Wykonanie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwie kieleckiem, lubelskiem, łódzkiem, warszawskiem i zachodniej części województwa białostockiego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1927.14.109

Akt obowiązujący
Wersja od: 16 grudnia 1932 r.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA REFORM ROLNYCH
z dnia 14 lutego 1927 r.
w sprawie wykonywania rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwie kieleckiem, lubelskiem, łódzkiem, warszawskiem i w zachodniej części województwa białostockiego, wydane w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości.

Na mocy art. 57 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwie kieleckiem, lubelskiem, łódzkiem, warszawskiem i w zachodniej części województwa białostockiego (Dz. U. R. P. Nr. 10, poz. 74) zarządza się co następuje:
Do działu I. Postanowienia ogólne.

Do art. 4.

Przedstawiciele dziedzin władnących wybierają pełnomocników tylko z pośród siebie. Odwołanie pełnomocników następuje przez powzięcie uchwały o wyborze nowych pełnomocników z ważnością tej uchwały od chwili doręczenia odwołanym jej odpisu.

Do art. 5.

Przepisy § 1 stosują się analogicznie do pełnomocników właścicieli lub posiadaczy dziedzin służebnych, całkowicie lub częściowo rozparcelowanych albo pozostających w podzielnem posiadaniu.

Do art. 8.

1.
Osobie, której prawa ujawnione są w dziale III lub IV wykazu hipotecznego nieruchomości ziemskiej, z której wydziela się wynagrodzenie za służebności, należy doręczać odpisy tylko tych orzeczeń, które zapadną po zażądaniu przez tę osobę doręczenia odpisów orzeczeń.
2.
Ogłoszenie zawiadomienia o zamierzonem wydzieleniu gruntów winno być dokonane nie później, jak na miesiąc przed przewidywanym terminem powzięcia orzeczenia, zatwierdzającego umowę lub projekt.
3. 1
Ogłoszenia, przewidziane w cz. 2, uskutecznia: przy umownem znoszeniu służebności powiatowy urząd ziemski a przy przymusowem znoszeniu służebności okręgowy urząd ziemski.

Do art. 12.

(skreślony).

Do działu II. Znoszenie służebności w trybie umownym.

Do art. 15.

Projekt ścisłego określenia udziału każdej osady tabelowej w wartości wynagrodzenia, które ma być wydzielone na wspólną własność za indywidualne służebności, winien być ustalony w uchwale, powziętej w trybie art. 4 na zebraniu przedstawicieli dziedzin władnących, a jeżeli ich jest nie więcej jak trzech , - to w umowie o zniesienie służebności.
1.
Powiatowy urząd ziemski ściśle określi udziały poszczególnych osad tabelowych w wartości wspólnego wynagrodzenia, biorąc pod uwagę projekt tego określenia, zawarty w uchwale albo w umowie.
2.
Powiatowemu urzędowi ziemskiemu służy prawo ścisłego określenia udziału poszczególnych osad w wartości wspólnie wydzielonego wynagrodzenia zarówno łącznie z zatwierdzeniem umowy, jak i po zakończeniu postępowania w sprawie wydzielenia tego wynagrodzenia na gruncie. Jednak ten ostatni tryb postępowania obowiązuje powiatowy urząd ziemski, gdy przewidziana w § 5 uchwała została zaskarżona i postępowanie w odniesieniu do tej skargi nie zostało prawomocnie zakończone.

Do art. 16.

Jeżeli na mocy umowy wynagrodzenie za służebności ma być wydzielone z użytków, posiadanych przez drobnych dzierżawców rolnych, to upoważniony do występowania w rozumieniu art. 5 i 17 właściciel lub posiadacz dziedziny służebnej winien złożyć w powiatowym urzędzie ziemskim oprócz umowy również podanie o usunięcie powyższych dzierżawców w razie zatwierdzenia umowy. Do podania winno być dołączone zobowiązanie z podpisem, uwierzytelnionym notarjalnie lub przez państwową władzę administracyjną, iż w razie zatwierdzenia umowy drobnym dzierżawcom wzamian za dotychczas posiadane działki będą wydzielone użytki, ściśle określone w zobowiązaniu co do swego położenia, obszaru i granic.
1.
Przed zatwierdzeniem umowy komisarz ziemski lub jego zastępca zbada na gruncie, czy działki, wyznaczone w zobowiązaniu dla drobnych dzierżawców, odpowiadają pod względem wartości rolniczej dotychczas posiadanym przez nich działkom.
2.
Po uprawomocnieniu się orzeczenia powiatowego urzędu ziemskiego lub po wydaniu orzeczenia ostatecznego, zatwierdzającego umowę, powiatowy urząd ziemski zarządzi, w jakim terminie i na jakie działki drobni dzierżawcy winni się przenieść, a w razie nieprzeniesienia się ich w wyznaczonym terminie - wykona swe zarządzenie w trybie art. 46 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r.

Do art. 17.

Roczne posiadanie jest wymagane przy umownem znoszeniu służebności tylko wtedy, gdy właściciel dziedziny służebnej nie przedstawi wyraźnych dowodów swego prawa własności.

Do art. 18.

Z żądaniem zezwolenia na wyrąb drzewostanu na obszarach leśnych lub na zmianę użytkowania gruntów poleśnych, wydzielonych jako wynagrodzenie za znoszone służebności, należy zwrócić się do właściwej władzy ochrony lasów tylko w tym przypadku, gdy taki wyrąb albo zmiana użytkowania jest przewidziana w umowie o zniesienie służebności.

Do art. 19.

1.
Celem uzyskania zatwierdzenia i wykonania umowy należy złożyć w powiatowym urzędzie ziemskim, właściwym dla dziedzin władnących, następujące dokumenty:
a)
oryginał lub odpis umowy, uwierzytelniony przez notarjusza, przez urząd gminny lub przez państwową władzę administracyjną;
b)
gdy przedstawicieli dziedzin władnących jest więcej jak trzech - oryginał lub uwierzytelniony przez urząd gminny odpis uchwały, wskazanej w art. 4 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dn. 1 lutego 1927 r.;
c)
poświadczoną przez urząd gminny listę osób, które były właścicielami lub posiadaczami osad tabelowych, znoszących swe służebności, w chwili powzięcia uchwały o wyborze pełnomocników albo w chwili zawarcia umowy - gdy osoby te nie mogły powziąć takiej uchwały, ponieważ jest ich nie więcej niż trzy;
d)
odpis tabeli likwidacyjnej względnie nadawczej, ujawniającej znoszone służebności, w razie zaś zaginięcia oryginału i odpisów tej tabeli - inny dokument urzędowy, który udowadnia, że istniał odnośny wpis służebnościowy;
e)
dowód prawa własności względnie posiadania dziedziny służebnej w rozumieniu art. 5 i 17 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. (wyciąg z działu II wykazu hipotecznego, odpowiednie zaświadczenie wydziału hipotecznego, akt notarjalny, prawomocny wyrok sądowy i t.p.); gdy dziedzina służebna jest całkowicie rozparcelowana lub znajduje się w posiadaniu drobnych rolników, albo gdy jest częściowo rozparcelowana i wynagrodzenie za służebności wyznacza się z części rozparcelowanej, to zamiast dowodu prawa własności należy złożyć tylko uwierzytelniony przez urząd gminny odpis uchwały, przewidzianej w cz. 4 art. 5, oraz zaświadczoną przez urząd gminny listę wszystkich osób, posiadających w powyższem rozumieniu tę dziedzinę lub rozparcelowaną część w chwili powzięcia uchwały, z wyszczególnieniem czasu posiadania;
f)
wyciąg z działu I i III wykazu hipotecznego dziedziny służebnej, obejmujący obciążenia służebnościowe, powstałe w wyniku uwłaszczenia włościan;
g)
sporządzony przez wydział hipoteczny wykaz osób, których prawa są zapisane w dziale III i IV wykazu hipotecznego nieruchomości, z której ma być wydzielone wynagrodzenie za służebności, z wymienieniem prawnie obranego przez te osoby miejsca zamieszkania, o ile ono jest ujawnione w aktach, na które wykaz powołuje się.
2.
Powiatowy urząd ziemski może zwolnić strony od złożenia wymienionych w cz. 1 dokumentów, z wyjątekiem oznaczonych w pp. a i b, jeżeli dostarczenie ich uzna za zbędne.
Jeżeli osada tabelowa lub dziedzina służebna należy do kilku współwłaścicieli albo współposiadaczy, to oprócz dokumentów, wyszczególnionych w § 11, należy złożyć przewidziane w cz. 3 art. 3 i w cz. 2 art. 5 stwierdzenie wyboru lub starszeństwa.
W przypadku, przewidzianym w art. 11 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r., wyciągi z działu I, II i III-go oraz przewidziane w p. g § 11 wykazy mogą być zastąpione zaświadczeniem wydziału hipotecznego, stwierdzającem wydzielenie poszczególnych jednostek hipotecznych z dziedziny służebnej oraz wymieniającem imiona i nazwiska właścicieli tych jednostek, jak również imiona i nazwiska osób, ujawnionych w dziale III i IV wykazu hipotecznego tej jednostki, z której wydziela się wynagrodzenie za służebności.
1.
Przy zastosowaniu przepisu art. 8 konieczne jest przedłożenie wskazanej w tym przepisie zgody - na piśmie z uwierzytelnionym podpisem.
2.
W razie wyznaczenia wynagrodzenia w użytkach, znajdujących się w posiadaniu drobnych dzierżawców rolnych, musi być złożone zobowiązanie, o którem mowa w § 7.

Do art. 20.

W przypadku, przewidzianym w cz. 2 art. 20, powiatowy urząd ziemski określi udziały osad tabelowych w wartości wspólnego wynagrodzenia na podstawie procentowego stosunku wielkości indywidualnych uprawnień poszczególnej osady tabelowej - do całości znoszonych uprawnień wszystkich osad tabelowych.
1.
Sprzeciwy, o których mowa w cz. 1 art. 21, mogą być zgłaszane w ciągu dni 14 od dnia złożenia do powiatowego urzędu ziemskiego umowy (art. 19).
2.
Rozprawa może być przeprowadzona na miejscu albo też w siedzibie powiatowego urzędu ziemskiego.

Rozprawą kieruje komisarz ziemski lub też jego zastępca.

Orzeczenie wydaje urzędnik kierujący rozprawą.

Orzeczenie winno być w miarę możności wydane bezpośrednio po ukończeniu rozprawy.

O rozprawie, jak i o ustnem ogłoszeniu sentencji orzeczenia, winien być sporządzony protokół.

Zresztą mają analogiczne zastosowanie przepisy §§ 7, 8, 9, 11 (z wyłączeniem zdania ostatniego) i 18 rozporządzenia Ministra Reform Rolnych z dnia 12 marca 1924 r., wydanego w porozumieniu z Ministrami: Sprawiedliwości, Rolnictwa i Dóbr Państwowych oraz Spraw Wewnętrznych w sprawie wykonania ustawy z dnia 11 sierpnia 1923 r. o zakresie działania Ministra Reform Rolnych i organizacji urzędów i komisji ziemskich (Dz. U. R. P. Nr 28, poz. 281).

3.
W razie zaskarżenia uchwały (art. 7 i p. b § 11) termin dwumiesięczny, przewidziany w cz. 2 art. 21, liczy się od dnia otrzymania przez powiatowy urząd ziemski odpisu orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej co do skarg na uchwałę.
4.
Za wadę przedłożonej do zatwierdzenia umowy uważane będzie również:
a)
niezaopatrzenie jej dokumentami, wyszczególnionemi w §§ 11, 12, 13 i 14,
b)
niedołączenie pisemnego dowodu, przewidzianego w zdaniu pierwszem art. 8,
c)
niedołączenie decyzji właściwej władzy ochrony lasów, przewidzianej w art. 18.
5.
Wyszczególnione wyżej wady winna usunąć strona interesowana, jeżeli jednak strona nie przedłoży pisemnej zgody osób wymienionych w art. 8 albo decyzji władz ochrony lasów, to wówczas wady umowy spowodowane brakiem tych dokumentów winny usunąć urzędy ziemskie w sposób przewidziany w art. 8 i w zdaniu pierwszem cz. 4 art. 18.

W tym przypadku bieg terminu, przewidzianego w zdaniu końcowem cz. 3 art. 21, rozpoczyna się od dnia następującego po dniu usunięcia przez urzędy ziemskie wymienionych wyżej wad.

Do działu III. Znoszenie służebności w trybie przymusowym.

Do art. 22.

1.
Jeżeli przy wdrożeniu postępowania zniesienia służebności w trybie przymusowym powiatowy urząd ziemski stwierdzi, że zaginął oryginał i odpisy tabeli likwidacyjnej lub nadawczej, w której były zapisane uprawnienia służebnościowe, a na podstawie innych przedłożonych przez strony urzędowych dokumentów fakt istnienia w tabeli wpisów służebnościowych nie może być udowodniony, wówczas celem ustalenia, że w zaginionej tabeli istniał wpis służebnościowy, komisarz ziemski winien po zawezwaniu stron przeprowadzić na gruncie protokólarne zbadanie stosunków służebnościowych z wysłuchaniem oświadczeń stron.
2.
Równocześnie komisarz ziemski przeprowadzi badanie co do ścisłego określenia postaci służebności (gromadzkie, grupowe, czy indywidualne; pastwiskowe na polach ornych, łąkach, czy w lesie; leśne - opałowe, budulcowe , czy zbierania ściółki i t.p.) i ich rozciągłości (ilość sztuk bydła, sztuk drzewa; rozmiary i gatunek drzewa, obszar, na którym poszczególna służebność może być prawnie wykonywana; nazwa, położenie i granice tego obszaru i t.p.).
3.
W przypadku zgodnego stwierdzenia przez strony postaci i rozciągłości służebności protokół musi być podpisany przez obie strony.
1.
Po przeprowadzeniu dochodzeń, wymienionych w poprzednim paragrafie, powiatowy urząd ziemski prześle akta sprawy do okręgowego urzędu ziemskiego z wnioskiem o uznanie istnienia służebności, ściśle określonych co do postaci i rozciągłości, lub o umorzenie postępowania zniesienia służebności.
2.
Okręgowy urząd ziemski po zbadaniu całego materjału dochodzeniowego wnosi sprawę na jawne posiedzenie okręgowej komisji ziemskiej.
Przepisy § 16 i 17 w zakresie określenia postaci i rozciągłości służebności mają analogiczne zastosowanie w razie niejasności wpisów tabelowych i hipotecznych.

Do art. 25.

Wynagrodzenie, wyznaczone całkowicie lub częściowo w gotowiźnie, obciąża poszczególne gospodarstwa dziedziny służebnej, należącej do drobnych rolników, w procentowym stosunku, jaki zachodzi między wielkością wchodzącej w skład gospodarstwa części obszaru, na którym służebności mogą być prawnie wykonywane, a wielkością całego tego obszaru.
O tem, czy dane grunty są niezbędne dla celów obrony Państwa, decyduje każdorazowo Ministerstwo Spraw Wojskowych. Okręgowe urzędy ziemskie w tych przypadkach, gdy projektowane do wydzielenia grunty leżą w promieniu 5 klm. od miejsc zakwaterowania garnizonów wojskowych lub w odległości do 3 klm. od granicy większego objektu ćwiczebnego lub fortyfikacyjnego, zwrócą się z odnośnem zapytaniem do właściwego Dowództwa Okręgowego Korpusu. Nieotrzymanie odpowiedzi na to pytanie w ciągu 4 tygodni od daty jego wysłania będzie uważane za stwierdzenie, że dane grunty nie są niezbędne dla celów obrony Państwa.

Do art. 26.

Przewidziany w art. 26 miesięczny termin do wskazania działek zastępczych dla drobnych dzierżawców rolnych powiatowy urząd ziemski wyznaczy dopiero po uprawomocnieniu się orzeczenia, zatwierdzającego projekt zniesienia służebności.

Do art. 28.

1. 7
W razie zarządzenia przez powiatowy urząd ziemski wydzielenia wynagrodzenia na wspólną własność za indywidualne służebności tenże urząd winien zaprojektować określenie procentowego udziału każdej osady tabelowej w wartości wspólnego wynagrodzenia. Powyższe określenie oblicza się na podstawie procentowego stosunku wielkości indywidualnych uprawnień poszczególnej osady tabelowej - do całości znoszonych uprawnień wszystkich osad tabelowych.
2.
Udziały ustali okregowa komisja ziemska w orzeczeniu, zatwierdzającem projekt przymusowego zniesienia służebności.

Do art. 30.

1. 8
Strona, żądająca zniesienia służebności w trybie przymusowym, winna do odnośnego podania dołączyć dokumenty, wymienione w pp. b, c, d, e, f i g cz. 1 § 11 niniejszego rozporządzenia; jednak dołączenie wskazanych w p. b lub e odpisów uchwał jest zależne od tego, czy z żądaniem występują pełnomocnicy dziedzin władnących, czy też dziedziny służebnej, rozparcelowanej lub pozostającej w podzielnem posiadaniu. Wymieniony w p. g § 11 wykaz ma dotyczyć osób, których prawa są zapisane w dziale III i IV wykazu hipotecznego dziedziny służebnej.
2.
Przepisy cz. 2 § 11 oraz § 12 i 13 niniejszego rozporządzenia mają analogiczne zastosowanie i przy postępowaniu w trybie przymusowym.
1.
Za wdrożenie postępowania przymusowego zniesienia służebności uznaje się przeprowadzenie przez komisarza ziemskiego lub jego zastępcę dochodzenia na gruncie. Wyniki dochodzenia winny być ustalone protokólarnie ze szczególnem uwzględnieniem ścisłego określenia postaci i rozciągłości wszystkich służebności, które mają być zniesione na całej dziedzinie służebnej.
2.
Gdy w toku dochodzenia strony zawrą umowę o zniesienie służebności lub dojdą do porozumienia w tym przedmiocie, co komisarz ziemski lub jego zastępca winien ustalić w protokóle, który w tym przypadku zastąpi umowę, to bieg przymusowego postępowania ulegnie zawieszeniu i będą zastosowane przepisy, dotyczące postępowania zniesienia służebności w trybie umownym.

Do art. 31.

Jeżeli jako wynagrodzenie za służebności nadają się obszary leśne bez zmiany ich użytkowania i bez poprzedniego wyrębu drzewostanu na tych obszarach, to powiatowy urząd ziemski zwróci się do właściwej władzy ochrony lasów tylko z żądaniem ustalenia, czy dane obszary posiadają cechy ochronne.

Do art. 32.

Dla dziedzin władnących poszczególnej wsi (osady, miasta) tworzy się odrębną komisję oszacowania służebności.
1.
Komisja oszacowania służebności bierze pod uwagę wnioski, złożone przez osoby, które są upoważnione do występowania w postępowaniu zniesienia służebności ze strony dziedzin władnących i służebnej. Za zgodą przewodniczącego osoby te mogą być obecne na posiedzeniach komisji.
2.
Posiedzenie komisji zwołuje przewodniczący, zawiadamiając członków o dniu i miejscu posiedzenia w trybie przepisu p. e art. 9 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. Uchwały zapadają na naradach poufnych zwykłą większością głosów. Obradami kieruje przewodniczący.
3.
Każda czynność komisji, z wyjątkiem narady, winna być zaprotokółowana z wyszczególnieniem wniosków stron i rzeczoznawców oraz danych, któremi powodowała się komisja przy opracowaniu projektu.

Do art. 36.

Przed przystąpieniem do opracowania projektu komisja oszacowania służebności zaznajamia się z protokółem, sporządzonym stosownie do przepisu § 24, zebranemi przez powiatowy urząd ziemski dokumentami, zawierającemi ścisłe określenie postaci i rozciągłości służebności, oraz zgłoszonemi wnioskami stron, a gdy strony są obecne, skłania je do umownego zniesienia służebności.

Do art. 37.

Za chwilę rozpoczęcia opracowania w rozumieniu art. 37 uznaje się datę protokółu, stwierdzającego rozpoczęcie prac komisji oszacowania służebności lub komisarza ziemskiego nad opracowaniem projektu.

Do art. 38.

Przewidziane w art. 38 życzenie stron wyrażają ich przedstawiciele, występujący w charakterze członków komisji oszacowania służebności.
Normy, zawarte w instrukcjach, mogą być przyjęte za podstawę opracowania projektu zarówno w całokształcie, jak i w poszczególnych fragmentach tych norm.
Komisję oszacowania służebności rozwiązuje przewodniczący po wydaniu przez komisje ziemskie ostatecznego orzeczenia.

Do art. 39.

Przed okazaniem projektu winny być wykonane odnośne prace miernicze. Mierniczego wyznaczy okręgowy urząd ziemski.

Do działu IV. Podział wynagrodzenia.

Do art. 44.

Odpis umotywowanego orzeczenia komisarza ziemskiego o zatwierdzeniu projektu podziału ze wskazaniem trybu i terminu wniesienia sprzeciwu - doręcza się stosownie do przepisu pp. a i b cz. 1 oraz cz. 2 art. 9 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r.

Do działu VI. Wykonanie orzeczeń.

Do art. 46.

(skreślony).

Do działu VII. Przepisy końcowe.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie równocześnie z rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r.(Dz. U. R. P. Nr. 10, poz. 74).
1 § 3 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.920) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.
2 § 4 skreślony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.920) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.
3 § 6 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.920) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.
4 § 8 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.920) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.
5 § 15 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.920) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.
6 § 15a dodany przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.920) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.
7 § 22 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.920) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.
8 § 23 ust. 1 zmieniony przez obwieszczenie Ministrów Reform Rolnych i Sprawiedliwości z dnia 24 czerwca 1927 r. o sprostowaniu błędu (Dz.U.27.64.571) z dniem 19 lipca 1927 r.
9 § 35 skreślony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 10 października 1932 r. (Dz.U.32.111.920) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 1932 r.