Dział 2 - Tramwaje - Warunki techniczne tramwajów i trolejbusów oraz zakres ich niezbędnego wyposażenia.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2011.65.344

Akt obowiązujący

Wersja od: 29 marca 2011 r.

DZIAŁ  II

Tramwaje

Rozdział  1

Wymagania ogólne

§  3.

1. Długość tramwaju lub zespołu tramwajowego nie może przekraczać 65 m.

2. Szerokość tramwaju, bez uwzględnienia lusterek na przegubowych wysięgnikach, nie może przekraczać 2,65 m.

3. Wysokość tramwaju ze złożonym odbierakiem prądu nie może przekraczać 4,00 m.

4. Pozostałe wymiary tramwaju określa skrajnia kinematyczna określona w normie wymienionej w pkt 1 załącznika nr 1 do rozporządzenia. Tramwaje niespełniające wymagań tej normy mogą poruszać się po trasach przystosowanych do ich skrajni kinematycznej.

5. Nacisk statyczny osi tramwaju nie może przekraczać 100 kN przy dopuszczalnej masie całkowitej tramwaju.

6. Przyjmuje się, że średnia masa jednego pasażera wraz z bagażem wynosi 68 kg, a masa motorniczego 75 kg.

7. Tramwaj powinien być tak zbudowany, aby istniała możliwość jazdy do tyłu.

8. Tramwaj powinien być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby poziom dźwięku A na zewnątrz nie przekraczał:

1) 80 dB - przy stałej prędkości 50 km/h, na torowisku wydzielonym z podkładami żelbetowymi na tłuczniu, w odległości 7,5 m od osi toru, na wysokości 1,2 m ± 0,2 m od główki szyny, a w przypadku tramwaju wyprodukowanego przed wejściem w życie rozporządzenia dopuszcza się poziom dźwięku A nie wyższy niż 85 dB;

2) 64 dB - na postoju, w odległości 6 m od ściany nadwozia, na wysokości 1,2 m ± 0,2 m od główki szyny, a w przypadku tramwaju wyposażonego w układ jazdy autonomicznej, dla którego źródłem energii jest silnik spalinowy, dopuszcza się, aby poziom dźwięku A mierzony na postoju nie przekraczał 80 dB.

9. Z podzespołów i układów tramwaju nie mogą wyciekać materiały eksploatacyjne, z zastrzeżeniem urządzeń, z których wyciek jest przewidziany zasadą funkcjonowania, a użyte w tych urządzeniach środki są biodegradowalne.

10. W warunkach ruchu drogowego dopuszcza się zasilanie tramwaju z sieci trakcyjnej prądu stałego o napięciu znamionowym 600 V lub 750 V.

Rozdział  2

Wyposażenie

§  4.

1. Tramwaj powinien być wyposażony w:

1) tabliczkę znamionową trwale umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym, określającą w szczególności:

a) nazwę wytwórni lub znak firmowy producenta,

b) rok produkcji,

c) oznaczenie typu tramwaju,

d) numer rozpoznawczy, który powinien być również umieszczony w sposób trwały na nadwoziu;

2) numer taborowy umieszczony na zewnątrz tramwaju, a w tramwaju przeznaczonym do przewozu osób również wewnątrz;

3) miejsca dostosowane do zamontowania tablic kierunkowych;

4) przedni i tylny zderzak, których odległość od dolnej krawędzi do poziomu główki szyny nie może przekraczać 800 mm;

5) odgarniacz, umieszczony przed przednią osią na wysokości nie większej niż 100 mm od powierzchni główki szyny nieobciążonego tramwaju, bądź odpowiednio ukształtowane czoło nadwozia na tej wysokości; tramwaj dwukierunkowy powinien mieć umieszczony odgarniacz z przodu i z tyłu;

6) uchwyty lub przyciski w przedziale pasażerskim włączające hamulce bezpieczeństwa, umieszczone w widocznym i łatwo dostępnym miejscu oraz łatwe do użycia w razie niebezpieczeństwa; obok uchwytów lub przycisków powinien być umieszczony napis objaśniający sposób ich użycia; jeżeli uchwyt lub przycisk jest wykonany jako mechanizm dźwigniowy, to wartość siły potrzebnej do jego uruchomienia nie powinna być większa niż 130 N; liczba uchwytów lub przycisków nie powinna być mniejsza niż:

a) dwa - w każdym tramwaju,

b) jeden - w każdym członie tramwaju wieloczłonowego przekraczającym długość 6 m;

7) odpowiednio oznakowane miejsca do podnoszenia tramwaju.

2. Dopuszcza się wyposażenie tramwaju w umieszczony na jego końcu dodatkowy pulpit sterujący, zabezpieczony przed dostępem osób postronnych, przy czym pulpit ten powinien być wyposażony w urządzenie zatrzymujące tramwaj (czuwak) i umożliwiać co najmniej:

1) jazdę do tyłu;

2) hamowanie przynajmniej dwoma rodzajami hamulców;

3) włączanie sygnału dźwiękowego.

§ 5. Tramwaj silnikowy poza wymaganiami, o których mowa w § 4, powinien być wyposażony w:

1) co najmniej jedno lusterko lub urządzenie zewnętrzne po prawej stronie nadwozia w odniesieniu do kierunku jazdy, zapewniające motorniczemu niezbędną dla bezpieczeństwa ruchu widoczność do tyłu;

2) co najmniej jedno lusterko lub urządzenie wewnętrzne, zapewniające motorniczemu widoczność wnętrza tramwaju;

3) sygnał dźwiękowy - dzwonek o ciągłym i nieprzeraźliwym tonie; poziom dźwięku A tego sygnału, mierzony podczas postoju na zewnątrz z odległości 3,00 m od czoła tramwaju na wysokości 1,2 m ± 0,2 m od poziomu główki szyny, powinien być nie mniejszy niż:

a) 85 dB - dla tramwaju wyprodukowanego po dniu 31 grudnia 1974 r., a przed dniem 1 lipca 2011 r.,

b) 90 dB - dla tramwaju wyprodukowanego po dniu 30 czerwca 2011 r.;

4) wycieraczkę przedniej szyby zapewniającą odpowiednie pole widzenia motorniczego, a w tramwaju wyprodukowanym po dniu 30 czerwca 2011 r. - w urządzenie do zmywania tej szyby;

5) gaśnicę śniegową o zawartości 5 kg dwutlenku węgla lub gaśnicę proszkową o zawartości 6 kg proszku przeznaczonego do gaszenia pożarów grup ABC, umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym, w pobliżu stanowiska motorniczego.

§  6.

1. Zespół tramwajowy powinien być wyposażony w:

1) co najmniej 2 gaśnice spełniające wymagania, o których mowa w § 5 pkt 5;

2) osłonę sprzęgów międzytramwajowych od strony drzwi pasażerskich lub posiadać oznaczenie, umieszczone na sprzęgach, informujące o zakazie wchodzenia pomiędzy tramwaje.

2. Tramwaje wchodzące w skład zespołu tramwajowego powinny spełniać wymagania, o których mowa w § 4 i 5.

Rozdział  3

Instalacja elektryczna

§  7.

1. Instalacja elektryczna powinna być tak zbudowana i utrzymana, aby:

1) części będące pod napięciem były niedostępne dla pasażerów i osób postronnych lub odpowiednio zabezpieczone przed bezpośrednim kontaktem z tymi osobami;

2) była ona zabezpieczona przed uszkodzeniem mechanicznym, korozją i zalaniem.

2. Instalacja elektryczna niskiego napięcia powinna być wyposażona w wyłącznik umieszczony w miejscu dostępnym dla motorniczego, umożliwiający odłączanie baterii akumulatorów od instalacji bez użycia narzędzi. Wyłącznik ten powinien być zabezpieczony przed dostępem osób postronnych. Dopuszcza się pozostawanie niezbędnej części instalacji elektrycznej pod napięciem.

3. Instalacja elektryczna powinna posiadać zabezpieczenie powodujące jej wyłączenie spod napięcia w razie wystąpienia zwarcia.

4. Urządzenia elektryczne i elektroniczne nie powinny emitować nadmiernych zaburzeń elektromagnetycznych promieniowanych do otoczenia.

5. Masa elektryczna nadwozia tramwaju powinna być połączona w sposób pewny z siecią szynową za pośrednictwem co najmniej dwóch niezależnych obwodów ochronnych. W przypadku tramwaju doczepnego biernego wyprodukowanego przed dniem 1 lipca 2011 r., który nie posiada takich obwodów ochronnych, dopuszcza się połączenie go dwoma niezależnymi przewodami z masą elektryczną nadwozia tramwaju posiadającego taką instalację.

6. W tramwaju wieloczłonowym powinny być zainstalowane odpowiednie przewody zapewniające połączenie masowe pomiędzy poszczególnymi członami nadwozia.

7. Połączenia oraz przewody wchodzące w skład obwodów ochronnych, o których mowa w ust. 5 i 6, powinny być dostępne i widoczne dla celów kontrolnych.

8. Masy elektryczne nadwozi tramwajów wchodzących w skład zespołu tramwajowego powinny być połączone ze sobą elektrycznie przewodem wyrównawczym.

9. Izolacja dielektryczna urządzeń elektrycznych innych niż maszyny elektryczne wirujące określone w normie wymienionej w pkt 2 załącznika nr 1 do rozporządzenia, zamontowanych do nowego tramwaju, powinna wytrzymywać test napięciem przemiennym o częstotliwości 50 Hz przyłożonym w czasie co najmniej 60 s i o wartości skutecznej napięcia zdefiniowanej następująco:

1) 2 U + 1300 V dla instalacji i urządzeń zasilanych bezpośrednio z sieci trakcyjnej, gdzie U jest napięciem znamionowym systemu zasilania wyrażonym w woltach;

2) 1,7 U + 850 V dla instalacji i urządzeń niezasilanych bezpośrednio z sieci trakcyjnej, gdzie U jest znamionowym napięciem pracy urządzenia (w przypadku urządzeń zasilanych napięciem przemiennym wartość U jest napięciem znamionowym przewodowym urządzenia), z tym że dla urządzeń elektronicznych i instalacji pracujących przy znamionowym napięciu nieprzekraczającym wartości 36 V, wartość skuteczna napięcia testującego może zostać ograniczona do 400 V.

10. Wymagania odnośnie do wytrzymałości dielektrycznej maszyn prądu stałego są zdefiniowane w normie wymienionej w pkt 2 załącznika nr 1 do rozporządzenia. Testy wytrzymałości dielektrycznej izolacji powinny być wykonane dla nowego tramwaju przed jego pierwszym wprowadzeniem do eksploatacji.

11. Dopuszcza się odłączenie maszyn elektrycznych wirujących w trakcie wykonywania testu wyposażenia elektrycznego po jego zamontowaniu do tramwaju, o ile próby takie w odniesieniu do tych maszyn zostały wykonane wcześniej.

12. Tramwaj przystosowany do zwrotu energii do sieci trakcyjnej powinien spełniać wymagania odnośnie do dopuszczalnych poziomów napięć określonych w normie wymienionej w pkt 3 załącznika nr 1 do rozporządzenia.

13. Wszystkie odsłonięte elementy wykonane z materiałów przewodzących, które są dostępne dla pasażerów lub osób postronnych, powinny mieć taki sam potencjał jak masa elektryczna nadwozia tramwaju. Wymaganie to nie dotyczy elementów przewodzących odizolowanych odpowiednio od czynnych elementów przewodzących mogących powodować porażenie prądem.

14. W tramwaju, którego instalacja elektryczna zawiera elementy pojemnościowe lub inne źródła energii elektrycznej, na elementach instalacji elektrycznej o stopniu ochrony określonym zgodnie z normą wymienioną w pkt 5 załącznika nr 1 do rozporządzenia, mniejszym niż IP2X nie powinno utrzymywać się napięcie przekraczające wartość 60 V w sytuacji, gdy odbierak prądu został odłączony od sieci trakcyjnej. Wymaganie to uznaje się za spełnione, jeśli w tramwaju:

1) funkcjonuje układ, który po stwierdzeniu zaniku napięcia w sieci trakcyjnej odłącza automatycznie elementy pojemnościowe lub inne źródła energii od elementów instalacji elektrycznej tramwaju o stopniu ochrony mniejszym niż IP2X, lub

2) funkcjonuje uzależnienie, polegające na samoczynnym odłączeniu elementów instalacji elektrycznej tramwaju o stopniu ochrony mniejszym niż IP2X od elementów pojemnościowych lub innych zasobników energii, w sytuacji gdy z pulpitu motorniczego włączono funkcję automatycznego opuszczania odbieraka prądu.

15. Włączenie elementów instalacji elektrycznej o stopniu ochrony mniejszym niż IP2X do elementów pojemnościowych lub innych pokładowych źródeł energii powinno być możliwe tylko w sytuacji, gdy układ kontrolno-pomiarowy w obwodzie odbieraka prądu stwierdzi obecność napięcia w sieci trakcyjnej.

16. Tramwaj wyposażony w układ jazdy autonomicznej powinien spełniać wymagania, o których mowa w ust. 1-15, a ponadto:

1) posiadać system zdalnego sterowania odbierakiem prądu;

2) załączenie układu jazdy autonomicznej powinno być możliwe tylko w przypadku, gdy odbierak prądu znajduje się w pozycji opuszczonej;

3) podnoszenie odbieraka prądu powinno być możliwe tylko, gdy układ jazdy autonomicznej jest wyłączony;

4) pomieszczenie, w którym są zainstalowane akumulatory trakcyjne, powinno być oddzielone od przedziału pasażerskiego i kabiny motorniczego oraz wentylowane powietrzem pobieranym z zewnątrz tramwaju;

5) autonomiczny zasobnik energii elektrycznej powinien być wyposażony w wyłącznik odłączający w sposób galwaniczny od instalacji elektrycznej ten biegun zasobnika tramwaju, który nie jest na stałe połączony z siecią ochronną szynową, przy czym odłączenie zasobnika powinno następować samoczynnie po wyłączeniu instalacji elektrycznej niskiego napięcia, o której mowa w ust. 2.

17. Wymagania określone w ust. 15 oraz ust. 16 pkt 1-3 nie dotyczą tramwaju, który nie jest przystosowany do zasilania z sieci trakcyjnej.

Rozdział  4

Drzwi i okna

§  8.

1. Tramwaj powinien być wyposażony co najmniej w dwoje drzwi.

2. Drzwi w jednym tramwaju jednokierunkowym muszą zapewniać co najmniej cztery strumienie wymiany pasażerów, a w tramwaju dwukierunkowym cztery strumienie po każdej jego stronie. Szerokość przejścia w drzwiach dwustrumieniowych w stanie otwartym nie może być mniejsza niż 1300 mm, a w drzwiach jednostrumieniowych - 650 mm.

3. Drzwi powinny być rozmieszczone tak, aby w tramwaju nie powstawała jednostronnie zamknięta przestrzeń pasażerska o długości większej niż podwójna szerokość najbliższych drzwi.

4. W tramwaju wieloczłonowym każdy człon dłuższy niż 6 m powinien mieć przynajmniej jedne drzwi o szerokości co najmniej 1300 mm, przy czym w członach skrajnych dopuszcza się drzwi o szerokości co najmniej 650 mm.

5. W tramwaju co najmniej jedno wejście powinno być przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych i posiadać odpowiednie oznakowanie.

6. Drzwi tramwajowe powinny odpowiadać następującym wymaganiom:

1) powinny posiadać przynajmniej jeden system zabezpieczający pasażera przed przytrzaśnięciem;

2) powinny być zamykane i otwierane mechanicznie w taki sposób, aby niemożliwe było samoczynne lub niezamierzone ich otwarcie się, przy czym sterowanie powinno odbywać się ze stanowiska motorniczego, na którym powinna być umieszczona sygnalizacja o stanie zamknięcia wszystkich drzwi zespołu tramwajowego;

3) indywidualne otwieranie lub zamykanie drzwi z zewnątrz i z wnętrza tramwaju przez pasażerów odpowiednimi do tego celu urządzeniami, w szczególności przyciskami umieszczonymi przy drzwiach, powinno być możliwe jedynie po włączeniu przez motorniczego odpowiedniego przełącznika lub przycisku;

4) w razie niebezpieczeństwa albo uszkodzenia napędu drzwi powinna istnieć możliwość ręcznego ich otwarcia od wewnątrz i, o ile w pojeździe po stronie drzwi nie przewidziano innego wyjścia bezpieczeństwa, od zewnątrz; siła potrzebna do otwarcia w ten sposób drzwi w tramwajach wyprodukowanych po dniu 31 grudnia 1999 r. nie powinna przekraczać 150 N na każde skrzydło drzwi;

5) powinny być oświetlone tak, aby przy otwartych drzwiach natężenie oświetlenia mierzone na wysokości 850 mm od powierzchni stopnia lub powierzchni przed drzwiami nie było mniejsze niż:

a) 30 lx dla stopni,

b) 20 lx dla przestrzeni przed drzwiami, w odległości 500 mm;

6) wejście przystosowane dla potrzeb osób niepełnosprawnych powinno posiadać, umieszczone wewnątrz i na zewnątrz tramwaju, odrębne przyciski, których użycie powinno sygnalizować motorniczemu zamiar wsiadania lub wysiadania osoby niepełnosprawnej oraz powodować, że zamknięcie drzwi będzie możliwe tylko przez motorniczego;

7) siła przytrzaśnięcia pasażera w drzwiach nie powinna przekraczać 150 N, po czym powinno nastąpić całkowite otwarcie drzwi; dopuszcza się chwilowe przekroczenie wielkości siły przytrzaśnięcia do wartości 300 N;

8) umieszczenie odwzorowującego przeszkodę sprawdzianu o przekroju 60 mm × 40 mm, krótszym bokiem w płaszczyźnie poziomej pomiędzy płatami drzwi w trakcie ich zamykania, powinno powodować otwarcie drzwi lub zadziałanie blokady ruszenia;

9) powinny być wyposażone w sygnał dźwiękowy lub dźwiękowy i świetlny, ostrzegający pasażerów o zamiarze ich zamknięcia, oraz informację dla pasażerów o zakazie wsiadania lub wysiadania po sygnale ostrzegawczym; w tramwaju wyprodukowanym po dniu 30 czerwca 2011 r. sygnał ten powinien uruchamiać się automatycznie przed zamknięciem drzwi.

7. Konstrukcja tramwaju powinna uniemożliwiać ruszenie z otwartymi drzwiami dla pasażerów w warunkach normalnej eksploatacji.

§  9.

1. Okna nie powinny otwierać się na zewnątrz. Otwieranie ich powinno być możliwe tylko z wnętrza tramwaju, nie dotyczy to okien przeznaczonych jako wyjścia awaryjne.

2. Okna czołowe przednie i tylne powinny być wykonane jako stałe, bez możliwości ich otwierania.

3. Szyby powinny być ocechowane w miejscu widocznym, a w przypadku rozbicia nie powinny dawać ostrych odprysków.

4. Przednia szyba powinna zapewniać motorniczemu pełną i wyraźną widoczność, bez zniekształceń, a w tramwaju wyprodukowanym po dniu 31 grudnia 1999 r. w razie rozbicia powinna zapewniać jeszcze dostateczną widoczność drogi. Współczynnik przepuszczalności światła powinien być nie mniejszy niż 75% dla szyby przedniej, natomiast dla szyby przedniej bocznej nie mniej niż 70%.

Rozdział  5

Wyjścia awaryjne

§  10.

1. Liczba wyjść awaryjnych po każdej stronie tramwaju nie może być mniejsza niż:

1) dwa w każdym tramwaju;

2) jedno w każdym członie tramwaju wieloczłonowego, jeżeli długość tego członu jest większa niż 6 m.

2. Wyjściami awaryjnymi, o których mowa w ust. 1, mogą być:

1) drzwi przedziału pasażerskiego;

2) szyby w oknach;

3) otwory dachowe;

4) drzwi kabiny stanowiska motorniczego - dotyczy wyłącznie drzwi zewnętrznych.

3. Szyby okien wyjść awaryjnych powinny być łatwe do usunięcia poprzez otwarcie okna, usunięcie szyby lub rozbicie szyby młotkiem umieszczonym wewnątrz tramwaju. Szyby przeznaczone do rozbicia nie mogą być wykonane ze szkła klejonego lub z tworzyw sztucznych oraz oklejane foliami.

4. Otwieranie wyjść awaryjnych powinno być możliwe zarówno z zewnątrz, jak i z wnętrza tramwaju.

5. Wyjście awaryjne powinno być wyraźnie oznakowane umieszczonym wewnątrz tramwaju napisem barwy czerwonej, ze wskazaniem sposobu korzystania.

6. Dostęp do okien wyjść awaryjnych powinien umożliwiać przeprowadzenie szablonu o wymiarach 600 mm × 400 mm z narożami zaokrąglonymi promieniem 200 mm, w świetle okna, z zachowaniem kierunku ruchu szablonu zgodnego z kierunkiem ewakuacji z wnętrza na zewnątrz tramwaju. Szablon powinien być utrzymywany prostopadle do kierunku ruchu.

Rozdział  6

Wnętrze

§  11.

1. Elementy wnętrza tramwaju powinny być wykonane z materiałów dopuszczających czyszczenie na mokro i zastosowanie środków dezynfekcyjnych.

2. Materiały, których użyto do wykonania elementów wnętrza tramwaju, powinny spełniać minimalne cechy bezpieczeństwa przeciwpożarowego określone w normie wymienionej w pkt 4 załącznika nr 1 do rozporządzenia dotyczące:

1) średniej prędkości rozprzestrzeniania (tablica 1 lp. 4 normy);

2) średnich właściwości palnych (tablica 1 lp. 6 normy);

3) średnich własności dymowych (tablica 1 lp. 8 normy).

3. Elementy sufitu i jego wyposażenia dla tramwaju wyprodukowanego po dniu 30 czerwca 2011 r. powinny być wykonane z materiałów posiadających minimalne cechy bezpieczeństwa przeciwpożarowego określone w normie wymienionej w pkt 4 załącznika nr 1 do rozporządzenia (tabela 2 lp. 1 normy).

4. Przewody elektryczne znajdujące się wewnątrz tramwaju wyprodukowanego po dniu 30 czerwca 2011 r. powinny być wykonane z materiałów wolnych od halogenów.

5. Elementem wnętrza tramwaju jest każda część znajdująca się pomiędzy pasażerem a niepalną strukturą oddzielającą pasażera od otoczenia. Elementy znajdujące się wewnątrz tej struktury, lecz otoczone ciągłymi osłonami niepalnymi, nie stanowią elementów wnętrza w rozumieniu niniejszego wymagania.

§  12.

1. Kabina stanowiska motorniczego powinna być wyposażona w:

1) stałą przegrodę za stanowiskiem motorniczego, która umożliwia komunikację z przedziałem pasażerskim;

2) osłonę za stanowiskiem motorniczego, zapobiegającą pogorszeniu widoczności drogi przez oświetlenie wnętrza tramwaju;

3) prędkościomierz umieszczony w polu widzenia motorniczego;

4) urządzenia do odmrażania szyb;

5) oświetlenie wnętrza kabiny;

6) urządzenie zapobiegające uruchomieniu tramwaju przez osoby nieuprawnione;

7) urządzenie zatrzymujące tramwaj (czuwak);

8) urządzenia zapewniające przewietrzanie i ogrzewanie kabiny.

2. Kabina stanowiska motorniczego powinna być wykonana tak, aby urządzenia sygnalizacyjne lub kontrolne były czytelne w każdych warunkach atmosferycznych.

3. Fotel motorniczego powinien być tak zbudowany, aby możliwa była regulacja jego położenia zarówno w pionie, jak i w poziomie.

§  13.

1. Przedział dla pasażerów powinien być wyposażony w:

1) oświetlenie zasadnicze wnętrza; dla tramwaju wyprodukowanego po dniu 31 grudnia 1999 r. natężenie oświetlenia mierzone na wysokości 850 mm od podłogi nie powinno być mniejsze niż 100 lx dla wnętrza przedziału;

2) oświetlenie awaryjne wnętrza - dotyczy tramwaju wyprodukowanego po dniu 31 grudnia 1963 r.; w tramwaju wyprodukowanym po dniu 31 grudnia 1984 r. oświetlenie to powinno włączać się samoczynnie w razie zaniku oświetlenia zasadniczego;

3) urządzenia zapewniające przewietrzanie i ogrzewanie; w tramwaju wyprodukowanym po dniu 31 grudnia 1975 r. powinna istnieć możliwość regulacji intensywności ogrzewania;

4) siedzenia dla pasażerów trwale przymocowane do konstrukcji nadwozia;

5) urządzenie sygnalizacyjne, świetlne lub akustyczne lub łączność głosową, pozwalające na sygnalizowanie motorniczemu przez pasażera powstania niebezpieczeństwa;

6) poręcze i uchwyty dla pasażerów, o odpowiedniej wytrzymałości, które nie mogą stwarzać zagrożenia odniesienia obrażeń przez pasażerów; w tramwaju wyprodukowanym po dniu 30 czerwca 2011 r. powinny spełniać wymagania określone w pkt 7.11.1 i 7.11.2 załącznika nr 3 do Regulaminu EKG ONZ nr 107 w zakresie wymagań dla autobusów kategorii M₃, klasy I;

7) miejsce, odpowiednio wyposażone i oznakowane, przeznaczone dla wózków inwalidzkich i wózków dziecięcych - nie dotyczy tramwaju wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r.

2. Podłoga i stopnie nadwozia tramwaju powinny być wykonane z materiału antypoślizgowego. Krawędzie stopni powinny być trwale i widocznie wyróżnione lub podświetlone - wymaganie to nie dotyczy tramwaju technicznego.

3. Między sąsiednimi częściami podłogi tramwaju wieloczłonowego nie powinna znajdować się nieprzykryta szczelina o szerokości większej niż 10 mm, a różnica wysokości między wymienionymi elementami nie powinna być większa niż 10 mm w każdych warunkach.

4. W obrębie przegubu tramwaju wieloczłonowego powinna znajdować się osłona uniemożliwiająca dostęp pasażerów do miejsc, gdzie nie ma podłogi lub znajduje się nieprzykryta szczelina o szerokości większej niż 10 mm, oraz w przypadku, gdy przemieszczanie powierzchni i części tramwaju może być niebezpieczne dla pasażerów.

Rozdział  7

Światła zewnętrzne

§  14.

1. Tramwaj wyposaża się w następujące światła zewnętrzne:

1) drogowe - nie dotyczy tramwaju wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 1964 r. oraz tramwaju doczepnego czynnego i tramwaju doczepnego biernego, z wyjątkiem tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy;

2) mijania - nie dotyczy tramwaju doczepnego czynnego i tramwaju doczepnego biernego, z wyjątkiem tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy;

3) kierunkowskazów przednich - nie dotyczy tramwaju doczepnego czynnego i tramwaju doczepnego biernego, wyprodukowanych przed dniem 1 stycznia 2000 r., z wyjątkiem tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy;

4) kierunkowskazów bocznych - nie dotyczy tramwaju doczepnego biernego technicznego i tramwaju doczepnego biernego wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r.;

5) kierunkowskazów tylnych - nie dotyczy tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy;

6) hamowania "stop" - nie dotyczy tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy;

7) pozycyjne przednie - nie dotyczy tramwaju doczepnego czynnego i tramwaju doczepnego biernego, wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r.;

8) pozycyjne tylne - nie dotyczy tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy;

9) odblaskowe tylne inne niż trójkątne;

10) odblaskowe boczne - nie dotyczy tramwaju o długości nieprzekraczającej 6,0 m;

11) awaryjne - nie dotyczy tramwaju wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r.;

12) przeciwmgłowe tylne - nie dotyczy tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy oraz tramwaju wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r.;

13) cofania - nie dotyczy tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy, tramwaju dwukierunkowego oraz tramwaju wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r.

2. Ponadto dopuszcza się wyposażenie tramwaju w następujące światła:

1) drogowe - tramwaju wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 1964 r.;

2) kierunkowskazów przednich - tramwaju doczepnego czynnego i tramwaju doczepnego biernego wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r.;

3) kierunkowskazów bocznych - tramwaju doczepnego biernego technicznego i tramwaju doczepnego biernego wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r.;

4) kierunkowskazów tylnych - tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy;

5) hamowania "stop" - tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy;

6) pozycyjne przednie - tramwaju doczepnego czynnego i tramwaju doczepnego biernego, wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r.;

7) pozycyjne tylne - tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy;

8) awaryjne - tramwaju wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r.;

9) przeciwmgłowe tylne - tramwaju wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r., z wyjątkiem tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy;

10) cofania - tramwaju wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 2000 r., tramwaju dwukierunkowego oraz tramwaju przeznaczonego do pchania przez tramwaj silnikowy;

11) przeciwmgłowe przednie;

12) odblaskowe przednie;

13) jazdy dziennej;

14) oświetlania sieci trakcyjnej i znaków dla niej zawieszonych;

15) obrysowe przednie i tylne - nie dotyczy tramwaju, którego szerokość nie przekracza 2,1 m;

16) pozycyjne boczne - nie dotyczy tramwaju o długości nieprzekraczającej 6,0 m;

17) oświetlenia drzwi.

3. Tramwaj silnikowy, będący tramwajem technicznym, przeznaczony do wykonywania czynności na drodze lub holowania, oraz tramwaj doczepny bierny techniczny, przeznaczony do pchania przez tramwaj silnikowy, powinny być wyposażone w ostrzegawczy sygnał świetlny błyskowy barwy żółtej samochodowej, widoczny ze wszystkich stron pojazdu z odległości co najmniej 150 m przy dobrej przejrzystości powietrza i niepowodujący oślepiania innych uczestników ruchu oraz odpowiadający następującym warunkom:

1) liczba świateł: co najmniej jedno, nie więcej niż cztery;

2) rozmieszczenie świateł: na dachu nadwozia (kabiny); dopuszcza się umieszczenie świateł w innym miejscu przy zapewnieniu wymaganej widoczności sygnału;

3) powinny być włączane oddzielnym włącznikiem;

4) włączanie świateł błyskowych powinno być niezależne od położenia urządzenia umożliwiającego pracę silnika oraz od włączenia innych świateł.

§  15.

1. Światła tramwaju powinny odpowiadać następującym warunkom ogólnym:

1) światła przeznaczone do oświetlania torów (drogi) powinny być umieszczone w sposób umożliwiający łatwą regulację kierunku strumienia świetlnego - nie dotyczy tramwaju wyprodukowanego przed dniem 1 stycznia 1964 r.;

2) światła, o których mowa w pkt 1, powinny mieć takie same właściwości świetlne i powinny być umieszczone symetrycznie względem podłużnej płaszczyzny symetrii tramwaju; warunku symetrii rozmieszczenia nie stosuje się do pojedynczych świateł cofania i przeciwmgłowych tylnych;

3) światła nie powinny oślepiać innych uczestników ruchu; przepisu nie stosuje się do świateł drogowych;

4) światła mijania powinny dawać wyraźną granicę światła i cienia; przepisu nie stosuje się do świateł symetrycznych;

5) zapalone światła czerwone nie mogą być widoczne z przodu, a zapalone białe (żółte selektywne) z tyłu tramwaju gotowego do jazdy, z wyjątkiem światła cofania w tramwaju gotowym do jazdy do tyłu lub w czasie jazdy do tyłu;

6) połączenia elektryczne świateł powinny zapewniać, aby:

a) światła pozycyjne przednie i tylne, światła obrysowe (jeżeli tramwaj jest w nie wyposażony), światła pozycyjne boczne (jeżeli tramwaj jest w nie wyposażony) mogły być włączane i wyłączane tylko jednocześnie,

b) światła drogowe, mijania i przeciwmgłowe przednie (jeżeli tramwaj jest w nie wyposażony) nie mogły być włączone, jeżeli nie są włączone równocześnie światła wymienione w lit. a; przepisu nie stosuje się do świateł drogowych lub mijania, gdy są używane do wysyłania krótkich, przerywanych sygnałów ostrzegawczych.

2. Światła i oznakowanie odblaskowe powinny ponadto odpowiadać przepisom szczegółowym, określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

Rozdział  8

Hamulce

§  16.

1. Tramwaj powinien być wyposażony w następujące rodzaje systemów hamowania, zwane dalej "hamulcami":

1) hamulec roboczy - służący do zmniejszania prędkości tramwaju i zatrzymania go w sposób niezawodny, szybki i skuteczny, niezależnie od prędkości i obciążenia oraz od kąta wzniesienia lub spadku torów (drogi), z możliwością regulacji intensywności hamowania;

2) hamulec awaryjny - służący do zatrzymania tramwaju w razie awarii hamulca roboczego; hamulec ten powinien wykorzystywać hamowanie niezależne od przyczepności między kołem i szyną;

3) hamulec postojowy mechaniczny - służący do unieruchamiania tramwaju podczas postoju; dopuszcza się zastąpienie tego hamulca innym urządzeniem pozwalającym na trwałe i niezawodne unieruchomienie tramwaju po jego zatrzymaniu; hamulec ten powinien być tak skonstruowany, aby niemożliwe było jego samoczynne zwolnienie, oraz mieć wyraźne oznakowanie kierunku uruchamiania w przypadku napędu ręcznego;

4) hamulec bezpieczeństwa - służący do zatrzymywania tramwaju przez pasażera w razie zagrożenia bezpieczeństwa;

5) hamulec nagły - służący do zatrzymywania tramwaju z największym możliwym do uzyskania opóźnieniem hamowania w sytuacji wystąpienia zagrożenia.

2. Hamulce działające na zasadzie wykorzystania przyczepności między kołem i szyną powinny być uzupełnione urządzeniem umożliwiającym poprawienie współczynnika tej przyczepności - nie dotyczy to tramwaju wyprodukowanego przed dniem 1 lipca 2011 r.

3. Tramwaj techniczny, którego prędkość dopuszczalna nie przekracza 30 km/h, może nie być wyposażony w hamulec awaryjny, nie dotyczy to tramwaju wyprodukowanego po dniu 31 grudnia 1999 r.

4. Tramwaj doczepny bierny techniczny może być wyposażony jedynie w hamulec postojowy.

§  17.

1. Hamulce powinny zachowywać wymaganą sprawność w każdych warunkach, przy czym funkcja hamowania powinna być nadrzędna w stosunku do rozruchu oraz działanie hamulca postojowego i przynajmniej jednego z wymienionych w § 16 ust. 1 pkt 1 i 2 powinno być niezależne od napięcia sieci.

2. Hamulce, o których mowa w § 16 ust. 1 pkt 1-3 i 5, w tym także hamulce zespołu tramwajowego, powinny być uruchamiane ze stanowiska motorniczego.

3. W przypadku odłączenia się tramwaju doczepnego od zespołu tramwajowego powinien uruchamiać się w nim samoczynnie przynajmniej hamulec postojowy. Dopuszcza się dla tramwaju doczepnego biernego niespełnianie tego warunku, jeżeli jest zastosowane dodatkowe połączenie sprzęgające.

4. Przy jeździe do tyłu powinien działać hamulec, o którym mowa w § 16 ust. 1 pkt 3, oraz co najmniej jeden z hamulców, o których mowa w § 16 ust. 1 pkt 1, 2 i 5.

5. Uruchamianie co najmniej hamulca, o którym mowa w § 16 ust. 1 pkt 2 i 3, powinno być możliwe także w sytuacji awarii elektronicznego układu nadzorującego proces hamowania tramwaju.

§  18.

1. Hamulce tramwaju uważa się za sprawne, jeżeli długość drogi hamowania nieobciążonego tramwaju z prędkości 30 km/h do zatrzymania, na prostym, poziomym i suchym odcinku toru, nie przekracza wartości długości dróg hamowania wymienionych w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

2. Hamulec postojowy powinien zapewniać unieruchomienie maksymalnie obciążonego tramwaju na wzniesieniu lub spadku toru o pochyleniu co najmniej 5%.