Rozdział 4 - Pomocnicza służba wojskowa. Do art. 101 i 102 . - Wykonanie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1939.20.131

Akt utracił moc

Wersja od: 14 stycznia 1949 r.

Rozdział  IV.

Pomocnicza służba wojskowa.

Do art. 101 i 102.

§  349.

(1) Powołanie do pomocniczej służby wojskowej mężczyzn i kobiet w razie mobilizacji, w czasie wojny lub w czasie pokoju, gdy tego wymaga interes obrony Państwa, następuje w drodze publicznych obwieszczeń.

(2) Minister Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Komunikacji może zarządzić powołanie do pomocniczej służby wojskowej również w inny sposób jaki uzna za stosowany i odpowiadający danym okolicznościom.

(3) W szczególności Minister Spraw Wojskowych może zarządzić przygotowanie lub doręczenie dokumentów wojskowych wzywających do pomocniczej służby wojskowej dla wszystkich osób obowiązanych do tej służby lub też pewnych ich kategoryj już w czasie pokoju z terminem stawiennictwa w czasie wojny, mobilizacji lub zagrożenia Państwa.

§  350.

(1) Przez zaliczonych do pomocniczej służby wojskowej (art. 102 ust. (1) lit. a)) rozumie się tych mężczyzn, którzy stawali już przed komisją poborową i mają ustalony stosunek do służby wojskowej, otrzymując kat. D zdolności do służby wojskowej.

(2) Jako zaliczone do pomocniczej służby wojskowej należy rozumieć również te kobiety, które:

a) w czasie pokoju odbyły przeszkolenie wojskowe do pomocniczej służby wojskowej;

b) w czasie wojny, mobilizacji oraz w czasie stanu zagrożenia Państwa zgłosiły się ochotniczo do pomocniczej służby wojskowej i zostały uznane za zdolne do pełnienia tej służby.

(3) Przez zaliczonych do pomocniczej służby wojskowej z mocy szczególnego przepisu (art. 102 ust. (1) lit. c)) rozumie się tych mężczyzn, którzy przy poborze otrzymali kat. A lub C zdolności do służby wojskowej, u których jednak ta kategoria zdolności do służby wojskowej z powodu choroby lub kalectwa uległa zmianie na kat. D w przypadkach określonych art. 118.

§ 351. Zaciąg ochotniczy kobiet w czasie wojny (mobilizacji) lub w czasie zagrożenia Państwa odbywa się w sposób i na zasadach ustalonych dla zaciągu ochotniczego kobiet w czasie pokoju.

Do art. 103.

§ 352. Celem powołania do przeszkolenia wojskowego mężczyzn zaliczonych do pomocniczej służby wojskowej Minister Spraw Wojskowych może zarządzić ich rejestrację w trybie i na zasadach określonych w §§ 338-341.

§  353.

(1) Zaciąg ochotniczy kobiet do odbycia przeszkolenia wojskowego celem przysposobienia ich do pomocniczej służby wojskowej zarządza Minister Spraw Wojskowych, określając w tym zarządzeniu warunki przyjęcia ochotniczek oraz sposób ogłoszenia zaciągu.

(2) Minister Spraw Wojskowych może w szczególności upoważnić specjalną organizację kobiecą do ogłoszenia zaciągu oraz określić sposób jego ogłoszenia.

§  354.

(1) Kobiety ubiegające się o powołanie ich do odbycia przeszkolenia wojskowego mają wnieść w terminie określonym w zarządzeniu o ochotniczym zaciągu podania, załączając do nich w oryginale lub uwierzytelnionym odpisie dokumenty następujące:

a) metrykę urodzenia lub dokument zastępczy;

b) poświadczenie obywatelstwa polskiego;

c) poświadczenie niekaralności;

d) jeżeli zgłaszająca się jest niepełnoletnia, pozwolenie ojca lub prawnego zastępcy na przyjęcie ochotniczo obowiązku wojskowego, spisane protokolarnie w zarządzie gminy lub sporządzone w formie aktu notarialnego bądź też w formie innego aktu pisemnego uwierzytelnionego przez notariusza; jeżeli zgłaszająca się nie ma ukończonych lat 21, a jest sądownie upełnoletniona (usamowolniona) należy załączyć orzeczenie (uchwałę, decyzję) sądu;

e) ostatnie świadectwo szkolne.

(2) Minister Spraw Wojskowych może zarządzić przedstawienie jeszcze innych dokumentów stosownie do warunków określonych w zarządzeniu o zaciągu ochotniczym kobiet.

§  355.

(1) Podania należy wnosić do władzy określonej przez Ministra Spraw Wojskowych w zarządzeniu o zaciągu ochotniczym kobiet.

(2) Minister Spraw Wojskowych może zarządzić w szczególności, by podania w sprawie służby ochotniczej kobiet były składane w organizacji kobiecej przysposobienia wojskowego, którą określi w zarządzeniu o ochotniczym zaciągu kobiet.

§  356.

(1) Władza (organizacja) właściwa do przyjmowania podań sprawdza czy podania odpowiadają warunkom formalnym określonym w § 354 tudzież w zarządzeniu o ochotniczym zaciągu kobiet.

(2) Podania, nie odpowiadające tym warunkom lub też wniesione po terminie wyznaczonym do składania podań, władza (organizacja) załatwia odmownie zwracając proszącym dokumenty.

§  357.

(1) Podania ochotniczek, które odpowiadają warunkom ustalonym w § 354 oraz w zarządzeniu o ochotniczym zaciągu kobiet, przesyła władza (organizacja) właściwa do przyjmowania podań wraz z odnoszącymi się do nich dokumentami do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.

(2) Powiatowa władza administracji ogólnej poddaje podania ochotniczek jeszcze raz badaniu pod względem formalnym, po czym nazwiska oraz dane osobiste kobiet, co do których nie stwierdzono przeszkód w przyjęciu ich do wojaka, wpisuje do listy ochotniczek założonej według wzoru ustalonego w myśl art. 22 ust. (3) przez Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych.

(3) Podania, które nie odpowiadają warunkom formalnym lub są spóźnione, załatwia powiatowa władza administracji ogólnej odmownie, zwracając proszącym dokumenty.

§  358.

(1) Termin stawienia się ochotniczek przed komisją poborową ustala każdorazowo Minister Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych.

(2) Niestawienie się ochotniczki w wyznaczonym terminie przed komisją poborową należy uważać za cofnięcie zgłoszenia.

§  359.

(1) Jeżeli Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych nie zarządzi inaczej - przegląd ochotniczek przeprowadza komisja poborowa specjalna.

(2) Podstawą urzędowania komisji poborowej są listy ochotniczek założone w myśl § 357 ust. (2).

§  360.

(1) Przegląd kobiet powinien odbywać się zasadniczo w lokalu organizacji przysposobienia wojskowego kobiet.

(2) Dla utrzymania bezpieczeństwa i spokoju publicznego w miejscu i podczas urzędowania komisji poborowej używać należy o ile możności szeregowych-kobiet policji mundurowej.

§  361.

(1) Przegląd lekarski ochotniczek odbywa się według zasad rozdziału II Części II niniejszego rozporządzenia przy szczególnym uwzględnieniu przepisów §§ 115, 119 cz. A lit. b), 128, 136 ust. (2), 192.

(2) Wysyłanie kobiet na ekspertyzę lekarską (art. 51), na przymusowe leczenie (art. 52) albo na przymusowe operacje (art. 53) jest niedopuszczalne.

§  362.

(1) Po zbadaniu ochotniczek przez lekarki komisji poborowej, komisja poborowa wydaje orzeczenie ustalające ostatecznie stosunek ochotniczki do służby wojskowej.

(2) Orzeczenie komisji poborowej opiewa:

a) "zdolna do przeszkolenia wojskowego i pomocniczej służby wojskowej" - jeżeli ochotniczka według wniosku lekarskiego została zakwalifikowana do kat. A;

b) "niezdolna" - we wszystkich innych przypadkach.

(3) Orzeczenie komisji poborowej zostaje wpisane do listy ochotniczek i podpisane przez przewodniczącego komisji poborowej i jedną z lekarek komisji.

(4) W razie uznania ochotniczki za zdolną do przeszkolenia wojskowego i pomocniczej służby wojskowej (kat. A) obowiązana jest ona podpisać w obecności przedstawiciela wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej zobowiązanie do odbycia ochotniczej służby wojskowej wedle wzoru Nr 11.

§  363.

(1) Przewodniczący komisji poborowej ogłasza ochotniczkom orzeczenie komisji, po czym ochotniczki uznane za zdolne do przeszkolenia wojskowego i pomocniczej służby wojskowej wpisuje przedstawiciel wojska i marynarki wojennej w komisji poborowej do ewidencji wojskowej. Ochotniczkom uznanym za niezdolne przewodniczący komisji poborowej zwraca dokumenty załączone do podania za potwierdzeniem ich odbioru na podaniu.

(2) Ochotniczkom, uznanym za zdolne do przeszkolenia wojskowego i pomocniczej służby wojskowej, przewodniczący komisji wydaje zaświadczenie stwierdzające ich stosunek do służby wojskowej.

§  364.

(1) Termin powołania ochotniczek do przeszkolenia wojskowego wyznacza każdorazowo Minister Spraw Wojskowych.

(2) Powołanie do przeszkolenia wojskowego przeprowadza komendant rejonu uzupełnień imiennymi kartami powołania (art. 122 ust. (1)).

(3) W karcie powołania poza określeniem terminu i miejsca stawiennictwa należy w szczególności:

a) podać czas trwania przeszkolenia wojskowego;

b) umieścić pouczenie, że zawinione niestawiennictwo w terminie i miejscu określonym w karcie powołania stanowi przestępstwo wojskowe z art. 45 i nast. kodeksu karnego wojskowego, ścigane przez sądy karne wojskowe.

§ 365. W sprawie powoływania ochotniczek do czynnej służby wojskowej, przenoszenia z jednego rodzaju służby do innego, zwalniania z obowiązku odbywania przeszkolenia lub pomocniczej służby wojskowej, badania i kwalifikowania stanu zdrowia w czasie odbywania przeszkolenia lub pomocniczej służby wojskowej - stosuje się odpowiednio przepisy rozporządzenia niniejszego, dotyczące ochotników, o ile przepisy rozporządzenia niniejszego wyraźnie nie stanowią inaczej.

§ 366. Obowiązkowe przeszkolenie kobiet do pomocniczej służby wojskowej zarządza w myśl art. 103 ust. (3) Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.

§  367.

(1) Kobiety podlegające obowiązkowi odbycia przeszkolenia wojskowego z mocy rozporządzenia Rady Ministrów obowiązane są zarejestrować się u władzy wskazanej przez Ministra Spraw Wojskowych.

(2) Rejestracja kobiet podlegających obowiązkowi odbycia przeszkolenia wojskowego z mocy rozporządzenia Rady Ministrów odbywa się na zasadach określonych w §§ 338-341.

§ 368. Przepisy dotyczące trybu postępowania komisji poborowej przy wydawaniu orzeczeń co do ochotniczek należy stosować również przy wydawaniu orzeczeń w stosunku do kobiet obowiązanych do odbycia przeszkolenia wojskowego z mocy rozporządzenia Rady Ministrów.

§  369.

(1) Czas trwania i zakres przeszkolenia wojskowego kobiet z mocy dobrowolnie przyjętego obowiązku lub z mocy rozporządzenia Rady Ministrów oraz czas trwania i zakres przeszkolenia wojskowego mężczyzn oznacza każdorazowo Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniu o powołaniu do przeszkolenia wojskowego osób podlegających temu obowiązkowi.

(2) Na poczet przeszkolenia wojskowego Minister Spraw Wojskowych może zaliczyć w całości lub w części przysposobienie wojskowe lub przeszkolenie fachowe w sposób i na zasadach określonych szczególnymi przepisami.

§  370.

(1) Żołnierze (kobiety i mężczyźni), którzy odbyli przeszkolenie wojskowe, otrzymują wojskowy dokument osobisty, który wystawia przełożony (komendantka) jednostki organizacyjnej szkolącej.

(2) Wojskowy dokument osobisty, którego wzór ustalają odrębne przepisy, ma zawierać stwierdzenie czasu trwania i wyniku przeszkolenia wojskowego oraz pouczenie o obowiązku odbycia pomocniczej służby wojskowej w czasie wojny, mobilizacji i w czasie stanu zagrożenia Państwa.

(3) Wojskowe dokumenty ewidencyjne założone przez przedstawiciela wojska i marynarki wojennej w czasie poboru prowadzą i wypełniają w czasie przeszkolenia wojskowego przełożeni (komendantki) jednostek organizacyjnych szkolących; po ukończeniu przeszkolenia wojskowego karty ewidencyjne prowadzą komendanci rejonów uzupełnień, a zeszyty ewidencyjne - jednostki organizacyjne Sił Zbrojnych, dla użytku których zostało przeprowadzone przeszkolenie wojskowe.

§  371.

(1) Zwolnień od przeszkolenia wojskowego udzielają komendanci rejonów uzupełnień na podstawie próśb osób obowiązanych do przeszkolenia.

(2) Prośby należy wnosić co najmniej na 4 tygodnie przed dniem stawienia się do służby, chyba że okoliczności uzasadniające zwolnienie powstały później lub też z przyczyn niezawinionych doszły później do wiadomości interesowanego.

§  372.

(1) Powodem zwolnienia od przeszkolenia wojskowego może być:

a) obłożna choroba obowiązanego, stwierdzona świadectwem lekarskim, wystawionym przez lekarza urzędowego lub przez lekarza prywatnego; w świadectwie lekarskim należy stwierdzić rodzaj choroby, przypuszczalny czas jej trwania oraz, że choroba lub kalectwo nie jest wynikiem samouszkodzenia;

b) konieczność wyjazdu za granicę, w celach naukowych, przemysłowych, handlowych lub kuracyjnych, co powinno być stwierdzone zaświadczeniem właściwej władzy państwowej;

c) niezbędna obecność obowiązanego z powodu ważnych wypadków, które zaszły w jego rodzinie (śmierć członka rodziny, ciężka choroba, sprawy majątkowe, dla których uregulowania obecność obowiązanego jest konieczna itp.) ; okoliczności powyższe powinny być stwierdzone zaświadczeniem przełożonego gminy, który wydaje takie zaświadczenie na podstawie niewątpliwie stwierdzonych danych;

d) konieczność zapewnienia opieki starym lub niezdolnym do pracy rodzicom, albo żonie, mężowi lub dzieciom, jeżeli przez powołanie do służby byt ich byłby zagrożony; okoliczność powyższa powinna być stwierdzona świadectwem przełożonego gminy.

(2) Osoby ubiegające się o uzyskanie w zarządzie gminy miejskiej zaświadczeń wynikających z przepisów ust. (1) lit. c) lub d) mają złożyć zarządowi miejskiemu dowody niezbędne do wystawienia odpowiedniego zaświadczenia.

(3) Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniu o powołaniu do przeszkolenia wojskowego może określić również inne powody zwolnienia od przeszkolenia.

§  373.

(1) Poza przypadkami zwolnień z powodów wymienionych w § 372 należy udzielać zwolnień od przeszkolenia wojskowego kobietom:

a) będącym w ciąży na czas jej trwania, oraz na czas 6 tygodni po odbyciu porodu; fakt ciąży należy stwierdzić świadectwem lekarskim;

b) kobietom karmiącym na okres czasu określony przez lekarza w świadectwie lekarskim.

(2) Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniu o powołaniu kobiet do przeszkolenia wojskowego może oznaczyć również inne warunki zwolnienia kobiet od obowiązku przeszkolenia.

§  374.

(1) Zwolnień od przeszkolenia wojskowego udzielają komendanci rejonów uzupełnień na czas trwania przyczyny uzasadniającej zwolnienie.

(2) Osoby, które zwolniono od przeszkolenia wojskowego otrzymują zaświadczenia.

§ 375. W razie odmownego załatwienia prośby o zwolnienie od przeszkolenia wojskowego może powołany odwołać się w terminie 7 dni, licząc od dnia doręczenia odmownej decyzji do dowódcy okręgu korpusu (terytorialnego dowódcy równorzędnego) w drodze przez komendę rejonu uzupełnień, która wydała odmowną decyzję. Dowódca okręgu korpusu (terytorialny dowódca równorzędny) orzeka ostatecznie. Jeżeli powołany pełni czynną służbę wojskową, a odwołanie jego zostało uwzględnione, należy go niezwłocznie zwolnić z szeregów.

Do art. 104.

§ 376. Przepisy §§ 371-375 dotyczące właściwości władz, trybu załatwiania próśb o zwolnienie od obowiązków przeszkolenia wojskowego oraz przyczyn uzasadniających to zwolnienie - stosuje się odpowiednio przy załatwianiu próśb o zwolnienie od obowiązku pomocniczej służby wojskowej.

§ 377. Poza powodami wymienionymi w § 372 zwolnienie od obowiązku pomocniczej służby wojskowej może nastąpić również z tego powodu, że obowiązany do służby jest jedynym żywicielem rodziny; za jedynych żywicieli rodzin uważa się osoby (mężczyzn lub kobiety), wymienione w art. 63 ust. (1). Okoliczność ta ma być stwierdzona zaświadczeniem przełożonego gminy, który wydaje je na podstawie niewątpliwie stwierdzonych danych ewentualnie po uprzednim przeprowadzeniu dochodzenia.

§ 378. Poza przypadkami zwolnień z powodów wymienionych w §§ 372, 373 i 377 należy udzielać zwolnień od pomocniczej służby wojskowej kobietom:

a) matkom wychowującym dzieci ślubne i nieślubne w wieku do lat 17, co powinno być stwierdzone zaświadczeniem przełożonego gminy;

b) kobietom, których mężowie odbywają czynną służbę wojskową, co powinno być stwierdzone zaświadczeniem powiatowej administracji ogólnej.

Do art. 105.

§  379.

(1) Kobiety, które zgłosiły się ochotniczo do przeszkolenia wojskowego lub na które nałożono obowiązek przeszkolenia wojskowego z mocy rozporządzenia Rady Ministrów, będą powołane do tych rodzajów pomocniczej służby wojskowej, które zorganizuje Minister Spraw Wojskowych dla potrzeb wojska i marynarki wojennej.

(2) W razie równoczesnego zorganizowania większej ilości rodzajów pomocniczej służby wojskowej ochotniczkom służy prawo wyboru rodzaju służby w granicach zapotrzebowań wojska i marynarki wojennej, jeżeli odpowiadają warunkom, ustalonym przez Ministra Spraw Wojskowych dla danego rodzaju służby. W tym przypadku jednak ochotniczkom nie przysługuje prawo wyboru jednostki organizacyjnej szkolącej.