Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać urządzenia elektroenergetyczne w zakresie ochrony przeciwporażeniowej.
Dz.U.1990.81.473
Akt utracił mocROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRZEMYSŁU
z dnia 8 października 1990 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać urządzenia elektroenergetyczne w zakresie ochrony przeciwporażeniowej. *
ZAŁĄCZNIK Nr 1
WARUNKI TECHNICZNE, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ URZĄDZENIA ELEKTROENERGETYCZNE O NAPIĘCIU ZNAMIONOWYM NIE WYŻSZYM NIŻ 1 KV W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPORAŻENIOWEJ
WARUNKI TECHNICZNE, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ URZĄDZENIA ELEKTROENERGETYCZNE O NAPIĘCIU ZNAMIONOWYM NIE WYŻSZYM NIŻ 1 KV W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPORAŻENIOWEJ
I.
Przepisy ogólne
Przepisy ogólne
Tabela nr 1
Lp. | Rodzaj prądu | Wartości napięcia bezpiecznego UL1), w woltach | |
Warunki środowiskowe 12) | Warunki środowiskowe 23) | ||
1 | 2 | 3 | 4 |
1 | Prąd przemienny o częstotliwości 15-500 Hz | 50 | 25 |
2 | Prąd stały | 120 | 60 |
II.
Urządzenia elektroenergetyczne o napięciu bezpiecznym
Urządzenia elektroenergetyczne o napięciu bezpiecznym
III.
Ochrona przeciwporażeniowa podstawowa
Ochrona przeciwporażeniowa podstawowa
IV.
Ochrona przeciwporażeniowa dodatkowa
Ochrona przeciwporażeniowa dodatkowa
Tabela nr 2
Lp. | Napięcie pomiędzy przewodem skrajnym a ziemią, w woltach | Maksymalny czas odłączenia napięcia TS, w sekundach | |
Warunki środowiskowe 11) | Warunki środowiskowe 22) | ||
1 | 2 | 3 | 4 |
1 | 120 | 0,8 | 0,4 |
2 | 235 | 0,4 | 0,2 |
3 | 400 | 0,2 | 0,1 |
4 | 580 | 0,1 | 0,1 |
1) Warunki środowiskowe 1 są to takie warunki, w których rezystancja ciała ludzkiego w stosunku do ziemi wynosi co najmniej 1000 Ω.
2) Warunki środowiskowe 2 są to takie warunki, w których rezystancja ciała ludzkiego w stosunku do ziemi wynosi mniej niż 1000 Ω.
Zs x Ia Ł Uo
gdzie: Zs - impedancja pętli zwarciowej, w omach,
Ia - wartość prądu, w amperach, zapewniająca samoczynne zadziałanie urządzenia odłączającego zasilanie w czasie określonym w tabeli nr 2 lub dla części instalacji, zgodnie z § 17 ust. 3, w czasie nie przekraczającym 5 s,
Uo - napięcie pomiędzy przewodem skrajnym a ziemią, w woltach.
Ia = k x In
gdzie wartości k i In należy przyjmować zgodnie z tabelą nr 3 lub wyznaczyć indywidualnie z charakterystyk prądowoczasowych urządzeń wyłączających prąd zwarciowy.
Tabela nr 3
Lp. | Urządzenie samoczynnie odłączające zasilanie | Wartość współczynnika k | Wartość prądu In |
1 | 2 | 3 | 4 |
1 | Bezpiecznik: | ||
1) instalacyjny z wkładką topikową szybką: | |||
a) na prąd znamionowany do 35 A | 2,5 | ||
b) " " 40 do 100 A | 3,0 | ||
c) " " 125 do 200 A | 3,5 | ||
2) instalacyjny z wkładką topikową zwłoczną: | |||
a) na prąd znamionowy do 16 A | 3,5 | ||
b) " " 20 do 25 A | 4,0 | ||
c) " " 32 do 63 A | 4,5 | ||
d) " " 80 do 100 A | 5,0 | ||
3) instalacyjny z wkładką topikową o działaniu szybkozwłocznym: | prąd znamionowy wkładki | ||
a) na prąd znamionowy do 50 A | 4,5 | bezpiecznikowej | |
b) " " 63 do 100 A | 6,0 | ||
4) wielkiej mocy z wkładką topikową szybką: | |||
a) na prąd znamionowy 25 A | 3,2 | ||
b) " " 32 do 200 A | 4,0 | ||
5) wielkiej mocy z wkładką topikową zwłoczną: | |||
a) na prąd znamionowy do 10 A | 5,0 | ||
b) " " 16 do 50 A | 5,5 | ||
c) " " 63 do 100 A | 6,0 | ||
d) " " 125 do 250 A | 6,5 | ||
e) " " 400 do 500 A | 7,0 | ||
2 | Wyłącznik zgodnie z normą PN/E-06150, wyposażony w wyzwalacze lub przekaźniki bezzwłoczne | 1,2 | prąd nastawczy wyzwalacza lub przekaźnika zwarciowego |
3 | Wyłącznik instalacyjny nadmiarowy zgodnie z normą PN/E-93002: | ||
1) typ L: | |||
a) na prąd znamionowy do 10 A | 5,2 | ||
b) " " 16 do 25 A | 4,9 | ||
c) " " 32 do 63 A | 4,5 | ||
2) typ U: | prąd znamionowy | ||
a) na prąd znamionowy do 10 A | 12,0 | wyłącznika | |
b) " " 16 do 25 A | 11,2 | ||
c) " " 32 do 63 A | 10,4 | ||
3) typ K | 10,0 | ||
4) typ D | 50,0 | ||
4 | Wyłącznik przeciwporażeniowy różnicowoprądowy | 1,2 | wyzwalający prąd różnicowy |
Objaśnienie: podane pod lp. 3 w rubryce 3 współczynniki k gwarantują zadziałanie (wyłączenie) wyłącznika nadmiarowego instalacyjnego w czasie t Ł 0,1 s.
RB 50
--- Ł -------
RE Uo - 50
gdzie:
RB - rezystancja wszystkich połączonych równolegle uziomów, w omach,
RE - minimalna wartość rezystancji przy styku z ziemią części przewodzących obcych nie połączonych z przewodem ochronnym, poprzez które może nastąpić zwarcie pomiędzy przewodem skrajnym a ziemią; jeżeli wartość RE nie jest znana, dopuszczalne jest przyjęcie tej wartości jako równej 10 ,
Uo - napięcie znamionowe pomiędzy przewodem skrajnym a ziemią, w woltach.
2. Uziemienie ochronne.
RA x Ia Ł UL
gdzie: RA - rezystancja uziemienia części przewodzących dostępnych, w omach,
Ia - wartość prądu zapewniająca samoczynne zadziałanie urządzenia ochronnego, w amperach, wyznaczonego zgodnie z § 18,
UL - napięcie bezpieczne, w woltach.
RA x Ia Ł UL
gdzie: RA - rezystancja uziemienia części przewodzących dostępnych, w omach,
Ia - wartość prądu pierwszego zwarcia, w amperach, pomiędzy przewodem skrajnym a częścią przewodzącą dostępną,
UL - napięcie bezpieczne, w woltach.
3. Sieć ochronna
UL
Ruz = ------
Iz
gdzie:
Ruz - wypadkowa rezystancja uziemienia, w omach,
UL - napięcie bezpieczne, w woltach,
Iz - wartość prądu zwarcia doziemnego, w amperach, w sieci wyższego napięcia, określona zgodnie z § 54 ust. 3.
4. Wyłączniki przeciwporażeniowe różnicowoprądowe
RA x Ia Ł UL
gdzie: RA - rezystancja uziemienia części przewodzących dostępnych, w omach,
Ia - wartość różnicowego prądu wyłączającego wyłącznik, w amperach, wyznaczona zgodnie z § 18,
UL - napięcie bezpieczne, w woltach.
5. Separacja odbiorników
6. Izolacja stanowiska
7. Izolacja ochronna
V.
Ochrona przeciwporażeniowa w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz w ograniczonych przestrzeniach przewodzących
Ochrona przeciwporażeniowa w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz w ograniczonych przestrzeniach przewodzących
VI.
Uziemienie robocze
Uziemienie robocze
50
Rr Ł ----
Iz
gdzie:
Rr - wartość rezystancji uziemienia roboczego, w omach,
Iz - wartość prądu zwarcia doziemnego w sieci wyższego napięcia, w amperach, wyznaczona zgodnie z ust. 3, z uwzględnieniem sytuacji, w której z obliczeń wynika większa wartość rezystancji uziemienia roboczego.
V
----
16
gdzie: V - rezystywność gruntu, w omometrach.
VII.
Uziomy oraz przewody uziomowe, ochronne i wyrównawcze
Uziomy oraz przewody uziomowe, ochronne i wyrównawcze
Tabela nr 4
Lp. | Rodzaj uziomu sztucznego | Dane wyrobu zastosowanego na uziom | Najmniejsze dopuszczalne poprzeczne wymiary uziomu wykonanego ze stali1), w milimetrach | |||
Rodzaj wyrobu | Rodzaj wymiaru | nieocynko- wanej2) | ocynkowanej3) | |||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
1 | Uziom poziomy | taśmy | grubość znamionowa | 5 | 4 | 3 |
szerokość znamionowa | 16 | 12 | 20 | |||
druty | średnica znamionowa | 7 | 5 | |||
2 | Uziom pionowy | pręty okrągłe | średnica znamionowana | 8 | 6 | |
kształtowniki | grubość znamionowana ścianki | 5 | 4 | |||
rury lekkie | średnica znamionowana | 15 | 15 | |||
grubość znamionowana ścianki | 2,75 | 2,75 | ||||
blacha | grubość znamionowana | 4 | 3 |
1) W wypadku stosowania miedzi, wymiary mogą być zmniejszone o 50%.
2) Jeżeli uziomy będą znajdowały się w środowisku powodującym zmniejszenie założonej trwałości, najmniejsze wymiary poprzeczne należy zwiększyć o 1 mm.
3) Grubość powłoki cynku powinna być nie mniejsza niż 40 μm.
2. Przewody uziomowe
3. Przewody ochronne
Tabela nr 5
Przekrój (S) przewodów skrajnych instalacji*) w mm2 | Najmniejszy dopuszczalny przekrój przewodów ochronnych w mm2 |
1 | 2 |
S Ł 16 | S |
16 < S Ł 35 | 16 |
S > 35 | S/2 |
*) Przekroje przewodów skrajnych są podane przy założeniu, że przewody ochronne i przewody skrajne są wykonane z tego samego materiału. W razie użycia różnych materiałów, przekrój przewodu ochronnego należy zastosować o takiej samej konduktancji.
4. Przewody wyrównawcze
VIII.
Przyłączanie odbiorników i innych urządzeń elektroenergetycznych
Przyłączanie odbiorników i innych urządzeń elektroenergetycznych
ZAŁĄCZNIK Nr 2
WARUNKI TECHNICZNE, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ URZĄDZENIA ELEKTROENERGETYCZNE O NAPIĘCIU ZNAMIONOWYM WYŻSZYM NIŻ 1 kV W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPORAŻENIOWEJ DODATKOWEJ
WARUNKI TECHNICZNE, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ URZĄDZENIA ELEKTROENERGETYCZNE O NAPIĘCIU ZNAMIONOWYM WYŻSZYM NIŻ 1 kV W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPORAŻENIOWEJ DODATKOWEJ
Tabela nr 1
Lp. | Miejsce występowania zagrożenia porażeniowego | Wymagane stopnie ochrony przeciwporażeniowej dodatkowej |
1 | 2 | 3 |
1 | W miejscach nie wydzielonych do celów elektroenergetycznych, obejmujących: 1) budynki, podwórza, stadiony i boiska sportowe, kąpieliska, plaże, kempingi, biwaki, zakłady przemysłowe, place, ogródki, stacje kolejowe, tereny należące do szkół, przedszkoli i internatów szkolnych oraz tereny przeznaczone do ruchu pieszego i kołowego, takie jak drogi publiczne, ścieżki holownicze, ścieżki do zabudowań mieszkalnych, obiektów użyteczności publicznej, zakładów przemysłowych, obiektów sportowych, obiektów elektroenergetycznych1), | 1 |
2) pasy szerokości 10 m, przylegające do miejsc wymienionych w pkt 1 i miejsc wydzielonych do celów elektroenergetycznych oraz stanowiska obsługi urządzeń elektroenergetycznych, usytuowane poza miejscami wymienionymi w pkt 1, | 2 | |
3) pasy o szerokości 10 m, przylegające do miejsc wymienionych w pkt 2, jeżeli zagrożenie porażeniowe jest wywołane pojawieniem się napięcia na przewodzących częściach nie będących elementami słupów elektroenergetycznych linii napowietrznych z przewodami odgromowymi. | 2 | |
2 | W miejscach wydzielonych do celów elektroenergetycznych, obejmujących: 1) pomieszczenia, w których występują: a) czynniki wpływające na zmniejszenie odporności organizmu ludzkiego na działanie napięcia (duża wilgotność, wysoka temperatura, skrępowanie swobody ruchów i pozycji podczas pracy) lub b) uziemione podłogi wykonane z materiałów przewodzących, nie połączone metalicznie z częściami urządzeń i konstrukcji, na których mogą występować napięcia dotykowe, | 1 |
2) stanowiska, na których są wykonywane czynności łączeniowe, remontowo-montażowe i inne, | 22) | |
3) drogi ruchu wewnętrznego i przejścia, | ||
4) pomieszczenia rozdzielni i nastawni, | ||
5) pasy o szerokości 3 m przylegające do ogrodzenia zewnętrznego wydzielonego terenu, | ||
6) pomieszczenia i tereny nie wymienione w pkt 1-5 |
1) Dróg polnych i leśnych oraz ścieżek o małym natężeniu ruchu, znajdujących się poza terenami wymienionymi w lp., 1 pkt 1 i 2, nie uważa się za przeznaczone do ruchu pieszego i kołowego.
2) W wypadkach technicznie uzasadnionych dopuszcza się zastosowanie napięć rażeniowych dotykowych trzykrotnie wyższych od napięć określonych dla stopnia ochrony przeciwporażeniowej 1 pod warunkiem używania przez personel obsługujący elektroizolacyjnego sprzętu ochrony osobistej i umieszczenia przy wejściach na te tereny odpowiednich tablic ostrzegawczych.
Tabela nr 2
Lp. | Czas rażenia w sekundach | Dopuszczalne wartości napięć rażeniowych dotykowych, w woltach przy stopniu ochrony przeciwporażeniowej dodatkowej: | |
1 | 2 | ||
1 | 2 | 3 | 4 |
1 | 0,1 | 390 | 780 |
2 | 0,2 | 330 | 660 |
3 | 0,3 | 275 | 550 |
4 | 0,4 | 235 | 470 |
5 | 0,5 | 205 | 410 |
6 | 0,6 | 180 | 360 |
7 | 0,7 | 160 | 320 |
8 | 0,8 | 145 | 290 |
9 | 0,9 | 135 | 270 |
10 | 1,0 | 125 | 250 |
11 | 1,2 | 112 | 224 |
12 | 1,4 | 102 | 204 |
13 | 1,6 | 94 | 188 |
14 | 1,8 | 88 | 176 |
15 | 2,0 | 84 | 168 |
16 | 2,5 | 76 | 152 |
17 | 3,0 | 71 | 142 |
18 | 3,5 | 68 | 136 |
19 | 4,0 | 66 | 132 |
20 | 5,0 i więcej | 65 | 130 |
II.
Uziemienie ochronne
Uziemienie ochronne
- nie przekraczało 80 % napięcia probierczego izolacji urządzeń elektroenergetycznych, znajdujących się na terenie objętym przez uziom, których jedne części są połączone z uziomem, a inne części mają połączenia z urządzeniami znajdującymi się poza konturem uziomu,
- nie spowodowało zapłonu odgromników chroniących izolację urządzeń.
S = Ius x ÖV x tŘ x 10-4
gdzie:
S - powierzchnia zewnętrzna elementów uziomu, w metrach kwadratowych,
Ius - przewidywany prąd uziomowy podczas przepływu największego spodziewanego prądu jednofazowego zwarcia doziemnego, w amperach,
V - rezystywność gruntu, w omometrach,
t - czas przepływu prądu, w sekundach,
Tabela nr 3
Lp. | Rodzaj i sposób zagłębienia uziomu sztucznego | Najmniejsze dopuszczalne poprzeczne wymiary uziomu, w milimetrach, wykonanego z: | ||||
rur (średnica) | kątowników (wyróżnik) | ceowników (wyróżnik) | teowników (wyróżnik) | drutów lub prętów (średnica) | ||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
1 | Uziom pionowy stalowy wbijany w grunt bez zastosowania wibromłotu: | |||||
1) w warunkach trudnych*) | 20 | 40 x 40 x 5 | 50 | 40 x 40 | 20 | |
2) w warunkach zwykłych | 15 | 40 x 40 x 4 | 40 | 30 x 30 | 18 | |
2 | Uziom pionowy stalowy: | |||||
1) wbijany w grunt za pomocą wibromłotu | - | - | - | - | 18 | |
2) wkręcany w grunt za pomocą pogrążacza obrotowego, | - | - | - | - | 8 | |
3) szyty, zagłębiony w grunt za pomocą wibromłotu (uziom drutowy) | - | - | - | - | 6 |
*) Warunki trudne występują przy wbijaniu uziomu w żwir, grunt kamienisty i skalisty.
Tabela nr 4
Lp. | Rodzaj uziomu sztucznego | Dane wyrobu zastosowanego na uziom | Najmniejsze dopuszczalne poprzeczne wymiary1) uziomów wykonanych ze stali, w milimetrach: | |||
Rodzaj wyrobu | Rodzaj wymiaru wyrobu | nieocynko- wanej | ocynkowanej | |||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
1 | Uziom poziomy | taśmy | grubość znamionowa | 5 | 4 | 3 |
szerokość znamionowa | 16 | 12 | 20 | |||
druty | średnica znamionowa | 7 | 5 | |||
2 | Uziom pionowy | pręty okrągłe o długości powyżej 3 m | średnica znamionowa | 8 | 6 | |
rury lekkie | średnica znamionowa | 15 | 15 | |||
grubość ścianki | 2,75 | 2,75 | ||||
blacha | grubość znamionowa | 4 | 3 |
1) Jeżeli przewidywany okres eksploatacji uziemienia jest krótszy niż 10 lat, wymiary mogą być zmniejszone o 1 mm.
2) Jeżeli uziomy będą znajdowały się w środowisku powodującym zmniejszenie założonej trwałości, najmniejsze wymiary poprzeczne należy zwiększyć o 1 mm.
3) Grubość powłoki cynku powinna być nie mniejsza niż 40 μm.
Tabela nr 5
Lp. | Rodzaj elementu uziemienia ochronnego i warunki jego ułożenia | Najwyższe dopuszczalne temperatury elementów uziemienia ochronnego przy przepływie prądu: | |
długotrwałym (dłuższym niż 10 s) | krótkotrwałym | ||
1 | 2 | 3 | 4 |
1 | Elementy uziemienia ułożone w gruncie lub na jego powierzchni, nie stykające się bezpośrednio z materiałami łatwo zapalnymi, wykonane: | ||
1) ze stali (gołe), | 150oC | 400oC | |
2) z miedzi (gołe) | 100oC | 300oC | |
2 | Stal zbrojeniowa konstrukcji z betonu zbrojonego | 80oC | 100oC |
2. Przewody uziemiające
Tabela nr 6
Lp. | Dane wyrobu, z którego wykonuje się przewody uziemiające | Najmniejsze dopuszczalne, ze względu na trwałość i wytrzymałość mechaniczną, poprzeczne wymiary stalowych przewodów uziemiających ułożonych nad ziemią: | |||
Rodzaj wyrobu | Rodzaj wymiaru | Jednostka miary | w pomieszcze- niach zamkniętych | na zewnątrz pomieszczeń zamkniętych | |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
1 | Taśmy, pręty | przekrój | mm2 | 24 | 48 |
grubość | mm | 3 | 4 | ||
2 | Druty | średnica znamionowa | mm | 4 | 5 |
3 | Kształtowniki | grubość przynajmniej jednej ścianki | mm | 3 | 3 |
4 | Rury | grubość ścianki | mm | 2,5 | 2,5 |
3. Łączenie różnych uziemień
III.
Uzupełniające środki ochrony przeciwporażeniowej dodatkowej
Uzupełniające środki ochrony przeciwporażeniowej dodatkowej
2. Powłoki elektroizolacyjne
3. Wstawki izolacyjne w elementach przewodzących
4. Ogrodzenia
IV.
Sprawdzanie stanu ochrony przeciwporażeniowej dodatkowej
Sprawdzanie stanu ochrony przeciwporażeniowej dodatkowej
Ius
k = -----
Iup
gdzie:
Ius - przewidywany prąd uziomowy podczas przepływu największego spodziewanego prądu jednofazowego zwarcia doziemnego,
Iup - prąd uziomowy wymuszony podczas pomiarów.
Tabela nr 7
Lp. | Rodzaj wielkości | Wartości wielkości wymienionych w kolumnie 2 powinny wynosić przy wyznaczaniu: | ||
napięcia rażeniowego dotykowego | napięcia dotykowego | napięcia uziomowe- go | ||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
1 | Czynna powierzchnia sond pomiarowych | Jedna sonda o powierzchni 400 cm2 lub dwie sondy o powierzchni 200 cm2 każda, ustawione obok siebie | - | |
2 | Docisk jednej sondy pomiarowej: 1) metalowej o czynnej powierzchni: 400 cm2 | co najmniej 400 N | - | |
200 cm2 | co najmniej 200 N | - | ||
2) elastycznej o czynnej powierzchni 400 cm2 | co najmniej 200 N | - | ||
3 | Rezystancja rezystora modulującego ciało człowieka: 1) dla czasu trwania rażenia t Ł 1 s | 1 000 Ω | - | - |
2) dla czasu trwania rażenia t > 1 s | 1 500 Ω | - | - | |
4 | Rezystancja wewnętrzna urządzeń do pomiaru napięcia | co najmniej 100 kΩ |
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »