Dział 2 - ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA. - Wojskowe przepisy dyscyplinarne.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1945.37.219

Akt utracił moc

Wersja od: 26 września 1945 r.

DZIAŁ  II.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA.

Rozdział  I.

Władza dyscyplinarna.

Art.  2.

§ 1. Przełożony dyscyplinarny (dowódca, szef, komendant, kierownik) jest odpowiedzialny za stan dyscypliny swego oddziału. Na równi z nim odpowiada za stan dyscypliny jego zastępca do spraw polityczno-wychowawczych.

§ 2. W wykonywaniu swoich uprawnień dyscyplinarnych przełożony winien wychowywać żołnierzy w duchu zasad ogólnych, wyszczególnionych w dziale I.

§ 3. Władza dyscyplinarna uprawnia przełożonego dyscyplinarnego do wymierzania kar dyscyplinarnych oraz do udzielania pochwał i nagród według niniejszych przepisów.

§ 4. Każdy przełożony w wypadku jawnego oporu lub złośliwego naruszenia dyscypliny ma prawo użyć siły, a w sytuacji wyjątkowej także i broni dla przywrócenia porządku i dyscypliny wojskowej.

§ 5. Gdy rodzaj i doniosłość czynu przekraczają możność ukarania dyscyplinarnego, przełożony skierowuje sprawę na drogę postępowania sądowego, w wypadku zaś popełnienia czynu sprzecznego z czcią i godnością żołnierską - na drogę postępowania oficerskiego sądu honorowego lub koleżeńskiego sądu szeregowych.

Art.  3.

W razie potrzeby natychmiastowego przywrócenia karności wojskowej, w wypadku wywołania zgorszenia publicznego lub schwytania sprawcy na gorącym uczynku, każdy oficer i podoficer ma obowiązek i prawo zatrzymać lub spowodować aresztowanie sprawcy. O takim aresztowaniu należy natychmiast donieść właściwemu przełożonemu aresztowanego, lub najbliższej władzy wojskowej.

Art.  4.

§ 1. Przełożony, któremu na zasadzie niniejszych przepisów służy prawo wymierzania kar dyscyplinarnych podwładnym, jest w stosunku do nich właściwym przełożonym dyscyplinarnym.

§ 2. Przełożonymi dyscyplinarnymi są:

1) dowódca drużyny,

2) szef kompanii,

3) dowódca plutonu,

4) dowódca kompanii (równorzędny),

5) dowódca batalionu (równorzędny),

6) dowódca pułku (równorzędny),

7) dowódca brygady (równorzędny),

8) dowódca dywizji (równorzędny),

9) dowódca korpusu (równorzędny),

10) dowódca armii (równorzędny),

11) szefowie oddziałów, wydziałów oraz kwatermistrzowie Sztabu Głównego i sztabów dowództwa poszczególnych rodzajów wojsk,

12) Szef Sztabu Głównego i dowódcy poszczególnych rodzajów wojsk,

13) Minister Obrony Narodowej oraz Naczelny Dowódca.

§ 3. Władza dyscyplinarna służy nadto:

1) zastępcom dowódców,

2) Wiceministrom Ministerstwa Obrony Narodowej,

3) szefom departamentów i służb Ministerstwa Obrony Narodowej, szefom instytutów oraz oddziałów i wydziałów, wychodzących w skład Naczelnego Dowództwa lub Ministerstwa Obrony Narodowej,

4) dowódcom okręgów wojskowych,

5) dowódcom oddziałów wydzielonych,

6) komendantom garnizonów (obozu warownego, miasta),

7) komendantom rejonowych komend uzupełnień,

8) komendantom dworców, przystani, wojskowych lecznic (szpitali), składnic materiałowych i równorzędnym.

Art.  5.

Władzę dyscyplinarną w stosunku do podwładnych sprawuje właściwy przełożony w zakresie przewidzianym niniejszymi przepisami.

Art.  6.

§ 1. Władzę dyscyplinarną sprawuje przełożony osobiście.

§ 2. Jeżeli przełożony dyscyplinarny nie pełni obowiązków służbowych, władza dyscyplinarna na ten czas przechodzi na wyznaczonego zastępcę.

Art.  7.

Bezpośrednim przełożonym dyscyplinarnym jest:

1) w stosunku do żołnierzy - ten stanowiskiem służbowym najniższy przełożony, któremu z mocy niniejszych przepisów przysługuje władza dyscyplinarna;

2) w stosunku do innych osób, podlegających niniejszym przepisom - ten stanowiskiem służbowym najniższy przełożony, któremu z mocy niniejszych przepisów przysługuje władza dyscyplinarna i któremu osoby te podlegają lub znajdują się przy jednostce przez niego dowodzonej albo kierowanej;

3) w stosunku do podwładnych, zajmujących stanowisko służbowe w drodze odkomenderowania lub przydziału - nowy przełożony, pod którego rozkazami mają pełnić służbę.

Art.  8.

§ 1. Władzę dyscyplinarną sprawuje wyższy przełożony dyscyplinarny z pominięciem bezpośredniego przełożonego dyscyplinarnego, jeżeli:

1) czyn karalny popełniono w jego obecności lub przeciw jego powadze;

2) dowiedział się bezpośrednio o popełnieniu czynu karalnego i uważa za wskazane pociągnąć sprawcę do odpowiedzialności przez siebie;

3) rozstrzygając zażalenie, uznaje za wskazane ukarać żalącego się za lekkomyślne wniesienie nieuzasadnionego zażalenia;

4) niższy przełożony przedstawił sprawę wyższemu przełożonemu dyscyplinarnemu do ukarania;

5) niższy przełożony dyscyplinarny zaniechał ukarania z przyczyn, które wyższy przełożony dyscyplinarny uznaje za nieusprawiedliwione.

§ 2. Niższy przełożony przedkłada sprawę dyscyplinarną do rozstrzygnięcia wyższemu przełożonemu, jeżeli:

1) uważa, że przysługujący ma zakres karania w danym wypadku jest niewystarczający;

2) zachodzi wątpliwość, czy za dany czyn karygodny można winnego ukarać dyscyplinarnie, czy też należy go oddać pod sąd.

§ 3. W przypadkach, wymienionych w § 1 pkt 1) i 4), wyższy przełożony dyscyplinarny może zlecić ukaranie winnego bezpośredniemu przełożonemu dyscyplinarnemu.

Art.  9.

Z pominięciem bezpośredniego przełożonego dyscyplinarnego, władzę dyscyplinarną sprawuje również:

1) komendant garnizonu (obozu warownego, miasta) co do osób, które poza obrębem swojej jednostki, a na obszarze garnizonu, dopuściły się czynu, wykraczającego przeciwko karności lub porządkowi wojskowemu albo zagrażającego bezpieczeństwu i spokojowi publicznemu. Jeżeli jednak bezpośredni przełożony dyscyplinarny sprawcy znajduje się w tym samym garnizonie, wówczas komendant garnizonu (obozu warownego, miasta) przekazuje załatwienie sprawy dyscyplinarnej bezpośredniemu przełożonemu dyscyplinarnemu, chyba, że czyn karalny popełniono w jego obecności lub przeciw jego powadze, albo też chodzi o czyny, zagrażające karności i bezpieczeństwu w garnizonie;

2) dowódca okrętu lub dowódca zespołu co do osób, nie wchodzących w skład załogi okrętu lub zespołu w warunkach określonych w pkt 1.

Art.  10.

Komendanci rejonowych komend uzupełnień sprawują władzę dyscyplinarną w stosunku do osób, wymienionych w art. 12 pkt 1.

Rozdział  II.

Odpowiedzialność osobowa.

Art.  11.

Władzy dyscyplinarnej podlegają:

1) żołnierze,

2) osoby przydzielone do jednostki wojskowej,

3) osoby, należące do załogi lub wzięte w charakterze służbowym na pokład okrętu, należącego do marynarki wojennej albo statku przydzielonego do niej,

4) inwalidzi wojskowi, umieszczeni w zakładach wojskowych,

5) inne osoby, o ile przepisy szczególne tak stanowią.

Art.  12.

Władzy dyscyplinarnej podlegają ponadto:

1) osoby powołane do służby wojskowej, wojskowej służby pomocniczej lub osobistych świadczeń wojennych albo wojskowych, za opieszałe wykonanie obowiązku zgłoszenia się,

2) żołnierze urlopowani, jeżeli w stosunku służbowym z przełożonym wojskowym lub też będąc w mundurze wojskowym dopuszczą się przewinienia dyscyplinarnego lub przestępstwa wojskowego, które w myśl przepisów obowiązujących może być karane dyscyplinarnie;

3) osoby, powołane do wojskowej służby pomocniczej lub do osobistych świadczeń wojennych albo wojskowych, jeżeli w czasie wykonywania swych obowiązków dopuszczą się wykroczenia niewypełnienia rozkazu lub polecenia przełożonego w zakresie wykonywania robót, prac, względnie usług, objętych ich obowiązkiem.

Rozdział  III.

Odpowiedzialność rzeczowa.

Art.  13.

Dyscyplinarnie karze się za:

1) przewinienia przeciwko karności, porządkowi wojskowemu, przepisom lub rozkazom wojskowym, nie podlegające ściganiu sądowo-karnemu;

2) przestępstwa pospolite i wojskowe mniejszej wagi, których ukaranie dyscyplinarne jest dopuszczalne w myśl wojskowego kodeksu karnego;

3) wykroczenia, przewidziane w prawie o wykroczeniach.

Art.  14.

§ 1. Nie można karać za przewinienia dyscyplinarne (art. 13 pkt 1), jeżeli od dnia ich popełnienia upłynęło więcej niż sześć miesięcy, a od dnia ich ujawnienia upłynęło więcej niż jeden miesiąc.

§ 2. Ukaranie za przewinienie dyscyplinarne, objęte postępowaniem sądowym albo postępowaniem przed oficerskim sądem honorowym lub koleżeńskim sądem szeregowych, może nastąpić tylko w ciągu trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie.

Rozdział  IV.

Kary dyscyplinarne.

Art.  15.

Kary dyscyplinarne są:

1) upomnienie;

2) nagana ustna;

3) nagana ustna przed frontem oddziału, na zbiórce podoficerów względnie oficerów;

4) nagana z ogłoszeniem w rozkazie;

5) zakaz wydalania się z miejsca zakwaterowania oddziału lub z okrętu;

6) roboty i prace poza kolejnością;

7) pominięcie w przedstawieniu do jednego kolejnego awansu;

8) areszt domowy;

9) areszt zwykły;

10) areszt ścisły;

11) obniżenie o jeden stopień wojskowy;

12) przeniesienie na niższe stanowisko;

13) skierowanie do oddziału karnego;

14) degradacja.

Art.  16.

Kara upomnienia polega na wytknięciu niewłaściwego postępowania.

Art.  17.

Kara nagany ustnej polega na ustnym skarceniu.

Art.  18.

Kara nagany ustnej przed frontem oddziału, na zbiórce podoficerów względnie oficerów, polega na ustnym skarceniu bezpośrednio przed frontem oddziału, na zbiórce podoficerów względnie oficerów na równych i wyższych stanowiskach w danej jednostce wojskowej.

Art.  19.

Kara nagany z ogłoszeniem w rozkazie polega na skarceniu przez podanie jej w rozkazie do wiadomości podoficerów względnie oficerów na stanowiskach równych i wyższych.

Art.  20.

Kara robót i prac poza kolejnością polega na spełnieniu poza kolejnością cięższych prac lub służb.

Art.  21.

Kara zakazu wydalenia się z miejsca zakwaterowania oddziału lub z okrętu polega na zatrzymaniu ukaranego w miejscu zakwaterowania oddziału lub na okręcie w godzinach wolnych od zajęć służbowych, z obowiązkiem meldowania się w oznaczonych przez przełożonego godzinach u oficera lub podoficera służbowego. Podoficerowie meldują się oddzielnie od szeregowców. Meldowanie się nie może być nakazane częściej niż trzy razy w ciągu jednego dnia.

Art.  22.

Kara pominięcia w przedstawieniu do jednego kolejnego awansu polega na nieprzedstawieniu ukaranego do jednego kolejnego awansu mimo istnienia wymogów wedle obowiązujących przepisów.

Art.  23.

Kara aresztu domowego (kabinowego) polega na zakazie opuszczania przez ukaranego w godzinach wolnych od zajęć służbowych mieszkania (kabiny), przyjmowania odwiedzin tudzież uczęszczania i przebywania w kasynie. Nadto ukaranemu potrąca się za każdy dzień aresztu 50% jego poborów.

Art.  24.

§ 1. Kara aresztu zwykłego polega na osadzeniu w pomieszczeniu zamkniętym.

§ 2. Szeregowców ukaranych aresztem zwykłym należy codziennie pod strażą używać do robót. Mają oni codziennie odbywać lekcję wychowania obywatelskiego. Żołnierze-uczniowie szkół (kursów) wojskowych biorą udział w czasie odbywania kary we wszystkich zajęciach (wykładach, ćwiczeniach), przy czym po skończonych zajęciach zostają ponownie osadzeni w pomieszczeniu zamkniętym.

Art.  25.

§ 1. Kara aresztu ścisłego polega na zamknięciu celkowym. Przez cały okres trwania aresztu ukarani nie mogą pisać ani odbierać listów, nie wolno im palić tytoniu, śpią na twardym łożu i co drugi dzień pozostają o chlebie i wodzie. W czasie dni postu nie należy ukaranych używać do robót.

§ 2. Ponowna kara aresztu ścisłego, wymierzona bezpośrednio po odbyciu takiej kary, może być wykonana dopiero po upływie tylu dni, ile wynosiła poprzednia kara aresztu ścisłego.

Art.  26.

Kara obniżenia o jeden stopień wojskowy polega na pozbawieniu ukaranego posiadanego stopnia i powoduje powrót do stopnia bezpośrednio niższego, przy czym dzień ukarania uważa się za dzień nominacji w niższym stopniu.

Art.  27.

Kara przeniesienia na niższe stanowisko polega na wyznaczeniu ukaranemu takiego stanowiska, z którym związane są mniejsze uprawnienia służbowe i niższy dodatek funkcyjny.

Art.  28.

§ 1. Kara skierowania do oddziału karnego polega na pełnieniu przez oznaczony okres czasu służby w oddziale karnym.

§ 2. Niezdegradowani zostają na czas służby w oddziale karnym zrównani z szeregowcami, a odzyskują swe prawa przy zwolnieniu ze służby w oddziale karnym. Od skierowanych do oddziału karnego odbiera się na czas tej służby ordery, medale i odznaki wojskowe. Przy zwolnieniu ze służby w oddziale karnym, uprawnionym zwraca się ich ordery, medale i odznaki wojskowe.

Art.  29.

Kara degradacji polega na pozbawieniu ukaranego posiadanego stopnia wojskowego i powoduje powrót podoficera do stopnia szeregowca, oficera młodszego do stopnia sierżanta (równorzędnego), oficera sztabowego do stopnia kapitana (równorzędnego).