Ustanowienie planu ochrony dla Białowieskiego Parku Narodowego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2014.1735

Akt obowiązujący
Wersja od: 8 grudnia 2014 r.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ŚRODOWISKA 1
z dnia 7 listopada 2014 r.
w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Białowieskiego Parku Narodowego

Na podstawie art. 19 ust. 5 w związku z art. 20 ust. 5 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:
Ustanawia się plan ochrony dla Białowieskiego Parku Narodowego, który staje się planem ochrony dla części obszaru specjalnej ochrony ptaków Puszcza Białowieska (kod obszaru PLC 200004) pokrywającej się z granicami Parku, stanowiący załącznik do rozporządzenia.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK

PLAN OCHRONY DLA BIAŁOWIESKIEGO PARKU NARODOWEGO ORAZ CZĘŚCI OBSZARU SPECJALNEJ OCHRONY PTAKÓW PUSZCZA BIAŁOWIESKA (KOD OBSZARU PLC 200004) POKRYWAJĄCEJ SIĘ Z GRANICAMI PARKU

Rozdział  1

CELE OCHRONY PRZYRODY NA OBSZARZE PARKU ORAZ WSKAZANIE PRZYRODNICZYCH I SPOŁECZNYCH UWARUNKOWAŃ ICH REALIZACJI

1. Celem ochrony przyrody jest:

1) zachowanie unikatowego w skali światowej ekosystemu leśnego wraz z różnorodnością biologiczną kształtowaną w wyniku procesów naturalnych oraz zachodzących procesów biologicznych, ekologicznych i ewolucyjnych oraz procesów i struktur geologicznych, geomorfologicznych, hydrologicznych i glebowych (nadrzędny cel ochrony przyrody Parku);

2) zapewnienie niezakłóconego przebiegu procesów ekologicznych i ewolucyjnych charakterystycznych dla niżowych lasów naturalnych strefy boreonemoralnej, w szczególności procesów o charakterze wielkoobszarowym i długoterminowym;

3) ochrona różnorodności biologicznej na poziomie gatunkowym (zróżnicowanie genetyczne gatunku), międzygatunkowym i ekosystemowym;

4) ochrona żubra (Bison bonasus) na całym obszarze występowania białowieskiej populacji tego gatunku oraz korytarzy ekologicznych, zapewniających możliwość jego rozprzestrzeniania się.

1.1. Celem ochrony przyrody nieożywionej jest:

1) zachowanie warunków do niezakłóconego przebiegu naturalnych procesów przyrodniczych;

2) zachowanie naturalnych procesów i struktur geologicznych, geomorfologicznych, hydrologicznych oraz glebowych i glebotwórczych;

3) ochrona zasobów wodnych i zwiększenie retencyjnych zdolności siedlisk;

4) zachowanie gleb organicznych;

5) ochrona gleb, wód i powietrza przed zanieczyszczeniem.

1.2. Celem ochrony ekosystemów jest:

1) zachowanie naturalnej różnorodności siedlisk;

2) zachowanie różnorodności gatunkowej zbiorowisk roślin, grzybów i zwierząt;

3) ograniczanie antropopresji;

4) przeciwdziałanie inwazjom gatunków obcych.

1.2.1 Celem ochrony ekosystemów leśnych jest:

1) ochrona trwałości, ciągłości i stabilności procesów ekologicznych;

2) zachowanie różnorodności siedlisk i mikrosiedlisk będących środowiskiem życia organizmów leśnych;

3) utrzymanie właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych Natura 2000: 91701) - grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum) w tym podtyp występujący na obszarze Parku: grąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum), 91E01) - łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: łęgi olszowo-jesionowe (Fraxino-Alnetum), 91D01) - bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensobnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne), w tym podtypy występujące na obszarze Parku: borealna świerczyna bagienna (Sphagno girgensohnii-Piceetum), subborealna brzezina bagienna (Betula pubescens-Thelypteris palustris) i bór sosnowy bagienny (Vaccinio uliginosi-Pinetum).

1.2.2. Celem ochrony w lądowych ekosystemach nieleśnych jest:

1) ochrona trwałości, w tym półnaturalnych łąk;

2) zachowanie gatunków i siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty;

3) zahamowanie procesu murszenia i dalszej kompresji torfu;

4) zachowanie zespołów roślinnych wymagających ochrony czynnej, z uwzględnieniem potrzeb ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków;

5) odtworzenie właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych: 62301) - bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: niżowe murawy bliźniczkowe z rzędu Nardetalia i 65101) - niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris).

1.2.3. Celem ochrony ekosystemów wodnych jest:

1) uzyskanie dobrego stanu ekologicznego i potencjału ekologicznego wód;

2) zapewnienie warunków niezbędnych dla uzyskania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków będących przedmiotem ochrony Natura 2000;

3) utrzymanie nienaruszalnego przepływu w ciekach wodnych.

1.3. Celem ochrony gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk jest:

1) utrzymanie różnorodności gatunkowej;

2) utrzymanie różnorodności mikrosiedlisk i miejsc rozwoju;

3) zapewnienie ciągłości istnienia i przywracanie siedlisk;

4) stwarzanie warunków środowiskowych sprzyjających utrzymaniu właściwego stanu ochrony rzadkich lub zagrożonych gatunków dziko występujących roślin, grzybów i zwierząt, w szczególności:

a) grzybów:

- podgrzybek tęgoskórowy (Xerocomus parasiticus), czarka szkarłatna (Sarcoscypha coccinea), żagwica listkowata (Grifola frondosa), wachlarzowiec olbrzymi (Meripilus giganteus), gwiazdosz brodawkowy (Geastrum corollinum), gwiazdosz czteropromienny (Geastrum quadrifidum), gwiazdosz frędzelkowany (Geastrum fimbriatum), gwiazdosz potrójny (Geastrum triplex), kolczakówka pomarańczowa (Hydnellum aurantiacum), kolczakówka strefowana (Hydnellum concrescens), sarniak dachówkowaty (Sarcodon imbricatus), lakownica żółtawa (Ganoderma lucidum), ozorek dębowy (Fistulina hepatica), jamkówka białobrązowa (Antrodia albobrunnea), pniarek różowy (Fomitopsis rosea), późnoporka czerwieniejąca (Amylocystis lapponica), purchawica olbrzymia (Langermannia gigantea), buławka obcięta (Clavariadelphus truncatus), buławka pałeczkowata (Clavariadelphus pistilaris), buławka spłaszczona (Clavariadelphus ligula), soplówka bukowa (Hericium coralloides), smardzówka czeska (Ptychoverpa bohemica), naparstniczka stożkowata (Verpa conica), smardz jadalny (Morchella esculenta), smardz stożkowaty (Morchella conica), mądziak psi (Mutinus caninus), siedzuń sosnowy (Sparassis crispa), żagiew wielogłowa (Polyporus umbellatus), miękusz szafranowy (Hapalopilus croceus), pomarańczowiec bladożółty (Pycnoporellus alboluteus), błyskoporek podkorowy (Inonotus obliquus),

b) porostów:

- włostka cieniutka (Bryoria capillaris), włostka brązowa (Bryoria fuscescens), włostka spleciona (Bryoria implexa), włostka ciemniejsza (Bryoria subcana), płucnica kędzierzawa (Cetraria ericetorum), płucnica płotowa (Cetraria sepincola), nibypłucnik wątpliwy (Cetrelia olivetorum), złociszek jaskrawy (Chrysothrix candelaris), chrobotek leśny (Cladonia arbuscula), chrobotek smukły (Cladonia ciliata), chrobotek reniferowy (Cladonia rangiferina), mąkla rozłożysta (Evernia divaricata), mąkla tarniowa (Evernia prunastri), pustułka rurkowata (Hypogymnia tubulosa), przystrumycznik pustułkowy (Hypotrachyna revoluta), popielak pylasty (Imshaugia aleurites), granicznik płucnik (Lobaria pulmonaria), tarczyna przygraniczna (Lobaria scrobiculata), płaszczynka okopcona (Melanelixia fuliginosa), płaszczynka brodawkowata (Melanelixia subargentifera), płaszczynka złotawa (Melanelixia subaurifera), przylepka sorediowa (Melanelia sorediata), płaskunka wytworna (Melanohalea elegantula), płaskunka szorstka (Melanohalea exasperata), płaskunka oliwkowa (Melanohalea olivacea), tarczynka dziurkowana (Menegazzia terebrata), płaskotka rozlana (Parmeliopsis ambigua), pawężnica psia (Peltigera canina), pawężnica drobna (Peltigera didactyla), pawężnica Neckera (Peltigera neckeri), pawężnica węgierska (Peltigera ponojensis), pawężnica łuseczkowata (Peltigera praetextata), pawężnica rudawa (Peltigera rufescens), płucnik modry (Platismatia glauca), wabnica kielichowata (Pleurosticta acetabulum), mąklik otrębiasty (Pseudevernia furfuracea), odnożyca mączysta (Ramalina farinacea), odnożyca kępkowa (Ramalina fastigiata), odnożyca jesionowa (Ramalina fraxinea), odnożyca opylona (Ramalina pollinaria), puchlinka ząbkowata (Thelotrema lepadinum), brodaczka właściwa (Usnea barbata), brodaczka rogowata (Usnea ceratina), brodaczka zwyczajna (Usnea dasypoga), brodaczka nadobna (Usnea florida), brodaczka rozpierzchła (Usnea fulvoreagens), brodaczka szczelinowata (Usnea glabrescens), brodaczka kępkowa (Usnea hirta), brodaczka sorediowa (Usnea lapponica), granicznik tarczowy (Lobaria amplissima), Calicium abietinum, Cetrelia cetrarioides, Cetrelia chicitae, Cetrelia monachorum, Cladonia parasitica, Gyalecta ulmi, Ramalina thrausta,

c) zwierząt:

- bezkręgowców: rak rzeczny (Astacus astacus), pijawka lekarska (Hirudo medicinalis), żagnica zielona (Aeschna viridis), iglica mała (Nehalennia speciosa), trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia), zalotka białoczelna (Leucorrhinia albifrons), zalotka większa (Leucorrhinia pectoralis), bogatek wspaniały (Buprestis splendens), pysznik jodłowy (Eurythyrea austriaca), pysznik dębowy (Eurythyrea quercus), borodziej próchnik (Ergates faber), zmorsznik olbrzymi (Leptura thoracica), zmorsznik białowieski (Stictoleptura variicornis), gracz borowy (Tragosoma depsarium), pogrzybnica Mannerheima (Oxyporus mannerheimii), pływak szerokobrzegi (Dytiscus latissimus), kreślinek nizinny (Graphoderus bilineatus), wynurt (Ceruchus chrysomelinus), ciołek matowy (Dorcus parallelopipedus), kałużnica czarna (Hydrophilus aterrimus), kałużnica czarnozielona (Hydrophilus piceus), ponurek Schneidera (Boros schneideri), pachnica dębowa (Osmoderma bamabita), kwietnica okazała (Protaetia aeruginosa), rozmiazg kolweński (Pytho kolwensis), sprężyk rdzawy (Elater ferrugineus), konarek tajgowy (Phryganophilus ruficollis), zagłębek bruzdkowany (Rhysodes sulcatus), zgniotek cynobrowy (Cucujus cinnaberinnus), zgniotek szkarłatny (Cucujus haematodes), czerwończyk nieparek (Lycaena dispar), czerwończyk fioletek (Lycaena helle), modraszek arion (Maculinea arion), modraszek eroides (Polyommatus eroides), wstęgówka bagienka (Catocala pacta), dostojka akwilonaris (Boloria aquilonaris), dostojka eunomia (Boloria eunomia), przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia), przeplatka maturna (Euphydryas maturna), niepylak mnemozyna (Parnassius mnemosyne), szlaczkoń szafraniec (Colias myrmidone), szlaczkoń torfowiec (Colias palaeno), strzępotek hero (Coenonympha hero), strzępotek edypus (Coenonympha oedippus), osadnik wielkooki (Lopinga achine), postojak wiesiołkowiec (Proserpinus proserpina), mrówka pniakowa (Formica truncorum), mrówka rudnica (Formica rufa), mrówka ćmawa (Formica polyctena), trzmiel wielkooki (Bombus confusus), trzmiel wąskopaskowy (Bombus cryptarum), trzmiel ozdobny (Bombus distinguendus), trzmiel ogrodowy (Bombus hortorum), trzmiel zmienny (Bombus humilis), trzmiel drzewny (Bombus hypnorum), trzmiel wrzosowiskowy (Bombus jonellus), trzmiel gajowy (Bombus lucorum), trzmiel kołnierzykowy (Bombus magnus), trzmiel żółty (Bombus muscorum), trzmiel rudy (Bombus pascuorum), trzmiel rdzawoodwłokowy (Bombus pomorum), trzmiel łąkowy (Bombus pratorum), trzmiel rudonogi (Bombus ruderarius), trzmiel ciemnopasy (Bombus rudeatus), trzmiel czarnopaskowy (Bombus schrencki), trzmiel żółtopasy (Bombus sicheli), trzmiel różnobarwny (Bombus soroeensis), trzmiel paskowany (Bombus subterraneus), trzmiel rudoszary (Bombus sylvarum), trzmiel kamiennik (Bombus lapidarius), trzmiel ziemny (Bombus terrestris), błotniarka otułka (Myxas glutinosa), poczwarówka zwężona (Vertigo angustior), poczwarówka zmienna (Vertigo genesi), poczwarówka jajowata (Vertigo moulinsiana), szczeżuja spłaszczona (Pseudanodonta complanata), szczeżuja wielka (Anodonta cygnea), ślimak winniczek (Helix pomatia),

- kręgowców: minóg ukraiński (Eudontomyzon mariae), minóg rzeczny (Eudontomyzon fluviatilis), różanka (Rhodeus sericeus), koza (Cobitis taenia), piskorz (Misgurnus fossilis), głowacz pręgopłetwy (Cottus poecilopus), traszka zwyczajna (Triturus vulgaris), traszka grzebieniasta (Triturus cristatus), grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus), ropucha szara (Bufo bufo), ropucha paskówka (Bufo calamita), ropucha zielona (Bufo viridis), rzekotka drzewna (Hyla arborea), żaba moczarowa (Rana arvalis), żaba trawna (Rana temporaria), żaba jeziorkowa (Rana lessonae), żaba wodna (Rana esculenta), żółw błotny (Emys orbicularis), jaszczurka zwinka (Lacerta agilis), jaszczurka żyworodna (Lacerta vivipara), padalec (Anguis fragilis), zaskroniec (Natrix natrix), gniewosz plamisty (Coronella austriaca), żmija zygzakowata (Vipera berus), bocian biały (Ciconia ciconia), bocian czarny (Ciconia nigra), trzmielojad (Pernis apivorus), bielik (Haliaeetus albicilla), gadożer (Circaetus gallicus), błotniak stawowy (Circus aeruginosus), błotniak zbożowy (Circus cyaneus), błotniak łąkowy (Circus pygarus), jastrząb (Accipiter gentilis), krogulec (Accipiter nisus), myszołów zwyczajny (Buteo buteo), myszołów włochaty (Buteo lagopus), orlik krzykliwy (Aquila pomarina), orlik grubodzioby (Aquila clanga), orzeł przedni (Aquila chrysaetos), orzełek włochaty (Hieraaetus pennatus), kobuz (Falco subbuteo), cietrzew (Tetrao tetrix), głuszec (Tetrao urogallus), przepiórka (Coturnix coturnix), wodnik (Rallus aquaticus), kropiatka (Porzana porzana), zielonka (Porzana parva), derkacz (Crex crex), żuraw (Grus grus), czajka (Vanellus vanellus), kszyk (Gallinago gallinago), rycyk (Limosa limosa), samotnik (Tringa ochropus), siniak (Columba oenas), sierpówka (Streptopelia decaocto), turkawka (Streptopelia turtur), kukułka (Cuculus canorus), sóweczka (Glaucidium passerinum), puszczyk (Strix aluco), uszatka (Asio otus), lelek (Caprimulgus europaeus), jerzyk (Apus apus), zimorodek (Alcedo atthis), dudek (Upupa epops), krętogłów (Jynx torquilla), dzięcioł zielonosiwy (Picus canus), dzięcioł zielony (Picus viridis), dzięcioł czarny (Dryocopus martius), dzięcioł duży (Dendrocopos major), dzięcioł średni (Dendrocopos medius), dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos), dzięciołek (Denrocopos minor), dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus), lerka (Lullula arborea), skowronek (Alauda arvensis), dymówka (Hirundo rustica), świergotek polny (Anthus campestris), świergotek drzewny (Anthus trivialis), świergotek łąkowy (Anthus pratensis), pliszka żółta (Motacilla flava), pliszka siwa (Motacilla alba), jemiołuszka (Bombycilla garrulus), strzyżyk (Troglodytes troglodytes), pokrzywnica (Prunella modularis), rudzik (Erithacus rubecula), słowik szary (Luscinia luscinia), podróżniczek (Luscinia svecica), pleszka (Phoenicurus phoenicurus), pokląskwa (Saxicola rubetra), kląskawka (Saxicola torquata syn. Saxicola rubicola), kos (Turdus merula), kwiczoł (Turdus pilaris), śpiewak (Turdus philomelos), droździk (Turdus iliacus), paszkot (Turdus viscivorus), świerszczak (Locustella naevia), strumieniówka (Locustella fluviatilis), brzęczka (Locustella luscinioides), rokitniczka (Acrocephalus schoenobaenus), łozówka (Acrocephalus palustris), trzcinniczek (Acrocephalus scirpaceus), trzciniak (Acrocephalus arundinaceus), zaganiacz (Hippolais icterina), zaganiacz szczebiotliwy (Hippolais polyglotta), jarzębatka (Sylvia nisoria), piegża (Sylvia curruca), cierniówka (Sylvia communis), gajówka (Sylvia borin), kapturka (Sylvia atricapilla), wójcik (Phylloscopus trochiloides), świstunka brunatna (Phylloscopus fuscatus), świstunka leśna (Phylloscopus sibilatrix), pierwiosnek (Phylloscopus collybita), piecuszek (Phylloscopus trochillus), mysikrólik (Regulus regulus), zniczek (Regulus ignicapilus), muchołówka szara (Muscicapa striata), muchołówka żałobna (Ficedula hypoleuca), muchołówka białoszyja (Ficedula albicolis), muchołówka mała (Ficedula parva), raniuszek (Aegithalos caudatus), szarytka (Parus palustris), czarnogłówka (Parus montanus), czubatka (Parus cristatus), sosnówka (Parus ater), modraszka (Parus caeruleus), bogatka (Parus major), kowalik (Sitta europaea), pełzacz leśny (Certhia familiaris), pełzacz ogrodowy (Certhia brachydactyla), remiz (Remiz pendulinus), wilga (Oriolus oriolus), gąsiorek (Lanius collurio), srokosz (Lanius excubitor), sójka (Garrulus glandarius), orzechówka (Nucifraga caryocatactes), wróbel (Passer domesticus), mazurek (Passer montanus), zięba (Fringilla coelebs), jer (Fringilla montifringilla), dzwoniec (Carduelis chloris), szczygieł (Carduelis carduelis), czyż (Carduelis spinus), czeczotka (Carduelis flammea), krzyżodziób świerkowy (Loxia curvirostra), dziwonia (Carpodactus erythrinus), gil (Pyrrhula pyrrhula), grubodziób (Coccothraustes coccothraustes), trznadel (Emberiza citrinella), potrzos (Emberiza schoeniclus), jeż wschodni (Erinaceus roumanicus), mopek zachodni (Barbastella barbastellus), mroczek pozłocisty (Eptesicus nilssoni), nocek Brandta (Myotis brandtii), nocek rudy (Myotis daubentonii), nocek Natterera (Myotis natterei), borowiec wielki (Nyctalus noctula), borowiaczek (Nyctalus leiseri), karlik malutki (Pipistrellus pipistrellus), karlik większy (Pipistrellus nathusii), gacek brunatny (Plecotus auritus), mroczek posrebrzany (Vespertilio murinus), ryjówka średnia (białowieska) (Sorex caecutiens), ryjówka aksamitna (Sorex araneus), ryjówka malutka (Sorex minutus), rzęsorek rzeczek (Neomys fodiens), rzęsorek mniejszy (Neomys anomalus), zając bielak (Lepus timidus), wiewiórka pospolita (Sciurus vulgaris), smużka (Sicista betulina), koszatka (Dryomys nitedula), popielica (Glis glis), orzesznica (Muscardinus avellanarius), wilk (Canis lupus), ryś (Lynx lynx), gronostaj (Mustela erminea), łasica (Mustela nivalis), żubr (Bison bonasus), czapla siwa (Ardea cinerea), kruk (Corvus corax), wrona siwa (Corvus corone), sroka (Pica pica), kret (Talpa europaea), badylarka (Micromys minutus), karczownik (Arvicola terrestris), mysz zaroślowa (Apodemus sylvaticus), bóbr europejski (Castor fiber), wydra europejska (Lutra lutra),

d) roślin:

- głowiak łańcuszkowaty (Cephalozia catenulata), natorfek nagi (Odontoschisma denudatum), nowellia krzywolistna (Nowellia curvifolia), jeżolist zwyczajny (Antitrichia curtipendula), błotniszek wełnisty (Helodium blandowii), błyszcze włoskowate (Tomentypnum nitens), gładysz paprociowaty (Homalia trichomanoides), miechera spłaszczona (Neckera complanata), miechera kędzierzawa (Neckera crispa), miechera pierzasta (Neckera pennata), nibyprątnik torfowy (Pseudobryum cinclidioides), nastroszek kędzierzawy (Ulota crispa), szurpek porosły (Orthotrichum lyellii), zrostniczek zielony (Zygodon viridissimus), torfowiec wąskolistny (Sphagnum angustifolium), torfowiec zanurzony (Sphagnum auriculatum var. inundatum), torfowiec ostrolistny (Sphagnum capillifolium syn. S. nemoreum), torfowiec środkowy (Sphagnum centrale), torfowiec spiczastolistny (Sphagnum cuspidatum), torfowiec frędzlowaty (Sphagnum fimbriatum), torfowiec pogięty (Sphagnum flexuosum), torfowiec Girgensohna (Sphagnum girgensohni), torfowiec magellański (Sphagnum magellanicum), torfowiec tępolistny (Sphagnum obtusum), torfowiec błotny (Sphagnum palustre), torfowiec okazały (Sphagnum riparium), torfowiec Russowa (Sphagnum russowii), torfowiec pierzasty (Sphagnum subnitens), torfowiec Warnstorfa (Sphagnum warnstorfii), torfowiec Wulfa (Sphagnum wulfianum), torfowiec obły (Sphagnum teres), widłoząb Bergera (Dicranum bergeri), widłoząb błotny (Dicranum bonjeanii), zwiślik maczugowaty (Anomodon attenuatus), zwiślik długolistny (Anomodon longifolius), zwiślik wiciowy (Anomodon viticulosus), podejźrzon księżycowy (Botrychium lunaria), podejźrzon marunowy (Botrychium matricariifolium), podejźrzon rutolistny (Botrychium multifidum), nasięźrzał pospolity (Ophioglossum vulgatum), paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare), widłak wroniec (Huperzia selago), widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum), widłak goździsty (Lycopodium clavatum), widłak spłaszczony (Diphasiastrum complanatum), widłak cyprysowy (Diphasiastrum tristachyum), widłak Zeillera (Diphasiastrum zeilleri), brzoza niska (Betula humilis), dzwonek boloński (Campanula bononiensis), fiołek torfowy (Viola epipsila), niebielistka trwała (Swertia perennis), goździk pyszny (Dianthus superbus), pomocnik baldaszkowy (Chimaphila umbellata), orlik pospolity (Aquilegia vulgaris), pełnik europejski (Trollius europaeus), przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis), sasanka otwarta (Pulsatilla patens), włosienicznik (jaskier) wodny (Batrachium aquatile), groszek wschodniokarpacki (Lathyrus laevigatus), pływacz zwyczajny (Utricularia vulgaris), rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia), parzydło leśne (Aruncus sylvestris), rzepik szczeciniasty (Agrimonia pilosa), leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum), skalnica torfowiskowa (Saxifraga hirculus), czarcikęsik Kluka (Succisella inflexa), gnidosz błotny (Pedicularis palustris), naparstnica zwyczajna (Digitalis grandiflora), wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum), miodownik melisowaty (Melittis melissophyllum), pszczelnik wąskolistny (Dracocephalum ruyschiana), wielosił błękitny (Polemonium coeruleum), wierzba borówkolistna (Salix myrtilloides), bagno zwyczajne (Ledum palustre), mącznica lekarska (Arctostaphylos uva-ursi), arnika górska (Arnica montana), kosaciec syberyjski (Iris sibirica), mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus), lilia złotogłów (Lilium martagon), buławnik czerwony (Cephalanthera rubra), gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis), kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine), kruszczyk rdzawoczerwony (Epipactis atrorubens), kruszczyk błotny (Epipactis palustris), kukułka krwisty (Dactylorhiza incarnata), kukułka szerokolistny (Dactylorhiza majalis), kukułka plamisty (Dactylorhiza maculata), kukułka Fuchsa (Dactylorhiza fuchsii), listera jajowata (Listera ovata), listera sercowata (Listera cordata), podkolan biały (Platanthera bifolia), podkolan zielonawy (Platanthera chlorantha), tajęża jednostronna (Goodyera repens), turzyca strunowa (Carex chordorrhiza), turzyca życicowa (Carex loliacea), biczyca trójwrębna (Bazzania trilobata), piórkowiec kutnerowaty (Trichocolea tomentella), bielistka siwa (Leucobryum glaucum), drabik drzewkowaty (Climacium dendroides), fałdownik szeleszczący (Rhytidiadelphus triquetrus), gajnik lśniący (Hylocomium splendens), rokietnik pospolity (Pleurozium schreberi), brodawkowiec czysty (Pseudoscleropodium purum), dzióbkowiec bruzdowany (Eurhynchium striatum), dzióbkowiec Zetterstedta (Eurhynchium angustirete), płonnik cienki (Polytrichum strictum), płonnik pospolity (Polytrichum commune), próchniczek błotny (Aulacomnium palustre), mokradłoszka zaostrzona (Calliergonella cuspidata), piórosz pierzasty (Ptilium crista-castrensis), torfowiec kończysty (Sphagnum fallax), torfowiec nastroszony (Sphagnum squarrosum), tujowiec delikatny (Thuidium delicatulum), tujowiec tamaryszkowy (Thuidium tamariscinum), widłoząb kędzierzawy (Dicranum polysetum), widłoząb miotłowy (Dicranum scoparium), bluszcz pospolity (Hedera helix), bobrek trójlistkowy (Menyanthes trifoliata), grążel żółty (Nuphar lutea), grzybienie białe (Nymphaea alba), kopytnik pospolity (Asarum europaeum), przytulia wonna (Galium odoratum), wilżyna bezbronna (Ononis arvensis), pierwiosnek lekarski (Primula veris), kalina koralowa (Viburnum opulus), porzeczka czarna (Ribes nigrum), kruszyna pospolita (Frangula alnus), kocanki piaskowe (Helichrysum arenarium), czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum), konwalia majowa (Convallaria majalis), turówka leśna (Hierochloë australis);

5) reintrodukcja gatunków na ich siedliska zachwane we właściwym stanie;

6) zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób zagrażających populacjom;

7) przeciwdziałanie ekspansji gatunków obcych inwazyjnych;

8) utrzymanie właściwego stanu zdrowotnego i właściwej liczebności populacji żubra (Bison bonasus) - 26471);

9) utrzymanie właściwego stanu ochrony: A0722) - trzmielojada (Pernis apivorus), A1042) - jarząbka (Bonasa bonasia), A2172) - sóweczki (Glaucidium passerinum), A2232) - włochatki (Aegolius funereus), A2242) - lelka (Caprimulgus europaeus), A2342) - dzięcioła zielonosiwego (Picus canus), A2392) - dzięcioła białogrzbietego (Dendrocopos leucotos), A2362) - dzięcioła czarnego (Dryocopus martius), A2382) - dzięcioła średniego (Dendrocopos medius), A2412) - dzięcioła trójpalczastego (Picoides tridactylus), A2072) - siniaka (Columba oenas), A3072) - jarzębatki (Sylvia nisoria), A3202) - muchołówki małej (Ficedula parva), A3212) - muchołówki białoszyjej (Ficedula albicollis), A3382) - gąsiorka (Lanius collurio), 13371) - bobra (Castor fiber), 13521) - wilka (Canis lupus), 13551) - wydry (Lutra lutra), 10601) - czerwończyka nieparka (Lycaena dispar), 10861) - zgniotka cynobrowego (Cucujus cinnaberinus), 19201) - ponurka Schneidera (Boros schneideri), 40211) - konarka tajgowego (Phryganophilus ruficollis), 40261) - zagłębka bruzdkowanego (Rhysodes sulcatus), 19391) - rzepiku szczeciniastego (Agrimonia pilosa), 10841) - pachnicy dębowej (Osmoderma bamabita);

10) odtworzenie właściwego stanu ochrony gatunków: A0302) - bociana czarnego (Ciconia nigra), A0892) - orlika krzykliwego (Aquila pomarina), A1192) - kropiatki (Porzana porzana), A1222) - derkacza (Crex crex), 13611) - rysia (Lynx lynx), 26472) - żubra (Bison bonasus), 11661) - traszki grzebieniastej (Triturus cristatus), 10141) - poczwarówki zwężonej (Vertigo angustior), 10161) - poczwarówki jajowatej (Vertigo moulinsiana), 10651) - przeplatki aurinii (Euphydryas aurinia), 10851) - bogatka wspaniałego (Buprestis splendens), 19251) - rozmiazga kolweńskiego (Pytho kolwensis), 14371) - leńca bezpodkwiatkowego (Thesium ebracteatum), 14771) - sasanki otwartej (Pulsatilla patens), 13081) - mopka (Barbastella barbastellus).

1.4. Celem ochrony krajobrazu jest:

1) zachowanie wzajemnej struktury krajobrazu kulturowego (zabudowa, formy użytkowania ziemi) i przyrodniczego (mozaika ekosystemów) ukształtowanej w procesie historycznym;

2) utrzymanie otwartych przestrzeni i cech charakterystycznych stanowiących o specyfice krajobrazów;

3) zachowanie podstawowych układów przestrzennych, ciągów komunikacyjnych oraz ciągów widokowych (osie widokowe, otwarcia widokowe) o szczególnych walorach krajobrazowych;

4) zachowanie punktów widokowych.

1.5. Celem ochrony wartości kulturowych jest:

1) zachowanie i upowszechnianie materialnych oraz niematerialnych zasobów kulturowych;

2) utrzymanie w należytym stanie technicznym i rewitalizacja obiektów wpisanych do rejestru zabytków;

3) promowanie regionalnych form architektonicznych oraz tradycyjnych materiałów budowlanych i konstrukcji;

4) zachowanie stanowisk archeologicznych.

2. Przyrodnicze uwarunkowania realizacji celów ochrony przyrody

2.1. W Parku występują następujące ekosystemy:

1) leśne;

2) lądowe nieleśne;

3) wodne.

2.2. Ekosystemy leśne Parku obejmują 9783,53 ha. Istotnymi przyrodniczymi uwarunkowaniami dla ochrony ekosystemów leśnych są:

1) dobry stan zachowania różnorodności biologicznej na poziomie ekosystemowym, stanowiący podstawę do minimalizowania ingerencji człowieka w przebieg procesów naturalnych;

2) wysoka zgodność roślinności rzeczywistej (aktualnie występującej) z roślinnością potencjalną (roślinność, która mogłaby na danym siedlisku występować), w tym składów gatunkowych drzewostanów;

3) niski stan zagrożenia pożarowego z uwagi na brak siedlisk boru suchego i niewielki udział świeżych siedlisk borowych.

2.3. Średnie zagęszczenie drzew i miąższość drzewostanów Parku z uwzględnieniem drzew żywych oraz martwych stojących i leżących (stan na dzień 01.01.2010 r.)

ParametrObwody ochronne Dziedzinka i SierganowoObwody ochronne Cupryki, Gruszki, Masiewo i Zamosze
Drzewa żywe

(średnica pnia na wysokości 1,3 m (d) ≥ 5 cm)

szt./ha659,3851,5
m3/ha475,9399,5
Drzewa martwe stojące (d ≥ 5 cm)szt./ha95,0149,9
m3/ha50,143,1
Drzewa martwe leżące (średnica kłody w cieńszym końcu ≥ 10 cm)szt./ha246,4165,7
m3/ha108,438,2
Odnowienie naturalne drzew (d < 5 cm)szt./ha15258,08898,0

2.4. Lądowe ekosystemy nieleśne obejmują 534,58 ha. Wyróżnia się następujące istotne dla ochrony uwarunkowania przyrodnicze:

1) torfowiskowych lądowych ekosystemów nieleśnych:

a) osuszanie złoża torfowego, zwłaszcza jego warstw powierzchniowych,

b) niekorzystne zjawiska i procesy w złożu torfowym, w tym mineralizacja i zmniejszanie się objętości osadu,

c) spadek lub zahamowanie tempa akumulacji złoża torfowego,

d) regresja i unifikacja biocenoz oraz zmniejszenie różnorodności biologicznej w obrębie biocenoz;

2) pozostałych lądowych ekosystemów nieleśnych:

a) antropogeniczne pochodzenie i konieczność wykonywania zabiegów ochrony czynnej w celu utrzymania zarówno ekosystemów, jak również związanych z nimi gatunków,

b) zaawansowany proces sukcesji wtórnej na większości obszarów.

2.5. Nieleśne zespoły roślinne:

1) 62301) górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie), w tym zespół psiary krzyżownicowej (Polygalo-Nardetum) występujący na obszarze Parku;

2) kadłubowe zbiorowisko łąkowe z klasy Molinio-Arrhenatheretea;

3) 65101) niżowe i górskie łąki świeże użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris);

4) 64101) zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: łąki sitowo-trzęślicowe (Junco-Molinietum)

5) łąka wilgotna ze związku Calthion palustris;

6) zespół turzycy darniowej (Caricetum cespitosae);

7) zbiorowisko ze śmiałkiem darniowym (Deschampsia caespitosa);

8) zespół wierzbówki błotnej i situ rozpierzchłego (Epilobio-Juncetum effusi);

9) zespół sitowia leśnego (Scirpetum silvatici);

10) zespół wyczyńca łąkowego (Alopecuretum pratensis);

11) zespół wiązówki błotnej i bodziszka błotnego (Filipendulo-Geranietum);

12) zespół turzycy nitkowatej (Caricetum lasiocarpae);

13) zespół turzycy obłej (Caricetum diandrae);

14) zespół turzyc prosowatej i łuszczkowatej (Caricetum paniceo-lepidocarpae);

15) zespół manny jadalnej (Sparganio-Glycerietum fluitantis);

16) zespół ponikła błotnego (Eleocharitetum palustris);

17) zespół skrzypu bagiennego (Equisetetum fluviatilis);

18) szuwar manny mielec (Glycerietum maximae);

19) szuwar trzcinowy (Phragmitetum australis);

20) szuwar pałki wąskolistnej (Typhetum angustifoliae);

21) szuwar pałki szerokolistnej (Typhetum latifoliae);

22) szuwar turzycy błotnej (Caricetum acutiformis);

23) szuwar turzycy tunikowej (Caricetum appropinquatae);

24) szuwar turzycy sztywnej (Caricetum elatae);

25) szuwar turzycy zaostrzonej (Caricetum gracilis);

26) szuwar turzycy prosowej (Caricetum paniculatae);

27) szuwar turzycy brzegowej (Caricetum ripariae);

28) szuwar turzycy dzióbkowatej (Caricetum rostratae);

29) szuwar turzycy pęcherzykowatej (Caricetum vesicariae);

30) zespół kosaćca żółtego (Iridetum pseudacori);

31) szuwar mozgowy (Phalaridetum arundinaceae);

32) zbiorowisko trzcinnika lancetowatego (Calamagrostis canescens);

33) traworośla trzcinnika piaskowego (Calamagrostietum epigeji);

34) ziołorośla pokrzywowe, zbiorowisko z Urtica dioica;

35) traworośla stokłosy bezostnej, agregacja (Bromus inermis);

36) łozowisko (Salicetum pentandro-cinereae);

37) zarośla brzozy niskiej i wierzby rokity (Betulo-Salicetum repentis);

38) zarośla wierzby rokity, zbiorowisko z Salix rosmarinifolia.

2.6. Ekosystemy wodne obejmują 19,19 ha. Składają się na nie:

1) rzeki - 11,7611 ha;

2) wody stojące - 5,8548 ha;

3) rowy melioracyjne - 1,5707 ha.

2.7. Na obszarze Parku stwierdzono występowanie następujących ekologicznych grup grzybów:

1) grzyby wielkoowocnikowe (Macromycetes) - 1585 gatunków, w tym 31 gatunków chronionych;

2) porosty (Lichenes) - 352 gatunki, w tym 63 gatunki chronione.

2.8. Na obszarze Parku stwierdzono występowanie następujących grup systematycznych roślin:

1) rośliny naczyniowe (Pteridophyta i Spermatophyta) - 786 gatunków, w tym 81 gatunków chronionych oraz 3 gatunki z załącznika II do dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony dzikich siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urz. UE L 206 z 22.07.1992, str. 7), zwanej dalej "dyrektywą siedliskową";

2) mchy (Bryopsida) i wątrobowce (Hepaticopsida) - 145 gatunków, w tym 31 gatunków chronionych.

2.9. Na obszarze Parku stwierdzono występowanie następujących grup systematycznych zwierząt:

1) bezkręgowce (Invertebrata) - około 10 500 gatunków, w tym 84 gatunki chronione oraz 15 gatunków z załącznika II do dyrektywy siedliskowej;

2) ryby (Pisces) - 23 gatunki, w tym 4 gatunki chronione;

3) płazy (Amphibia) - 10 gatunków chronionych, w tym 1 gatunek z załącznika II do dyrektywy siedliskowej;

4) gady (Reptilia) - 6 gatunków chronionych, w tym 1 gatunek z załącznika II do dyrektywy siedliskowej;

5) ptaki (Aves) - 117 gatunków lęgowych, w tym 108 gatunków chronionych oraz 23 gatunki z załącznika I do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz. Urz. UE. L 20 z 26.01.2010, str. 7), zwanej dalej "dyrektywą ptasią";

6) ssaki (Mammalia) - 59 gatunków, w tym 37 gatunków chronionych oraz 6 gatunków z załącznika II dyrektywy siedliskowej.

2.10. Na obszarze Parku występują następujące krajobrazy:

1) wysoczyzn morenowych - 49,81%;

2) eoliczne - 14,38%;

3) obniżeń - 21,19%;

4) krajobrazy dolin rzecznych - 14,61%.

2.11. Charakterystyka przedmiotów ochrony.

2.11.1. Typy siedlisk przyrodniczych wymagające ochrony (łącznie 65% powierzchni obszaru Parku)

Lp.Nazwa siedliska przyrodniczegoKodPowierzchnia [ha]
1Bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie), w tym podtyp siedliska występujący na obszarze Parku: niżowe murawy bliźniczkowe z rzędu Nardetalia62301)0,57
2Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)65101)43,50
3Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), w tym podtyp siedliska występujący na obszarze Parku: grąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum)91701)5186,54
4Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensobnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne), w tym podtypy występujące na obszarze Parku: borealna świerczyna bagienna (Sphagno girgensohnii-Piceetum), subborealna brzezina bagienna (Betula pubescens-Thelypteris palustris) i bór sosnowy bagienny (Vaccinio uliginosi-Pinetum)91D01)708,92
5Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: łęg olszowo-jesionowy (Fraxino-Alnetum)91E01)857,07
Razem6796, 6

2.11.2. Szacowane występowanie na obszarze Parku gatunków roślin i zwierząt będących przedmiotami zainteresowania Wspólnoty

Lp.Nazwa gatunkuKodWystępowanie na terenie Parku
1Ptaki
1.1Bocian czarny (Ciconia nigra)A0302)1 - 2 par
1.2Trzmielojad (Pernis apivorus)A0722)25 - 30 par
1.3Orlik krzykliwy (Aquila pomarina)A0892)1 - 3 par
1.4Jarząbek (Bonasa bonasia)A1042)więcej niż 100 par
1.5Kropiatka (Porzana porzana)A1192)1 - 5 par
1.6Derkacz (Crex crex)A1222)5 - 10 samców gatunku zajmujących określone terytorium (samców terytorialnych)
1.7Sóweczka (Glaucidium passerinum)A2172)10 - 15 par
1.8Włochatka (Aegolius funereus)A2232)15 - 20 par
1.9Dzięcioł zielonosiwy (Picus canus)A2342)11 - 13 par
1.10Dzięcioł czarny (Dryocopus martius)A2362)25 - 30 par
1.11Dzięcioł średni (Dendrocopos medius)A2382)500 - 650 par
1.12Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos)A2392)około 35 par
1.13Dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus)A2412)28 - 35 par
1.14Jarzębatka (Sylvia nisoria)A3072)20 - 30 par
1.15Muchołówka mała (Ficedula parva)A3202)mniej niż 200 par
1.16Muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis)A3212)mniej niż 3000 par
1.17Gąsiorek (Lanius collurio)A3382)80 - 100 par
1.18Słonka (Scolopax rusticola)A1552)więcej niż 100 par
1.19Samotnik (Tringa ochropus)A1652)więcej niż 100 par
1.20Siniak (Columba oenas)A2072)40 - 80 par
2Ssaki
2.1Mopek (Barbastella barbastellus)13081)mniejszy niż 2% udziału w zespole nietoperzy Parku
2.2Bóbr europejski (Castor fiber)13371)10 - 20 osobników
2.3Wilk (Canis lupus)13521)obszar Parku jest częścią terytorium watahy
2.4Wydra (Lutra lutra)13551)5 - 10 osobników
2.5Ryś (Lynx lynx)13611)obszar Parku jest częścią terytorium dla 2 - 5 osobników
2.6Żubr (Bison bonasus)26471)30 - 40 osobników w hodowli zamkniętej, dodatkowo obszar Parku jest częścią terytorium stad o łącznej liczebności do 120 osobników w okresach maksymalnej ich koncentracji w stadach
3Płazy i gady
3.1Traszka grzebieniasta (Triturus cristatus)11661)nieliczny
4Bezkręgowce
4.1Poczwarówka zwężona (Vertigo angustior)10141)nieliczny
4.2Poczwarówka jajowata (Vertigo moulinsiana)10161)nieliczny
4.3Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar)10601)nieliczny
4.4Przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia)10651)nieznany
4.5Pachnica dębowa (Osmoderma bamabita)10841)regularnie występujący
4.6Bogatek wspaniały (Buprestis splendens)10851)nieliczny
4.7Zgniotek cynobrowy (Cucujus cinnaberinus)10861)liczny, regularnie występujący
4.8Ponurek Schneidera (Boros schneideri)19201)średnio liczny, regularnie występujący
4.9Rozmiazg kolweński (Pytho kolwensis)19251)nieliczny
4.10Konarek tajgowy (Phryganophilus ruficollis)40211)nieliczny, regularnie występujący
4.11Zagłębek bruzdkowany (Rhysodes sulcatus)40261)nieliczny, regularnie występujący
5Rośliny
5.1Leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum)14371)3 stanowiska
5.2Sasanka otwarta (Pulsatilla patens)14771)1 stanowisko
5.3Rzepik szczeciniasty (Agrimonia pilosa)19391)4 stanowiska

2.11.3. Stan ochrony siedlisk przyrodniczych

Lp.Nazwa siedliska przyrodniczegoKodParametr 1

Powierzchnia siedliska4)

Parametr 2

Struktura i funkcja4)

Parametr 3

Szanse zachowania4)

Łączna ocena stanu ochrony4)
1Bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie), w tym podtyp występujący na terenie Parku: niżowe murawy bliźniczkowe z rzędu Nardetalia62301)U1U1U1U1
2Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)65101)U1U1FVU1
3Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: grąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum)91701)FVFVFVFV
4Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensobnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne), w tym podtypy występujące na obszarze Parku: borealna świerczyna bagienna (Sphagno girgensohnii-Piceetum), subborealna brzezina bagienna (Betula pubescens-Thelypteris palustris) i bór sosnowy bagienny (Vaccinio uliginosi-Pinetum)91D01)FVFVFVFV
5Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: łęgi olszowo-jesionowe (Fraxino-Alnetum)91E01)FVFVFVFV

2.11.4. Stan ochrony gatunków roślin i zwierząt

Lp.Nazwa gatunkowaKodParametr 1

Populacja4)

Parametr 2

Siedlisko4)

Parametr 3

Szanse zachowania4)

Łączna ocena4)
1Ptaki
1.1Bocian czarny (Ciconia nigra)A0302)U1U1U1U1
1.2Trzmielojad (Pernis apivorus)A0722)FVFVFVFV
1.3Jarzębatka (Sylvia nisoria)A3072)U1U1U1U1
1.4Orlik krzykliwy (Aquila pomarina)A0892)U2U2U1U2
1.5Jarząbek (Bonasa bonasia)A1042)FVFVFVFV
1.6Gąsiorek (Lanius collurio)A3382)U1U1U1U1
1.7Derkacz (Crex crex)A1222)U1U1U1U1
1.8Siniak (Columba oenas)A2072)FVFVFVFV
1.9Sóweczka (Glaucidium passerinum)A2172)FVFVFVFV
1.10Włochatka (Aegolius funereus)A2232)FVFVFVFV
1.11Lelek (Caprimulgus europaeus)A2242)U2U2U2U2
1.12Dzięcioł zielonosiwy (Picus canus)5)A2342)FVFVFVFV
1.13Dzięcioł czarny (Dryocopus martius) 5)A2362)FVFVFVFV
1.14Dzięcioł średni (Dendrocopos medius)5)A2382)FVFVFVFV
1.15Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos)5)A2392)FVFVFVFV
1.16Dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus)5)A2412)FVFVFVFV
1.17Muchołówka mała (Ficedula parva)5)A3202)FVFVFVFV
1.18Muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis)5)A3212)FVFVFVFV
2Ssaki
2.1Mopek (Barbastella barbastellus)13081)XXFVXXXX
2.2Bóbr europejski (Castor fiber)13371)FVFVFVFV
2.3Wilk (Canis lupus)13521)FVFVFVFV
2.4Wydra (Lutra lutra)13551)FVFVFVFV
2.5Ryś (Lynx lynx)13611)U1FVU1U1
2.6Żubr (Bison bonasus)26471)FVFVU1U1
3Płazy i gady
3.1Traszka grzebieniasta (Triturus cristatus)11661)U1U1U1U1
4Bezkręgowce
4.1Poczwarówka zwężona (Vertigo angustior)10141)U1FVFVU1
4.2Poczwarówka jajowata (Vertigo moulinsiana)10161)U1FVXXU1
4.3Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar)10601)FVFVFVFV
4.4Przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia)10651)U2U2U2U2
4.5Pachnica dębowa (Osmoderma bamabita)10841)FVFVFVFV
4.6Bogatek wspaniały (Buprestis splendens)10851)FVU1FVU1
4.7Zgniotek cynobrowy (Cucujus cinnaberinus)10861)FVFVFVFV
4.8Ponurek Schneidera (Boros schneideri)19201)FVFVFVFV
4.9Rozmiazg kolweński (Pytho kolwensis)19251)U1U1U1U1
4.10Konarek tajgowy (Phryganophilus ruficollis)40211)FVFVFVFV
4.11Zagłębek bruzdkowany (Rhysodes sulcatus)40261)FVFVFVFV
5Rośliny
5.1Leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum)14371)FVU1FVU1
5.2Sasanka otwarta (Pulsatilla patens)14771)U2U1U2U2
5.3Rzepik szczeciniasty (Agrimonia pilosa)19391)FVFVFVFV

2.11.5. Stan ochrony regularnie występujących migrujących gatunków ptaków

Lp.Nazwa gatunkowaKodParametr 1

Populacja4)

Parametr 2

Siedlisko4)

Parametr 3

Szanse zachowania4)

Łączna ocena4)
1Słonka Scolopax rusticolaA1552)FVFVFVFV
2Samotnik Tringa ochropusA1652)FVFVFVFV

3. Społeczne uwarunkowania realizacji celów ochrony przyrody

Obszar Parku został objęty prawną ochroną jako rezerwat na podstawie decyzji z dnia 29 grudnia 1921 r. Departamentu Leśnictwa Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Państwowych, natomiast Białowieski Park Narodowy został utworzony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 listopada 1947 r. o utworzeniu Białowieskiego Parku Narodowego (Dz. U. Nr 74, poz. 469). Obecne granice Parku oraz jego obszar zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16 lipca 1996 r. w sprawie Białowieskiego Parku Narodowego (Dz. U. Nr 93, poz. 424). Obszar Parku w całości jest objęty specjalnym obszarem ochrony siedlisk i obszarem specjalnej ochrony ptaków Puszcza Białowieska (kod obszaru: PLC 200004). Obszar ten został zatwierdzony jako obszar mający znaczenie dla Wspólnoty 1 października 2007 r. i zgłoszony jako obszar specjalnej ochrony ptaków 1 czerwca 2004 r. Granice części obszaru Natura 2000 PLC 200004 pokrywającego się z granicami Parku są wskazane w rozdziale nr 3 załącznika do rozporządzenia. Obszar Parku, z wyjątkiem Parku Pałacowego, stanowi fragment obiektu światowego dziedzictwa UNESCO o nazwie "Bialowieza Forest".

3.1. Użytki rolne obejmują 15,31 ha, w tym:

1) odłogi - 12,86 ha;

2) łąki trwałe - 0,58 ha;

3) pastwiska - 1,87 ha.

3.2. Powierzchnia otuliny Parku wynosi 3224,26 ha i obejmuje wyłącznie lasy należące do Skarbu Państwa, administrowane przez nadleśnictwa Białowieża i Browsk.

3.3. Park w około 80% graniczy z gruntami Skarbu Państwa, w pozostałych 20% graniczy z gruntami prywatnymi, znajdującymi się w sołectwach: Stoczek, Zastawa, Pogorzelce gmina Białowieża oraz Stare Masiewo gmina Narewka.

Rozdział  2

OBSZARY OCHRONY ŚCISŁEJ, CZYNNEJ I KRAJOBRAZOWEJ

Lp.Rodzaj ochronyLokalizacja6)
1Ochrona ścisłaOddziały - 135A, 135B, 135Ca-cx, 135Da-j, 136Aa-g,l,n, 160C, 191A, 191B, 191C, 192, 193C, 193D, 222, 223, 224, 225, 226, 227, 228, 229A, 229Bb-l, 229C, 229Db-n, 254, 255, 256, 257, 258, 259, 260A, 260Bb-o, 260C, 260Db-h, 261A, 261Bb-m, 283, 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290A, 290Bb-j, 314, 315, 316, 317, 318, 319, 320A, 320Bb-i, 320C, 320Db-j, 340, 341, 342, 343, 344, 345, 346A, 346Bb-h, 346C, 346Db-k, 369, 370, 371, 372, 373, 374, 375A, 375Bb-n, 398A, 398B, 398C, 398D, 398F, 398Ga-f,j,x,y, 398H, 399A, 399B, 399Ca-c, 400A, 400B, 401A, 401B, 402Af-t, 402Az-ax
2Ochrona czynnaOddziały - 104A, 104B, 105, 106, 107, 108, 109A, 109B, 110Ab,c,g,h,m-t, 110B, 111Aa-d,k,m,n, 111B, 111Cb-l, 130, 131, 132, 133, 134, 135Cdx, 135Dk, 136Ah-k,m,o-s, 136Bb-m, 136C, 136Db-k, 158, 159, 160A, 160B, 160D, 161, 162, 163, 164, 165, 166A, 166Bb-o, 166C, 166Db-g, 189, 190, 193A, 193B, 194, 195, 196, 197A, 197Bb-h, 197C, 197Db-h, 221, 253, 282, 313, 339B, 339C, 339D, 368A, 368B, 368E, 398Gg-i,k-w,z,ax, 399Cd,f, 399D, 400C, 400D, 401C, 401D, 401F, 402Aa-d, 402Aw,y, 403a-c oraz rzeki Braszcza, Łutownia, Narewka w granicach Parku
3Ochrona krajobrazowaOddziały - 110Aa,d,f,i-l, 111Af-j,l, 111Ca, 136Ba, 136Da, 166Ba, 166Da, 197Ba, 197Da, 229Ba, 229Da, 260Ba, 260Da, 261Ba, 290Ba, 320 Ba, 320Da, 346Ba, 346Da, 375Ba, 398 (Park Pałacowy), 403d,f, 420B, 420C, 421A, 421B, 425C, 425D, 450B, 402Ax oraz działki nr 726, 732, 742 obręb ewidencyjny Budy

Rozdział  3

OPIS GRANIC, MAPA PARKU - CZĘŚCI OBSZARU NATURA 2000 POKRYWAJĄCEJ SIĘ Z GRANICAMI PARKU

1. Granice opisują następujące kompleksy (zawierające się w konturach, których wierzchołki stanowią pary współrzędnych)7):
Nazwa kompleksuWspółrzędne wierzchołków X-Y
Kompleks główny (obwody ochronne: Zamosze, Gruszki, Cupryki, Masiewo, Sierganowo (z wyjątkiem Parku Pałacowego) i DziedzinkaLp.xyLp.x
1829 00.2872560951.4026300832411.7969561635.7935
2829550.1582560830.744301832412.0634561635.9029
3829597.4428560707.0115302832426.183561641.6115
4823215.84 2513.0323303832487.5296561542.2377
5823221.4118551635. 471304831628.0353561544.457
6823235.6957551638.8077305832713.8674561172.1542
7823254.3185551639.6756306831299.5429561420.0183
8823271.9197551636.2328307831460.2649561480.7881
9823218.4951551624.9732308831617.5404561540.1864
10823215.8927551633.8737309830550.0045561194.332
11826260.3685561366.4058310830582.5757561207.2817
12826262.9262561366.565311830715.5652561260.1862
13826448.2746561374.7241312830824.606561303.5553
14826503.7502561377.9984313830931.7803561346.1786
15826748.0953561391.8372314831003.372561374.6359
16827379.8179561427.5317315831028.8274561316.2066
17827544.4858561438.1543316831030.4271561312.5376
18827686.8218561445.7262317831035.3458561314.4812
19827852.6609561455.7889318830738.4397560761.8943
20826847.6266561397.4072319830768.4556560832.9695
21827037.9744561407.7931320830679.9654560969.9964
22827100.0132561411.7966321830574.7284561133.0438
23827243.9723 561420.4763 322830573.0489 561136.9904
24827293.7549561423.352323832799.6838559824.5884
25827335.677561425.3832324831574.0546561601.6924
26827359.9867561426.5604325831601.7117561612.5687
27827993.2649561465.6634326831625.093561547.5786
28828204.6829561479.4367327831610.007561563.5743
29828258.3741561483.9405328826526.6182549106.4127
30828342.3965561489.8013329826520.7571548984.1065
31828363.061561490.7114330826520.4685548978.0089
32825747.7864561327.0523331826516.5006548895.1376
33825851.0754561332.8033332826506.885548680.9363
34825852.3387561334.4793333826506.671548675.2818
35825875.4911561337.829334826500.682548520.6408
36825885.4832561339.2785335826499.8524548507.6358
37826124.7803561355.7249336826444.1868548540.0739
38826229.5874561363.8917337826374.8726548580.0475
39826230.9347561364.0188338826284.7377548633.9857
40826237.8814561364.6513339826261.6569548651.326
41824954.8053560190.2873340826210.5669548645.7454
42825145.2991559663.4277341826150.8669548657.4274
43825028.6365559998.2766342826140.8899548658.7127
44825021.2931560017.0846343826130.8624548657.9936
45825313.4068559092.4835344826088.5517548656.4929
46825342.4882559110.7377345826051.6092548667.9146
47825341.5104559144.5659346825990.5718548742.2683
48825339.7833559151.0338347825967.808548747.3243
49825339.0109559153.9506348825941.5293548744.0379
50825335.9358559165.488349825926.171548748.9107
51825312.1738559219.609350825893.0066548776.6539
52825305.148559235.6246351825870.7315548813.4464
53825269.6502559333.7723352825870.0886548842.6004
54825269.6498559333.7732353825854.1512548879.9736
55825219.0075559473.7753354825842.0753548912.8352
56825207.9626559483.5833355825821.9538548969.4772
57825454.807558846.2443356825809.7751549002.4153
58825396.3787558930.6475357825775.6695549120.5983
59825421.2492559002.8325358825751.921549156.5685
60825462.6993559090.5735359825746.7729549162.6674
61825295.3169559075.4431360825743.2647549166.8107
62823993.2593561060.4462361825737.4066549173.746
63824164.819561189.2949362825734.787549209.93
64824205.4652561199.7621363825730.5126549250.8025
65824213.3936561195.4926364825714.9844549287.3488
66824230.9391561198.5469365825706.5211549300.1008
67824238.5362561183.092366825702.1671549319.9343
68824250.8667561161.6745367827760.1354549934.9696
69824264.1986561150.8849368827751.1603549934.217
70824289.5071561153.2684369827746.899549871.0297
71824306.6821561154.888370827705.8317549866.2978
72824311.9817561117.4359371827663.0792549861.3671
73824338.5859561070.263372827630.0014549857.5137
74824371.5638561072.363373827539.9529549847.0138
75824377.4781561072.7392374827337.3262549823.4685
76824378.776561085.4902375827072.6003549940.2228
77824390.0588561089.8381376827212.6805549806.7495
78824412.6996561090.0461377827069.2793549787.4961
79824417.763561078.0574378828069.0696549930.2008
80824428.576561056.2265379828047.3589549930.5874
81824433.6108561047.0703380827950.2952549932.3593
82824433.8851561017.353381827919.9025549932.7745
83824459.7453560973.7185382827063.8057549940.3275
84824510.8524561028.2243383827056.9865549780.2202
85824523.7069561058.1587384827048.353549578.4077
86824533.887561055.069385826918.3738549581.1881
87824541.4623561043.1177386826873.5442549582.1528
88824565.5495561062.7402387826752.5925549584.7564
89824578.0087561049.6974388826746.5904549584.8882
90824581.9368561036.0972389826745.8437549567.7409
91824619.034561012.2082390826736.4738549352.5764
92824631.7139561037.671391826537.1383549358.2325
93824663.6961561042.1993392826532.8424549255.425
94824672.8539561058.3981393826526.6182549106.4127
95824687.2786561060.5025394827067.3738549940.2213
96824699.0417561085.5529395828481.6481549925.6309
97824708.2736561086.9759396828665.8843549924.9472
98824718.6605561083.4129397828663.126549875.8394
99824729.8611561093.8555398828661.0642549838.9512
100824726.5634561107.4677399828601.1392549839.2209
101825237.7881561262.4374400828477.0935549839.7744
102824385.5393560759.6911401825238.8547551131.1569
103824341.3219560789.3696402825225.9517551147.7694
104824212.5169560945.8826403825223.1371551160.4675
105824212.371560946.0477404825231.0274551195.0044
106824189.8151560968.1203405825195.8709551361.5001
107824176.9071560983.4102406825186.9381551382.8564
108824146.9325561023.5771407825204.0441551436.5572
109824113.8075561034.8987408825215.9165551459.6583
110824085.5903561022.8921409825220.2374551474.7571
111824069.6904561027.7849410825222.0498551481.088
112824039.2321561038.1481411825227.3525551499.6252
113824018.9227561048.9048412825324.5603550629.3101
114823993.2593561060.4462413825316.0315550682.2396
115824937.6833560237.7407414825315.7455550693.3435
116824966.46560339.188415825309.7017550735.5661
117824949.1552560463.751416825305.8259550756.3272
118824902.3121560494.3595417825297.9129550809.3984
119824748.4699560569.4109418825292.4199550821.3825
120824606.7363560626.2508419825290.7358550850.5202
121825324.9078561296.3208420825286.3284550858.9276
122825694.2451561323.1546421825284.1195550863.1361
123825702.5843561323.7655422825280.3142550895.9747
124825282.8763561293.9955423825281.8667550902.0061
125825319.8511561296.0445424825279.9224550927.1098
126825240.1313561291.7454425825271.2746550975.3994
127825276.5606561293.6453426825265.1294551017.0778
128825242.6003561261.6839427825265.3532551025.3258
129825240.1313561291.7454428825255.3313551112.2657
130823277.9137556909.4965429825409.5199550086.3858
131823315.5426556377.5789430825404.9036550160.9882
132823289.033556752.2893431825406.7044550215.1681
133823278.2882556904.203432825401.966550244.9005
134823277.9137556909.4965433825409.9491550267.8462
135823315.5426556377.5789434825397.3833550278.7935
136823349.2995555852.4349435825374.5786550309.7901
137823345.069555918.1789436825358.3116550353.1791
138823315.5426556377.5789437825360.9829550362.163
139823349.2995555852.4349438825358.6763550382.4281
140823349.2995555852.4349439825355.8455550392.1418
141823422.9944554760.4701440825356.7912550396.3299
142823389.6768555259.8578441825352.6531550418.0131
143823387.4946555292.6424442825352.5633550432.9786
144823422.9944554760.4701443825337.9044550465.2496
145823462.549554221.6404444825329.4906550514.2984
146823458.7043554274.0113445825330.7492550535.979
147823454.801554327.2013446825330.0243550545.5958
148823422.9944554760.4701447825340.6832550573.9412
149823462.549554221.6404448825341.9061550586.8597
150823498.6454553686.3247449825335.8326550597.9726
151823462.549554221.6404450825416.7413549774.7193
152823498.6454553686.3247451825417.5197549792.3582
153823534.4944553152.6023452825412.9905549830.188
154823498.6454553686.3247453825401.5117549870.3493
155823574.1077552627.7616454825397.0577549912.9275
156823606.3618551792.2621455825413.2539549927.7283
157823592.4979551947.9124456825420.7249549964.2531
158823606.5249551939.8597457825419.5668549979.1314
159823571.4911552584.3972458825411.2846550014.6079
160823574.1077552627.7616459825412.6784550035.282
161824552.3521551454.8042460825416.7413549774.7193
162824542.3137551454.1147461825693.7724549336.4734
163824188.2579551429.867462825655.2978549340.4125
164825074.8236551489.2444463825641.8954549365.0578
165825216.9045551499.4821464825620.9404549380.5795
166825133.0701551493.4427465825606.7241549417.9824
167823534.4944553152.6023466825592.0203549449.8215
168823574.1077552627.7616467825565.15549481.9885
169823561.2865552627.0553468825537.4102549513.5346
170823564.4157552643.5944469825442.3639549625.8039
171823568.9716552665.75470825430.4998549643.0634
172823566.7026552687.518471825428.4243549674.5405
173823552.5642552891.6184472825427.133549681.4442
174823534.4944553152.6023473825404.4787549725.6826
175823607.1216551783.6579474825415.6621549755.6481
176824188.2579551429.867475829690.34549906.8256
177823651.3117551393.4018476829690.733549912.2261
178823265.2986551366.5609477829558.0831549913.7122
179823263.0516551417.065478829364.7735549915.8628
180823257.2714551480.202479829336.957549916.1873
181823249.3628551542.6441480830322.2772549250.012
182823240.7299551576.1054481830263.4682549250.4208
183823239.1843551580.8175482830030.7487549251.3925
184823227.4838551616.4049483830038.0448549353.7359
185823307.2733551629.3223484829971.9678549357.5666
186823311.2134551630.6107485829852.5191549405.8709
187823414.2282551664.3505486829855.0485549435.9369
188823438.2548551679.694487829866.6922549574.507
189823535.2183551698.0047488829867.8037549587.7524
190823611.5717551733.7209489829877.5673549703.7887
191823607.1216551783.6579490829878.0701549709.7738
192823438.2548551679.694491829699.7553549712.0355
193823460.3321551693.7983492829675.9546549712.3395
194823531.1384551739.0235493829681.8846549792.0465
195823533.2492551717.7706494833124.4554584.3673
196823535.2183551698.0047495833141.7409554271.8762
197823438.2548551679.694496833164.1146553941.627
198823429.6775558954.8375497831219.5276550864.517
199823727.422558975.3482498831208.1907550860.1062
200823161.2179558409.6183499831101.6574550817.9828
201823158.2189558409.4839500830969.4302550764.6628
202823157.6855558459.3067501830893.9051550735.2526
203823156.7301558516.3638502830786.5721550691.0789
204823155.7841558576.0245503830680.7509550647.1982
205823154.9505558630.733504830599.1551550614.1326
206823154.0006558694.5286505830580.8713550604.6456
207823153.8978558739.4604506830566.4995550596.1056
208823153.5582558744.3246507830560.0613550588.3321
209823153.3405558762.0789508830554.1177550577.562
210823154.2512558797.7445509830551.0643550570.6372
211823151.4007558933.0998510830545.3831550551.4554
212823151.2873558937.2034511830531.3627550492.4935
213823429.6775558954.8375512830508.0726550402.3699
214825177.8593559080.6545513830506.8099550398.0806
215825177.3751559070.6952514830499.4579550373.1035
216825174.781559017.5288515830487.9606550344.668
217825114.8483558975.7824516830474.5118550314.1922
218825134.0608558939.3052517830462.2258550283.3864
219825184.2806558843.923518830438.0035550212.2948
220825280.4949558844.3697519830431.0549550189.8249
221825287.6025558844.407520830422.5981550148.5286
222825288.6035558844.4118521830412.6571550116.5127
223824779.3119559051.0864522830398.2901550070.6855
224825177.8593559080.6545523830389.8912550015.6238
225823185.8368557898.0838524830386.1593549983.8638
226823183.8498557917.769525830380.5511549946.7418
227823177.4731557977.5509526830372.8768549910.0086
228823171.309558036.6895527830365.9369549877.2059
229823165.1192558096.5681528830365.0529549869.225
230823162.2366558154.339529830357.5824549804.1628
231823161.3679558216.3853530830350.5452549658.9537
232823160.3276558272.7186531830350.7621549618.4397
233823159.2443558336.039532830355.9562549570.6993
234823158.3563558396.6228533830382.935549368.0881
235823185.8368557898.0838534830385.0179549352.2403
236823237.4024557381.8003535830387.578549332.7443
237823231.8206557445.2144536830393.6987549311.9204
238823226.7949557500.4177537830406.557549278.4542
239823220.9674557559.9585538830409.8405549261.7669
240823214.5585557621.8219539830410.2652549248.685
241823207.9931557680.9866540830409.5394549232.4091
242823201.5746557738.234541830408.5227549225.0745
243823195.5133557798.4475542830406.1501549219.0144
244823192.6181557828.4037543830394.2327549197.7636
245823189.9754557857.1472544830381.1696549180.6683
246823185.8368557898.0838545830365.6197549163.6769
247823277.9137556909.4965546830334.1119549137.1092
248823274.5663556965.6794547830330.6534549134.636
249823270.0225557023.1523548830322.3771549248.6359
250823269.0512557035.2334549833214.8267553182.4281
251823264.9655557080.6974550833239.2631552770.9355
252823253.5206557196.3421551832767.0944551469.887
253823250.0675557242.0384552832746.26551464.3463
254823248.5803557258.5871553832696.187551452.2117
255823243.0709557319.0601554832635.3731551436.249
256823239.2846557360.5195555832620.4579551430.3735
257823237.4024557381.8003556832533.385551395.845
258824278.5521559013.9441557832461.1275551367.469
259824028.5203558995.8857558832401.5017551343.2571
260824275.5562559013.7196559832327.084551313.0839
261828840.8972561517.1303560833299.8177551873.9603
262829246.09561548.2176561833299.8229551873.8103
263829269.9867561493.1391562833285.6547551852.791
264829279.8887561470.1644563833208.4335551738.2411
265829281.8711561465.5675564833179.273551695.1327
266829382.4767561230.8093565833147.0924551650.4774
267829384.7626561225.2618566833135.4119551634.2207
268829722.5096560395.756567833107.2314551592.8786
269829907.8803560720.7484568833093.0605551571.6491
270830144.5142560676.1335569833085.0149551562.0072
271830380.0099560631.719570833077.3224551555.1712
272829986.0123560489.2713571833070.0338551550.5421
273829907.8803560720.7484572833058.8839551545.5184
274830550.1362560693.5563573833046.9194551541.748
275829538.261561287.8318574832969.8889551523.9298
276829605.2224561314.3853575832893.9353551501.6331
277829662.3148561175.5648576832847.8764551490.6794
278829706.6635561067.7104577831596.5712551016.6539
279829384.9839561511.7939578831535.9579550990.3252
280833081.1999555215.8418579831502.1953550979.0783
281833123.8774554593.9215580831464.6274550964.6753
282833041.1389555838.1834581831353.5023550918.397
283832993.5321556565.9188582831300.8661550896.481
284832938.426557408.8921583831251.5504550876.9735
285832865.3337558859.1843584831579.5002551009.4318
286832878.6224558663.8841585832243.7079551279.0746
287832905.3441558150.3398586832144.5627551238.6995
288832908.6776558060.9201587832057.5608551203.0022
289832921.3591557720.5313588831977.5579551171.3332
290831661.6285561636.1436589831792.3441551096.9356
291831743.3491561669.0392590831728.9103551073.6828
292831957.1065561754.907591828341.5254549926.9571
293832002.2336561693.7184592828190.913549929.0483
294832004.7033561690.37593828140.4552549929.7489
295832006.4036561690.9999594829121.1057549918.7257
296832010.5154561692.535595829068.1571549919.6423
297832165.0297561536.0293596828961.5079549921.4884
298832198.7786561549.6711597828878.2727549922.9293
299832386.9937561625.7676598828698.2258549924.6399
300832411.7969561635.7935599829482.0413561271.3949
Ośrodek Hodowli Żubrów (oddziały: 420B, 420C, 421A, 421B)Lp.xyLp.xy
1818565.1661548177.820439819377.6172548169.0757
2818571.134548296.760440819163.8976548154.1581
3818577.0982548305.48841819048.3367548141.8214
4818592.3996548327.866142818703.7 81548536.5519
818643.7724548403.010343819987.2587549484.8618
6818646.1925548406.548244819843.3894548228.9881
7818656.1938548411.055645819735.5019548219.401
8818702.6371548431.988446819834.9442549077.3602
9818714.8508548437.489147819835.2747549079.9893
10818749.6776548453.187148819835.9991549085.7521
11818858.9269548198.62449819860.9439549284.193
12818814.8281548211.868850819882.0944549450.1467
13818811.9476548212.733951819883.4606549460.8666
14818795.4082548217.701752819885.2744549475.0986
15818788.3865 548219.8105 53820102.3161549495.1456
16818750.2531548229.8654820108.6725549495.7137
17818689.5737548245.851255820223.751549505.9994
18818661.4211548143.851356820421.7072549523.3843
19818703.7281548536.551957820548.8957549534.4943
20818779.5562548736.52558820689.8503549546.7738
21818840.8705548894.914459820889.232549564.0682
22818941.3741549042.87260820858.5235549353.2958
23819121.5668548993.573161820836.8434549201.6287
24819125.9061548992.38662820836.4084549198.5899
25819144.2576548987.365263820812.9987549047.4235
26819147.6336548986.441564820782.6069548823.7767
27819157.532548983.733465820763.3961548691.7894
28819161.6338548982.611266820761.5019548676.0045
29819163.5623548982.083667820750.2247548579.616
30819326.6079548938.332168820733.0941548467.5652
31819466.6458548903.22269820711.5172548305.4193
32819471.7059548901.956270820658.2541548299.6132
33819494.997548896.107871820629.8773548296.5143
34819626.076548863.830172820545.682548291.9958
35819645.5058548859.038973820286.3075548269.5339
36819801.9871548823.258874820120.8041548254.0694
37819731.983548191.304975820026.8237549488.3999
38819596.3747548182.7968
Ośrodek Hodowli Żubrów (oddziały: 425C, 425D, 450B, 421B)Lp.xyLp.xy
1824346.0643548899.750213824966.2635547888.0388
2824365.3212548660.012514824962.0404547887.4015
3824381.2267548393.685615824418.9005547871.4982
4824 80.5422548380.051916824404.426548089.1847
5823838.591548356.702117824391.0438548267.9511
6823797.3365548883.639218824382.4151548378.5081
7824041.4015548874.591719824398.7988548660.986
8824115.8757548871.93420824686.2565548669.2759
9824117.277548892.39821824767.0603548671.1835
10824249.3391548897.609422824916.7027548677.6066
11824346.0643548899.750223824929.3589548427.2758
12824936.8081548318.389524824929.3589548427.2758
Park PałacowyLp.xyLp.xy
1827607.9012549043.074136827347.9984548168.4339
2827699.9417549039.764937827312.7706548176.0305
3827699.3698549028.891238827238.1862548162.8049
4827698.055549003.884339827177.526548175.3149
5827606.0609549008.167240827181.1832548193.6749
6827035.1948549173.503841827171.4932548195.631
7827058.8617549169.550542827131.6649548217.7661
8827262.4997549165.435443827101.3996548229.7906
9827323.1694549164.180244827007.2301548247.1234
10827490.5987549161.319545826954.9344548256.3495
11827485.0533549013.801946826948.0479548258.5933
12827477.3521548807.605847826941.5313548264.885
13827448.8595548808.66848826935.6472548274.8732
14827461.785548613.101449826935.7169548280.9332
15827475.1734548554.002150826934.6553548289.2968
16827533.9046548565.595451826934.7043548292.7829
17827530.7288548522.150752826936.3238548298.0197
18827518.4618548492.527753826940.4352548311.3152
19827528.8291548492.978154826941.59548315.0498
20827528.4139548477.844755826987.9661548397.2221
21827463.0336548479.236856827009.7812548435.8681
22827460.8356548428.687157827010.1083548533.0411
23827500.2999548429.127758827010.5781548573.9686
24827501.0261548433.007759827012.8451548620.0017
25827527.4331548435.487560827018.7365548739.6357
26827527.427548435.086861827020.7735548781.0017
27827525.696548375.712262827021.9051548803.5102
28827535.912548377.348963827030.2507548969.5167
29827534.0624548371.076864827038.8512549151.5633
30827528.4226548351.951565827033.9346549150.7115
31827525.1548548340.869766827595.837549155.9565
32827525.4249548336.844167827589.9262549043.7204
33827485.064548141.2477
34827479.0336548113.3834
35827394.3304548130.2943

2. Mapa granic Parku - części obszaru Natura 2000 pokrywającej się z granicami Parku, stan na dzień 24.04.2014 r.

wzór

Rozdział  4

IDENTYFIKACJA ORAZ SPOSOBY ELIMINACJI LUB OGRANICZANIA ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGROŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH ORAZ ICH SKUTKÓW, W TYM IDENTYFIKACJA ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGROŻEŃ DLA ZACHOWANIA WŁAŚCIWEGO STANU OCHRONY SIEDLISK PRZYRODNICZYCH ORAZ GATUNKÓW ROŚLIN I ZWIERZĄT I ICH SIEDLISK BĘDĄCYCH PRZEDMIOTAMI OCHRONY

1. Istniejące zagrożenia wewnętrzne
Lp.Identyfikacja zagrożeńSposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń oraz ich skutków
1Zagrożenia dla populacji gatunku

26471) - żubr (Bison bonasus):

1) wysoki stopień kojarzenia osobników spokrewnionych ze sobą (wsobność populacji);

2) nekrotyczne zapalenie napletka;

3) zmniejszająca się dostępność terenów otwartych;

4) ograniczenia w dostępie do wody;

5) nadmierna koncentracja stad zimą;

6) wysoki stopień zarażenia pasożytami

1. Monitoring populacji (w tym śmiertelność, rozrodczość, struktura wiekowo-płciowa).

2. Odłowy i przesiedlenia mające na celu tworzenie i wzmacnianie populacji poza Puszczą Białowieską.

3. Eliminacja osobników wykazujących objawy chorobowe.

4. Monitoring występowania chorób zakaźnych i inwazyjnych u zwierząt odławianych i eliminowanych.

5. Porządkowanie i odkażanie wodopojów oraz zimowych miejsc dokarmiania.

6. Działania lekarsko-weterynaryjne mające na celu zapobieganie chorobie zakaźnej szerzącej się wśród zwierząt dzikich na określonym terenie (epizootii) i pasożytów oraz zwalczanie ich występowania.

7. Konserwacja i budowa nowych wodopojów.

8. Utrzymywanie miejsc żerowych optymalnych dla gatunku.

9. Rozpraszanie miejsc zimowego dokarmiania z dopuszczeniem kontrolowanego ograniczania dokarmiania w celu zmniejszenia koncentracji stad

2Rozprzestrzenianie się gatunków obcych we florze Parku sprzyjających synantropizacji siedlisk, w szczególności:

1) 91701) - grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: grąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum);

2) 91E01) - łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: łęgi olszowo-jesionowe (Fraxino-Alnetum)

1. Monitoring występowania gatunków obcych.

2. Eliminacja, z użyciem metod mechanicznych, gatunków obcych na terenach objętych ochroną czynną lub krajobrazową.

3. Zapobieganie rozprzestrzenianiu się gatunków obcych.

4. Ograniczanie form antropopresji sprzyjających pojawianiu się gatunków obcych

3Zmiany stosunków wodnych (obniżanie się poziomu wód gruntowych, zanikanie zbiorników wodnych, eutrofizacja) zagrażające w szczególności:

1) siedliskom przyrodniczym:

a) 91DO1) - bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne),

b) 91E01) - łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe);

2) siedliskom gatunków:

a) 10141) - poczwarówka zwężona (Vertigo angustior),

b) 10161) - poczwarówka jajowata (Vertigo moulinsiana),

c) 10601) - czerwończyk nieparek (Lycaena dispar),

d) 10651) - przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia),

e) 11661) - traszka grzebieniasta (Triturus cristatus),

f) 13371) - bóbr (Castor fiber)

1. Monitoring wód gruntowych i wód w głównych ciekach naturalnych, w tym procesu erozji dna rzeki Narewki.

2. Podjęcie działań zmierzających do spowolnienia procesu erozji dna rzeki Narewki w razie potwierdzonej badaniami hydrogeologicznymi potrzeby poprawy stosunków wodnych.

3. Spowalnianie odpływu wód opadowych i roztopowych za pomocą urządzeń piętrzących.

4. Konserwacja i utrzymanie istniejącej infrastruktury hydrotechnicznej.

5. Monitorowanie populacji 13371) - bóbr (Castor fiber)

4Procesy sukcesji naturalnej prowadzące do zarastania i zmniejszania powierzchni półnaturalnych siedlisk ekosystemów nieleśnych:

1) 62301) - bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie), w tym podtyp występujący na terenie Parku: niżowe murawy bliźniczkowe z rzędu Nardetalia;

2) 65101) - niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) i związane z nimi gatunki

Usuwanie młodego pokolenia drzew i krzewów oraz wypasanie zwierząt gospodarskich lub koszenie roślinności zielnej na terenach łąkowych charakteryzujących się wysoką różnorodnością biologiczną lub posiadających duże znaczenie jako miejsca żerowania zwierząt
5Zanikanie gatunków zwierząt, roślin i ich ostoi, w szczególności:

1) A0302) - bocian czary (Ciconia nigra);

2) A0892) - orlik krzykliwy (Aquilla pomarina);

3) 13611) - ryś (Lynx lynx);

4) 10651) przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia);

5) 19251) - rozmiazg kolwieński (Phyto kolwensis);

6) 14371) - leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum);

7) 14771) - sasanka otwarta (Pulsatilla patens)

1. Ograniczanie niepokojenia zwierząt przez udostępnianie terenu dostosowane do wymagań ochrony gatunków.

2. Dostosowanie czasu i zakresu wykonywania zabiegów ochrony czynnej do potrzeb gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty (gatunków o znaczeniu priorytetowym).

3. Pozostawianie martwych drzew.

4. Monitoring liczebności gatunków roślin i zwierząt rzadkich lub zagrożonych i dziko występujących.

5. Utrzymanie dostępności miejsc zimowania nietoperzy (Chiroptera) w obiektach remontowanych

6Drapieżnicza presja zdziczałych psów i kotów na gatunki zwierząt bytujących na obszarze Parku1. Monitoring wpływu zdziczałych psów oraz kotów na populacje zwierząt.

2. Wyłapywanie zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2013 r. poz. 856) zdziczałych psów oraz kotów na obszarze objętym ochroną czynną i krajobrazową

7Ocienienie stanowisk, ustępowanie gatunków roślin światłolubnych i ciepłolubnych (regresja stanowisk) gatunków:

1) 10851) - bogatek wspaniały (Buprestis splendens);

2) 14371) - leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum);

3) 14771) - sasanka otwarta (Pulsatilla patens)

Utrzymanie lub kształtowanie właściwych warunków siedliskowych

w dostosowaniu do wymagań biologicznych gatunku będącego

przedmiotem ochrony przez:

1) utrzymywanie najcenniejszych otwartych powierzchni nieleśnych przez wypas, cykliczne koszenie i usuwanie młodego pokolenia drzew i krzewów pochodzących z sukcesji naturalnej;

2) odtwarzanie stanowisk gatunków;

3) kształtowanie właściwych warunków siedliskowych sprzyjających utrzymaniu populacji gatunków będących przedmiotem ochrony;

4) przechowywanie nasion w bankach nasion;

5) hodowla gatunków roślin w warunkach ex situ;

6) monitoring gatunków o znaczeniu priorytetowym

8Intensyfikacja udostępnienia obszaru powodująca pogarszanie stanu walorów przyrodniczych Parku1. Monitoring liczby osób wchodzących na teren Parku, zwłaszcza na obszarze objętym ochroną ścisłą.

2. Monitoring uszkodzeń roślinności i gleb przy szlakach turystycznych.

3. Utrzymanie ograniczeń w udostępnianiu najcenniejszych obszarów.

4. Rozbudowa infrastruktury zabezpieczającej przedmioty ochrony przed degradacją.

5. Inicjowanie i wspieranie powstawania atrakcji turystycznych i edukacyjnych poza granicami Parku.

6. Wykonywanie ocen oddziaływania na przedmioty ochrony planowanych zmian w sposobie udostępnienia obiektów przyrodniczych Parku

9Obszar Parku niewystarczający dla ochrony dużych drapieżników wymagających większego areału osobniczego i właściwych warunków do bytowania populacji gatunków, w szczególności:

1) 13521) - wilka (Canis lupus);

2) 13611) - rysia (Lynx lynx)

Inicjowanie i wspieranie działań mających na celu zapewnienie właściwych warunków środowiskowych dla rozrodu i bytowania populacji gatunków na obszarze istniejących korytarzy ekologicznych na poziomie lokalnym i ponadlokalnym
10Pożary - zagrożenia wynikające z III kategorii zagrożenia pożarowego1. Monitoring zagrożenia pożarowego ekosystemów.

2. Edukacja społeczeństwa.

3. Działania profilaktyczne podejmowane we współpracy

z Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe, zwanym dalej "PGL LP", i Państwową Strażą Pożarną.

4. Wspieranie starań o dofinansowywanie i doposażanie jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej na terenie gmin graniczących

z Parkiem

11Pogarszanie się stanu obiektów dziedzictwa kulturowego1. Rewitalizacja Parku Pałacowego.

2. Remont obiektów zabytkowych.

3. Zabezpieczenie stanowisk archeologicznych.

4. Działania edukacyjne zmierzające do podtrzymania i kształtowania świadomości społeczności lokalnych, poczucia tożsamości

i odpowiedzialności za dobra kultury materialnej i niematerialnej.

5. Zachowanie tradycyjnego nazewnictwa obiektów kultury materialnej.

6. Współpraca ze służbami konserwatorskimi, jednostkami samorządu terytorialnego i organizacjami pozarządowymi

12Wypłycanie i zarastanie stawów w Parku PałacowymPogłębienie stawów i usunięcie nagromadzonego osadu
13Nieuprawnione korzystanie z zasobów Parku:

1) kłusownictwo;

2) nielegalny zbiór chronionych gatunków roślin zwierząt i grzybów;

3) ruch pojazdów mechanicznych

1. Współpraca z Policją, PGL LP i Strażą Graniczną w zakresie prewencji.

2. Patrolowanie zagrożonych obszarów i obiektów Parku.

3. Usuwanie narzędzi i urządzeń przeznaczonych do kłusownictwa.

4. Kontrola osób odławiających zwierzęta oraz zbierających rośliny lub grzyby.

5. Szkolenie pracowników Parku i PGL LP oraz funkcjonariuszy Policji i Straży Granicznej w zakresie umiejętności rozpoznawania gatunków roślin zwierząt i grzybów objętych ochroną

14Niedostateczny zakres wiedzy dotyczącej zasobów, tworów i składników przyrody, zasobów kulturowych oraz procesów ekologicznych1. Inwentaryzacja zasobów przyrodniczych i rozpoznawanie dóbr kultury materialnej.

2. Prowadzenie badań naukowych i monitoringu środowiska przyrodniczego

2. Potencjalne zagrożenia wewnętrzne

Lp.Identyfikacja zagrożeńSposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń oraz ich skutków
11. Pogłębienie się stopnia wsobności populacji gatunku 26471) - żubr (Bison bonasus).

2. Pojawianie się nowych chorób zakaźnych i inwazyjnych.

3. Niekorzystne zmiany w strukturze populacji

1. Monitoring liczebności i stanu zdrowotnego populacji.

2. Minimalizacja kontaktu osób postronnych z osobnikami w okresach zwiększonego zagrożenia epizootiami.

3. Wymiana osobników pomiędzy populacjami wolnymi i hodowlami zamkniętymi z zachowaniem profilaktyki w zakresie zapobiegania chorobom zakaźnym i pasożytniczym.

4. Usuwanie z populacji osobników chorych.

5. Monitoring występowania chorób zakaźnych i inwazyjnych u zwierząt eliminowanych i odławianych.

6. Podejmowanie działań lekarsko-weterynaryjnych mających na celu profilaktykę w hodowli wolnej oraz zwalczanie epizootii i pasożytów w hodowli zamkniętej.

7. Dopuszczanie większego wpływu czynników naturalnych na kształtowanie liczebności i struktury populacji

2Wzrost presji antropogenicznej związanej z udostępnieniem turystycznym1. Monitoring liczby osób korzystających.

2. Monitoring wpływu presji antropogenicznej na przedmioty ochrony.

3. Opracowywanie zaleceń ochronnych i ich popularyzacja

3Wzrost zagrożenia pożarowego1. Monitoring zagrożenia pożarowego.

2. Utrzymywanie dyżurów i patroli przeciwpożarowych w okresach zagrożenia pożarowego.

3. Utrzymanie sprzętu i infrastruktury do ochrony przeciwpożarowej

4Pogorszenie stanu zachowania dóbr kultury materialnej1. Ocena stanu zachowania obiektów i stanowisk.

2. Współpraca ze służbami konserwatorskimi i organizacjami pozarządowymi.

3. Zachowanie i przywracanie tradycyjnych nazw miejsc i obiektów

5Zmiany w składzie gatunkowym ichtiofauny1. Monitoring zmian składu gatunkowego ichtiofauny.

2. Zarybianie stawów w Parku Pałacowym rodzimymi gatunkami ryb płoć (Rutilus rutilus), leszcz (Abramis brama), szczupak (Esox lucius) pochodzącymi z obszaru zlewni rzeki Narew

6Zmiany różnorodności genetycznej roślinWspółpraca z bankami genów w zakresie zachowywania roślinnych zasobów genowych ex situ

3. Istniejące zagrożenia zewnętrzne

Lp.Identyfikacja zagrożeńSposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń oraz ich skutków
1Zagrożenia dla populacji gatunku 26471) - żubr (Bison bonasus):

1) izolacja przestrzenna populacji;

2) kłusownictwo;

3) zagrożenie integralności ostoi żubra (Bison bonasus) w wyniku zmian w sposobie zagospodarowania Puszczy Białowieskiej

1. Inicjowanie i wspieranie działań mających na celu tworzenie korytarzy ekologicznych poza obszarem Parku.

2. Współpraca z policją i służbami PGL LP i podejmowanie działań prewencyjnych w otulinie Parku zwłaszcza w zakresie eliminacji kłusownictwa.

3. Wspieranie działań mających na celu zapewnienie integralności ostoi żubra (Bison bonasus) w Puszczy Białowieskiej

2Niekontrolowane rozprzestrzenianie się gatunków obcych związane z synantropizacją siedlisk, w szczególności:

1) 91701) - grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: grąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum)\

2) 91E01) - łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: łęgi olszowo-jesionowe (Fraxino-Alnetum)

1. Wypracowanie i wdrożenie we współpracy z PGL LP, samorządami i innymi instytucjami z obszaru Puszczy Białowieskiej wspólnej strategii postępowania z gatunkami inwazyjnymi.

2. Likwidacja pojedynczych egzemplarzy i stanowisk gatunków obcych na etapie poprzedzającym ich pojawianie się na obszarze Parku.

3. Podejmowanie współpracy odnośnie do edukacji związanej z gatunkami obcymi

3Niska liczebność i wysoki stopień homozygotyczności (unifikacji) światowej populacji gatunku 26471) - żubr (Bison bonasus)1. Prowadzenie hodowli żubra (Bison bonasus) ex situ.

2. Wspieranie powstawania nowych hodowli zamkniętych i stad wolnych poza obszarem Parku, a także prowadzenie Księgi Rodowodowej Żubrów

4Zanikanie charakterystycznych cech krajobrazu Polany Białowieskiej, Polany Masiewskiej, Polany Pogorzeleckiej oraz agrocenoz, zagrażające

w szczególności gatunkom:

1) A0302) - bocian czarny (Ciconia nigra);

2) A0892) - orlik krzykliwy (Aquila pomarina);

3) A1222) - derkacz (Crex crex);

4) A3072) - jarzębatka (Sylvia nisoria);

5) A3382) - gąsiorek (Lanius collurio)

1. Współpraca z samorządami w zakresie rewitalizacji i utrzymania punktów i miejsc widokowych poza obszarem Parku.

2. Edukacja społeczności lokalnych na rzecz konieczności zachowania tradycyjnych elementów architektonicznych wsi położonych w obszarze Natura 2000 PLC 200004 Puszcza Białowieska wraz z dotychczasowym przestrzennym usytuowaniem zabudowy jako cech charakterystycznych krajobrazu kulturowego.

3. Propagowanie tradycyjnych form upraw rolnych i ekstensywnego użytkowania łąk.

4. Postulowanie odpowiednich regulacji do studiów uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz planu zagospodarowania województwa podlaskiego odnośnie do potrzeby wyłączania z zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej części polan stanowiących zagrożenie dla walorów przyrodniczych oraz przedmiotów ochrony.

5. Podejmowanie działań związanych z wykupem gruntów niestanowiących własności Skarbu Państwa.

6. Działania na rzecz włączenia do otuliny Parku części Polany Białowieskiej, Polany Masiewskiej i Polany Pogorzeleckiej

5Brak łączności przestrzennej pomiędzy siedliskami gatunków bytujących na obszarze Parku i ich siedliskami na pozostałym obszarze Puszczy Białowieskiej powodującej pogorszanie się stanu ochrony gatunków:

1) 13611) - ryś (Lynx lynx);

2) 19251) - rozmiazg kolweński (Pytho kolwensis)

1. Inicjowanie i wspieranie wyznaczania korytarzy ekologicznych pomiędzy obszarem Parku a lasami o dużym stopniu naturalności oraz pomiędzy Puszczą Białowieską i innymi kompleksami leśnymi, charakteryzujących się mozaikowym zróżnicowaniem struktury siedlisk leśnych typowym dla lasów o charakterze naturalnym (wykroty, złomy, duże zwarcie drzewostanu, obecność polan śródleśnych oraz odnowień naturalnych wraz z zasobami martwych drzew na poziomie powyżej 10% zapasu drzewostanu) - we współpracy z PGL LP.

2. Zapobieganie tworzeniu barier migracyjnych poza obszarem Parku (drogi udostępnione do ruchu publicznego, zbyt mała ilość starych, i martwych drzew) oraz dążenie do ograniczania ich negatywnego wpływu na rozwój populacji gatunków

6Zbyt mała ilość martwych i obumierających drzew w otulinie Parku, zagrażająca zwłaszcza gatunkom:

1) 10861) - zgniotek cynobrowy (Cucujus cinnaberinus);

2) 19201) - ponurek Schneidera (Boros schneideri);

3) 19251) - rozmiazg kolweński (Pytho kolwensis);

4) 40211) - konarek tajgowy (Phryganophilus ruftcollis);

5) 40261) - zagłębek bruzdkowany (Rhysodes sulcatus);

6) A2342) - dzięcioł zielonosiwy (Picus canus);

7) A2382) - dzięcioł średni (Dendrocopos medius);

8) A2392) - dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos);

9) A2412) - dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus);

10) A3202) - muchołówka mała (Ficedula parva);

11) A3212) - muchołówka białoszyja (Ficedula albicolis)

Popieranie prowadzonych przez PGL LP działań polegających na pozostawianiu martwych i obumierających drzew w otulinie Parku
7Niszczenie populacji rzadkich gatunków przez kolekcjonerów, w szczególności:

1) 10851) - bogatek wspaniały (Buprestis splendens);

2) 19251) - rozmiazg kolweński (Pytho kolwensis);

3) 40211) - konarek tajgowy (Phryganophilus ruftcollis);

4) 40261) - zagłębek bruzdkowany (Rhysodes sulcatus);

5) 10651) - przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia)

1. Współpraca ze Strażą Leśną, Policją i Strażą Graniczną w zakresie kontroli osób odławiających owady.

2. Organizacja szkoleń dla pracowników Służb Parku Narodowego oraz funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Straży Leśnej i PGL LP w zakresie rozpoznawania gatunków objętych ochroną gatunkową (współpraca z PGL LP dotyczy terenu otuliny)

8Wypadki komunikacyjne ze zwierzętami zagrażające zwłaszcza gatunkom:

1) 13521) - wilk (Canis lupus);

2) 13611) - ryś (Lynx lynx);

3) 26471) - żubr (Bison bonasus);

4) 11661) - traszka grzebieniasta (Triturus cristatus)

Wnioskowanie do zarządców dróg o budowę przejść dla płazów przy remontach lub budowach dróg publicznych oraz o ustawianie tablic informacyjnych ostrzegających przed wypadkami komunikacyjnymi ze zwierzętami
9Zanieczyszczenia powietrza1. Propagowanie w regionie niskoemisyjnych źródeł ciepła oraz wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych.

2. Propagowanie ograniczania ruchu pojazdów spalinowych na terenie Parku

10Skażenie wód w wyniku przenikania zanieczyszczeń chemicznych z wodami odciekowymi1. Wspieranie władz samorządowych w pozyskaniu środków na likwidację składowisk odpadów i rekultywację.

2. Likwidacja i rekultywacja dawnego składowiska odpadów na uroczysku Cegielnia

4. Zewnętrzne zagrożenia potencjalne

Lp.Identyfikacja zagrożeńSposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń oraz ich skutków
1Nadmierny wzrost liczby osób korzystających z obszaru Parku1. Monitoring liczby osób korzystających z obszaru Parku.

2. Wprowadzanie okresowych i stałych ograniczeń oraz limitów w dostępie do obiektów poddanych największej presji.

3. Propagowanie i merytoryczne wspieranie tworzenia atrakcji turystycznych i obiektów edukacyjnych poza obszarem Parku w porozumieniu z zarządcami terenu w celu zminimalizowania

i rozłożenia w czasie obciążeń wynikających z nadmiernej presji turystycznej

2Choroby o charakterze epizootii zagrażające w szczególności populacji gatunku 26471) - żubr (Bison bonasus)1. Monitoring stanu zdrowotnego populacji żubra (Bison bonasus).

2. Opracowanie i wdrożenie procedur postępowania w przypadku stwierdzenia epizootii lub zaobserwowania niepokojących objawów chorobowych u osobników gatunku.

3. W okresach zagrożenia epizootiami ograniczanie kontaktów osób postronnych ze zwierzętami i miejscami ich bytowania

3Przekroczenie pojemności ekologicznej Puszczy dla zwierząt kopytnych zagrażające pogorszeniem się stanu ochrony gatunku 26471) - żubr (Bison bonasus)1. Odławianie osobników żubra (Bison bonasus) i rozsiedlanie ich poza obszarem Puszczy Białowieskiej.

2. Zwiększanie bazy pokarmowej przez utrzymywanie łąk dla wyżywienia osobników przebywających na wolności.

3. Promowanie tworzenia korytarzy ekologicznych na poziomie lokalnym i regionalnym dla zachowania powiązań przestrzennych sprzyjających migracji dużych ssaków kopytnych

41. Zmiany składowych bilansu wodnego ekosystemów i zlewni leśnych.

2. Pogarszanie się jakości wód powierzchniowych i podziemnych.

3. Eutrofizacja wód

1. Monitoring stosunków wodnych (rozpoznanie stanu ekosystemów hydrogenicznych, modelowanie hydrologiczne).

2. Podejmowanie działań mających na celu poprawę stosunków wodnych.

3. Edukacja społeczeństwa oraz wspieranie działań samorządów w zakresie wyposażenia w kanalizację wszystkich jednostek osadniczych.

4. Działania zmierzające do likwidacji potencjalnych źródeł zanieczyszczeń wód

5Wzrost liczebności populacji gatunków obcych zagrażających siedliskom:

1) 91701) - grąd środkowoeuropejski

i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: grąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum);

2) 91E01) - łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: łęgi olszowo-jesionowe (Fraxino-Alnetum)

1. Monitoring populacji gatunków obcych, pochodzących z innego obszaru geograficznego, rozprzestrzeniających się w sposób naturalny lub wraz z działalnością człowieka oraz stanowiących zagrożenie dla flory i fauny danego typu ekosystemu, konkurujących z gatunkami rodzimymi (autochtonicznymi) o warunki siedliskowe i przyczyniających się często do wypierania bądź wyginięcia gatunków rodzimych.

2. Postulowanie opracowania strategii postępowania z gatunkami obcymi inwazyjnymi na obszarze Puszczy Białowieskiej (przy współudziale jednostek naukowych, PGL LP, samorządów i innych organizacji)

6Transgraniczny przepływ zanieczyszczeń pochodzących z części zlewni na obszarze Białorusi rozprzestrzeniających się rzekami Narewka i Hwoźna1. Monitoring jakości wód.

2. Współpraca z Republiką Białorusi w zakresie zgłaszania awarii.

3. Edukacja samorządów o możliwościach występowania zagrożeń i potrzebie zapobiegania im oraz ich eliminacji.

4. Prowadzenie monitoringu obejmującego ilość i jakość zasobów wodnych rzeki Narewki i rzeki Hwoźnej w pobliżu granicy Rzeczypospolitej Polskiej wraz z możliwością wykorzystania stawów w Parku Pałacowym jako zbiornika chroniącego przed zanieczyszczeniem w sytuacjach awaryjnych dla rzeki Narewki

7Prowadzenie prac o charakterze melioracyjnym na obszarze Parku Narodowego "Belovezhskaja Pushha" stwarzających zagrożenia transgraniczne dla stosunków wodnych obszaru Parku i zachowania trwałości siedlisk zależnych od stosunków wodnychWspółpraca ze Republiką Białorusi w zakresie identyfikowania zagrożeń transgranicznych i ograniczania ich skutków
8Możliwość krzyżowania się osobników gatunku 26471) - żubr (Bison bonasus) z osobnikami bizona amerykańskiego (Bison bison) i powstanie ewentualnych mieszańców oraz krzyżowania się osobników żubra czystej linii białowieskiej z osobnikami należącymi do linii żubra białowiesko-kaukaskiej1. Propagowanie i wspieranie hodowli żubra czystej linii białowieskiej (Bison bonasus) na obszarze kraju.

2. Podejmowanie działań zapobiegających krzyżowaniu się osobników czystej linii nizinnej (białowieskiej) z osobnikami linii białowiesko-kaukaskiej.

3. Podejmowanie szerokich działań edukacyjnych na rzecz uświadamiania zagrożeń dla rodzimej populacji żubra (Bison bonasus) wynikających ze sprowadzenia bizona amerykańskiego (Bison bison)

Rozdział  5

WARUNKI UTRZYMANIA LUB ODTWORZENIA WŁAŚCIWEGO STANU OCHRONY PRZEDMIOTÓW OCHRONY, ZACHOWANIA INTEGRALNOŚCI TEGO OBSZARU ORAZ SPÓJNOŚCI SIECI OBSZARÓW NATURA 2000

1. Określa się następujące warunki utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony dla następujących przedmiotów ochrony:

1) dla siedlisk przyrodniczych:

a) 62301) - murawy bliźniczkowe z rzędu Nardion - płaty bogate florystycznie - wykaszanie lub wypas,

b) 65101) - niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) - utrzymanie ekstensywnego użytkowania łąkarskiego (utrzymania łąk),

c) 91701) - grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: grąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum) - ochrona ścisła lub pozostawienie bez zabiegów zapewniające spontaniczny rozwój ekosystemów grądowych,

d) 91D01) - bór sosnowy bagienny (Vaccinio uliginosi-Pinetum), borealna świerczyna na torfie (Sphagno girgensohnii-Piceetum), subborealna brzezina bagienna (Dryopteridi thelypteridis-Betuletum pubescentis) i 91E01) - łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: łęgi olszowo-jesionowe (Fraxino-Alnetum) - utrzymanie stosunków wodnych właściwych dla siedlisk bagiennych oraz ochrona ścisła lub pozostawienie bez zabiegów zapewniające spontaniczny rozwój ekosystemów bagiennych;

2) dla gatunków ptaków:

a) A0302) - bocian czarny (Ciconia nigra) - zachowanie obszarów leśnych z udziałem starodrzewi oraz zachowanie właściwego poziomu wód gruntowych i powierzchniowych,

b) A0722) - trzmielojad (Pernis apivorus) - zachowanie obszarów leśnych, w tym z obecnością starodrzewi,

c) A0892) - orlik krzykliwy (Aquila pomarina) - zachowanie obszarów leśnych z obecnością starodrzewi w pobliżu terenów otwartych oraz utrzymanie i przywrócenie ekstensywnego użytkowania łąk i pastwisk,

d) A1042) - jarząbek (Bonasa bonasia) - zachowanie obszarów lasów liściastych i mieszanych o naturalnym charakterze i zróżnicowanym oraz dobrze rozwiniętym podszyciu, eliminacja bezdomnych psów i kotów,

e) A1552) - słonka (Scolopax rusticola) - zachowanie obszarów wilgotnych lasów liściastych i mieszanych o naturalnym charakterze i dobrze rozwiniętym podszyciu,

f) A1192) - kropiatka (Porzana porzana) - zachowanie podmokłych, ekstensywnie użytkowanych turzycowisk, zachowanie starorzeczy oraz utrzymanie strefy szuwarów na obrzeżu małych zbiorników wodnych,

g) A1222) - derkacz (Crex crex) - utrzymanie dotychczasowego areału łąk i pastwisk oraz wykaszanie łąk po 1 sierpnia,

h) A1652) - samotnik (Tringa ochropus) - zachowanie dotychczasowej powierzchni łęgów, olsów i trzcinowisk oraz utrzymanie ekstensywnie użytkowanych łąk i pól,

i) A2172) - sóweczka (Glaucidium passerinum) i A2232) - włochatka (Aegolius funereus) - zachowanie obszarów leśnych z dużym udziałem starodrzewi oraz pozostawianie wszystkich drzew z dziuplami, w tym obumierających i martwych,

j) A3072) - jarzębatka (Sylvia nisoria) i A3382) - gąsiorka (Lanius collurio) - utrzymanie powierzchni wykaszanych łąk na dotychczasowym poziomie z pozostawieniem na nich krzewów,

k) A2362) - dzięcioł czarny (Dryocopus martius), A2412) - dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus), A2072) - siniak (Columba oenas) - zachowanie obszarów leśnych z obecnością starodrzewi, pozostawianie w drzewostanach wszystkich obumierających i martwych drzew,

l) A2382) - dzięcioł średni (Dendrocopos medius), A2342) - dzięcioł zielonosiwy (Picus canus) i A2392) - dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos) - zachowanie obszarów leśnych z obecnością starodrzewi oraz pozostawianie w drzewostanach obumierających i martwych drzew liściastych,

m) A3202) - muchołówka mała (Ficedula parva), A2312) - muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis) - zachowanie obszarów leśnych z obecnością starodrzewi oraz zachowanie dużej liczby drzew z dziuplami;

3) dla gatunków ssaków:

a) 13081) - mopek (Barbastella barbastellus) - utrzymanie dotychczasowego sposobu ochrony, zachowanie obszarów leśnych z dużym udziałem starodrzewi i obecnością starych drzew z dziuplami, zwłaszcza jesionów i dębów,

b) 13371) - bóbr europejski (Castor fiber) - brak prowadzenia zabiegów ochronnych,

c) 13521) - wilk (Canis lupus) i 13611) - ryś (Lynx lynx) - zachowanie wysokiej liczebności populacji jelenia (Cervus elaphus) i sarna (Capreolus capreolus), zachowanie obszarów leśnych ze starodrzewiami i martwym drewnem spełniającym ważną rolę mikrosiedliskową, zachowanie ostoi będących miejscami rozrodu oraz utrzymanie łączności przestrzennej pomiędzy populacjami,

d) 13551) - wydra (Lutra lutra) - brak prowadzenia zabiegów ochronnych,

e) 26471) - żubr (Bison bonasus) - utrzymanie ekosystemów nieleśnych stanowiących miejsce żerowania żubra (Bison bonasus), zapewnienie możliwości migrowania zwierząt poza granice Parku i obszaru Natura 2000, wymiana osobników pomiędzy izolowanymi populacjami w skali kraju z zachowaniem profilaktyki w zakresie zapobiegania chorobom zakaźnym i pasożytniczym, utrzymanie hodowli zamkniętej żubra (Bison bonasus) oraz zapewnienie opieki lekarsko-weterynaryjnej;

4) dla gatunków płazów - 11661) - traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) - utrzymanie we właściwym stanie miejsc rozrodu i ich otoczenia oraz odtwarzanie, tworzenie i zachowanie miejsc zimowania osobników;

5) dla gatunków bezkręgowców:

a) 10141) - poczwarówka zwężona (Vertigo angustior) i 10161) - poczwarówka jajowata (Vertigo moulinsiana) - zachowanie naturalnego stanu siedlisk otwartych, np. torfowisk zasadowych o charakterze młak, mechowisk i turzycowisk,

b) 10601) - czerwończyk niepark (Lycaena dispar) - utrzymanie aktualnej liczby stanowisk gatunku w odrębnych płatach siedlisk,

c) 10651) - przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia) - utrzymanie w stanie niezakrzaczonym i niezadrzewionym łąk trzęślicowych z wysokim udziałem czarcikęsu łąkowego (Succisa pratensis) oraz wykaszanie łąk trzęślicowych co kilka lat,

d) 10841) - pachnica dębowa (Osmoderma bamabita) - pozostawienie w drzewostanie drzew z dziuplami;

e) 10851) - bogatek wspaniały (Buprestis splendens) i 19201) - ponurek Schneidera (Boros schneideri) - zachowanie ekosystemów leśnych ze starymi i obumierającymi sosnami (Pinus sylvestris),

f) 10861) - zgniotek cynobrowy (Cucujus cinnaberinus), 40211) - konarek tajgowy (Phryganophilus ruficollis) i 40261) - zagłębek bruzdkowany (Rhysodes sulcatus) - pozostawienie w ekosystemach leśnych obumierających i martwych drzew,

g) 19251) - rozmiazg kolweński (Pytho kolwensis) - pozostawienie na wilgotnych i bagiennych siedliskach leśnych wszystkich obumierających i martwych świerków (Picea abies);

6) gatunków roślin:

a) 14371) - leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum) i 14771) - sasanka otwarta (Pulsatilla patens) - zachowanie optymalnych warunków świetlnych przez usuwanie podrostu drzew i krzewów na stanowiskach gatunków oraz rozmnażanie w warunkach ex situ i reintrodukcja na potencjalne siedliska,

b) 19391) - rzepik szczeciniasty (Agrimonia pilosa) - utrzymanie istniejących stanowisk gatunku.

2. Określa się następujące warunki zachowania integralności obszaru Natura 2000 PLC 200004 oraz spójności sieci obszarów Natura 2000:

1) dążenie do utrzymania we właściwym stanie ochrony siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków ważnych dla zapewnienia integralności obszaru Natura 2000 PLC 200004 i spójności sieci obszarów Natura 2000;

2) utrzymanie naturalnej dynamiki położenia zwierciadła wód gruntowych;

3) dążenie do uwzględnienia uwarunkowań przestrzennych i warunków zachowania właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony w studiach uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz planach zagospodarowania województwa podlaskiego;

4) popularyzowanie wiedzy o siedliskach przyrodniczych oraz gatunkach i siedliskach będących przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000;

5) działania na rzecz utworzenia i utrzymywania korytarzy ekologicznych umożliwiających migrację gatunków w obrębie obszaru Natura 2000 PLC 200004 (przebieg i zasięg korytarzy ekologicznych został określony w rozdziale 12).

Rozdział  6

WSKAŹNIKI WŁAŚCIWEGO STANU OCHRONY SIEDLISK PRZYRODNICZYCH LUB GATUNKÓW ROŚLIN I ZWIERZĄT I ICH SIEDLISK BĘDĄCYCH PRZEDMIOTAMI OCHRONY

1. Określa się następujące wskaźniki właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych będących przedmiotami ochrony w części obszaru Natura 2000 PLC 200004 pokrywającej się z granicami Parku
Lp.Nazwa siedliska przyrodniczegoKodWskaźnik właściwego stanu ochrony siedliska
1Bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie), w tym podtyp występujący na terenie Parku: niżowe murawy bliźniczkowe z rzędu Nardetalia62301)Zachowanie płatów muraw bliźniczkowych o łącznej powierzchni 0,57 ha
2Świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)65101)Zachowanie siedliska przyrodniczego na obszarze powyżej 30 ha
3Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: grąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum)91701)Zachowanie siedliska przyrodniczego na powierzchni nie mniejszej niż 5000 ha
4Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensobnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: bór sosnowy bagienny (Vaccinio uliginosi-Pinetum)91D01)Zachowanie siedliska przyrodniczego na powierzchni nie mniejszej niż 100 ha
5Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensobnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: borealna świerczyna bagienna (Sphagno girgensohnii-Piceetum)91D01)Zachowanie siedliska przyrodniczego na powierzchni nie mniejszej niż 100 ha
6Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensobnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: subborealna brzezina bagienna (Betula pubescens-Thelypteris palustris)91D01)Zachowanie siedliska przyrodniczego na powierzchni nie mniejszej niż 400 ha
7Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: łęgi olszowo-jesionowe (Fraxino-Alnetum)91E01)Zachowanie siedliska przyrodniczego na powierzchni nie mniejszej niż 800 ha

2. Określa się następujące wskaźniki właściwego stanu ochrony gatunków ptaków oraz zwierząt i roślin

Lp.Nazwa gatunkuKodOptymalne wskaźniki populacji
1Ptaki
1.1Bocian czarny (Ciconia nigra)A0302)2 - 5 par
1.2Trzmielojad (Pernis apivorus)A0722)Powyżej 25 par
1.3Orlik krzykliwy (Aquila pomarina)A0892)1 - 3 par
1.4Jarząbek (Bonasa bonasia)A1042)Powyżej 100 par
1.5Kropiatka (Porzana porzana)A1192)1 - 5 par
1.6Derkacz (Crex crex)A1222)Powyżej 5 terytorialnych samców
1.7Sóweczka (Glaucidium passerinum)A2172)Powyżej 30 par
1.8Włochatka (Aegolius funereus)A2232)5 - 10 par
1.9Dzięcioł zielonosiwy (Picus canus)A2342)Powyżej 10 par
1.10Dzięcioł czarny (Dryocopus martius)A2362)Powyżej 25 par
1.11Dzięcioł średni (Dendrocopos medius)A2382)Powyżej 50 par
1.12Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos)A2392)Powyżej 30 par
1.13Dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus)A2412)Powyżej 30 par
1.14Muchołówka mała (Ficedula parva)A3202)Powyżej 200 par
1.15Muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis)A3212)Powyżej 3000 par
1.16Siniak (Columba oenas)A2072)Powyżej 40 par
2Ssaki
2.1Mopek (Barbastella barbastellus)13081)Powyżej 2% udziału w zespole nietoperzy
2.2Bóbr europejski (Castor fiber)13371)50 - 70 osobników
2.3Wilk (Canis lupus)13521)Obszar Parku stanowi część terytorium watahy
2.4Wydra (Lutra lutra)13551)5 - 10 osobników
2.5Ryś (Lynx lynx)13611)Obszar Parku stanowi część terytorium dla 2 - 5 osobników
2.6Żubr (Bison bonasus)26471)30 - 40 osobników w hodowli zamkniętej; dodatkowo, obszar Parku jest częścią terytorium stad o łącznej liczebności do 120 osobników w okresach ich maksymalnej koncentracji
3Płazy i gady
3.1Traszka grzebieniasta (Triturus cristatus)11661)Liczebność populacji powyżej 1000 osobników, obecności larw w co najmniej 10-15% stawów we właściwym stanie ochrony
4Bezkręgowce
4.1Poczwarówka zwężona (Vertigo angustior)10141)Liczebność powyżej 10 osobników/m2 we właściwych siedliskach
4.2Poczwarówka jajowata (Vertigo moulinsiana)10161)Liczebność powyżej 10 osobników/m2 we właściwych siedliskach
4.3Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar)10601)Stopień zarośnięcia stanowiska przez drzewa i krzewy poniżej 10%, dostępność bazy pokarmowej gąsienic (zagęszczenie rośliny żywicielskiej) poniżej 50 osobników
4.4Przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia)10651)Stopień zarośnięcia stanowiska przez drzewa i krzewy poniżej 10%, dostępność bazy pokarmowej gąsienic (zagęszczenie rośliny żywicielskiej) powyżej 50 osobników
4.5Pachnica dębowa (Osmoderma bamabita)10841)Powierzchnia ekosystemów leśnych pozbawionych bezpośredniej ingerencji ludzkiej na powierzchni powyżej 9000 ha
4.6Bogatek wspaniały (Buprestis splendens)10851)Powierzchnia ekosystemów leśnych pozbawionych bezpośredniej ingerencji ludzkiej na powierzchni powyżej 9000 ha
4.7Zgniotek cynobrowy (Cucujus cinnaberinus)10861)Powierzchnia ekosystemów leśnych pozbawionych bezpośredniej ingerencji ludzkiej na powierzchni powyżej 9000 ha
4.8Ponurek Schneidera (Boros schneideri)19201)Powierzchnia ekosystemów leśnych pozbawionych bezpośredniej ingerencji ludzkiej na powierzchni powyżej 9000 ha
4.9Rozmiazg kolweński (Pytho kolwensis)19251)Powierzchnia ekosystemów leśnych pozbawionych bezpośredniej ingerencji ludzkiej na powierzchni powyżej 9000 ha
4.10Konarek tajgowy (Phryganophilus ruficollis)40211)Powierzchnia ekosystemów leśnych pozbawionych bezpośredniej ingerencji ludzkiej na powierzchni powyżej 9000 ha
4.11Zagłębek bruzdkowany (Rhysodes sulcatus)40261)Powierzchnia ekosystemów leśnych pozbawionych bezpośredniej ingerencji ludzkiej na powierzchni powyżej 9000 ha
5Rośliny
5.1Leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum)14371)Powyżej 1000 pędów, powyżej 30% pędów generatywnych
5.2Sasanka otwarta (Pulsatilla patens)14771)Zachowanie istniejącego stanowiska
5.3Rzepik szczeciniasty (Agrimonia pilosa)19391)Powyżej 5 stanowisk

3. Określa się następujące wskaźniki właściwego stanu ochrony regularnie występujących, migrujących gatunków ptaków

Lp.Nazwa gatunkuKodWskaźnik właściwego stanu ochrony gatunku
Ptaki
1Słonka (Scolopax rusticola)A1552)Powyżej 25 par
2Samotnik (Tringa ochropus)A1652)Powyżej 25 par

Rozdział  7

OKREŚLENIE DZIAŁAŃ OCHRONNYCH NA OBSZARACH OCHRONY ŚCISŁEJ, CZYNNEJ I KRAJOBRAZOWEJ, Z PODANIEM RODZAJU, ZAKRESU I LOKALIZACJI TYCH DZIAŁAŃ ORAZ OKREŚLENIE DZIAŁAŃ OCHRONNYCH DLA UTRZYMANIA LUB ODTWORZENIA WŁAŚCIWEGO STANU OCHRONY PRZEDMIOTÓW OCHRONY ORAZ PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE ZA ICH REALIZACJĘ

I. Działania ochronne na obszarach ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej.

1. Działania ochronne na obszarach ochrony ścisłej obejmują:

1) monitoring stanu biotycznych i abiotycznych składników przyrody (ekosystemów);

2) rozpoznanie stanu i zagrożeń zasobów, tworów i składników przyrody;

3) pobieranie generatywnych i wegetatywnych części roślin, które przeniesione w inne miejsce mogą dać początek nowej roślinie (propagule) do hodowli ex situ i programów reintrodukcji gatunków;

4) ochronę przeciwpożarową polegającą na profilaktyce - zakaz wstępu na tereny leśne oraz patrole w okresie wysokiego zagrożenia pożarowego, ustawianie tablic informacyjnych;

5) utrzymanie drożności głównych dróg i szlaków w celu zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego i bezpieczeństwa osób przebywających na terenie Parku;

6) remonty infrastruktury turystycznej, informacyjnej i edukacyjnej związanej z udostępnieniem terenu;

7) ochronę przed nieuprawnioną penetracją ludzką i szkodnictwem;

8) minimalizację negatywnych skutków udostępniania obszaru Parku.

2. Działania ochronne na obszarach ochrony czynnej polegają na umożliwieniu przebiegu naturalnych procesów przyrodniczych, w tym procesów regeneracji, sukcesji i unaturalniania się ekosystemów zgodnie z przyjętymi założeniami i wyznaczonymi celami ochrony. Określa się następujące działania ochronne:

1) monitoring stanu przyrody, w tym zagrożeń w postaci czynników mogących powodować zaburzenie przebiegu procesów naturalnych lub zagrozić trwałości ekosystemów;

2) tworzenie banków nasion i banków genów ex situ oraz czystych kultur gatunków grzybów;

3) ochronę przed szkodami powodowanymi przez czynniki zewnętrzne i likwidację ich skutków;

4) spowalnianie i zatrzymywanie powierzchniowego odpływu wód w celu zwiększenia zdolności retencyjnych ekosystemów;

5) ochronę różnorodności gatunkowej (genetycznej) i międzygatunkowej w ekosystemach, w tym utrzymanie populacji gatunków roślin, grzybów i zwierząt rzadkich, dziko występujących, zagrożonych oraz wymagających zabiegów ochrony czynnej, występujących na obszarze Parku;

6) usuwanie gatunków inwazyjnych i obcych zagrażających przedmiotom ochrony;

7) ochronę przeciwpożarową;

8) ochronę przed szkodnictwem;

9) budowę i remont urządzeń turystycznych;

10) utrzymanie drożności dróg i szlaków turystycznych oraz konserwację znaków podziału powierzchniowego w celu zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego i bezpieczeństwa osób przebywających na terenie Parku;

11) minimalizację skutków udostępnienia obszaru;

12) ograniczanie liczebności gatunków stanowiących zagrożenie dla przedmiotów ochrony;

13) likwidację ogrodzeń upraw i młodników leśnych;

14) hamowanie sukcesji w ekosystemach nieleśnych przez usuwanie drzew i krzewów;

15) utrzymywanie nieleśnych zbiorowisk roślinnych przez wykaszanie lub wypas dostosowane do typu zbiorowisk roślinnych i biologicznych właściwości gatunków będących przedmiotem ochrony;

16) monitorowanie stanu wód powierzchniowych i gruntowych z uwzględnieniem ich cech (parametrów) hydromorfologicznych, fizykochemicznych i biologicznych;

17) eliminowanie źródeł zanieczyszczeń wód.

2.1. Działania ochronne na obszarach ochrony czynnej w stosunku do roślin, zwierząt i grzybów obejmują:

1) odtwarzanie siedlisk;

2) eliminowanie zagrożeń dla gatunków rzadkich i zagrożonych gatunków dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów;

3) monitoring liczebności populacji gatunków w przypadku żubra (Bison bonasus) - warunki monitoringu ujednolicone dla całego obszaru Puszczy Białowieskiej, w przypadku pozostałych gatunków - metodyka zgodna z wytycznymi Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, zwanego dalej "GIOŚ";

4) wspomaganie rozmnażania się roślin rzadkich i zagrożonych gatunków występujących w warunkach naturalnych;

5) ochrona gatunków ginących i zagrożonych wymarciem przez hodowlę ex situ;

6) pobieranie materiału rozmnożeniowego do przechowywania w bankach nasion i bankach genów;

7) zasilanie populacji żyjących na wolności przez wprowadzanie osobników z hodowli ex situ oraz przez wymianę osobników pomiędzy izolowanymi populacjami żyjącymi na wolności i hodowlami ex situ z zachowaniem profilaktyki w zakresie zapobiegania chorobom zakaźnym i pasożytniczym;

8) ochronę korytarzy ekologicznych umożliwiających migracje zwierząt, roślin i grzybów pomiędzy właściwymi im siedliskami obszaru Parku, jak również zapewniających połączenia przestrzenne z siedliskami położonymi poza obszarem Parku;

9) eliminowanie gatunków obcych zagrażających populacjom rodzimych gatunków;

10) podejmowanie działań na rzecz reintrodukcji gatunków, które ustąpiły z obszaru Parku, o ile zachowały się ich lokalne genotypy, a stan zachowania ich siedlisk daje nadzieję na ich trwały powrót;

11) utrzymywanie bazy pokarmowej zwierząt zagrożonych wymarciem i rzadko występujących.

2.2. Działania ochronne na obszarach ochrony czynnej w stosunku do przyrody nieożywionej obejmują:

1) unikanie działań mogących zaburzyć procesy glebowe;

2) eliminację skażeń gleb i wód i zapobieganie im.

2.3. Działania ochronne na obszarach ochrony czynnej w stosunku do walorów krajobrazowych obejmują:

1) usuwanie roślinności (wykaszanie, odkrzaczanie, wycinanie drzew) zasłaniającej osie i punkty widokowe oraz otwarcia widokowe;

2) dostosowanie infrastruktury turystycznej do lokalnych cech architektonicznych;

3) racjonalizację oznakowania turystycznego i edukacyjnego.

3. Działania ochronne na obszarach ochrony krajobrazowej obejmują:

1) przeciwdziałanie zarastaniu ekosystemów półnaturalnych i utrzymywanie zanikających, cennych zbiorowisk roślinnych;

2) prowadzenie zarybień w stawach w Parku Pałacowym gatunkami naturalnie na tym terenie występującymi (gatunki rodzime);

3) utrzymanie przejezdności dróg wewnętrznych;

4) spowalnianie odpływu wód powierzchniowych przez m.in. utrzymanie budowli piętrzącej i systemu mnichów przy zespole stawów w Parku Pałacowym;

5) ochronę walorów krajobrazu kulturowego i rewitalizację zabytkowego Parku Pałacowego;

6) ochronę gruntów rolnych przez zachowanie tradycyjnego i ekstensywnego sposobu ich użytkowania;

7) usuwanie gatunków obcych, z wyjątkiem gatunków roślin należących do zabytkowego założenia krajobrazowego Parku Pałacowego;

8) czynną ochronę zwierząt, grzybów i roślin;

9) budowę infrastruktury edukacyjnej, turystycznej i służącej zarządzaniu obszarem (administracyjnej);

10) utrzymanie pasa państwowej drogi granicznej Rzeczypospolitej Polskiej na obszarze Parku;

11) rozpoznawanie, monitorowanie i eliminowanie lub ograniczanie zagrożeń antropogenicznych, w szczególności urbanizacji, zanieczyszczenia powietrza, gleb i wód;

12) usuwanie drzew stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi przy szlakach turystycznych oraz usuwanie drzew stanowiących zagrożenie dla zwierząt w zagrodach ze zwierzętami;

13) prowadzenie hodowli restytucyjnej żubra (Bison bonasus) na podstawie charakterystyk genetycznych populacji - zapewnienie dobrostanu przez zabiegi agrotechniczne, profilaktykę weterynaryjną oraz pielęgnację zadrzewień w zagrodach;

14) prowadzenie hodowli i ekspozycji zwierząt w Rezerwacie Pokazowym Żubrów.

II. Rodzaj, zakres i lokalizacja działań ochronnych na obszarze Parku oraz określenie działań ochronnych dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony w części obszaru Natura 2000 PLC 200004 pokrywającej się z granicami Parku, ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich realizację

1. Rodzaj, zakres i lokalizacja działań ochronnych

1.1 Obszary objęte ochrona ścisłą

Lp.Rodzaj działańSposób wykonania i zakresLokalizacja działania
1Ochrona ekosystemów leśnych
1.1Utrzymanie i konserwacja stałych powierzchni służących do monitoringu zasobów przyrodniczych1. Konserwacja lub wymiana słupków i odnawianie innych oznaczeń powierzchni w terenie.

2. Inne działania - według potrzeb

Zgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 1
1.2Ochrona ekosystemów leśnych przed organizmami inwazyjnymi rozprzestrzenianymi przez odchody koni i z podawaną pasząStosowanie worków podogonowych na odchody (lub innych rozwiązań), jak również worków na paszęJak wyżej
1.3Oczyszczanie ekosystemów leśnych z odpadówZbiór i wywożenie odpadówJak wyżej
2Ochrona gatunków roślin, zwierząt i grzybów
2.1Monitorowanie liczebności populacji roślin i zwierzątTropienia i pędzenia zimowe (działania według potrzeb):

1) liczenia pędów/osobników na stałych powierzchniach próbnych;

2) prowadzenie rejestru obserwacji

Jak wyżej
2.2Rejestrowanie występowania wybranych grup gatunków roślin, zwierząt i grzybówInwentaryzacja prowadzona przez pracowników Służby Parku Narodowego i inne osoby po przeszkoleniu przez specjalistów od wybranych grup systematycznych - według potrzebJak wyżej
3Działania dotyczące infrastruktury
3.1Utrzymanie infrastruktury turystycznej i edukacyjnej związanej z zabezpieczeniem terenu i przedmiotów ochrony przed zniszczeniemRemonty i konserwacja bramy, kładek, mogiłek i krzyżyJak wyżej
3.2Utrzymanie szlaków i tras turystycznych1. Odnawianie oznakowania, bieżące remonty ścieżek i dróg.

2. Minimalizacja skutków antropopresji.

3. Inne działania - według potrzeb

Jak wyżej
3.3Utrzymanie i bieżące remonty drógRemonty nawierzchni dróg i rowów przydrożnych, remonty przepustów drogowychJak wyżej
3.4Usuwanie drzew połamanych, wywróconych, martwych oraz zawieszonych z tras turystycznych i drógPrzecinanie drzew blokujących przejazd i przejście na drogach i ścieżkach oraz ściąganie drzew zawieszonych i stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego:

1) pozostawianie biomasy drzew w ekosystemie do naturalnego rozkładu, z zastosowaniem narzędzi zapewniających jak najmniejszy wpływ na środowisko przyrodnicze;

2) inne działania - według potrzeb

Jak wyżej

1.2 Obszary objęte ochroną czynną

Lp.Rodzaj działań ochronnychSposób wykonania i zakresLokalizacja działania6)
1Ochrona ekosystemów leśnych
1.1Utrzymanie stanowisk leśnych gatunków roślin światłożądnych związanych z borami świeżymi:

1) tajęża jednostronna (Goodyera repens);

2) arnika górska (Arnica montana);

3) widłak goździsty (Lycopodium clavatum);

4) widlicz cyprysowaty(Diphasiastrum tristachyum)

1. Lokalne usuwanie młodego pokolenia drzew i krzewów oraz ich podrostu pochodzącego z sukcesji naturalnej, zacieniającego dno lasu oraz usuwanie darni i krzewinek w celu odsłaniania powierzchni gleby.

2. Zabiegi jednorazowe, w dowolnym okresie roku, wykonywane przy braku pokrywy śnieżnej.

3. Powtarzalność zabiegów - w miarę potrzeby, nie rzadziej niż raz na 5 lat.

4. Łączna powierzchnia zabiegów - 2,00 ha

Zgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 2
1.2Zachowanie stanowisk heliofitów związanych z dąbrowami świetlistymi, a zwłaszcza buławnika czerwonego (Cephalantera rubra)1. Przerzedzanie młodego pokolenia drzew i krzewów z usunięciem pozyskanej biomasy - w okresie od grudnia do marca, przy grubej pokrywie śnieżnej.

2. Powtarzanie zabiegu według potrzeb, nie rzadziej niż raz na 5 lat.

3. Powierzchnia objęta zabiegiem - 1,50 ha

Jak wyżej
1.3Likwidacja ogrodzeń młodnikówDemontaż ogrodzeń do 2015 r. wraz z wywiezieniem materiałów (siatek i części słupów)Obwody ochronne - Zamosze, Gruszki, Cupryki i Masiewo
1.4Ochrona ekosystemów przed pożaramiMechaniczne utrzymanie powierzchni pasa przeciwpożarowego w stanie bez pokrywy roślinnej na długości 3,5 kmOddziały - 399D, 400C, 400D, 401C, 401D, 401F
Ręczne utrzymanie powierzchni pasa przeciwpożarowego na długości 0,4 kmOddziały - 368Aj, 368Ak, 368Al, 110Ak
1.5Utrzymanie właściwego stanu technicznego miejsc czerpania wody do celów przeciwpożarowychUtrzymanie 3 punktów czerpania wody do celów przeciwpożarowych:

1) konserwacja podjazdów;

2) oczyszczanie brzegu z roślinności

Oddziały - 130Ch, 160Dg, 189Cc
1.6Utrzymanie sieci dróg służących do monitoringu i ochrony przeciwpożarowej lasuBieżące remonty nawierzchni, wykaszanie i odkrzaczanie poboczy i rowów drogowych, remonty przepustów na łącznej długości 73 km - według potrzebObwody ochronne - Zamosze, Gruszki, Cupryki i Masiewo
1.7Utrzymanie czytelności linii i znaków podziału powierzchniowegoOdnowienie i utrzymanie linii podziału powierzchniowegoZgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 2
1.8Utrzymanie i konserwacja stałych powierzchni służących do monitoringu zasobów przyrodniczych1. Konserwacja lub wymiana słupków i odnawianie innych oznaczeń powierzchni w terenie.

2. Inne działania - według potrzeb

Jak wyżej
1.9Ochrona ekosystemów przed sztucznymi barierami uniemożliwiającymi migrację zwierząt oraz wzmacnianie funkcji lokalnych korytarzy ekologicznych1. Demontaż ogrodzenia na długości 6 km wraz z wywiezieniem elementów konstrukcyjnych do 2017 r.

2. Sukcesywna likwidacja ogrodzenia w kierunku ze wschodu na zachód z pozostawieniem ogrodzenia na odcinkach około 150 m po obu stronach zabytkowej bramy

Granica Parku i Polany Białowieskiej
1.10Demontaż pozostałości płotu wewnątrz ParkuDemontaż i wywiezienie metalowych elementów na odcinku o długości 4 km na granicy obszaru ochrony ścisłejPołudniowa granica drzewostanów objętych ochroną ścisłą
1.11Oczyszczanie ekosystemów leśnych z odpadówZbiór i wywożenie odpadówZgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 2
2Ochrona lądowych ekosystemów nieleśnych
2.1Zachowanie zbiorowisk łąkowych różnorodnych pod względem gatunków oraz utrzymanie ekosystemów nieleśnych stanowiących bazę żerową dla dużych roślinożerców, ptaków i owadówKoszenie mechaniczne łąki raz w roku w okresie od czerwca do sierpnia z usunięciem pozyskanej biomasy lub ze złożeniem w brogi:

1) pozostawienie 10 - 20% niedokosów;

2) ewentualne lokalne (punktowe) równanie powierzchni łąk (ręczne lub mechaniczne przez włókowanie);

3) powierzchnia zabiegu - do 9,96 ha

Oddziały - 134Bg,

282Da, 339Dd, 159Dh, 190Ba, 253Ba, 339Bk,

Koszenie mechaniczne w terminie od czerwca do sierpnia z możliwością częściowego usunięcia pozyskanej biomasy:

1) jednorazowo w ciągu roku, jednak nie rzadziej niż raz na 2 lata;

2) ewentualne lokalne (punktowe) równanie powierzchni łąk (ręczne lub mechaniczne przez włókowanie);

3) łączna powierzchnia objęta zabiegiem - do 13,54 ha

Oddziały - 221Af, 339Db, 104Bg, 160Af, 104Aa, 130Ag, 130Cd, 253Da
Koszenie mechaniczne w terminie od czerwca do sierpnia, z możliwością częściowego usunięcia pozyskanej biomasy:

1) dwukrotnie w ciągu roku;

2) ewentualne lokalne (punktowe) równanie powierzchni łąk (ręczne lub mechaniczne przez włókowanie);

3) łączna powierzchnia objęta zabiegiem - do 0,43 ha

Oddział 193Bh
Koszenie mechaniczne łąki raz w roku w okresie od czerwca do sierpnia z usunięciem pozyskanej biomasy lub złożeniem w brogi:

1) ewentualne lokalne (punktowe) równanie powierzchni łąk (ręczne lub mechaniczne przez włókowanie);

2) pozostawienie 10 - 20% niedokosów;

3) powierzchnia zabiegu - do 46 ha (obejmuje powierzchnie zabiegów wyszczególnione dla siedlisk Natura 2000 - zbiorowisk 65101) niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) i 62301) bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie), w tym podtyp występujący na terenie Parku: niżowe murawy bliźniczkowe z rzędu Nardetalia

Oddziały - 398Gg, 398Gl, 398Gr, 399Da, 399Dc, 399Di, 399Dj, 399Dl, 399Dd, 399Dh, 399Dg, 400Cc, 400Cg, 400Ch, 400Cf, 400Ck, 400Cj, 400Cl, 400Co, 400Cn, 400Ci, 400Db, 400Dd, 400Dg, 401Cb, 401Ci, 401Ck, 401Cl, 401Cm
3Ochrona gatunków roślin, zwierząt i grzybów
3.1Utrzymanie miejsc rozrodu płazówPogłębianie o 20 - 40 cm centralnej części zbiorników wodnych będących najważniejszymi miejscami rozrodu płazów na terenie Parku:

1) częstotliwość pogłębiania - według potrzeb;

2) usuwanie drzew i krzewów odnawiających się na południowych i zachodnich brzegach zbiorników na obszarze objętym ochroną czynną

Oddziały - 399D, 400C, D, 401C
3.2Poprawa warunków środowiskowych miejsc rozrodu płazówPogłębienie, ukształtowanie dna i brzegów oraz połączenie ze sobą istniejących niewielkich zbiorników wodnych - 4 zbiorniki o powierzchni 35 - 100 m2 każdyOddziały - 403 a, b, c, 402Ab, c, d
3.3Utworzenie zimowisk dla płazówUsypanie kamiennych kopców oraz pozostawienie gałęzi i pni drzew w pobliżu miejsc rozrodu - do 14 zimowiskOddziały - 399Do, 403d
3.4Poprawa warunków bytowania gadówRęczne usuwanie krzewów i koszenie nasypów kolejki wąskotorowej raz na 3 - 5 lat, na wysokości 3 - 8 cm w okresie od lipca do września, na łącznej długości 11 kmOddziały - 158A, 158B, 159A, 159B, 160A, 160B, 161A, 161B, 106B, 106D, 131B, 131D, 162A, 162B, 163A, 163B, 164A, 164B, 165A, 165B, 166A, 166B
Ręczne oczyszczenie z roślin ruin leśniczówki Głuszec - co 5 latOddział 164Bg
3.5Zachowanie stanowiska widlicza cyprysowatego (Diphasiastrum tristachyum)Usuwanie młodych drzewek świerka (Picea abies) oraz innej roślinności zacieniającej stanowisko z usunięciem pozyskanej biomasy:

1) termin zabiegu w okresie od grudnia do marca, przy grubej pokrywie śnieżnej powtarzany w miarę potrzeb, jednak nie rzadziej niż raz na 5 lat;

2) powierzchnia zabiegu - 0,10 ha

Zgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 2
3.6Ochrona stanowisk storczyków (m.in. Epipactis atrorubens, Cephalantera rubra, Dactylorhiza incarnata)Ręczne usuwanie krzewów i koszenie stanowisk z usunięciem pozyskanej biomasyJak wyżej
3.7Ochrona stanowisk kosaćca syberyjskiego (Iris sibirica)Ręczne usuwanie krzewów i koszenie stanowisk z usunięciem pozyskanej biomasyJak wyżej
3.8Zachowanie stanowisk światłożądnych gatunków roślin na dawnych składnicach drewnaKoszenie mechaniczne w terminie od czerwca do sierpnia, z wywiezieniem pozyskanej biomasy:

1) jednorazowo w ciągu roku z dopuszczeniem koszenia raz na 2 lata;

2) łączna powierzchnia objęta zabiegiem - do 6,6 ha

Oddziały - 106Ba, 107Af, 130Dh, 131Cg, 132Dk, 133Ci, 135Dk, 134Dl, 135Cdx, 136Ci, 158Ba, 159Ai, 160Ba, 161Ag, 162Ba, 163Ad, 164Ba, 165Af, 165Ba, 166Ac, 166Bi, 189Ac, 189Ci, 282Ch, 313Ad
Koszenie mechaniczne w terminie od czerwca do sierpnia z możliwością częściowego usunięcia pozyskanej biomasy:

1) jednorazowo w ciągu roku z dopuszczeniem koszenia raz na 2 lata;

2) łączna powierzchnia objęta zabiegiem - do 1,36 ha

Oddziały - 221Ad, 313Cg
3.9Monitorowanie liczebności populacji roślin i zwierzątTropienia i pędzenia zimowe (działania według potrzeb):

1) liczenie pędów/osobników na stałych powierzchniach próbnych;

2) chwytanie w pułapki; prowadzenie rejestru obserwacji

Zgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 2
3.10Rejestrowanie występowania wybranych grup gatunków roślin, zwierząt i grzybów na obszarze ParkuInwentaryzacja prowadzona przez pracowników Parku i inne osoby po przeszkoleniu przez specjalistów od wybranych grup systematycznych - według potrzebJak wyżej
3.11Likwidacja pojedynczych egzemplarzy i stanowisk obcych gatunków roślinWycinanie drzew gatunków obcych oraz usuwanie ich odnowień:

1) wycinanie i karczowanie krzewów gatunków obcych;

2) ręczne wykaszanie i karczowanie bylin gatunków obcych;

3) wywiezienie pozyskanej biomasy;

4) usuwanie odnowień gatunków obcych w kolejnych latach;

5) łączna powierzchnia objęta zabiegami - 2,12 ha

Teren wokół osady

Dziedzinka, oddziały - 402Aa, 402Ab, 402Ac, 402Ad, 403a, 403b, 403c

3.12Rekultywacja nieeksploatowanego składowiska odpadów na uroczysku CegielniaRekultywacja obiektu na podstawie posiadanej dokumentacji technicznejOddział 399D
3.13Usuwanie gatunku obcego - klonu jawora (Acer pseudoplatanus)Jednorazowe, ręczne i mechaniczne wycięcie drzew w terminie od maja do września - w kolejnych latach kontrola obszaru Parku i sukcesywne usuwanie znalezionych drzew i pojawiającego się odnowienia - według potrzeb na powierzchni 0,51 haOddziały - 110Ah, 368Al, 398Gs
3.14Usuwanie gatunku obcego - klonu jesionolistnego (Acer negundo)Jednorazowe wycięcie drzew klonu jesionolistnego (Acer negundo) oraz usuwanie ich odnowienia w miesiącach od maja do września:

1) w kolejnych latach kontrola obszaru Parku i sukcesywne usuwanie pojawiającego się odnowienia - według potrzeb;

2) zebranie, wywiezienie i spalenie ewentualnych owocujących gałęzi;

3) łączna powierzchnia objęta zabiegami - 18,03 ha

Oddziały - 159Db, 159Dh, 190Ba, 221Ea, 253Da, 282Ba, 104Aa, Bg, 130Ag, Ch, g, 160Af
3.15Usuwanie gatunku obcego - winobluszczu (Partenocissus inserta)Sukcesywne ręczne i mechaniczne wycinanie i usuwanie korzeni:

1) w terminie od maja do września - według potrzeb;

2) kontrola obszaru Parku i usuwanie pojawiającego się odnowienia;

3) łączna powierzchnia objęta zabiegiem - 0,10 ha

Oddział 110Ba
3.16Usuwanie gatunku obcego - turzycy drżączkowatej (Carex brizoides)Przykrycie runa na okres minimum dwóch lat czarną folią ogrodniczą w miejscu występowania turzycy drżączkowatej (Carem brizoides) na powierzchni 0,10 ha, w razie utrzymywania się gatunku powtarzanie zbieguOddziały - 136Ca, 196Da
3.17Usuwanie gatunku obcego - niecierpka drobnokwiatowego (Impatiens parviflora)Ręczne koszenie i usuwanie roślin przed kwitnieniem lub w trakcie kwitnienia roślin. Zabieg należy powtarzać 2 - 3-krotnie w kolejnych latach do całkowitego usunięcia gatunku - łączna powierzchnia objęta zabiegiem - 1,37 haOddziały - 161Af, 368Al, 420Cc
3.18Redukcja liczebności obcego gatunku ssaka - norki amerykańskiej (Neovison vison)1. Przeprowadzanie dwukrotnie w ciągu roku dziesięciodniowych serii odłowów osobników w pułapki klatkowe rozstawiane co 500 - 1000 m wzdłuż brzegów rzek w terminie od października do listopada oraz od lutego do marca.

2. Eliminacja odławianych zwierząt poza obszarem Parku

Doliny rzek: Narewka, Przedzielna, Łutownia, Sirota, Braszcza
3.19Zachowanie zagrożonych gatunków roślin przez uprawę ex situZałożenie uprawy ex situ najbardziej zagrożonych gatunków roślin z nasion i organów wegetatywnych pozyskanych na obszarze Puszczy Białowieskiej - łączna powierzchnia upraw do 0,25 haOddziały - 402Ab, 402Ad
3.20Monitoring i usuwanie obcych gatunków zwierzątMonitoring pojawiania się gatunków obcych, monitoring ich wpływu na ekosystemy Parku, redukcja ich liczebności - według potrzebZgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 2
3.21Monitoring i usuwanie obcych gatunków roślin, w szczególności:

1) dąb czerwony (Quercus rubra);

2) dziki bez koralowy (Sambucus racemosa);

3) klon jawor (Acer pseudoplatanus);

4) klon jesionolistny (Acer negundo);

5) niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora);

6) świdośliwa Lamarcka (Amelanchier lamarckii);

7) turzyca drżączkowata (Carex brizoides);

8) winobluszcz zaroślowy (Partenocissus inserta);

9) niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera);

10) ligustr (Ligustrum vulgare);

11) łubin trwały (Lupinus polyphyllos),;

12) czeremcha amerykańska (Padus serotina);

13) rdestowiec (Reynourtia spp.);

14) róża pomarszczona (Rosa rugosa);

15) nawłocie (Solidago gigantea, S. canadensis);

16) tawuła nibywierzbolistna (Spiraea × pseudosalicifolia);

17) żywotnik olbrzymi (Thuja plicata)

1. Monitoring gatunków obcych - według potrzeb.

2. Ręczne i mechaniczne usuwanie pojedynczych egzemplarzy i stanowisk obcych gatunków

Jak wyżej
4Działania dotyczące infrastruktury
4.1Utrzymanie infrastruktury turystycznej i edukacyjnej związanej z zabezpieczeniem terenu i przedmiotów ochrony przed zniszczeniemBieżące remonty i konserwacja tablic informacyjnych, miejsc odpoczynku, zadaszeń, kładek, wież widokowych, platform obserwacyjnych, wiat, ławek, żywopłotów, miejsc ogniskowych i innych - według potrzebJak wyżej
4.2Utrzymanie szlaków i tras turystycznych1. Odnawianie oznakowania, bieżące remonty ścieżek i dróg.

2. Minimalizacja skutków antropopresji.

3. Inne działania - według potrzeb

Jak wyżej
4.3Utrzymanie i bieżące remonty dróg wewnętrznychRemonty nawierzchni dróg i rowów przydrożnych, remonty przepustów drogowychJak wyżej
4.4Utrzymanie punktów widokowych i osi widokowychWycinanie drzew, ręczne usuwanie krzewów i koszenie z usunięciem biomasy z przedpola wieży widokowej w dolinie rzeki Narewki na powierzchni do 1 haOddziały - 159Bf, 159Bj, 159Da, 159Db
4.5Usuwanie drzew połamanych, wywróconych, martwych oraz zwisających z tras turystycznych i dróg1. Przecinanie drzew blokujących przejazd i przejście na drogach i ścieżkach, usuwanie drzew zwisających i stwarzających zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego.

2. Częściowe zagospodarowanie biomasy wyłącznie z powierzchni szlaku lub powierzchni pasa drogowego - według potrzeb

Zgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 2

1.3 Obszary objęte ochroną krajobrazową

Lp.Rodzaj działań ochronnychSposób wykonania i zakresLokalizacja działania6)
1Ochrona ekosystemów leśnych
1.1Utrzymanie stanowisk leśnych gatunków roślin światłożądnych związanych z borami świeżymi:

1) tajęża jednostronna (Goodyera repens);

2) arnika górska (Arnica montana);

3) widłak goździsty (Lycopodium clavatum);

4) widlicz cyprysowaty (Diphasiastrum tristachyum)

1. Lokalne usuwanie młodego pokolenia drzew i krzewów oraz ich podrostu pochodzącego z sukcesji naturalnej, zacieniającego dno lasu oraz usuwanie darni i krzewinek w gniazdach w celu odsłaniania powierzchni gleby.

2. Zabiegi jednorazowe, w dowolnym okresie roku kalenarzowego, wykonywane przy braku pokrywy śnieżnej.

3. Powtarzalność zabiegów - w miarę potrzeby, nie rzadziej niż raz na 5 lat.

4. Łączna powierzchnia zabiegów - 2 ha

Zgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 3
1.2Zachowanie stanowisk światłożądnych gatunków roślin związanych z dąbrowami świetlistymi, a zwłaszcza buławnika czerwonego (Cephalantera rubra)1. Przerzedzanie młodego pokolenia drzew i krzewów z usunięciem pozyskanej biomasy - w okresie od grudnia do marca, przy grubej pokrywie śnieżnej.

2. Powtarzanie zabiegu według potrzeb, nie rzadziej niż raz na 5 lat.

3. Powierzchnia objęta zabiegiem - 1,5 ha

Jak wyżej
1.3Utrzymanie pasa państwowej drogi granicznej Rzeczypospolitej PolskiejObcinanie nisko rosnących gałęzi drzew, usunięcie młodych drzew i krzewów oraz drzew złamanych i wywróconych na odcinku 9,5 km (z częściowym zagospodarowaniem biomasy)Oddziały - 111Ah, 111Ca, 136Ba, 136Da, 166Ba, 166Da, 197Ba, 197Da, 229Ba, 229Da, 260Ba, 260Da, 261Ba, 290Ba, 320Ba, 320Da, 346Ba, 346Da, 375Ba
1.4Oczyszczanie ekosystemów leśnych z odpadówZbiór i wywożenie odpadówZgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 3
2Ochrona gatunków roślin, zwierząt i grzybów
2.1Utrzymanie miejsc rozrodu płazówPogłębianie o 20 - 40 cm centralnej części zbiorników wodnych będących najważniejszymi miejscami rozrodu płazów na obszarze Parku:

1) częstotliwość pogłębiania - według potrzeb;

2) usuwanie drzew i krzewów odnawiających się na południowych i zachodnich brzegach zbiorników na obszarze ochronny czynnej

Oddział 398
2.2Utworzenie zimowisk dla płazówUsypanie kamiennych kopców oraz pozostawienie gałęzi i pni drzew w pobliżu miejsc rozrodu - do 14 zimowiskOddział 398
2.3Poprawa warunków bytowania gadówUsuwanie nalotu drzew i krzewów wokół budynków osady Dziedzinka - co 3-5 latOddział 403d
2.4Ochrona stanowisk storczyków (m.in. Epipactis atrorubens, Cephalantera rubra, Dactylorhiza incarnata)Ręczne usuwanie krzewów i koszenie stanowisk z usunięciem pozyskanej biomasy - według potrzebZgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 3
2.5Monitorowanie liczebności populacji roślin i zwierzątTropienia i pędzenia zimowe (działania według potrzeb):

1) liczenia pędów/osobników na stałych powierzchniach próbnych;

2) chwytanie w pułapki;

3) prowadzenie rejestru obserwacji

Jak wyżej
2.6Rejestrowanie występowania na obszarze Parku wybranych grup gatunków roślin, zwierząt i grzybówInwentaryzacja prowadzona przez pracowników Parku i inne osoby, po przeszkoleniu przez specjalistów od wybranych grup systematycznych - według potrzebJak wyżej
2.7Zachowanie zagrożonych gatunków roślin przez uprawę ex situZałożenie uprawy ex situ najbardziej zagrożonych gatunków roślin z nasion i organów wegetatywnych pozyskanych na obszarze Puszczy Białowieskiej - łączna powierzchnia upraw do 0,25 haOddziały - 403d, 403f, 398
2.8Prowadzenie Ośrodka Rehabilitacji Zwierząt1. Tworzenie i utrzymanie infrastruktury: budynek, zagrody, zadaszenia, kojce, stanowisko do wykonywania zabiegów lekarsko-weterynaryjnych, stanowiska karmowe.

2. Profilaktyka i opieka lekarsko-weterynaryjna - według potrzeb

Ośrodek Hodowli Żubrów, oddziały - 425C, 425D, 450B
2.9Regulacja liczebności zwierząt w Rezerwacie Pokazowym ŻubrówRegulacja liczebności zwierząt nieobjętych ochroną gatunkową, utrzymywanych w niewoli - odłowy lub eliminacja według potrzeb ekspozycyjnych oraz wynikających z pojemności żywieniowej zagródOśrodek Hodowli Żubrów,

oddziały - 425C, 425D, 450B

2.10Likwidacja pojedynczych egzemplarzy i stanowisk obcych gatunków roślinWycinanie drzew gatunków obcych oraz

usuwanie ich odnowień:

1) wycinanie i karczowanie krzewów gatunków obcych,

2) ręczne wykaszanie i karczowanie bylin gatunków obcych,

3) wywiezienie pozyskanej biomasy,

4) usuwanie odnowień gatunków obcych w kolejnych latach,

5) łączna powierzchnia objęta zabiegami - 2,12 ha

Teren wokół osady

Dziedzinka, oddziały - 403d, 403f

2.11Redukcja liczebności obcego gatunku ssaka - norka amerykańska (Neovison vison)1. Przeprowadzanie dwukrotnie w ciągu roku dziesięciodniowych serii odłowów osobników w pułapki klatkowe w terminach od października do listopada oraz od lutego do marca, rozstawiane co 500-1000 m wzdłuż brzegów rzeki Narewki.

2. Eliminacja odławianych zwierząt poza terenem Parku

Dolina rzeki Narewka na obszarze ochrony krajobrazowej
2.12Monitoring i usuwanie obcych gatunków zwierzątMonitoring pojawiania się gatunków obcych i ich wpływu na ekosystemy Parku, redukcja liczebności populacji - według potrzebZgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 3
2.13Monitoring i usuwanie obcych

gatunków roślin, w szczególności:

1) dąb czerwony (Quercus rubra),

2) dziki bez koralowy (Sambucus racemosa);

3) klon jawor (Acer pseudoplatanus);

4) klon jesionolistny (Acer negundo);

5) niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora);

6) świdośliwa Lamarcka (Amelanchier lamarckii);

7) turzyca drżączkowata (Carex brizoides);

8) winobluszcz zaroślowy (Partenocissus inserta);

9) niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera);

10) ligustr (Ligustrum vulgare);

11) łubin trwały (Lupinus polyphyllos);

12) czeremcha amerykańska (Padus serotina);

13) rdestowiec (Reynourtia spp.);

14) róża pomarszczona (Rosa rugosa);

15) nawłocie (Solidago gigantea, S. canadensis);

16) tawuła nibywierzbolistna (Spiraea × pseudosalicifolia);

17) żywotnik olbrzymi (Thuja plicata)

1. Monitoring gatunków obcych - według potrzeb.

2. Ręczne i mechaniczne usuwanie pojedynczych egzemplarzy i stanowisk obcych gatunków

Jak wyżej
3Ochrona dziedzictwa kulturowego
3.1Rewitalizacja i utrzymanie założenia Parku PałacowegoMechaniczne koszenie łąk z usunięciem pozyskanej biomasy - łączna powierzchnia zabiegu do 12,65 haPark Pałacowy, oddziały 398a, 398b
Prowadzenie prac rewitalizacyjnychPark Pałacowy, oddział 398
Pielęgnacja kęp zadrzewień przez usuwanie martwych, zamierających, połamanych i wywróconych drzew oraz regulację zasięgu występowania gatunków krzewiastych - usuwanie spontanicznie pojawiających się odnowień drzew i krzewów - według potrzebPark Pałacowy, oddziały - 398a, 398m, 398n, 398p
Remont mostu i zadaszenia na grobliPark Pałacowy, oddział 398a, 398l
Rozbiórka starego ogrodzenia Parku Pałacowego i budowa nowego na odcinku 2,5 kmPark Pałacowy, oddział 398
Zabezpieczanie przed niszczeniem i remonty obiektów zabytkowych - według potrzebPark Pałacowy, oddziały - 398g, 398h, 398i, 398k
3.2Utrzymanie osady DziedzinkaBieżące remonty i zagospodarowanieOddział 403d, 403f
4Działania dotyczące infrastruktury Parku
4.1Utrzymanie infrastruktury turystycznej i edukacyjnej związanej z zabezpieczeniem terenu i przedmiotów ochrony przed zniszczeniemBieżące remonty i konserwacja tablic informacyjnych, miejsc odpoczynku, zadaszeń, kładek, wiat, ławek, żywopłotów, miejsc ogniskowych i innych - według potrzebZgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp. 3
4.2Utrzymanie szlaków i tras turystycznych1. Odnawianie oznakowania, bieżące remonty ścieżek i dróg.

2. Minimalizacja skutków antropopresji.

3. Inne działania według potrzeb

Jak wyżej
4.3Utrzymanie i bieżące remonty drógRemonty nawierzchni dróg i rowów przydrożnych, remonty przepustów drogowychJak wyżej
4.4Usuwanie połamanych, wywróconych i martwych drzewUsuwanie drzew stwarzających zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego oraz zdrowia i życia zwierząt utrzymywanych w niewoli:

1) przecinanie drzew blokujących drogi i szlaki komunikacyjne, leżących na ogrodzeniu Parku Pałacowego;

2) usunięcie biomasy - według potrzeb

Jak wyżej
4.5Zarybianie wspomagające skład ichtiofauny stawów Parku PałacowegoZarybianie narybkiem gatunków rodzimych pochodzących ze zlewni rzeki Narwi w zależności od potrzeb wynikających z dynamiki zmian jakościowych i ilościowych w populacjach rybOddział 398l

2. Działania ochronne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony - działania na części obszaru Natura 2000 PLC 200004 pokrywającej się z granicami Parku

Podmiotem odpowiedzialnym za realizację działań ochronnych jest dyrektor Parku jako sprawujący nadzór nad obszarem Natura 2000 na gruntach będących w użytkowaniu wieczystym Parku lub na podstawie porozumienia z właścicielem gruntu na gruntach niebędących w użytkowaniu wieczystym Parku.

Lp.Przedmiot ochronyDziałania ochronneLokalizacja6)
162301) - bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: niżowe murawy bliźniczkowe z rzędu NardetaliaUtrzymanie siedliska - wypas zwierząt gospodarskich lub koszenie mechaniczne łąki jednokrotnie w ciągu roku z dopuszczeniem koszenia raz na dwa lata, na powierzchni do 3,56 ha:

1) w terminie od lipca do sierpnia;

2) z częściowym zebraniem biomasy i wywiezieniem lub ze złożeniem w bróg na miejscu;

3) pozostawienie 10-20% niedokosów

Oddział 104Aa, 104Ah
265101) - łąki świeże (Arrhenatherion elatioris)Kształtowanie różnorodności gatunkowej zbiorowisk - koszenie mechaniczne łąki jednokrotnie w roku z dopuszczeniem koszenia raz na dwa lata na powierzchni do 14,2 ha:

1) w terminie od czerwca do sierpnia, z zebraniem i wywiezieniem biomasy lub ze złożeniem w bróg na miejscu;

2) ewentualne lokalne (punktowe) równanie powierzchni łąk (ręczne lub mechaniczne przez włókowanie);

3) pozostawienie 10-20% niedokosów

Oddziały - 398Gl, 398Gr, 399Dc, 399Dj, 399Dl
365101) - niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) i 62301) - murawy bliźniczkowe z rzędu NardetaliaKształtowanie bogatych gatunkowo zbiorowisk - koszenie mechaniczne łąki jednokrotnie w roku lub raz na dwa lata na powierzchni do 30 ha:

1) koszenia w terminie od czerwca do sierpnia z zebraniem i wywiezieniem biomasy lub ze złożeniem w bróg na miejscu, w przypadku muraw bliźniczkowych z częściowym zebraniem biomasy;

2) ewentualne lokalne (punktowe) równanie powierzchni łąk (ręczne lub mechaniczne przez włókowanie);

3) pozostawienie 10-20% niedokosów;

4) wykaszanie może być wspomagane wypasem zwierząt

Oddziały - 400Cc, 400Cg, 400Ck, 400Cn, 400Co, 400Dd, 400Db 400Dh, 401Ck, 401Cm
426471) - żubr (Bison bonasus)Zarządzanie populacją gatunku przez:

1) monitorowanie liczebności i stanu zdrowotnego zwierząt, obsługę stada wolnego, w tym profilaktyka i obsługa lekarsko-weterynaryjna, eliminację osobników chorych, według potrzeb;

2) łagodzenie sytuacji konfliktowych związanych z obecnością populacji:

a) odstraszanie (płoszenie), odławianie i przesiedlanie osobników uporczywie powodujących szkody lub wykazujących agresywność w stosunku do ludzi i zwierząt gospodarskich;

b) edukacja społeczeństwa w zakresie postępowania z osobnikami oraz rolników odnośnie do sposobów zapobiegania szkodom

Obwody ochronne

- Zamosze, Gruszki, Cupryki, Masiewo, Sierganowo i Dziedzinka

526471) - żubr (Bison bonasus)Utrzymanie i poprawa bazy pokarmowej gatunku - poprawa warunków żerowania, usuwanie krzewów i utrzymanie łąk, koszenie i zbiór roślin z łąk na siano i sianokiszonkę, dokarmianie zimowe, wykładanie soli w lizawkach - według potrzebObwody ochronne

- Zamosze, Gruszki, Cupryki, Masiewo, Sierganowo i Dziedzinka

626471) - żubr (Bison bonasus)Utrzymanie miejsc dokarmiania gatunku - porządkowanie i odkażanie miejsc dokarmiania, usuwanie niezjedzonych resztek paszy i nadmiaru odchodówObwody ochronne

Zamosze, Gruszki, Cupryki, Masiewo, Sierganowo i Dziedzinka

726471) - żubr (Bison bonasus)Prowadzenie hodowli restytucyjnej gatunku - remonty infrastruktury służącej hodowli żubra (Bison bonasus) (paśniki, odłownie, drogi, płoty, budynki oraz zabiegi hodowlane i agrotechniczne) - działania według potrzeb:

1) obsługa rezerwatów hodowlanych;

2) uprawa pastwisk z podsiewaniem rodzimych gatunków i odmian traw oraz nawożeniem wapnem magnezowym na powierzchni do 35 ha;

3) podsadzanie rodzimych gatunków drzew i krzewów;

4) utwardzanie stanowisk karmowych;

5) zabiegi lekarsko-weterynaryjne, poprawa komfortu bytowania zwierząt;

6) regulacja liczebności przez eliminacje i odłowy

Ośrodek Hodowli Żubrów, oddziały - 420B, 420C, 421A, 421B, 425C, 425D, 450B
826471) - żubr (Bison bonasus)Poprawa struktury genetycznej gatunku w hodowli zamkniętej - import i zasilanie populacji osobnikami o znanym rodowodzie, u których wykluczono występowanie chorób zakaźnych i pasożytów mogących stanowić zagrożenie dla żubrów z hodowli wolnej i zamkniętej z zachowaniem profilaktyki w zakresie zapobiegania chorobom zakaźnym i pasożytniczym - Ośrodek Hodowli Żubrów według potrzebOśrodek Hodowli Żubrów, oddziały - 420B, 420C, 421A, 421B, 425C, 425D, 450B
926471) - żubr (Bison bonasus)Poprawa struktury genetycznej gatunku osobników żyjących na wolności - zasilanie stada na wolności osobnikami urodzonymi w Ośrodku Hodowli Żubrów i sprowadzonymi z innych stad i ośrodków hodowlanych - według potrzebObwody ochronne - Zamosze, Gruszki, Cupryki i Masiewo
1010651) - przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia)Ochrona siedliska przez:

1) trwałe zablokowanie rowu odwadniającego w celu spowolnienia odpływu wód;

2) ręczne wykaszanie łąki jednokrotnie w ciągu roku lub raz na 2 lata - zabiegi według potrzeb:

a) termin zabiegów we wrześniu, z zebraniem i wywiezieniem pozyskanej biomasy;

b) konieczność lokalizowania przed koszeniem gniazd gąsienic Euphydryas aurinia;

c) usuwanie drzew i krzewów zasłaniających stanowisko

Zgodnie z podziałem w rozdziale 2 lp.2 i lp. 3
11Ochrona stanowiska gatunku 14371) - leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum)Usuwanie młodych drzew i krzewów w terminie od grudnia do marca, przy grubej pokrywie śnieżnej - według potrzeb:

1) powtarzanie w miarę potrzeby, jednak nie rzadziej niż raz na 5 lat;

2) powierzchnia objęta zabiegiem - 0,1 ha

Jak wyżej
12Ochrona stanowiska gatunku 14771) - sasanka otwarta (Pulsatilla patens)Ręczne wycinanie krzewów i koszenie stanowiska z usunięciem pozyskanej biomasy, punktowe prześwietlenie drzewostanu - według potrzebJak wyżej

Rozdział  8

SPOSOBY MONITORINGU REALIZACJI ZADAŃ OCHRONNYCH ORAZ ICH SKUTKÓW

Lp.Rodzaj działania ochronnegoSkutek realizacji działania ochronnego w latachSposób monitoringu
do 2020 r.do 2025 r.do 2030 r.źródło informacjiczęstotliwość zbierania informacji
1Utrzymanie co najmniej jednego płata siedliska 62301) - bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: niżowe murawy bliźniczkowe z rzędu Nardetalia o powierzchni co najmniej 0,05 ha w oddziale 104AaCo najmniej jeden płat siedliska 62301) - murawa bliźniczkowa z rzędu Nardetalia o powierzchni co najmniej 0,05 ha w oddziale 104AaSprawozdanie Służby Parku NarodowegoCo 3 lata
2Przyrost do 14,2 ha powierzchni dobrze wykształconych zbiorowisk 65101) - łąki świeże ze związku (Arrhenatherion elatioris) w oddziałach 398G, 399C, 399D10 ha siedlisk zbliżonych do właściwego stanu ochrony14,2 ha siedlisk zbliżonych do właściwego stanu ochronySprawozdanie Służby Parku NarodowegoCo 3 lata
3Wykształcenie mozaiki bogatych gatunkowo zbiorowisk 65101) - niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) o powierzchni co najmniej 30 ha, z co najmniej 0,02 ha płatem zbiorowiska 62301) - bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: niżowe murawy bliźniczkowe z rzędu Nardetalia w oddziałach 400C, 400D i 401C10 ha siedlisk zbliżonych do właściwego stanu ochrony20 ha siedlisk zbliżonych do właściwego stanu ochrony30 ha siedlisk zbliżonych do właściwego stanu ochronySprawozdanie Służby Parku NarodowegoCo 3 lata
4Utrzymywanie miejsc dokarmiania w stanie minimalizującym zagrożenia sanitarne w co najmniej 10 głównych ostojach zimowych gatunku 26471) - żubr (Bison bonasus) w oddziałach - 421, 339, 282, 253, 159, 160, 130, 162, 193, 111Utrzymywanie miejsc dokarmiania w stanie minimalizującym zagrożenia sanitarne w co najmniej 10 głównych ostojach zimowych gatunku 26472) - żubr (Bison bonasus),w oddziałach - 421, 339, 282, 253, 159, 160, 130, 162, 193, 111Sprawozdanie Służby Parku NarodowegoRaz w roku kalendarzowym
5Utrzymanie liczebności osobników gatunku 26471) - żubr (Bison bonasus) w niewoli na poziomie 30-40 osobników30-40 osobników30-40 osobników30-40 osobnikówSprawozdanie Służby Parku NarodowegoRaz w roku kalendarzowym
6Liczba osobników gatunku 26471) - żubr (Bison bonasus) przywożonych do Ośrodka Hodowli Żubrów030Sprawozdanie Służby Parku NarodowegoCo 5 lat
7Liczba osobników gatunku 26471) - żubr (Bison bonasus) planowana do wypuszczenia z Ośrodka Hodowli Żubrów do stada na wolności050Sprawozdanie Służby Parku NarodowegoCo 5 lat
8Wiosenne zalewanie siedliska 10651) - przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia)Powierzchnia wiosennego zalewania siedliska 10651) - przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia)Sprawozdanie Służby Parku NarodowegoNa wiosnę każdego roku
9Utrzymywanie siedliska 10651) - przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia) bez drzew i krzewów na powierzchni co najmniej 0,1 haSiedlisko 10651) - przeplatki aurinii (Euphydryas aurinia) utrzymywane bez drzew i krzewów na powierzchni co najmniej 0,1 haSprawozdanie Służby Parku NarodowegoCo 3 lata
10Utrzymanie liczebności osobników gatunku 14371) - leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum) na poziomie co najmniej 1000 pędów, w tym co najmniej 30% pędów generatywnychLiczebność osobników gatunku 14371) - leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum) na poziomie co najmniej 1000 pędów, w tym co najmniej 30% pędów generatywnychSprawozdanie Służby Parku NarodowegoRaz w roku kalendarzowym
11Utrzymanie co najmniej 1 stanowiska gatunku 14771) - sasanka otwarta (Pulsatilla patens)Co najmniej 1 stanowisko gatunku 14771) - sasanka otwarta

(Pulsatilla patens)

Sprawozdanie Służby Parku NarodowegoRaz w roku kalendarzowym

Rozdział  9

SPOSOBY MONITORINGU STANU OCHRONY SIEDLISK PRZYRODNICZYCH LUB GATUNKÓW ROŚLIN I ZWIERZĄT I ICH SIEDLISK BĘDĄCYCH PRZEDMIOTEM OCHRONY

1. Sposoby monitoringu stanu ochrony siedlisk przyrodniczych będących przedmiotami ochrony części obszaru Natura 2000 PLC 200004 pokrywającej się z granicami Parku
Sposób monitoringu
Lp.Przedmiot ochronyKodKontrolowany parametr / wskaźnik monitoringuRodzaj powierzchniCzęstotliwość kontroliMetoda i zakres monitoringu
1Bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: niżowe murawy bliźniczkowe z rzędu Nardetalia62301)Powierzchnia siedliska i liczba płatówEkosystemy nieleśne na ubogich glebach piaszczystychRaz do rokuZdjęcia fitosocjologiczne na stałych powierzchniach, analiza występowania rzadkich gatunków roślin oraz szacunkowa ocena ich liczebności w fitocenozach
Co 6 latKartowanie i ocena stanu zachowania muraw na stałych powierzchniach zgodnie z metodyką GIOŚ
2Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)65101)Powierzchnia ekstensywnie użytkowanych łąk świeżychEkosystemy nieleśne na siedliskach świeżychCo 6 latOcena stanu siedliska na stałych powierzchniach zgodnie z metodyką GIOŚ
3grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: grąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum)91701)Powierzchnia siedliskaEkosystemy leśne na żyznych siedliskach o różnym stopniu uwilgotnieniaCo 6 latMonitoring na stałych powierzchniach zgodnie z metodyką GIOŚ
4bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensobnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: bór sosnowy bagienny (Vaccinio uliginosi-Pinetum)91D01)Powierzchnia siedliskaEkosystemy leśne na torfach wysokichCo 6 latMonitoring na stałych powierzchniach zgodnie z metodyką GIOŚ
5bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensobnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: borealna świerczyna bagienna (Sphagno girgensohnii-Piceetum)91D01)Powierzchnia siedliskaEkosystemy leśne na torfach przejściowychCo 6 latMonitoring na stałych powierzchniach zgodnie z metodyką GIOŚ
6bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensobnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: subborealna brzezina bagienna (Betula pubescens-Thelypteris palustris)91D01)Powierzchnia siedliskaEkosystemy leśne na torfach przejściowychCo 6 latMonitoring na stałych powierzchniach zgodnie z metodyką GIOŚ
7łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe), w tym podtyp występujący na obszarze Parku: łęgi olszowo-jesionowe (Fraxino-Alnetum)91E01)Powierzchnia siedliskaEkosystemy leśne na glebach mineralnych, okresowo zalewanychCo 6 latMonitoring na stałych powierzchniach zgodnie z metodyką GIOŚ

2. Sposoby monitoringu stanu ochrony gatunków ptaków oraz gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk będących przedmiotem ochrony

Sposób monitoringu
Lp.Przedmiot ochronyKodWskaźnik monitoringuSiedliskoRodzaj powierzchniCzęstość kontroliLiczba kontroliTerminy kontroliMetoda i zakres monitoringu
III
1Bocian czarny (Ciconia nigra)A0302)Liczba zajętych gniazd oraz sukces lęgowyStare lasy grądowe i łęgowe, starodrzewiaObszar Parku wraz ze znanymi stanowiskamiRaz do roku2MajPierwsza połowa lipca1. Kontrola I - zajęcie gniazda.

2. Kontrola II - sukces lęgowy

2Trzmielojad (Pernis apivorus)A0722)Liczba zajętych rewirów oraz sukces lęgowy wyrażony liczbą gniazd z młodymiLasy liściasteZnane stanowiska oraz cały obszar ParkuCo 3 lata2CzerwiecLipiec - sierpień1. Kontrola I - liczba par wykazujących zachowania lęgowe.

2. Kontrola II - obserwacje par karmiących młode

3Siniak (Columba oenas)A2072)Liczba zajętych rewirówDrzewostany liściaste z dużym udziałem martwego drewnaLasy liściasteCo 3 lata21-15 kwietnia16 kwietnia -30 kwietniaWszystkie przypadki występowania siniaka (Columba oenas) i dzięcioła czarnego (Dryocopus martius) notowane na podstawie głosów godowych wydawanych przez samce
4Orlik krzykliwy (Aquila pomarina)A0892)Liczba zajętych rewirów oraz liczba par przystępujących do lęgówLasy ze starymi dużymi drzewami oraz sąsiadujące z lasami ekosystemy nieleśneObszar ParkuCo rok2Przełom kwietnia i majaMaj - lipiec1. Kontrola I - liczenie tokujących par (osobników wydających odgłosy godowe).

2. Kontrola II - obserwacje noszenia zdobyczy do gniazd

5Jarząbek (Bonasa bonasia)A1042)Liczba samcówLasy i bory o dobrze wykształconym wielogatunkowym podszyciuEkosystemy leśneCo 3 lata3Początek kwietnia-Liczenie samców reagujących na stymulację głosową na 3 transektach, w punktach obserwacyjnych rozmieszczonych co 500 m, reprezentatywnych dla zmienności siedliskowej ekosystemów leśnych
6Kropiatka (Porzana porzana)A1192)Liczba terytorialnych samcówNiewielkie, zarośnięte oczka wodne w dolinach rzecznychOtwarte doliny rzeczneCo 3 lata2Przełom kwietnia i majaPrzełom maja i czerwcaKontrolne liczenie samców reagujących na stymulację głosową na transektach rozmieszczonych wzdłuż doliny rzeki Narewki
7Derkacz (Crex crex)A1222)Liczba odzywających się samcówRozległe łąki i turzycowiskaEkosystemy nieleśne Parku pokryte roślinnością łąkowąCo 3 lata2Przełom maja i czerwcaKoniec czerwcaWieczorne liczenie terytorialnych samców odzywających się przy bezdeszczowej pogodzie
8Sóweczka (Glaucidium passerinum)A2172)Liczba terytorialnych samcówDojrzałe drzewostany z dużym udziałem świerka (Picea abies)Bory świeże i wilgotne, bory mieszane świeże i wilgotne, lasy mieszane z dużym udziałem starych świerków (Picea abies)Co 3 lata1Kwiecień-Liczenie tuż po zmierzchu lub przed świtem samców reagujących na stymulację głosową na transekcie biegnącym przez potencjalne siedliska sóweczki (Glaucidium passerinum). Punkty stymulacji głosowej co 500 m
9Włochatka (Aegolius funereus)A2232)Liczba terytorialnych samcówDojrzałe drzewostany z dużym udziałem świerka (Picea abies)Bory świeże, bory mieszane świeże, lasy mieszane świeże z dużym udziałem starych świerków (Picea abies)Co 3 lata225 marca - 10 kwietnia15-30 kwietniaLiczenie tuż po zmierzchu lub przed świtem samców reagujących na stymulację głosową na transekcie biegnącym przez potencjalne siedliska włochatki (Aegolius funereus). Punkty stymulacji głosowej co 500 m
10Lelek (Caprimulgus europaeus)A2242)Liczba terytorialnych samcówPolany i skraje borów świeżych i borów mieszanych świeżychOtwarte przestrzenie na siedliskach borowych i borów mieszanychCo 3 lata21-20 czerwca1-20 lipcaNocne liczenie samców reagujących na stymulację głosową na potencjalnych siedliskach lelka (Caprimulgus europaeus)
11Jarzębatka (Sylvia nisoria)A3072)Liczba terytorialnych samcówRozległe łąki i turzycowiskaEkosystemy nieleśne Parku pokryte roślinnością łąkową z zakrzaczeniamiCo 3 lata220-30 maja5-15 czerwiecLiczenie samców reagujących na stymulację głosową na transektach
12Dzięcioł zielonosiwy (Picus canus)A2342)Liczba samców wykazujących zachowania terytorialne, dostępność obumierających i martwych drzewDrzewostany liściaste z dużym udziałem martwego drewnaLasy liściasteCo 3 lata220 marca - 10 kwietnia10-30 kwiecieńLiczenie odzywających się samców i samców reagujących na stymulację głosową na 3 transektach przechodzących przez obszar Parku, punkty stymulacji głosowej co 500 m. Szacowanie liczby martwych i zamierających drzew w miejscach liczenia ptaków
13Dzięcioł czarny (Dryocopus martius)A2362)Liczba samców wykazujących zachowania terytorialne, dostępność obumierających i martwych drzewDrzewostany liściaste z dużym udziałem martwych drzewLasy liściasteCo 3 lata220 marca-10 kwietnia10-30 kwietniaLiczenie bębniących lub odzywających się samców i samców reagujących na stymulację głosową na 3 transektach przechodzących przez obszar Parku w punktach stymulacji głosowej rozmieszczonych co 500 m. Szacowanie udziału martwych i zamierających drzew w miejscach liczenia ptaków
14Dzięcioł średni (Dendrocopos medius)A2382)Liczba gniazdujących ptakówDrzewostany z udziałem starych dębów (Quercus robur, Quercus petrae)Ekosystemy leśneCo 3 lata5-8Kwiecień-Szacowanie liczebności gatunku metodą kartograficzną przez zaznaczanie na planie powierzchni miejsc wołania samców i głosów ptaków podczas kilku (5-8) cotygodniowych kontroli na 20-25 ha powierzchniach próbnych obejmujących grądy, łęgi, olsy, bory
15Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos)A2392)Liczba samców wykazujących zachowania terytorialne, dostępność obumierających i martwych drzewDrzewostany liściaste z dużym udziałem martwego drewnaLasy liściasteCo 3 lata1Druga połowa marca / pierwsza połowa kwietnia-Liczenie bębniących lub odzywających się samców i samców reagujących na stymulację głosową na 3 transektach przechodzących przez obszar całego Parku, punkty stymulacji głosowej co 500 m. Szacowanie liczby martwych i zamierających drzew w miejscach liczenia ptaków
16Dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus)A2412)Liczba samców wykazujących zachowania terytorialne, dostępność obumierających i martwych świerków (Picea abies)Drzewostany z udziałem świerka (Picea abies)Ekosystemy leśne ParkuCo 3 lata2Kwiecień-Liczenie bębniących lub odzywających się samców i samców reagujących na stymulację głosową na 3 transektach przechodzących przez obszar całego Parku; punkty stymulacji głosowej rozmieszczone co 500 m. Szacowanie udziału martwych świerków w miejscach liczenia ptaków
17Muchołówka mała (Ficedula parva)A3202)Liczba gniazdujących parDrzewostany z dużym udziałem drzew z dziuplamiEkosystemy leśneRaz do roku5-8Koniec maja - czerwiec-Szacowanie liczebności gatunku metodą kartograficzną, zaznaczanie na planie powierzchni miejsc śpiewu samców podczas kilku (5-8) cotygodniowych kontroli na 20-25 ha powierzchni próbnych obejmujących grądy, łęgi, olsy, bory
18Muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis)A3212)Liczba

gniazdujących par

Drzewostany z dużym udziałem drzew z dziuplamiEkosystemy leśneRaz do roku5-8Maj-Szacowanie liczebności gatunku metodą kartograficzną, zaznaczanie na planie powierzchni miejsc śpiewu samców i lokalizacji gniazd podczas kilku (5-8) cotygodniowych kontroli na 20-25 ha powierzchniach próbnych obejmujących grądy, łęgi, olsy, bory
19Gąsiorek (Lanius collurio)A3382)Liczba parRozległe łąki i turzycowiskaEkosystemy nieleśne Parku pokryte roślinnością łąkową z zakrzaczeniamiCo 3 lata3Druga połowa maja i koniec majaDruga połowa czerwcaLiczenie par lęgowych
20Słonka (Scopolax rusticola)A1552)Liczba tokujących samcówSkraje olsów i grądów niskichCo 6 lat1Maj-Liczenie tokujących samców tuż po zmierzchu
21Samotnik (Tringa ochropus)A1652)Liczba gniazdujących parWilgotne i zalewane ekosystemy leśneOlsy, łęgi, grądy niskieCo 6 lat1Przełom maja i czerwca-Liczenie gniazdujących par na transektach przecinających potencjalne siedliska
22Mopek (Barbastella barbastellus)13081)Liczba zimujących osobnikówPiwniceZnane i potencjalne miejsca zimowaniaRaz do roku1Zima-Kontrola liczebności w wytypowanych schronieniach, określanie stopnia ich dostępności, zabezpieczenia przed niepokojeniem i kontrola warunków mikroklimatycznych panujących w tych zimowiskach
23Bóbr europejski (Castor fiber)13371)Liczba rodzinCieki wodneObszar ParkuRaz do roku1Październik - listopad-Inwentaryzacja magazynów pokarmu, nor i żeremi bobrów
24Wilk (Canis lupus)13521)Liczba osobnikówEkosystemy leśne i nieleśneObszar ParkuRaz do roku1Zima-Inwentaryzacja stanu liczebności populacji przez liczenie tropów na śniegu i obserwacje zwierząt
25Wydra (Lutra lutra)13551)Liczba osobnikówDoliny cieków wodnychObszar ParkuCo 3 lata1Zima-Inwentaryzacja stanu liczebności populacji przez liczenie tropów na śniegu
26Ryś (Lynx lynx)13611)Liczba osobnikówEkosystemy leśneObszar ParkuRaz do roku2Cały rokZima1. Kontrola I - notowanie obserwacji zwierząt.

2. Kontrola II - zimowe tropienia

27Żubr (Bison bonasus)26471)Liczebność populacji, stan zdrowia i kondycji osobnikówEkosystemy leśne i nieleśneObszar ParkuRaz do roku1Zima1. Liczenie przy miejscach dokarmiania z uwzględnieniem osobników niekorzystających z dokarmiania.

2. Sekcje weterynaryjne eliminowanych i padłych osobników oraz ocena ekstensywności i intensywności inwazji pasożytniczych

28Traszka grzebieniasta (Triturus cristatus)11661)Liczba obserwowanych osobników dorosłych/larwPłytkie zbiorniki wodneZbiorniki wodneRaz do roku2Pierwsza połowa czerwcaDruga połowa lipcaLiczenie larw i młodych osobników

w zbiornikach wodnych poprzedzone odłowem w siatkę

29Poczwarówka zwężona (Vertigo angustior)10141)Zagęszczenie osobników na metr kwadratowy stanowiskaNieużytkowane, dobrze uwodnione turzycowiskaTurzycowiska z turzycami wielkokępkowymiRaz do roku1Czerwiec-Liczenie osobników na stanowisku na losowo wybranych powierzchniach próbnych
30Poczwarówka jajowata (Vertigo moulinsiana)10161)Zagęszczenie osobników na metr kwadratowy stanowiskaNieużytkowane dobrze uwodnione turzycowiskaTurzycowiska z turzycami wielkokępkowymiRaz do roku1Czerwiec-Liczenie osobników na stanowisku na losowo wybranych powierzchniach próbnych
31Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar)10601)Liczba osobników dorosłych obserwowanych na transekcieWilgotne łąki ze szczawiem (Rumex sp.)Wilgotne łąki, torfowiska niskieRaz do roku2CzerwiecLipiecZgodnie z wytycznymi dla monitoringu opracowywanymi przez GIOŚ
32Przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia)10651)Liczba osobników dorosłych na stanowisku, liczba gniazd gąsienic na stanowiskuZmiennowilgotne łąki z czarcikęsem łąkowym (Succisa pratense)Zmiennowilgotne ekstensywnie użytkowane łąkiRaz do roku2CzerwiecWrzesień1. Liczenie osobników dorosłych na stanowisku w czerwcu.

2. Wyszukiwanie i liczenie gniazd larw we wrześniu

33Pachnica dębowa (Osmoderma bamabita)10841)Liczba zasiedlonych drzewStare drzewa liściaste z dziuplami z dobrze rozwiniętymi próchnowiskamiStare lasy liściaste z drzewami z dziuplamiCo 3 lata1Lipiec - sierpień-Liczenie zasiedlonych drzew na podstawie obecności odchodów larw - 2 powtórzenia co 1-2 tygodnie
34Bogatek wspaniały (Buprestis splendens)10851)Liczba obserwowanych osobników dorosłych, areał zajęty przez stare drzewostany sosnowe1. Stare sosny (Pinus sylvestris), często z martwicą boczną.

2. Posusz sosnowy

Stare bory sosnoweCo 6 lat1Czerwiec - lipiec-1. Zbieranie danych o występowaniu postaci dorosłych.

2. Sprawdzanie strychów i innych pomieszczeń z drewnianą konstrukcją.

3. Bieżący monitoring areału starych drzewostanów sosnowych

35Zgniotek cynobrowy (Cucujus cinnaberinus)10861)Liczba obserwowanych osobników dorosłych i larw, ilość martwych drzew stojących i powalonychMartwe dęby (Quercus robur, Quercus petrae), klony (Acer platanoides), wierzby iwy (Salix caprea), jesiony (Fraxinus excelsior), wiązy (Ulmus sp.), sosny (Pinus sylvestris) z korąStare wilgotne lasy liściaste i mieszane o dużej ilości martwego drewnaCo 6 lat1W okresie wegetacyjnym-1. Zbieranie danych o występowaniu postaci dorosłych.

2. Inwentaryzacja ilości martwego drewna

36Ponurek Schneidera (Boros schneideri)19201)Liczba obserwowanych osobników dorosłych i larw, liczba starych obumierających i martwych sosen (Pinus sylvestris), dębów (Quercus robur, Quercus petrae), świerków (Picea abies), olch (Alnus glutinosa)Martwe stare sosny (Pinus sylvestris), dęby (Quercus robur, Quercus petrae), świerki (Picea abies) i olchy (Alnus glutinosa) w korzeStare bory świeże, bory wilgotne, bory mieszane świeże oraz wilgotne lasy liściaste o dużej ilości martwego drewnaCo 6 lat1W okresie wegetacyjnym-1. Zbieranie danych o występowaniu postaci dorosłych.

2. Inwentaryzacja ilości martwego drewna

37Rozmiazg kolweński (Pytho kolwensis)19251)Liczba obserwowanych osobników dorosłych, liczba martwych, leżących grubych świerkówGrube martwe świerki (Picea abies) w wilgotnych lasach liściastych i łęgowychStare lasy liściaste i łęgi z grubymi martwymi świerkami (Picea abies)Co 6 lat1--1. Zbieranie danych o występowaniu postaci dorosłych.

2. Inwentaryzacja ilości martwego drewna świerkowego

38Konarek tajgowy (Phryganophilus ruficollis)40211)Liczba obserwowanych osobników dorosłych, ilość martwego drewna świerków (Picea abies), brzóz (Betula sp.) i dębów (Quercus robur, Quercus petrae) w zaawansowanym stopniu rozkładuMartwe drewno świerków (Picea abies), brzóz (Betula sp.) i dębów (Quercus robur, Quercus petrae) poprzerastane grzybnią grzybów powodującą białą zgniliznęStare lasy liściaste i mieszane o dużej ilości martwego drewnaCo 3 lata1--1. Zbieranie danych o występowaniu postaci dorosłych.

2. Inwentaryzacja ilości martwego drewna

39Zagłębek bruzdkowany (Rhysodes sulcatus)40261)Liczba obserwowanych osobników dorosłych, ilość martwych stojących i powalonych drzewMartwe osiki (Populus tremula), świerki (Picea abies), brzozy (Betula sp.), dęby (Quercus robur, Quercus petrae) i klony (Acer platanoides)Lasy liściaste i mieszaneCo 3 lata1--1. Zbieranie danych o występowaniu postaci dorosłych.

2. Inwentaryzacja ilości martwego drewna

40Leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum)14371)Liczba stanowisk, liczba pędów ogółem i liczba pędów generatywnychnasłonecznione obrzeża lasów mieszanych i borówLasy mieszane i boryRaz do roku1Maj-1. Wyszukiwanie nowych stanowisk.

2. Liczenie całkowitej liczby pędów i liczby pędów kwitnących

41Sasanka otwarta (Pulsatilla patens)14771)Liczba stanowisk, liczba pędów ogółem i liczba pędów generatywnychObrzeża borów świeżych, miejsca silnie nasłonecznioneBory świeże o niskim zwarciu drzewostanuRaz do roku1Kwiecień-1. Wyszukiwanie nowych stanowisk.

2. Liczenie całkowitej liczby pędów i liczby pędów kwitnących

42Rzepik szczeciniasty (Agrimonia pilosa)19391)Liczba stanowisk, liczba pędów ogółem i liczba pędów generatywnychWilgotne przydroża, obrzeża grądów niskich i łęgów jesionowo-olszowychLasy liściaste i lasy mieszaneRaz do roku1Czerwiec - lipiec-1. Wyszukiwanie nowych stanowisk.

2. Liczenie całkowitej liczby pędów i liczby pędów kwitnących

Rozdział  10

OBSZARY I MIEJSCA UDOSTĘPNIANE DLA CELÓW EDUKACYJNYCH, TURYSTYCZNYCH, REKREACYJNYCH, AMATORSKIEGO POŁOWU RYB ORAZ SPOSOBY ICH UDOSTĘPNIANIA

1. Obszary i miejsca udostępniane dla celów edukacyjnych
Lp.Obszary i miejsca udostępniane6)Sposoby udostępnianiaMaksymalna liczba osób mogących przebywać jednocześnie w jednym miejscu
1Wystawy w Muzeum Przyrodniczo-Leśnym, Park Pałacowy (oddział 398i)Indywidualnie, grupowo1. Wystawa stała 200.

2. Inne wystawy 100

2Sala audiowizualna, Park Pałacowy (oddział 398i)Indywidualnie, grupowo200
3Ośrodek Edukacji Przyrodniczej, Park Pałacowy (oddział 398h)Indywidualnie, grupowo120
4Ośrodek Edukacji Przyrodniczej, edukacyjny plac zabaw, Park Pałacowy (oddział 398h)Indywidualnie, grupowo100
5Budynek dawnych stajni kozackich, Park Pałacowy (oddział 398h)Indywidualnie, grupowo300
6Park Pałacowy (oddział 398)Indywidualnie lub grupowoBez limitu
7Rezerwat Pokazowy Żubrów (oddział 425C)Indywidualnie, grupowo300
8Stanowisko edukacyjne kolejki wąskotorowej "Uroczysko Głuszec" (oddział 135Cdx)Indywidualnie, grupowo200
9Obszar ochrony czynnej1. Indywidualnie.

2. Grupowo pod opieką edukatora lub przewodnika

300
10Obszar ochrony ścisłejGrupowo pod opieką edukatora lub przewodnika200

2. Obszary i miejsca udostępniane dla celów turystycznych

Lp.Obszary i miejsca udostępniane6)Sposoby udostępnianiaMaksymalna liczba osób mogących przebywać jednocześnie w jednym miejscu
1Wystawy w Muzeum Przyrodniczo-Leśnym, Park Pałacowy (oddział 398i)Indywidualnie, grupowo1. Stała wystawa 200.

2. Inne wystawy 100

2Ośrodek Edukacji Przyrodniczej, Park Pałacowy (oddział 398h)Indywidualnie lub grupowo100
3Parkingi w oddziałach - 110Aa, 111AdParkingi dla samochodów osobowych i autobusów100
4Parking w oddziale 158BaParking dla samochodów osobowych i autobusów150
5Punkt Informacji Turystycznej w Parku PałacowymIndywidualnie50
6Park Pałacowy (oddział 398)Indywidualnie lub grupowoBez limitu
7Osada Zwierzyniec, oddział 420CxIndywidualnie lub grupowo150
8Rezerwat Pokazowy Żubrów (oddziały 425CD, 450B)Indywidualnie lub grupowoBez limitu
9Wieża widokowa wraz z urządzeniami obsługi ruchu turystycznego (oddziały 399D, 253D)Indywidualnie lub grupowo100

3. Obszary i miejsca udostępniane dla celów rekreacyjnych

Lp.Obszary i miejsca udostępniane6)Sposoby udostępnianiaMaksymalna liczba osób mogących przebywać jednocześnie w jednym miejscu
1Park Pałacowy (oddział 398)Indywidualnie lub grupowo1000
2Ośrodek Edukacji Przyrodniczej, plac zabaw dla dzieci, Park Pałacowy (oddział 398h)Indywidualnie lub grupowo100
3Obiekt turystyczny "Filipówka" (oddział 368Al)Miejsce odpoczynku150
4Obiekt turystyczny "Zamosze" (oddział 110Ak)Miejsce odpoczynku100
5Stawy w Parku Pałacowym (oddział 398l)Łódki wiosłowe stylizowane na przełom XIX i XX wieku, konstrukcja uzgodniona z wojewódzkim konserwatorem zabytków20

4. Obszary i miejsca udostępniane dla celów amatorskiego połowu ryb

Lp.Obszary i miejsca udostępniane6)Sposoby udostępnianiaMaksymalna liczba osób mogących przebywać jednocześnie w jednym miejscu
1Stawy w Parku Pałacowym, oddział 398l1. Połów wędką z brzegu

2. Połów bez zanęcania ryb

50
2Rzeka Narewka w granicach Parku Pałacowego, oddziały 398a, 398p1. Połów wędką z brzegu

2. Połów bez zanęcania ryb

50

Rozdział  11

MIEJSCA, W KTÓRYCH MOŻE BYĆ PROWADZONA DZIAŁALNOŚĆ HANDLOWA I ROLNICZA

1. Wykaz miejsc, w których może być prowadzona działalność handlowa
Lp.Miejsce udostępnianeLokalizacja6)
1Muzeum Przyrodniczo-Leśne, Park PałacowyOddział 398i
2Pokoje gościnne Parku, Park PałacowyOddział 398i
3Budynek dawnych stajni kozackich, Park PałacowyOddział 398h
4Punkt Informacji Turystycznej, Park PałacowyOddział 398a
5Brama Carska, Park PałacowyOddział 398h
6Wejmutka, Park PałacowyOddział 398p
7Rezerwat Pokazowy ŻubrówOddział 425C

2. Wykaz miejsc, w których może być prowadzona działalność rolnicza

Lp.Miejsce udostępniane6)
1Oddział 110Aa, 110Af, 110Al, 111Ai, 111Aj, 111Al - ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk
2Oddział 420Co, 420Cp, 420Cr, 420Ct, 420Cw - ekstensywne użytkowanie gruntów ornych, łąk i pastwisk
3Park Pałacowy, oddział 398a - jedna pasieka o wielkości do 20 rodzin pszczelich
4Osada Zwierzyniec, oddział 420Co, 420Cp, 420Cr, 420Ct, 420Cw, 420Cx - jedna pasieka o wielkości do 20 rodzin pszczelich
5Obszar ochrony czynnej - wszystkie oddziały - pasieki o wielkości do 10 uli, ustawione w odległości co najmniej 2 km w linii prostej od siebie i nie mniej niż 1 km od granicy obszaru ochrony ścisłej, łącznie do 60 uli na obszarze ochrony czynnej

Rozdział  12

USTALENIA DO STUDIÓW UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMIN, MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO, DOTYCZĄCE ELIMINACJI LUB OGRANICZANIA ZAGROŻEŃ WEWNĘTRZNYCH LUB ZEWNĘTRZNYCH ORAZ WSKAZANIA NIEZBĘDNE DO UTRZYMANIA LUB ODTWORZENIA WŁAŚCIWEGO STANU OCHRONY SIEDLISK PRZYRODNICZYCH ORAZ GATUNKÓW ROŚLIN I ZWIERZĄT, DLA KTÓRYCH OCHRONY WYZNACZONO OBSZAR SPECJALNEJ OCHRONY PTAKÓW (KOD OBSZARU PLC 200004)

Określa się następujące ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin Białowieża i Narewka, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planu zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego, dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zewnętrznych:

1) w zakresie utrzymania niezbędnych korytarzy ekologicznych łączących Park z obszarem Natura 2000, jak również obu tych obszarów z dalszym otoczeniem w układzie ponadregionalnych powiązań ekologicznych, proponuje się następujące ustalenia:

a) wyznaczenie korytarzy ekologicznych o znaczeniu lokalnym:

- Białowieża - korytarz północny, południowy i zachodni (na zachód i północ od Parku Pałacowego i na północ od linii ulicy Żubrowej, na wschód od linii ulicy Puszczańskiej i na północ od linii ulicy Kamienne Bagno i Drogi Browskiej (korytarz ekologiczny Białowieża - korytarz północny nr I), na wschód i południe od linii ulicy Olgi Gabiec oraz Grudkowskiej oraz ulic Południowej i Polnej z wyłączeniem pasa terenu o szerokości 100 m wzdłuż tych dróg, w kierunku na południe i wschód od miejscowości Podolany II (korytarz ekologiczny Białowieża - korytarz południowy nr II); w odległości 150 m na wschód od granicy kompleksu leśnego leżącego między ulicami Zastawa i Krzyże (korytarz ekologiczny Białowieża - korytarz wschodni nr III)),

- Pogorzelce - korytarz północny i południowy (na terenach po obu stronach drogi nr 1651B w pasie między pasem drogowym a granicą Parku w północnej części polany, a na południe od pasa drogowego do zwartej granicy lasu (korytarze ekologiczne Pogorzelce - korytarz północny nr IV i korytarz południowy nr V); na terenie wsi Pogorzelce z wyłączeniem pasa o szerokości 75 m po obu stronach drogi),

- Masiewo - korytarz wschodni i zachodni (na terenie Polany Masiewskiej w odległości od 200 m po obu stronach drogi nr 1654B wraz z pasem o szerokości 100 m od północnej granicy Parku (korytarze ekologiczne Masiewo: korytarz wschodni nr VI i zachodni nr VII)).

Mapę obrazującą przebieg korytarzy ekologicznych o znaczeniu lokalnym przedstawiono na rysunku 1.

b) utworzenie korytarzy ekologicznych łączących Puszczę Białowieską z Puszczą Knyszyńską z przecięciem doliny rzeki Narwi pomiędzy zbiornikiem wodnym Siemianówka a granicą Rzeczypospolitej Polskiej oraz z przecięciem doliny rzeki Narwi na wysokości Puszczy Ladzkiej,

c) utworzenie korytarza ekologicznego łączącego Puszczę Białowieską z Puszczą Mielnicką,

d) zaleca się projektowanie nowych oraz dążenie do remontowania istniejących obiektów infrastruktury komunikacyjnej umożliwiających migrację płazów;

2) w zakresie stosunków wodnych i gospodarowania wodami - proponuje się utrzymanie poboru wód w ich ujęciach dla gminn na poziomie zabezpieczającym odtwarzanie zasobów wód podziemnych;

3) w zakresie gospodarki rolnej i leśnej proponuje się:

a) wyłączenie z zalesiania gruntów w gminie Białowieża i utrzymanie ekstensywnej gospodarki rolnej lub łąkarskiej na działkach ewidencyjnych położonych po obu stronach drogi relacji Park Pałacowy - główna część Obwodu Ochronnego Sierganowo (do zabytkowej bramy) w pasie o szerokości 400 m z każdej strony,

b) promowanie na terenie województwa podlaskiego hodowli żubra (Bison bonasus);

4) wskazania w zakresie szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz niezbędnych ograniczeń w ich użytkowaniu proponuje się:

a) w gminie Narewka dopuszczenie zabudowy na terenie sołectwa Stare Masiewo w pasach o szerokości 200 m po obu stronach drogi nr 1654B z wyłączeniem pasa o szerokości 100 m od północnej granicy Parku,

b) wyłączenie w gminie Białowieża spod zabudowy, w tym również spod zabudowy zagrodowej, terenów położonych na zachód od Parku Pałacowego i na północ od linii ulicy Żubrowej i Paczoskiego, na wschód od linii ulicy Puszczańskiej i na północ od linii ulicy Kamienne Bagno i Drogi Browskiej,

c) wyłączenie w gminie Białowieża spod zabudowy, w tym również spod zabudowy zagrodowej, terenów położonych pomiędzy rzeką Narewką a drogą Białowieża - Pogorzelce,

d) ochronę przed zabudową i zalesieniem głównych osi widokowych na dolinę rzeki Narewki i obszar ochrony ścisłej (na przedpolu Parku) w rejonie drogi relacji Białowieża - Pogorzelce; ochrona przed zabudową i zalesieniem punktu widokowego na obszar ochrony ścisłej Parku z północno-zachodniego narożnika Parku Pałacowego w Białowieży oraz głównych osi widokowych na północ w kierunku Parku z linii wyznaczonej przez ulicę Żubrową i Paczoskiego w Białowieży,

e) likwidację napowietrznej linii elektroenergetycznej biegnącej na północ i zachód od Parku Pałacowego w Białowieży oraz wzdłuż drogi Białowieża - Pogorzelce,

f) utrzymanie rowerowo-pieszego charakteru przejścia granicznego z Białorusią Białowieża - Piererow,

g) lokalizowanie nowych terenów zabudowy mieszkaniowej we wsiach Białowieża i Pogorzelce (gmina Białowieża) oraz Nowe Masiewo, Stare Masiewo i Zamosze (gmina Narewka) w bezpośrednim sąsiedztwie obecnej zabudowy z jednoczesnym uwzględnieniem historycznych układów jednostek osadniczych oraz specyfiki uwarunkowań przyrodniczych gmin,

h) zachowanie w budownictwie mieszkaniowym gmin Białowieża i Narewka elementów tradycyjnych form architektonicznych, w tym: maksymalnej wysokości zabudowy do 2 kondygnacji, z drugą kondygnacją w poddaszu użytkowym, maksymalnej wysokości podłogi parteru nad gruntem do 0,65 m, symetrycznego dwuspadowego dachu z równymi połaciami i kątem ich nachylenia od 43° do 45° oraz maksymalną wysokością kalenicy do 8,0 m od poziomu terenu,

i) dążenie do ochrony i eksponowania zasobów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego jako wartości priorytetowych dla ochrony Puszczy Białowieskiej,

j) utworzenie obszarów cichych na obszarze Parku;

5) w zakresie ochrony wód i gleb proponuje się:

a) dążenie do wyposażenia wszystkich jednostek osadniczych w gminach Białowieża i Narewka w infrastrukturę ochrony środowiska, a w szczególności w lokalne lub zbiorcze sieci kanalizacji sanitarnej, w lokalne systemy podczyszczania wód opadowych zbieranych z terenów komunikacyjnych i przemysłowych (dróg, parkingów, obiektów turystycznych i innych nawierzchni utwardzonych),

b) likwidację i rekultywację nieczynnych składowisk odpadów na terenie gminy Białowieża;

6) w zakresie ochrony powietrza - promowanie na obszarze Parku i na obszarze Puszczy Białowieskiej niskoemisyjnych technologii grzewczych oraz rozwiązań technicznych umożliwiających wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.

Rysunek 1. Przebieg korytarzy ekologicznych o znaczeniu lokalnym, stan na dzień 16.01.2014 r.

wzór

Objaśnienia

1) Kod siedliska przyrodniczego, nazwa siedliska przyrodniczego oraz nazwy gatunków roślin lub zwierząt podano zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. Nr 77, poz. 510, z 2012 r. poz. 1041 oraz z 2013 r. poz. 1302), przy czym w przypadku niektórych siedlisk przyrodniczych przy ich nazwie i kodzie zgodnym z ww. rozporządzeniem podano także podtypy siedliska lub zespół w jego obrębie występujące na obszarze Parku.

2) Kody gatunków ptaków zostały zaczerpnięte z portalu Eionet ttp:/bd.eionet.europa.eu/activities/Natura_2000/reference_portal, będącego oficjalnym partnerem Europejskiej Agencji Środowiska (EEA).

3) Obszar Natura 2000 Puszcza Białowieska (kod obszaru: PLC200004) został wyznaczony rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 25, poz. 133, Nr 67, poz. 358 oraz z 2012 r. poz. 358.).

4) Ustalona ocena stanu ochrony siedlisk przyrodniczych: U1 - niezadowalający, FV - właściwy, U2 - zły, XX - nieznany (w przypadku braku danych).

5) Na terenie obwodów ochronnych: Zamosze, Gruszki, Cupryki i Masiewo populacja ptaków gniazdujących w dziuplach (dzięcioły i muchołówki) uzyskała według przyjętej kategoryzacji ocenę U1 (stan niezadawalający) ze względu na zbyt małą ilość martwego drewna w porównaniu z ilością obwodów ochronnych Sierganowo i Dziedzinka. W planie ochrony nie przewiduje się usuwania martwego drewna i w związku z tym należy oczekiwać, że warunki bytowania wymienionych gatunków będą systematycznie poprawiały się. Obszar objęty ochroną ścisłą zajmuje ponad 50% obszaru Parku, na którym stan ochrony siedliska został oceniony jako właściwy (FV).

6) Podział na oddziały oznaczone liczbą i pododdziały oznaczone dużą literą podano zgodnie z mapą ewidencyjną Białowieskiego Parku Narodowego, sporządzoną przez Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku, skala 1:10 000, według stanu na dzień 01.01.2001 r. Mapa znajduje się w siedzibie Dyrekcji Białowieskiego Parku Narodowego w miejscowości Białowieża.

7) Opisanie granic obszaru w formie wektorowej warstwy informacyjnej, w układzie współrzędnych, o którym mowa w § 3 pkt 1 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 października 2012 r. w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych (Dz. U. poz. 1247).

1 Minister Środowiska kieruje działem administracji rządowej - środowisko, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 września 2014 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska (Dz. U. poz. 1267).