Dział 4 - WARUNKI KONSTRUKCYJNO-BUDOWLANE, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ BUDYNKI I URZĄDZENIA. - Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1980.17.62

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1995 r.

DZIAŁ  4

WARUNKI KONSTRUKCYJNO-BUDOWLANE, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ BUDYNKI I URZĄDZENIA.

Rozdział  1

Wymagania ogólne.

§  36.

1. Budynki powinny być projektowane i wznoszone w sposób zapewniający:

1) bezpieczeństwo budowy i użytkowania, bezpieczeństwo pożarowe oraz niezbędne warunki zdrowotne,

2) układ funkcjonalny dostosowany do przeznaczenia budynku,

3) wymaganą trwałość i ekonomikę użytkowania,

4) potrzeby obrony cywilnej,

5) ochronę środowiska,

6) ochronę pomieszczeń i otaczającej przestrzeni przed czynnikami uciążliwymi, np. dźwiękami i drganiami,

7) ochronę istniejącej zieleni, przede wszystkim drzewostanów, a w czasie i po zakończeniu budowy - warunki niezbędne do utrzymania i rozwoju zieleni,

8) niezbędną izolacyjność cieplną i przeciwwilgociową oraz optymalny stopień przeszklenia,

9) zharmonizowanie z sąsiednią zabudową i krajobrazem,

10) ochronę sąsiedztwa budynków w zakresie zachowania warunków prawidłowego użytkowania sąsiednich terenów (działek) i obiektów budowlanych, jak zapewnienie dopływu światła dziennego do sąsiednich obiektów, dojazdów do dróg (ulic) publicznych, zaopatrzenia w wodę, odprowadzenia ścieków, wyeliminowania zakłóceń elektrycznych.

2. Usytuowanie zaworów odcinających instalacje wewnętrzne w budynku od sieci zewnętrznych powinno być czytelnie i trwale oznakowane i umożliwiać szybkie dotarcie do nich w razie awarii.

3. Połączenie sieci zewnętrznych z budynkami i ich częściami lub urządzeniami należy wykonać w sposób uniemożliwiający przenikanie przez te połączenia lub kanały, służące do tego celu, substancji lotnych, w szczególności gazu, ulatniających się w razie nieszczelności przewodów lub urządzeń.

4. Terenowy organ administracji państwowej stopnia wojewódzkiego określa potrzeby i zakres wymagań obrony cywilnej w pomieszczeniach podziemnych budynków.

§  37.

1. Budynki i urządzenia z nimi związane powinny być tak projektowane, aby w poszczególnych stadiach wznoszenia i eksploatacji nie mogły być osiągane stany graniczne nośności i użytkowania konstrukcji, określone w normach.

2. Materiały i elementy budowlane powinny zapewniać: wymaganą trwałość budynku, z uwzględnieniem przewidywanego okresu jego użytkowania, możliwości konserwacji lub wymiany, oraz warunki odpowiednie dla zdrowia ludzi lub inwentarza żywego.

3. Materiały i elementy budowlane pochodzące z rozbiórki mogą być stosowane po ocenie ich stanu technicznego w zakresie wytrzymałości, ochrony biologicznej i innej przydatności przez osobę uprawnioną do wykonywania funkcji obejmującej kierowanie robotami budowlanymi.

4. Nadbudowa, rozbudowa lub przebudowa obiektu powinna być poprzedzona badaniem nośności i stanu technicznego istniejących elementów konstrukcyjnych, z uwzględnieniem podłoża gruntowego.

5. Przy robotach remontowych i modernizacyjnych bruzdy, przebicia, wnęki itp. powinny być wykonywane w sposób nie naruszający dopuszczalnej nośności elementów konstrukcji budynku.

§ 38. Budynki mające drewniane elementy konstrukcyjne mogą być remontowane lub przebudowywane z użyciem drewna, jeżeli spełniają wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej, określone w dalszych przepisach.

Rozdział  2

Posadowienie budynków.

§ 39. Posadowienie budynku należy dostosować do warunków hydrogeologicznych i cech podłoża gruntowego, rodzaju konstrukcji i charakteru użytkowania budynku lub urządzenia. Powinno ono zapewniać uniknięcie stanów granicznych nośności i użytkowania, przenoszenia wstrząsów i wibracji.

§ 40. Podłoże gruntowe budynków i urządzeń, wymagających utrzymania przez dłuższy okres temperatury niższej od 0^oC, powinno być zabezpieczone przed skutkami przemarzania (wysadzin), jeżeli wymaga tego rodzaj gruntu.

§ 41. Fundamenty budynków powinny być wykonane w sposób zapewniający ich trwałość i odporność na niszczące działanie agresywnego środowiska wodnogruntowego.

Rozdział  3

Ściany i słupy budynków.

§  42.

1. Ściany i słupy konstrukcyjne powinny spełniać wymagania wynikające z ich funkcji nośnej i usztywniającej w budynku, a ściany osłonowe i działowe - wymagania konstrukcyjne, wynikające ze względów bezpieczeństwa oraz użytkowych.

2. Ściany otaczające pomieszczenie powinny spełniać określone w przepisach i normach wymagania w zakresie izolacyjności cieplnej i akustycznej, a w razie potrzeby i gazoszczelności, oraz być dostosowane do warunków otoczenia i użytkowania budynków.

§  43.

1. Złącza ścian zewnętrznych powinny zapewniać szczelność na przenikanie powietrza i opadów oraz izolacyjność cieplną zapobiegającą przemarzaniu.

2. Połączenia ścian osłonowych i innych zewnętrznych ze stropami w budynkach wielokondygnacyjnych powinny być wykonywane w poziomie każdego stropu w sposób zapewniający szczelność i izolacyjność akustyczną oraz uniemożliwiający rozprzestrzenianie ognia i dymu z kondygnacji na kondygnację.

Rozdział  4

Stropy i pomosty.

§  44.

1. Stropy należy konstruować w sposób spełniający wymagania z zakresu funkcji nośnej, przeciwpożarowe oraz inne wymagania zapewniające użytkownikowi właściwe warunki bezpiecznego użytkowania.

2. Izolacyjność cieplną stropów należy dostosować do warunków otoczenia i użytkowania budynku, zgodnie z normami.

3. Stropy powinny charakteryzować się izolacyjnością akustyczną i zdolnością tłumienia dźwięków uderzeniowych, wymaganą przez normy lub przepisy.

§ 45. W pomieszczeniach, w których występują obciążenia zmienne stropów lub pomostów, uzależnione od sposobu użytkowania, należy umieścić trwały napis, określający dopuszczalną wielkość obciążenia oraz sposób i wysokość składowania.

§ 46. Stropy nad i pod pomieszczeniami uciążliwymi ze względu na wydzielanie się par, gazów i zapachów powinny uniemożliwiać ich przenikanie do innych pomieszczeń.

Rozdział  5

Dachy, stropodachy i tarasy.

§  47.

1. Ukształtowanie i nachylenie dachu należy dostosować do warunków klimatycznych, architektonicznych oraz rodzaju pokrycia.

2. Ukształtowanie dachu powinno zapewniać łatwy spływ wód pochodzących z opadów atmosferycznych, z uwzględnieniem sposobu ich odprowadzania w warunkach obniżonych temperatur.

§ 48. Wielkość i kształt świetlików dachowych oraz ich rozmieszczenie powinny odpowiadać potrzebom właściwego oświetlenia światłem dziennym wnętrza budynku, wynikającym z charakteru budynku, funkcji pomieszczeń lub rodzaju produkcji, jak również zapewniać możliwość mycia zewnętrznej i wewnętrznej strony świetlików.

§  49.

1. Przy stosowaniu oświetlenia światłem dziennym w poziomej i pochyłej połaci dachu, stropodachu albo stropu należy używać takich zabezpieczeń lub materiałów, które chronią człowieka przed spadnięciem oraz przed rozpryskami w razie stłuczenia.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy szklarni.

§  50.

1. Połacie dachów, stropodachów i tarasów położonych powyżej 6 m ponad poziom terenu należy odwadniać za pomocą przewodów spustowych.

2. Rynny i przewody spostowe przeznaczone do zewnętrznego odwodnienia dachów należy umieszczać w sposób ograniczający do minimum możliwość zamarzania w nich wody i nie szpecący elewacji, przy czym przewody spustowe powinny znajdować się w odległości co najmniej 0,5 m od okien.

§ 51. Przewody spustowe do wewnętrznego odprowadzania wody opadowej powinny spełniać wymagania określone dla pionów kanalizacji deszczowej i być zabezpieczone przed zanieczyszczeniem i zamarzaniem.

Rozdział  6

Schody, pochylnie, balkony, loggie, portfenetry, balustrady i podokienniki wewnętrzne.

§  52.

1. Drzwi wejściowe do budynku oraz układ komunikacji poziomej i pionowej powinny być dostosowane do potrzeb użytkowych i ewakuacyjnych oraz umożliwiać dogodny transport mebli i noszy w pozycji poziomej.

2. Wymiary użytkowe elementów klatek schodowych w budynkach lub w ich częściach o różnym przeznaczeniu określa poniższa tabela:

Lp.	Rodzaje budynków	Przeznaczenie schodów	Minimalna szerokość użytkowa w m		Maksymalna wysokość stopni w m
			biegu	spocznika
1	2	3	4	5	6
1	budynki jednorodzinne i mieszkania dwupoziomowe	połączenie:
		- kondygnacji mieszkalnych	0,7	0,8	0,19
		- piwnic i poddaszy	0,7	0,8	0,2
2	budynki mieszkalne wielorodzinne bez dźwigów osobowo-towarowych	połączenie:
		- kondygnacji mieszkalnych	1,2	1,5	0,165
		- piwnic i poddaszy	1	1,1	0,19
3	budynki mieszkalne wielorodzinne z dźwigami osobowo-towarowymi	połączenie:
		- kondygnacji mieszkalnych	1,1	1,2	0,165
		- piwnic i poddaszy	1	1,1	0,19
4	budynki użyteczności publicznej oraz zbiorowego zamieszkania	połączenie:
		- kondygnacji nadziemnych i użytkowych podziemnych	1,2	1,5	0,16
		- podziemi i poddaszy nie przeznaczonych na pobyt ludzi	1	1,1	0,19
5	budynki lecznictwa zamkniętego	połączenie:
		- kondygnacji nadziemnych	1,4	1,5	0,15
		- podziemi i poddaszy nie przeznaczonych na pobyt ludzi	1,1	1,2	0,19
6	przedszkola i żłobki	połączenie:
		- kondygnacji nadziemnych	1,2	1,3	0,15
		- piwnic i poddaszy	1	1,1	0,19
7	zakłady produkcyjne	połączenie:
		- kondygnacji produkcyjnych	1,2	1,5	0,175
		- podziemi i poddaszy nie przeznaczonych na pobyt ludzi	0,9	1	0,2
		- pomostów roboczych i przejść nad urządzeniami	0,7	0,8	0,19
		a także schody służące do:
		- dorywczej obsługi maszyn i urządzeń	0,5	0,6	0,19
		- ręcznego transportu ciężarów	1,2	1,5	0,175

§  53.

1. Szerokość użytkową biegów i spoczników klatek schodowych, określoną w § 52 ust. 2, mierzy się między wykończoną powierzchnią ściany klatki schodowej a wewnętrzną krawędzią poręczy balustrady, w wypadku zaś balustrad obustronnych - w świetle wewnętrznych krawędzi poręczy balustrady.

2. Liczba stopni w jednym biegu schodów łączących kondygnacje nadziemne powinna wynosić nie więcej niż:

1) 14 stopni w schodach budynków lecznictwa zamkniętego i przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych oraz w schodach służących do ręcznego transportu ciężarów,

2) 17 stopni w schodach innych budynków.

3. Powierzchnia stopni i spoczników klatek schodowych powinna uniemożliwiać poślizg.

4. Szerokość stopni zewnętrznych schodów w budynkach użyteczności publicznej powinna wynosić co najmniej 0,35 m.

5. Schody ze stopniami zabiegowymi mogą być stosowane wyłącznie wtedy, gdy nie mają charakteru dróg ewakuacyjnych.

6. Szerokość stopnia zabiegowego w odległości 0,4 m od poręczy balustrady powinna wynosić co najmniej 0,27 m.

7. Schody przeznaczone do stałego transportu ciężarów powinny być oznaczone umieszczoną w widocznym miejscu informacją określającą ich dopuszczalne obciążenie.

8. Nachylenie biegu schodów wewnętrznych powinno spełniać warunek określony wzorem: 2h + s = 0,6-0,65 m, gdzie h oznacza wysokość stopnia, s - jego szerokość.

9. Nachylenie schodów ruchomych nie powinno przekraczać 60%.

§  54.

1. W budynkach użyteczności publicznej należy zapewnić dojazd na kondygnacje ogólnodostępne osobom niepełnosprawnym, poruszającym się z użyciem wózków inwalidzkich, przez zastosowanie odpowiednich pochylni prowadzących na poziom parteru lub zapewnienie dostępu do dźwigu z poziomu terenu.

2. Poziom posadzek parteru ogólnodostępnych pomieszczeń w budynkach użyteczności publicznej powinien być ujednolicony. W razie konieczności zróżnicowania poziomów pomieszczeń należy przewidzieć pochylnie lub odpowiednio przystosowane dźwigi, umożliwiające korzystanie z tych pomieszczeń osobom niepełnosprawnym, poruszającym się z użyciem wózków inwalidzkich.

3. W budynkach mieszkalnych wyposażonych w dźwigi należy zapewnić osobom niepełnosprawnym, poruszającym się z użyciem wózków inwalidzkich, dostęp do dźwigu z poziomu terenu lub z poziomu parteru przez zastosowanie odpowiedniej pochylni. W budynkach mieszkalnych nie wyposażonych w dźwigi mieszkania dla osób niepełnosprawnych należy sytuować na parterze, stosując do tych mieszkań odpowiednie pochylnie.

4. Wymiary drzwi i kabin dźwigów mających służyć osobom niepełnosprawnym powinny umożliwiać swobodny wjazd i wyjazd wózka inwalidzkiego.

5. Pochylnie przeznaczone dla osób niepełnosprawnych, poruszających się z użyciem wózków inwalidzkich, powinny mieć szerokość co najmniej 1,2 m i być zaopatrzone w krawężniki. Wymiary płaszczyzny spocznika przy wejściu powinny umożliwiać swobodne manewrowanie wózkiem.

6. Związane z pochylnią drzwi wejściowe powinny mieć szerokość w świetle ościeżnicy co najmniej 0,9 m. W razie projektowania drzwi zewnętrznych dwuskrzydłowych szerokość skrzydła zasadniczego nie może być mniejsza niż 1 m. Stosowanie drzwi wahadłowych lub obrotowych jest zabronione.

§  55.

1. Maksymalne nachylenie pochylni związanych z budynkami nie może przekraczać:

1) 5% dla pochylni umożliwiających dogodny wjazd wózków dla osób niepełnosprawnych do budynków,

2) 10% dla pochylni do budynków żłobków,

3) 10% dla pochylni służących do ruchu pieszego,

4) 15% dla pochylni samochodowych w garażach wielokondygnacyjnych,

5) 25% dla pochylni zewnętrznych do garaży indywidualnych.

2. Nawierzchnia pochylni powinna być szorstka lub karbowana.

3. Przepisy ust. 1 nie naruszają wymagań co do nachylenia pochylni, określonych w przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

§  56.

1. Pochylnie i schody zewnętrzne, które mają więcej niż 5 stopni i których szerokość nie przekracza 1,5 m, powinny być zaopatrzone w poręcz jednostronną; jeżeli szerokość pochylni lub biegu schodów jest większa niż 1,5 m, poręcze powinny być dwustronne, zamocowane w ścianie lub na balustradzie.

2. Schody zewnętrzne, które mają więcej niż 5 stopni i nachylenie powyżej 35%, oraz pochylnie przeznaczone dla wózków osób niepełnosprawnych powinny mieć obustronne poręcze na wysokości 0,9-1,1 m.

§  57.

1. Balustrady klatek schodowych oraz pochylni od strony nie ograniczonej ścianą, w zależności od przeznaczenia budynku, powinny spełniać co najmniej warunki określone w poniższej tabeli:

Lp.		Wymiary balustrad w metrach		Warunki dodatkowe
	Rodzaje budynków	wysokość mierzona od krawędzi poziomej stopnia do wierzchu balustrady	odstęp w świetle między pionowymi prętami
1	budynki mieszkalne wielorodzinne, zbiorowego zamieszkania i użyteczności publicznej	1,1	0,12	--
2	budynki szkolne oraz przeznaczone na pobyt dzieci i młodzieży	1,1	0,12	zabezpieczenie przed wspinaniem i zsuwaniem się dzieci
3	budynki mieszkalne jednorodzinne, małe domy mieszkalne, budynki pensjonatowe, turystyczne itp., do dwóch kondygnacji	0,9	0,12	--
4	budynki produkcyjne, usługowe oraz magazynowe	1,1	0,15	--

2. Warunki określone w tabeli pod lp. 1 nie dotyczą balustrad jednopłaszczyznowych, których wysokość przy spocznikach powinna wynosić co najmniej 0,9 m.

§ 58. Dopuszcza się stosowanie ażurowych biegów w schodach zewnętrznych oraz wewnętrznych budynków służących celom turystyki i wypoczynku do dwóch kondygnacji, w budynkach jednorodzinnych oraz w budynkach zakładów pracy, jako dojścia do stanowisk pracy.

§  59.

1. Szerokość użytkowa balkonów i loggii powinna wynosić co najmniej 0,9 m, z zachowaniem przepisów o minimum nasłonecznienia pomieszczeń.

2. Balkony i wykusze, łącznie ze wspornikami, powinny być umieszczone na wysokości co najmniej 3 m nad poziomem chodnika przeznaczonego dla ruchu publicznego.

3. W budynkach o wysokości powyżej 55 m nie należy przewidywać balkonów i loggii.

§  60.

1. Balustrady balkonów, loggii, portfenetrów, galerii i tarasów powinny w zakresie wysokości i odstępów między piętrami odpowiadać warunkom określonym w § 57 ust. 1.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy budynków jednorodzinnych, pensjonatowych i służących celom turystyki i wypoczynku do dwóch kondygnacji, w których wysokość balustrad powinna wynosić co najmniej 0,9 m.

3. Odległość dolnej ramy balustradowej od płyty balkonu, loggii, galerii i tarasu nie powinna przekraczać 0,12 m.

4. Balustrady w budynkach powinny mieć konstrukcję zapobiegającą możliwości wypadnięcia dziecka. Ponadto w budynkach mieszkalnych oraz przeznaczonych na pobyt dzieci, a także w budynkach służby zdrowia konstrukcja balustrad powinna uniemożliwiać wspinanie się dzieci.

5. Stosowanie płyt jako wypełnienia balustrad jest dopuszczalne wyłącznie z użyciem materiałów nie kruszących się (np. ze szkła zbrojonego) oraz zapewnieniem takiego umocowania płyt, które by zabezpieczało przed ich wypadaniem.

§ 61. Balustrady odgraniczające poziomy widowni hal sportowych, stadionów, teatrów i kin powinny w zakresie wysokości odpowiadać istniejącym potrzebom i nie ograniczać widoczności.

§ 62. Pomosty obsługi, galerie robocze, galerie ewakuacyjne itp. w pomieszczeniach zakładów pracy, wzniesione ponad 1 m nad poziom podłogi, należy zabezpieczać balustradą o wysokości co najmniej 1,1 m, z poprzeczką w połowie tej wysokości, oraz krawężnikami o wysokości co najmniej 0,15 m.

§  63.

1. W budynkach o wysokości do 25 m na drugiej i wyższych kondygnacjach wysokość między górną krawędzią wewnętrznego podokiennika okna otwieranego a poziomem podłogi powinna wynosić co najmniej 0,85 m.

2. Wysokość podokiennika określona w ust. 1 może być zmniejszona pod warunkiem zabezpieczenia elementów okien do wysokości 0,85 m od podłogi osłoną spełniającą wymagania § 60 ust. 4.

§  64.

1. W budynkach na kondygnacjach znajdujących się powyżej 25 m, w których poziom górnej krawędzi podokiennika znajduje się na wysokości 0,85 m od podłogi, otwory okienne należy zabezpieczyć osłoną do wysokości 1,1 m od poziomu podłogi.

2. Osłony, o których mowa w ust. 1, nie są wymagane w razie zastosowania podokiennika o wysokości 1,1 m od poziomu podłogi albo zastosowania szerszego podokiennika, przy którym suma szerokości podokiennika i jego wysokości nad poziomem podłogi wynosi co najmniej 1,2 m.

3. Wymagań określonych w ust. 1 i 2 nie stosuje się do otworów okiennych, umieszczonych w loggiach lub przy balkonach, tarasach nad pomieszczeniami i galeriach, zabezpieczonych balustradami o wysokości 1,1 m.

Rozdział  7

Zaopatrzenie w zimną i ciepłą wodę.

§  65.

1. W budynkach z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi lub dla inwentarza żywego powinna być zapewniona woda do picia i na potrzeby gospodarcze, a także w miarę potrzeby woda do celów technologicznych i przeciwpożarowych. W pozostałych budynkach w miarę potrzeby powinna być zapewniona woda do celów gospodarczych i przeciwpożarowych.

2. Jeżeli budynek jest usytuowany na terenie wyposażonym w sieć wodociągową, należy przewidzieć zaopatrzenie budynku z tej sieci, wykonując instalację wodociągową odpowiednią do jego przeznaczenia.

3. 3 W budynkach mieszkalnych wielorodzinnych należy stosować urządzenia do pomiaru całkowitej ilości dostarczanej wody oraz urządzenia do pomiaru ilości wody dostarczanej do poszczególnych lokali oraz pomieszczeń służących do wspólnego użytku mieszkańców w tych budynkach.

§  66.

1. Zaopatrzenie budynku w wodę z własnego ujęcia jest dopuszczalne po uprzednim wymaganym jej uzdatnieniu, w razie gdy:

1) teren inwestycji budowlanej nie jest wyposażony w sieć wodociągową,

2) istniejący wodociąg nie jest w stanie dostarczyć niezbędnej ilości wody,

3) względy ekonomiczne lub technologiczne uzasadniają zaopatrzenie w wodę z własnego ujęcia.

2. W szpitalach należy przewidzieć dodatkowe zaopatrzenie w wodę z własnego ujęcia.

§  67.

1. Wymagania dla instalacji wodociągowych w budynkach określają przepisy dotyczące warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać te instalacje, oraz normy.

2. W instalacji wodociągowej należy zapewnić bezpośredni dostęp do urządzeń pozwalających na bezpośrednie włączenie lub wyłączenie poszczególnych odcinków instalacji w sytuacjach awaryjnych, polegających na uszkodzeniu lub zniszczeniu budynku.

3. 4 (skreślony).

§  68.

1. Jeżeli budynki z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi lub dla inwentarza żywego nie mogą być zaopatrzone w wodę w sposób, o którym mowa w § 65 ust. 2 lub § 66, należy zapewnić korzystanie w niezbędnym zakresie z wody zdatnej do picia i na potrzeby gospodarcze ze zdrojów publicznych, źródeł lub studzien, znajdujących się w odległości nie większej niż 75 m od budynku, przy czym budynki mieszkalne o 4 i więcej lokalach mieszkalnych, budynki zamieszkania zbiorowego, budynki użyteczności publicznej oraz budynki na terenie zakładów pracy powinny być wyposażone w instalację wodociągową.

2. W wyjątkowych wypadkach, na terenach o niedostatecznych zasobach wody, terenowy organ administracji państwowej stopnia podstawowego może wyrazić zgodę na odstępstwo co do odległości od źródła poboru wody, określonej w ust. 1. Odległość ta nie może być jednak większa niż 100 m.

§  69.

1. Ściany studni kopanej, dostarczającej wodę zdatną do picia i na potrzeby gospodarcze, powinny być wykonane z kręgów betonowych lub z innych materiałów nieprzepuszczalnych i nie wpływających ujemnie na jakość wody, a złącza ocembrowania należy prawidłowo uszczelnić. Ocembrowanie studni powinno być uszczelnione od zewnątrz warstwą gliny o grubości 0,15 m, sięgającą na głębokość co najmniej 1,5 m od poziomu przyległego terenu, a przy zwierciadle wody utrzymującym się na głębokości mniejszej niż 1,5 m należy uszczelnienie wykonać co najmniej 0,3 m poniżej zwierciadła wody. Ściany studni wyposażonej w urządzenie pompowe powinny wystawać co najmniej 0,2 m ponad poziom przyległego terenu.

2. Dno studni powinno być pokryte warstwą żwiru lub gruboziarnistego piasku - o grubości minimum 0,1 m.

3. Przykrycie studni wyposażonej w urządzenia pompowe powinno być wykonane w formie płyty żelbetowej lub z innego nieprzepuszczalnego materiału i szczelnie dopasowane do ocembrowania, w sposób zabezpieczający przed możliwością spływu wód opadowych do studni. Rurociągi pomp, przegrody wentylacyjne itp. należy przeprowadzać szczelnymi przejściami w ścianach. Zamknięcie otworu przeznaczonego do naprawy lub wymiany pomp z osprzętem powinno być wykonane w sposób zapewniający całkowitą szczelność.

4. Część naziemna studni nie wyposażonej w urządzenia pompowe powinna być zabezpieczona szczelną, trwałą obudową, ochraniającą wnętrze studni oraz urządzenia do czerpania wody, a otwór do wyjmowania wiadra powinien być szczelnie zamykany drzwiczkami lub klapą trwale umocowaną do obudowy studni. Część naziemna studni powinna mieć wysokość co najmniej 1,1 m od poziomu otaczającego terenu.

5. Teren otaczający studnię kopaną powinien być zabezpieczony przed przesiąkaniem wody na szerokość co najmniej 2 m, licząc od zewnętrznej powierzchni ocembrowania studni, przy czym zabezpieczenie to powinno składać się z warstwy ubitej gliny grubości co najmniej 0,2 m, pokrytej brukiem lub płytą betonową na podsypce piaskowej, ułożonej ze spadkiem 2% w kierunku zewnętrznym.

§ 70. Przy ujęciu wód podziemnych za pomocą studni świdrowej (np. studnia abisyńska) teren w promieniu co najmniej 2 m od rury wkręconej w grunt należy zabezpieczyć w sposób określony w § 69 ust. 5 przed przesiąkaniem wody, a przejście rury studziennej przez warstwę ochronną bruku lub betonu należy odpowiednio uszczelnić.

§  71.

1. Obudowę otworu studni wierconej powinna stanowić sucha studzienka, zabezpieczona w sposób określony w § 69 ust. 1, 3 i 4.

2. Jeżeli rura studni wierconej jest wyprowadzona na powierzchnię terenu, dopuszcza się jej zabezpieczenie w sposób określony dla studni świdrowej, z tym że otwór rury studziennej powinien być zamknięty szczelnie z zastosowaniem kołpaka (głowicy), przez który w sposób szczelny powinna być przeprowadzona rura tłoczna zainstalowanej pompy.

3. Warunki, jakim powinny odpowiadać studnie wiercone o głębokości przekraczającej 30 m lub o wydajności ponad 6 m³/h, regulują odrębne przepisy.

§  72.

1. Instalację ciepłej wody należy wykonywać:

1) w budynkach mieszkalnych i usługowych w osiedlach mieszkaniowych, znajdujących się w zasięgu systemu centralnego zaopatrzenia w ciepłą wodę,

2) w budynkach lub pomieszczeniach, przeznaczonych na zaspokojenie potrzeb higieny osobistej pracowników w zakładach pracy - bez względu na sposób zasilania w ciepło,

3) w budynkach zamieszkania zbiorowego i mieszkalnych z mieszkaniami dla osób niepełnosprawnych, budynkach służby zdrowia i opieki społecznej, oświaty i wychowania, zakładach żywienia zbiorowego, a także w pomieszczeniach zbiorowych natrysków i w umywalniach obiektów sportowych - bez względu na sposób podgrzewania wody.

2. Instalacje ciepłej wody w budynkach powinny być dostosowane do potrzeb funkcjonalnych i użytkowych budynków.

3. 5 W budynkach mieszkalnych wielorodzinnych należy stosować urządzenia do pomiaru ilości ciepłej wody dostarczanej do poszczególnych lokali oraz pomieszczeń służących do wspólnego użytku mieszkańców w tych budynkach.

Rozdział  8

Urządzenia do usuwania nieczystości stałych, ścieków oraz wód opadowych.

§ 73. Teren, na którym znajduje się budynek mający pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi lub do celów produkcyjnych i magazynowych, powinien być wyposażony w urządzenia potrzebne do usuwania wód opadowych, zużytych i nieczystości.

§  74.

1. Jeżeli budynek jest usytuowany na terenach wyposażonych w sieć kanalizacji komunalnej, obowiązuje podłączenie budynku do tej sieci i wyposażenie go w odpowiednią instalację kanalizacyjną oraz w razie konieczności w odpowiednie urządzenia wstępnego oczyszczania ścieków; nie dotyczy to budynków dla inwentarza żywego.

2. Odstępstwa od obowiązku określonego w ust. 1 są dopuszczalne, jeżeli warunki miejscowe albo względy ekonomiczne przemawiają za wyposażeniem budynków we własną instalację kanalizacyjną.

§ 75. Do usuwania wydalin pochodzenia zwierzęcego powinny być przewidziane odpowiednie urządzenia kanalizacyjne oraz zbiorniki na gnojówkę lub gnojownicę.

§ 76. Wymagania dla instalacji kanalizacyjnych określają przepisy dotyczące warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać te instalacje, oraz normy.

§  77.

1. Na terenach nie wyposażonych w sieć kanalizacyjną budynki mieszkalne wielorodzinne, budynki zbiorowego zamieszkania, zespoły zabudowy jednorodzinnej, budynki użyteczności publicznej oraz zakłady pracy z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinny mieć lokalne oczyszczalnie ścieków z odprowadzeniem do odbiornika.

2. Terenowy organ administracji państwowej, właściwy w sprawach pozwoleń na budowę, w porozumieniu z właściwym terenowym państwowym inspektorem sanitarnym, może wyrazić zgodę na odstępstwa od wymagań określonych w ust. 1.

§ 78. Dachy i tarasy oraz części budynku nie nakryte, zagłębione w stosunku do otaczającego terenu, jak schody, pochylnie i studzienki piwniczne, powinny mieć urządzenia odprowadzające wody opadowe.

§  79.

1. Odprowadzanie wód opadowych z terenu działki na teren sąsiedniej nieruchomości lub wzdłuż jej granicy w sposób nie zabezpieczający tego terenu lub obiektu przed przenikaniem wód jest zabronione. Zakaz ten nie dotyczy naturalnego spływu wód opadowych.

2. Odprowadzanie wód zużytych, ścieków przemysłowych i nieczystości do rowów przydrożnych oraz do ziemi jest zabronione, jeżeli te wody, ścieki lub nieczystości nie odpowiadają przepisom o odprowadzaniu ścieków do wód powierzchniowych albo do ziemi.

§  80.

1. Zbiorniki do gromadzenia wszelkich ścieków spływających sieciami kanalizacyjnymi oraz doły ustępów nie skanalizowanych powinny mieć dno i ściany nieprzepuszczalne, odizolowane od ścian budynku, zwentylowane i przesklepione lub przykryte szczelną płytą odpowiedniej wytrzymałości, mającą otwór do usuwania nieczystości, zaopatrzony w podwójne zamknięcie.

2. Gnojowniki, doły kompostowe oraz silosy powinny mieć dno i ściany nieprzepuszczalne, a zbiorniki na gnojówkę, gnojownicę i ścieki powinny mieć poza tym szczelne przykrycie.

3. Dopuszcza się możliwość budowy otwartych zbiorników na gnojownicę, gnojowników, dołów kompostowych, silosów, dla których kategorię uciążliwości i związaną z tym odległość od budynku z pomieszczeniami na pobyt ludzi określa się w trybie przewidzianym w § 10 ust. 5.

§  81.

1. W miastach i innych jednostlach osadniczych, w których działają komunalne przedsiębiorstwa (zakłady) oczyszczania, dla zespołów budynków mających nie więcej niż 5 kondygnacji należy przewidzieć placyki gospodarcze, odpowiadające wymaganiom § 283, na pojemniki przenośne do gromadzenia odpadów domowych.

2. W innych wypadkach niż określone w ust. 1 dopuszcza się stosowanie stałych zbiorników na nieczystości stałe. Zbiorniki te powinny mieć szczelne dno i ściany nadające się do zmywania i dezynfekcji, a także szczelne zamknięcie otworów do wsypywania i usuwania nieczystości przez otwór wentylacyjny zabezpieczony siatką.

§  82.

1. Budynki mieszkalne mające więcej niż 5 kondygnacji i budynk zbiorowego zamieszkania, których podłoga najwyższej kondygnacji jest położona powyżej 15 m nad poziomem terenu, powinny być zaopatrzone w wewnętrzne zsypy i komory zsypowe, zabezpieczone pod względem akustycznym, wykonane w sposób zapewniający bezpieczeństwo pożarowe, odpowiadające wymaganiom higienicznym i nie powodujące uciążliwości dla mieszkańców.

2. Wewnętrzny zsyp do usuwania nieczystości stałych w budynku powinien odpowiadać następującym warunkom:

1) nie może być usytuowany bezpośrednio przy ścianach pokojów mieszkalnych,

2) powinien być zabezpieczony przed zamarzaniem nieczystości i mieć rury zsypowe z odgałęzieniami otworów zsypowych, których dolna krawędź powinna znajdować się na wysokości 0,6 m do 0,8 m od podłogi,

3) szyb do prowadzenia rur zsypowych powinien być tak zaprojektowany, aby można było umieścić w nim rurę kielichową o średnicy wewnętrznej co najmniej 0,4 m,

4) otwory wsypowe na kondygnacjach powinny być umieszczone w pomieszczeniach oddzielonych drzwiami od spoczników klatki schodowej i korytarzy.

3. Wsyp powinien być zaopatrzony w urządzenie pozwalające na wsypanie ścieci i odpadów do zsypu, a po zamknięciu otworu wsypowego - chroniące pomieszczenie przed wydzielaniem się woni z rury zsypowej.

4. Rury zsypowe powinny być prowadzone pionowo bez załamań, zwentylowane odrębnym przewodem wyprowadzonym ponad dach. Rury powinny być gładkie wewnątrz, wykonane z materiałów niepalnych, trwałych, nienasiąkliwych i odpornych na niszczące działania nieczystości oraz mieć u góry nad najwyżej położonym otworem wsypowym komorę z urządzeniem do przemywania zimną i ciepłą wodą, przeczyszczania i dezynfekcji. Komora ta powinna być wyposażona we wpust kanalizacyjny.

§  83.

1. Dolne komory zsypowe powinny być usytuowane na poziomie dojazdu do budynku. Odstępstwo od tej zasady jest dopuszczalne za zgodą terenowego organu administracji państwowej stopnia wojewódzkiego, jeżeli pozwalają na to zastosowane urządzenia, usytuowanie przewodu zsypowego oraz dojazd do komory.

2. Komory, o których mowa w ust. 1, powinny mieć ściany i posadzkę z materiału nienasiąkliwego, łatwo zmywalnego, urządzenie do spłukiwania zimną i ciepłą wodą oraz wypust kanalizacyjny. Wysokość komór określa Polska Norma.

3. Ściany zsypów i komór zsypowych powinny mieć odporność ogniową co najmniej klasy 1.

4. Komory zsypowe (dolna i górna) powinny mieć dopływ powietrza nawiewnego oraz wywiewną wentylację naturalną, zapewnioną przez pionowe rury wentylacyjne, wyprowadzone ponad dach budynku. Jeżeli budynek jest wentylowany z użyciem wentylacji mechanicznej, również komory zsypowe wentyluje się mechanicznie.

5. Powierzchnia komory zsypowej dolnej i szerokość otworu drzwiowego w niej powinny umożliwiać stosowanie ruchomych pojemników na śmieci o wielkości uzgodnionej z właściwym przedsiębiorstwem (zakładem) oczyszczania, lecz nie większych niż 1,1 m³.

6. Drzwi do komór zsypowych powinny być gazoszczelne, o odporności ogniowej co najmniej klasy 0,5.

Rozdział  9

Zaopatrzenie budynków w gaz.

§ 84. 6  

1. W budynkach, które mogą być zaopatrzone w gaz, należy instalować urządzenia gazowe na potrzeby gospodarstwa domowego i w celach użytkowych.

2. W budynkach mieszkalnych wielorodzinnych należy stosować urządzenia do pomiaru ilości gazu dostarczanego do poszczególnych lokali oraz pomieszczeń służących do wspólnego użytku mieszkańców w tych budynkach.

§  85.

1. Gaz ziemny, miejski, koksowniczy i inny podobnego rodzaju można stosować w budynkach zaliczonych do kategorii ZL IV zagrożenia ludzi, nie przekraczających wysokości 55 m. W innych budynkach gaz ten można stosować, jeżeli ich wysokość nie przekracza 25 m, a w budynkach wyższych - o wysokości do 55 m - jeżeli wyrazi na to zgodę terenowy organ administracji państwowej, właściwy w sprawach pozwoleń na budowę.

2. Gaz płynny z butli oraz z rozprężalni gazu (stacji redukcyjnej) może być stosowany w budynkach o wysokości do 15 m, z tym że sytuowanie rozprężalni wewnątrz budynku mieszkalnego jest zabronione.

§ 86. Wymagania dla urządzeń i instalacji gazowych określają przepisy dotyczące warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać te urządzenia i instalacje, oraz normy.

Rozdział  10

Ogrzewanie budynków.

§  87.

1. Budynki z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi i inne budynki, dla których wymagana temperatura została określona w normach, powinny mieć urządzenia ogrzewcze, zapewniające utrzymanie właściwej temperatury wewnętrznej, odpowiadającej warunkom użytkowania i funkcji tych pomieszczeń oraz przepisom i normom.

2. Budynki powinny być ogrzewane za pomocą instalacji centralnego ogrzewania.

3. W budynkach do 3 kondygnacji włącznie, z wyjątkiem budynków służby zdrowia i opieki społecznej, budynków przeznaczonych dla dzieci i młodzieży oraz budynków, w których nie jest dopuszczane ze względów technologicznych, mogą być stosowane trzony kuchenne i piece opalane paliwem stałym.

§  88.

1. Instalacje centralnego ogrzewania powinny być wyposażone w urządzenia zapewniające utrzymanie w pomieszczeniach właściwej temperatury oraz umożliwiające regulację przepływu czynnika grzejnego.

2. Przewody i grzejniki instalacji centralnego ogrzewania w pomieszczeniach narażonych na gwałtowny dopływ chłodnego powietrza (np. w przedsionkach klatek schodowych) powinny być w sposób trwały zabezpieczone przed ujemnymi skutkami ochłodzenia powietrza, a zwłaszcza przed zamarzaniem czynnika grzejnego.

3. 7 Przy grzejnikach instalacji centralnego ogrzewania zamontowanych wewnątrz lokali lub wydzielonych pomieszczeń należy stosować zawory z głowicami termostatycznymi.

§ 89. 8  

1. W razie usytuowania budynku na terenie uzbrojonym w sieć scentralizowanego zaopatrzenia w energię cieplną budynek powinien być wyposażony w instalację centralnego ogrzewania zasilaną z tej sieci zgodnie z warunkami dostarczania energii cieplnej określonymi w odrębnych przepisach.

2. W budynkach mieszkalnych zasilanych z sieci scentralizowanego zaopatrzenia w energię cieplną należy stosować urządzenia do pomiaru całkowitej ilości dostarczanej energii cieplnej oraz urządzenia do pomiaru ilości energii cieplnej, przeznaczonej do przygotowania centralnej ciepłej wody.

§ 90. Temperatura czynnika grzejnego w instalacji i urządzeniach centralnego ogrzewania w zakładach lecznictwa otwartego i zamkniętego, zakładach opieki społecznej, sanatoriach, prewentoriach, domach dziecka, żłobkach, przedszkolach oraz w obiektach o podobnym przeznaczeniu dla dzieci i młodzieży nie powinna przekraczać +90^oC.

§ 91. Ogrzewanie elektryczne akumulacyjne należy ograniczać do szczególnie uzasadnionych wypadków, stosując je za zgodą właściwego zakładu energetycznego.

§ 92. Ze względu na niebezpieczeństwo pożaru lub wybuchu należy przestrzegać, aby:

1) dobór rodzaju ogrzewania pomieszczeń i budynków był dokonany zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym zakresie,

2) kotłownie o wydajności powyżej 58 kW (50000 kcal/h) opalane olejem lub gazem, lokalizowane w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej, były oddzielone od pozostałej części budynku ścianami i stropem klasy 2 odporności ogniowej,

3) pojedyncze boksy garażowe i drobne warsztaty z ogrzewaniem piecowym miały paleniska niedostępne z wnętrza pomieszczenia,

4) w pomieszczeniach, w których występują łatwo zapalne lub niebezpieczne pod względem wybuchowym pyły, gazy lub pary, maksymalna temperatura czynnika grzejnego w urządzeniach ogrzewczych i przewodach znajdujących się w tych pomieszczeniach, jak też temperatura wtłaczanego do tych pomieszczeń powietrza ogrzewanego nie przekraczały wielkości ustalonych w obowiązujących w tym zakresie przepisach.

Rozdział  11

Wentylacja, klimatyzacja oraz przewody dymowe i spalinowe w budynkach.

§  93.

1. Budynki powinny mieć urządzenia wentylacyjne lub klimatyzacyjne w zakresie wynikającym z potrzeb użytkowych i funkcji poszczególnych pomieszczeń, z zachowaniem wymiany powietrza przewidzianej w normach.

2. W szkołach, przedszkolach, internatach i innych budynkach przeznaczonych dla dzieci i młodzieży należy przewidzieć przewody dymowe zapewniające w razie potrzeby ogrzewanie piecowe pomieszczeń w tych budynkach.

3. Terenowe organy administracji państwowej stopnia wojewódzkiego określają tereny, na których budynki mieszkalne o wysokości do 5 kondygnacji należy wyposażyć w przewody dymowe umożliwiające stosowanie w nich w razie potrzeby ogrzewania piecowego.

4. Przepisy ust. 2 i 3 nie dotyczą budynków wznoszonych z zastosowaniem uprzemysłowionych metod wykonywania robót budowlanych, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.

§  94.

1. Urządzenia i przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne w pomieszczeniach należy wykonywać z zachowaniem następujących warunków:

1) palne izolacje techniczne i akustyczne w przewodach wentylacyjnych mogą być stosowane tylko na zewnętrznej ich powierzchni, z jednoczesnym osłonięciem okładziną z materiałów niepalnych; wewnętrzna powierzchnia tych przewodów, wymagająca izolacji akustycznej, może być wyłożona wyłącznie materiałami niepalnymi,

2) przewody wentylacyjne przeprowadzone przez pomieszczenia, których nie obsługują, powinny być obudowane ściankami o klasie odporności ogniowej odpowiadającej wymaganiom dla ścian tych pomiesczeń,

3) łączenie różnych pomieszczeń przewodami wentylacyjnymi z tworzyw sztucznych lub innych materiałów palnych jest zabronione,

4) czerpnie powietrza powinny odpowiadać wymaganiom określonym w dalszych przepisach, a wyrzutnie wentylacji mechanicznej wywiewnej powinny być wyprowadzone na wysokość 0,3 m ponad linię łączącą najwyższe punkty przeszkód, a przy braku przeszkód - na wysokość co najmniej 0,4 m ponad połacią dachu budynku; za przeszkodę uważa się wystającą część budynku, świetliki itp. znajdujące się w odległości do 10 m od wyrzutni, mierząc w rzucie poziomym,

5) w pomieszczeniach, w których występują pyły, a także w pomieszczeniach, w których wymagania w zakresie utrzymania czystości są zaostrzone, zewnętrzne powierzchnie przewodów znajdujących się w tych pomieszczeniach powinny być gładkie i łatwe do czyszczenia, zabezpieczone przed możliwościami zanieczyszczenia cieczami łatwo zapalnymi lub mieszaninami innych palnych substancji, a ponadto zabezpieczone przed gromadzeniem się elektryczności statycznej.

2. Niezależnie od wymagań określonych w ust. 1 przy wykonywaniu urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych w pomieszczeniach I i II kategorii niebezpieczeństwa pożarowego należy:

1) przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne instalować oddzielnie dla każdego pomieszczenia; nie dotyczy to wentylacji i klimatyzacji nawiewnej,

2) wentylatory wywiewne wykonywać z materiałów nie iskrzących i w sposób zabezpieczający przed możliwością zaiskrzenia,

3) czerpnie powietrza sytuować poza strefami zagrożenia wybuchem.

§  95.

1. Dopuszcza się przeprowadzenie przewodów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych przez ścianę i strop oddzielenia przeciwpożarowego, pod warunkiem, że nie będą nimi przepływały gazy, opary wybuchowe, włókna i pyły palne, tworzące w połączeniu z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Przewody te należy wykonać z materiałów niepalnych oraz wyposażyć w klapy samozamykające w miejscach przejścia przez ścianę i strop oddzielenia przeciwpożarowego. Klapy samozamykające się, jeżeli przewody nie są obudowane ściankami, powinny mieć odporność ogniową równą połowie odporności ściany lub stropu oddzielenia przeciwpożarowego.

2. Odległość nie izolowanych przewodów wentylacyjnych od wykładzin i powierzchni palnych powinna wynosić co najmniej 0,5 m.

§  96.

1. Przewody i urządzenia instalacyjne mogą być osłonięte materiałami dekoracyjnymi trudno zapalnymi lub elementami z drewna o grubości co najmniej 1 cm, pod warunkiem, że długość ich nie przekroczy 25 m, a powierzchnia - 10% podłogi, przy czym ogólna powierzchnia materiałów palnych nie powinna zajmować więcej niż 40% powierzchni podłogi, z uwzględnieniem przepisów § 211 ust. 1 i 2.

2. Dopuszcza się stosowanie drzwiczek rewizyjnych w szybach wentylacyjnych z materiałów co najmniej trudno zapalnych o odporności ogniowej klasy co najmniej 0,5.

§  97.

1. Wloty i wyloty przewodów wentylacyjnych oraz otwory wentylacyjne stropodachów powinny być zabezpieczone przed ptactwem i innymi zwierzętami.

2. Na dachach powinny być przewidziane łatwe dojścia do wlotów przewodów dymowych, spalinowych i wentylacyjnych. Na dachach stromych o spadku ponad 20%, krytych dachówką, szkłem zbrojonym lub podobnym materiałem, dojścia powinny być umożliwione za pomocą ław kominiarskich. Ponadto na dachach stromych powinny być zamocowane uchwyty do lin bezpieczeństwa lub bariery ochronne.

§  98.

1. Przewody dymowe i spalinowe powinny być prowadzone w ścianach kominowych lub w kominach wolno stojących w sposób zapewniający należyty ciąg powietrza z palenisk połączonych z tymi przewodami i umożliwiający ich czyszczenie.

2. Przewody dymowe i spalinowe powinny być grupowane razem z ewentualnymi przewodami wentylacyjnymi w kominach i wyprowadzane ponad dach na wysokość zabezpieczającą przed zadmuchiwaniem, a ponadto co najmniej 0,6 m ponad kalenicę przy pokryciu łatwo zapalnym i co najmniej 0,3 m ponad niepalne lub trudno zapalne pokrycie dachu, przy czym odległość wylotu przewodu od powierzchni dachu, mierzona poziomo, powinna wynosić co najmniej 1 m. Przy dachach płaskich, o nachyleniu mniejszym niż 12^o, wyloty przewodów powinny, niezależnie od rodzaju pokrycia, znajdować się co najmniej 0,6 m nad poziomem kalenicy, jeżeli odległość kalenicy nie przekracza 10 m.

3. Odchylenie przewodów dymowych i spalinowych od pionu nie powinno przekraczać 30^o i wymaga założenia na załamaniach otworów do czyszczenia z hermetycznym zamknięciem niepalnym, zabezpieczonym przed nadmiernym rozgrzaniem. Terenowy organ administracji państwowej, właściwy w sprawach pozwoleń na budowę, może wyrazić zgodę na odstępstwo od tych wymagań.

§  99.

1. Ściany kominowe i kominy powinny być wykonane szczelnie z materiałów trwałych i niepalnych. Odporność ogniowa ścianek przewodu dymowego powinna być równa co najmniej odporności ogniowej klasy 2.

2. Ściany kominowe i kominy należy wznosić na fundamentach lub na innej niepalnej i odpowiednio wytrzymałej konstrukcji o odporności ogniowej klasy 2.

3. Kominy wolno stojące lub wyprowadzone ponad dach powyżej 1,5 m powinny być zakotwione i wykonane w sposób zapewniający ich stateczność.

4. Kominy prowadzone przy ścianie sąsiedniego, wyższego budynku powinny być połączone z tym budynkiem odpowiednimi kotwami.

5. Ściany kominowe nie mogą być obciążone stropami, jeżeli wytrzymałość tych ścian nie została statycznie udowodniona oraz jeżeli występuje naruszenie szczelności i drożności przewodu lub zmniejszenie wytrzymałości ściany nośnej albo stropu przez szkodliwe działanie gazów i temperatury.

6. Kominy z przewodami dymowymi o przekroju przekraczającym 0,075 m² powinny być wydzielone z konstrukcji budynku.

§  100.

1. Przekrój przewodu dymowego oraz spalinowego powinien być dostosowany do wysokości przewodu oraz ilości spalin, przy czym średnica równoważna oraz największy wymiar w świetle jego przekroju nie mogą być mniejsze niż 0,14 m.

2. 9 Do jednego przewodu dymowego mogą być włączone najwyżej trzy paleniska w odległości nie mniejszej niż 1,5 m w pionie. Oddzielne przewody należy stosować do palenisk kuchennych.

3. 10 Zabronione jest stosowanie:

1) zbiorczych przewodów spalinowych do urządzeń gazowych z odprowadzeniem spalin do przewodu kominowego,

2) dodatkowych indywidualnych mechanicznych urządzeń wentylacyjnych w budynkach mieszkalnych z przewodami spalinowymi lub przewodami wentylacyjnymi, obsługującymi więcej niż jeden lokal.

4. Poniżej połączenia przewodu z najniżej położonym paleniskiem lub piecykiem kąpielowym powinien być umieszczony w miejscu łatwo dostępnym otwór do czyszczenia z hermetycznym zamknięciem niepalnym.

5. 11 W budynkach usytuowanych na obszarach o wzmożonej wietrzności, określonej zgodnie z charakterystyką maksymalnej prędkości wiatrów, opracowaną przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, należy stosować nasady kominowe, pobudzające ciąg na wylotach przewodów spalinowych.

§  101.

1. Paleniska powinny być w całości wykonane z materiałów trwałych i niepalnych, z jednoczesnym skutecznym zabezpieczeniem łatwo zapalnych podłóg, oraz zakładane na podłożu o odporności ogniowej klasy 2, grubości co najmniej 0,15 m, a przy piecach metalowych bez nóżek - 0,3 m.

2. Paleniska otwarte mogą być zakładane tylko w pomieszczeniach nie nasuwających zastrzeżeń dotyczących bezpieczeństwa pożarowego i w odległości co najmniej 0,6 m od łatwo zapalnych części budynku. W pomieszczeniach ze stropami drewnianymi paleniska otwarte powinny mieć kominki lub kapy, wystające co najmniej 0,3 m poza krawędź paleniska.

3. Połączenie przewodu dymowego lub spalinowego z paleniskiem należy wykonać z elementów trwałych, niepalnych i szczelnych oraz w sposób umożliwiający ich czyszczenie.

4. Połączenie, o którym mowa w ust. 3, powinno być krótkie, bez ostrych załamań i przewężeń oraz nie powinno w miejscu włączenia do przewodu zmniejszać jego przekroju użytkowego.

5. Połączenie prowadzone przez pomieszczenie o niskiej temperaturze powinno być zabezpieczone przed oziębieniem.

6. Łatwo zapalne części konstrukcyjne obiektu budowlanego powinny być oddalone od wewnętrznego lica przewodów dymowych i spalinowych co najmniej o 0,3 m.

7. Piece metalowe lub w ramach metalowych, rury dymowe i spalinowe oraz otwory do czyszczenia powinny być oddalone od łatwo zapalnych, nie osłoniętych części konstrukcyjnych obiektu budowlanego co najmniej o 0,6 m, a od osłoniętych okładziną z tynku grubości 0,025 m na siatce lub trzcinie albo inną równorzędną okładziną - co najmniej o 0,3 m.

8. Piece z kamienia, cegły, kafli i podobnych materiałów niepalnych powinny być oddalone od łatwo zapalnych, nie osłoniętych części konstrukcyjnych obiektu budowlanego co najmniej o 0,3 m, a od osłoniętych okładziną z tynku grubości 0,025 m na siatce lub trzcinie albo inną równorzędną okładziną - co najmniej o 0,15 m.

9. W razie zastosowania cegły pełnej, wypalonej z gliny, o wymiarach 0,25 x 0,12 x 0,065 m, wymiary określone w ust. 6-8 mogą być zmniejszone o 17%.

Rozdział  12

Instalacje i urządzenia elektryczne w budynkach.

§  102.

1. Budynki przeznaczone na pobyt ludzi albo wymagające okresowego dozoru lub konserwacji urządzeń, budynki magazynowe i składowe oraz inwentarskie powinny być wyposażone w instalację i urządzenia elektryczne dostosowane do funkcji i przeznaczenia budynku i spełniające wymagania przepisów dotyczących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać instalacje elektroenergetyczne i oświetleniowe, oraz norm.

2. Jako minimalne wyposażenie w instalacje elektryczne ustala się:

1) dla izby mieszkalnej - 1 wypust sufitowy i 2 gniazdka wtyczkowe,

2) dla innego pomieszczenia - 1 wypust sufitowy lub ścienny, z wyjątkiem komórek lokatorskich w budynkach mieszkalnych, jeżeli są dostatecznie oświetlone światłem z korytarzy piwnicznych.

§ 103. W budynkach zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej i produkcyjnych o wysokości powyżej 55 m, oprócz wymaganego zasilenia z dwóch niezależnych źródeł energii elektrycznej, należy zapewnić zasilanie elektryczne z agregatu prądotwórczego.

§ 104. Pomieszczenia, w których znajdują się miejsca pracy wymagające nadzorowania lub obsługiwania w sposób ciągły, należy wyposażyć w samoczynnie włączane oświetlenie zapasowe, wykonane w sposób określony w przepisach dotyczących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać instalacje elektroenergetyczne i oświetleniowe.

§  105.

1. Oświetlenie elektryczne pomieszczeń oraz ciągów komunikacyjnych powinno spełniać następujące warunki:

1) natężenie powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy lub funkcji pomieszczenia,

2) nie powinno powodować olśnienia.

2. Urządzenia służące do oświetlenia nie powinny powodować hałasów (np. brzęczenia dławików lamp jarzeniowych), migotania lub innych uciążliwości.

§  106.

1. Osłony elektrycznych źródeł światła, umieszczone na drogach komunikacji ogólnej, służącej celom ewakuacji, powinny być wykonane z materiałów niepalnych lub co najmniej trudno zapalnych.

2. Dopuszcza się - w innych wypadkach niż wymienione w ust. 1 - osłony elektrycznych źródeł światła z materiałów palnych, pod warunkiem, że:

1) powierzchnia pojedynczej osłony nie jest większa niż 1 m²,

2) odległość osłony od innych osłon palnych oraz innych elementów z materiałów palnych wynosi co najmniej 1 m,

3) ogólna powierzchnia palnych osłon w pomieszczeniu nie będzie większa niż 20% powierzchni podłogi.

§  107.

1. W budynkach mieszkalnych o 12 i więcej mieszkaniach należy instalować zbiorowe anteny radiofoniczne i telewizyjne.

2. W istniejących budynkach mieszkalnych o 12 i więcej mieszkaniach zbiorowe anteny radiofoniczne i telewizyjne powinny być instalowane przy przeprowadzaniu w budynkach remontów kapitalnych.

§  108.

1. Budynki powinny być chronione od wyładowań atmosferycznych w zależności od stopnia ich zagrożenia piorunowego określonego w przepisach dotyczących ochrony obiektów budowlanych przed wyładowaniem atmosferycznym.

2. Przewody instalacji odgromowej powinny być prowadzone w sposób nie powodujący oszpecenia elewacji budynku.

§ 109. Nad pomieszczeniami stacji elektroenergetycznych, których stropy i ściany nie są zabezpieczone przed przenikaniem cieczy i gazów, lub obok tych pomieszczeń nie należy umieszczać urządzeń sanitarnych lub takich, które mogłyby spowodować przeciek wody i innych cieczy czy też przenikanie gazów do pomieszczeń z urządzeniami elektrycznymi.

§  110.

1. Odległość między obrzeżami otworów wentylacyjnych komór transformatorów olejowych, umieszczonych w ścianie zewnętrznej budynku, w który jest wbudowana stacja elektroenergetyczna, a ościeżnicami otworów okiennych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna wynosić co najmniej 1,1 m.

2. Zachowanie odległości określonej w ust. 1 nie jest wymagane, jeżeli nad lub obok otworów wentylacyjnych komór transformatorowych zostanie wykonany daszek lub ścianka z materiału niepalnego klasy 1 odporności ogniowej i o wysięgu co najmniej 0,6 m.

Rozdział  13

Dźwigi w budynkach.

§  111.

1. Dźwigi, niezależnie od schodów, powinny być instalowane:

1) w budynkach mieszkalnych i budynkach zamieszkania zbiorowego o wysokości powyżej 15 m,

2) w każdym budynku mieszkalnym i zamieszkania zbiorowego, w którym powyżej pierwszej kondygnacji znajdują się mieszkania lub pomieszczenia przeznaczone dla osób niepełnosprawnych,

3) w budynkach nie wymienionych w pkt 1 i 2, w których podłoga najwyższej kondygnacji jest położona wyżej niż 15 m nad terenem,

4) w każdym budynku niezależnie od jego wysokości, jeżeli wymagają tego względy użytkowe lub techologiczne.

2. Liczbę dźwigów należy ustalać na podstawie obliczeń uwzględniających przeznaczenie budynku, jego wysokość i liczbę użytkowników.

§  112.

1. Wymagany w budynku dźwig powinien być przystosowany do przewozu mebli i ludzi na noszach.

2. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy dalszych dźwigów, których zainstalowanie w budynku jest wymagane.

3. W budynkach o wysokości powyżej 25 m należy instalować co najmniej dwa dźwigi.

4. W budynkach mieszkalnych wielorodzinnych o układzie klatkowym, mających nie więcej niż 11 kondygnacji i 3 mieszkania dostępne z klatki schodowej na poszczególnych kondygnacjach, dopuszcza się instalowanie tylko jednego dźwigu w obrębie jednej klatki schodowej, przystosowanego do przewozu mebli i ludzi na noszach, pod warunkiem:

1) zapewnienia dojścia do dźwigu na drugiej klatce schodowej za pomocą obudowanego krytego korytarza na najwyżej położonej kondygnacji lub nad tą kondygnacją,

2) zaopatrzenia drzwi w korytarzu, o którym mowa w pkt 1, w urządzenie do samoczynnego zamykania.

§  113.

1. Dźwigi w budynkach należy instalować poza powierzchnią zajętą przez klatki schodowe.

2. Dopuszcza się instalowanie dźwigów w obrębie klatek schodowych w budynkach mieszkalnych o wysokości od 15 do 55 m.

3. Dostęp do dźwigu powinien być zapewniony z każdej kondygnacji.

4. W budynkach niemieszkalnych dopuszcza się odstępstwa od ustaleń ust. 3, uzasadnione względami funkcjonalno-użytkowymi lub technologicznymi.

§  114.

1. W budynkach o wysokości powyżej 25 m, zaliczonych do kategorii ZL I - ZL III zagrożenia ludzi, oraz w innych budynkach o wysokości powyżej 55 m przynajmniej jeden dźwig w każdej strefie pożarowej powinien być przystosowany do celów przeciwpożarowych.

2. Dźwig, o którym mowa w ust. 1, powinien być oddzielony od dróg komunikacji poziomej przedsionkiem przeciwpożarowym, przy czym spocznik dźwigu powinien mieć połączenie z przedsionkiem klatki schodowej.

3. Dźwig, o którym mowa w ust. 1, powinien mieć co najmniej nośność 1000 kg, kabinę o wymiarach 1,1 x 2,1 m i prędkość 1,5 m/s.

4. Dopuszcza się przystosowanie do celów przeciwpożarowych jednego z dźwigów z ich zespołu znajdującego się w budynku, jeżeli hol, w którym znajduje się dojście do zespołu dźwigów, jest zamykany w razie pożaru drzwiami o odporności ogniowej co najmniej 1,5 godziny.

§  115.

1. Ściany i stropy szybu dźwigowego powinny mieć klasę odporności ogniowej wymaganą dla ścian nośnych i stropów danego budynku.

2. Szerokość spocznika przed dźwigami powinna wynosić co najmniej:

1) dla dźwigów osobowych - 1,6 m,

2) dla dźwigów osobowo-towarowych - 1,8 m,

3) dla dźwigów służących do przewożenia łóżek z chorymi - 3 m.

3. Szyby dźwigowe powinny być oddylatowane od konstrukcji budynku i ustawione na niezależnych fundamentach oraz odpowiednio zwentylowane.

4. W wypadkach, w których szyby dźwigowe lub maszynownie przylegają do pomieszczenia przeznaczonego na stały pobyt ludzi, lub jeżeli wymagają tego względy użytkowe, szyby należy dodatkowo izolować pod względem akustycznym. Izolacja ta powinna zapewniać w sąsiadujących pomieszczeniach poziom natężenia hałasu poniżej dopuszczalnego.

5. Wymagania dotyczące dylatacji i izolacji akustycznej, określone w ust. 3 i 4, nie dotyczą budynków przemysłowych, jeżeli konieczność zachowania tych wymagań nie wynika ze względów użytkowych lub konstrukcyjnych.

6. Dopuszcza się usytuowanie szybów i pomieszczeń dźwigowych poza obrębem budynków, pod warunkiem zapewnienia ich ogrzewania.

§  116.

1. Umieszczanie pod dźwigami pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi lub dróg komunikacyjnych jest zabronione.

2. W uzasadnionych wypadkach właściwy organ inspekcji pracy, w porozumieniu z organem dozoru technicznego, może zezwolić na odstępstwa od przepisu ust. 1 w odniesieniu do dróg komunikacyjnych.

§  117.

1. Umieszczanie w jednym szybie więcej niż 3 dźwigów jest zabronione, natomiast w budynkach przeznaczonych do celów leczniczych i opieki społecznej każdy dźwig powinien być umieszczony w odrębnym szybie.

2. Dźwig powinien mieć w holu wejściowym w budynku wyłącznik awaryjny, umieszczony w oszklonej wnęce, z trwałym napisem "wyłącznik dźwigu".

3. Zespoły napędowe w maszynowni dźwigu powinny być zabezpieczone przed przenoszeniem drgań na konstrukcję budynku.

4. W razie zastosowania maszynowni górnej dopuszcza się doprowadzenie dźwigu tylko do spocznika międzykondygnacyjnego, z tym że umieszczanie maszynowni obok pomieszczeń mieszkalnych jest zabronione.

§  118.

1. W szybach dźwigowych można umieszczać jedynie urządzenia i przewody związane z pracą dźwigu.

³ § 65 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 4 października 1990 r. (Dz.U.90.70.412) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 1990 r.

⁴ § 67 ust. 3 skreślony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 4 października 1990 r. (Dz.U.90.70.412) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 1990 r.

⁵ § 72 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 4 października 1990 r. (Dz.U.90.70.412) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 1990 r.

⁶ § 84 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 4 października 1990 r. (Dz.U.90.70.412) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 1990 r.

⁷ § 88 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 4 października 1990 r. (Dz.U.90.70.412) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 1990 r.

⁸ § 89:

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 19 grudnia 1988 r. (Dz.U.88.42.333) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 1989 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 4 października 1990 r. (Dz.U.90.70.412) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 1990 r.

⁹ § 100 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 19 grudnia 1988 r. (Dz.U.88.42.333) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 1989 r.

¹⁰ § 100 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 19 grudnia 1988 r. (Dz.U.88.42.333) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 1989 r.

¹¹ § 100 ust. 5 dodany przez § 1 pkt 3 lit. c) rozporządzenia z dnia 19 grudnia 1988 r. (Dz.U.88.42.333) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 stycznia 1989 r.