej komisji poborowej jest kierownik władzy, oznaczonej w art. 31 ust. (1) lit. a), właściwej dla miejsca urzędowania komisji, lub jego zastępca.

§  111.

(1) Terminy urzędowania dodatkowych komisyj poborowych ustala kierownik powiatowej władzy administracji ogólnej, właściwej dla miejsca urzędowania komisji dodatkowej, w porozumieniu z innymi powiatowymi władzami administracji ogólnej, działającymi na obszarze danej komendy rejonu uzupełnień, oraz z komendantem rejonu uzupełnień.

(2) Komendant rejonu uzupełnień melduje o wyznaczonych terminach dowódcy okręgu korpusu (terytorialnemu dowódcy równorzędnemu) celem wyznaczenia lekarza wojskowego.

§ 112. Przegląd poborowych przedstawionych dodatkowej komisji poborowej odbywa się w ten sam sposób jak przegląd poborowych przed komisją poborową w czasie poboru głównego.

§  113.

(1) Podstawą urzędowania dodatkowej komisji poborowej są:

a) w stosunku do osób pochodzących z tego samego powiatu (miasta wydzielonego z powiatowego związku samorządowego), w którym urzęduje dodatkowa komisja poborowa - lista poborowych z tego powiatu (miasta);

b) w stosunku do osób pochodzących z innego powiatu (miasta) niż ten, w którym urzęduje dodatkowa komisja poborowa, - wyciągi z list poborowych, które w 2 egzemplarzach powinny przesłać do powiatowych władz administracji ogólnej organizujących dodatkowe komisje poborowe, władze prowadzące listy poborowych danych powiatów (miast).

(2) Orzeczenie o stopniu zdolności do służby wojskowej wpisuje dodatkowa komisja poborowa do listy poborowych lub do obu wyciągów z list poborowych, w sposób przewidziany dla komisji poborowych w czasie poboru głównego.

(3) Jeden egzemplarz wyciągu z list poborowych pozostaje w aktach powiatowej władzy administracji ogólnej, która organizuje pobór - drugi egzemplarz przesyła się władzy, która nadesłała wyciąg i która na jego podstawie wpisuje dane, dotyczące przeglądu, do listy poborowych. Wpis do listy poborowych, sporządzony na podstawie wyciągu, podpisuje kierownik władzy prowadzącej listy poborowych.

§ 114. Wyniki badań mężczyzn-członków rodziny poborowego, pochodzących z innych powiatów, stwierdzone przez dodatkową komisję poborową, należy wpisać do oddzielnych formularzy sporządzonych w dwu egzemplarzach. Jeden egzemplarz formularza pozostaje w aktach powiatowej władzy administracji ogólnej, na której obszarze przeprowadzano przegląd, drugi egzemplarz władza ta przesyła do powiatowej władzy administracji ogólnej, która żądała zbadania członka rodziny poborowego.

Rozdział  II.

Komisje poborowe i rozpoznawcze.

Do art. 31.

§  115.

(1) Jako lekarzy członków komisji poborowej dokonującej przeglądu kobiet wyznacza:

a) dowódca okręgu korpusu (terytorialny dowódca równorzędny) jedną kobietę lekarkę spośród lekarek będących funkcjonariuszami państwowymi lub kontraktowymi w administracji wojskowej;

b) powiatowa władza administracji ogólnej jedną kobietę lekarkę zasadniczo spośród lekarek wykonujących stale opiekę lekarską w organizacjach kobiecych wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego.

(2) Lekarka wyznaczona przez dowódcę okręgu korpusu (terytorialnego dowódcę równorzędnego) spełnia w komisji poborowej czynności lekarza wojskowego w komisji poborowej, a wyznaczona przez powiatową władzę administracji ogólnej - czynności lekarza powiatowego.

§  116.

(1) Wyznaczając członków komisji poborowej, należy wyznaczać równocześnie zastępcę na wypadek niemożności wzięcia przez wyznaczonego członka udziału w komisji poborowej.

(2) Jeżeli w komisji poborowej ma brać udział lekarz cywilny wolnopraktykujący - należy w zasadzie powołać lekarza posiadającego stopień oficera rezerwy, pospolitego ruszenia lub pomocniczej służby wojskowej.

(3) Rady powiatowe i rady miejskie miast wydzielonych wyznaczają swych przedstawicieli do komisji spośród osób należących do tych rad. Przedstawiciele samorządu zasiadają w komisji poborowej w czasie stawania do poboru osób z obszaru przez nich reprezentowanego.

§  117.

(1) Wszystkie osoby, wyznaczone na członków komisyj poborowych, mają być o tym powiadomione i do objęcia swych czynności wezwane przez władze, które je wyznaczyły, najpóźniej na 3 dni przed rozpoczęciem czynności komisji poborowej.

(2) Osoby, przewidziane na zastępców członków komisyj poborowych, mają być o tym zawiadomione z zaznaczeniem, że natychmiastowe objęcie czynności członka komisji poborowej obowiązuje bezwzględnie w razie wezwania ich przez kierownika powiatowej władzy administracji ogólnej lub jeżeli chodzi o powołanie zastępców oficerów, zasiadających w komisji poborowej - przez dowódcę okręgu korpusu (terytorialnego dowódcę równorzędnego).

(3) Zawiadomienia należy wysyłać za potwierdzeniem odbioru.

§  118.

(1) Osoby, wyznaczone na cywilnych członków komisyj poborowych, powinny w razie uzasadnionej niemożności wzięcia udziału w komisji poborowej zawiadomić o tym niezwłocznie kierownika powiatowej władzy administracji ogólnej, a osoby wyznaczone na wojskowych członków komisji poborowej - dowódcę okręgu korpusu (terytorialnego dowódcę równorzędnego). Władze te powołują na ich miejsce przewidzianego zastępcę.

(2) Zmiana członków komisji poborowej powinna być przeprowadzona tak, aby nie było przerwy w pracach komisji poborowej.

(3) Zmiana przewodniczącego lub cywilnych członków komisji poborowej w czasie ich urzędowania może nastąpić również z urzędu na skutek zarządzenia wojewódzkiej władzy administracji ogólnej, a zmiana przedstawiciela wojska i marynarki wojennej tudzież lekarza wojskowego - na skutek zarządzenia dowódcy okręgu korpusu (terytorialnego dowódcy równorzędnego).

§ 119. Poza członkami wymienionymi w art. 31 ust. (1) w czynnościach komisji poborowej uczestniczą następujące osoby:

A) ze strony cywilnej:

a) przełożony gminy (jego zastępca), urzędnik zarządu gminy w charakterze pisarza oraz sołtys z danej gromady; osoby te uczestniczą w komisji poborowej tylko w czasie stawania do poboru osób z obszaru przez nich reprezentowanego i tylko w czasie urzędowania głównej komisji poborowej (ogólnej lub pomocniczej) ; nie uczestniczą one natomiast w komisji poborowej specjalnej, dodatkowej, ani też w delegowanej komisji poborowej;

b) przedstawicielka organizacji kobiecej; uczestniczy ona w komisji poborowej tylko w czasie przeglądu kobiet; przedstawicielka organizacji kobiecej uczestniczy również w komisjach pomocniczych, specjalnych i dodatkowych oraz w delegowanej komisji poborowej;

c) referent wojskowy powiatowej władzy administracji ogólnej (jego pomocnik) oraz niższy funkcjonariusz państwowy dla obsługi wagi i miary; przy przeglądzie kobiet dla obsługi miary i wagi ma być wyznaczona kobieta.

B) Ze strony wojskowej:

a) odpowiednia ilość pisarzy, wyznaczona przez komendanta rejonu uzupełnień;

b) osoba wyznaczona przez Ministra Spraw Wojskowych dla celów przeprowadzenia badań antropologicznych; osoba ta uczestniczy tylko w szczególnie wyznaczonych przez Ministra Spraw Wojskowych komisjach poborowych w sposób określony zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych.

Do art. 32.

§ 120. Do zakresu działania komisji poborowej należy:

a) badanie stanu zdrowia poborowych (ochotników) oraz osób nie mających ustalonego stosunku do służby wojskowej tudzież orzekanie o ich zdolności do służby wojskowej;

b) wydawanie zaocznych orzeczeń o zdolności do służby wojskowej poborowych, zwolnionych od obowiązku osobistego stawienia się przed komisją poborową;

c) wysyłanie poborowych na ekspertyzę lekarską, przymusowe leczenie i operacje tudzież wydawanie co do tych osób zaocznych orzeczeń o zdolności ich do służby wojskowej;

d) zaliczanie duchownych do pomocniczej służby wojskowej bez poddawania ich przeglądowi lekarskiemu;

e) ustalanie wieku poborowych i innych osób podlegających powszechnemu obowiązkowi wojskowemu w przypadku nieustalenia wieku przez władze właściwe;

f) badanie stanu zdrowia mężczyzn-członków rodziny poborowego i procentowe ustalanie ich niezdolności do pracy w przypadkach ubiegania się poborowego o odroczenie zasadniczej służby wojskowej.

§ 121. Członkowie komisji poborowej, osoby uczestniczące w komisji poborowej jako też personel pomocniczy obowiązani są zachować tajemnicę co do przebiegu czynności komisji poborowej oraz co do chorób, stwierdzonych u poborowych lub członków ich rodzin.

§  122.

(1) Całokształtem prac komisji poborowej kieruje jej przewodniczący.

(2) Do obowiązków przewodniczącego należy w szczególności:

a) dbanie o planowe i prawidłowe przeprowadzenie poboru;

b) nadzór nad należytym wykorzystaniem lokalu poborowego i utrzymaniem w nim porządku oraz nadzór nad jego zabezpieczeniem wewnętrznym i zewnętrznym;

c) nadzór nad sprawdzaniem tożsamości osób, stających przed komisją poborową;

d) ustalanie języka macierzystego i narodowości poborowego;

e) kierowanie obradami i urzędowaniem komisji poborowej;

f) prowadzenie imiennego protokołu poboru;

g) nadzór nad wypełnianiem listy poborowych;

h) podpisywanie wszystkich dokumentów wydawanych przez komisję poborową;

i) nadzór nad bezpiecznym przechowywaniem list poborowych, wykazów, druków, pieczęci i dokumentów, jak również przedmiotów potrzebnych do badania poborowych, pochodzących od władz cywilnych, a co do pochodzących od władz wojskowych - tylko wtedy, gdy warunki nie pozwalają na bezpieczne przechowanie ich u miejscowych władz wojskowych.

(3) W sprawach, przekraczających zakres działania przewodniczącego, zwraca się on bezpośrednio do powiatowej władzy administracji ogólnej.

§  123.

(1) Zadaniem przedstawiciela wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej jest:

a) czynny udział w orzecznictwie komisji;

b) prowadzenie przy pomocy pisarzy wojskowych ewidencji wojskowej;

c) przeznaczanie do poszczególnych rodzajów wojska lub marynarki wojennej poborowych, uznanych za zdolnych do zasadniczej służby wojskowej, do służby w pospolitym ruszeniu lub do pomocniczej służby wojskowej;

d) wystawianie wojskowych dokumentów osobistych osobom uznanym za zdolne do pospolitego ruszenia (kat. C) lub do pomocniczej służby wojskowej (kat. D).

(2) Do obowiązków przedstawiciela wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej należy również sprawdzanie zgodności wpisów orzeczeń komisji poborowej w ewidencji wojskowej z orzeczeniami zawartymi w liście poborowych. Sprawdzenie to należy przeprowadzać codziennie po ukończeniu prac komisji poborowej; w tym celu przedstawiciel wojska i marynarki wojennej ma prawo wglądu do list poborowych i imiennego protokołu poboru także po ukończeniu czynności komisji.

§  124.

(1) Obowiązkiem lekarzy komisji poborowej jest badanie stanu zdrowia osób stających do poboru oraz czynny udział w orzecznictwie komisji.

(2) Lekarze komisji poborowej mają dbać o to, by przegląd lekarski odbył się, ściśle według obowiązujących przepisów.

§ 125. Przedstawiciel samorządu, jeżeli jest obecny podczas urzędowania komisji poborowej, bierze czynny udział w orzecznictwie tej komisji, spełniając zarazem rolę męża zaufania powiatu, którego przegląd odbywa się.

§  126.

(1) Obowiązkiem przełożonych gmin (ich zastępców) jest utrzymywanie porządku między poborowymi stającymi do przeglądu oraz dopilnowanie, aby do przeglądu stawali umyci (wykąpani) oraz w stanie trzeźwym; mają oni również dopilnować, aby poborowi posiadali przy sobie dokumenty wymienione w obwieszczeniu o poborze.

(2) Do obowiązków przełożonego gminy (jego zastępcy) należy również udzielanie komisji poborowej wyjaśnień dotyczących poborowych obecnych i nieobecnych. W rejestrach poborowych, które przełożony gminy ma przynieść z sobą, powinien on wpisywać wszystkie przypadku niestawienia się poborowych do poboru.

§ 127. Do obowiązków sołtysa należy stwierdzanie tożsamości poborowych pochodzących z danej gromady oraz udzielanie komisji poborowej wyjaśnień co do poborowych obecnych lub nieobecnych pochodzących z danej gromady.

§ 128. Do obowiązków przedstawicielki organizacji kobiecej należy udzielanie komisji poborowej wyjaśnień co do stopnia przysposobienia wojskowego kobiety stającej do przeglądu, oraz opiniowanie przydatności do danego rodzaju służby wojskowej.

§  129.

(1) Zadaniem referenta wojskowego powiatowej władzy administracji ogólnej, uczestniczącego w komisji poborowej jest:

a) sprawdzanie tożsamości osób, stających do poboru i członków rodziny poborowego przedstawionych komisji, przy pomocy sołtysa lub na podstawie dowodów osobistych;

b) uzupełnianie wpisów do przygotowanych uprzednio kart indywidualnych osób stających do przeglądu;

c) prowadzenie protokołu badań mężczyzn-członków rodziny poborowego;

d) prowadzenie imiennego wykazu poborowych, wysyłanych na ekspertyzę lekarską, na przymusowe leczenie i operacje;

e) wypełnianie formularzy lub pism kierujących poborowych na ekspertyzę lekarską, przymusowe leczenie i operacje.

(2) Do zadań referenta wojskowego należy również wypełnianie i wręczanie osobom zakwalifikowanym do kategorii A, B lub E zaświadczeń zawierających orzeczenie komisji poborowej (dokumenty poborowe).

§  130.

(1) Podczas urzędowania komisji poborowej prowadzi jej przewodniczący protokół imienny poboru oddzielnie na każdy dzień poboru.

(2) Do protokołu imiennego poboru wpisuje się w kolejności stawania przed komisją poborową:

a) wszystkich poborowych i ochotników, którzy w danym dniu stawali do poboru;

b) poborowych zwolnionych od obowiązku osobistego stawienia się przed komisją poborową; poborowych tych umieszcza się w protokole imiennym poboru w tym dniu poboru, w którym sprawy zwolnienia od stawiennictwa tych osób były rozpatrywane przez komisję poborową;

c) poborowych, co do których komisja poborowa powzięła ostateczną decyzję o ich zdolności do służby wojskowej na podstawie orzeczenia szpitalnego. Poborowych tych umieszcza się w protokole imiennym poboru w tym dniu, w którym zapadła decyzja komisji poborowej.

(3) Wszelkie skreślenia i poprawki odnoszące się do wpisanych do protokołu kategorii, powinny być treściwie omówione i podpisane przez przewodniczącego.

§  131.

(1) Codziennie po ukończeniu czynności komisji poborowej protokół imienny poboru powinien być zamknięty, porównany z listami poborowych przez przewodniczącego komisji poborowej i podpisany przez wszystkich członków komisji.

(2) Na końcu protokołu należy wpisywać wszelkie zastrzeżenia dotyczące przebiegu poboru, zgłoszone przez członków komisji poborowej.

§  132.

(1) Dla każdego stającego do poboru wystawia się kartę indywidualną według ustalonego wzoru, zawierającą dane osobiste poborowego (ochotnika).

(2) Co do osób, które nie są wpisane w listach poborowych danego powiatu, a które stają przed komisjami specjalnymi dodatkowymi lub delegowanymi, sporządza się karty indywidualne w 2 egzemplarzach. Jeden egzemplarz pozostaje w aktach powiatowej władzy administracji ogólnej, na której obszarze urzęduje komisja (specjalna, dodatkowa, delegowana), drugi zaś egzemplarz przesyła się wraz z wyciągiem z listy poborowych, władzy delegującej.

(3) Nadzór nad prowadzeniem kart indywidualnych sprawuje przewodniczący komisji poborowej, który też każdą kartę indywidualną podpisuje.

Do art. 33.

§ 133. Zabezpieczenie dostarczania przez zarządy gmin dla komisji poborowej lokalu, mebli, opału i oświetlenia, należy do obowiązku powiatowych władz administracji ogólnej, organizujących komisje poborowe.

§  134.

(1) Lokal komisji poborowej powinien składać się z odpowiedniej ilości izb, przeznaczonych na poczekalnię i rozbieralnię dla poborowych oraz na urzędowanie komisji poborowej.

(2) Izba, w której urzęduje komisja poborowa, w żadnym przypadku nie może służyć jako rozbieralnia lub poczekalnia.

(3) Wszystkie izby lokalu komisji poborowej powinny być dostatecznie obszerne i posiadać niezbędne urządzenia.

(4) Izba przeznaczona do badania poborowych przez komisję poborową powinna liczyć co najmniej 6 m długości i 4 m szerokości oraz posiadać dostateczne oświetlenie. Temperatura wewnętrzna powinna wynosić co najmniej 19° Celsjusza.

§  135.

(1) Utrzymanie lokalu komisji poborowej w porządku należy do zarządów gmin.

(2) Lokal komisji poborowej powinien być przez cały czas trwania poboru dezynfekowany na koszt zarządu gminy według wskazówek i pod nadzorem lekarza powiatowego.

(3) Lokal komisji poborowej powinien być w czasie poboru pilnowany przez stałego stróża dziennego i nocnego, płatnego przez zarząd gminy.

Do art. 35.

§  136.

(1) Wynagrodzenie dzienne cywilnych lekarzy wolnopraktykujących, zastępujących w komisjach poborowych lekarzy powiatowych, ustala się w wysokości diety, przysługującej funkcjonariuszom państwowym VI grupy uposażenia przy podróżach służbowych. Zwrot kosztów podróży tych lekarzy z miejscowości zamieszkania do miejscowości, w której urzęduje komisja poborowa i z powrotem lub z jednej miejscowości urzędowania komisji poborowej do innej, obejmuje zwrot kosztów przejazdu oraz diety w wysokości i według zasad, obowiązujących przy odbywaniu podróży służbowych przez funkcjonariuszów państwowych VI grupy uposażenia.

(2) Należności określone w ust. (1) przysługują także lekarkom wolnopraktykującym powołanym do komisyj poborowych do przeglądu kobiet w myśl art. 31 ust. (2).

(3) Koszty podróży, diety, oraz koszty wynagrodzenia dziennego lekarzy wolnopraktykujących pokrywa się z budżetu Ministerstwa Opieki Społecznej.

Do art. 37.

§  137.

(1) Komisje rozpoznawcze urzędują przy każdym urzędzie wojewódzkim w siedzibie tych urzędów.

(2) W przypadkach szczególnie ważnych może wojewódzka władza administracji ogólnej po porozumieniu się z dowódcą okręgu korpusu (terytorialnym dowódcą równorzędnym) wyznaczyć także inne miejsce urzędowania tej komisji, o czym należy zawiadomić Ministra Spraw Wewnętrznych.

§  138.

(1) Komisje rozpoznawcze zwołuje się w miarę potrzeby.

(2) Terminy posiedzeń komisyj rozpoznawczych ustala wojewoda w porozumieniu z dowódcą okręgu korpusu (terytorialnym dowódcą równorzędnym), a na obszarze m.st. Warszawy - Minister Spraw Wewnętrznych.

(3) O terminie posiedzeń komisji rozpoznawczej zawiadamia jej członków przewodniczący komisji.

(4) Zarządzenia, dotyczące terminowego stawienia się osób podlegających ponownemu badaniu przez komisję rozpoznawczą, wydaje właściwa powiatowa władza administracji ogólnej, stosując przepis art. 45.

§ 139. W skład komisji rozpoznawczej nie mogą wchodzić osoby, które w charakterze członków komisji poborowej uczestniczyły w wydaniu orzeczenia będącego przedmiotem ponownego rozpatrzenia przez komisję rozpoznawczą.

§  140.

(1) Wojskowych członków komisji rozpoznawczej wyznacza dowódca okręgu korpusu (terytorialny dowódca równorzędny) właściwy dla siedziby urzędu wojewódzkiego, przy którym urzęduje komisja rozpoznawcza.

(2) Przedstawiciele władz wojskowych, wyznaczeni do komisji rozpoznawczej, są właściwymi dla wszystkich spraw przedstawionych komisji rozpoznawczej do rozpatrzenia, chociażby sprawy pochodziły z powiatów, nie należących terytorialnie do obszaru danego okręgu korpusu.

§ 141. Przedstawicielem rady wojewódzkiej lub sejmiku wojewódzkiego może być jedynie osoba należąca do składu rady lub sejmiku.

§ 142. Ze strony władz cywilnych bierze udział w czynnościach komisji rozpoznawczej referent wojskowy właściwego urzędu wojewódzkiego (jego zastępca), pisarz oraz niższy funkcjonariusz dla obsłużenia miary i wagi.

§  143.

(1) Obowiązki członków komisji rozpoznawczej są analogiczne do obowiązków członków komisji poborowej.

(2) Tryb postępowania komisji rozpoznawczej i sposób wydawania orzeczeń o stopniu zdolności poborowego do służby wojskowej jest ten sam co dla komisji poborowej.

§  144.

(1) Komisja rozpoznawcza prowadzi:

a) protokół imienny komisji rozpoznawczej, będący odpowiednikiem protokołu imiennego poboru;

b) listę rozpoznawczą, będącą odpowiednikiem listy poborowych;

c) protokół rozpoznawczy dla mężczyzn-członków rodziny poborowego, będący odpowiednikiem księgi protokołów badań mężczyzn-członków rodziny poborowego.

(2) Wpisów do list rozpoznawczych i protokołu rozpoznawczego dla mężczyzn-członków rodziny poborowego dokonują urzędy wojewódzkie na podstawie nadsyłanych przez powiatowe władze administracji ogólnej wyciągów z list poborowych lub wyciągów z księgi protokołów badań mężczyzn-członków rodziny poborowego, według kolejności nadsyłania tych wyciągów.

(3) Dokumenty wymienione w ust. (1) przechowuje u siebie urząd wojewódzki.

§  145.

(1) Orzeczenie i wniosek lekarski tudzież orzeczenia komisji rozpoznawczej mają być wpisane podczas urzędowania komisji do listy rozpoznawczej lub do protokołu rozpoznawczego dla mężczyzn-członków rodziny poborowego i podpisane w trybie obowiązującym komisje poborowe przy wpisywaniu orzeczeń do listy poborowych oraz protokołu badań mężczyzn-członków rodziny poborowego.

(2) Dane powyższe wpisuje się do otrzymanych wyciągów z listy poborowych lub z księgi protokołów badań mężczyzn-członków rodziny poborowego. Orzeczenie komisji rozpoznawczej, wpisane do tych wyciągów, podpisuje przewodniczący komisji.

(3) W razie uznania poborowego przez komisję rozpoznawczą za zdolnego do zasadniczej służby wojskowej, przedstawiciel wojska i marynarki wojennej w komisji rozpoznawczej wypełnia dla właściwej komendy rejonu uzupełnień wyciąg ewidencyjny, do którego poza orzeczeniem komisji rozpoznawczej wpisuje także nadane przeznaczenie do rodzaju wojska lub marynarki wojennej.

(4) Wyciągi z list poborowych (z księgi protokołów badań mężczyzn-członków rodziny poborowego) oraz przeznaczone dla komendy rejonu uzupełnień wyciągi ewidencyjne należy przesłać do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.

§  146.

(1) Powiatowa władza administracji ogólnej uzupełnia na podstawie otrzymanych wyciągów listę poborowych lub księgę protokołów badań mężczyzn-członków rodziny poborowego, wyciągi zaś przechowuje w aktach z wyjątkiem wyciągów ewidencyjnych, które przekazuje niezwłocznie właściwej komendzie rejonu uzupełnień.

(2) Jeżeli dla osoby zapisanej w ewidencji wojskowej nie został sporządzony wyciąg ewidencyjny, powiatowa władza administracji ogólnej zawiadamia komendę rejonu uzupełnień o wynikach przeglądu w komisji rozpoznawczej, podając odpis orzeczenia komisji i datę powzięcia orzeczenia.

§ 147. Poborowym, zbadanym przez komisję rozpoznawczą, wydaje przewodniczący komisji zaświadczenie o stawieniu się przed komisją rozpoznawczą. Dokument zawierający orzeczenie komisji rozpoznawczej przesyła poborowemu powiatowa władza administracji ogólnej. Jeżeli poborowy zaliczony został do pospolitego ruszenia lub pomocniczej służby wojskowej, komendant rejonu uzupełnień przesyła poborowemu odpowiedni wojskowy dokument osobisty.

§ 148. W sprawie dostarczenia lokalu dla komisji rozpoznawczej oraz zaopatrzenia go w niezbędne urządzenia i sprzęty należy stosować odpowiednio przepisy §§ 133-135.

Rozdział  III.

Obowiązek stawienia się do poboru.

Do art. 40.

§  149.

(1) Wiek poborowego ustala się na podstawie metryki urodzenia (wyciągu z ksiąg metrykalnych).

(2) W razie niemożności ustalenie wieku poborowego na podstawie metryki urodzenia (wyciągu z ksiąg metrykalnych) powiatowa władza administracji ogólnej ustala wiek poborowego w drodze dochodzenia.

(3) Jeżeli dochodzenie nie dostarczyło podstaw niewątpliwych do ustalenia wieku poborowego - ustalenia wieku poborowego dokonuje komisja poborowa.

§  150.

(1) Komisja poborowa ustala wiek poborowego na podstawie orzeczenia i wniosku lekarzy tej komisji oraz przedstawionych przez interesowanego dokumentów (paszport, dowód osobisty, świadectwa szkolne) świadczących pośrednio o jego wieku.

(2) Orzeczenie i wniosek lekarski, dotyczący przypuszczalnego wieku poborowego, tudzież orzeczenie komisji poborowej wpisuje się do listy poborowych.

(3) W przypadku późniejszego urzędowego stwierdzenia właściwej daty urodzenia poborowego, powiatowa władza administracji ogólnej zarządza potrzebne sprostowanie.

§  151.

(1) Żołnierze pełniący czynną służbę wojskową tudzież osoby stanu urlopowanych, nie należący do kategorii poborowych, jeżeli kwestionują przynależność do rocznika poborowego, powinni udowodnić to aktem urodzenia lub innym niewątpliwym dokumentem, stwierdzającym ich wiek. Sprawy te rozstrzyga powiatowa władza administracji ogólnej.

(2) Jeżeli proszący o zmianę rocznika poborowego nie może twierdzenia swego udowodnić dokumentem wymienionym w ust. (1), powiatowa władza administracji ogólnej załatwia podanie odmowie, zawiadamiając o tym interesowanego.

§ 152. Wiek poborowy w razie mobilizacji i w czasie wojny trwa na ogólnych zasadach do końca tego roku kalendarzowego, w którym poborowy kończy 23 lata życia.

§  153.

(1) Do osób, które uzyskały dowód ukończenia szkoły (studiów) stopnia licealnego (art. 40 ust. (2)), zalicza się osoby, które ukończyły:

a) liceum ogólnokształcące albo liceum pedagogiczne państwowe lub niepaństwowe z uprawnieniami szkół państwowych;

b) liceum zawodowe państwowe albo niepaństwowe z uprawnieniami szkół państwowych;

c) inną szkołę krajową (w W. M. Gdańsku) lub zagraniczną uznaną przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego za równorzędną z jedną ze szkół wymienionych pod a) lub b).

(2) Dowodem ukończenia szkół jest świadectwo szkolne lub zaświadczenie dyrekcji szkoły. Zaświadczenie może być indywidualne albo też zbiorowe polegające na umieszczeniu ucznia (eksterna) w wykazie sporządzanym przez dyrekcje szkoły lub przewodniczących komisyj egzaminacyjnych dla eksternów w myśl art. 164.

Do art. 41.

§ 154.

(1) Obowiązkowi stawienia się do poboru w danym roku kalendarzowym podlegają:

a) osoby będące w wieku poborowym;

b) osoby, które podlegały poborowi, lecz do poboru się nie zgłosiły, a nie przekroczyły jeszcze 60 lat życia;

c) osoby, które nie podlegały wprawdzie poborowi, jednak nie mają dotychczas uregulowanego stosunku do służby wojskowej, a nie przekroczyły jeszcze 60 lat życia.

(2) Obowiązkowi stawienia się do poboru nie podlegają te osoby, których stosunek do służby wojskowej został uregulowany przy akcji zebrań kontrolnych, zarządzonej na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 1922 r. w przedmiocie zebrań kontrolnych (Dz. U. R. P. Nr 85, poz. 764).

§ 155.

(1) Od obowiązku stawienia się do poboru przed komisją poborową w kraju są zwolnione osoby zamieszkałe stale za granicą, jeżeli z kraju wyjechały one legalnie.

(2) Zwolnienie od obowiązku stawienia się do poboru trwa przez czas stałego zamieszkiwania za granicą.

(3) W razie przyjazdu wymienionych w ust. (1) osób do kraju lub na obszar w. m. Gdańska na czas dłuższy niż 6 miesięcy, osoby te, jeżeli nie przekroczyły jeszcze 60 lat życia, obowiązane są stawić się przed komisją poborową.

(4) Przepis ust. (3) nie dotyczy obywateli polskich, którzy opuścili granice Państwa Polskiego nielegalnie. Osoby te w razie przyjazdu do kraju lub na obszar w. m. Gdańska są obowiązane stawić się do poboru niezwłocznie, jeżeli nie przekroczyły jeszcze 60 lat życia.

§ 156.

(1) W razie zarządzenia przez Ministra Spraw Wojskowych poboru za granicą osób stale tam zamieszkałych (art. 29 ust. (1)), osoby te obowiązane są stawić się do poboru przed konsularną komisją poborową.

(2) Warunki stawienia się przed konsularną komisją poborową oraz sposób odbywania przeglądu określa według art. 29 ust. (2) zarządzenie Ministra Spraw Zagranicznych wydane w porozumieniu z Ministrami Spraw Wojskowych i Spraw Wewnętrznych.

§ 157.

(1) Poborowi, zakwalifikowani podczas poboru głównego do kategorii B, mają stanąć ponownie przed komisją poborową podczas poboru głównego w następnym roku.

(2) Poborowi, zakwalifikowani do kat. B przez dodatkową komisję poborową, są obowiązani stawić się ponownie do przeglądu po upływie roku od chwili wydania orzeczenia, przed najbliższą dodatkową komisją poborową.

(3) Poborowi należący do kategorii osób wymienionych w art. 41 ust. (2) zdanie pierwsze, w razie otrzymania przy poborze głównym kat. B, mają stanąć do ponownego poboru w okresie poboru głównego w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 21 lat życia. Przed tym terminem mogą stawać do poboru, jeżeli ubiegają się o przyjęcie ich do wojska lub marynarki wojennej w charakterze ochotników i jeżeli zaciąg ochotniczy tej kategorii osób zostanie zarządzony.

§ 158.

(1) Poborowi, którzy po uznaniu ich za czasowo niezdolnych do służby wojskowej (kat. B) wyjechali legalnie z kraju za granicę i tam stale zamieszkali (§§ 13, 14), są przez czas stałego zamieszkania za granicą wolni od obowiązku stawienia się przed komisją poborową.

(2) Poborowi ci są obowiązani stawić się do poboru w przypadkach określonych w § 155 ust. (3).

§ 159.

(1) Osoby podlegające obowiązkowi stawienia się do poboru, które odbywają w tym czasie karę pozbawienia wolności lub pozostają w areszcie tymczasowym, albo też w miejscach odosobnienia nie przeznaczonych dla osób skazanych lub aresztowanych z powodu przestępstw, powinny stawić się przed komisją poborową po ukończeniu kary, uchyleniu aresztu tymczasowego lub zwolnieniu z miejsca odosobnienia.

(2) Termin stawienia się takiej osoby przed komisją poborową wyznacza powiatowa władza administracji ogólnej w porozumieniu z zarządem zakładu karnego lub miejsca odosobnienia, który przeprowadza odpowiedni wpis o tym w aktach osobowych danej osoby.

(3) Jeżeli wyznaczony termin stawienia się do poboru przypada na dzień ukończenia kary lub pobytu w miejscu odosobnienia lub też nie pokrywa się z dniem ukończenia kary (pobytu w miejscu odosobnienia), powiatowa władza administracji ogólnej przesyła poborowemu za pośrednictwem zarządu zakładu karnego lub miejsca odosobnienia wezwanie do poboru, które należy doręczyć poborowemu za pokwitowaniem.

(4) W przypadkach gdy dzień zwolnienia z zakładu karnego jest nieokreślony (areszt tymczasowy), lub zwolnienie to może nastąpić przed terminem określonym w wyroku lub orzeczeniu skazującym, zarząd zakładu karnego niezwłocznie po otrzymaniu nakazu zwolnienia powinien porozumieć się w najkrótszej drodze z powiatową władzą administracji ogólnej celem wyznaczenia poborowemu terminu stawienia się przed komisją poborową.

Do art. 43.

§ 160.

(1) Zarządzenia dotyczące powołania do poboru określają, jakie dokumenty mają poborowi przynieść z sobą i przedstawić komisji poborowej.

(2) W wezwaniu (obwieszczeniu) do poboru dokumenty te należy określić szczegółowo.

§ 161.

(1) Poborowy, który w wyznaczonym terminie nie stawił się osobiście przed komisją poborową lub rozpoznawczą, będzie uważany za uchylającego się od poboru, jeżeli nie wykaże, że niestawienie się do poboru nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych.

(2) W razie niemożności stawienia się poborowego w terminie przed komisją poborową (rozpoznawczą) powinien on usprawiedliwić swe niestawiennictwo za pośrednictwem przełożonego gminy, podając przyczyny poparte dowodami.

(3) W przypadkach, gdy przewodniczący komisji poborowej (rozpoznawczej) uzna przyczyny te lub dowody za niewystarczające, przekazuje on sprawę powiatowej władzy administracji ogólnej, celem ostatecznej oceny.

§ 162. Cierpiący na padaczkę (epilepsję) mogą być zwolnieni od stawienia się przed komisją poborową, jeżeli istnienie tej choroby będzie stwierdzone świadectwem lekarza powiatowego albo zaświadczeniem zakładów leczniczych państwowych lub samorządowych, albo też pisemnym zaświadczeniem zarządu gminy, podpisanym przez przełożonego oraz dwóch godnych zaufania obywateli tej gminy, stwierdzających istnienie tej choroby u poborowego.

§ 163.

(1) Nie są obowiązani do osobistego stawienia się przed komisją poborową głuchoniemi, ociemniali i umysłowo upośledzeni lub chorzy, przebywający w zakładach specjalnych, jeżeli powiatowym władzom administracji ogólnej będą przedstawione świadectwa tych zakładów.

(2) Poborowi wymienieni w ust. (1) nie przebywający w zakładach specjalnych są zwolnieni od obowiązku osobistego stawienia się przed komisją poborową, jeżeli stan kalectwa lub choroby zostanie stwierdzony świadectwem lekarza powiatowego lub świadectwem państwowego albo samorządowego zakładu leczniczego.

§ 164

(1) Jeżeli komisja poborowa uzna przedstawione świadectwa lub zaświadczenia za niewystarczające, powiatowa władza administracji ogólnej zarządza przedstawienie danej osoby komisji poborowej.

(2) Jeżeli przedstawione świadectwa lub zaświadczenia uzna komisja poborowa za wystarczające, zwalnia poborowego od osobistego stawienia się przed komisją poborową, oraz wydaje zaoczne orzeczenie o jego zdolności do służby wojskowej.

(3) Zwolnienie poborowego od stawienia się przed komisją poborową należy wpisać w liście poborowych z powołaniem się na odpowiednie świadectwa lub zaświadczenia.

§ 165.

(1) Jeżeli obowiązany do osobistego stawienia się przed komisją poborową wykaże za pośrednictwem przełożonego gminy, że z powodu trwale obłożnej choroby nie może stawić się na komisję poborową, komisja poborowa może wystąpić z wnioskiem do powiatowej władzy administracji ogólnej o delegowanie do chorego lekarza powiatowego, celem zbadania stanu zdrowia i wydania pisemnego orzeczenia lekarskiego.

(2) Badanie lekarskie takiego poborowego może nastąpić po stwierdzeniu jego tożsamości przez organ samorządowy w obecności lekarza powiatowego.

(3) Orzeczenie lekarskie ma zawierać szczegółowy opis stwierdzonego stanu chorobowego, jak również przypuszczalny czas trwania choroby z zaznaczeniem kiedy chory będzie mógł się stawić przed komisją poborową. Prócz tego należy podać w orzeczeniu nazwisko, imię i stanowisko służbowe organu samorządowego, który stwierdził tożsamość chorego poborowego.

(4) Na podstawie pisemnego orzeczenia lekarza powiatowego może komisja poborowa, stosownie do orzeczenia i wniosku lekarzy komisji poborowej, wydać zaoczne orzeczenie o zdolności poborowego do służby wojskowej.

Do art. 44.

§  166.

(1) Obowiązek stawienia się do poboru należy spełnić zasadniczo przed komisją poborową, właściwą dla tej gminy, w której podlegający stawiennictwu wpisany został do rejestru poborowych.

(2) Poborowi mający miejsce stałego zamieszkania na obszarze w. m. Gdańska oraz przebywający tam czasowo, jeżeli w kraju nie mają miejsca zamieszkania, obowiązani są stawić się do poboru przed komisją poborową właściwą dla miasta Gdyni.

(3) Poborowi czasowo przebywający za granicą lub na obszarze w. m. Gdańska, posiadający w kraju miejsce zamieszkania, obowiązani są stawić się do poboru przed komisją poborową właściwą dla tej gminy, w której rejestrach poborowych zostali wpisani.

§  167.

(1) Jeżeli poborowy przed dniem stawienia się do poboru zmienił miejsce zamieszkania, powiatowa władza administracji ogólnej właściwa dla poprzedniego miejsca zamieszkania może na prośbę poborowego wniesioną do dnia 1 kwietnia roku poboru zezwolić w drodze wyjątku na dopełnienie obowiązku stawienia się przed komisją poborową nowego miejsca zamieszkania.

(2) Niedotrzymanie terminu określonego w ust. (1) może być usprawiedliwione tylko z bardzo ważnych powodów.

(3) W razie udzielenia zezwolenia na stawienie się przed komisją poborową właściwą ze względu na nowe miejsce zamieszkania - powiatowa władza administracji ogólnej przesyła wyciąg z listy poborowych do tej powiatowej władzy administracji ogólnej, której właściwość uzasadniona jest nowym miejscem zamieszkania, celem wpisania poborowego do listy poborowych. Skreślenie poborowego z listy poborowych, do której poborowy był wpisany ze względu na poprzednie miejsce zamieszkania, następuje dopiero po otrzymaniu od powiatowej władzy administracji ogólnej zawiadomienia o wpisaniu poborowego do listy poborowych.

§  168.

(1) Poborowi przebywający czasowo poza obszarem powiatu (miasta), w którym obowiązani są stawić się przed komisją poborową, a którzy z uzasadnionych powodów nie mogą stawić się przed właściwą komisją poborową, mogą uczynić zadość obowiązkowi stawienia się przed komisją poborową właściwą dla miejsca ich pobytu (delegowana komisja poborowa).

(2) Prośby o zezwolenie na stawienie się do poboru przed delegowaną komisją poborową mają być wnoszone do powiatowej władzy administracji ogólnej, właściwej dla tej gminy, w której listach poborowych poborowy został wpisany.

(3) Prośby mają być wnoszone najdalej do dnia 1 kwietnia tego roku, w którym poborowy obowiązany jest stawić się do poboru. Niedotrzymanie tego terminu może być usprawiedliwione tylko z bardzo ważnych powodów.

§  169.

(1) Zezwolenie na stawienie się do poboru w drodze delegacji ma być z reguły udzielane tylko na okres poboru głównego.

(2) Zezwolenie na stawienie się do poboru w drodze delegacji przed dodatkowymi komisjami poborowymi może być udzielane tylko w przypadkach szczególnie ważnych.

§  170.

(1) Poborowi, stający do poboru przed delegowaną komisją poborową, mają wykazać przy poborze tożsamość swej osoby w sposób usuwający wszelką wątpliwość.

(2) Jeżeli poborowy nie może dostarczyć dowodów tożsamości lub dostarczony dowód nasuwa wątpliwości, należy skierować poborowego do właściwej komisji poborowej.

(3) W przypadku stawienia się poborowego przed właściwą komisją poborową, mimo uzyskania zezwolenia na stawanie do poboru przed delegowaną komisją poborową, należy zezwolenie unieważnić zawiadamiając o tym niezwłocznie delegowaną komisję poborową.

§  171.

(1) Stawienie się do poboru przed delegowaną komisją poborową (właściwą ze względu na miejsce pobytu poborowego) może być zarządzone także z urzędu przez powiatową władzę administracji ogólnej właściwej dla tej gminy, w której poborowy został wpisany do rejestru lub listy poborowych (władza delegująca).

(2) W razie zarządzenia z urzędu stawienia się poborowego przed delegowaną komisją poborową - poborowemu nie służy prawo stawania przed komisją poborową, w której listach poborowych jest zapisany.

§  172.

(1) Zezwolenia dotyczące stawiennictwa przed delegowaną komisją poborową (na prośbę lub z urzędu) należy wpisywać w rejestrach poborowych władzy delegującej, a jeżeli są już założone listy poborowych, w tych listach.

(2) Równocześnie z udzieleniem zezwolenia na stawienie się do poboru w drodze delegacji władza delegująca przesyła władzy delegowanej w 2 egzemplarzach wyciąg z listy poborowych danego poborowego, oraz dwa egzemplarze karty indywidualnej.

(3) Wyniki poboru powinny być przez komisję poborową delegowaną wpisane do nadsyłanych wyciągów. Jeden egzemplarz wyciągu i karty indywidualnej przesyła władza delegowana władzy delegującej, drugie zaś egzemplarze tych dokumentów przechowuje u siebie w aktach.

(4) Wyciągi z listy poborowych podpisują wszyscy członkowie komisji poborowej.

§  173.

(1) Po otrzymaniu wyciągu z listy poborowych władza delegująca wpisuje decyzję komisji poborowej i dane ustalone przez tę komisję do listy poborowych.

(2) Przedstawiciel wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej zakłada dla poborowych (ochotników) stających do poboru w drodze delegacji, zakwalifikowanych do kat. A, kartę ewidencyjną i zeszyt ewidencyjny, a dla poborowych zakwalifikowanych do kat C i D - kartę ewidencyjną i przekazuje te dokumenty komendantowi rejonu uzupełnień właściwemu dla władzy delegowanej, który przesyła je komendantowi rejonu uzupełnień właściwemu dla władzy delegującej.

§  174.

(1) Delegowanie z urzędu komisji poborowej właściwej dla miejsca pobytu poborowego stosować należy w szczególności - jeżeli Minister Spraw Wewnętrznych w poszczególnych przypadkach nie zarządzi inaczej - do poborowych wymienionych w art. 40 ust. (2) oraz do kobiet.

(2) Za miejsce pobytu poborowych wymienionych w art. 40 ust. (2) uważa się tę miejscowość, która stanowi siedzibę szkoły, w której uczeń (poborowy) uzyska w roku poboru dowód ukończenia szkoły (studiów) stopnia licealnego.

(3) Delegowaną komisją poborową dla osób wymienionych w art. 40 ust. (2) jest zasadniczo ta komisja poborowa, która w okresie poboru głównego urzęduje w siedzibie wymienionej w ust. (2) szkoły, lub na obszarze powiatu, w którym ta szkoła ma swą siedzibę.

§  175.

(1) Podstawą urzędowania delegowanej komisji poborowej dla poborowych wymienionych w art. 40 ust. (2) jest lista uczniów poborowych, zestawiona przez powiatową władzę administracji ogólnej właściwą ze względu na siedzibę szkoły wymienionej w § 174 ust. (2) na podstawie wykazów uczniów nadesłanych w myśl art. 164 przez dyrektorów szkół i przewodniczących komisyj egzaminacyjnych dla eksternów.

(2) Lista uczniów poborowych ma być zestawiona w jednym egzemplarzu według ustalonej przez kierownika powiatowej władzy administracji ogólnej kolejności szkół istniejących w danym powiecie (mieście).

§  176.

(1) Listę uczniów poborowych prowadzi się według zasad określonych dla listy ochotników.

(2) Dla uczniów, którzy są wpisani do list poborowych innych powiatów albo też mają miejsce zamieszkania na terenie innych powiatów, wypełnia się karty indywidualne w dwu egzemplarzach.

§  177.

(1) Po ukończeniu poboru, powiatowa władza administracji ogólnej sporządza z listy uczniów poborowych wyciągi, które przesyłać należy do tych powiatowych władz administracji ogólnej, w których listach poborowych są zapisani uczniowie stający do przeglądu przed delegowaną komisją poborową, a jeżeli ze względu na wiek do list poborowych jeszcze nie są zapisani - do powiatowych władz administracji ogólnej właściwych dla miejsca zamieszkania uczniów. Tym powiatowym władzom administracji ogólnej przesyła się również jeden egzemplarz karty indywidualnej poborowego ucznia.

(2) Na podstawie wyciągu z listy uczniów poborowych i karty indywidualnej powiatowa władza administracji ogólnej przeprowadza w liście poborowych właściwe wpisy, które podpisuje kierownik tej władzy.

(3) Przedstawiciel wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej zakłada dla poborowych, wymienionych w art. 40 ust. (2), zakwalifikowanych do kat. A, kartę ewidencyjną i zeszyt ewidencyjny, a dla zakwalifikowanych do kat. C lub D - kartę ewidencyjną i przekazuje te dokumenty bezpośrednio po przeglądzie komendantom rejonów uzupełnień, właściwym dla powiatowych władz administracji ogólnej, w których listach poborowych poborowi ci są zapisani, a jeżeli ze względu na wiek do list poborowych jeszcze nie są zapisani - do komendantów rejonów uzupełnień właściwych dla miejsca zamieszkania poborowych.

Do art. 45.

§ 178. Powiatowe władze administracji ogólnej są obowiązane czuwać nad terminowym stawieniem się wszystkich poborowych do poboru głównego. Władze te powinny spowodować, aby poborowi, którzy nie stawili się w terminie przed komisją poborową, wykonali ten obowiązek w miarę możności jeszcze w czasie poboru głównego.

§  179.

(1) Obowiązkiem przełożonych gmin jest dopilnowanie, ażeby poborowi uczynili zadość obowiązkowi stawienia się do poboru, w terminie, wyznaczonym dla gminy. Organa policji obowiązane są udzielać przełożonym gmin potrzebnej pomocy, zwłaszcza dla doprowadzania opornych do poboru.

(2) W razie niedotrzymania przez poborowego terminu stawiennictwa przed komisją poborową należy na zarządzenie powiatowej władzy administracji ogólnej doprowadzić poborowego przymusowo.

§ 180. Powiatowa władza administracji ogólnej wszczyna bezzwłocznie w stosunku do poborowych, którzy nie stawili się do poboru głównego, dochodzenia, celem stwierdzenia przyczyn niestawiennictwa. Poborowych tych należy przedstawić do poboru w czasie urzędowania komisji poborowej, a jeżeli komisja ta już nie urzęduje - przed najbliższą dodatkową komisją poborową.

§  181.

(1) W razie wyśledzenia lub doprowadzenia do powiatowej władzy administracji ogólnej uchylających się poborowych, którzy z tytułu miejsca zamieszkania należą do innego powiatu lub nie są objęci listami poborowych danego powiatu, powiatowa władza administracji ogólnej po ustaleniu tożsamości osoby przytrzymanego stwierdza, w którym powiecie został on wpisany do listy poborowych, i po ustaleniu tej okoliczności zwraca się do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej o przysłanie wyciągów z listy poborowych; po nadejściu tych wyciągów władza ta zarządza przedstawienie takiego poborowego do poboru w najbliższym terminie urzędowania komisji poborowej.

(2) Jeżeli nie można ustalić, gdzie doprowadzony lub wyśledzony został wpisany do listy poborowych, powiatowa władza administracji ogólnej zapisuje takiego poborowego do swojej listy właściwego rocznika.

§  182.

(1) Gdy zachodzi potrzeba zatrzymania poborowego, celem zapobieżenia ponownemu uchyleniu się jego od poboru, powiatowa władza administracji ogólnej zarządza osadzenie zatrzymanego w areszcie gminnym lub sądowym.

(2) Zatrzymanego należy przedstawić komisji poborowej w najbliższym terminie jej urzędowania.

§  183.

(1) Powiatowe władze administracji ogólnej mają prowadzić ewidencję osób uchylających się od stawiennictwa do poboru i utrzymywać ją w stanie aktualności.

(2) Kierownik powiatowej władzy administracji ogólnej składa wojewódzkiej władzy administracji ogólnej dwa razy do roku, w terminach 1 października i 1 kwietnia sprawozdania o ilości uchylających się od poboru i o wynikach ich ścigania.

(3) Wojewódzka władza administracji ogólnej informuje dwa razy do roku, w terminach 15 października i 15 kwietnia, dowódcę okręgu korpusu (terytorialnego dowódcę równorzędnego) o wynikach ścigania uchylających się od poboru.

Do art. 46.

§  184.

(1) Zarządy gmin powinny przewidzieć, jaką ilość niezamożnych poborowych i członków ich rodzin mają zaopatrzyć w środki lokomocji w celu umożliwienia im stawienia się do komisyj poborowych i środki te w stosownym czasie dostarczyć.

(2) Sumy potrzebne na pokrycie kosztów przedstawienia tych osób komisji poborowej zarządy gmin powinny umieszczać w swoich budżetach.

§ 185. Przez koszty związane z doprowadzeniem uchylających się od poboru rozumieć należy również koszty transportu, eskorty i wyżywienia.

Rozdział  IV.

Przegląd poborowych.

Do art. 47.

§ 186. Przeglądu poborowych dokonywa komisja poborowa na podstawie:

a) list poborowych, w stosunku do osób umieszczonych w tych listach zgodnie z § 93 i nast.;

b) list uczniów poborowych w stosunku do osób należących do kategorii poborowych objętych art. 40 ust. (2);

c) list ochotników, w stosunku do osób ubiegających się o przyjęcie do służby wojskowej w charakterze ochotników w myśl art. 59 i 60;

d) list ochotniczek, założonych według art. 103;

e) wyciągów z list poborowych - w stosunku do osób, którym udzielono zwolnienia na stawanie przed komisją poborową jako komisją delegowaną.

§  187.

(1) Przeglądu osób stających przed komisją poborową należy dokonywać według gmin w kolejności ustalonej szczegółowym planem poboru.

(2) Przeglądu osób należących do kategorii poborowych, wymienionych w art. 40 ust. (2), jeżeli stają do przeglądu przed komisją poborową specjalną, należy dokonywać w kolejności szkół ustalonej szczegółowym planem poboru.

§  188.

(1) Kolejność stawania gmin do poboru w danym dniu ogłasza przewodniczący komisji poborowej przed rozpoczęciem czynności urzędowych, przełożonym gmin i sołtysom.

(2) Przełożeni gmin i sołtysi powinni natychmiast zebrać poborowych swej gminy (gromady) i oczekiwać dalszych zarządzeń przewodniczącego.

§  189.

(1) Po wprowadzeniu poborowego do sali komisji poborowej, referent wojskowy powiatowej władzy administracji ogólnej sprawdza tożsamość poborowego, po czym poborowy zostaje skierowany do wagi oraz przyrządu służącego do pomiarów ciała. Osoba wyznaczona do ważenia i mierzenia wpisuje ustalone wymiary pod kontrolą jednego z lekarzy komisji poborowej do karty indywidualnej.

(2) Na karcie indywidualnej umieszcza poborowy odcisk wskazującego palca prawej ręki. Odcisk ten pobiera pisarz wojskowy komisji poborowej jednocześnie przy pobraniu tego odcisku dla ewidencji wojskowej.

Do art. 48.

§ 190. Badanie lekarskie ma być przeprowadzone zgodnie z przepisami wydanymi przez Ministra Spraw Wojskowych o badaniu i ocenie fizycznej i psychicznej zdolności do służby wojskowej oraz szczególnymi wytycznymi do tego przepisu.

§  191.

(1) Badanie lekarskie osób stających do przeglądu odbywa się w obecności wszystkich członków komisji poborowej i ma być przeprowadzone w porze dziennej.

(2) Jeżeli stający do przeglądu z powodu istnienia u niego pewnych chorób lub anormalności fizycznych, mogących wywołać u niego zrozumiałe uczucie wstydu, zgłasza prośbę o zbadanie go w nieobecności innych członków komisji - przewodniczący komisji prośbę taką zasadniczo powinien uwzględnić. W tym przypadku badanie lekarskie odbywa się tylko w obecności obu lekarzy komisji poborowej.

§  192.

(1) Badanie lekarskie kobiet stających do przeglądu przeprowadzają tylko lekarki bez udziału innych członków komisji poborowej.

(2) Po przeprowadzonym badaniu lekarskim - kobiety stają przed komisją poborową w całkowitym ubraniu.

§  193.

(1) Lekarzom, członkom komisji poborowej, nie wolno badać w czasie poboru w charakterze lekarza wolnopraktykującego poborowych i członków ich rodzin poza urzędowaniem komisji poborowej.

(2) Lekarze, członkowie komisji poborowej, nie mają prawa wydawania poborowym lub osobom trzecim jakichkolwiek poświadczeń o wynikach badania lekarskiego w komisji poborowej.

§  194.

(1) Lekarze komisji poborowej (wojskowy i cywilny) stawiają po zbadaniu stanu zdrowia poborowego i uzgodnieniu swych opinii wspólny wniosek co do stopnia zdolności poborowego do służby wojskowej.

(2) Wniosek lekarzy komisji poborowej stanowi ostateczną ocenę ze stanowiska lekarskiego fizycznej i psychicznej zdolności badanego do pełnienia służby wojskowej.

§  195.

(1) Orzeczenie i wniosek lekarski w stosunku do osób, które zostały zwolnione od obowiązku osobistego stawienia się przed komisją poborową (§§ 162, 163), mają być wydane na podstawie przedstawionych komisji poborowej świadectw lub zaświadczeń.

(2) Również na podstawie pisemnego orzeczenia lekarza powiatowego, stwierdzającego obłożną chorobę poborowego uniemożliwiającą mu stawienie się przed komisją poborową (§ 165), wydają lekarze komisji poborowej orzeczenie i wniosek lekarski o zdolności poborowego do służby wojskowej.

§  196.

(1) Orzeczenie lekarzy komisji poborowej powinno zawierać określenie:

a) "zdolny", jeżeli poborowego uznano za zdolnego do zasadniczej służby wojskowej (kat. A);

b) "zupełnie niezdolny do służby wojskowej" z dodaniem odpowiednich paragrafów przepisów wymienionych w § 190 tudzież z podaniem głównych objawów chorobowych, jeżeli u poborowego stwierdzono chorobę lub kalectwo czyniące go zupełnie i trwale niezdolnym do służby wojskowej (kat. E).

(2) Jeżeli u poborowego stwierdzono wady fizyczne kwalifikujące go do kategorii B, C, lub D, - należy w orzeczeniu określić stany chorobowe z podaniem ich głównych objawów oraz z wymienieniem paragrafów przepisów wymienionych w § 190, którym odpowiadają stany chorobowe.

(3) Wniosek lekarski powinien zawierać wskazania jednej z kategoryj zdolności do służby wojskowej, wymienionych w art. 49 ust. (2).

§  197.

(1) Jeżeli lekarze komisji poborowej przy badaniu poborowego stwierdzą w sposób niewątpliwy, że choroba lub uszkodzenie ciała zostało wywołane umyślnie w tym celu, ażeby spowodować całkowitą lub częściową niezdolność do służby wojskowej, wydają oni orzeczenie lekarskie odpowiadające stwierdzonej wadzie fizycznej.

(2) W przypadku tym przewodniczący komisji poborowej spisuje z poborowym protokół zawierający wyjaśnienia poborowego oraz dokładne orzeczenie lekarzy członków komisji poborowej. Protokół podpisują przewodniczący i wszyscy członkowie komisji poborowej, po czym protokół ten przez powiatową władzę administracji ogólnej ma być niezwłocznie przesłany do właściwego prokuratora sądu okręgowego.

§  198.

(1) Jeżeli przed komisją poborową staje osoba dotknięta kalectwem lub chorobą, a zachodzi tylko podejrzenie, że kalectwo lub choroba zostały wywołane rozmyślnie w tym celu, aby spowodować całkowitą lub częściową niezdolność do służby wojskowej - lekarze komisji poborowej wydają orzeczenie lekarskie odpowiadające stwierdzonej wadzie fizycznej. Przewodniczący komisji poborowej powinien zażądać od poborowego, aby przedstawił świadectwo lekarza, który go leczył lub operował.

(2) Świadectwo lekarza powinno stwierdzać, że cierpienie nie zostało wywołane rozmyślnie i było następstwem choroby lub nieszczęśliwego wypadku.

(3) Z osobą, która nie może przestawić wymaganego świadectwa, należy postąpić w myśl § 197 ust. (2).

§  199.

(1) W przypadkach stwierdzonego samouszkodzenia (§§ 197 i 198, gdy poborowy nie może przedstawić wymaganego świadectwa lekarskiego) i zakwalifikowania poborowego z powodu nabytej rozmyślnie wady do kategorii C lub D, lekarze komisji poborowej stawiają wniosek o przeznaczenie poborowego do pełnienia zasadniczej służby wojskowej w takim rodzaju wojska, w którym stwierdzona wada fizyczna pozwala na odbycie jakiejkolwiek służby (art. 58 ust. (1) lit. c)).

(2) Poborowi zakwalifikowani do kat. B obowiązani są stawić się po upływie roku ponownie przed komisją poborową w myśl zasad ogólnych (§ 157). Zakwalifikowanie poborowego do kat. B powinno następować tylko w przypadkach wyjątkowych, gdy stan zdrowia wyklucza czasowo możność pełnienia służby w jakimkolwiek rodzaju wojska lub marynarki wojennej.

§  200.

(1) Orzeczenie i wniosek lekarzy (§§ 196 i 199) wpisuje jeden z nich do karty indywidualnej, którą podpisują obaj lekarze. W przypadku dwóch odmiennych orzeczeń lekarskich każdy z lekarzy wpisuje do karty indywidualnej swoje orzeczenie i podpisuje je oddzielnie.

(2) Kartę indywidualną wypełnioną orzeczeniem lekarskim wręcza jeden z lekarzy przewodniczącemu komisji, po czym komisja poborowa wydaje orzeczenie o zdolności poborowego do służby wojskowej.

Do art. 49.

§  201.

(1) Komisja poborowa wydaje orzeczenie o zdolności poborowego do służby wojskowej na podstawie zgodnego wniosku obu lekarzy komisji poborowej oraz wypowiedzenia się członków komisji poborowej w stosunku do tego wniosku.

(2) Wypowiadanie się w sprawie wniosku lekarskiego nie może odbywać się w sposób dający badanym możność zapoznania się ze zdaniem poszczególnych członków komisji poborowej.

§ 202. W przypadkach samouszkodzenia wydaje komisja poborowa na podstawie wniosku lekarzy orzeczenie o zdolności poborowego do służby wojskowej według brzmienia jednej z kategoryj wymienionych w art. 49 z dodaniem następującej decyzji: "poborowy może być powołany do zasadniczej służby wojskowej w.. (wymienić rodzaj wojska) ". Poborowym tym wydaje się obowiązujący dla danej kategorii wojskowy dokument osobisty przestrzegając, aby dodatkowa decyzja komisji poborowej o możności powołania do zasadniczej służby wojskowej była wpisana w tych dokumentach.

§  203.

(1) W razie zgłoszenia przez jednego z członków komisji poborowej sprzeciwu przeciwko zgodnemu wnioskowi obu lekarzy, przewodniczący zarządza wypowiedzenie się, co do wniosku, przez wszystkich członków komisji poborowej z wyjątkiem lekarzy. Jeżeli jeden z członków komisji wypowie się za wnioskiem lekarzy, wniesione sprzeciwy upadają i wniosek lekarzy staje się podstawą do wydania orzeczenia przez komisję poborową.

(2) W razie wypowiedzenia się wszystkich członków komisji poborowej przeciwko zgodnemu wnioskowi obu lekarzy, przewodniczący przekazuje zbadanie zdolności poborowego do służby wojskowej, komisji rozpoznawczej.

(3) Wypowiedzenie się choćby jednego z członków komisji poborowej przeciw zgodnemu wnioskowi obu lekarzy powinno być zaznaczone w imiennym protokole poboru, przy czym zdanie każdego członka komisji ma być treściwie umotywowane i przez niego podpisane.

§  204.

(1) Orzeczenie komisji poborowej może opiewać tylko jako jedno z orzeczeń wymienionych w art. 49 ust. (2).

(2) Poborowi stający do poboru w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 23 rok życia lub później, mogą być orzeczeniem komisji poborowej zakwalifikowani tylko do kategorii A, C, D lub E.

(3) Poborowi stający do poboru po ukończeniu przez nich 38 lat życia, w razie uznania ich za zdolnych do służby wojskowej zostają orzeczeniem komisji poborowej w zależności od stanu zdrowia i przy zachowaniu przepisów § 190 zaliczeni:

a) do rezerwy, pospolitego ruszenia lub pomocniczej służby wojskowej, jeżeli nie przekroczyli 40 roku życia;

b) do pospolitego ruszenia lub pomocniczej służby wojskowej, jeżeli przekroczyli 40, a nie ukończyli jeszcze 50 roku życia;

c) do pomocniczej służby wojskowej, jeżeli ukończyli już 50 rok życia.

(4) W razie uznania poborowego za zupełnie i trwale niezdolnego do służby wojskowej, zostaje on zakwalifikowany do kat. E.

§  205.

(1) Komisja poborowa nie może wydać orzeczenia o zdolności poborowego do służby wojskowej, jeżeli nie ma zgodnego orzeczenia i wniosku obu lekarzy komisji poborowej.

(2) W przypadku różnicy zdań między lekarzami komisji poborowej, komisja poborowa zarządza:

a) w przypadku dwóch odmiennych orzeczeń lekarskich - przekazanie sprawy komisji rozpoznawczej, celem wydania orzeczenia o zdolności poborowego do służby wojskowej;

b) w przypadku gdy jeden z lekarzy nie może wydać orzeczenia, gdyż zdaniem jego konieczne jest badanie szpitalne - odesłanie poborowego do szpitala wojskowego na ekspertyzę.

§  206.

(1) Uznanych za zdolnych do zasadniczej służby wojskowej (kategoria A) przeznacza przedstawiciel wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej do jednego z rodzajów wojska lub marynarki wojennej, zależnie od ich kwalifikacyj fizycznych, umysłowych i fachowych oraz zależnie od innych warunków ustalonych szczególnymi przepisami wydanymi przez Ministra Spraw Wojskowych.

(2) Przeznaczenia poborowych do poszczególnych rodzajów wojska lub marynarki wojennej dokonywa przedstawiciel wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej przy współpracy lekarza wojskowego, członka komisji poborowej.

§  207.

(1) Przedstawiciel wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej nadaje również przeznaczenie do właściwego rodzaju wojska lub marynarki wojennej tym osobom, które otrzymały na komisji poborowej kat. C lub D, które jednak przed ukończeniem przez nie 38 roku życia są obowiązane do odbycia zasadniczej służby wojskowej w myśl art. 58 ust. (1) lit. c).

(2) Osobom tym nadaje się przeznaczenie do tego rodzaju wojska, w którym mogą one pełnić czynną służbę wojskową w myśl orzeczenia lekarzy, członków komisji poborowej (§ 199).

§  208.

(1) Przeznaczenie do rodzaju wojska lub marynarki wojennej wpisuje się do karty indywidualnej.

(2) Do przeprowadzenia zmian nadanego przeznaczenia upoważniony jest komendant rejonu uzupełnień, stosownie do instrukcji wydawanych przez Ministra Spraw Wojskowych.

§  209.

(1) Orzeczenie wydane przez komisję poborową wpisuje przewodniczący komisji osobiście do karty indywidualnej, po czym zarządza wpisanie do listy poborowych danych z tej karty, dotyczących wyników badania lekarskiego oraz orzeczenia komisji poborowej.

(2) Kartę indywidualną otrzymuje następnie przedstawiciel wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej, który wpisuje do niej przeznaczenie, nadane poborowym wymienionym w §§ 206 i 207. Po wykorzystaniu karty indywidualnej dla celów ewidencji wojskowej, należy ją zwrócić referentowi wojskowemu powiatowej władzy administracji ogólnej.

(3) Wpisane do listy poborowych orzeczenie lekarskie i orzeczenie komisji poborowej podpisuje przewodniczący i jeden z lekarzy bezpośrednio po wpisaniu tych orzeczeń do listy poborowych.

§  210.

(1) Wszystkim osobom zakwalifikowanym do kategorii A, B lub E wydaje przewodniczący komisji poborowej zaświadczenia zawierające orzeczenia komisji poborowej. Zaświadczenia te są różnokolorowe, zależnie od kategorii, do której stający do poboru został zakwalifikowany, a mianowicie: dla osób zakwalifikowanych do kat. A - koloru różowego (wzór Nr 6), do kat. B - koloru zielonego (wzór Nr 7), i do kat. E - koloru białego (wzór Nr 8).

(2) Poborowym zaliczonym do pospolitego ruszenia (kat. C) oraz zaliczonym do pomocniczej służby wojskowej (kat. D) wystawia komendant rejonu uzupełnień lub przedstawiciel wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej zaświadczenie wojskowe według wzoru ustalonego instrukcją Ministra Spraw Wojskowych.

§ 211. Bez poddawania przeglądowi lekarskiemu zostają zaliczeni przy poborze do pomocniczej służby wojskowej następujące osoby:

a) duchowni wyznania katolickiego wszystkich obrządków, którzy otrzymali święcenia, zakonnicy tego wyznania, którzy złożyli śluby zakonne, uczniowie seminariów duchownych, nowicjusze zakonów i zgromadzeń tego wyznania;

b) duchowni kościołów i związków religijnych, ewangelickich (kościoła ewangelicko-augsburskiego, kościoła ewangelicko-reformowanego, ewangelickiego kościoła augsburskiego i helweckiego wyznania, kościoła ewangelicko-unijnego, staroluterskiego, tudzież innych ewangelickich związków religijnych, uznanych przez Państwo Polskie), do których zalicza się: wikariuszów, prefektów, diakonów, pastorów, superintendentów, seniorów oraz inne osoby, posiadające charakter osób duchownych w myśl uznanych przez Państwo Polskie statutów i przepisów kościelnych wymienionych kościołów i związków;

c) duchowni prawosławni, którzy posiadają święcenia, tj. biskupi, prezbiterzy i diakoni, zakonnicy prawosławni, którzy złożyli uroczyste śluby zakonne, tudzież nowicjusze klasztorów prawosławnych;

d) duchowni wyznania mariawickiego uznani przez Państwo Polskie;

e) duchowni wyznania mojżeszowego, zatwierdzeni (uznani) przez władze państwowe (rabini i podrabini);

f) duchowni muzułmańskiego i karaimskiego związku religijnego uznani przez Państwo Polskie;

g) duchowni wschodniego kościoła staroobrzędowego, nie posiadający hierarchii duchownej, uznani przez Państwo Polskie.

§  212.

(1) Celem zaliczenia do pomocniczej służby wojskowej powinny osoby wymienione w § 211 przedstawić przewodniczącemu komisji poborowej w dniu stawienia się przed komisją poborową następujące dokumenty:

a) osoby wyliczone w § 211 pod 1it. a): - zaświadczenia wydane przez kurie biskupie lub przełożonych zakonów i seminariów duchownych, lub rektorów uniwersytetów;

b) osoby wyliczone w § 211 pod 1it. b): - zaświadczenia wydane przez konsystorze: ewangelicko-augsburski, ewangelicko-reformowany, ewangelicko-unijny, lub przez superintendenturę ewangelickiego kościoła augsburskiego i helweckiego wyznania albo superintendenta kościoła staroluterskiego albo też przez właściwe władze państwowe i państwowe instytucje naukowe, tj. przez urzędy wojewódzkie, Komisarza Rządu na m.st. Warszawę lub rektora Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie;

c) osoby wyliczone w § 211 pod 1it. c): - zaświadczenia, wydane przez konsystorze diecezjalne lub właściwe władze państwowe oraz państwowe instytucje naukowe, tj.: przez urzędy wojewódzkie, Komisarza Rządu na m.st. Warszawę i Kierownika Studium Teologii Prawosławnej Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie;

d) osoby wyliczone w § 211 pod 1it. d): - zaświadczenia, wydane przez urzędy wojewódzkie, a w m.st. Warszawie - przez Komisarza Rządu na m.st. Warszawę;

e) osoby wyliczone w § 211 pod 1it. e): - dokumenty, zawierające zatwierdzenie (uznanie) na stanowisku rabina i podrabina, wystawione przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w myśl art. 43 i 54 przepisów o organizacji gmin wyznaniowych żydowskich z dnia 14 października 1927 r. w brzmieniu rozporządzenia Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 5 kwietnia 1928 r. (Dz. U. R. P. Nr 52, poz. 500);

f) osoby wyliczone w § 211 pod 1it. f) i g): - zaświadczenia wydane przez urzędy wojewódzkie, a w m.st. Warszawie - przez Komisarza Rządu na m.st. Warszawę.

(2) Wzory zaświadczeń dla osób, wymienionych w ust. (1) lit. a), b), c), d), f), g), ze wskazaniem władz, wydających zaświadczenie, zawiera załącznik Nr 2.

§  213.

(1) Osoby, zamieszkałe stale za granicą, ubiegające się o zaliczenie ich do pomocniczej służby wojskowej w myśl art. 50, składają prośby do właściwego urzędu konsularnego R.P., dołączając zaświadczenie o przynależności do stanu duchownego.

(2) Zaświadczenie powinno odpowiadać warunkom, podanym w § 211 i wzorom, podanym w załączniku Nr 2. Zaświadczenia, nie pokrywające się z ustalonymi wzorami, mają być przesłane do decyzji Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

(3) Osoby, które urząd konsularny R.P. bez poddawania przeglądowi zaliczył do pomocniczej służby wojskowej, mają być wpisane z uwzględnieniem ich danych osobistych do rejestru poborowych (§ 59 ust. (1) lit. c) oraz § 79 ust. (2)). O zaliczeniu tych osób do pomocniczej służby wojskowej należy zawiadomić właściwą powiatową władzę administracji ogólnej. Powiatowa władza administracji ogólnej wpisuje zaliczenie danej osoby do pomocniczej służby wojskowej - do listy poborowych oraz zawiadamia o tym właściwego komendanta rejonu uzupełnień, który przesyła urzędowi konsularnemu R.P. wojskowy dokument osobisty dla osoby zaliczonej bez przeglądu do pomocniczej służby wojskowej.

§  214.

(1) Osoby wymienione w § 211 mogą ubiegać się o zaliczenie ich do pomocniczej służby wojskowej w myśl art. 50 także po stawieniu się przed komisją poborową.

(2) Prośby wraz z wymaganymi zaświadczeniami powinny być wnoszone do powiatowej władzy administracji ogólnej, a przez osoby stale zamieszkałe za granicą - do urzędu konsularnego R.P.; władze te decydują o zaliczeniu tych osób do pomocniczej służby wojskowej lub też załatwiają prośbę odmownie.

(3) W razie przychylnego załatwienia prośby orzeczenia komisji poborowej, kwalifikujące dane osoby do kat. A, B, C lub D, nie podlegają unieważnieniu. Mają one moc obowiązującą na wypadek wystąpienia lub wykluczenia danej osoby ze stanu duchownego lub powołania jej do służby wojskowej na podstawie art. 50.

(4) W razie opuszczenia stanu duchownego lub wykluczenia z niego osoby zakwalifikowanej do kat. B, jest ona obowiązana stanąć ponownie przed komisją poborową celem ostatecznego ustalenia jej zdolności do służby wojskowej.

(5) O zaliczeniu do pomocniczej służby wojskowej po poborze powiatowa władza administracji ogólnej zawiadamia komendanta rejonu uzupełnień, który wydaje takiej osobie wojskowy dokument osobisty. Urzędy konsularne zawiadamiają w tych przypadkach właściwą powiatową władzę administracji ogólnej.

(6) Jeżeli osoba, którą po poborze zaliczono do pomocniczej służby wojskowej, odbywa czynną służbę wojskową, komendant rejonu uzupełnień zawiadamia o tym przełożonego jednostki organizacyjnej, celem niezwłocznego zwolnienia tego żołnierza z szeregów, dołączając do zawiadomienia wojskowy dokument osobisty.

§  215.

(1) O opuszczeniu stanu duchownego lub wykluczeniu z niego osób wymienionych w § 211 zawiadamia przełożona władza duchowna, a co do osób wyznania mojżeszowego i wszystkich innych wyznań niechrześcijańskich, uznanych przez Państwo Polskie, zarząd właściwej gminy wyznaniowej, powiatową władzę administracji ogólnej, na której obszarze wspomniana osoba miała miejsce zamieszkania przed wystąpieniem lub wykluczeniem ze stanu duchownego, a w m.st. Warszawie - Komisarza Rządu na m.st. Warszawę. W zawiadomieniu należy podać imię i nazwisko, rok urodzenia oraz adres tej osoby i komisję poborową, przed którą stawała do poboru.

(2) Osoby te - o ile nie ukończyły jeszcze 60 lat życia - mają być przedstawione komisji poborowej celem ustalenia ich zdolności do służby wojskowej.

(3) Osoby, uznane przez komisję poborową za zdolne do zasadniczej służby wojskowej (kat. A), jeśli nie ukończyły jeszcze 38 lat życia, obowiązane są odbyć zasadniczą służbę wojskową. Osoby, które ukończyły 38 lat życia, zalicza się do rezerwy, pospolitego ruszenia lub pomocniczej służby wojskowej zależnie od wieku i zdolności do służby wojskowej.

§  216.

(1) Przepisu § 215 nie stosuje się:

a) do osób, które do dnia stawienia się przed komisją poborową ukończyły lub ukończyłyby 60 lat życia;

b) do tych byłych duchownych, którzy w chwili wstąpienia do stanu duchownego należeli do rezerwy, pospolitego ruszenia, lub byli zaliczeni do pomocniczej służby wojskowej.

(2) Osoby wymienione w ust. (1) lit. a) są wolne od powszechnego obowiązku wojskowego w myśl art. 12 ust. (1) ; osoby wymienione w ust. (1) lit. b) są obowiązane bez poddawania ponownemu przeglądowi do służby w rezerwie, pospolitym ruszeniu lub w pomocniczej służbie wojskowej w stopniu wojskowym, posiadanym przed wstąpieniem do stanu duchownego, zależnie od wieku oraz od zdolności do służby wojskowej, stwierdzonych w wojskowym dokumencie osobistym tej osoby.

Do art. 51.

§ 217. Jeżeli lekarze komisji poborowej nie mogą ustalić wady lub określić cierpienia, na które badany uskarża się, albo które lekarze stwierdzili przy badaniu, oraz w razie konieczności obserwacji dłuższej, lub specjalnego badania wady (cierpienia), lekarze komisji poborowej obowiązani są wystąpić z wnioskiem o odesłanie poborowego do wojskowego zakładu leczniczego celem zbadania wady lub cierpienia i wydania właściwego orzeczenia (wysłanie poborowego na ekspertyzę).

§  218.

(1) Poborowych, u których stwierdzono dwa lub więcej stanów chorobowych, ograniczających w różnym stopniu ich zdolność do służby wojskowej, należy zakwalifikować do kategorii odpowiadającej cierpieniu ograniczającemu najbardziej zdolność do służby wojskowej. Jeżeli to właśnie cierpienie wymaga ekspertyzy szpitalnej, poborowego należy wysłać na ekspertyzę.

(2) Jeżeli cierpienie najbardziej ograniczające zdolność poborowego do służby wojskowej może być przez obu lekarzy komisji poborowej dostatecznie rozpoznane, powinno być na tej zasadzie wydane orzeczenie o stanie zdrowia bez względu na to, czy pozostałe cierpienia mniej zdolność ograniczające, wymagają ekspertyzy, czy też jej nie wymagają. W tych przypadkach nie należy przeprowadzać ekspertyzy stanów chorobowych mniej ograniczających zdolność do służby wojskowej. Te stany chorobowe mają być jednak wymienione w orzeczeniu lekarskim.

§  219.

(1) Wysyłanie poborowych na ekspertyzę do wojskowego zakładu leczniczego zarządza przewodniczący komisji poborowej przesyłając dla każdego poborowego w zamkniętej kopercie kartę służbową do wskazanego przez lekarza wojskowego zakładu leczniczego (wzór Nr 9).

(2) Poborowemu należy wydać dokument na przejazd według ustalonego wzoru upoważniający do kredytowania należności za przejazd, według taryfy normalnej, do wojskowego zakładu leczniczego i z powrotem do miejsca zamieszkania (pobytu).

(3) Poborowego, co do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, iż może dopuścić się nadużyć lub ucieczki, należy odesłać do wojskowego zakładu leczniczego pod eskortą policji. Poborowego, co do którego zachodzi podejrzenie choroby umysłowej, należy oddać pod opieką przełożonego gminy lub sołtysa, którzy powinni spowodować odstawienie takiego poborowego do wojskowego zakładu leczniczego. Karty służbowe dla tych poborowych oraz bilety na przejazd wręcza się osobie eskortującej. Koszty eskorty (odstawienia) będą pokrywane z budżetu Ministerstwa Opieki Społecznej.

§  220.

(1) Zgłoszenie się poborowego do wojskowego zakładu leczniczego wraz z dokumentami ma nastąpić niezwłocznie po wysłaniu go na ekspertyzę.

(2) Wojskowe zakłady lecznicze są obowiązane przyjąć zgłoszenie się poborowego o każdej porze.

§  221.

(1) Wojskowe zakłady lecznicze przeprowadzają ekspertyzę lekarską w czasie możliwie rychłym.

(2) Przed wydaniem orzeczenia należy ustalić tożsamość badanego.

(3) Wynik ekspertyzy szpitalnej powinien być wpisany do otrzymanej z komisji poborowej karty służbowej i zawierać orzeczenie lekarskie oraz ustalenie stosunku poborowego do służby wojskowej zgodnie z art. 49 ust. (2). Tak uzupełniona karta służbowa ma być przesłana natychmiast po zbadaniu poborowego listem poleconym albo za książką doręczeń jako przesyłka poufna do właściwej komisji poborowej lub, jeżeli komisja poborowa już nie urzęduje, do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.

(4) Po zbadaniu poborowego, komendant wojskowego zakładu leczniczego skierowuje go do miejsca wskazanego w dokumencie na przejazd wydany mu przez przewodniczącego komisji poborowej.

§  222.

(1) Komisja poborowa albo powiatowa władza administracji ogólnej, po otrzymaniu orzeczenia wojskowego zakładu leczniczego, zarządza w razie potrzeby wezwanie poborowego przed komisję poborową w najbliższym terminie jej urzędowania, celem powzięcia na podstawie orzeczenia szpitalnego ostatecznej decyzji o jego zdolności do służby wojskowej.

(2) W razie uznania, że stawiennictwo poborowego przed komisją poborową jest zbędne - komisja poborowa wydaje orzeczenie o zdolności poborowego do służby wojskowej zaocznie, na podstawie orzeczenia szpitalnego.

§  223.

(1) Lekarze komisji poborowej nie mogą zmieniać orzeczeń wydanych przez wojskowy zakład leczniczy co do poborowych wysłanych na ekspertyzę. Takie orzeczenia mogą być jednak zakwestionowane przez lekarzy komisji poborowej ze stanowiska nauki lekarskiej. W razie zakwestionowania tych orzeczeń przewodniczący komisji odsyła poborowego przy zastosowaniu trybu postępowania przewidzianego w § 219 do wojskowego szpitala okręgowego, celem powtórnego zbadania i wydania orzeczenia.

(2) Badanie lekarskie w wojskowym szpitalu okręgowym ma być przeprowadzone w tych przypadkach przez co najmniej 2 lekarzy przy współudziale komendanta szpitala; w badaniu tym nie mogą brać udziału lekarze, którzy poprzednio wydali orzeczenie.

(3) Tą drogą wydane orzeczenia przez wojskowy szpital okręgowy nie podlegają zakwestionowaniu przez lekarzy komisji poborowej.

Do art. 52.

§  224.

(1) Jeżeli stwierdzona przy poborze u poborowego wada lub ułomność da się wyleczyć w ciągu 4 miesięcy, komisja poborowa na zgodny wniosek obu lekarzy może skierować poborowego do wskazanego przez lekarzy cywilnego lub wojskowego zakładu leczniczego posiadającego oddział potrzebny do leczenia danej choroby.

(2) Na przymusowe leczenie można kierować tylko takich poborowych, którzy po wyleczeniu będą mogli być zakwalifikowani do kategorii A i odbyć zasadniczą służbę wojskową.

(3) Przymusowemu leczeniu nie podlegają wady lub ułomności, których usunięcie mogłoby wywołać komplikacje zagrażające zdrowiu lub życiu poborowego.

§  225.

(1) W sprawie trybu postępowania co do skierowania do zakładu leczniczego oraz po wyleczeniu stosuje się odpowiednio §§ 219-223.

(2) Powiatowej władzy administracji ogólnej i jej organom wykonawczym służą w stosunku do poborowego, poddanego przymusowemu leczeniu, wszystkie uprawnienia, wynikające z art. 45.

Do art. 53.

§  226.

(1) Skierowanie poborowego do zakładu leczniczego, celem dokonania zabiegu operacyjnego może nastąpić na zgodny wniosek obu lekarzy komisji poborowej.

(2) Zabieg operacyjny może być dokonany w wojskowym lub cywilnym zakładzie leczniczym posiadającym oddział potrzebny dla przeprowadzenia wskazanej operacji.

(3) W sprawie trybu postępowania co do skierowania poborowego do zakładu leczniczego celem dokonania zabiegu operacyjnego oraz po wyleczeniu stosuje się odpowiednio §§ 219-223 oraz § 225 ust. (2).

§ 227. Jeżeli komendant wojskowego zakładu leczniczego lub dyrektor cywilnego zakładu leczniczego stwierdzi, że u poborowego skierowanego na zabieg operacyjny wykonanie tego zabiegu jest niewskazane, wówczas stosuje się odpowiednio przepisy art. 51 ust. (2) i (3).

§  228.

(1) W razie zażądania przez poborowego opinii komisji co do konieczności dokonania zabiegu operacyjnego, komisję lekarską powołuje komendant wojskowego zakładu leczniczego lub dyrektor cywilnego zakładu leczniczego.

(2) W skład komisji lekarskiej wchodzą 3 lekarze, a mianowicie:

a) w wojskowych zakładach leczniczych:

1) komendant zakładu - jako przewodniczący, oraz

2) kierownik naukowy, lub st. ordynator albo ordynator oddziału chirurgicznego i

3) st. ordynator lub ordynator oddziału wewnętrznego - jako członkowie;

b) w cywilnych zakładach leczniczych:

1) dyrektor zakładu - jako przewodniczący, oraz

2) st. ordynator lub ordynator oddziału chirurgicznego i

3) st. ordynator lub ordynator oddziału wewnętrznego - jako członkowie.

(3) Komisja lekarska może zasięgać opinii innych lekarzy-specjalistów jako konsultantów.

(4) W razie różnicy zdań pomiędzy członkami komisji decyduje przewodniczący.

(5) Decyzję komisji oznajmia poborowemu przewodniczący.

(6) Decyzję komisji wpisuje się do karty choroby, przy czym na żądanie lekarza wchodzącego w skład komisji, należy wpisać do karty choroby jego odrębne zdanie co do konieczności dokonania zabiegu.

(7) Od decyzji komisji nie ma odwołania.

§ 229. W przypadku gdy wykonanie zabiegu operacyjnego jest konieczne ze względu na bezpośrednie niebezpieczeństwo, zagrażające życiu poborowego, zabieg operacyjny może być wykonany bez zasięgania opinii komisji.

Do art. 55.

§  230.

(1) Orzeczenie komisji poborowej wydane przez komisję poborową niewłaściwą lub wadliwie może być uchylone z urzędu w drodze nadzoru lub też na wniosek powiatowej władzy administracji ogólnej.

(2) Uchylenie orzeczenia komisji poborowej z powodów wymienionych w art. 55 należy stosować zasadniczo do osób, które nie wyszły jeszcze z wieku poborowego.

(3) Poborowy, co do którego zostało uchylone orzeczenie komisji poborowej, zostaje wezwany przez powiatową władzę administracji ogólnej do ponownego przeglądu.

(4) Komisja poborowa wydaje orzeczenie o zdolności poborowego do służby wojskowej tak, jak gdyby poborowy w ogóle jeszcze nie stawał do przeglądu.

§  231.

(1) Jeżeli orzeczenie komisji poborowej zostało uchylone jako wydane przez niewłaściwą komisję poborową, wojewódzka władza administracji ogólnej powinna wskazać przez jaką komisję poborową, jako właściwą, powinien poborowy być ponownie zbadany.

(2) W razie istnienia dwu lub więcej orzeczeń komisji poborowych w stosunku do tego samego poborowego, - wojewódzka władza administracji ogólnej powinna w swym orzeczeniu wskazać, czy i które z zapadłych orzeczeń komisji poborowej zostaje utrzymane w swej mocy, jako orzeczenie ważne.

§  232.

(1) Wojewódzka władza administracji ogólnej, uchylając orzeczenie komisji poborowej z powodu jego wadliwości (naruszenia istotnych form postępowania), określa w sposób szczegółowy, w którym punkcie orzeczenia komisji poborowej dopatruje się wadliwości.

(2) Jako wadliwość postępowania przyjąć należy w szczególności wydanie przez komisję poborową orzeczenia w stosunku do poborowego nie będącego jeszcze w wieku poborowym.

§  233.

(1) Jeżeli poborowy według aktu urodzenia lub orzeczenia władzy (§§ 149, 150) należy do rocznika nie objętego jeszcze wiekiem poborowym, a w stosunku do niego wydane już było orzeczenie komisji poborowej w sprawie zdolności do służby wojskowej, orzeczenie to uchyla wojewódzka władza administracji ogólnej, jeżeli poborowy nie pełni czynnej służby wojskowej. Poborowy taki ma być skreślony z listy poborowych niewłaściwego rocznika i wpisany do rejestru lub listy poborowych rocznika właściwego, przy czym obowiązany jest stawić się do poboru z właściwym rocznikiem, celem ustalenia jego zdolności do służby wojskowej.

(2) Jeżeli poborowy według aktu urodzenia lub orzeczenia władzy (§§ 149, 150) powinien być wpisany do innego rocznika poborowego, jednak już objętego wiekiem poborowym albo starszym, poborowego należy skreślić z listy poborowych rocznika niewłaściwego. Wydane co do takiego poborowego orzeczenie nie ulega uchyleniu, pozostaje ono ważne nadal i podlega jedynie przeniesieniu do listy poborowych rocznika właściwego. Jeżeli poborowy był zakwalifikowany do kat. A, jednak do szeregów nie został jeszcze wcielony - powołanie do zasadniczej służby wojskowej takiego poborowego powinno nastąpić na ogólnych zasadach; w razie pełnienia przez takiego poborowego zasadniczej służby wojskowej powinien on tę służbę pełnić nadal na ogólnych zasadach.

§  234.

(1) Jeżeli poborowy według aktu urodzenia lub orzeczenia władzy (§§ 149, 150) nie należy jeszcze do rocznika objętego wiekiem poborowym, a pełni zasadniczą służbę wojskową, wojewódzka władza administracji ogólnej przed uchyleniem orzeczenia komisji poborowej powinna zawiadomić komendanta rejonu uzupełnień o konieczności przeniesienia poborowego do rocznika młodszego. Komendant rejonu uzupełnień zażąda od wcielonego oświadczenia, czy mimo przeniesienia do rocznika młodszego chce pozostać w szeregach w charakterze ochotnika. Osoba taka musi odpowiadać warunkom, wymaganym od ochotników w myśl art. 59. W razie wyrażenia zgody na pełnienie zasadniczej służby wojskowej w charakterze ochotnika poborowy powinien przedstawić komendantowi rejonu uzupełnień w drodze służbowej prośbę o przyjęcie do służby wojskowej w charakterze ochotnika z dołączeniem dokumentów i zobowiązań wymaganych w myśl rozporządzenia niniejszego. Prośby takie należy załatwiać przychylnie, jeżeli nie zachodzą ustawowe przeszkody.

(2) O wyrażeniu przez poborowego zgody na pozostanie w szeregach oraz o przyjęciu tego zgłoszenia, jak również o odmowie pozostania w szeregach lub o nieprzyjęciu zgłoszenia do ochotniczej służby wojskowej komendant rejonu uzupełnień zawiadamia wojewódzką władzę administracji ogólnej.

(3) Wojewódzka władza administracji ogólnej:

a) w przypadku przyjęcia zgłoszenia poborowego do pozostania w służbie wojskowej w charakterze ochotnika utrzymuje dotychczasowe orzeczenie komisji poborowej w mocy i zarządza przeniesienie poborowego do rocznika właściwego. Powiatowa władza administracji ogólnej skreśla poborowego z listy poborowych rocznika niewłaściwego, wpisuje go do listy ochotników oraz poleca wpisać go do rejestru poborowych rocznika właściwego, zawiadamiając o tym komendanta rejonu uzupełnień celem przeprowadzenia zmiany roku w ewidencji wojskowej;

b) w przypadkach innych niż wymienione pod lit. a) uchyla orzeczenie komisji poborowej i zarządza przeniesienie poborowego do rocznika właściwego. Powiatowa władza administracji ogólnej skreśla taką osobę z listy poborowych rocznika niewłaściwego i poleca wpisać ją do rejestru poborowych rocznika właściwego, zawiadamiając o tym komendanta rejonu uzupełnień celem przeprowadzenia zwolnienia danej osoby z szeregów. Powołanie takiej osoby do odbycia dalszej czynnej służby wojskowej następuje na ogólnych zasadach po zakwalifikowaniu jej do kat. A przy poborze danego rocznika.

Do art. 56.

§  235.

(1) Do rozstrzygania spraw, wymienionych w art. 56 ust. (1), oraz unieważniania na tej zasadzie orzeczeń komisji poborowej upoważnia się właściwych wojewodów (Komisarza Rządu na m.st. Warszawę) w porozumieniu z dowódcami okręgów korpusów (terytorialnym dowódcą równorzędnym).

(2) W razie nieosiągnięcia porozumienia akta sprawy należy przedstawić Ministrowi Spraw Wewnętrznych, który rozstrzyga w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych.

§  236.

(1) Każdy ma prawo, a każda władza (urząd, dowództwo, komenda) w zakresie swego działania ma obowiązek zawiadomić powiatową władzę administracji ogólnej o okolicznościach, które bądź to same, bądź to w zestawieniu z innymi mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do słuszności lub bezstronności orzeczenia wydanego przez komisję poborową.

(2) W razie stwierdzenia prawomocnym wyrokiem sądowym okoliczności świadczących o braku bezstronności u członków komisji poborowej lub o niesłusznym wydaniu orzeczenia przez komisję poborową, sądy powszechne zawiadamiają o tym wojewódzką władzę administracji ogólnej przesyłając jej odpis wyroku, a sądy wojskowe dowódcę okręgu korpusu, który fakty te komunikuje wojewódzkiej władzy administracji ogólnej, przesyłając jej odpis wyroku lub w razie potrzeby akta sprawy.

§ 237. Powiatowe władze administracji ogólnej, do których wiadomości doszły okoliczności wzbudzające wątpliwość co do bezstronności lub słuszności wydanego przez komisję poborową orzeczenia, bądź od władz i urzędów, bądź od osób prywatnych lub które stwierdziły takie fakty z urzędu, obowiązane są przeprowadzić w tej sprawie niezwłocznie dochodzenie i przedstawić następnie całokształt sprawy wojewódzkiej władzy administracji ogólnej do rozstrzygnięcia w porozumieniu z dowódcą okręgu korpusu (terytorialnym dowódcą równorzędnym).

§  238.

(1) Przedstawienie komisji rozpoznawczej osób, co do których unieważniono orzeczenie komisji poborowej na podstawie art. 56 ust. (1), może nastąpić dopiero po wydaniu decyzji, unieważniającej orzeczenie komisji poborowej.

(2) Osoby, które zostały uznane przez komisję rozpoznawczą za zdolne do zasadniczej służby wojskowej (kat. A) przed ukończeniem 38 lat życia, obowiązane są odbyć tę służbę na ogólnych zasadach; jeżeli osoby te ukończyły już lat 38 należy stosować przepis § 204 ust. (3) i (4).

Do art. 57.

§  239.

(1) Jeżeli po wydaniu przez komisję poborową orzeczenia o zdolności poborowego do służby wojskowej wyjdą na jaw okoliczności, że zostało ono spowodowane udawaniem przez poborowego choroby lub kalectwa, lub że zostało ono wydane wskutek samouszkodzenia - powiatowa władza administracji ogólnej przeprowadza dochodzenie celem ustalenia faktycznego stanu sprawy.

(2) Jeżeli udawanie choroby lub kalectwa albo też samouszkodzenia zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądowym, sądy powszechne i wojskowe postępują według § 236 ust. (2).

(3) Akta przeprowadzonego dochodzenia należy przesłać wojewódzkiej władzy administracji ogólnej do rozstrzygnięcia w porozumieniu z dowódcą okręgu korpusu (terytorialnym dowódcą równorzędnym).

§  240.

(1) W razie unieważnienia przez wojewódzką władzę administracji ogólnej orzeczenia komisji poborowej z powodów wymienionych w art. 57 - osoby uznane za zdolne do służby wojskowej obowiązane są do odbycia zasadniczej służby wojskowej na ogólnych zasadach.

(2) W sprawach tych należy postępować tak, jak w sprawach z art. 56 stosując odpowiednio przepisy § 238 ust. (2).

§ 241. Przepisy o uchylaniu i unieważnianiu orzeczeń komisji poborowych w trybie art. 55-57 stosować należy również do orzeczeń ponownych wydawanych przez komisje poborowe i rozpoznawcze.