Ustanowienie orderu "Orła Białego".

Dziennik Ustaw

Dz.U.1921.24.136

Akt utracił moc

Wersja od: 12 września 1935 r.

USTAWA

z dnia 4 lutego 1921 r.

o ustanowieniu orderu "Orła Białego".

Art.  1.

Ustanawia się order "Orła Białego" w celu nagradzania znamienitych zasług zarówno cywilnych, jak wojskowych, położonych w czasie pokoju lub wojny dla chwały i pożytku Rzeczypospolitej.

Art.  2.

Order "Orła Białego" jest najwyższą odznaką honorową Rzeczypospolitej i będzie nadawany osobom, które istotnie i wybitnie przyczyniły się do odzyskania lub utrwalenia niepodległości i zjednoczenia Polski albo do jej rozkwitu.

Art.  3.

Odznakami orderu "Orła Białego" są:

a) krzyż orderowy:

polski krzyż kawalerski ośmiorożny, pokryty czerwoną emalją z białemi brzegami i pąkami promieni złotych miedzy ramionami; na krzyżu orzeł biało-emaljowany ze złotemi żyłkami, z koroną, dziobem i szponami złotemi;

odwrotna strona krzyża gładka z biało-emaljowanym brzegiem i z tłoczonym napisem na ramionach: "Za Ojczyzną i Naród'; w środku na biało emaljowanem polu, w otoku ze złotych liści dębowych, pokrytych zieloną emalją monogram "RP" (Rzeczpospolita Polska);

b) gwiazda orderowa srebrna, złożona z ośmiu pąków promieni, noszona na lewej piersi; na gwieździe krzyż wzoru, opisanego w p. a) ust. 1, z płomykami złotemi między ramionami krzyża, bez orła; na ramionach krzyża napis, jak w p. a) ust. 2 oraz taki sam monogram z taką samą ornamentacją;

c) wstęga orderowa z błękitnej mory jedwabnej, przewieszona przez lewe ramię do prawego boku;

d) 1 łańcuch orderowy złoty, złożony z orłów biało emaljowanych, z koroną, dziobem i szponami złotemi, połączonych naprzemian z medalionami owalnemi, emaljowanemi, z wizerunkiem Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus na ręku, i medaljonami owalnemi, emaljowanemi, z monogramem "MARJA"; medaljony, otoczone promieniami żłotemi; emąlja na medaljonach niebieska; długość całego łańcucha 93 cm.

Wzory rysunkowe odznak i ich szczegółowe wymiary według załącznika, .którego oryginał przechowany będzie w Archiwum Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej.

Art.  4. ²

Na czele kawalerów orderu "Orła Białego" stoi Wielki Mistrz Orderu i Kapituła.

Art.  5.

Naczelnik Państwa z tytułu swego wyboru na ten urząd staje się kawalerem orderu "Orła Białego", jest z urzędu Wielkim Mistrzem Orderu i, jako taki, przewodniczy w Kapitule.

Uroczystą odznaką godności Wielkiego Mistrza jest łańcuch orderu, opisany w art. 3 p. d).

Łańcuch ten jest klejnotem Rzeczypospolitej.

Art.  6. ³

Członków Kapituły w liczbie trzech i jednego zastępcę wyznacza na lat 3 Prezydent Rzeczypospolitej' z pośród kawalerów orderu "Orła Białego". Kapituła obiera z pośród swoich członków Kanclerza Orderu i Sekretarza Orderu. Obranych zatwierdza w godności Wielki Mistrz Orderu. Kanclerz Orderu jest zarazem zastępcą Wielkiego Mistrza, jako przewodniczącego Kapituły.

Art.  7.

Kapituła zarządza sprawami orderu, przygotowuje i przedkłada do właściwego zatwierdzenia projekty zarządzeń i ustaw w sprawach, dotyczących orderu, oraz opinjuje w sprawie wniosku o nadanie odznak orderowych.

Przy kapitule urzęduje Kancelarja Orderu pod kierunkiem Kanclerza Orderu.

Art.  8. ⁴

Odznaki orderowe nadaje Naczelnik Państwa w drodze osobnych dekretów, ogłaszanych w gazecie rządowej, z kontrasygnatą Prezydenta Ministrów.

Dekret o odznaczeniu orderem winien zawierać wyszczególnienie zasług, za które order został nadany.

Art.  9.

Kandydatów na kawalerów orderu przedstawia Rada Ministrów na podstawie wniosków poszczególnych Ministrów.

Uchwała Rady Ministrów o przedstawieniu do odznaczenia powinna zapaść większością 2/st głosów.

Wnioski poszczególnych Ministrów przed złożeniem ich Radzie Ministrów podlegają rozpatrzeniu Kapituły. Opinje Kapituły w zakresie moralnych kwalifikacji kandydatów są dla Rządu obowiązujące.

Art.  10.

Naczelnikowi Państwa przysługuje prawo własnej inicjatywy przy nadawaniu odznak orderu i wówczas, kiedy z niego korzysta, wnioski jego wnosi na Radę Ministrów Prezydent Ministrów.

Art.  11. ⁵

Cudzoziemcy, którzy położyli zasługi dla Państwa Polskiego, mogą być zaszczycani odznakami orderu, nie wchodzą jednak w skład Kapituły.

Wnioski o odznaczenie cudzoziemców nie podlegają rozpatrzeniu Kapituły i są przedstawiane Radzie Ministrów przez Ministra Spraw Zagranicznych w porozumieniu z właściwymi ministrami..

Ministerstwo Spraw Zagranicznych prowadzi ewidencję cudzoziemskich kawalerów orderu.

Art.  12.

Osoby, odznaczone orderem "Orła Białego", obowiązane są zwrócić do Skarbu rzeczywiste koszty nadania ozdób orderowych.

Przepis ten nie dotyczy cudzoziemców.

Rada Ministrów na wniosek Kapituły ma prawo zwalniać od obowiązku zwrotu kosztów w całości lub w części również obywateli polskich.

Wysokość kosztów nadania orderu ustanawia Rada Ministrów na wniosek Kapituły Orderu. Wszystkie wydatki na order, przewyższające wpływy za ozdoby orderowe, ponosi Skarb.

Wszelkie pisma i dokumenty w sprawach orderu "Orła Białego" nie podlegają obowiązkowi opłaty skarbowej.

Art.  13.

Przestaje być kawalerem orderu, kto na mocy wyroku sądowego pozbawiony został praw obywatelskich lub za czyny niehonorowe na mocy zatwierdzonego przez Naczelnika Państwa orzeczenia Kapituły z listy kawalerów został wykreślony.

Art.  14. ⁶

Szczegóły organizacji orderu, Kapituły, porządku nadawania oraz sposobu noszenia ozdób orderowych będą zawarte' w statucie orderu, ustanowionym w drodze dekretu Naczelnika Państwa na wniosek Kapituły, zatwierdzony przez Radę Ministrów.

Art.  15.

Natychmiast po wejściu w życie niniejszej ustawy Naczelnik Państwa zwoła Tymczasową Radę Orderu "Orła Białego", w której skład wchodzą: Marszałek Sejmu Ustawodawczego, jako przewodniczący. Prymas Rzeczypospolitej Arcybiskup Gnieźnieńsko-Poznański, Prezydent Ministrów, lub przez niego wyznaczony Minister, jako przedstawiciel Rządu, pierwszy Prezes Sądu Najwyższego i przedstawiciel Naczelnego Wodza Wojsk Polskich w stopniu generała broni.

Art.  16.

Tymczasowa Rada Orderu przedstawia wnioski o odznaczeniu orderem wprost Naczelnikowi Państwa i pełni czynności Kapituły do czasu zamianowania 10-go z rządu kawalera orderu z pośród obywateli polskich, poczem władze orderu "Orła Białego" konstytuują się w myśl art. 6.

Art.  17.

Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Prezydentowi Ministrów.

Art.  18.

Ustawa wchodzi w życie z dniem jej uchwalenia.

ZAŁĄCZNIK  ⁷

Wzory odznak orderu i ich wymiary.

a) Krzyż orderu (art. 3 p. a): wzory № 1 i № 2, wielkość naturalna

b) Gwiazda orderu (art. 3 p. b): wzór № 3, wielkość naturalna;

c) Wstęga orderu (art. 3 p. c): wzór № 4, szerokość wstęgi 100 m,m.

Wzór № 1.

Wzór części składowych łańcucha orderowego

grafika

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

Wzór № 2.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

Wzór № 3.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

Wzór № 4.

.................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

¹ Art. 3 lit. d) zmieniona przez Art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 marca 1932 r. (Dz.U.32.33.346) zmieniającej nin. ustawę z dniem 20 kwietnia 1932 r.

² Art. 4 zmieniony przez Art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 marca 1932 r. (Dz.U.32.33.346) zmieniającej nin. ustawę z dniem 20 kwietnia 1932 r.

³ Art. 6 zmieniony przez Art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 18 marca 1932 r. (Dz.U.32.33.346) zmieniającej nin. ustawę z dniem 20 kwietnia 1932 r.

⁴ Art. 8 zmieniony przez Art. 1 dekretu z dnia 7 września 1935 r. (Dz.U.35.68.424) zmieniającego nin. ustawę z dniem 12 września 1935 r.

⁵ Art. 11 zmieniony przez Art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 18 marca 1932 r. (Dz.U.32.33.346) zmieniającej nin. ustawę z dniem 20 kwietnia 1932 r.

⁶ Art. 14 zmieniony przez Art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 18 marca 1932 r. (Dz.U.32.33.346) zmieniającej nin. ustawę z dniem 20 kwietnia 1932 r.

⁷ Załącznik zmieniony przez Art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 18 marca 1932 r. (Dz.U.32.33.346) zmieniającej nin. ustawę z dniem 20 kwietnia 1932 r.