Rozdział 6 - Badania techniczne specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych - Warunki techniczne dozoru technicznego w zakresie projektowania, wytwarzania, eksploatacji, naprawy i modernizacji specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2014.1465 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 9 września 2023 r.

Rozdział  6

Badania techniczne specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych

§  17. 

1. W toku eksploatacji specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych przeprowadzane są badania techniczne:

1) okresowe - dla urządzeń objętych dozorem pełnym;

2) doraźne:

a) eksploatacyjne,

b) kontrolne,

c) powypadkowe lub poawaryjne.

2. Badania okresowe i doraźne specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych są wykonywane jako:

1) rewizje wewnętrzne;

2) próby ciśnieniowe;

3) rewizje zewnętrzne;

4) próby szczelności;

5) próby funkcjonowania wyposażenia.

§  18. 

1. Rewizja wewnętrzna polega na ocenie wizualnej stanu wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego, połączeń spawanych, wyposażenia konstrukcyjnego, a w przypadkach uzasadnionych względami technicznymi przeprowadzenie pomiarów kontrolnych grubości ścianek zbiornika specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego.

2. W przypadkach uzasadnionych względami technicznymi, ocena wizualna, o której mowa w ust. 1, może być uzupełniona lub zastąpiona innymi badaniami, określonymi przez TDT.

§  19. 

1. Próbę ciśnieniową wykonuje się jako próbę hydrauliczną.

2. Podczas wykonywania próby ciśnieniowej wartość ciśnienia próbnego przyjmuje się zgodnie z dokumentacją techniczną specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego lub specyfikacją techniczną, według której urządzenie zostało zaprojektowane i którego wartość jest określona na tabliczce znamionowej.

3. TDT może ustalić inną niż określona w ust. 2 wartość ciśnienia próbnego w zależności od ciśnienia dopuszczalnego PD i temperatury dopuszczalnej TD.

4. Temperatura cieczy próbnej nie powinna być niższa niż +10°C i nie wyższa niż +50°C, o ile w dokumentacji technicznej specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego nie została ustalona inna temperatura próby ciśnieniowej.

5. Próbę ciśnieniową przeprowadza się przy zachowaniu następujących zasad:

1) ciśnienie należy równomiernie podnosić, aż do osiągnięcia ciśnienia próbnego, przy czym szybkość wzrostu ciśnienia od dopuszczalnego do próbnego nie powinna przekraczać 1 bar/min, chyba że w dokumentacji technicznej specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego została ustalona inna wartość;

2) ciśnienie próbne powinno być utrzymane co najmniej przez 30 minut dla cystern ciśnieniowych, których ciśnienie próbne przekracza wartość 1 bara, oraz 15 minut dla pozostałych specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych, chyba że warunki określone w uprawnieniu podmiotu uprawnionego do wytwarzania zbiorników specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego lub dokumentacja techniczna i technologiczna zbiorników uzgodniona przez TDT stanowią inaczej;

3) następnie należy obniżyć ciśnienie do dopuszczalnego i dokonać oględzin urządzenia oraz osprzętu.

6. Wynik próby ciśnieniowej uznaje się za pozytywny, jeżeli urządzenie nie wykazuje trwałych odkształceń, uszkodzeń, nieszczelności urządzenia i jego wyposażenia.

7. Próbę ciśnieniową przeprowadza się w warunkach umożliwiających oględziny ścianek zbiornika specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego, w szczególności połączeń spawanych, pokryw włazów i innych zamknięć.

8. Próbę ciśnieniową specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego z izolacją cieplną wykonuje się bez zdejmowania izolacji, z wyjątkiem przypadków uzasadnionych względami technicznymi, jeżeli TDT zaleci częściowe lub całkowite jej usunięcie.

§ 20. W przypadkach uzasadnionych względami technicznymi, po uzgodnieniu z TDT, próbę hydrauliczną można zastąpić inną próbą lub badaniem innego rodzaju. Próba ciśnieniowa cystern do przewozu materiałów stałych (sypkich lub granulowanych) rozładowywanych ciśnieniowo oraz cystern napełnianych podciśnieniowo, gdy zbiornik cysterny nie był naprawiany przy użyciu spawania, może być zastąpiona próbą pneumatyczną przy ciśnieniu równym ciśnieniu dopuszczalnemu PD.

§ 21. Rewizja zewnętrzna polega na ocenie wizualnej stanu zewnętrznej powierzchni specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego, wyposażenia obsługowego i eksploatacyjnego oraz osprzętu zabezpieczającego, stanu połączenia zbiornika z podwoziem, ramą lub innymi elementami mocującymi, stanu zabezpieczeń antykorozyjnych, oznaczeń i opisów, a także na sprawdzeniu działania osprzętu.

§  22. 

1. Próba szczelności polega na sprawdzeniu szczelności wyposażenia obsługowego oraz osprzętu i jest przeprowadzana przy ciśnieniu o wartości równej ciśnieniu dopuszczalnemu PD.

2. Próba szczelności przeprowadzana jest jako próba wodna lub pneumatyczna. Próba szczelności może być przeprowadzona z zastosowaniem przewożonego towaru, po uzyskaniu zgody TDT.

§ 23. Próba funkcjonowania wyposażenia polega na sprawdzeniu:

1) prawidłowości działania osprzętu zabezpieczającego oraz wyposażenia obsługowego i eksploatacyjnego zgodnie z jego przeznaczeniem;

2) oznaczeń;

3) pozycji otwarcia lub zamknięcia;

4) zgodności ze schematami;

5) zgodności z opisami w instrukcji eksploatacji.

§  24. 

1. Badanie doraźne eksploatacyjne specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego jest wykonywane na wniosek eksploatującego, w przypadku:

1) zmiany eksploatującego lub miejsca zainstalowania urządzenia;

2) konieczności dokonania naprawy lub modernizacji urządzenia;

3) wymiany osprzętu zabezpieczającego;

4) zmiany nastaw osprzętu zabezpieczającego;

5) stwierdzenia nieszczelności lub uszkodzeń urządzenia;

6) uzasadnionym niewłaściwym stanem technicznym urządzenia.

2. Zakres doraźnego badania eksploatacyjnego i sposób przygotowania urządzenia do badania, o którym mowa w ust. 1, określa TDT w zależności od okoliczności uzasadniających ich przeprowadzenie.

§ 25. Badanie doraźne kontrolne specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego przeprowadza TDT w ramach nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o dozorze technicznym.

§  26. 

1. W przypadku wystąpienia niebezpiecznego uszkodzenia lub nieszczęśliwego wypadku związanego z eksploatacją specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego, badanie doraźne poawaryjne lub powypadkowe przeprowadza TDT.

2. Badanie powypadkowe i poawaryjne, o którym mowa w ust. 1, ma na celu ustalenie przyczyn niebezpiecznego uszkodzenia lub nieszczęśliwego wypadku związanego z eksploatacją specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego i określenie wniosków dotyczących działań zapobiegawczych oraz ich wdrożenia.

§  27. 

1. Formy dozoru technicznego i terminy badań technicznych specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych określa załącznik do rozporządzenia.

2. Dla specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych objętych dozorem uproszczonym w fazie ich eksploatacji nie wykonuje się badań okresowych i doraźnych kontrolnych.

3. W przypadkach uzasadnionych stanem technicznym specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego, mającym wpływ na bezpieczeństwo jego eksploatacji, terminy badań określone w załączniku do rozporządzenia mogą zostać skrócone na podstawie decyzji TDT.

4. W przypadkach uzasadnionych koniecznością dostosowania terminów badań zbiorników sprężonego powietrza, zamontowanych w pojazdach kolejowych lub metra do terminów wynikających z cyklu naprawczego tych pojazdów, na wniosek eksploatującego, TDT może przedłużyć okresy między badaniami.

5. W przypadkach uzasadnionych koniecznością dostosowania terminów badań cystern stosowanych w ruchu kolejowym do terminów wynikających z cyklu naprawczego podwozi kolejowych, na których te cysterny są zamontowane, na wniosek eksploatującego, TDT może zmienić terminy badań cystern ciśnieniowych.

§  28. 

1. Terminy badań okresowych wyznacza się podając miesiąc i rok, przy czym termin pierwszego badania okresowego ustala się odpowiednio od dnia wydania decyzji zezwalającej na eksploatację specjalistycznego urządzenia ciśnieniowego.

2. Jeżeli badanie doraźne eksploatacyjne obejmowało pełny zakres badania okresowego, to termin kolejnego badania okresowego, za zgodą eksploatującego, może być wyznaczony od dnia wykonania badania doraźnego.

3. Na uzasadniony wniosek eksploatującego rewizja wewnętrzna i próba ciśnieniowa mogą być przeprowadzone w okresie sześciu miesięcy przed wyznaczonym terminem badania okresowego. Termin badania powinien być uzgodniony z TDT z czternastodniowym wyprzedzeniem.

4. Na uzasadniony wniosek eksploatującego, TDT, po przeprowadzeniu z wynikiem pozytywnym rewizji zewnętrznej, próby szczelności i funkcjonowania wyposażenia, przeprowadzonych w ramach badania doraźnego eksploatacyjnego, może odroczyć wyznaczony termin badania okresowego o sześć miesięcy, przy czym odroczenie terminu może nastąpić najwyżej dwukrotnie, tak, aby łączny czas odroczenia nie przekroczył dwunastu miesięcy.

§  28a. 

1. Maksymalny okres użytkowania zbiorników LPG, CNG, LNG i wodoru określony przez wytwarzającego, eksploatowanych w normalnych warunkach nie może wynosić więcej niż 20 lat.

2. Zbiorniki LPG, CNG, LNG i wodoru, które podczas wypadku lub awarii zostały poddane działaniu ognia, powinny zostać wycofane z eksploatacji.

3. Zbiorniki LPG, CNG, LNG i wodoru zamontowane w pojazdach lub statkach żeglugi śródlądowej, które uczestniczyły w wypadku lub uległy awarii, powinny być wymontowane i zgłoszone przez eksploatującego do badania doraźnego. Do dalszej eksploatacji mogą być dopuszczone zbiorniki, które nie wykazują śladów odkształceń lub innych uszkodzeń mechanicznych oraz przeszły z wynikiem pozytywnym badania przeprowadzone przez TDT.