Rozdział 3 - Likwidacja przymusowa. - Wykonanie ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. w przedmiocie likwidacji serwitutów w województwach: wołyńskiem, poleskiem i nowogródzkiem oraz w powiatach: białostockim, bielskim, grodzieńskim, sokólskim i wołkowyskim województwa białostockiego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1923.8.50

Akt utracił moc

Wersja od: 9 kwietnia 1926 r.

III.

Likwidacja przymusowa.

§ 37. Likwidacja serwitutów trybem przymusowym (z urzędu) następuje na skutek wniosku powiatowego urzędu ziemskiego, spowodowanego:

a) żądaniem którejkolwiek ze stron zainteresowanych lub

b) okolicznościami, przewidzianemi w pp. a, b i d art. 19 ustawy z dnia 7 maja 1920 r., ze zmianami, wprowadzonemi ustawą z dnia 10 stycznia 1922 r.

§ 38. Żądanie strony interesowanej o przeprowadzenie likwidacji przymusowej winno być skierowane na piśmie do powiatowego urzędu ziemskiego, na którego terenie działalności położony jest majątek, obciążony serwitutami:

a) w imieniu właściciela (właścicieli) dziedziny, obciążonej w formie podania, podpisanego przez niego lub jednego ze współwłaścicieli tej dziedziny, względnie ich prawnych zastępców, stosownie do przepisów § 7 rozporządzenia niniejszego,

b) w imieniu posiadaczy dziedziny, uprawnionej do korzystania z serwitutów -w formie zaświadczonego przez urząd gminny odpisu uchwały, powziętej na zebraniach, zwołanych zgodnie ze wskazaniami art. art. 3 - 6 ustawy z dn. 7 maja 1920 r. ze zmianami, wprowadzonemi art. 3 ustawy z dn. 10 stycznia 1922 r.(§§ 3-6).

§ 39. Strona, przedkładająca do powiatowego urzędu ziemskiego żądanie o zlikwidowaniu serwitutów w drodze" przymusowej (§ 38), winna ponadto dołączyć:

a) wyciąg hipoteczny z księgi wieczystej dóbr, obciążonych serwitutami" o ile hipoteka została wywołaną, względnie inny dokument,

stwierdzający prawo własności właściciela dziedziny obciążonej serwitutami,

b) akt nadawczy lub inne dowody prawne, udowadniające istnienie, postać i rozciągłość projektowanych do zlikwidowania serwitutów,

c) wykaz wierzycieli hipotecznych i osób, na których rzecz figurują w dziale III wykazu hipotecznego ograniczenia prawa własności dóbr, obciążonych likwidowanemi serwitutami, względnie wykaz właścicieli aktów zastawu tych dóbr, w miarę możności z podaniem prawnego miejsca zamieszkania wszystkich wyżej wymienionych osób,

d) kwit kasy skarbowej lub państwowego banku rolnego o wpłaceniu na rachunek okręgowego urzędu ziemskiego odpowiedniej kwoty tytułem opłaty, przewidzianej w p. a § 17 niniejszego rozporządzenia, względnie zobowiązanie wykonania w terminie, wskazanym przez urzędy ziemskie, wszelkich prac mierniczych, dotyczących zamierzonej likwidacji własnym kosztem i staraniem, oraz niezwłocznego pokrycia na żądanie urzędów ziemskich tymczasowo z własnych funduszów wszelkich kosztów, związanych z tą likwidacją (§ 16) według wskazań §§ 17 do 19 rozporządzenia niniejszego.

O ile zamierzoną likwidację wywołują właściciele dziedziny, uprawnionej do korzystania z serwitutów, przedstawienie przez nich dowodów, wyszczególnionych w pp. a i c nie jest obowiązujące i powiatowy urząd ziemski może w wypadkach, zasługujących na uwzględnienie, zwolnić interesowanych od przedkładania tych dokumentów. Nadto w wypadkach zagubienia lub zniszczenia przez strony dokumentów, wyszczególnionych w p. b ustalenie uprawnień do korzystania z serwitutów następuje zgodnie z wskazaniami niżej w § 40 podanemi.

§ 40. W wypadkach, gdy zgłaszająca likwidację strona oświadczy, że dokumenty, stwierdzające istnienie, postać i rozciągłość serwitutów, zostały przez nią zagubione, lub uległy zniszczeniu, względnie o ile fakt powyższy ujawniony zostanie w toku dochodzenia, wywołanego wypadkami, przewidzianemi w pp. a, b i d art. 19 ustawy z dn. 7 maja 1920 r. za zmianami, wprowadzonemi ustawą z dn. 10 stycznia 1922 r., komisarz ziemski przed podjęciem prac niżej w § 41 wskazanych spisze o powyższem protokuł, zamieszczając w nim szczegółowe oświadczenia stron w przedmiocie zagubienia, lub zniszczenia pomienionych dokumentów, oraz ścisłego przez każdą z nich określenia postaci, rozmiaru i rozciągłości, podlegających zlikwidowaniu serwitutów, przyczem mogą zachodzić dwie ewentualności:

a) strony zgodnie stwierdzają istnienie serwitutów, ich rodzaj, rozmiar i rozciągłość lub

b) strony nie zgadzają się co do istnienia samych serwitutów względnie wzajemnie kwestjonują bądź ich rodzaj, rozmiar lub rozciągłość.

W wypadku pierwszym (a) komisarz ziemski we wspomnianym wyżej protokole ściśle wyszczególnia: gospodarstwa, które są uprawnione do korzystania z serwitutów; rodzaj i postać tych Serwitutów (ogólne, grupowe, indywidualne, leśne, pastwiskowe i t. p,), ich rozmiar (ile sztuk bydła, fur drzewa i t. p.), tereny na majątku, obciążona serwitutem z zaznaczeniem: nazwy miejscowości, przestrzeni, granic, rodzaju użytków i t. p. (rozciągłość serwitutu). Protokuł ten, podpisany przez, strony, oraz zatwierdzony przez okręgową komisję ziemską, służy jako dowód, ustalający uprawnienia do korzystania z serwitutów.

W wypadku drugim (b) komisarz ziemski przeprowadza wstępne dochodzenie na miejscu przez protokularne wysłuchanie oświadczeń stron i osób interesowanych i zbadanie wskazanych przez strony, względnie wezwanych przez siebie świadków i rzeczoznawców, o ile którakolwiek ze stron wyrazi życzenie zbadania świadków, lub rzeczoznawców pod przysiągł, komisarz ziemski zwraca się do miejscowego sądu pokoju z odezwą, popierającą żądanie strony i otrzymany w tym względzie protokuł zeznania dołącza do akt sprawy.

W zależności od wyników dochodzenia komisarz ziemski:

a) albo stawia umotywowany wniosek do okręgowej komisji ziemskiej o umorzenie sprawy likwidacji serwitutów z powodu braku dostatecznych podstaw, stwierdzających istnienie pomiędzy stronami stosunku serwitutowego, przyczem w tym wypadku żadnych dalszych czynności (§ 41) nie przedsiębierze do czasu definitywnego zdecydowania sprawy przez okręgową komisją ziemską,

b) albo uznaje istnienie stosunku serwitutowego za udowodnione, wskutek tego podejmuje prace przygotowawcze do jego zlikwidowania, przedkładając do okręgowej komisji ziemskiej, niezależnie od wniosku w przedmiocie wdrożenia postępowania likwidacyjnego, wniosek, określający ściśle postać, rozmiar i rozciągłość ustalonych dochodzeniem, serwitutów, do kompetentnego zatwierdzenia.

§ 41. Prace przygotowawcze powiatowego urzędu ziemskiego, mające na celu wdrożenie postępowania przymusowego, polegać będą na:

a) zarejestrowaniu pracy;

b) stwierdzeniu zgodności żądania jednej ze stron o zlikwidowanie serwitutów z przepisami ustawy z dn. 7 maja 1920 r. ze zmianami, wprowadzonemi ustawą z dnia 10 stycznia 1922 r., względnie stwierdzeniu zaszłych na terenie jego działalności wypadków, przewidzianych w pp. a, b i d. art. 19 tejże ustawy;

c) ścisłem ustaleniu postaci i rozciągłości projektowanych do zlikwidowania serwitutów;

d) stwierdzeniu niemożności przez siebie doprowadzenia stron do polubownego rozwiązania stosunku serwitutowego,

c) sporządzeniu opisu dóbr, obciążonych temi serwitutami, wreszcie

f) przedłożeniu do okręgowej komisji ziemskiej konkretnego wniosku w przedmiocie wdrożenia postępowania przymusowego i sposobu pokrycia kosztów, związanych z likwidacją (§ 16-18).

W tym celu komisarz ziemski po stwierdzeniu, że dokumenty, przewidziane w § 39 rozporządzenia niniejszego zostały przez strony złożone względnie po stwierdzeniu, że zachodzą wypadki, przewidziane w pp. a, b i d art. 19 ustawy z dn. 7 maja 1920 r. ze zmianami, wprowadzonemi ustawą z dn. 10 stycznia 1922 r. niezwłocznie zawiadamia o powyższem okręgowy urząd ziemski, uprzednio odnotowawszy pracę w swem repertorjum, oraz w najbliższym czasie zjeżdża na miejsce dla przeprowadzenia dochodzenia. O dniu i celu swego przybycia komisarz ziemski zawiadamia: strony, urząd gminny, polecając na oznaczoną godziną zwołać zebranie wszystkich posiadaczy gospodarstw, uprawnionych do korzystania z serwitutów na danym majątku, oraz komisarza ochrony lasów o ile likwidacji mają podlegać serwituty, ciążące na lasach. Nieprzybycie w terminie osób wezwanych przez komisarza ziemskiego, z wyjątkiem strony, żądającej likwidacji, o ile dochodzenie wywołane zostało takiem żądaniem, nie wstrzymuje jego czynności.

§ 42. O ile na terenie działalności powiatowego urzędu ziemskiego na gruntach, obciążonych, lub korzystających z uprawnień serwitutowych, są podejmowane względnie na mocy rozporządzenia lub zezwolenia okręgowego urzędu ziemskiego, mają być podjęte prace, związana ze scalaniem gruntów, parcelacją lub kolonizacją, oraz są przeprowadzane meljoracja rolne, zmieniające istniejący stan użytków serwitutowych, lub też są przeprowadzane prace, wypływające z ustaw w przedmiocie wykonywania reformy rolnej, względnie ustawy z dn. 17 grudnia 1920 r. o nadaniu ziemi żołnierzom wojska polskiego, (pp. a, b i d art. 19 ustawy z dn. 7 maja 1920 r. ze zmianami, wprowadzonemi ustawą z dn. 10 stycznia 1922 r.), fakty powyższe stwierdza protokularnie komisarz ziemski przed przystąpieniem do czynności likwidacyjnych (§ 41).

§ 43. Na zebraniu posiadaczy gospodarstw, uprawnionych <la korzystania z serwitutów, po wy» słuchaniu oświadczenia stron i osób, interesowanych w zamierzonej likwidacji, komisarz ziemski:

a) stwierdza, czy żądanie o przeprowadzenie przymusowej likwidacji zgodne jest z przepisami ustawy z dn. 7 maja 1920 r. ze zmianami, wprowadzonemi ustawą z dn. 10 stycznia 1922 r., o ile powyższe dochodzenie wywołane zostało takiem żądaniem,

b) sporządza imienną listę osób, uprawnionych do korzystania z projektowanych do zlikwidowania serwitutów,

c) ustala osoby i stopień ich zainteresowania w zamierzonej likwidacji,

d) ustala postać i rozciągłość mających ulec likwidacji serwitutów, wreszcie

e) proponuje stronom zawarcie dobrowolnego układu.

§ 44. O ile dochodzenie wywołane zostało na skutek żądania posiadaczy dziedzin, uprawnionych do korzystania z serwitutów, komisarz ziemski po stwierdzeniu, że żądanie powyższe wyrażone zostało zgodnie z wymaganiami art. art. 3-6 ustawy z dnia 7 me-ja 1920 r. ze zmianami, wprowadzonemi ustawą z dn. 10 stycznia 1922 r. i że treść i znaczenie powziętych w przedmiocie zamierzonej likwidacji uchwał jest należycie przez interesowanych rozumianą, zaświadcza pomienione uchwały, czyniąc na ich odpisach 1 w księdze uchwał odpowiedni napis.

§ 45. W wypadkach, gdy majątek ziemski jest obciążony serwitutami na rzecz kilku wsi, sporządzenie imiennej listy osób, uprawnionych do korzy-Stenia z tych serwitutów (p. b § 43), ogranicza się tylko do wsi, która likwidacje; serwitutów wywołała, zaś co do następnych, komisarz ziemski po zapoznaniu się z miejscowemi stosunkami agrarnemi i życzeniami stron projektuje protokularnie kolejność wsi, w Jakiem ma następować likwidacja pozostałych serwitutów.

Gdy obszar majątku (jednostki hipotecznej), obciążonego serwitutami rozciąga się na kilka powiatów, wyżej wymienioną kolejność likwidacji komisarz ziemski projektuje tylko w stosunku do wsi, położonych wyłącznie na terenie jego działalności, w stosunku do pozostałych wsi kolejność likwidacji projektuje właściwy komisarz ziemski na terenie swojej działalności, na skutek zarządzenia okręgowego urzędu ziemskiego.

§ 46. W toku dochodzenia wstępnego (§ 43) komisarz ziemski winien dokładać usilnych starań, aby strony doprowadzić do zawarcia polubownego układu w przedmiocie zamierzonej likwidacji serwitutów. O ile, pomimo wysiłków, porozumienia stron nie da się osiągnąć, komisarz ziemski dokonywa opisu majątku, obciążonego serwitutami, ze szczególnem uwzględnieniem terenów, nadających się do wydzielenia wynagrodzenia za serwituty, i zawiadamia zebranych, że występuje z wnioskiem do okręgowej komisji ziemskiej o wdrożenie postępowania likwidacyjnego przymusowego.

§ 47. Z wyżej pomienionych czynności przygotowawczych (§§ 43-46) komisarz ziemski spisuje protokuł, w którym zamieszcza na żądanie interesowanych wszelkie w tym przedmiocie ich oświadczenia. Protokuł ten wraz ze wszystkiemi materjałami, zebranemi lub sporządzonemi w toku dochodzenia, komisarz ziemski przy raporcie, sporządzonym zgodnie Z wymaganiami § 32 rozporządzenia niniejszego przesyła do okręgowego urzędu ziemskiego do dalszego urzędowania.

§ 48. Okręgowy urząd ziemski, po otrzymaniu dowodów, wyszczególnionych w poprzednim paragrafie, bada dokładnie całą sprawę, a następnie cały operat wraz ze swą opinją przedkłada na najbliższe jawne posiedzenie okręgowej komisji ziemskiej w celu powzięcia orzeczenia w przedmiocie wdrożenia postępowania przymusowego.

O powyższych posiedzeniach okręgowej komisji ziemskiej winny być zawiadomione strony, oraz osoby, wymienione w art. 8 ustawy z dn. 7 maja 1920 r. za zmianami, wprowadzonemi ustawą z dn. 10 stycznia 1922 r. z zachowaniem przepisów § 15 rozporządzenia niniejszego. Nieprzybycie zawiadomionych nie wstrzymuje biegu sprawy, o ile zawiadomienia zostały doręczone.

§ 49. Po wszechstronnem rozpatrzeniu przedłożonego operatu, wysłuchaniu stron, osób interesowanych w zamierzonej likwidacji, oraz o ile zachodzi potrzeba i biegłych, okręgowa komisja ziemska zatwierdza protokuł komisarza ziemskiego, przewidziany w § 40 rozporządzenia niniejszego, wydaje orzeczenie nakazujące przymusową likwidację wszystkich serwitutów, ciążących na danym majątku, zgodnie z art. 2 ustawy z dn. 7 maja 1920 r., wyszczególniając ściśle ich postać i rozciągłość, oraz wyznaczając jednocześnie* termin rozpoczęcia postępowania likwidacyjnego z zachowaniem przepisów art. 13 pomienionej ustawy.

Termin ten nie może być dłuższy od dni 60, licząc od daty doręczenia stronom odpisu orzeczenia. W wypadkach, przewidzianych w ustępie końcowym § 45, orzeczenie okręgowej komisji ziemskiej, dotyczyć będzie tylko wsi, położonych na terenie jednego powiatu, na którym jest położona wieś, która spowodowała wydanie tego orzeczenia. W stosunku do pozostałych wsi okręgowa komisja ziemska poleca niezwłocznie przeprowadzić wstępne dochodzenie, mając na celu przedłożenie konkretnego wniosku o wdrożenie w tych wsiach postępowania likwidacyjnego.

§ 50. Orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej, wymienione w. paragrafie poprzednim, winny być niezwłocznie w odpisach doręczone stronom, oraz tym wierzycielom hipotecznym i osobom, na których rzecz figurują w dziale 111 wykazu hipotecznego ograniczenia prawa własności dóbr, regulujących serwituty, względnie właścicielom aktów zastawu dóbr (zakładnych), którzy z takiem żądaniem wystąpią na piśmie do okręgowego urzędu ziemskiego.

Orzeczenia powyższe podlegają zaskarżeniu do głównej komisji ziemskiej w ciągu dni 14 od dnia doręczenia ich stronom w redakcji ostatecznej.

§ 51. Po otrzymaniu zawiadomienia o doręczeniu odpisu orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej osobom, wymienionym w paragrafie poprzednim, okr. urząd ziemski operat serwitutowy wraz z odpisem pomienionego orzeczenia przesyła niezwłocznie do powiatowego urzędu ziemskiego do wykonania.

§ 52. Powiatowy urząd ziemski, w wypadkach, gdy strony nie przedstawią układu dobrowolnego o rozwiązaniu stosunku serwitutowego w terminie, oznaczonym w orzeczeniu okręgowej komisji ziemskiej (§ 49), przystępując do likwidacji serwitutów z urzędu, wzywa strony, aby zgodnie z art. art. 25 i 26. ustawy z dn. 7 maja 1920 r. ze zmianami, wprowadzonemi ustawą z dn. 10 stycznia 1922 r. w przeciągu dni 14 od daty otrzymania wezwania, wskazały swych przedstawicieli i ich zastępców do komisji szacunkowo-rozjemczej.

Wskazanie przedstawicieli i ich zastępców do komisji szacunkowo-rozjemczej winno być wyrażone:

a) przez właścicieli dziedziny, obciążonej - w formie zwykłej deklaracji na piśmie z podaniem nazwisk i imion przedstawicieli i ich miejsca zamieszkania, podpisanej przez osobę do tego uprawnioną,

b) przez posiadaczy dziedziny, uprawnionej do korzystania z serwitutów-w formie uchwały powziętej zgodnie z wymaganiami art. art. 3-6 ustawy z dn. 7 maja 1920 r. ze zmianami, wprowadzonemi ustawą z dnia 10 stycznia 1922 r. lub w formie zwykłej deklaracji, podpisanej przez pełnomocników dziedziny, wybranych w myśl § 6 rozporządzenia niniejszego, o ile w tym względzie posiadają należyte upoważnienie.

Niewskazanie pomienionych przedstawicieli i ich zastępców w określonym terminie powoduje wyznaczenie ich przez komisarza ziemskiego z urzędu, z zachowaniem wskazań § 21 rozporządzenia niniejszego. O powyższem powiatowy urząd ziemski niezwłocznie zawiadamia strony i wyznaczonych przedstawicieli.

§ 53. O ile orzeczeniem okręgowej komisji ziemskiej (§ 49) w myśl wymagań art. 13 ustawy z dn. 7 maja 1920 r., zostało jednocześnie nakazane wdrożenie postępowania likwidacyjnego w innych wsiach, w których nie przeprowadzono dotychczas szczegółowego dochodzenia, przewidzianego w § 31 rozporządzenia niniejszego, komisarz ziemski przed powołaniem w tych wsiach komisji szacunkowo-rozjemczych, winien uprzednio w każdej z tych wsi zwołać zebranie posiadaczy gospodarstw, uprawnionych do korzystania z serwitutów i wykonać czynności, przewidziane w pp. b, c, d i e § 43 rozporządzenia niniejszego, z zachowaniem wskazań § 8 tegoż rozporządzenia.

§ 54. W wypadkach, wymienionych w paragrafie poprzednim, komisarz ziemski powołuje komisje szacunkowo - rozjemcze dla każdej wsi oddzielnie. Członkowie jednej komisji mogą pełnić obowiązki członków innych komisji z zastrzeżeniami, przewidzianemi w § 21 rozporządzenia niniejszego.

Odwołanie swych przedstawicieli w komisjach szacunkowo-rozjemczych może być uskutecznione przez strony tylko:

a) za obopólną zgodą stron, o ile członkowie komisji zostali wyznaczeni na skutek przedstawienia przez strony (§ 52) i

b) na żądanie jednej ze stron wskutek wynikłego po ukonstytuowaniu się komisji któregokolwiek wypadku, przewidzianego w § 21 rozporządzenia niniejszego, przyczem zamienionego przedstawiciela winien zastępować wyznaczony zgodnie z pp. A, a, art. 25 ustawy z dn. 7 maja 1920 r. - zastępca.

§ 55. Z chwilą ukonstytuowania się komisji szacunkowo-rozjemczej zgodnie z art. art. 25 i 26 ustawy z dn. 7 maja 1920 r., wszelkie materjały i dokumenty, dotyczące zamierzonej likwidacji, komisarz ziemski przekazuje za odpowiedniem pokwitowaniem przewodniczącemu komisji.

Na przedstawienie przewodniczącego komisji, komisarz ziemski winien niezwłocznie okazywać w granicach swych uprawnień wszelką pomoc komisji przy opracowywaniu projektu likwidacji, dostarczając będącym, w jego rozporządzeniu materjałów statystycznych, wyciągów z akt i t. p. oraz wzywając z urzędu osoby, wyznaczone przez komisję do przesłuchania.

§ 56. Po dokładnem i wszechstronnem zapoznaniu się z materjałem, zebranym dotychczas przez urzędy ziemskie, i po wysłuchaniu oświadczenia stron i osób interesowanych w likwidacji (art. 4 ustawy z dn. 10 stycznia 1922 r.) oraz po stwierdzeniu, że strony nie mogą się polubownie porozumieć w przedmiocie warunków rozwiązania stosunku serwitutowego, komisja szacunkowo-rozjemcza, przyjmując za podstawę ścisłe określenie postaci i rozciągłości przeznaczonych do likwidacji serwitutów, jakie zostało ustalone w orzeczeniu okręgowej komisji ziemskiej (§ 49), przystępują do opracowania szczegółowego projektu likwidacji, a mianowicie:

a) opierając się na treści orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej, nakazującego wdrożenie postępowania, sporządza wykaz likwidowanych serwitutów, wyszczególniając w nim rodzaj i rozmiar uprawnień każdej osady (numeru), względnie poszczególnych ich grup, a to zależnie od zapisów w akcie nadawczym lub innych dowodach prawnych, stwierdzających istnienie i rozmiar serwitutów,

b) ustala na gruncie granice terenów, obciążonych serwitutami, wreszcie

c) projektuje, zgodnie z zasadami, wskazanemi w art. 13 ustawy z dn. 10 stycznia 1922 r., obszary, najbardziej nadające się do wydzielenia tytułem wynagrodzenia za likwidowane serwituty, względnie ustala wysokość wynagrodzenia w gotówce z zachowaniem wskazań art. 14 tejże ustawy.

§ 57. Prace miernicze, związane z opracowaniem projektu likwidacji serwitutów, wykonywa zgodnie z §§ 12 i 13 rozporządzenia niniejszego, geometra, wyznaczony przez komisję szacunkowo-rozjemczą, przy zachowaniu wskazań § 20 rozporządzenia niniejszego na skutek przedstawienia stron, o ile nie został w tym celu delegowany geometra z urzędu przez okręgowy urząd ziemski.

§ 58. Czynności, pomienione w § 56, komisja szacunkowo-rozjemcza przeprowadza w obecności stron, oraz o ile tego zażądają, i osób interesowanych (art. 4 ustawy z dn. 10 stycznia 1922 r.), jednak ich nieobecność nie wstrzymuje pracy komisji.

Wszelkie postanowienia komisji szacunkowo-rozjemczej zapadają zwyczajną większością głosów członków komisji.

Z każdej swej czynności komisja spisuje szczegółowy protokuł, wyszczególniając w nim oświadczenia stron, osób interesowanych, świadków, biegłych i t. p. oraz dokumenty i motywy, któremi powodowała się komisja w swych postanowieniach przy opracowaniu projektu likwidacji.

§ 59. Przy projektowaniu terenów do oddania za likwidowane serwituty oraz przy układaniu projektu podziału tych terenów na poszczególne działki, komisja szacunkowo - rozjemcza winna ściśle przestrzegać wskazania §§ 11-14 rozporządzenia niniejszego. Nadto w wypadkach, gdy majątek jest obciążony serwitutami jeszcze na korzyść innych wsi, komisja szacunkowo-rozjemcza przy opracowywaniu projektu winna mieć na względzie zabezpieczenie interesów tych wsi.

W toku swych czynności komisja winna dokładać usilnych starań w celu skłonienia stron do polubownego rozwiązania stosunku serwitutowego; w wypadkach, gdy starania powyższe uwieńczone zostają pomyślnym skutkiem, przewodniczący komisji szacunkowo-rozjemczej przerywa dalsze czynności komisji, zawiadamiając o tem komisarza ziemskiego, który w następstwie nadaje sprawie bieg, przewidziany w § 8 rozporządzenia niniejszego.

§ 60. Opracowany, zgodnie z wymaganiami art. 29 ustawy z dnia 7 maja 1920 r., projekt przymusowej likwidacji, składający się z planu odręcznego i rejestru szacunkowego na grunty, projektowane do oddania za serwituty, protokułów posiedzeń komisji szacunkowo-rozjemczej wraz z wszelkiemi wyliczeniami i dowodami, sporządzonemi w toku postępowania oraz aktami sprawy, komisja przekazuje komisarzowi ziemskiemu do dalszego urzędowania, a sama rozwiązuje się.

§ 61. 4 (uchylony).

§ 62. Po otrzymaniu operatu i dowodów, sporządzonych przez komisję szacunkowo - rozjemczą, zawezwawszy uprzednio na oznaczony termin strony oraz, o ile tego żądać będą (art. 4 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r.) wierzycieli hipotecznych i osoby, na rzecz których figurują w dziale III wykazu hipotecznego ograniczenia prawa własności dóbr, regulujących serwituty, oraz właścicieli aktów zastawu tych dóbr (zakładnych), komisarz ziemski przedkłada osobom interesowanym projekt likwidacji serwitutów i wzywa strony do jego przyjęcia. Oświadczenia stron i osób, interesowanych w likwidacji komisarz ziemski wnosi do sporządzonego w tym przedmiocie protokułu likwidacyjnego, dołączając do niego zwrotne egzemplarze wezwań i zawiadomień osób powyższych.

W wypadkach, gdy komisarz ziemski sam nie przewodniczył w komisji szacunkowo-rozjemczej, winien on przed dokonaniem czynności, wymienionych w ustępie poprzednim, sprawdzić na miejscu projekt likwidacji i, w miarę potrzeby, postawić wnioski w przedmiocie uskutecznienia odpowiednich zmian i uzupełnień projektu.

§ 63. Gdy strony przyjmą projekt likwidacji, komisarz ziemski spisuje na zasadach ogólnych układ dobrowolny, zarządza wyznaczenie projektu na gruncie i całą sprawę wraz ze swym wnioskiem przesyła do okręgowego urzędu ziemskiego do dalszego urzędowania.

W wypadkach, gdy którakolwiek ze stron nie zaakceptuje powyższego projektu, komisarz ziemski ogłasza stronom o możności zgłoszenia w ciągu dni 14 na jago ręce na piśmie umotywowanego sprzeciwu, a po upływie tego terminu, cały operat likwidacyjny wraz z pisemnym sprzeciwem strony lub stron oraz odpowiedniem wyjaśnieniem w przedmiocie tego sprzeciwu przesyła do okręgowego urzędu ziemskiego do dalszego urzędowania.

§ 64. W wypadkach, gdy likwidacji przymusowej podlegają pastwiska, nazwane w aktach nadawczych lub innych dowodach prawnych, stwierdzających istnienie i rozmiar serwitutów "wspólnemi z dworem" przebieg postępowania odbywa się trybem wskazanym §§ 37-63 rozporządzenia niniejszego z następującemi zastrzeżeniami:

1) gdy w toku dochodzenia komisarz ziemski stwierdzi, że w aktach nadawczych lub innych dowodach prawnych, stwierdzających istnienie i rozmiar serwitutów, nie została ściśle określona ilość sztuk bydła, jaką każda ze stron ma prawo pasać na pomienionych pastwiskach, winien on przy wniosku do komisji ziemskiej okręgowej o rozpoczęciu postępowania przymusowego jednocześnie przedłożyć na podstawie uprzedniego dochodzenia konkretny wniosek o określenie przeciętnej rocznej ilości sztuk bydła, jaką każda ze stron wyganiała na te pastwiska w okresie 5 lat przed wybuchem wojny w 1914 r.,

2) o ile w tym względzie nie było zapisów w wyżej wspomnianych dokumentach lub nie zapadły uprzednio prawomocne decyzje urzędów do tego powołanych, okręgowa komisja ziemska wyznacza termin rozpoczęcia postępowania przymusowego dopiero po uprawomocnieniu się decyzji, powziętej na posiedzeniu publicznem w sprawie określenia powyższych ilości sztuk bydła,

3) zwołana w celu opracowania projektu likwidacji serwitutów komisja szacunkowo-rozjemcza, na zasadzie przeprowadzonych w trybie ogólnym klasyfikacji szacunku, opierając się na zapisie w akcie nadawczym, względnie innych dowodach prawnych, stwierdzających istnienie i rozmiar serwitutów lub w prawomocnych decyzjach urzędów do tego powołanych, określających ściśle ilość dużych sztuk bydła, wraz z odpowiednią ilością małych sztuk, wyprowadza zgodnie z art. 32 ustawy z dn. 7 maja 1920 r. ze zmianami, wprowadzonemi art. 15 ustawy z dn. 10 stycznia 1922 r. wartość części tego pastwiska, jaka winnaby przypaść dziedzinie uprawnionej do korzystania z tych serwitutów, z tytułu likwidacji.

§ 65. Okręgowy urząd ziemski, po otrzymaniu aparatu likwidacyjnego, niezwłocznie bada cały zawarty w nim materjał, poddaje krytycznej ocenie projekt likwidacji, zwracając uwagę w wypadkach, gdy majątek jest obciążony serwitutami, na korzyść jeszcze innych wsi, czy pozostała przestrzeń majątku w dostatecznej mierze zabezpiecza interesy tych" wsi, a następnie cały operat, wraz ze swą w tym przedmiocie opinją przedkłada okr. kom. ziemskiej w celu zatwierdzenia projektu likwidacji.

§ 66. 5 Orzeczenia okr. kom. ziemskie] w przedmiocie zatwierdzenia- projektu przymusowej likwidacji serwitutów zapadają na posiedzeniach jawnych i zawierać będą orzeczenie o zatwierdzeniu projektu likwidacji lub o przekazanie tego projektu komisarzowi ziemskiemu w celu uzupełnienia i uskutecznienia poprawek albo też o powierzeniu przeprowadzenia tej likwidacji innemu komisarzowi ziemskiemu.

Ponadto o ile projekt likwidacji uzyska zatwierdzenie:

a) polecenie wykonania projektu na gruncie,

b) treść wpisu dodatkowego, który ma być wniesiony do aktu nadawczego lub innego dowodu, stwierdzającego istnienie serwitutów,

c) określenie zgodnie z §§ 16 i 17 rozporządzenia niniejszego, wysokości kosztów, związanych ze sporządzeniem planów i przeprowadzeniem likwidacji serwitutów na gruncie i ich podział pomiędzy uczestnikami likwidacji.

Wszelkie skargi i zażalenia na powyższe orzeczenia, wnoszone do głównej komisji ziemskiej, na" leży składać do okręgowej komisji ziemskiej, która zaskarżone orzeczenie wydala na zasadach wskazanych w art. 20 ustawy z dn. 6 lipca 1920 r. o organizacji urzędów ziemskich (Dz. U. R. P. № 70, poz. 461).

§ 67. 6 Po uprawomocnieniu się orzeczenia, zatwierdzającego projekt likwidacji serwitutów, okręgowy urząd ziemski niezwłocznie zarządza:

a) wykonanie tego projektu na gruncie,

b) oddanie wydzielonych gruntów posiadaczom gospodarstw, których serwituty zostały tym orzeczeniem zlikwidowane i

c) wykończenie dowodów pomiarowych, zgodnie z przepisami obowiązującemu

d) wykonanie czynności, wskazanych w § 36 tego rozporządzenia

§ 68. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia i ma zastosowanie od tej chwili także do spraw, będących już w toku.

⁴ § 61 uchylony przez § 2 rozporządzenia z dnia 31 października 1925 r. w sprawie wynagrodzenia członków komisyj szacunkowo-rozjemczych (Dz.U.25.115.823) z dniem 14 listopada 1925 r.

⁵ § 66 zmieniony przez § 4 rozporządzenia z dnia 27 marca 1926 r. (Dz.U.26.32.198) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 9 kwietnia 1926 r.

⁶ § 67 zmieniony przez § 5 rozporządzenia z dnia 27 marca 1926 r. (Dz.U.26.32.198) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 9 kwietnia 1926 r.