Rozdział 4 - O obowiązku stawiennictwa do poboru i o poborze. Do art. 33, 35 i 45. - Wykonanie ustawy z dnia 23 maja 1924 r. o powszechnym obowiązku służby wojskowej, zmienionej i uzupełnionej rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 stycznia 1928 r.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1930.31.270

Akt utracił moc

Wersja od: 28 września 1931 r.

Rozdział  IV.

O obowiązku stawiennictwa do poboru i o poborze.

Do art. 33, 35 i 45.

§ 123. Poborowy, który w wyznaczonym mu terminie bez uzasadnionych przyczyn nie stawił się przed komisją poborową względnie rozpoznawczą, uważany jest za uchylającego się od poboru. W razie niemożności stawienia, się poborowego w danym dniu przed komisją poborową (rozpoznawczą) powinien on za pośrednictwem naczelnika gminy usprawiedliwić niestawiennictwo, podając przyczyny poparte dowodami. W wypadkach, gdy przewodniczący komisji poborowej (rozpoznawczej) przyczyny te lub dowody uzna za niewystarczające, przekazuje on sprawę dla ostatecznej oceny właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.

§ 124. Nie są obowiązani do osobistego stawienia się przed komisją poborową głuchoniemi, ociemniali i umysłowo upośledzeni lub chorzy, przebywający w jednym z zakładów, wymienionych w załączniku Nr. 2, o ile powiatowym władzom administracji ogólnej będą przedstawione świadectwa tych zakładów.

Poborowi głuchoniemi i ociemniali nie przebywający w tych zakładach są zwolnieni od osobistego stawienia się przed komisją poborową, o ile ich stan choroby restante urzędowo stwierdzony:

a) świadectwem lekarza powiatowego lub państwowego względnie komunalnego zakładu leczniczego, albo

b) świadectwem, wydanem przez jeden z zakładów, wymienionych w załączniku Nr. 2.

Poborowi umysłowo upośledzeni lub umysłowo chorzy nie przebywający w specjalnych zakładach są zwolnieni od stawienia się przed komisją poborową, jeżeli stan choroby zostanie urzędowo stwierdzony:

a) świadectwem właściwego państwowego lub komunalnego zakładu leczniczego, względnie

b) świadectwem, wydanem przez jeden z zakładów wymienionych w załączniku Nr. 2.

§ 125. Cierpiący na padaczkę (epilepsję) mogą być zwolnieni od stawienia się przed komisją poborową, jeżeli istnienie tej choroby będzie stwierdzone świadectwem lekarza powiatowego względnie jednego ze Szpitali publicznych lub pisemnem poświadczeniem urzędu gminnego, podpisanem przez naczelnika gminy oraz dwóch godnych zaufania obywateli tej gminy, stwierdzającem pod osobistą ich odpowiedzialnością istnienie tej choroby u poborowego.

§ 126. Fakt zwolnienia poborowego od stawienia się przed komisją poborową na podstawie §§ 124 i 125 należy odnotować w listach poborowych i głównych księgach ewidencyjnych w rubryce "uwagi" z powołaniem się na odpowiednie świadectwa lub zaświadczenia oraz na decyzję władzy, przeprowadzającej pobór, lub uchwałę komisji poborowej.

§ 127. Jeżeli komisja poborowa uzna przedstawione świadectwa lub poświadczenia wymienione w §§ 124 i 125 za niewystarczające, powiatowa władza administracji ogólnej zarządza przedstawienie danej osoby komisji poborowej.

§ 128. Jeżeli obowiązany do stawienia się przed komisją poborową udowodni za pośrednictwem naczelnika gminy, że jest trwale obłożnie chory, komisja poborowa może delegować do chorego lekarza rządowego, celem dokładnego i szczegółowego zbadania stanu zdrowia i wydania pisemnego orzeczenia lekarskiego. Badanie takiego poborowego może nastąpić dopiero po stwierdzeniu w obecności lekarza rządowego jego tożsamości przez organ samorządowy. W orzeczeniu lekarskiem delegowany lekarz ma wymienić powody choroby oraz zaznaczyć, czy i w jakim czasie chory będzie mógł stawić się przed komisją poborową. Prócz tego w orzeczeniu należy wymienić nazwisko, imię i stanowisko służbowe organu samorządowego, który stwierdził tożsamość chorego poborowego. Na podstawie pisemnego orzeczenia lekarza rządowego może komisja poborowa zwolnić chorego od osobistego stawienia się przed komisją poborową i wydać zaoczne orzeczenie o zdolności jego do służby wojskowej w myśl § 167 ustęp 2.

§ 129. Osoby, podlegające obowiązkowi stawienia się do poboru, które odbywają w tym czasie karę pozbawienia wolności lub pozostają w areszcie tymczasowym (śledczym), powinny stawić się przed komisją poborową po ukończeniu kary względnie uchyleniu aresztu tymczasowego (śledczego).

Termin stawienia się takiej osoby przed komisją poborową wyznacza powiatowa władza administracji ogólnej w porozumieniu z zarządem więzienia (aresztu), który uskutecznia odpowiedni wpis o tem w aktach osobowych więźnia.

Osoby, którym termin poboru przypada na dzień ukończenia kary doprowadza do komisji poborowej eskorta, dostarczona przez powiatowe władze administracji ogólnej.

Jeżeli wyznaczony termin stawienia się do poboru nie pokrywa się z dniem ukończenia kary, wówczas powiatowa władza administracji ogólnej przesyła więźniowi za pośrednictwem zarządu więzienia (aresztu) osobiste wezwanie do poboru, które zarząd więzienia (aresztu) wręcza za pokwitowaniem.

Przetrzymywanie w więzieniu osób ponad termin określony wyrokiem względnie w zarządzeniu władzy administracji ogólnej, w celu uregulowania stosunku do służby wojskowej jest niedopuszczalne.

W wypadkach, w których dzień zwolnienia z więzienia lub aresztu nie da się przewidzieć (darowanie kary, uchylenie aresztu śledczego i t. p.), zarząd więzienia (aresztu) z chwilą otrzymania nakazu zwolnienia powinien się natychmiast porozumieć w najkrótszej drodze z powiatową władzą administracji ogólnej, celem wyznaczenia terminu stawienia się zwolnionego przed komisją poborową.

§ 130. Powiatowe władze administracji ogólnej są obowiązane czuwać nad terminowem stawieniem się wszystkich poborowych do poboru głównego. Władze te powinny stosownemi zarządzeniami za pośrednictwem podległych organów zapewnić, aby poborowi, którzy nie stawili się w terminie przed komisją poborową, wykonali ten obowiązek o ile możności jeszcze w czasie poboru głównego.

§ 131. Obowiązkiem naczelników gmin jest dopilnowanie, ażeby poborowi z danych gmin uczynili zadość obowiązkowi stawienia się do poboru, w terminie, wyznaczonym dla danej gminy. W razie nieuzasadnionego niedotrzymania tego terminu poborowi mają być doprowadzeni przymusowo.

Po ukończeniu poboru głównego powiatowa władza administracji ogólnej wdraża co do każdego z poborowych, nieprzedstawionych komisji poborowej w czasie poboru głównego, indywidualne dochodzenia, celem stwierdzenia przyczyn niestawiennictwa i wydania zarządzeń, zabezpieczających przedstawienie tych poborowych przed najbliższą dodatkową komisję poborową.

Organy policji państwowej są obowiązane udzielać w tym kierunku urzędom gminnym wszelkiej pomocy.

§ 132. W razie wyśledzenia lub doprowadzenia przez urzędy gminne lub organy policji państwowej do powiatowej władzy administracji ogólnej uchylających się poborowych, należących z tytułu stałego miejsca zamieszkania do innego powiatu lub nieobjętych listami poborowemi danego powiatu, powiatowa władza administracji ogólnej, po ustaleniu tożsamości osoby przytrzymanego, stwierdza w pierwszym rzędzie, w którym powiecie został on wpisany do list poborowych. Po ustaleniu lej okoliczności powiatowa władza administracji ogólnej odnosi się do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej o przysłanie wyciągów z listy poborowej. Po nadejściu tych wyciągów powiatowa władza administracji ogólnej zarządza przedstawienie takiego poborowego do poboru w najbliższym terminie urzędowania komisji poborowej.

Jeżeli nie można było ustalić wpisu do list poborowych, powiatowa władza administracji ogólnej zapisuje doprowadzonego poborowego do swojej listy poborowej właściwego rocznika i zawiadamia o tem równocześnie powiatowa komendę uzupełnień, celem odpowiedniego uzupełnienia głównej księgi ewidencyjnej.

§ 133. W wypadkach, gdy zachodzi potrzeba przytrzymania poborowego, celem zapobieżenia ponownemu uchyleniu się jego od stawienia się do poboru, powiatowa władza administracji ogólnej uskutecznia przytrzymanie w aresztach gminnych lub sądowych.

Przytrzymanego należy przedstawić komisji poborowej w najbliższym terminie jej urzędowania, jednak najpóźniej w ciągu 14 dni od dnia przytrzymania.

§ 134. Powiatowe władze administracji ogólnej są obowiązane prowadzić ewidencję osób uchylających się od stawiennictwa do poboru według wzoru Nr. 10 i utrzymywać ją w stanie ciągłej aktualności.

Indywidualne wyniki akcji ścigania poborowych, uchylających się od poboru podawać będzie powiatowa władza administracji ogólnej do wiadomości właściwych P. K. U., celem odnotowania w głównych księgach ewidencyjnych.

Kierownik powiatowej władzy administracji ogólnej składa wojewódzkiej władzy administracji ogólnej dwa razy do roku, w terminach, ustalonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych, sprawozdania o ilości uchylających się od poboru i o wynikach akcji ich ścigania.

Wojewódzka władza administracji ogólnej informuje dwa razy do roku, w terminach ustalonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych, właściwego dowódcę okręgu korpusu o rezultatach akcji ścigania uchylających się od poboru.

§ 135. W stosunku do mężczyzn, którzy przekroczyli 21 rok życia i:

a) ubiegają się o zezwolenie na uprawianie przemysłu lub handlu,

b) ubiegają się o dowód osobisty, książkę robotniczą lub służbową,

c) zgłaszają zmianę miejsca zamieszkania lub pobytu,

d) starają się o posadę w służbie publicznej - mają właściwe władze przekonać się czy i w jaki sposób dany mężczyzna wypełnił wszystkie powinności wynikające z ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym.

W razie stwierdzenia, że dany mężczyzna powinnościom tym nie uczynił zadość, należy o tem zawiadomić właściwą powiatową władzę administracji ogólnej.

§ 136. Osoby, które stają do przeglądu lekarskiego po ukończeniu 38 lat życia i orzeczeniem komisji poborowej uznane będą za zdolne do czynnej służby wojskowej (kategorja A), zalicza komisja poborowa w dniu wydania takiego orzeczenia do pospolitego ruszenia z bronią.

Do art. 34.

§ 137. Obowiązek stawienia się do poboru powinien być wykonany zasadniczo przed komisją poborową, właściwą dla gminy, w której podlegający stawiennictwu wpisany został do spisów poborowych. Jeżeli dana osoba zmieniła w międzyczasie miejsce stałego zamieszkania, może ona w drodze wyjątku uzyskać zezwolenie na stawienie się przed komisją poborową nowego miejsca stałego zamieszkania, o ile do dnia 1 kwietnia roku poboru wniesie do powiatowej władzy administracji ogólnej, właściwej dla poprzedniego miejsca zamieszkania, podanie o pozwolenie na dopełnienie obowiązku stawienia się przed komisją poborową nowego miejsca zamieszkania.

W razie uwzględnienia takiego podania powiatowa władza administracji ogólnej poprzedniego miejsca zamieszkania przesyła wyciągi z listy poborowej do powiatowej władzy administracji ogólnej nowego miejsca zamieszkania, celem zapisania danej osoby do listy poborowej, skreślając ją w swojej liście poborowej.

O takich zmianach w listach poborowych należy zawiadomić właściwych powiatowych komendantów uzupełnień.

§ 138. Obywatele polscy podlegający obowiązkowi stawienia się do poboru, którzy mają miejsce stałego zamieszkania na obszarze wolnego miasta Gdańska lub przebywający tam czasowo, których miejsce stałego zamieszkania w kraju nie jest znane, obowiązani są stanąć do poboru przed komisją poborową, właściwą dla powiatu starogardzkiego.

Obywatele polscy podlegający stawiennictwu do poboru, którzy przebywają na obszarze wolnego miasta Gdańska, lecz których miejsce stałego zamieszkania w kraju jest wiadome, obowiązani są stanąć przed komisją poborową, właściwą dla ich miejsca stałego zamieszkania.

W uzasadnionych wypadkach mogą osoby te stanąć w drodze delegacji przed komisją poborową, właściwą dla powiatu starogardzkiego.

§ 139. Poborowi przebywający tylko czasowo poza obrębem powiatu, w którym obowiązani są stawić się przed komisja poborową, a którzy z uzasadnionych powodów nie mogą stanąć przed właściwą komisja poborową, mogą na swą prośbę uczynić zadość stawieniu się przed komisją poborową miejsca ich pobytu w drodze delegacji.

§ 140. Prośby o zezwolenie na stawienie się do poboru w drodze delegacji mają być wnoszone do powiatowej władzy administracji ogólnej, właściwej dla tej gminy, w której poborowy ten został wpisany do spisów poborowych.

Prośby takie mogą być wnoszone najdalej do dnia 1 kwietnia tego roku, w którym dany poborowy obowiązany jest stanąć do poboru.

§ 141. Poborowi, którym udzielono zezwolenia na stawienie się do poboru w drodze delegacji, mają przy poborze wykazać w sposób usuwający wszelką wątpliwość tożsamość ich osoby.

Jeżeli poborowy nie może dostarczyć dowodów tożsamości lub dostarczony dowód nasuwa wątpliwości, należy skierować takiego poborowego do właściwej komisji poborowej.

§ 142. Zezwolenie na stawienie się do poboru w drodze delegacji ma być z reguły udzielane tylko na okres poboru głównego.

Zezwolenie na stawienie się do poboru w drodze delegacji, przed dodatkowemi komisjami poborowemi może być udzielone tylko w wyjątkowych wypadkach i to tylko przy okolicznościach szczególnie ważnych.

§ 143. Równocześnie z udzieleniem zezwolenia na stawienie się do poboru w drodze delegacji powiatowa władza administracji ogólnej, udzielająca zezwolenia, przesyła władzy delegowanej w 2-ch egzemplarzach wyciąg z listy poborowej na danego poborowego. Wyniki poboru powinny być przez władzę delegowaną wpisane do nadesłanych wyciągów, z których jeden egzemplarz władza ta przesyła władzy delegującej, zaś drugi egzemplarz przechowuje u siebie w aktach.

§ 144. Wojskowy członek komisji poborowej delegowanej powinien do wyciągu z listy poborowej załączyć wypełniony i podpisany wyciąg ewidencyjny.

§ 145. Po otrzymaniu wyciągu z listy poborowej władza delegująca wpisuje decyzję komisji poborowej i dane ustalone przez tę komisję do listy poborowej i przesyła jej odpis wraz z wyciągiem ewidencyjnym właściwemu powiatowemu komendantowi uzupełnień, celem wypełnienia głównej księgi ewidencyjnej.

Do art. 36.

§ 146. Pobór główny odbywa się na podstawie ogólnych i szczegółowych planów poboru.

Ogólny plan obejmuje terytorialnie obszar całego województwa, zaś plan szczegółowy - obszar jednego powiatu względnie miasta, wydzielonego z powiatowego związku komunalnego.

Ogólny plan poboru ustala wojewoda w porozumieniu z właściwym dowódcą okręgu korpusu.

Celem ułożenia ogólnego planu poboru powiatowe władze administracji ogólnej i magistraty miast, wydzielonych z powiatowego związku komunalnego, posiadające uprawnienia powiatowej władzy administracji ogólnej mają co roku najdalej na 2 miesiące przed rozpoczęciem poboru głównego po porozumieniu się z właściwym powiatowym komendantem uzupełnień przesłać wojewódzkiej władzy administracji ogólnej wnioski, obejmujące ilość komisyj poborowych na obszarze danego powiatu (miasta) oraz miejsce ich urzędowania, podając jednocześnie ilość poborowych, wpisanych do list poborowych danego powiatu (miasta).

§ 147. Ogólny plan poboru powinien zawierać;

a) ilość komisyj poborowych na obszarze danego województwa,

b) miejsce urzędowania komisyj poborowych,

c) czas trwania poboru głównego w poszczególnych powiatach.

§ 148. Przy układaniu ogólnego planu poboru należy przestrzegać następujących zasad:

a) pobór główny, p ile nie został zarządzony przez Ministra Spraw Wojskowych w innym terminie, ma być przeprowadzony w czasie od 1 maja do 30 czerwca każdego roku;

b) pobór ma być przeprowadzany powiatami, zasadniczo w siedzibach powiatowych władz administracji ogólnej. Poza siedzibą powiatowej władzy administracji ogólnej może być przeprowadzony pobór tylko w wypadkach, gdy tego wymaga wzgląd na interes ludności i na prawidłowe przeprowadzenie poboru;

c) ilość poborowych, przeznaczonych do zbadania przez jedną komisję poborową w jednym dniu nie może przekraczać liczby 75-ciu. Badanie może się odbywać tylko przy świetle dziennem;

d) terminy urzędowania komisyj poborowych powinny być ułożone tak, aby do wszystkich komisyj poborowych na obszarze jednej powiatowej komendy uzupełnień mógł wejść kolejno ten sam personel wojskowy.

Jeżeli jednak przy zachowaniu tej zasady pobór nie mógłby być na obszarze danej powiatowej komendy uzupełnień ukończony w wyznaczonym terminie, należy wyznaczyć drugi skład personelu wojskowego dla tej komisji poborowej, do której pierwotnie wyznaczony personel wojskowy nie może wejść z braku czasu.

W wypadkach, gdy jedna komisja poborowa nie zdąży w danym powiecie (mieście) ukończyć poboru głównego w ustawowym czasie (pkt. a), należy na obszarze tego powiatu (miasta), o ile nie staną na przeszkodzie względy techniczne (podział list poborowych, głównych ksiąg ewidencyjnych i t. p.), utworzyć w tym czasie równolegle pomocniczą komisję poborową, lecz tylko na taką ilość dni, jakąby zasadnicza komisja potrzebowała po upływie ustawowego czasu, aby pobór zakończyć. Taka komisja otrzymuje całkowity skład personalny, zarówno cywilny jak i wojskowy, zgodnie z art. 17.

Podane wyżej zasady mają być przestrzegane również w stosunku do takich powiatowych komend uzupełnień, których obszar administracyjny należy do różnych województw. Kolejność urzędowania komisyj poborowych na obszarze takich powiatowych komend uzupełnień powinna być ułożona we wzajemnem porozumieniu się kierowników wojewódzkich władz administracji ogólnej z właściwym dowódcą okręgu korpusu;

e) w niedzielę i święta rzymsko-katolickie tudzież w święta narodowe nie należy dokonywać poboru. W okolicach, zamieszkałych w większości przez obywateli wyznania grecko-katolickiego względnie wyznań niekatolickich, nie należy o ile możności dokonywać poboru w najuroczystsze święta tych wyznań.

§ 149. Po ustaleniu ogólnego planu poboru wojewódzka władza administracji ogólnej przesyła powiatowym władzom administracji ogólnej wyciągi z tego planu, dotyczące danych powiatów.

§ 150. Na podstawie wyciągów z ogólnego planu poboru, nadesłanych przez wojewódzkie władze administracji ogólnej, opracowują kierownicy władz przeprowadzających pobór w porozumieniu z właściwym powiatowym komendantem uzupełnień szczegółowy plan poboru dla danego powiatu względnie miasta według następujących rubryk:

a) miejsce urzędowania komisji poborowej;

b) imienny skład komisji poborowej;

c) czas rozpoczęcia i trwania urzędowania komisji poborowej (datę rozpoczęcia i ukończenia czynności komisji poborowej w każ; dej miejscowości);

d) ilość poborowych w każdej gminie;

e) kolejność i datę stawania gmin do poboru;

f) ilość dni faktycznego urzędowania komisji poborowej w danym powiecie względnie mieście, wydzielonem z powiatowego związku komunalnego;

g) datę odjazdu członków komisji poborowej;

h) uwagi.

§ 151. Szczegółowy plan poboru przesyła kierownik władzy przeprowadzającej pobór do wojewódzkiej władzy administracji ogólnej w terminie przez nią wyznaczonym oraz podaje plan ten do wiadomości właściwemu powiatowemu komendantowi uzupełnień.

§ 152. Wojewódzka władza administracji ogólnej przedkłada Ministrowi Spraw Wewnętrznych na podstawie szczegółowych planów poboru zestawienie, zawierające:

a) ilość poborowych (ochotników) w województwie, stających do poboru, według powiatów;

b) daty rozpoczęcia i ukończenia poboru w poszczególnych powiatach;

c) miejsce i czas trwania urzędowania komisyj poborowych.

§ 153. O terminie poboru głównego władze administracji ogólnej zawiadamiają ludność zapomocą obwieszczeń.

Treść obwieszczeń o poborze układa wojewódzka władza administracji ogólnej.

Obwieszczenia mają wymieniać prawną podstawę zarządzenia poboru i kategorje osób, podlegających poborowi, oraz zawierać pouczenie o trybie wnoszenia próśb o ulgi lub odroczenia czasu czynnej służby wojskowej, tudzież przepisy karne za niespełnienie obowiązku stawienia się przed komisją poborową. Obwieszczenia mają ponadto zawierać plan, podający terminy stawienia się poborowych według poszczególnych gmin oraz obowiązek przynoszenia ze sobą do poboru dokumentów, stwierdzających wykształcenie i zatrudnienie.

Obwieszczenia o poborze należy podać do publicznej wiadomości najmniej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem poboru głównego przez nalepianie w miejscach najbardziej widocznych, a niezależnie od tego również w inny sposób, na miejscu przyjęty.

Mogą być stosowane także imienne wezwania do stawienia się przed komisją poborową.

§ 154. Przy poborze danej gminy powinien być obecny naczelnik gminy względnie jego zastępca, oraz jeżeli nie zachodzą szczególne przeszkody, co najmniej jeden funkcjonarjusz z zarządu tej gminy. W tych częściach Rzeczypospolitej Polskiej, w których istnieją gminy zbiorowe może naczelnik gminy powołać do pomocy jednego lub więcej z pomiędzy sołtysów danej gminy.

§ 155. Obowiązkiem naczelników gmin względnie ich zastępców oraz powołanych funkcjonarjuszów jest terminowe (punktualne) doprowadzenie poborowych do poboru umytych i w stanie trzeźwym oraz utrzymywanie porządku pomiędzy nimi. Naczelnik gminy jest ponadto obowiązany do stwierdzenia tożsamości osób stających do poboru z jego gminy oraz do udzielania komisji żądanych przez nią wyjaśnień, dotyczących poborowych obecnych i nieobecnych. W spisach poborowych, które naczelnik gminy ma obowiązek przynieść ze sobą, powinien on odnotować wszystkie wypadki niestawienia się poborowych do poboru.

§ 156. Kolejność stawania gmin do przeglądu lekarskiego w danym dniu oznacza przewodniczący komisji poborowej.

Po ustaleniu tej kolejności, naczelnicy gmin powinni natychmiast zebrać poborowych swej gminy i oczekiwać dalszych zarządzeń przewodniczącego.

§ 157. Przewodniczący komisji poborowej poleca z grupy danej gminy wprowadzić po kolei według listy poborowej tylu poborowych, ilu będzie można umieścić w poczekalni i rozbieralni lokalu poborowego.

Poborowi, wprowadzeni do lokalu w liczbie, wskazanej przez przewodniczącego, rozbierają się i w miarę wywoływania ich wchodzą do sali komisji poborowej z dokumentami, stwierdzającemu tożsamość ich osoby.

W wypadkach, gdy podlegający badaniu z powodu istnienia u niego pewnych chorób, anormalności fizycznych, mogących wywołać w nim zrozumiałe uczucie wstydu, zgłosi u naczelnika gminy prośbę o zbadanie go w nieobecności innych osób, nienależących do komisji poborowej, należy w miarę możności prośbę tę uwzględnić.

Po wprowadzeniu każdego poborowego do sali komisji poborowej referent wojskowy powiatowej władzy administracji ogólnej sprawdza jego tożsamość i wydaje mu przygotowaną co najmniej na jeden dzień przedtem kartę indywidualną według wzoru Nr. 11, po umieszczeniu na tej karcie przez poborowego odcisku palca wskazującego prawej ręki.

Z kartą indywidualną zostaje poborowy skierowany do pomiarów ciała, a następnie do wagi. Osoba, wyznaczona do mierzenia i ważenia, wpisuje ołówkiem chemicznym pod kontrolą jednego lekarza ustalone wymiary do karty indywidualnej.

§ 158. Dodatkowe komisje poborowe urzędują z reguły w miejscowościach, które są siedzibą powiatowej komendy uzupełnień. W uzasadnionych wypadkach może wojewódzka władza administracji ogólnej w porozumieniu z dowódcą okręgu korpusu wyznaczyć, jako miejsce urzędowania dodatkowej komisji poborowej, również miejscowość, która nie jest siedzibą powiatowej komendy uzupełnień.

Dodatkowe komisje poborowe są właściwe dla wszystkich powiatów, położonych na obszarze danej powiatowej komendy uzupełnień.

Zaopatrzenie dodatkowych komisyj poborowych w potrzebne urządzenia i przybory należy do powiatowej władzy administracji ogólnej, właściwej dla miejsca urzędowania dodatkowej komisji poborowej.

§ 159. Przewodniczącym dodatkowej komisji poborowej jest kierownik władzy, oznaczonej w art. 17 pkt. 1, właściwej dla miejsca urzędowania tej komisji względnie jego zastępca.

§ 160. Zakres działania dodatkowych komisyj poborowych jest taki sam, jaki ustalony został dla komisyj poborowych w czasie poboru głównego.

§ 161. Terminy urzędowania dodatkowych komisyj poborowych ustala kierownik powiatowej władzy administracji ogólnej, właściwej dla miejsca urzędowania tych komisyj w porozumieniu z każdą powiatową władzą administracji ogólnej, położoną na obszarze danej P. K. U. i z powiatowym komendantem uzupełnień.

§ 162. Tryb badania i kwalifikowania poborowych oraz sposób urzędowania dodatkowych komisyj poborowych jest taki sam, jaki przewiduje niniejsze rozporządzenie dla komisji poborowej w czasie głównego poboru.

W stosunku do osób pochodzących z powiatu, w którym urzęduje dodatkowa komisja poborowa, wykonuje ona swe czynności w taki sam sposób, jak komisja poborowa w czasie poboru głównego.

Na osoby, pochodzące z innych powiatów, właściwe powiatowe władze administracji ogólnej przesyłają do powiatowych władz administracji ogólnej, organizujących dodatkowe komisje poborowe, wy ciągi z list poborowych dla wskazanych osób w dwóch egzemplarzach.

Wydane przez dodatkową komisję poborową orzeczenie o stopniu zdolności do służby wojskowej wpisuje się w tym wypadku tylko do obu egzemplarzy wyciągu, które podpisują wszyscy członkowie komisji. Jeden z tych egzemplarzy powiatowa władza administracji ogólnej zwraca tej powiatowej władzy administracji ogólnej, która je nadesłała, drugi zaś przechowuje u siebie w aktach. Właściwa powiatowa władza administracji ogólnej wpisuje dane, dotyczące wyniku przeglądu, do listy poborowej. Wpis ten podpisuje kierownik tej władzy. W rubryce "uwagi" listy poborowej należy stwierdzić, że wpisu dokonano na podstawie wspomnianego wyżej wyciągu.

§ 163. Wyniki badań mężczyzn - członków rodzin poborowych, pochodzących z innych powiatów, stwierdzone przez dodatkową komisję poborową, należy wpisać do oddzielnych formularzy, sporządzonych w 2-ch egzemplarzach według wzoru Nr. 15. Jeden egzemplarz formularza pozostaje w aktach powiatowej władzy administracji ogólnej, która pobór przeprowadza, drugi zaś egzemplarz władza ta przesyła do powiatowej władzy administracji ogólnej, która danego członka rodziny do zbadania przysłała.

Władza ta wpisuje wyniki badania męźczyzn-członków rodziny poborowego do księgi protokółów badań rodzin poborowych (wzór Nr. 14).

Fakt wpisania orzeczenia komisji poborowej do protokółu badań rodzin poborowych na podstawie wyciągu odnotować należy w rubryce "uwagi" protokółu badań.

Do art. 38.

§ 164. Przy ustalaniu stanu zdrowia lekarze komisji poborowej działają jedynie na podstawie własnego przeświadczenia i wojskowych przepisów o badaniu i ocenie zdolności fizycznej do służby wojskowej.

Poborowych (ochotników) należy poddawać oględzinom lekarskim według gmin w następującym porządku:

a) wszystkich ochotników;

b) wszystkich poborowych danego rocznika poborowego;

c) poborowych, ubiegających się o ponowne badanie stanu zdrowia na podstawie art. 39;

d) poborowych z lat poprzednich, których uznano za czasowo niezdolnych do czynnej służby wojskowej (kat. B);

e) osoby, należące do roczników starszych, które do poboru w latach ubiegłych z jakiejkolwiek przyczyny nie stawiły się.

§ 165. Orzeczenie lekarskie powinno zawierać: orzeczenie o stanie zdrowia i wniosek co do stopnia zdolności do służby wojskowej.

Orzeczenie o stanie zdrowia powinno zawierać:

a) o ile danego poborowego (ochotnika) uznano za zdolnego do czynnej służby wojskowej-określenie "zdrów";

b) o ile danego poborowego uznano za zdolnego do czynnej służby wojskowej przy istnieniu pewnych wad fizycznych - słowa "zdolny" z dodaniem odpowiednich paragrafów przepisów o badaniu i ocenie fizycznej zdolności do służby wojskowej i krótkiego opisu stanów chorobowych;

c) o ile u poborowego stwierdzono wady fizycznej kwalifikujące do kategorji B, C, D lub E - określenie stanów chorobowych z podaniem ich głównych objawów oraz z wymienieniem paragrafów według przepisów o badaniu i ocenie fizycznej zdolności do służby wojskowej, którym stwierdzone stany chorobowe odpowiadają. W razie rozpoznania choroby zapomocą badań dodatkowych (rentgen, rozbiór plwocin, moczu i t. p.) należy wpisać wyniki tych badań.

Wniosek lekarski powinien zawierać jedną z kategoryj, wymienionych w art. 38, odpowiadającą orzeczeniu o stanie zdrowia ("kat. A", względnie "kat. B", "kat. C", "kat. D", "kat. E").

§ 166. Poborowi mogą być uznani za czasowo niezdolnych do czynnej służby wojskowej (kategorja B) tylko w 21-ym i 22-gim raku życia.

Poborowi, stający przed komisją poborową w 23-cim roku życia lub później mogą być zakwalifikowani tylko do jednej z kategoryj A, C, D lub E.

§ 167. W stosunku do osób, nieobowiązanych do osobistego stawienia się przed komisją poborową z powodu cierpień wymienionych w §§ 124 i 125, orzeczenie i wniosek lekarski mają być oparte na przedstawionych przez nie świadectwach lub zaświadczeniach.

W razie stwierdzenia przez lekarza rządowego w wypadkach przewidzianych w § 128, że obłożna choroba poborowego jest trwała i uniemożliwia stawienie się przed komisją poborową, komisja może na zasadzie orzeczenia pisemnego tego lekarza powziąć zaoczną decyzję o zdolności poborowego do służby wojskowej. Fakt wydania takiej decyzji należy uwidocznić w protokóle komisji poborowej, w rubryce "uwagi" listy poborowej i głównej księgi ewidencyjnej z podaniem liczby i daty orzeczenia lekarza rządowego, jego nazwiska i stanowiska służbowego.

§ 168. Badanie lekarskie poborowych (ochotników) ma być przeprowadzone według instrukcji dla lekarzy, podanej w wojskowych przepisach o badaniu i ocenie fizycznej zdolności do służby wojskowej.

Obaj lekarze komisji poborowej mają wydać orzeczenie o ogólnym stanie zdrowia poborowego w ten sposób, że zasadniczo najpierw bada poborowego oddzielnie lekarz cywilny, a następnie lekarz wojskowy i po uzgodnieniu swych opinij stawiają wniosek wspólny co do stopnia zdolności poborowego do służby wojskowej.

Wyniki badań wpisuje się do karty indywidualnej. Orzeczenie i wniosek lekarzy wpisane do karty indywidualnej mają być podpisane przez obu lekarzy. W wypadku dwóch odmiennych orzeczeń lekarskich każdy z lekarzy wpisuje i podpisuje w karcie indywidualnej swoje własne orzeczenie.

W razie stwierdzenia konieczności wysłania danej osoby na ekspertyzę szpitalną lub na leczenie przymusowe do szpitala publicznego, jeden z lekarzy komisji powinien wniosek ten wpisać do karty indywidualnej, podając cierpienie względnie chorobę, wymagającą ekspertyzy lub leczenia oraz uwidaczniając właściwe paragrafy wojskowych przepisów o badaniu i ocenie fizycznej zdolności do służby wojskowej, którym stwierdzone stany chorobowe odpowiadają.

Po podpisaniu orzeczenia i wniosku lekarskiego jeden z lekarzy komisji poborowej wręcza kartę indywidualną przewodniczącemu, poczem następuje wydanie przez komisję poborową orzeczenia o zdolności danej osoby do służby wojskowej względnie odesłanie poborowego na ekspertyzę lub leczenie szpitalne.

§ 169. W razie różnicy zdań pomiędzy lekarzami komisji poborowej co do stopnia zdolności poborowego do służby wojskowej orzeczenie komisji poborowej nie może zapaść, a natomiast:

a) w wypadku dwóch odmiennych orzeczeń lekarskich komisja poborowa przekazuje zbadanie zdolności poborowego do służby wojskowej komisji rozpoznawczej;

b) w wypadku zaś, jeżeli jeden z lekarzy nie może wydać orzeczenia, gdyż zdaniem jego konieczne jest badanie szpitalne (ekspertyza), wówczas komisja poborowa wydaje decyzję odesłania poborowego na ekspertyzę do szpitala wojskowego.

W obu wypadkach przewodniczący powinien przestrzegać, aby orzeczenie każdego z lekarzy było wpisane do karty indywidualnej i do listy poborowej.

§ 170. W razie różnicy zdań pomiędzy lekarzami komisji poborowej co do konieczności odesłania poborowego na leczenie do szpitala publicznego obowiązuje tryb, przewidziany w § 169 pkt. b).

§ 171. Podstawą orzeczenia, komisji poborowej o stopniu zdolności poborowego (ochotnika) do służby wojskowej jest orzeczenie i zgodny wniosek obu lekarzy komisji.

Orzeczeniu komisji poborowej należy nadać brzmienie ściśle według jednego z punktów A - E art. 38.

§ 172. W wypadku zgłoszenia sprzeciwu przeciwko zgodnemu wnioskowi obu lekarzy przez jednego z członków komisji poborowej, przewodniczący zarządza wypowiedzenie się co do wniosku przez wszystkich członków komisji poborowej z wyjątkiem lekarzy. Jeżeli jeden z członków komisji wypowie się za wnioskiem lekarzy, wniesione sprzeciwy upadają i wniosek lekarzy staje się podstawą do wydania orzeczenia komisji poborowej.

W razie wypowiedzenia się wszystkich członków komisji poborowej przeciwko zgodnemu zdaniu obu lekarzy, przewodniczący przekazuje zbadanie zdolności poborowego do służby wojskowej komisji rozpoznawczej.

Wypowiedzenie się choćby jednego z członków komisji poborowej przeciw zgodnemu zdaniu obu lekarzy powinno być odnotowane w protokóle komisji poborowej, przyczem zdanie każdego członka komisji ma być treściwie umotywowane i przez niego podpisane.

Wypowiadanie się w sprawie wniosku lekarskiego nie może odbywać się w sposób; dający badanym możność zapoznania się ze zdaniem poszczególnych członków komisji poborowej.

§ 173. Uznanych za zdolnych do czynnej służby wojskowej (kategorja A) wojskowy członek komisji poborowej przeznacza do właściwego rodzaju służby wojskowej, zależnie od ich kwalifikacyj fizycznych, umysłowych i fachowych.

Przeznaczenie ma być dokonane w myśl odpowiednich instrukcyj Ministra Spraw Wojskowych i wpisane do karty indywidualnej.

Na decyzję wojskowego członka komisji poborowej o przeznaczaniu do rodzajów służby wojskowej pozostali członkowie komsji wpływu nie mają. Do przeprowadzania zmian nadanego przeznaczenia upoważniony jest powiatowy komendant uzupełnień.

§ 174. Poborowi, którym nadane zostało przeznaczenia do rodzaju służby wojskowej, mają być wpisani do książki przydziałów, założonej według wzoru Nr. 1.

Do książki przydziałów powinni być zapisani pod nadzorem wojskowego członka komisji poborowej wszyscy poborowi (ochotnicy) zakwalifikowani do kategorji A w kolejności wydawania tych orzeczeń przez komisję poborową.

§ 175. Podczas urzędowania komisji poborowej prowadzi się protokół imienny poboru oddzielnie za każdy dzień według wzoru Nr. 12 pod nadzorem przewodniczącego.

Protokóły maja być oprawione za czas jednego roku kalendarzowego, oddzielnie dla poboru głównego i oddzielnie dla poborów dodatkowych.

Przy wypełnianiu w tym protokóle składu komisji poborowej należy przy nazwiskach poszczególnych członków komisji wymienić stały charakter urzędowy względnie tytuł.

§ 176. Do protokółu wpisywać należy imiennie wszystkich poborowych i ochotników, którzy w danym dniu stanęli do poboru, w kolejności stawania ich przed komisja poborową. Ponadto należy wpisywać poborowych zwolnionych od stawienia się przed komisją poborową z powodu cierpień wymienionych w §§ 124, 125 i 128.

§ 177. Po ukończeniu czynności komisji poborowej w danym dniu imienny protokół poboru powinien być zamknięty, porównany z listami poborowemi i podpisany przez wszystkich członków komisji poborowej.

Na końcu protokółu należy wpisywać wszelkie zastrzeżenia, dotyczące akcji poboru, zgłoszone przez członków komisji poborowej.

§ 178. Wydane przez komisję poborową orzeczenie wpisuje przewodniczący osobiście do karty indywidualnej, poczem zarządza wpisanie do listy poborowej na podstawie tej karty danych, dotyczących wyników przeglądu oraz orzeczenia komisji poborowej. Kartę indywidualną otrzymuje następnie wojskowy członek komisji poborowej, który wpisuje do niej przeznaczenie, nadane poborowym (ochotnikom) kategorji A oraz poborowym kategorji C. Po podpisaniu tego wpisu wojskowy członek komisji poborowej zarządza wpisanie poszczególnych danych z karty indywidualnej do głównej księgi ewidencyjnej i innych dokumentów przez wojskowy personel pomocniczy. Ostatni z pisarzy wojskowych wręcza kartę indywidualną referentowi wojskowemu powiatowej władzy administracji ogólnej.

§ 179. Wszystkie wpisy i podpisy w karcie indywidualnej mają być dokonane czytelnie atramentem lub ołówkiem chemicznym. Ewentualne błędy powinny być u dołu karty omówione, a omówienie podpisane przez przewodniczącego komisji. Wycieranie tekstu jest wzbronione. Omyłki muszą być przekreślone, jednak tak, aby tekst skreślony był czytelny. Wszelkie poprawki przeprowadzone w listach poborowych, muszą być przeprowadzone również w odpowiednich rubrykach karty indywidualnej.

Na kartach indywidualnych nie wolno czynić żadnych notatek lub zapisów, nieprzewidzianych obowiązującemi przepisami.

§ 180. Karty indywidualne przechowuje w archiwum właściwa powiatowa władza administracji ogólnej, jak długo władze przełożone nie wydadzą innych zarządzeń.

§ 181. Wpisane do listy poborowej orzeczenia lekarskie i orzeczenia komisji poborowej podpisuje przewodniczący i jeden z lekarzy w ten sposób, że lekarz umieszcza swój podpis w rubryce 18 listy poborowej, przewodniczący zaś w rubryce 19 tej listy, pod właściwemi wpisami, dotyczącemi każdego poborowego.

W razie różnicy zdań pomiędzy lekarzami komisji poborowej każdy lekarz-członek komisji poborowej obowiązany jest podpisać w rubryce 18 listy poborowej swoje własne orzeczenie, uzasadniając je krótko w protokóle komisji poborowej w rubryce "zastrzeżenia członków komisji".

W stosunku do poborowych, którzy zostają wysłani na ekspertyzę lekarską, względnie do komisji rozpoznawczej lub na leczenie do szpitala publicznego, należy pod datą stawienia się do poboru umieścić datę wydania ostatecznego orzeczenia lekarskiego, powziętego po powrocie poborowego z ekspertyzy względnie ze szpitala publicznego lub datę wydania ostatecznego orzeczenia przez komisję rozpoznawczą.

§ 182. Wszystkim osobom, zakwalifikowanym do kat. A, B i E wydaje przewodniczący komisji poborowej zaświadczenie według wzoru Nr. 13 zawierające orzeczenie komisji poborowej. Zaświadczenia te są różnokolorowe zależnie od kategorji, do której stający do poboru został zakwalifikowany, a to dla poborowych zakwalifikowanych do kategorji A - koloru różowego, dla zakwalifikowanych do kategorji B - koloru zielonego, dla zakwalifikowanych do kategorji E - koloru białego. Zaświadczenia koloru białego powinny być sporządzone z papieru trwałego.

Poborowym zaliczonym do pospolitego ruszenia z bronią (art. 38 pkt. C, art. 7 ustęp 4, art. 35 ustęp 2) oraz zaliczonym do pospolitego ruszenia bez broni (art. 38 pkt. D i art. 55) wydaje powiatowy komendant uzupełnień lub wojskowy członek komisji poborowej zaświadczenie wojskowe według wzoru, ustalonego odrębnem zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych.

§ 183. Doręczanie wojskowych dokumentów (książeczek stanu służby oficerskiej, książeczek wojskowych i t. p.) poszczególnym osobom, podlegającym powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, odbywa się przez urzędy gminne (magistraty), które powinny uskutecznić to doręczenie w czasie, oznaczonym przez władze wojskowe.

W razie odmowy przyjęcia dokumentu wojskowego doręczenie uważa się mimo to za dokonane. Fakt odmowy przyjęcia dokumentu wojskowego organ doręczający powinien stwierdzić pisemnie w obecności jednego świadka, dokument wojskowy zaś zwrócić za pośrednictwem urzędu gminnego (magistratu) właściwej władzy administracji ogólnej, która powinna postąpić w myśl art. 98 pkt. 4 i 118, zawiadamiając o tem powiatowego komendanta uzupełnień.

§ 184. Powiatowe władze administracji ogólnej są obowiązane czuwać nad terminowem doręczaniem przez urzędy gminne (magistraty) dokumentów wojskowych, przesłanych im przez władze wojskowe celem doręczenia.

§ 185. Zagubienie, zniszczenie lub odmowa przyjęcia dokumentu wojskowego, wzywającego do służby wojskowej osobę, podlegającą powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, nie zwalnia danej osoby od stawienia się do właściwej formacji wojskowej w terminie, w dokumencie tym uwidocznionym.

§ 186. W razie utraty dokumentu, stwierdzającego stosunek do służby wojskowej, należy jak najrychlej prosić właściwe władze o duplikat dokumentu.

Duplikaty zaświadczeń o zgłoszeniu się do rejestracji i do spisów poborowych wydają właściwe urzędy gminne (konsularne) na pisemną prośbę zainteresowanego.

Jako właściwy należy rozumieć ten urząd gminny (wiejski lub miejski względnie konsularny), w którego rejestrze względnie spisie poborowych starający się o duplikat jest zapisany.

Duplikaty zaświadczeń, wystawione osobom zakwalifikowanym do kategorji A, B i E, wydaje na pisemną prośbę ta powiatowa władza administracji ogólnej, w której listach poborowych proszący o duplikat jest wpisany.

Do podania o wydanie duplikatu dokumentu poborowego, wystawionego dla zakwalifikowanych do kategorji A i B, należy dołączyć dowód, stwierdzający, że utrata dokumentu została zgłoszona we właściwym posterunku względnie w komisarjacie policji państwowej.

Właściwym posterunkiem (komisarjatem) policji państwowej jest ten, w którego rejonie utrata (kradzież, zagubienie, zniszczenie i t. p.) dokumentu miała miejsce.

Duplikaty dokumentów poborowych stwierdzających całkowitą niezdolność do służby wojskowej (kat. E) wydają na pisemną prośbę te powiatowe władze administracji ogólnej, w których listach poborowych żądający duplikatu jest zapisany przy przestrzeganiu zasady, że proszący o duplikat powinien utratę. dokumentu ogłosić jednorazowo w "Dzienniku Wojewódzkim" tego województwa, na którego obszarze utrata dokumentu nastąpiła, a na obszarze m. Warszawy - w "Dzienniku Urzędowym Komisarjatu Rządu na m. st. Warszawę". Dziennik ten powinien być w jednym egzemplarzu dołączony do podania o wydanie duplikatu. Duplikat powinien być wydany po upływie 30 dni po ogłoszeniu utraty dokumentu.

Od ogłaszania utraty zaświadczeń wolni są ci, którzy wykażą się urzędowem świadectwem ubóstwa. Świadectwo takie powinno być dołączone do podania.

§ 187. W razie utraty dokumentu wojskowego (książeczki stanu służby oficerskiej, zaświadczenia wojskowego, książeczki wojskowej lub karty mobilizacyjnej) należy fakt ten zgłosić natychmiast we właściwym posterunku względnie komisariacie policji państwowej, na którego obszarze fakt utraty miał miejsce.

Posterunek (komisarjat) policji państwowej po spisaniu w tej sprawie protokółu wydaje zainteresowanemu poświadczenie o zgłoszeniu utraty dokumentu.

Utratę książeczki stanu służby oficerskiej (książeczki wojskowej, zaświadczenia wojskowego) należy ponadto ogłosić jednorazowo w "Dzienniku Wojewódzkim" tego województwa, na którego obszarze utrata dokumentu nastąpiła, a na obszarze m. Warszawy - w "Dzienniku Urzędowym Komisarjatu Rządu na m. st. Warszawę".

Duplikaty książeczek stanu służby oficerskiej względnie książeczek wojskowych lub zaświadczeń wojskowych oraz nowe karty mobilizacyjne (w miejsce zagubionych, skradzionych lub zniszczonych) wydaje właściwa powiatowa komenda uzupełnień na podstawie wniesionego podania.

Do podania o duplikat książeczki stanu służby oficerskiej (książeczki wojskowej, zaświadczenia wojskowego) mają być dołączone: poświadczenie posterunku (komisarjatu) policji państwowej o zgłoszeniu faktu utraty dokumentu wojskowego oraz Dziennik Wojewódzki ("Dziennik Urzędowy Komisarjatu Rządu na m. st. Warszawę"), w którym utrata dokumentu została ogłoszona.

Od ogłaszania utraty dokumentów wojskowych wolni są ci, którzy wykażą się urzędowem świadectwem ubóstwa, dołączonem do podania.

Wydanie duplikatu książeczki stanu służby oficerskiej (książeczki wojskowej, zaświadczenia wojskowego) może nastąpić po upływie 30 dni od ogłoszenia utraty w Dzienniku Wojewódzkim ("Dzienniku Urzędowym Komisarjatu Rządu na m. st. Warszawę"), względnie w wypadku zwolnienia od obowiązku ogłaszania - po zgłoszeniu utraty w posterunku (komisarjacie) policji państwowej.

Wydanie nowej karty mobilizacyjnej powinno nastąpić natychmiast po zgłoszeniu jej utraty w posterunku (komisarjacie) policji państwowej i wniesieniu podania.

Do podania o wydanie nowej karty mobilizacyjne) należy dołączyć tylko poświadczenie posterunku (komisarjatu) policji państwowej o zgłoszeniu utraty.

§ 188. Osoby, które w ciągu 14 dni, licząc od dnia utraty dokumentu wojskowego nie wniosą podania wraz z wymaganemi załącznikami o wydanie duplikatu książeczki stanu służby oficerskiej, książeczki wojskowej, zaświadczenia wojskowego względnie o wydanie nowej karty mobilizacyjnej, będą uważane za nieposiadające dokumentów wojskowych z własnej winy i pociągane do odpowiedzialności na podstawie art. 98 punkt 2.

§ 189. Ustalenia wieku poborowych, w wypadkach przewidzianych w § 121 dokonuje komisja poborowa na podstawie orzeczenia lekarzy tej komisji oraz dokumentów ewentualnie przez zainteresowanego przedstawionych, a pośrednio o jego wieku świadczących (paszport, dowód osobisty, świadectwa szkolne). W każdym jednak z powyżej omówionych wypadków ostateczna decyzja należy do komisji poborowej (głównej lub dodatkowej).

Orzeczenie i wniosek lekarski, dotyczący Ustalonego wieku wpisuje się u dołu rubryki 18, zaś orzeczenie komisji poborowej - do rubryki 19 listy poborowej.

Przy stwierdzaniu daty urodzenia na podstawie dokumentu, należy za miarodajną uważać wyłącznie metrykę urodzenia.

W wypadku późniejszego urzędowego stwierdzenia właściwej daty urodzenia poborowego powiatowa władza administracji ogólnej zarządza potrzebne sprostowanie.

Do art. 39.

§ 190. Prośbę o ponowne zbadanie stanu zdrowia i zmianę orzeczenia komisji poborowej o zdolności fizycznej do służby wojskowej należy wnieść do tej powiatowej władzy administracji Ogólnej, w której listach poborowych dana osoba jest za-mieszczona.

W razie wyraźnego kalectwa (utrata ręki, nogi, oka, kilku palców i t. p.), naczelnik gminy powinien na podaniu wymienić okoliczności, wśród których kalectwo nastąpiło.

§ 191. Prośby te powiatowa władza administracji ogólnej przekazuje niezwłocznie lekarzowi powiatowemu (rządowemu), który powinien stwierdzić:

a) czy zgłoszona przez daną osobę choroba lub ułomność powstała lub mogła powstać po stawieniu się tej osoby do poboru;

b) czy choroba lub ułomność czyni daną osobę faktycznie niezdolną do czynnej służby wojskowej i uzasadnia ponowne przedstawienie jej przed komisję poborową.

Ocenę swoją lekarz powiatowy (rządowy) wydaje wyłącznie na podstawie wyników badań przez siebie przeprowadzonych.

Przedstawione przez poborowego świadectwa lekarzy wolno praktykujących {zdjęcia rentgenolegiczne) nie mogą w niczem krępować zdania i oceny lekarza powiatowego (rządowego).

§ 192. W razie stwierdzenia przez lekarza konieczności ponownego badania powiatowa władza administracji ogólnej wzywa niezwłocznie poborowego imiennem wezwaniem przed komisję poborową w najbliższym terminie jej urzędowania, w przeciwnym zaś wypadku zawiadamia poborowego o odmownem załatwieniu podania o ponowny przegląd lekarski.

§ 193. Poborowi przedstawieni ponownie komisji poborowej w trybie art. 39, o ile nie są dotknięci widocznem kalectwem, mają być przed powzięciem decyzji przez komisję poborową wysyłani na ekspertyzę szpitalną.

§ 194. Wyniki ponownego badania oraz orzeczenie komisji poborowej należy wpisać do listy poborowej, w miejscu przeznaczonem na zapisanie wyników przeglądu przy dalszych stawiennictwach. W rubryce "uwagi" listy poborowej i protokółu komisji poborowej przewodniczący uzasadnia krótko ponowny przegląd, przytaczając liczbę i datę właściwego aktu w tej tej sprawie i podpisuje tę adnotację.

W razie zmiany poborowemu w drodze ponownego przeglądu kategorji A na inną należy go skreślić z książki przydziałów. Ponadto należy takim poborowym wydane w swoim czasie zaświadczenie o stawieniu się do poboru wymienić na odpowiedni nowy dokument, odpowiadający nowemu orzeczeniu komisji poborowej.

Do art. 41.

§ 195. W wypadkach, gdy lekarze komisji poborowej nie mogą należycie lub wyczerpująco ustalić wady lub określić cierpienia, na które badany uskarża się, względnie które lekarze przy badaniu sami zauważyli, oraz w razie konieczności obserwacji dłuższej, względnie specjalnego badania danej wady (cierpienia), lekarze komisji poborowej obowiązani są wystąpić z wnioskiem na odesłanie badanego do szpitala wojskowego, celem zbadania wady względnie choroby (ekspertyza lekarska) i wydania właściwego orzeczenia.

§ 196. Poborowy powinien być odesłany na ekspertyzę do szpitala wojskowego również w tych wypadkach, gdy jeden z lekarzy nie może wydać orzeczenia, ponieważ jego zdaniem konieczne jest badanie szpitalne.

§ 197. Poborowych, u których stwierdzono dwa lub więcej stanów chorobowych, ograniczających w różnym stopniu zdolność do służby wojskowej, należy zakwalifikować do kategorji, odpowiadającej cierpieniu ograniczającemu najbardziej zdolność do służby wojskowej. Jeżeli to właśnie cierpienie wymaga ekspertyzy szpitalnej, wówczas ekspertyza musi być bezwzględnie przeprowadzona.

W wypadku, gdy cierpienie najbardziej ograniczające zdolność poborowego do służby wojskowej może być przez obu lekarzy komisji poborowej dostatecznie rozpoznane, powinno być na tej zasadzie wydane ostateczne orzeczenie o stanie zdrowia, bez względu na to, czy pozostałe cierpienia, mniej zdolność ograniczające, wymagają ekspertyzy, czy też jej nie wymagają. W tych wypadkach ekspertyzy stanów chorobowych mniej ograniczających zdolność. do służby wojskowej przeprowadzać nie należy. Te stany chorobo we muszą być jednak przez lekarzy w orzeczeniu wymienione.

§ 198. W decyzji swej w sprawie wysyłania poborowych na ekspertyzę lekarze komisji poborowej nie mogą być krępowani żadnemi względami.

§ 199. Właściwy szpital wojskowy, do którego poborowy ma być odesłany, wskazuje lekarz wojskowy komisji, przestrzegając zasady, że poborowych należy odsyłać w wypadkach badań chorób wewnętrznych i chirurgicznych do najbliższego szpitala wojskowego, zaś w wypadkach badań chorób usznych, ocznych, nerwowych, skórnych oraz wymagających badań specjalnych - do najbliższego wojskowego szpitala okręgowego, o ile badanie nie może być przeprowadzone w bliższym szpitalu wojskowym.

§ 200. Wysyłanie poborowych na ekspertyzę szpitalną zarządza przewodniczący komisji poborowej, przesyłając równocześnie dla każdego poborowego w zamkniętej kopercie kartę służbową, wystawioną według wzoru Nr. 16, do wskazanego przez lekarza wojskowego szpitala.

Poborowemu należy wydać bilet na przejazd do szpitala i zpowrotern do miejsca zamieszkania.

Bilety na przejazd dostarcza powiatowa władza administracji ogólnej.

§ 201. Zgłoszenie się poborowego w izbie przyjęć szpitala wojskowego wraz z dokumentami musi nastąpić niezwłocznie po wysłaniu go na ekspertyzę szpitalną.

Szpitale wojskowe są obowiązane przyjąć zgłoszenie poborowych o każdej porze.

§ 202. Szpitale przeprowadzają ekspertyzę lekarską w myśl obowiązujących przepisów w czasie możliwie rychłym.

Orzeczenie szpitalne ma być wpisane do otrzymanej z komisji poborowej karty służbowej (wzór Nr. 16) i powinno zawierać prócz djagnozy lekarskiej i kwalifikacji do służby wojskowej również te rodzaje służby wojskowej, do których się poborowy ze względu na swój stan zdrowia nie nadaje. Tak uzupełniona karta służbowa ma być natychmiast po zbadaniu poborowego listem poleconym lub książką doręczeń jako przesyłka poufna przesłana do właściwej komisji poborowej, względnie, o ile ta już nie urzęduje, do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.

Poborowy ma być po zbadaniu skierowany przez szpital do miejsca wskazanego w wydanem mu, przez powiatową władzę administracji ogólnej bilecie na przejazd.

§ 203. Komisja poborowa względnie powiatowa władza administracji ogólnej, po otrzymaniu orzeczenia szpitalnego zarządza w razie potrzeby wezwanie poborowego przed komisją poborową w najbliższym terminie jej urzędowania, celem powzięcia na podstawie orzeczenia szpitalnego ostatecznej decyzji o jego zdolności do służby wojskowej w myśl art. 38 pkt. A - E, Decyzja ta ma być wpisana do karty indywidualnej, listy poborowej i głównej księgi ewidencyjnej na ogólnych zasadach.

§ 204. Lekarze komisji poborowej nie mogą zmieniać orzeczeń szpitali wojskowych wydanych wskutek zarządzenia ekspertyzy. Takie orzeczenia mogą być jednak zakwestionowane przez lekarzy komisji poborowej ze stanowiska wiedzy lekarskiej. W razie zakwestionowania tych orzeczeń przewodniczący komisji odsyła poborowego na ogólnych zasadach do wojskowego szpitala okręgowego, celem powtórnego zbadania.

Badanie lekarskie w wojskowych szpitalach okręgowych powinno się odbywać w tych wypadkach co najmniej przez 2-ch lekarzy ze współudziałem komendanta szpitala.

Takie orzeczenia szpitali okręgowych zakwestjonowaniu przez lekarzy komisji poborowej nie podlegają.

§ 205. Jeżeli wada lub ułomność, stwierdzona u poborowego, da się wyleczyć w ciągu 4 miesięcy, może komisja poborowa skierować go z kartą służbową według wzoru Nr. 17 do szpitala publicznego, posiadającego oddział potrzebny do leczenia danej choroby, a wskazanego przez lekarza powiatowego.

Zasadniczo mogą być poddawani przymusowemu leczeniu tylko tacy poborowi, którzy po wyleczeniu względnie usunięciu wad cielesnych lub ułomności będą mogli być zakwalifikowani do kategorji A i odbyć czynną służbę wojskową.

Poborowy jest obowiązany poddać się decyzji komisji poborowej co do przymusowego leczenia.

§ 206. Przymusowemu leczeniu nie podlegają wady lub ułomności, których usunięcie mogłoby wywołać inne komplikacje, zagrażające zdrowiu lub życiu danej osoby, względnie, których usunięcie mogłoby nastąpić tylko przez zabieg chirurgiczny. W takich wypadkach wymagana jest zgoda danej osoby.

§ 207. Po wyleczeniu poborowego szpital kieruje go do miejsca zamieszkania i przesyła natychmiast orzeczenie lekarskie do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej, która powołuje daną osobę do przeglądu przed najbliższą dodatkową komisję poborową.

§ 208. Koszty odesłania poborowego do szpitala publicznego celem leczenia, tudzież koszty jego pobytu w szpitalu mają być pokryte w myśl ogólnych przepisów o pokrywaniu kosztów za leczenie w szpitalach publicznych.

Koszty przejazdu poborowych na leczenie do szpitali cywilnych ponosi Skarb Państwa; pokrywa się je z budżetu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

§ 209. Powiatowej władzy administracji ogólnej i jej organom wykonawczyni służą w stosunku do poborowego, poddanego przymusowemu leczeniu wszystkie uprawnienia, wynikające z art. 45.

Do art. 42.

§ 210. Jeżeli lekarze komisji poborowej przy badaniu poborowego powezmą uzasadnione podejrzenie, że wada fizyczna została spowodowana umyślnie w tym celu, ażeby spowodować całkowitą lub częściową niezdolność do służby wojskowej, wydają oni orzeczenie lekarskie odpowiadające stwierdzonej wadzie fizycznej. W wypadkach zakwalifikowania poborowego na podstawie takiej wady do kategorji B, C, lub D, lekarze komisji poborowej stawiają jednocześnie wniosek na przeznaczenie go do czynnej służby wojskowej w takim rodzaju broni, w którym stwierdzona wada fizyczna pozwala na odbycie jakiejkolwiek służby.

Komisja poborowa wydaje w tych wypadkach na podstawie wniosku lekarzy orzeczenie o zdolności poborowego do służby wojskowej według brzmienia jednego z punktów B, C lub D art. 38 z dodaniem następującej decyzji: "poborowy może być powołany do czynnej służby wojskowej w ...... (wymienić rodzaj broni) ".

Powołanie i wcielenie takich osób do odbycia czynnej służby wojskowej przeprowadzają powiatowi komendanci uzupełnień po ustaleniu prawomocnym wyrokiem sądowym rozmyślnego wywołania choroby lub uszkodzenia cielesnego, w celu uchylenia się od obowiązku czynnej służby wojskowej w granicach wieku, przewidzianych w art. 35, po odbyciu kary, o ile wyrok względnie pobudki czynu karygodnego nie spowodowały wykluczenia tych osób od służby wojskowej.

§ 211. Niezależnie od postanowień. § 210 W każdym wypadku podejrzenia poborowego o samouszkodzenie ciała, tak u zakwalifikowanych do kategorji A lub E jako też u wymienionych w § 210, komisja poborowa powinna spisać protokół z dokładnem podaniem orzeczenia lekarzy - członków komisji poborowej. Protokół ten mają podpisać przewodniczący i wszyscy członkowie komisji.

Powiatowa władza administracji ogólnej przesyła takie protokóły niezwłocznie po poborze do właściwego prokuratora.

Komisje poborowe mogą w wypadkach z art. 42 korzystać w całej rozciągłości z art. 41 ustęp ostatni w sprawie leczenia w szpitalach publicznych.

§ 212. Jeżeli przed komisją poborową (również w wypadkach z art. 39) staje osoba, obarczona kalectwem względnie chorobą, a zachodzi podejrzenie, że kalectwo lub choroba zostały wywołane rozmyślnie w tym celu, ażeby spowodować całkowitą lub częściową niezdolność do służby wojskowej, przewodniczący komisji poborowej powinien zażądać od poborowego świadectwa lekarza, który go operował względnie leczył. Świadectwo to powinno stwierdzać, że cierpienie nie zostało wywołane rozmyślnie, względnie, że usunięcie brakujących członków nastąpiło wskutek choroby lub nieszczęśliwego wypadku. Z osobą, która nie może przedłożyć takiego świadectwa należy postąpić w myśl §§ 210 i 211.

Do art. 43 i 44.

§ 213. Do rozstrzygania spraw, wyszczególnionych w art. 43 ustęp 1 i 2, oraz unieważniania na tej zasadzie orzeczeń komisji poborowej upoważnia się właściwych wojewodów w porozumieniu z dowódcami okręgów korpusów.

W razie nieosiągnięcia porozumienia w łonie tych władz akta sprawy powinny być przedłożone Ministrowi Spraw Wewnętrznych, który rozstrzyga w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych.

§ 214. Powiatowe władze administracji ogólnej, do których wiadomości doszły fakty wymienione w art. 43 ustęp 1 i 2, bądź od władz i urzędów, bądź od osób prywatnych, lub które stwierdziły takie fakty z urzędu, są obowiązane przeprowadzić w tej sprawie niezwłocznie dochodzenia i przedstawić następnie całokształt sprawy wojewódzkiej władzy administracji ogólnej. Władza ta powinna sprawę rozpatrzyć, przeprowadzić ewentualnie konieczne dodatkowe dochodzenia i zależnie od wyników dochodzeń sprawę rozstrzygnąć.

§ 215. Przedstawienie komisji rozpoznawczej osób, objętych art. 43 ustęp 1 i 2, nastąpić może dopiero po wydaniu decyzji, unieważniającej zakwestjonowane orzeczenie komisji poborowej.

Osoby, które przez komisję rozpoznawczą zostały uznane za zdolne do czynnej służby wojskowej (kategorja A) przed upływem 38 lat życia obowiązane są służbę tę odbyć na ogólnych zasadach.

Jeżeli osoby przez komisję rozpoznawczą zakwalifikowane będą do kategorji A po upływie 38 lat życia, komisja rozpoznawcza powinna je w dniu wydania tego orzeczenia zaliczyć do pospolitego ruszenia z bronią.

§ 216. Niewłaściwe lub wadliwe orzeczenie komisji poborowej może być uchylone w drodze nadzoru z urzędu lub na wniosek powiatowej władzy administracji ogólnej przez właściwego wojewodę w porozumieniu z dowódcą okręgu korpusu. Gdyby między temi władzami nie doszło do porozumienia, sprawę rozstrzyga Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych.

§ 217. W wypadku uchylenia orzeczenia komisji poborowej w drodze nadzoru z powodu stwierdzonej jego wadliwości (art. 43 ustęp 4) wojewódzka władza administracji ogólnej zarządza przedstawienie danej osoby przed właściwą komisją poborową.

Jeżeli orzeczenie o zdolności poborowego do służby wojskowej uchylone zostało w drodze nadzoru jako wydane przez niewłaściwą komisje poborową, wojewódzka władza administracji ogólnej powinna wskazać:

a) które orzeczenie komisji poborowej jest ważne, o ile w stosunku do poborowego wydano więcej orzeczeń,

b) przez jaką komisję poborową jako właściwą powinien być poborowy ponownie zbadany, o ile istniało tylko jedno orzeczenie komisji poborowej, następnie uchylone w drodze nadzoru.

Uchylenie orzeczenia komisji poborowej w drodze nadzoru, powodujące ponowne przedstawienie danej osoby komisji poborowej, może nastąpić tylko tak długo, jak długo ona znajduje się w wieku poborowym.

§ 218. Wezwanie poborowych do stawienia się przed komisją poborową lub rozpoznawczą w sprawach, wynikających z art. 43, uskutecznia powiatowa władza administracji ogólnej.

§ 219. Władze wojskowe, powiadomione o wypadkach z art. 43 ustęp 1 lub 2 powinny sprawy te przekazywać natychmiast właściwym władzom administracji ogólnej.

Sądy powszechne obowiązane są zawiadamiać o stwierdzonym przez siebie wypadku z art. 43 ust. 1 i 2 właściwe wojewódzkie władze administracji ogólnej.

Sądy wojskowe zawiadamiają o takich wypadkach właściwego dowódcę okręgu korpusu, który akta sprawy przekazuje wojewódzkie) władzy administracji ogólnej.

§ 220. Ustalenie w drodze administracyjnej faktu udawania przez poborowego przy poborze choroby lub ułomności, z powodu której komisja poborowa wydała orzeczenie, nieodpowiadające istotnemu stanowi zdrowia poborowego należy do powiatowej władzy administracji ogólnej w porozumieniu z powiatową komendą uzupełnień.

§ 221. W wypadkach z art. 44 orzeczenie komisji poborowej staje się samo przez się nieważne, zaś powiatowa władza administracji ogólnej unieważnia wpisy, dotyczące orzeczenia komisji poborowej w listach poborowych i przedkłada akta sprawy wojewódzkiej władzy administracji ogólnej, celem zarządzenia przedstawienia poborowego przed komisję rozpoznawczą.

Osoby takie w razie uznania je za zdolne do czynnej służby wojskowej będą obowiązane służbę tę odbyć na ogólnych zasadach (art. 35).

§ 222. Postanowienia o unieważnianiu i uchylaniu orzeczeń komisji poborowej stosują się również do wypadków ponownego badania przez komisję poborową w myśl art. 39.