Rozdział 2 - Likwidacja na zasadzie dobrowolnego układu stron. - Wykonanie ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. w przedmiocie likwidacji serwitutów w województwach: wołyńskiem, poleskiem i nowogródzkiem oraz w powiatach: białostockim, bielskim, grodzieńskim, sokólskim i wołkowyskim województwa białostockiego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1923.8.50

Akt utracił moc

Wersja od: 9 kwietnia 1926 r.

II.

Likwidacja na zasadzie dobrowolnego układu stron.

§ 22. Właściciele majątków, obciążonych serwitutami, nie mogą zawierać układów dobrowolnych w przedmiocie ich zniesienia, gdy majątek ten wystawiony został na sprzedaż z licytacji publicznej. Za taki uważać należy majątek, w którego księdze hipotecznej wniesione zostało odpowiednie ostrzeżenie, względnie o ile hipoteka nie została jeszcze wywołaną, majątek, do którego został wyznaczony przez władze sądowe komornik dla dokonania licytacji (art. 1139 ustawy postępowania cywilnego).

§ 23. Układy dobrowolne winny być zawierano na piśmie w obecności przynajmniej 3 świadków i podpisane przez nich oraz strony.

Własnoręczność podpisów osób wymienionych w umowie stwierdza urząd gminny.

§ 24. Do zawierania układów dobrowolnych W przedmiecie likwidacji serwitutów są powołani:

a) ze strony dziedziny uprawnionej do korzystania z serwitutów - pełnomocnicy posiadaczy uprawnionych gospodarstw, wybrani w myśl § 6 niniejszego rozporządzenia, na zebraniu odbytem zgodnie z art. art. 3-6 ustawy z dnia 7 maja 1920 r., zmienionych art. 3 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r.,

b) ze strony dziedziny obciążonej serwitutami, właściciel prawny tej dziedziny lub jego zastępca, działający z zachowaniem wskazań § 7 niniejszego rozporządzenia.

§ 25. W celu wdrożenia postępowania likwidacyjnego przedkładać należy do powiatowego urzędu ziemskiego następujące dokumenty:

1) odpis wierzytelny uchwał zebrania posiadaczy gospodarstw, uprawnionych do korzystania z serwitutów, powziętych w przedmiocie ich likwidacji oraz wyboru pełnomocników,

2) upoważnienie noterjalne właściciela (właścicieli) dziedziny obciążonej do działania w jego imieniu, o ile umowa nie jest podpisana przez niego (nich),

3) umowę zawartą przez strony w przedmiocie zamierzonej likwidacji serwitutów,

4) dowody pomiarowe gruntów, projektowanych do oddania za serwituty, sporządzone zgodnie z obowiązującemi. przepisami,

5) akt nadawczy lub inne dowody prawne, udowadniające istnienie, postać i rozciągłość likwidowanych serwitutów,

6) wyciąg hipoteczny z księgi wieczystej dóbr obciążonych likwidowanemi serwitutami, o ile hipoteka została wywołana, względnie inny dokument (wyciąg z aktu rejentalnego, zaświadczenie sądu lub urzędu i t. p.), stwierdzające prawo własności właściciela dziedziny, obciążonej serwitutami,

7) zezwolenie urzędu ochrony lasów na wydzielenie przestrzeni leśnych, o ile one stanowią przedmiot umowy, względnie zaświadczenie tych urzędów o przyjęciu podania o udzielenie takowego zezwolenia, wreszcie

8) wykaz wierzycieli hipotecznych i osób, na na których rzecz figurują w dziale lii wykazu hipotecznego ograniczenia prawa własności dóbr, obciążonych likwidowanemi serwitutami, względnie wykaz właścicieli aktów zastawu tych dóbr z podaniem w miarę możności prawnego miejsca zamieszkania wyżej wymienionych osób, o ile oni sami lub ich pełnomocnicy przebywają w obrębie Państwa Polskiego i miejsce ich pobytu jest wiadome.

W wypadkach wyjątkowych, zasługujących na uwzględnienie, powiatowy urząd ziemski może zwolnić strony od przedstawienia którychkolwiek z wyżej wyszczególnionych dokumentów, za wyjątkiem wskazanych w pp. 1, 4, 6.

Zwolnienia powyższe winny być szczegółowo motywowane przy przedkładaniu operatu do zatwierdzenia (§ 31).

§ 26. Po otrzymaniu od interesowanych w zamierzonej likwidacji wyżej w poprzednim paragrafie pomienionych dokumentów, powiatowy urząd ziemski niezwłocznie zawiadamia o powyższem okręgowy urząd ziemski i przystępuje, po uprzedniem zarejestrowaniu sprawy w swem repertorjum, do przygotowania sprawy celem przedłożenia jej na posiedzenie okręgowej komisji ziemskiej do wydania orzeczenia.

§ 27. Czynności przygotowawcze powiatowego urzędu ziemskiego przy likwidacji serwitutów w drodze dobrowolnego układu stron polegać będą na oficjalnem stwierdzeniu faktu, zawarcia przez strony w tej mierze umowy, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1920 r. ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 10 stycznia 1922 r. i wypływających z tego tytułu skutków oraz na przedłożeniu za pośrednictwem, okręgowego urzędu ziemskiego do okręgowej komisji ziemskiej konkretnego wniosku w przedmiocie zatwierdzenia projektu zamierzonej likwidacji.

W tym celu komisarz ziemski, na którego terenie działalności jest położony majątek, obciążony likwidowanemi serwitutami zjeżdża do wsi, likwidującej swe serwituty, zawiadamiając uprzednio o dniu swego przybycia: strony, geometrę, który sporządzał dowody pomiarowe właścicieli dziedzin, przylegających do gruntów oddawanych za serwituty oraz urząd gminny, który na ten dzień winien zwołać zebranie wszystkich posiadaczy, uprawnionych do korzystania z serwitutów na obciążonym niemi majątku.

§ 28. Na zebraniu powyższem (§ 27) komisarz ziemski stwierdza, czy uchwała w przedmiocie likwidacji serwitutów powzięta została zgodnie ze wskazaniami ustawy z dnia 7 maja 1920 r. ze zmianami wprowadzonemi ustawą z dnia 10 stycznia 1922 r. sporządza listę imienną osób, uprawnionych do korzystania z serwitutów, wyjaśnia obecnym treść i znaczenie zawartej umowy i dokonywa wraz z obecnymi oględzin gruntów oddawanych za serwituty, zwracając uwagę, czy każdy gospodarz zna dokładnie granice i przestrzeń tych gruntów, czy nie stanowią one przedmiotu sporu z sąsiedniemi dziedzinami, oraz czy pozostała przestrzeń majątku zabezpiecza w dostatecznej mierze interesy innych wsi, które dotychczas na tym majątku posiadają niezlikwidowane serwituty.

§ 29. O ile majątek jest obciążony serwitutami jeszcze na rzecz kilku wsi, z któremi nie zawarto dotychczas układów dobrowolnych w przedmiocie likwidacji tych serwitutów, komisarz ziemski po zapoznaniu się z życzeniami interesowanych i po zbadaniu miejscowych stosunków agrarnych, projektuje kolejność wdrożenia przymusowego postępowania likwidacyjnego w stosunku do tych wsi.

§ 30. Po dokładnem wyjaśnieniu zebranym treści i znaczenia zawartego układu, oraz po stwierdzeniu:

że grunta, oddawane za serwituty nie stanowią przedmiotu sporu, oraz łącznie z gruntami gospodarstw likwidujących serwituty stanowią racjonalną strukturę gospodarczą, względnie nie będą stać na przeszkodzie do przyszłego prawidłowego urządzenia tych gospodarstw,

że prawa wierzycieli hipotecznych i osób, na których rzecz figurują w dziale III wykazu hipotecznego ograniczenia prawa własności dóbr likwidujących serwituty, nie są naruszone,

że prawa właścicieli aktów zastawu tych dóbr na skutek zawarcia umowy nie ulegną żadnemu uszczupleniu,

że układ zawarty został zgodnie z wskazaniami ustawy z dnia 7 maja 1920 r. ze zmianami, wprowadzonemi ustawą z dnia 10 stycznia 1922 r. i przyjęty przez obydwie strony dobrowolnie, oraz

że na oddanie za serwituty przestrzeni leśnych urzędy ochrony lasów udzieliły swe zezwolenie względnie w ciągu miesiąca od daty otrzymania podania o udzielenie tego zezwolenia nie zgłosiły swego sprzeciwu. Komisarz ziemski w obecności wójta gminy lub sołtysa wsi i trzech niezainteresowanych w układzie świadków dokonywa zaświadczenia uchwały, układu i dowodów pomiarowych, czyniąc w księdze uchwał na odpisie uchwały, umowie i dowodach pomiarowych odpowiednie napisy.

§ 31. Z dokonanych czynności komisarz ziemski spisuje protokuł, do którego wnosi, na żądanie osób interesowanych, wszelkie ich zażalenia i skargi. Protokuł wraz ze wszystkiemi przedstawionemi przez interesowanych, względnie sporządzonemi przez siebie w toku dochodzenia dokumentami, komisarz ziemski przesyła przy raporcie do okręgowego urzędu ziemskiego dla przedłożenia sprawy pod rozpoznanie okręgowej komisji ziemskiej w celu zatwierdzenia projektu likwidacji.

§ 32. Wymieniony w paragrafie poprzednim raport komisarza ziemskiego winien:

a) zobrazować dokładnie miejscowe stosunki agrarne, zwłaszcza w przedmiocie struktury wszystkich gospodarstw rolnych, uprawnionych do korzystania z serwitutów na danym majątku,

b) wyjaśnić, czy w celu racjonalnego urządzenia wsi nie zachodzi potrzeba przeprowadzenia scalenia gruntów, zamiany, meljoracji i t. p. i jak na te sprawy zapatrują się interesowani,

c) uzasadnić szczegółowo konieczność zlikwidowania serwitutów za gotówkę, o ile takie wynagrodzenie ma miejsce w całości lub częściowo, wreszcie

d) przedkładać konkretne wnioski w przedmiocie zatwierdzenia zawartej umowy, oraz kolejności wdrożenia postępowania likwidacyjnego w stosunku do pozostałych wsi, uprawnionych do korzystania z serwitutów na likwidującym je majątku.

§ 33. Otrzymany od komisarza ziemskiego operat serwitutowy (raport wraz z załącznikami wymienionemi w § 31) okręgowy urząd ziemski poddaje zbadaniu pod względem formalnym i merytorycznym, a następnie przedkłada całą sprawę w zależności od tego, czy wniesiono spór na niejawne względnie jawne posiedzenie okręgowej komisji ziemskiej do rozpatrzenia w celu wydania orzeczenia w przedmiocie zatwierdzenia projektu likwidacji.

O tych posiedzeniach okręgowa komisja ziemska winna zawiadomić strony oraz wierzycieli hipotecznych i osoby, na których rzecz figurują w dziale III wykazu hipotecznego ograniczenia prawa własności dóbr, likwidujących serwituty, jak również właścicieli zastawu tych dóbr, z zachowaniem przepisów § 15 rozporządzenia niniejszego.

§ 34. 1 Wymienione w poprzednim paragrafie orzeczenie okręgowej komisji ziemskiej, zatwierdzające projekt dobrowolnej likwidacji serwitutów, winno także zawierać treść spisu dodatkowego, który ma być wniesiony do aktu nadawczego lub innego dowodu, stwierdzającego istnienie serwitutu, oraz postanowienie w przedmiocie wdrożenia postępowania likwidacyjnego w stosunku do pozostałych serwitutów, o ile majątek, likwidujący serwituty, jest obciążony niemi jeszcze na korzyść innych wsi, przy zastosowaniu przepisów, przewidzianych w ustępie końcowym § 49 niniejszego rozporządzenia.

Orzeczenia powyższe okręgowej komisji ziemskiej ulegają zaskarżeniu do głównej komisji ziemskiej na zasadach, wskazanych w art. 20 ustawy z dnia 6 lipca 1920 r. o organizacji urzędów ziemskich (Dz. U. R. P. № 70 poz. 461).

§ 35. 2 (uchylony).

§ 36. 3 Po uprawomocnieniu się orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej, zatwierdzającego projekt likwidacji serwitutów (§ 34), okręgowy urząd ziemski przystępuje niezwłocznie do zakończenia postępowania, a mianowicie:

a) zawiadamia strony, że stosunek serwitutowy między niemi został rozwiązany, wskutek czego grunta oddane za zlikwidowane serwituty, są odłączone od dóbr, na których one ciążyły i przyłączone do wsi,

b) zeznaje w wydziale hipotecznym względnie u zastępcy starszego notarjusza w notarjalnem archiwum sądu okręgowego wniosek o wykreślenie ograniczeń, związanych ze zlikwidowanemi serwitutami,

c) wnosi do aktu nadawczego lub innego dowodu, stwierdzającego istnienie serwitutów, wpis dodatkowy w treści, ustalonej orzeczeniem głównej komisji ziemskiej, wreszcie

d) ogłasza zamknięcie postępowania likwidacyjnego.

¹ § 34 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 27 marca 1926 r. (Dz.U.26.32.198) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 9 kwietnia 1926 r.

² § 35 uchylony przez § 2 rozporządzenia z dnia 27 marca 1926 r. (Dz.U.26.32.198) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 9 kwietnia 1926 r.

³ § 36 zmieniony przez § 3 rozporządzenia z dnia 27 marca 1926 r. (Dz.U.26.32.198) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 9 kwietnia 1926 r.