Rozdział 6 - Zakładanie przedsiębiorstw, handel usługami i handel elektroniczny - Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony. Bruksela.2014.03.21 oraz 2014.06.27.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2017.1781

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 września 2017 r.

ROZDZIAŁ  6

Zakładanie przedsiębiorstw, handel usługami i handel elektroniczny

Sekcja  1

Postanowienia ogólne

Artykuł  85

Cel i zakres stosowania

1. Strony, potwierdzając swoje prawa i obowiązki w ramach Porozumienia WTO, ustanawiają niniejszym niezbędne uzgodnienia dotyczące stopniowej wzajemnej liberalizacji zakładania przedsiębiorstw i handlu usługami oraz współpracy w zakresie handlu elektronicznego.

2. Zamówienia publiczne reguluje rozdział 8 (Zamówienia publiczne) tytułu IV niniejszego Układu i żadne z postanowień niniejszego rozdziału nie może być rozumiane jako nakładające jakiekolwiek zobowiązania w zakresie zamówień publicznych.

3. Subsydia reguluje rozdział 10 (Konkurencja) tytułu IV niniejszego Układu, a postanowienia niniejszego rozdziału nie mają zastosowania do subsydiów przyznawanych przez Strony.

4. Każda ze Stron zachowuje prawo do regulowania i wprowadzania nowych przepisów, aby osiągnąć uzasadnione cele polityczne, pod warunkiem że są one zgodne z niniejszym rozdziałem.

5. Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do środków odnoszących się do osób fizycznych starających się o dostęp do rynku pracy Strony, ani do środków dotyczących obywatelstwa, stałego pobytu lub stałego zatrudnienia.

Bez uszczerbku dla postanowień w sprawie przepływu osób zawartych w tytule III niniejszego Układu (Sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo), żadne z postanowień niniejszego rozdziału nie uniemożliwia Stronie stosowania środków regulujących wjazd lub czasowy pobyt osób fizycznych na ich terytorium, łącznie ze środkami niezbędnymi dla ochrony integralności osób fizycznych i zapewnienia zorganizowanego przemieszczania się osób fizycznych przez ich granice, pod warunkiem że środki takie nie są stosowane w sposób znoszący lub naruszający korzyści przypadające dowolnej Stronie zgodnie z postanowieniami niniejszego rozdziału ¹⁰ .

Artykuł  86

Definicje

Do celów niniejszego rozdziału:

1. "środek" oznacza każdy środek Strony w formie ustawy, rozporządzenia, zasady, procedury, decyzji, działania administracyjnego lub w jakiejkolwiek innej formie;

2. "środki przyjęte lub zachowane przez Stronę" oznaczają środki podjęte przez:

a) administrację i władze stopnia centralnego, regionalnego lub lokalnego; oraz

b) organy pozarządowe sprawujące władzę delegowaną przez administrację lub władze stopnia centralnego, regionalnego lub lokalnego;

3. "osoba fizyczna pochodząca ze Strony" oznacza obywatela państwa członkowskiego UE lub obywatela Ukrainy zgodnie z ich właściwym prawodawstwem;

4. "osoba prawna" oznacza każdy podmiot prawny należycie ustanowiony lub w inny sposób utworzony na podstawie właściwego prawa, dla celów komercyjnych lub innych, prywatny lub rządowy, włączając w to każdą korporację, fundusz powierniczy, spółkę, wspólne przedsiębiorstwo, firmę jednoosobową lub stowarzyszenie;

5. "osoba prawna pochodząca ze Strony UE" lub "osoba prawna pochodząca z Ukrainy" oznacza:

osobę prawną ustanowioną odpowiednio zgodnie z przepisami jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub Ukrainy oraz posiadającą siedzibę statutową, zarząd lub główne miejsce prowadzenia działalności odpowiednio na terytorium, do którego ma zastosowanie Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, lub na terytorium Ukrainy.

Jeżeli ta osoba prawna ma jedynie swoją siedzibę statutową lub zarząd na terytorium, do którego ma zastosowanie Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, lub na terytorium Ukrainy, nie jest uznawana za osobę prawną pochodzącą ze Strony UE lub za osobę prawną pochodzącą z Ukrainy, chyba że jej działalność ma rzeczywisty i ciągły związek z gospodarką odpowiednio Strony UE lub Ukrainy;

6. Niezależnie od poprzedniego ustępu, przedsiębiorstwa żeglugowe mające siedzibę poza terytorium Strony UE lub poza terytorium Ukrainy i kontrolowane odpowiednio przez obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Ukrainy, korzystają także z postanowień niniejszego Układu, jeżeli ich statki są zarejestrowane zgodnie z ich odpowiednim ustawodawstwem w tym państwie członkowskim lub na Ukrainie i pływają pod banderą państwa członkowskiego lub Ukrainy;

7. "jednostka zależna" od osoby prawnej pochodzącej z jednej ze Stron oznacza osobę prawną, która jest faktycznie kontrolowana przez inną osobę prawną pochodzącą z tej Strony ¹¹ ;

8. "oddział" osoby prawnej oznacza miejsce prowadzenia działalności gospodarczej nieposiadające osobowości prawnej, które:

a) ma charakter stały, na przykład jako rozszerzenie podmiotu macierzystego;

b) ma własną strukturę zarządzania; oraz

c) jest materialnie wyposażone do prowadzenia negocjacji handlowych z osobami trzecimi, dzięki czemu osoby te, mimo świadomości, że w razie konieczności zaistnieje związek prawny z podmiotem macierzystym, którego siedziba zarządu znajduje się za granicą, nie są zobowiązane negocjować bezpośrednio z takim podmiotem macierzystym, lecz mogą dokonywać transakcji handlowych w miejscu prowadzenia działalności stanowiącej rozszerzenie działalności;

9. "założenie przedsiębiorstwa" oznacza:

a) w odniesieniu do osób prawnych pochodzących ze Strony UE lub z Ukrainy prawo do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej poprzez ustanowienie, w tym nabycie, osoby prawnej lub założenie oddziału lub przedstawicielstwa odpowiednio na Ukrainie lub na terytorium Strony UE;

b) w odniesieniu do osób fizycznych prawo osób fizycznych pochodzących ze Strony UE lub z Ukrainy do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej na zasadzie samozatrudnienia i do zakładania przedsiębiorstw, w szczególności spółek, które faktycznie kontrolują.

10. "inwestor" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną pochodzącą z jednej ze Stron, która zamierza prowadzić lub prowadzi działalność gospodarczą poprzez założenie przedsiębiorstwa;

11. "działalność gospodarcza" obejmuje działalność o charakterze przemysłowym, handlowym i zawodowym oraz wykonywanie wolnych zawodów, a nie obejmuje działalności prowadzonej w związku z wykonywaniem władzy publicznej;

12. "prowadzenie działalności" oznacza prowadzenie działalności gospodarczej;

13. "usługi" obejmują wszelkie usługi we wszelkich sektorach z wyjątkiem usług świadczonych w ramach wykonywania władzy publicznej;

14. "usługi świadczone i inne działania prowadzone w ramach wykonywania władzy publicznej" oznaczają wszelkie usługi lub działania, które nie są wykonywane na zasadach handlowych ani w ramach konkurencji z jednym przedsiębiorcą lub większą ich liczbą;

15. "transgraniczne świadczenie usług" oznacza świadczenie usług:

a) z terytorium Strony na terytorium drugiej Strony;

b) na terytorium Strony dla usługobiorcy pochodzącego z drugiej Strony;

16. "usługodawca" pochodzący ze Strony oznacza osobę fizyczną lub prawną pochodzącą z danej Strony, która dąży do świadczenia lub świadczy usługi, w tym za pośrednictwem przedsiębiorstwa;

17. "personel kluczowy" oznacza osoby fizyczne zatrudnione przez osobę prawną pochodzącą z jednej ze Stron inną niż organizacja niekomercyjna które są odpowiedzialne za założenie przedsiębiorstwa lub prawidłową kontrolę nad nim, zarządzanie nim i jego prowadzenie.

"Personel kluczowy" obejmuje osoby odbywające wizyty służbowe, odpowiedzialne za założenie przedsiębiorstwa oraz przeniesienia w ramach przedsiębiorstwa;

a) "osoby odbywające wizyty służbowe" oznaczają osoby fizyczne pracujące na wyższych stanowiskach, które są odpowiedzialne za założenie przedsiębiorstwa. Nie przeprowadzają one bezpośrednich transakcji z klientami indywidualnymi i nie otrzymują wynagrodzenia ze źródeł zlokalizowanych na terytorium przyjmującej Strony;

b) "osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa" oznaczają osoby fizyczne, które zostały zatrudnione przez osobę prawną pochodzącą z jednej ze Stron lub są jej partnerami (innymi niż udziałowcy większościowi) przynajmniej od roku oraz które są czasowo przeniesione do przedsiębiorstwa na terytorium drugiej Strony. Dana osoba fizyczna musi należeć do jednej z wymienionych kategorii:

(i) zarządzający:

osoby pracujące na wyższych stanowiskach w ramach osoby prawnej, które przede wszystkim bezpośrednio kierują zarządzaniem przedsiębiorstwem, podlegające ogólnemu nadzorowi lub otrzymujące wytyczne głównie od rady dyrektorów lub udziałowców firmy, bądź osób im równoważnych, w tym:

- kierujący przedsiębiorstwem lub jego departamentem lub działem;

- nadzorujący i kontrolujący pracę innych pracowników nadzoru i kierownictwa lub sprawujących funkcje techniczne;

- upoważnieni do osobistego naboru i zwalniania pracowników lub do zalecania naboru i zwalniania pracowników lub do podejmowania innych działań dotyczących personelu;

(ii) specjaliści:

osoby pracujące w ramach osoby prawnej, które posiadają rzadko spotykaną wiedzę istotną dla produkcji prowadzonej przez przedsiębiorstwo, wiedzę w zakresie sprzętu badawczego, technik lub zarządzania. Przy ocenie takiej wiedzy zostanie wzięta pod uwagę nie tylko wiedza specyficzna dla przedsiębiorstwa, ale również to, czy dana osoba posiada wysoki poziom kwalifikacji odnoszących się do rodzaju pracy lub handlu, które wymagają szczególnej wiedzy technicznej, włącznie z akredytacją w zawodzie regulowanym;

18. "absolwenci odbywający staż" oznaczają osoby fizyczne pochodzące z danej Strony, które przez przynajmniej rok były zatrudnione przez osobę prawną tej Strony, posiadają dyplom ukończenia studiów wyższych oraz są czasowo przeniesione do przedsiębiorstwa na terytorium drugiej Strony w celu rozwoju kariery lub odbycia szkolenia w zakresie technik lub metod biznesowych ¹² ;

19. "sprzedawcy usług biznesowych" oznaczają osoby fizyczne, które są przedstawicielami usługodawcy pochodzącego z jednej ze Stron, starające się o wjazd i czasowy pobyt na terytorium drugiej Strony w celu negocjowania sprzedaży usług lub zawarcia umów na sprzedaż usług tego usługodawcy. Nie dokonują oni sprzedaży klientom indywidualnym i nie otrzymują wynagrodzenia ze źródeł zlokalizowanych na terytorium przyjmującej Strony;

20. "usługodawcy kontraktowi" oznaczają osoby fizyczne zatrudnione przez osobę prawną pochodzącą z jednej ze Stron, która nie posiada przedsiębiorstwa na terytorium drugiej Strony oraz która zawarła umowę w dobrej wierze ¹³  o świadczenie usług z końcowym konsumentem pochodzącym z tej Strony, wymagającą czasowej obecności jej pracowników na terytorium tej Strony w celu wykonania umowy o świadczenie usług;

21. "osoby wykonujące wolne zawody" oznaczają osoby fizyczne świadczące usługi i prowadzące działalność na własny rachunek na terytorium Strony, które nie posiadają przedsiębiorstwa na terytorium drugiej Strony oraz które zawarły umowę w dobrej wierze (¹³) o świadczenie usług z końcowym konsumentem pochodzącym z tej Strony, wymagającą ich czasowej obecności na terytorium tej Strony w celu wykonania umowy o świadczenie usług.

Sekcja  2

Zakładanie przedsiębiorstw

Artykuł  87

Zakres stosowania

Niniejsza sekcja ma zastosowanie do środków wprowadzonych lub utrzymywanych przez Strony, mających wpływ na wszelkiego rodzaju działalność gospodarczą przedsiębiorstw ¹⁴  z wyjątkiem:

a) wydobywania, wytwarzania i przetwarzania ¹⁵  materiałów jądrowych;

b) produkcji broni, amunicji i materiałów wojskowych lub handlu nimi;

c) usług audiowizualnych;

d) krajowego kabotażu morskiego ¹⁶ ; oraz

e) krajowych i międzynarodowych usług transportu lotniczego ¹⁷ , regularnego lub nieregularnego, oraz usług bezpośrednio związanych z wykonywaniem praw przewozowych, innych niż:

(i) usługi naprawcze i konserwacyjne, podczas których statek powietrzny jest wycofany z użytku;

(ii) sprzedaż i marketing usług transportu lotniczego;

(iii) usługi systemu rezerwacji komputerowej (zwanego dalej "CRS");

(iv) usługi obsługi naziemnej;

(v) usługi obsługi portów lotniczych.

Artykuł  88

Zasada traktowania narodowego i najwyższego uprzywilejowania

1. Z zastrzeżeniem wymienionych w załączniku XVI-D do niniejszego Układu zastrzeżeń, z dniem wejścia w życie niniejszego Układu Ukraina przyznaje:

(i) w odniesieniu do zakładania jednostek zależnych, oddziałów i przedstawicielstw osób prawnych pochodzących ze Strony UE, traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane jej własnym osobom prawnym, oddziałom i przedstawicielstwom lub jakimkolwiek osobom prawnym, oddziałom i przedstawicielstwom państwa trzeciego w zależności od tego, które z nich jest korzystniejsze;

(ii) w odniesieniu do działalności jednostek zależnych, oddziałów i przedstawicielstw osób prawnych pochodzących ze Strony UE na Ukrainie, z chwilą ich założenia, traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane jej własnym osobom prawnym, oddziałom i przedstawicielstwom lub jakimkolwiek osobom prawnym, oddziałom i przedstawicielstwom państwa trzeciego w zależności od tego, które z nich jest korzystniejsze ¹⁸ .

2. Z zastrzeżeniem wymienionych w załączniku XVI-A do niniejszego Układu zastrzeżeń, z dniem wejścia w życie niniejszego Układu Strona UE przyznaje:

(i) w odniesieniu do zakładania jednostek zależnych, oddziałów i przedstawicielstw osób prawnych pochodzących z Ukrainy, traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane przez Stronę UE jej własnym osobom prawnym, oddziałom i przedstawicielstwom lub jakimkolwiek osobom prawnym, oddziałom i przedstawicielstwom państwa trzeciego w zależności od tego, które z nich jest korzystniejsze;

(ii) w odniesieniu do działalności jednostek zależnych, oddziałów i przedstawicielstw osób prawnych pochodzących z Ukrainy na terytorium Strony UE, z chwilą ich założenia, traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane jej własnym osobom prawnym, oddziałom i przedstawicielstwom lub jakimkolwiek osobom prawnym, oddziałom i przedstawicielstwom państwa trzeciego w zależności od tego, które z nich jest korzystniejsze ¹⁹ .

3. Z zastrzeżeniem wymienionych w załącznikach XVI-A i XVI-D do niniejszego Układu zastrzeżeń, Strony nie przyjmują żadnych nowych przepisów ani środków, które wprowadzają dyskryminację w odniesieniu do zakładania przedsiębiorstw osób prawnych pochodzących ze Strony UE lub z Ukrainy na swoim terytorium lub w odniesieniu do prowadzenia działalności przez założone przedsiębiorstwa w porównaniu z ich własnymi osobami prawnymi.

Artykuł  89

Przegląd

1. Z myślą o stopniowej liberalizacji warunków zakładania przedsiębiorstw, Strony regularnie dokonują przeglądu ram prawnych dotyczących zakładania przedsiębiorstw ²⁰  oraz klimatu inwestycyjnego, zgodnie ze swoimi zobowiązaniami w ramach umów międzynarodowych.

2. W kontekście przeglądu, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, Strony dokonują oceny wszelkich napotkanych przeszkód dla zakładania przedsiębiorstw oraz podejmują negocjacje w celu usunięcia tych przeszkód z zamiarem pogłębienia postanowień niniejszego rozdziału oraz włączenia postanowień w zakresie ochrony inwestycji i procedur rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem.

Artykuł  90

Inne umowy

Żadne z postanowień niniejszego rozdziału nie może ograniczać praw inwestorów Stron do korzystania z jakiegokolwiek korzystniejszego traktowania przewidzianego w jakichkolwiek istniejących lub przyszłych umowach międzynarodowych odnoszących się do inwestycji, których stronami są państwa członkowskie Unii Europejskiej i Ukraina.

Artykuł  91

Zasady traktowania oddziałów i przedstawicielstw

1. Postanowienia art. 88 niniejszego Układu nie wykluczają stosowania przez Stronę szczególnych zasad dotyczących zakładania na jej terytorium oddziałów i przedstawicielstw osób prawnych drugiej Strony, niezarejestrowanych na terytorium pierwszej Strony, oraz prowadzenia przez nie działalności na jej terytorium, które to zasady są uzasadnione prawnymi lub technicznymi różnicami pomiędzy tymi oddziałami i przedstawicielstwami w porównaniu z oddziałami i przedstawicielstwami przedsiębiorstw zarejestrowanych na jej terytorium lub, w odniesieniu do usług finansowych, ze względów ostrożnościowych.

2. Różnica w traktowaniu nie może wykraczać poza to, co jest ściśle konieczne w związku z istnieniem takich różnic prawnych lub technicznych bądź, w odniesieniu do usług finansowych, ze względów ostrożnościowych.

Sekcja  3

Transgraniczne świadczenie usług

Artykuł  92

Zakres stosowania

Niniejsza sekcja ma zastosowanie do środków wprowadzanych przez Strony, które mają wpływ na transgraniczne świadczenie wszystkich rodzajów usług, z wyjątkiem:

a) usług audiowizualnych ²¹ ;

b) krajowego kabotażu morskiego ²² ; oraz

c) krajowych i międzynarodowych usług transportu lotniczego ²³ , regularnego lub nieregularnego, oraz usług bezpośrednio związanych z wykonywaniem praw przewozowych, innych niż:

(i) usługi naprawcze i konserwacyjne, podczas których statek powietrzny jest wycofany z użytku;

(ii) sprzedaż i marketing usług transportu lotniczego;

(iii) usługi systemu rezerwacji komputerowej (CRS);

(iv) usługi obsługi naziemnej;

(v) usługi obsługi portów lotniczych.

Artykuł  93

Dostęp do rynku

1. W zakresie dostępu do rynku poprzez transgraniczne świadczenie usług każda Strona przyznaje usługom i usługodawcom pochodzącym z drugiej Strony traktowanie nie mniej korzystne niż zapewniane na podstawie szczegółowych zobowiązań określonych w załącznikach XVI-B i XVI-E do niniejszego Układu.

2. W sektorach, w których podejmowane są zobowiązania związane z dostępem do rynku, środki, których Strona nie utrzymuje lub nie wprowadza na podstawie podziału regionalnego lub całego terytorium, chyba że w załącznikach XVI-B i XVI-E niniejszego Układu postanowiono inaczej, są określone jako:

a) ograniczenia liczby usługodawców czy to w postaci kontyngentów określonych liczbowo, monopolów, wyłącznych usługodawców, czy też wymogów wykonania testu potrzeb ekonomicznych;

b) ograniczenia całkowitej wartości transakcji usługowych lub aktywów w postaci kontyngentów określonych liczbowo lub wymogu wykonania testu potrzeb ekonomicznych;

c) ograniczenia całkowitej liczby transakcji usługowych lub całkowitej wielkości produktu wyrażonego w formie określonych liczbowo jednostek, kontyngentów lub wymogu wykonania testu potrzeb ekonomicznych.

Artykuł  94

Traktowanie narodowe

1. W sektorach, w przypadku których zobowiązania dotyczące dostępu do rynku są zawarte w załącznikach XVI-B i XVI-E do niniejszego Układu, oraz z zastrzeżeniem wszelkich określonych tam warunków i kompetencji, w odniesieniu do wszystkich środków wpływających na transgraniczne świadczenie usług, każda ze Stron przyznaje takim usługom i usługodawcom drugiej Strony traktowanie nie mniej korzystne niż to, które przyznaje swoim własnym podobnym usługom i usługodawcom.

2. Strona może spełniać wymóg ust. 1 niniejszego artykułu przez przyznanie usługom i usługodawcom drugiej Strony traktowania identycznego albo innego z formalnego punktu widzenia niż to, które przyznaje swoim własnym podobnym usługom i usługodawcom.

3. Identyczne lub różne z formalnego punktu widzenia traktowanie uważane jest za mniej korzystne, jeżeli zmienia ono warunki konkurencji na korzyść usług lub usługodawców pochodzących z danej Strony w porównaniu z podobnymi usługami lub usługodawcami drugiej Strony.

4. Szczególne zobowiązania podjęte na podstawie niniejszego artykułu nie mogą być rozumiane jako wymagające od którejkolwiek Strony rekompensaty za nieodłączne niekorzystne czynniki konkurencji, które wynikają z faktu, że odnośne usługi lub usługodawcy pochodzą z zagranicy.

Artykuł  95

Wykaz zobowiązań

1. Sektory zliberalizowane przez każdą ze Stron zgodnie z niniejszym rozdziałem oraz, w drodze zastrzeżeń, ograniczenia dotyczące dostępu do rynku i traktowania narodowego mające zastosowanie do usług i usługodawców drugiej Strony w tych sektorach są określone w wykazie zobowiązań zawartym w załącznikach XVI-B i XVI-E do niniejszego Układu.

2. Bez uszczerbku dla praw i obowiązków Stron, istniejących lub mogących pojawić się na mocy konwencji Rady Europy o telewizji ponadgranicznej z 1989 r. oraz Europejskiej konwencji o koprodukcji filmowej z 1992 r., wykaz zobowiązań w załącznikach XVI-B i XVI-E do niniejszego Układu nie obejmuje zobowiązań w zakresie usług audiowizualnych.

Artykuł  96

Przegląd

Z myślą o stopniowej liberalizacji transgranicznego świadczenia usług między Stronami, Komitet ds. Handlu dokonuje regularnie przeglądu wykazów zobowiązań, o którym mowa w art. 95 niniejszego Układu. Przegląd ten uwzględnia postęp w zakresie transpozycji, wdrażania i egzekwowania dorobku prawnego UE, o którym mowa w załączniku XVII do niniejszego Układu, oraz związany z tym wpływ na zniesienie przeszkód w transgranicznym świadczeniu usług między Stronami.

Sekcja  4

Czasowa obecność osób fizycznych odbywających wizyty służbowe

Artykuł  97

Zakres stosowania

Niniejsza sekcja ma zastosowanie do środków Stron dotyczących wjazdu i czasowego pobytu ²⁴  na ich terytoriach kategorii osób fizycznych świadczących usługi, określonych w art. 86 pkt 17-21 niniejszego Układu.

Artykuł  98

Personel kluczowy

1. Osoba prawna pochodząca ze Strony UE lub osoba prawna pochodząca z Ukrainy jest uprawniona do zatrudniania lub do zatrudniania w jednej ze swoich jednostek zależnych, jednym ze swoich oddziałów lub przedstawicielstw mających siedzibę odpowiednio na terytorium Ukrainy lub Strony UE, zgodnie z prawodawstwem obowiązującym w państwie przyjmującym, w którym znajduje się siedziba, pracowników, którzy są odpowiednio obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej lub obywatelami Ukrainy, pod warunkiem że pracownicy tacy należą do kluczowego personelu określonego w art. 86 niniejszego Układu oraz że są zatrudnieni wyłącznie przez te osoby prawne, jednostki zależne, oddziały lub przedstawicielstwa. Pozwolenia na pobyt i na pracę dla takich pracowników obejmują wyłącznie okres takiego zatrudnienia. Okres czasowego pobytu takich pracowników, liczony od ich wjazdu, wynosi maksymalnie trzy lata.

2. Zezwala się na wjazd i czasowy pobyt na terytorium Strony UE lub Ukrainy osób fizycznych pochodzących odpowiednio z Ukrainy i ze Strony UE, jeżeli te osoby fizyczne są przedstawicielami osób prawnych i osobami odbywającymi wizyty służbowe w rozumieniu art. 86 ust. 17 lit. a) niniejszego Układu. Niezależnie od ust. 1, okres czasowego pobytu pracowników odbywających wizyty służbowe, liczony od ich wjazdu, wynosi maksymalnie 90 dni w dwunastomiesięcznym okresie.

Artykuł  99

Absolwenci odbywający staż

Osoba prawna pochodząca ze Strony UE lub osoba prawna pochodząca z Ukrainy jest uprawniona do zatrudniania lub do zatrudniania w jednej ze swoich jednostek zależnych, jednym ze swoich oddziałów lub przedstawicielstw mających siedzibę odpowiednio na terytorium Ukrainy lub Strony UE, zgodnie z prawodawstwem obowiązującym w państwie przyjmującym, w którym znajduje się siedziba, absolwentów odbywających staż, którzy są odpowiednio obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej lub obywatelami Ukrainy, pod warunkiem że są oni zatrudnieni wyłącznie przez te osoby prawne, jednostki zależne, oddziały lub przedstawicielstwa. Okres czasowego pobytu absolwentów odbywających staż, liczony od ich wjazdu, wynosi maksymalnie jeden rok.

Artykuł  100

Sprzedawcy usług biznesowych

Każda Strona zezwala na wjazd i czasowy pobyt sprzedawców usług biznesowych na okres maksymalnie 90 dni w dwunastomiesięcznym okresie.

Artykuł  101

Usługodawcy kontraktowi

1. Strony potwierdzają swoje obowiązki wynikające z ich stosownych zobowiązań w ramach Układu ogólnego w sprawie handlu usługami z 1994 r. (zwanego dalej "GATS") w odniesieniu do wjazdu i czasowego pobytu usługodawców kontraktowych.

2. W odniesieniu do każdego z niżej wymienionych sektorów każda Strona zezwala na świadczenie usług na swoim terytorium przez usługodawców kontraktowych drugiej Strony, z zastrzeżeniem warunków określonych w ust. 3 niniejszego artykułu oraz w załącznikach XVI-C i XVI-F do niniejszego Układu dotyczących zastrzeżeń wobec usługodawców kontraktowych i osób wykonujących wolne zawody:

a) usługi prawne;

b) usługi rachunkowo-księgowe;

c) usługi w zakresie doradztwa podatkowego;

d) usługi architektoniczne, planowania urbanistycznego oraz architektonicznego kształtowania krajobrazu;

e) usługi inżynierskie, kompleksowe usługi inżynierskie;

f) usługi informatyczne i usługi pokrewne;

g) usługi badawczo-rozwojowe;

h) usługi reklamowe;

i) usługi konsultingowe w zakresie zarządzania;

j) usługi związane z konsultingiem w zakresie zarządzania;

k) usługi w zakresie badań i analiz technicznych;

l) powiązane usługi w zakresie konsultingu naukowego i technicznego;

m) usługi w zakresie naprawy i konserwacji sprzętu w kontekście umów dotyczących usług posprzedażnych i poleasingowych;

n) usługi w zakresie tłumaczeń;

o) usługi w zakresie badania terenu pod budowę;

p) usługi w zakresie ochrony środowiska;

q) usługi agencji turystycznych i biur podróży;

r) usługi rozrywkowe.

3. Zobowiązania podjęte przez Strony podlegają następującym warunkom:

a) osoby fizyczne muszą być czasowo zaangażowane w świadczenie usług jako pracownicy osoby prawnej, która zawarła umowę o świadczenie usług na okres nieprzekraczający dwunastu miesięcy;

b) osoby fizyczne wjeżdżające na terytorium drugiej Strony powinny oferować takie usługi jako pracownicy osoby prawnej świadczącej usługi przez co najmniej rok bezpośrednio poprzedzający datę złożenia wniosku o wjazd na terytorium drugiej Strony. Ponadto osoby fizyczne muszą posiadać, w dniu złożenia wniosku o wjazd na terytorium drugiej Strony, przynajmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe ²⁵  w sektorze działalności, który jest przedmiotem umowy;

c) osoby fizyczne wjeżdżające na terytorium drugiej Strony muszą posiadać:

(i) wyższe wykształcenie lub kwalifikacje potwierdzające wiedzę na równoważnym poziomie ²⁶ ; oraz

(ii) kwalifikacje zawodowe, tam gdzie jest to niezbędne do wykonywania działalności zgodnie z przepisami ustawowymi lub wykonawczymi bądź wymogami prawnymi Strony, na terytorium której świadczona jest usługa;

d) z tytułu świadczenia usług na terytorium drugiej Strony osoby fizyczne nie otrzymują innego wynagrodzenia niż wynagrodzenie płacone przez osobę prawną zatrudniającą osobę fizyczną;

e) wjazd i czasowy pobyt osób fizycznych na terytorium danej Strony jest możliwy na łączny okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, a w przypadku Luksemburga - 25 tygodni, w każdym okresie dwunastu miesięcy, bądź na okres trwania umowy, w zależności od tego, który okres jest krótszy;

f) dostęp przyznany na mocy postanowień niniejszego artykułu odnosi się wyłącznie do działalności usługowej, która jest przedmiotem umowy, i nie uprawnia do posługiwania się tytułem zawodowym uznawanym na terytorium Strony, na którym świadczona jest usługa;

g) liczba osób objętych umową o świadczenie usług nie może być większa niż wynika to z konieczności zapewnienia wykonania umowy, co może być wymagane w oparciu o przepisy ustawowe i wykonawcze oraz wymogi Strony, na terytorium której świadczona jest usługa;

h) inne ograniczenia dyskryminujące, w tym dotyczące liczby osób fizycznych w formie testu potrzeb ekonomicznych, określone w załącznikach XVI-C i XVI-F do niniejszego Układu dotyczących zastrzeżeń wobec usługodawców kontraktowych i osób wykonujących wolne zawody.

Artykuł  102

Osoby wykonujące wolne zawody

1. Strony potwierdzają swoje obowiązki wynikające z ich zobowiązań w ramach GATS w odniesieniu do wjazdu i pobytu czasowego osób wykonujących wolne zawody.

2. W odniesieniu do każdego z niżej wymienionych sektorów Strony zezwalają na świadczenie usług na swoim terytorium przez osoby wykonujące wolne zawody pochodzące z drugiej Strony, z zastrzeżeniem warunków określonych w ust. 3 niniejszego artykułu oraz w załącznikach XVI-C i XVI-F do niniejszego Układu dotyczących zastrzeżeń wobec usługodawców kontraktowych i osób wykonujących wolne zawody:

a) usługi prawne;

b) usługi architektoniczne, planowania urbanistycznego oraz architektonicznego kształtowania krajobrazu;

c) usługi inżynierskie i kompleksowe usługi inżynierskie;

d) usługi informatyczne i usługi pokrewne;

e) usługi konsultingowe w zakresie zarządzania i usługi związane z konsultingiem w zakresie zarządzania;

f) usługi w zakresie tłumaczeń.

3. Zobowiązania podjęte przez Strony podlegają następującym warunkom:

a) osoby fizyczne są czasowo zaangażowane w świadczenie usług jako osoby prowadzące działalność na własny rachunek zarejestrowane na terytorium drugiej Strony i muszą uzyskać umowę o świadczenie usług na okres nieprzekraczający 12 miesięcy;

b) osoby fizyczne wjeżdżające na terytorium drugiej Strony muszą posiadać, w dniu złożenia wniosku o wjazd na terytorium drugiej Strony, przynajmniej sześcioletnie doświadczenie zawodowe w sektorze działalności, który jest przedmiotem umowy;

c) osoby fizyczne wjeżdżające na terytorium drugiej Strony muszą posiadać:

(i) wyższe wykształcenie lub kwalifikacje potwierdzające wiedzę na równoważnym poziomie ²⁷ ; oraz

(ii) kwalifikacje zawodowe, w przypadkach, gdy są one niezbędne do wykonywania działalności zgodnie z przepisami ustawowymi lub wykonawczymi bądź innymi wymogami prawnymi Strony, na terytorium której świadczona jest usługa;

d) wjazd i czasowy pobyt osób fizycznych na terytorium danej Strony jest możliwy na łączny okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, a w przypadku Luksemburga - 25 tygodni, w każdym okresie dwunastu miesięcy, bądź na okres trwania umowy, w zależności od tego, który okres jest krótszy;

e) dostęp przyznany na mocy postanowień niniejszego artykułu odnosi się wyłącznie do działalności usługowej, która jest przedmiotem umowy, i nie uprawnia do posługiwania się tytułem zawodowym uznawanym na terytorium Strony, na którym świadczona jest usługa;

f) inne ograniczenia dyskryminujące, w tym dotyczące liczby osób fizycznych w formie testu potrzeb ekonomicznych, określone w załącznikach XVI-C i XVI-F w sprawie zastrzeżeń wobec usługodawców kontraktowych i osób wykonujących wolne zawody.

Sekcja  5

Ramy regulacyjne

Podsekcja  1

Regulacje krajowe

Artykuł  103

Zakres stosowania i definicje

1. Następujące ograniczenia mają zastosowanie do środków Stron dotyczących koncesjonowania mających wpływ na:

a) transgraniczne świadczenie usług;

b) ustanowienie na ich terytorium osób prawnych i fizycznych określonych w art. 86 niniejszego Układu; lub

c) tymczasowy pobyt na ich terytorium kategorii osób fizycznych określonych w art. 86 pkt 17-21 niniejszego Układu.

2. W przypadku transgranicznego świadczenia usług ograniczenia te mają wyłącznie zastosowanie do sektorów, w odniesieniu do których Strona podjęła określone zobowiązania i w zakresie, w jakim stosują się te zobowiązania. W przypadku założenia przedsiębiorstwa ograniczenia te nie mają zastosowania do sektorów w zakresie objętym zastrzeżeniem wymienionym zgodnie z załącznikami XVI-A i XVI-D do niniejszego Układu. W przypadku tymczasowego pobytu osób fizycznych ograniczenia te nie mają zastosowania do sektorów objętych zastrzeżeniem wymienionym zgodnie z załącznikami XVI-C i XVI-F do niniejszego Układu.

3. Ograniczenia te nie mają zastosowania do środków, w zakresie, w jakim stanowią zastrzeżenia objęte planowaniem zgodnie z art. 88, 93 i 94 niniejszego Układu.

4. Do celów niniejszej sekcji:

a) "Licencjonowanie" oznacza proces, w ramach którego usługodawca lub inwestor jest w istocie zobowiązany do podjęcia działań służących uzyskaniu od właściwego organu decyzji dotyczącej zezwolenia na świadczenie usługi, w tym poprzez założenie działalności, lub dotyczącej zezwolenia na ustanowienie działalności gospodarczej innej niż usługi, w tym decyzji o zmianie lub przedłużeniu takiego zezwolenia.

b) "Właściwy organ" oznacza każdy organ administracji centralnej, regionalnej lub lokalnej bądź podmiot pozarządowy uczestniczący w sprawowaniu władzy delegowanej przez organy administracji centralnej, regionalnej lub lokalnej, odpowiedzialny za podejmowanie decyzji dotyczących licencjonowania.

c) "Procedury licencyjne" oznaczają procedury, które należy stosować w ramach licencjonowania.

Artykuł  104

Warunki licencjonowania

1. Licencjonowanie oparte jest na kryteriach, które uniemożliwiają właściwym organom wykonywanie uprawnień w zakresie oceny w sposób arbitralny.

2. Kryteria, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, są:

a) proporcjonalne do uzasadnionego celu z zakresu polityki publicznej;

b) jasne i jednoznaczne;

c) obiektywne;

d) określone z góry;

e) publikowane z wyprzedzeniem;

f) przejrzyste i dostępne.

3. Licencja jest przyznawana natychmiast po jej ustanowieniu w świetle wyników odpowiedniego badania stwierdzającego, że warunki jej uzyskania zostały spełnione.

4. Art. 286 niniejszego Układu stosuje się do postanowień niniejszego rozdziału.

5. W przypadku gdy liczba dostępnych licencji na dany rodzaj działalności jest ograniczona z powodu niedoboru dostępnych zasobów naturalnych lub możliwości technicznych, Strony stosują procedurę kwalifikacji potencjalnych kandydatów, która w pełni gwarantuje bezstronność i przejrzystość, w tym między innymi odpowiednie informowanie o rozpoczęciu, przeprowadzeniu i ukończeniu procedury.

6. Z zastrzeżeniem postanowień określonych w niniejszym artykule, określając regulamin procedury kwalifikacji, Strony mogą uwzględniać uzasadnione cele związane z polityką publiczną, w tym względy zdrowia, bezpieczeństwa, ochrony środowiska i zachowania dziedzictwa kulturowego.

Artykuł  105

Procedury licencyjne

1. Procedury i formalności licencyjne muszą być jasne, podawane do publicznej wiadomości z wyprzedzeniem oraz stanowić dla wnioskodawców gwarancję, że ich wniosek zostanie rozpatrzony obiektywnie i bezstronnie.

2. Procedury i formalności licencyjne muszą być tak proste, jak to możliwe i nie mogą komplikować niepotrzebnie lub opóźniać świadczenia usługi. Wszelkie opłaty licencyjne ²⁸ , które wnioskodawcy mogą ponosić w związku ze złożeniem wniosku muszą być uzasadnione i proporcjonalne do kosztów odnośnych procedur licencyjnych.

3. Procedury i formalności licencyjne muszą zapewniać wnioskodawcom gwarancję, że ich wniosek zostanie rozpatrzony w rozsądnym okresie, który jest podawany do publicznej wiadomości z wyprzedzeniem. Bieg tego okresu rozpoczyna się dopiero w momencie, gdy cała dokumentacja wpłynie do właściwych organów. W przypadku gdy jest to uzasadnione poziomem skomplikowania kwestii, okres ten może zostać wydłużony przez właściwy organ na uzasadniony czas. Wydłużenie okresu i czas tego wydłużenia zostają należycie uzasadnione i zgłoszone wnioskodawcy przed upływem początkowego okresu.

4. W przypadku gdy wniosek jest niekompletny, wnioskodawca zostaje niezwłocznie poinformowany o konieczności dostarczenia jakichkolwiek dodatkowych dokumentów. W tym przypadku bieg okresu, o którym mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, może zostać zawieszony przez właściwe organy do czasu, gdy otrzymają one całą dokumentację.

5. Jeżeli wniosek o wydanie licencji zostanie odrzucony, wnioskodawca powinien zostać o tym poinformowany bez zbędnej zwłoki. Co do zasady wnioskodawca jest informowany, na żądanie, o powodach odrzucenia wniosku i o terminach odwołania od decyzji.

Podsekcja  2

Postanowienia ogólne

Artykuł  106

Wzajemne uznawanie

1. Żadne z postanowień niniejszego rozdziału nie uniemożliwia którejkolwiek ze Stron nakładania na osoby fizyczne obowiązku posiadania niezbędnych kwalifikacji lub doświadczenia zawodowego wymaganego na terytorium, na którym świadczona jest usługa, w danym sektorze działalności.

2. Strony zachęcają właściwe organizacje zawodowe na swoich terytoriach do wydania Komitetowi ds. Handlu zaleceń dotyczących wzajemnego uznawania w celu wypełnienia przez inwestorów i usługodawców, w całości lub częściowo, kryteriów stosowanych przez każdą ze Stron do wydawania zezwoleń, licencji, prowadzenia działalności i certyfikacji inwestorów i usługodawców, w szczególności w zakresie usług zawodowych.

3. Po otrzymaniu zaleceń, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, Komitet ds. Handlu dokonuje w rozsądnym terminie przeglądu zaleceń w celu ustalenia, czy są one spójne z niniejszym Układem.

4. Jeżeli, zgodnie z procedurą określoną w ust. 3 niniejszego artykułu, zalecenie, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, okaże się spójne z niniejszym Układem, a pomiędzy odpowiednimi regulacjami Stron istnieje wystarczający stopień równoważności, w celu wykonania tych zaleceń Strony za pośrednictwem swoich właściwych organów przystępują do negocjacji umowy o wzajemnym uznawaniu obejmującej wymogi, kwalifikacje, licencje i inne regulacje.

5. Każda taka umowa musi być zgodna z odpowiednimi postanowieniami Porozumienia WTO, a w szczególności art. VII GATS.

Artykuł  107

Przejrzystość i ujawnianie informacji poufnych

1. Każda ze Stron odpowiada bezzwłocznie na wszystkie wnioski drugiej Strony o szczegółowe informacje dotyczące wszelkich jej środków o zasięgu ogólnym lub umów międzynarodowych, odnoszących się do niniejszego Układu lub mających na niego wpływ. Każda ze Stron ustanawia także jeden punkt informacyjny lub większą ich liczbę, które na żądanie udzielają szczegółowych informacji inwestorom i usługodawcom drugiej Strony na temat wszystkich tych kwestii. Strony powiadamiają się wzajemnie o swoich punktach informacyjnych w ciągu trzech miesięcy od wejścia w życie niniejszego Układu. Punkty informacyjne nie muszą być depozytariuszami przepisów ustawowych i wykonawczych.

2. Żadne z postanowień niniejszego Układu nie wymaga od którejkolwiek ze Stron dostarczenia informacji poufnych, których ujawnienie utrudniłoby egzekwowanie prawa lub w inny sposób byłoby sprzeczne z interesem publicznym, czy też naruszałoby uzasadnione interesy handlowe poszczególnych przedsiębiorstw publicznych lub prywatnych.

Podsekcja  3

Usługi informatyczne

Artykuł  108

Uzgodnienia dotyczące usług informatycznych

1. Zważywszy, że handel usługami informatycznymi zostaje zliberalizowany zgodnie z sekcjami 2, 3 i 4 niniejszego rozdziału, oraz uwzględniając fakt, że usługi informatyczne i usługi powiązane umożliwiają świadczenie innych usług zarówno drogą elektroniczną, jak i innymi sposobami, Strony rozróżniają usługi wspierające i usługi w zakresie treści lub usługi podstawowe, które są świadczone elektronicznie w taki sposób, że ani usługa w zakresie treści ani usługa podstawowa nie jest klasyfikowana jako usługa informatyczna ani usługa powiązana zgodnie z definicją w ust. 2 niniejszego artykułu.

2. Usługi informatyczne i usługi powiązane oznaczają usługi zdefiniowane w kodeksie CPC ONZ dział 84 obejmujące zarówno usługi, jak i funkcje podstawowe bądź kombinacje usług podstawowych bez względu na to, czy są one świadczone za pośrednictwem sieci, w tym przez internet.

W ramach usług podstawowych zapewnia się:

a) doradztwo, strategię, analizę, planowanie, specyfikację, projektowanie, opracowanie, instalację, wdrożenie, integrowanie, testowanie, usuwanie błędów, aktualizowanie, wsparcie, pomoc techniczną lub zarządzanie komputerami bądź systemami komputerowymi; lub

b) oprogramowanie określone jako zestaw instrukcji wymaganych do pracy i komunikacji komputerów (zewnętrznej i wewnętrznej) oraz doradztwo, strategię, analizę, planowanie, specyfikację, projektowanie, opracowanie, instalację, wdrożenie, integrowanie, testowanie, usuwanie błędów, aktualizowanie, dostosowanie, konserwację, wsparcie, pomoc techniczną, zarządzanie oprogramowaniem lub jego użytkowanie; lub

c) przetwarzanie danych, przechowywanie danych, składowanie danych lub usługi w zakresie baz danych; lub

d) usługi konserwacji i naprawy maszyn biurowych oraz sprzętu, łącznie z komputerami; lub

e) usługi w zakresie szkolenia personelu klientów, związane z oprogramowaniem, komputerami lub systemami komputerowymi, gdzie indziej niesklasyfikowane.

Podsekcja  4

Usługi pocztowe i kurierskie

Artykuł  109

Zakres stosowania i definicje

1. W niniejszej sekcji określono zasady ram regulacyjnych dla wszystkich usług pocztowych i kurierskich objętych liberalizacją zgodnie z sekcjami 2, 3 i 4 niniejszego rozdziału.

2. Do celów niniejszej podsekcji oraz sekcji 2, 3 i 4 niniejszego rozdziału:

a) "licencja" oznacza zezwolenie przyznane indywidualnemu usługodawcy przez organ regulacyjny, które jest wymagane przed rozpoczęciem świadczenia danej usługi;

b) "usługa powszechna" oznacza ciągłe świadczenie usług pocztowych o określonej jakości we wszystkich punktach na terytorium Strony po przystępnych cenach dla wszystkich użytkowników.

Artykuł  110

Zapobieganie praktykom antykonkurencyjnym w sektorze usług pocztowych i kurierskich

Strony utrzymują lub wprowadzają odpowiednie środki w celu uniemożliwiania usługodawcom, którzy pojedynczo lub razem mogą istotnie wpływać na warunki uczestnictwa (w odniesieniu do cen i dostaw) na rynku właściwym usług pocztowych i kurierskich na skutek wykorzystywania ich pozycji rynkowej, podejmowania lub kontynuowania praktyk antykonkurencyjnych.

Artykuł  111

Usługa powszechna

Każda Strona ma prawo do określenia rodzaju obowiązku świadczenia usługi powszechnej, jaki zamierza zachować. Takie obowiązki nie będą uważane za antykonkurencyjne jako takie, pod warunkiem że będą zarządzane w sposób przejrzysty, niedyskryminacyjny i konkurencyjnie neutralny oraz że nie będą bardziej uciążliwe, niż to jest konieczne dla rodzaju usługi powszechnej określonej przez Stronę.

Artykuł  112

Licencje

1. Trzy lata po wejściu w życie niniejszego Układu licencji można wymagać wyłącznie na usługi, które wchodzą w zakres usługi powszechnej.

2. W przypadku gdy wymagane jest posiadanie licencji, do wiadomości publicznej podaje się następujące informacje:

a) wszystkie kryteria udzielania licencji i termin, w jakim zwykle wydawana jest decyzja w sprawie wniosku o licencję; oraz

b) warunki dotyczące licencji.

3. O powodach odmowy wydania licencji informuje się wnioskodawcę na żądanie, a każda ze Stron ustanawia procedurę odwoławczą z udziałem niezależnego organu. Procedura taka będzie przejrzysta, niedyskryminacyjna i oparta na obiektywnych kryteriach.

Artykuł  113

Niezależność organu regulacyjnego

Organ regulacyjny jest prawnie odrębny od jakiegokolwiek podmiotu świadczącego usługi pocztowe i kurierskie i nie ponosi przed nim odpowiedzialności. Decyzje organu regulacyjnego i stosowane prze niego procedury muszą być bezstronne w odniesieniu do wszystkich uczestników rynku.

Artykuł  114

Zbliżenie przepisów

1. Strony uznają znaczenie zbliżenia istniejącego prawodawstwa Ukrainy do prawodawstwa Unii Europejskiej. Ukraina zapewnia stopniowe zapewnianie zgodności swoich istniejących przepisów i przyszłego prawodawstwa z dorobkiem prawnym UE.

2. Zbliżenie to rozpocznie się w dniu podpisania niniejszego Układu i będzie stopniowo rozszerzane o wszystkie elementy dorobku prawnego UE, o których mowa w załączniku XVII do niniejszego Układu.

Podsekcja  5

Łączność elektroniczna

Artykuł  115

Zakres stosowania i definicje

1. W niniejszej podsekcji określono zasady ram regulacyjnych dla wszystkich usług łączności elektronicznej objętych liberalizacją na podstawie sekcji 2, 3 i 4 niniejszego rozdziału, z wyłączeniem nadawania.

2. Do celów niniejszej podsekcji oraz sekcji 2, 3 i 4 niniejszego rozdziału:

a) "usługi łączności elektronicznej" oznaczają wszystkie usługi polegające na przekazie i odbiorze sygnałów elektromagnetycznych, normalnie świadczone odpłatnie, z wyłączeniem nadawania, nieobejmujące działalności gospodarczej polegającej na dostarczaniu treści, której przekaz wymaga zastosowania usług telekomunikacyjnych. Nadawanie określa się jako nieprzerwany ciąg transmisji wymagany do rozpowszechniania sygnałów programów telewizyjnych i radiowych dla ogółu społeczeństwa, z wyłączeniem transmisji (contribution links) między operatorami;

b) "publiczna sieć łączności" oznacza sieć łączności elektronicznej wykorzystywaną w całości lub głównie do świadczenia publicznie dostępnych usług łączności elektronicznej;

c) "sieć łączności elektronicznej" oznacza systemy transmisyjne oraz, w stosownych przypadkach, urządzenia przełączające lub routingowe oraz inne zasoby, które umożliwiają przekazywanie sygnałów przewodowo, za pomocą radia, środków optycznych lub innych środków elektromagnetycznych, w tym sieci satelitarnych, stacjonarnych (komutowanych i pakietowych, w tym internetu) i naziemnych sieci przenośnych, elektrycznych systemów kablowych, w zakresie, w jakim są one wykorzystywane do przekazywania sygnałów, w sieciach nadawania radiowego i telewizyjnego oraz sieciach telewizji kablowej, niezależnie od rodzaju przekazywanej informacji

d) "organ regulacyjny" w sektorze łączności elektronicznej oznacza organ lub organy zajmujące się regulowaniem łączności elektronicznej wspomnianej w niniejszym rozdziale;

e) uznaje się, że usługodawca ma "znaczącą pozycję rynkową", jeżeli samodzielnie albo wspólnie z innymi ma pozycję równoważną pozycji dominującej, tj. tak silną pozycję ekonomiczną, że uprawnia go ona do postępowania według swojego uznania, nie zważając na innych konkurentów, klientów i ostatecznych konsumentów;

f) "wzajemne połączenie" oznacza fizyczne lub logiczne połączenie publicznych sieci łączności wykorzystywanych przez tego samego lub przez różnych usługodawców, aby umożliwić użytkownikom jednego usługodawcy komunikowanie się z użytkownikami tego samego lub innego usługodawcy bądź uzyskiwanie dostępu do usług świadczonych przez innego usługodawcę. Świadczeniem usług mogą się zajmować zainteresowane strony lub inne podmioty, które mają dostęp do sieci. Wzajemne połączenie to szczególny rodzaj dostępu między operatorami sieci publicznych;

g) "usługa powszechna" oznacza zestaw usług o określonej jakości, które są udostępniane wszystkim użytkownikom na terytorium Strony, niezależnie od ich geograficznej lokalizacji i po przystępnych cenach; o zakresie i realizacji usługi powszechnej decyduje każda ze Stron;

h) "dostęp" oznacza udostępnienie obiektów lub usług innemu usługodawcy na określonych warunkach, na wyłączność albo nie, w celu świadczenia usług łączności elektronicznej. Obejmuje on między innymi: dostęp do elementów sieci i urządzeń towarzyszących, co może się wiązać z podłączeniem urządzeń za pomocą środków stacjonarnych lub niestacjonarnych (w szczególności obejmuje to dostęp do pętli lokalnej oraz urządzeń i usług niezbędnych do obsługi pętli lokalnej); dostęp do infrastruktury fizycznej, w tym budynków, kanałów i masztów; dostęp do odpowiednich systemów oprogramowania, w tym do systemów wsparcia operacyjnego; dostęp do translacji numerów lub systemów o równoważnych funkcjach; dostęp do sieci stacjonarnych i ruchomych, w szczególności na potrzeby roamingu; dostęp do systemów warunkowego dostępu na potrzeby usług telewizji cyfrowej oraz dostęp do sieciowych usług wirtualnych.

i) "użytkownik końcowy" oznacza użytkownika, który nie obsługuje publicznych sieci łączności ani nie świadczy publicznie dostępnych usług łączności elektronicznej;

j) "lokalna pętla abonencka" oznacza fizyczny obwód łączący urządzenie końcowe sieci w pomieszczeniach abonenta z przełącznicą główną lub równoważnym urządzeniem w ramach stałej publicznej sieci łączności.

Artykuł  116

Organ regulacyjny

1. Strony zapewniają, aby organy regulacyjne ds. usług łączności elektronicznej były prawnie odrębne i funkcjonalnie niezależne od jakichkolwiek usługodawców świadczących usługi łączności elektronicznej. Jeżeli jedna ze Stron zachowuje własność lub kontrolę nad usługodawcą zapewniającym publiczne sieci lub usługi łączności, Strona ta zapewnia skuteczny strukturalny rozdział funkcji regulacyjnych od działalności związanej z własnością lub kontrolą.

2. Strony zapewniają organowi regulacyjnemu wystarczające uprawnienia do regulacji sektora. Zadania, które ma wypełniać organ regulacyjny, są podawane do wiadomości publicznej w łatwo dostępny i zrozumiały sposób, zwłaszcza gdy takie zadania są powierzone większej liczbie organów.

3. Strony zapewniają bezstronność decyzji organów regulacyjnych i stosowanych prze nie procedur w odniesieniu do wszystkich uczestników rynku oraz ich przejrzystość.

4. Organ regulacyjny ma uprawnienia do przeprowadzenia analizy orientacyjnego wykazu właściwych rynków produktów i usług ujętych w załącznikach ²⁹  do niniejszego Układu. W przypadku gdy organ regulacyjny ma obowiązek stwierdzenia zgodnie z art. 118 niniejszego Układu, czy należy nałożyć, utrzymać, zmienić lub wycofać obowiązki, stwierdza na podstawie analizy rynku, czy na właściwym rynku istnieje skuteczna konkurencja.

5. W przypadku gdy organ regulacyjny stwierdzi, że na właściwym rynku nie ma skutecznej konkurencji, określa on i wskazuje usługodawców mających znaczącą pozycję rynkową na tym rynku i w stosownych przypadkach nakłada na nich, utrzymuje lub zmienia szczegółowe obowiązki regulacyjne, o których mowa w art. 118 niniejszego Układu. W przypadku gdy organ regulacyjny uzna, że na rynku istnieje skuteczna konkurencja, nie nakłada on ani nie utrzymuje żadnego z obowiązków regulacyjnych, o których mowa w art. 118 niniejszego Układu.

6. Strony zapewniają dostawcy, którego dotyczy decyzja organu regulacyjnego, prawo odwołania się od niej do organu odwoławczego, który jest niezależny od stron, których dotyczy decyzja. Strony zapewniają należyte uwzględnienie merytorycznych aspektów sprawy. Do czasu rozstrzygnięcia każdego takiego odwołania decyzja organu regulacyjnego pozostaje w mocy, o ile organ odwoławczy nie postanowi inaczej. W przypadku gdy organ odwoławczy nie ma charakteru sądowego, jego decyzja jest zawsze uzasadniana na piśmie, a także podlega przeglądowi przeprowadzanemu przez bezstronny i niezależny organ sądowy. Decyzje podejmowane przez organy odwoławcze są skutecznie egzekwowane.

7. Strony zapewniają, aby w przypadku gdy organy regulacyjne zamierzają podjąć środki dotyczące jakichkolwiek postanowień niniejszej podsekcji i mające znaczący wpływ na rynek właściwy, umożliwiają one zainteresowanym podmiotom odniesienie się do projektu środków w rozsądnym terminie. Organy regulacyjne publikują swoje procedury konsultacji. Wyniki konsultacji są podawane do wiadomości publicznej, z wyjątkiem informacji poufnych.

8. Strony zapewniają, aby usługodawcy zapewniający sieci i usługi łączności elektronicznej udzielali wszystkich informacji, w tym informacji finansowych niezbędnych organom regulacyjnym do zapewnienia zgodności z postanowieniami niniejszej podsekcji lub z decyzjami podjętymi zgodnie z niniejszą podsekcją. Usługodawcy udzielają takich informacji bezzwłocznie na żądanie oraz w terminie wymaganym przez organ regulacyjny i zgodnie z oczekiwanym przezeń poziomem szczegółowości. Informacje wymagane przez organ regulacyjny muszą być proporcjonalne do wypełnienia tego zadania. Organ regulacyjny uzasadnia swoje żądanie udzielenia informacji.

Artykuł  117

Zezwolenie na świadczenie usług łączności elektronicznej

1. Strony zapewniają wydawanie zezwoleń na świadczenie usług w miarę możliwości wyłącznie za zgłoszeniem lub rejestracją.

2. Strony zapewniają możliwość wprowadzenia wymogu uzyskania licencji, aby rozwiązać kwestię przydziału numerów i częstotliwości. Warunki uzyskania takiej licencji podawane są do wiadomości publicznej.

3. W przypadku gdy licencja jest wymagana, Strony zapewniają, aby:

a) wszystkie kryteria udzielania licencji i rozsądny termin, w jakim zwykle należy podjąć decyzję w sprawie wniosku o licencję były podawane do wiadomości publicznej;

b) wnioskodawca otrzymał, na żądanie, pisemne uzasadnienie odmowy wydania licencji;

c) wnioskodawca ubiegający się o licencję miał możliwość odwołania się do organu odwoławczego w przypadku nieuzasadnionej odmowy wydania licencji;

d) opłaty licencyjne ³⁰  wymagane przez Strony za wydanie licencji nie przekraczały kosztów administracyjnych zwykle ponoszonych w związku z zarządzaniem, kontrolą i egzekwowaniem mających zastosowanie licencji. Opłaty licencyjne za korzystanie z widma radiowego i zasobów numeracyjnych nie podlegają wymogom określonym w niniejszym ustępie.

Artykuł  118

Dostęp i wzajemne połączenia

1. Strony zapewniają, aby każdy usługodawca mający zezwolenie na świadczenie usług łączności elektronicznej miał prawo i obowiązek negocjowania połączeń wzajemnych z innymi dostawcami publicznych sieci i usług łączności elektronicznej. Połączenia wzajemne powinny być co do zasady uzgadniane w ramach negocjacji handlowych między zainteresowanymi osobami prawnymi.

2. Strony zapewniają, aby usługodawcy zdobywający informacje od innego usługodawcy podczas negocjowania uzgodnień o wzajemnych połączeniach wykorzystywali takie informacje wyłącznie do celów, dla których zostały one przekazane, i zawsze z poszanowaniem poufności przekazanych lub przechowywanych informacji.

3. Strony zapewniają, aby po ustaleniu zgodnie z art. 116 niniejszego Układu, że na rynku właściwym, w tym na rynkach w załącznikach do niniejszego Układu, nie istnieje skuteczna konkurencja, organ regulacyjny miał uprawnienia, aby nałożyć na usługodawcę, który ma znaczącą pozycję rynkową, jeden lub większą liczbę poniższych obowiązków w związku z połączeniami wzajemnymi lub dostępem:

a) obowiązek niedyskryminacji, aby zapewnić stosowanie przez operatora równoważnych warunków w równoważnych okolicznościach wobec innych usługodawców świadczących równoważne usługi, a także świadczenie przez niego usług i udzielanie informacji innym operatorom na tych samych warunkach i z zachowaniem tej samej jakości, jak w przypadku jego własnych usług lub usług świadczonych przez jego jednostki zależne lub partnerów;

b) obowiązek pionowo zintegrowanego przedsiębiorstwa nakładany w celu zapewnienia przejrzystości jego cen hurtowych i wewnętrznych cen transferowych w przypadku wymogu niedyskryminacji lub zapobiegania nieuczciwemu subsydiowaniu skrośnemu. Organ regulacyjny może sprecyzować format i metodologię rachunkowości, którą należy zastosować;

c) obowiązek uwzględnienia uzasadnionych wniosków o dostęp i użytkowanie poszczególnych elementów sieci oraz urządzeń towarzyszących, w tym uwolniony dostęp do lokalnej pętli abonenckiej, między innymi w sytuacjach, gdy organ regulacyjny uznaje, że odmowa przyznania dostępu lub ustanowienie nieuzasadnionych warunków mających podobny skutek uniemożliwiłoby pojawienie się trwale konkurencyjnego rynku detalicznego lub nie byłoby to w interesie użytkowników końcowych;

d) obowiązek świadczenia określonych usług na zasadach hurtowych w celu odsprzedaży przez osoby trzecie; udzielenia otwartego dostępu do interfejsów technicznych, protokołów lub innych kluczowych technologii, niezbędnych do interoperacyjności usług lub wirtualnych usług sieciowych; zapewnienia kolokacji lub innych form współkorzystania z urządzeń, takich jak kanały kablowe, budynki lub maszty; zapewnienia wyspecjalizowanych usług potrzebnych do zapewnienia interoperacyjności usług dla użytkowników typu koniec-koniec, w tym urządzeń potrzebnych do świadczenia usług w ramach sieci inteligentnych; zapewnienia dostępu do systemów wsparcia operacyjnego lub podobnych systemów oprogramowania niezbędnych do zapewnienia uczciwej konkurencji w ramach świadczenia usług; wzajemnego połączenia sieci lub urządzeń sieciowych.

Do obowiązków zawartych w lit. c) i d) organy regulacyjne mogą dołączyć warunki takie, jak uczciwość, uzasadniony charakter i terminowość;

e) obowiązki związane ze zwrotem kosztów oraz kontrolą cen, w tym obowiązki związane z określaniem cen w zależności od ponoszonych kosztów oraz obowiązki dotyczące systemów księgowania kosztów, w odniesieniu do udostępniania poszczególnych rodzajów wzajemnych połączeń lub dostępu, jeżeli przeprowadzona analiza rynku wskazuje, że brak skutecznej konkurencji oznacza, że dany operator mógłby utrzymywać ceny na nadmiernie wysokim poziomie lub stosować zaniżanie cen ze szkodą dla użytkowników końcowych.

Organy regulacyjne uwzględniają inwestycje operatora i umożliwiają mu uzyskanie rozsądnej stopy zwrotu ze odpowiedniej kwoty zaangażowanego kapitału;

f) obowiązek publikowania szczególnych obowiązków nałożonych na usługodawcę przez organ regulacyjny określających konkretne rynki produktów i usług oraz rynki geograficzne. Aktualne informacje, pod warunkiem że nie mają charakteru poufnego i nie obejmują tajemnic handlowych, należy udostępniać publicznie w sposób gwarantujący wszystkim zainteresowanym stronom łatwy dostęp do tych informacji;

g) obowiązki związane z przejrzystością wymagające od operatorów publicznego udostępniania określonych informacji, w szczególności w przypadku gdy na operatorach spoczywa obowiązek niedyskryminacji, regulator może wymagać od operatora opublikowania oferty referencyjnej, która zawiera wystarczające rozdzielenie elementów działalności w celu zapewnienia, aby usługodawcy nie musieli płacić za urządzenia, które nie są niezbędne do zapewnienia zamówionej usługi, i zawiera opis odnośnych ofert w rozbiciu na elementy odpowiadające potrzebom rynkowym oraz związane z nimi warunki, w tym ceny.

4. Strony zapewniają, aby usługodawca wnioskujący o ustanowienie połączenia wzajemnego z usługodawcą mającym znaczącą pozycję rynkową miał możliwość odwołania się, w każdym momencie albo po upływie rozsądnego czasu, który był podany do wiadomości publicznej, do niezależnego organu krajowego, który może być organem regulacyjnym, o którym mowa w art. 115 ust. 2 lit. d) niniejszego Układu, w celu rozstrzygnięcia sporów dotyczących warunków połączeń wzajemnych lub dostępu.

Artykuł  119

Rzadkie zasoby

1. Strony zapewniają przeprowadzanie wszelkich procedur dotyczących rozmieszczenia i wykorzystania rzadkich zasobów, łącznie z częstotliwościami, numerami i pierwszeństwem, w sposób obiektywny, proporcjonalny, terminowy, przejrzysty i niedyskryminacyjny. Aktualny stan przyznanych częstotliwości podaje się do wiadomości publicznej, jednakże nie wymaga się szczegółowej identyfikacji częstotliwości przyznanych na realizację określonych zadań rządowych.

2. Strony zapewniają skuteczne zarządzanie częstotliwościami radiowymi w odniesieniu do usług telekomunikacyjnych świadczonych na swoim terytorium w celu zapewnienia skutecznego i efektywnego wykorzystania widma. W przypadku gdy zapotrzebowanie na określone częstotliwości przekracza ich dostępność, przy przyznawaniu tych częstotliwości stosuje się odpowiednie i przejrzyste procedury w celu optymalizacji ich wykorzystania oraz ułatwienia rozwoju konkurencji.

3. Strony zapewniają, aby przyznawanie krajowych zasobów numeracyjnych i zarządzanie krajowymi planami numeracyjnymi zostało powierzone organowi regulacyjnemu.

4. W przypadku gdy organy władz państwowych lub lokalnych zachowują własność lub kontrolę nad usługodawcami obsługującymi publiczne sieci lub usługi łączności, należy zapewnić skuteczne rozdzielenie strukturalne funkcji odpowiedzialnych za przyznawanie prawa pierwszeństwa oraz działalności związanej z własnością lub kontrolą.

Artykuł  120

Usługa powszechna

1. Każda Strona ma prawo do określenia rodzaju obowiązku świadczenia usługi powszechnej, jaki zamierza zachować.

2. Takie obowiązki nie będą uważane za antykonkurencyjne jako takie, pod warunkiem że są zarządzane w sposób przejrzysty, obiektywny i niedyskryminacyjny. Zarządzanie takimi obowiązkami musi być również neutralne w odniesieniu do konkurencji i nie może być bardziej uciążliwe, niż to jest konieczne dla rodzaju usługi powszechnej określonego przez Stronę.

3. Strony zapewniają, aby wszyscy usługodawcy kwalifikowali się do zapewnienia usługi powszechnej i aby żaden usługodawca nie był a priori wykluczony. Wyznaczanie odbywa się za pomocą skutecznego, przejrzystego, obiektywnego i niedyskryminacyjnego mechanizmu. Strony oceniają, w miarę potrzeby, czy świadczenie usługi powszechnej stanowi niesprawiedliwe obciążenie dla organizacji wyznaczonych do świadczenia takiej usługi. W przypadkach uzasadnionych taką oceną i biorąc pod uwagę korzyści rynkowe, o ile takie występują, dla organizacji świadczącej usługę powszechną, organy regulacyjne określają, czy wymagany jest mechanizm służący wyrównaniu kosztów ponoszonych przez danego usługodawcę lub podziałowi kosztów wynikających z obowiązku świadczenia usługi powszechnej.

4. Strony zapewniają, aby:

a) udostępniano użytkownikom, w formie drukowanej lub elektronicznej lub w obydwu formach, spis wszystkich abonentów ³¹  oraz aby był on regularnie aktualizowany, co najmniej raz w roku;

b) stosowanie przez organizacje świadczące usługi, o których mowa w lit a), zasady niedyskryminacji do traktowania informacji, które zostały im dostarczone przez inne organizacje.

Artykuł  121

Transgraniczne świadczenie usług łączności elektronicznej

Strony nie przyjmują ani nie utrzymują jakichkolwiek środków ograniczających transgraniczne świadczenie usług łączności elektronicznej.

Artykuł  122

Poufność informacji

Każda Strona zapewnia poufność łączności elektronicznej i związanych z nią danych o przekazie za pośrednictwem publicznej sieci łączności elektronicznej i publicznie dostępnych usług takiej łączności, w sposób, który nie ogranicza handlu usługami.

Artykuł  123

Spory między usługodawcami

1. Strony zapewniają, aby w przypadku sporu pomiędzy usługodawcami zapewniającymi sieci lub usługi łączności elektronicznej w związku z prawami i obowiązkami, o których mowa w niniejszym rozdziale, dany organ regulacyjny na wniosek którejkolwiek ze stron wydaje wiążącą decyzję w celu rozstrzygnięcia sporu w najkrótszym możliwym terminie, a w każdym przypadku w ciągu czterech miesięcy.

2. Decyzja organu regulacyjnego jest podawana do wiadomości publicznej z uwzględnieniem wymogów tajemnicy handlowej. Zainteresowane strony otrzymują pełne uzasadnienie decyzji.

3. Jeżeli spór dotyczy transgranicznego świadczenia usług, zainteresowane organy regulacyjne koordynują swoje działania, aby umożliwić rozwiązanie sporu.

Artykuł  124

Zbliżenie przepisów

1. Strony uznają znaczenie zbliżenia istniejącego prawodawstwa Ukrainy do prawodawstwa Unii Europejskiej. Ukraina zapewnia stopniowe zapewnianie zgodności istniejących przepisów i przyszłego prawodawstwa z dorobkiem prawnym UE.

2. Zbliżenie to rozpocznie się w dniu podpisania niniejszego Układu i będzie stopniowo rozszerzane o wszystkie elementy dorobku prawnego UE, o których mowa w załączniku XVII do niniejszego Układu.

Podsekcja  6

Usługi finansowe

Artykuł  125

Zakres stosowania i definicje

1. Niniejsza podsekcja określa zasady ram regulacyjnych dla wszystkich usług finansowych objętych liberalizacją na mocy sekcji 2, 3 i 4 niniejszego rozdziału.

2. Do celów niniejszej podsekcji oraz sekcji 2, 3 i 4 niniejszego rozdziału:

a) "usługa finansowa" oznacza każdą usługę o charakterze finansowym, oferowaną przez podmiot Strony świadczący usługi finansowe. Usługi finansowe obejmują następujące rodzaje działalności:

(i) usługi ubezpieczeniowe i związane z ubezpieczeniami

1. ubezpieczenia bezpośrednie (w tym koasekuracja):

a) ubezpieczenia na życie;

b) ubezpieczenia inne niż ubezpieczenie na życie;

2. reasekuracja i retrocesja;

3. pośrednictwo ubezpieczeniowe, takie jak usługi brokerskie i agencyjne; oraz

4. pomocnicze usługi ubezpieczeniowe, takie jak doradztwo ubezpieczeniowe, usługi aktuarialne, ocena ryzyka oraz likwidacja szkód.

(ii) usługi bankowe i inne usługi finansowe (z wyłączeniem ubezpieczeń):

1. przyjmowanie depozytów i innych funduszy zwrotnych od ludności;

2. udzielanie wszelkiego rodzaju pożyczek i kredytów, w tym kredytów konsumenckich i kredytów hipotecznych, faktoring oraz finansowanie transakcji handlowych;

3. leasing finansowy;

4. wszystkie usługi w sferze płatności i transferu środków pieniężnych, w tym kart kredytowych, debetowych, czeków podróżnych oraz czeków bankierskich;

5. gwarancje i zobowiązania;

6. operacje przeprowadzane na własny rachunek lub na zlecenie klientów, zarówno na giełdzie jak i poza giełdą, bądź w inny sposób za pomocą:

a) instrumentów rynku pieniężnego (w tym czeków, weksli, świadectw depozytowych);

b) walut obcych;

c) instrumentów pochodnych, w tym, ale nie wyłącznie, transakcji typu futures i opcji;

d) instrumentów opartych na kursach walutowych i stopach procentowych, w tym instrumentów takich jak transakcje swapowe, kontrakty terminowe na stopę procentową;

e) zbywalnych papierów wartościowych;

f) innych zbywalnych instrumentów i aktywów finansowych, w tym kruszców w sztabach;

7. uczestnictwo w emisji wszelkiego rodzaju papierów wartościowych, w tym w gwarantowaniu emisji i inwestycjach (publicznych i prywatnych) w charakterze agenta oraz świadczenie usług z tym związanych;

8. pośrednictwo na rynku pieniężnym;

9. zarządzanie majątkiem, na przykład zarządzanie środkami pieniężnymi i portfelem aktywów, wszystkie formy zarządzania inwestycjami zbiorowymi, zarządzanie funduszem emerytalnym oraz usługi w zakresie przechowywania, deponowania i powiernictwa;

10. usługi rozrachunkowe i rozliczeniowe w odniesieniu do aktywów finansowych, takich jak papiery wartościowe, instrumenty pochodne i inne instrumenty zbywalne;

11. dostarczanie i przekazywanie informacji finansowych, przetwarzanie danych finansowych i udostępnianie związanego z nimi oprogramowania;

12. doradztwo, pośrednictwo i inne pomocnicze usługi finansowe dotyczące wszystkich rodzajów działalności wymienionych w pkt 1-11, w tym informacje i analiza kredytowa, badania i doradztwo w zakresie inwestycji i tworzenia portfela aktywów, doradztwo w zakresie nabywania oraz restrukturyzacji i strategii przedsiębiorstw.

b) "podmiot świadczący usługi finansowe" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną Strony, która zamierza świadczyć lub świadczy usługi finansowe. Termin "podmiot świadczący usługi finansowe" nie obejmuje podmiotów publicznych;

c) "podmiot publiczny" oznacza:

1. rząd, bank centralny lub organ kształtujący politykę pieniężną Strony bądź podmiot będący własnością Strony lub przez nią kontrolowany, który jest zaangażowany głównie w realizowanie funkcji rządowych lub działań do celów rządowych, z wyłączeniem podmiotów zaangażowanych głównie w świadczenie usług finansowych na warunkach komercyjnych; lub

2. podmiot prywatny realizujący zadania wykonywane zwykle przez bank centralny lub organ kształtujący politykę pieniężną - w ramach wykonywania tych zadań.

d) "nowa usługa finansowa" oznacza usługę o charakterze finansowym, w tym usługi związane z istniejącymi i nowymi produktami lub sposób, w jaki produkt jest dostarczany, która nie jest świadczona przez jakikolwiek podmiot świadczący usługi finansowe na terytorium Strony, ale która świadczona jest na terytorium drugiej Strony.

Artykuł  126

Wyłączenie ze względów ostrożności

1. Każda Strona może przyjmować lub utrzymywać środki ze względów ostrożności, takie jak:

a) ochrona inwestorów, deponentów, ubezpieczonych lub osób, którym przysługuje zobowiązanie powiernicze z tytułu umów z podmiotami świadczącymi usługi finansowe;

b) zapewnienie integralności i stabilności systemu finansowego Strony.

2. Środki te nie mogą być bardziej uciążliwe niż to konieczne do osiągnięcia ich celu i nie mogą dyskryminować podmiotów świadczących usługi finansowe pochodzących z drugiej Strony w porównaniu z jej własnymi podobnymi podmiotami świadczącymi usługi finansowe.

3. Żadne z postanowień niniejszego Układu nie może być interpretowane jako wymagające od Strony ujawnienia informacji odnoszących się do interesów i rachunków indywidualnych klientów, ani jakiejkolwiek informacji poufnej lub informacji zastrzeżonej będącej w posiadaniu organów publicznych.

4. Bez uszczerbku dla pozostałych środków dotyczących regulacji w zakresie ostrożności w transgranicznym handlu usługami finansowymi, Strona może wymagać rejestracji podmiotu świadczącego transgraniczne usługi finansowe pochodzącego z drugiej Strony oraz instrumentów finansowych.

Artykuł  127

Skuteczna i przejrzysta regulacja

1. Każda Strona dokłada wszelkich starań, aby zapewnić z wyprzedzeniem wszystkim zainteresowanym osobom wszelkie środki o zasięgu ogólnym, które Strona ta proponuje przyjąć, w celu umożliwienia takim osobom zgłoszenia uwag, dotyczących tych środków. Środki te są zapewniane:

a) poprzez publikację urzędową; lub

b) w innej formie pisemnej lub elektronicznej.

2. Każda ze Stron udostępnia wszystkim zainteresowanym osobom swoje wymogi dotyczące wypełniania wniosków odnoszących się do świadczenia usług finansowych.

Na żądanie wnioskodawcy dana Strona informuje wnioskodawcę o statusie jego wniosku. Jeżeli dana Strona wymaga dodatkowych informacji od wnioskodawcy, powiadamia o tym wnioskodawcę bez zbędnej zwłoki.

Każda Strona dokłada wszelkich starań, aby zapewnić wdrażanie i stosowanie na swoim terytorium międzynarodowych norm dotyczących regulacji i nadzoru nad sektorem usług finansowych oraz przeciwdziałania unikaniu zobowiązań podatkowych i uchylaniu się od nich. Do takich międzynarodowych norm należą między innymi Główne zasady efektywnego nadzoru bankowego przyjęte przez Komitet Bazylejski, Główne zasady ubezpieczeń Międzynarodowego Stowarzyszenia Organów Nadzoru Ubezpieczeniowego, Cele i zasady regulacji papierów wartościowych Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów Wartościowych, Umowa dotycząca wymiany informacji w zakresie spraw podatkowych przyjęta w ramach OECD, Deklaracja w sprawie przejrzystości i wymiany informacji w sprawach podatkowych przyjęta w ramach G-20 oraz Czterdzieści zaleceń w sprawie prania pieniędzy i Dziewięć specjalnych zaleceń w sprawie finansowania terroryzmu Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy.

Strony biorą również pod uwagę Dziesięć głównych zasad wymiany informacji przyjętych przez Ministrów Finansów państw G7 i podejmą wszystkie niezbędne działania na rzecz ich stosowania w kontaktach dwustronnych.

Artykuł  128

Nowe usługi finansowe

Każda Strona zezwala podmiotowi świadczącemu usługi finansowe pochodzącemu z drugiej Strony mającemu siedzibę na terytorium tej Strony na świadczenie wszelkich nowych usług finansowych podobnych do tych, na które Strona zezwoliłaby swoim własnym podmiotom świadczącym usługi finansowe na mocy swojego prawodawstwa krajowego w podobnych okolicznościach. Strona może określić formę prawną, poprzez którą usługa może być świadczona, i może wymagać zezwolenia na świadczenie danej usługi. W przypadkach, w których wymagane jest takie zezwolenie, decyzja w sprawie jego przyznania zostaje wydana w rozsądnym terminie, a jego odmowa może nastąpić wyłącznie z powodów określonych w art. 126 niniejszego Układu.

Artykuł  129

Przetwarzanie danych

1. Każda Strona zezwala podmiotowi świadczącemu usługi finansowe pochodzącemu z drugiej Strony na przekazywanie informacji w formie elektronicznej lub w innej formie, na i z jej terytorium, na potrzeby przetwarzania danych, w przypadku gdy takie przetwarzanie jest wymagane do zwykłego prowadzenia działalności przez taki podmiot świadczący usługi finansowe.

2. Każda ze Stron przyjmuje odpowiednie zabezpieczenia w celu ochrony prywatności oraz podstawowych praw i wolności osób, w szczególności w odniesieniu do przesyłania danych osobowych.

Artykuł  130

Szczególne wyjątki

1. Żadne z postanowień niniejszego rozdziału nie może być interpretowane jako uniemożliwiające Stronie, w tym dla podmiotom publicznym, prowadzenia działalności lub świadczenia usług na jej terytorium na zasadzie wyłączności w ramach powszechnego programu emerytalnego lub ustawowego systemu ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem sytuacji, gdy działalność taka może być, zgodnie z krajowymi przepisami Strony, prowadzona przez podmioty świadczące usługi finansowe w konkurencji z podmiotami publicznymi lub prywatnymi.

2. Żadne z postanowień niniejszego Układu nie ma zastosowania do działalności banku centralnego lub organu kształtującego politykę pieniężną bądź jakiegokolwiek innego podmiotu publicznego w prowadzeniu polityki pieniężnej lub odnoszącej się do kursu walutowego.

3. Żadne z postanowień niniejszego rozdziału nie może być interpretowane jako uniemożliwiające Stronie, w tym dla jej podmiotom publicznym, prowadzenia działalności lub świadczenia usług na jej terytorium na zasadzie wyłączności na rachunek, z wykorzystaniem gwarancji lub z użyciem zasobów finansowych Strony lub jej podmiotów publicznych.

Artykuł  131

Organizacje samoregulujące

W przypadku gdy Strona wymaga członkostwa lub uczestnictwa w jakiejkolwiek organizacji samoregulującej, giełdzie lub rynkach papierów wartościowych lub transakcji typu futures, instytucji dokonującej rozliczeń lub jakiejkolwiek innej organizacji lub stowarzyszeniu bądź dostępu do nich, w celu umożliwienia podmiotom świadczącym usługi finansowe pochodzącym z drugiej Strony świadczenia usług finansowych na zasadach równorzędnych z tymi dotyczącymi podmiotów świadczących usługi finansowe pochodzących z danej Strony lub, jeżeli bezpośrednio lub pośrednio Strona zapewnia takim podmiotom przywileje lub korzyści w zakresie świadczenia usług finansowych, Strona ta zapewnia przestrzeganie zobowiązań zawartych w art. 88 i 94 niniejszego Układu.

Artykuł  132

Systemy rozliczeń i płatności

Na podstawie warunków, które przyznają traktowanie narodowe, każda Strona przyznaje podmiotom świadczącym usługi finansowe pochodzącym z drugiej Strony, z siedzibą na jej terytorium, dostęp do systemów płatności i rozliczeń obsługiwanych przez podmioty publiczne oraz do możliwości związanych z urzędową konsolidacją długu i refinansowaniem, dostępnych w ramach zwykłego prowadzenia działalności. Niniejszy artykuł nie ma na celu przyznania dostępu do narzędzi kredytodawcy ostatniego stopnia Strony.

Artykuł  133

Zbliżenie przepisów

1. Strony uznają znaczenie zbliżenia istniejącego prawodawstwa Ukrainy do prawodawstwa Unii Europejskiej. Ukraina zapewnia stopniowe zapewnianie zgodności swoich przepisów i przyszłego prawodawstwa z dorobkiem prawnym UE.

2. Zbliżanie to rozpoczyna się w dniu podpisania niniejszego Układu i jest stopniowo rozszerzane o wszystkie elementy dorobku prawnego UE, o których mowa w załączniku XVII do niniejszego Układu.

Podsekcja  7

Usługi transportowe

Artykuł  134

Zakres stosowania

W niniejszej podsekcji określa się zasady dotyczące liberalizacji usług transportowych zgodnie z sekcjami 2, 3 i 4 niniejszego rozdziału.

Artykuł  135

Międzynarodowy transport morski

1. Niniejszy Układ ma zastosowanie do międzynarodowego transportu morskiego pomiędzy portami Ukrainy a portami państw członkowskich Unii Europejskiej oraz pomiędzy portami państw członkowskich Unii Europejskiej. Ma on również zastosowanie do handlu pomiędzy portami Ukrainy a portami państw trzecich oraz między portami państw członkowskich Unii Europejskiej a portami państw trzecich.

2. Niniejszy Układ nie ma zastosowania do krajowego transportu morskiego pomiędzy portami Ukrainy ani do krajowego transportu morskiego pomiędzy portami poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej. Niezależnie od poprzedniego zdania przemieszczanie sprzętu, takiego jak pustych kontenerów, nieprzewożonych odpłatnie jako ładunek pomiędzy portami Ukrainy lub pomiędzy portami poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej, uznaje się za część międzynarodowego transportu morskiego.

3. Do celów niniejszej podsekcji oraz sekcji 2, 3 i 4 niniejszego rozdziału:

a) "międzynarodowy transport morski" obejmuje transport "od drzwi do drzwi" oraz transport multimodalny, a więc przewóz towarów z wykorzystaniem więcej niż jednego rodzaju transportu, obejmujący odcinek morski, odbywający się w ramach jednolitego dokumentu przewozowego i obejmujący w tym celu bezpośrednie zawieranie umów z podmiotami świadczącymi usługi transportowe innego rodzaju;

b) "usługi w zakresie obsługi ładunku morskiego" oznaczają działania wykonywane przez przedsiębiorstwa zajmujące się załadunkiem i rozładunkiem, w tym przez operatorów terminali portowych, jednak nie obejmują działań pracowników portowych w przypadkach, kiedy nie są oni pracownikami przedsiębiorstw zajmujących się załadunkiem i rozładunkiem lub operatorów terminali portowych. Do działań objętych powyższą definicją zalicza się organizację i nadzór:

(i) załadunku ładunku na statek i jego rozładunku ze statku;

(ii) przycumowywania lub odcumowywania ładunku;

(iii) odbioru lub dostawy i przechowywania ładunków przed załadunkiem lub po rozładunku;

c) "usługi w zakresie odprawy celnej" (wymiennie "usługi pośredników urzędów celnych") oznaczają działalność polegającą na przeprowadzaniu w imieniu innego podmiotu formalności celnych dotyczących przywozu, wywozu lub przewozu ładunków, bez względu na to, czy usługa ta stanowi główny przedmiot działalności usługodawcy czy zwyczajowe uzupełnienie głównego przedmiotu jego działalności;

d) "usługi w zakresie obsługi stacji kontenerowej i magazynowania" oznaczają działalność polegającą na przechowywaniu kontenerów, na terenie portu lub na lądzie, w celu ich zapełnienia lub opróżnienia, napraw i udostępniania do załadunku;

e) "usługi agencji morskich" oznaczają działalność polegającą na reprezentowaniu, w ramach danego obszaru geograficznego, w charakterze agenta, interesów jednej lub większej liczby linii żeglugi morskiej lub przedsiębiorstw żeglugowych, do następujących celów:

(i) marketing i sprzedaż usług w zakresie transportu morskiego i usług pokrewnych, począwszy od podania ceny po fakturowanie oraz wystawianie listów przewozowych w imieniu spółek, nabywanie i odsprzedaż niezbędnych usług pokrewnych, przygotowanie dokumentów i dostarczanie informacji handlowych;

(ii) działanie w imieniu spółek organizujących zawinięcie statku do portu lub przejęcie ładunków, w razie potrzeby.

f) "usługi w zakresie spedycji frachtu" oznaczają usługi polegające na organizowaniu i monitorowaniu operacji wysyłania ładunku w imieniu wysyłających, poprzez nabywanie usług transportowych i pokrewnych, przygotowanie dokumentacji i dostarczanie informacji handlowych.

g) "usługi dowozowe" oznaczają morski przewóz ładunków, w szczególności w kontenerach, pomiędzy portami Strony przed ich przewozem międzynarodowym lub po nim.

4. Każda Strona przyznaje statkom pływającym pod banderą drugiej Strony lub obsługiwanym przez usługodawców pochodzących z drugiej Strony traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznane swoim własnym statkom lub statkom jakiegokolwiek państwa trzeciego, zależnie od tego, które jest korzystniejsze, w zakresie między innymi dostępu do portów, korzystania z infrastruktury i usług portowych oraz korzystania z morskich usług pomocniczych ³² , a także w zakresie związanych z tym prowizji i opłat, infrastruktury celnej oraz wyznaczania miejsca do cumowania statku w porcie oraz sprzętu do załadunku i rozładunku.

5. Strony skutecznie stosują zasadę nieograniczonego dostępu do międzynarodowego rynku i handlu morskiego na zasadach handlowych i na zasadzie niedyskryminacji.

6. Stosując zasady określone w ust. 4 i 5 niniejszego artykułu, po wejściu w życie niniejszego Układu Strony:

a) nie wprowadzają porozumień dotyczących podziału ładunku do przyszłych umów z państwami trzecimi dotyczących usług transportu morskiego, w tym handlu towarami masowymi w postaci płynnej i stałej oraz ładunków przewożonych liniowcem, oraz - w przypadku istnienia takich porozumień w sprawie podziału ładunku w dotychczasowych umowach - wypowiadają takie porozumienia;

b) zaprzestają stosowania lub powstrzymują się od wdrażania wszelkich środków administracyjnych, technicznych lub innych, które mogłyby stanowić pośrednie ograniczenie i wywierać skutek dyskryminujący w stosunku do obywateli lub przedsiębiorstw drugiej Strony w zakresie świadczenia usług w międzynarodowym transporcie morskim.

7. Każda Strona zezwala podmiotom drugiej Strony świadczącym usługi międzynarodowego transportu morskiego na posiadanie przedsiębiorstw na jej terytorium na warunkach zakładania i funkcjonowania przedsiębiorstw nie mniej korzystnych niż przyznane usługodawcom pochodzącym z tej Strony lub z państwa trzeciego, w zależności od tego, które są bardziej korzystne. Zgodnie z postanowieniami sekcji 2 niniejszego rozdziału, w odniesieniu do działalności takich przedsiębiorstw, każda Strona zezwala usługodawcom pochodzącym z drugiej Strony, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi, na prowadzenie działalności gospodarczej, w tym, lecz nie wyłącznie, w zakresie:

a) ogłaszania, marketingu i sprzedaży usług w zakresie transportu morskiego i usług pokrewnych, począwszy od podania ceny po fakturowanie, na własny rachunek lub w imieniu innych podmiotów świadczących usługi międzynarodowego transportu morskiego, poprzez bezpośredni kontakt z klientami;

b) dostarczania informacji handlowych wszelkimi środkami, w tym za pomocą skomputeryzowanych systemów informacji i elektronicznej wymiany danych (z zastrzeżeniem wszelkich ograniczeń antydyskryminacyjnych w zakresie telekomunikacji);

c) przygotowania dokumentów dotyczących transportu, dokumentów celnych i innych dokumentów związanych z pochodzeniem i charakterem przewożonych przedmiotów;

d) organizowania zawijania statków do portów lub przyjmowania dostaw ładunków na własny rachunek lub w imieniu innych podmiotów świadczących usługi międzynarodowego transportu morskiego;

e) zawierania wszelkich porozumień handlowych z wszelkimi lokalnymi agencjami spedycyjnymi, włączając udział w kapitale spółki oraz wyznaczanie personelu rekrutowanego lokalnie lub za granicą, z zastrzeżeniem odnośnych przepisów niniejszego Układu;

f) nabywania usług transportowych i korzystania z nich - na własny rachunek lub w imieniu klientów (oraz odsprzedaży ich klientom) - z wykorzystaniem wszelkich rodzajów transportu, w tym transportu wodnego śródlądowego, drogowego i kolejowego, niezbędnych do świadczenia zintegrowanych usług transportowych;

g) posiadania na własność sprzętu niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej.

8. Każda Strona udostępnia podmiotom drugiej Strony świadczącym usługi międzynarodowego transportu morskiego, na rozsądnych i niedyskryminujących warunkach, następujące usługi w porcie: pilotaż, holowanie i pomoc holowniczą, zaopatrzenie, uzupełnianie paliwa i wody, odbiór odpadów i utylizacja odpadów balastowych, usługi kapitanatu portu, pomoc nawigacyjną, usługi operacyjne na nabrzeżu niezbędne dla funkcjonowania statku, włączając usługi komunikacyjne, dostawę wody i energii elektrycznej; usługi naprawcze w przypadku nagłych awarii; kotwiczenie, cumowanie i usługi związane z cumowaniem.

9. Każda Strona umożliwia podmiotom drugiej Strony świadczącym usługi międzynarodowego transportu morskiego świadczenie usług tego rodzaju również na odcinkach morskich przebiegających na śródlądowych drogach wodnych drugiej Strony.

10. Każda Strona zezwala podmiotom drugiej Strony świadczącym usługi międzynarodowego transportu morskiego na korzystanie - w sposób niedyskryminujący i na zasadach uzgodnionych pomiędzy odnośnymi przedsiębiorstwami - z usług dowozowych pomiędzy portami Ukrainy lub pomiędzy portami poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej, oferowanych przez podmioty pierwszej Strony świadczące usługi międzynarodowego transportu morskiego.

11. Niniejszy Układ nie ma wpływu na stosowanie porozumień morskich zawartych pomiędzy Ukrainą a państwami członkowskimi Unii Europejskiej w kwestiach nieobjętych zakresem niniejszego Układu. Jeśli w pewnych kwestiach niniejszy Układ jest mniej korzystny niż istniejące porozumienia pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej a Ukrainą, to pierwszeństwo mają postanowienia korzystniejsze, bez uszczerbku dla zobowiązań Strony UE i z uwzględnieniem Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Postanowienia niniejszego Układu zastępują postanowienia dotychczasowych dwustronnych porozumień pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej a Ukrainą, o ile postanowienia tych porozumień są niezgodne z postanowieniami niniejszego Układu, z wyjątkiem sytuacji, o której mowa w poprzednim zdaniu, albo są identyczne. Postanowienia istniejących porozumień dwustronnych w kwestiach nieobjętych zakresem niniejszego Układu nadal mają zastosowanie.

Artykuł  136

Transport drogowy, kolejowy i wodny śródlądowy

1. Z myślą o zapewnieniu skoordynowanego rozwoju i stopniowej liberalizacji transportu między Stronami w sposób dostosowany do ich wzajemnych potrzeb handlowych, warunki wzajemnego dostępu do rynku w transporcie drogowym, kolejowym i wodnym śródlądowym określa się w ewentualnych przyszłych szczególnych porozumieniach dotyczących transportu drogowego, kolejowego i wodnego śródlądowego.

2. Przed zawarciem porozumień, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, Strony nie doprowadzają do tego, aby warunki wzajemnego dostępu do rynków pomiędzy nimi były bardziej restrykcyjne, niż w dniu poprzedzającym wejście w życie niniejszego Układu.

3. Postanowienia istniejących porozumień dwustronnych w kwestiach nieobjętych zakresem ewentualnych przyszłych porozumień, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, nadal mają zastosowanie.

Artykuł  137

Transport lotniczy

1. Z myślą o zapewnieniu skoordynowanego rozwoju i stopniowej liberalizacji transportu między Stronami w sposób dostosowany do ich wzajemnych potrzeb handlowych, warunki wzajemnego dostępu do rynku w transporcie lotniczym powinny być zgodne z umową między UE a Ukrainą o wspólnym obszarze lotniczym (dalej zwaną "WOL").

2. Do chwili zawarcia WOL Strony nie podejmują żadnych środków ani działań, które byłyby bardziej restrykcyjne lub dyskryminujące w porównaniu z sytuacją istniejącą przed wejściem w życie niniejszego Układu.

Artykuł  138

Zbliżenie przepisów

Ukraina dostosowuje swoje prawodawstwo, w tym przepisy administracyjne, techniczne i inne przepisy, do prawodawstwa Strony UE istniejącego w jakiejkolwiek chwili w dziedzinie międzynarodowego transportu morskiego, w zakresie, w jakim służy to osiągnięciu celów liberalizacji, wzajemnego dostępu do rynków Stron oraz przepływu pasażerów i towarów. Zbliżenie to rozpoczyna się w dniu podpisania niniejszego Układu i jest stopniowo rozszerzane o wszystkie elementy dorobku prawnego UE, o których mowa w załączniku XVII do niniejszego Układu.

Sekcja  6

Handel elektroniczny

Artykuł  139

Cel i zasady

1. Uznając, że handel elektroniczny zwiększa możliwości handlowe w wielu sektorach, Strony uzgadniają, że będą propagowały rozwój handlu elektronicznego między sobą, w szczególności poprzez współpracę w kwestiach związanych z handlem elektronicznym podjętych w postanowieniach niniejszego rozdziału.

2. Strony zgadzają się, że rozwój handlu elektronicznego musi być w pełni zgodny z najwyższymi międzynarodowymi standardami w zakresie ochrony danych, aby zdobyć zaufanie użytkowników handlu elektronicznego.

3. Strony uzgadniają, że przekaz elektroniczny uznaje się za świadczenie usług w rozumieniu sekcji 3 (Transgraniczne świadczenie usług) niniejszego rozdziału, które nie może być objęte należnościami celnymi.

Artykuł  140

Aspekty regulacyjne handlu elektronicznego

1. Strony utrzymują dialog dotyczący kwestii regulacyjnych związanych z handlem elektronicznym, który obejmuje między innymi następujące kwestie:

a) uznanie certyfikatów podpisów elektronicznych wydawanych użytkownikom oraz ułatwianie świadczenia transgranicznych usług certyfikacyjnych,

b) odpowiedzialność usługodawców będących pośrednikami w odniesieniu do przesyłania lub przechowywania informacji,

c) traktowanie niezamówionych komercyjnych wiadomości elektronicznych,

d) ochrona konsumentów w zakresie handlu elektronicznego,

e) wszelkie inne kwestie mające związek z rozwojem handlu elektronicznego.

2. Współpraca taka może obejmować wymianę informacji dotyczących prawodawstwa poszczególnych Stron w tych kwestiach, jak również wdrażania tego prawodawstwa.

Sekcja  7

Wyjątki

Artykuł  141

Wyjątki ogólne

1. Bez uszczerbku dla wyjątków ogólnych określonych w art. 472 niniejszego Układu postanowienia niniejszego rozdziału oraz załączników XVI-A, XVI-B, XVI-C, XVI-D, XVI-E, XVI-F i XVII do niniejszego Układu podlegają wyjątkom opisanym w niniejszym artykule.

2. Z zastrzeżeniem wymogu, aby środki takie nie były stosowane w sposób, który mógłby stanowić arbitralną lub nieuzasadnioną dyskryminację pomiędzy państwami, w których obowiązują podobne warunki, bądź stanowiący ukryte ograniczenie dla zakładania przedsiębiorstw lub transgranicznego świadczenia usług, żadne postanowienie niniejszego rozdziału nie może być interpretowane w sposób uniemożliwiający przyjęcie lub stosowanie przez którąkolwiek ze Stron środków:

a) niezbędnych dla ochrony bezpieczeństwa publicznego lub moralności publicznej lub utrzymania porządku publicznego;

b) niezbędnych dla ochrony życia lub zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin;

c) odnoszących się do zachowania ograniczonych zasobów naturalnych, jeżeli środki te stosowane są w połączeniu z ograniczeniami dotyczącymi krajowych inwestorów lub krajowej podaży i konsumpcji usług;

d) niezbędnych do ochrony narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej;

e) niezbędnych dla zapewnienia przestrzegania przepisów ustawowych i wykonawczych, które nie są sprzeczne z postanowieniami niniejszego rozdziału, łącznie z przepisami odnoszącymi się do:

(i) zapobiegania działaniom charakterze oszukańczym i podstępnym lub postępowania ze skutkami niewykonania umów;

(ii) ochrony życia prywatnego osób w zakresie przetwarzania i rozpowszechniania danych osobowych oraz ochrony poufności ich osobistych akt i rachunków;

(iii) bezpieczeństwa;

f) niezgodnych z art. 88 ust. 1 i art. 94 niniejszego Układu, pod warunkiem że zróżnicowane traktowanie ma na celu zapewnienie skutecznego lub sprawiedliwego opodatkowania lub poboru podatków bezpośrednich w odniesieniu do działalności gospodarczej, inwestorów lub usługodawców drugiej Strony ³³ .

3. Postanowienia niniejszego rozdziału oraz załączników XVI-A, XVI-B, XVI-C, XVI-D, XVI-E, XVI-F i XVII do niniejszego Układu nie mają zastosowania do systemów zabezpieczenia społecznego poszczególnych Stron ani do działań prowadzonych na terytorium poszczególnych Stron, które związane są, nawet tylko sporadycznie, z wykonywaniem władzy publicznej.

Artykuł  142

Środki w zakresie opodatkowania

Traktowanie na zasadzie KNU przyznane zgodnie z postanowieniami niniejszego rozdziału, nie ma zastosowania do traktowania w zakresie opodatkowania, którego Strony udzielają lub udzielą w przyszłości na podstawie zawartych między sobą porozumień mających na celu unikanie podwójnego opodatkowania.

Artykuł  143

Wyjątki ze względów bezpieczeństwa

1. Żadne z postanowień niniejszego Układu nie może być interpretowane w sposób:

a) wymagający od którejkolwiek ze Stron dostarczenia informacji, których ujawnienie uważa ona za sprzeczne z jej podstawowymi interesami bezpieczeństwa; lub

b) uniemożliwiający którejkolwiek ze Stron podjęcie jakiegokolwiek działania uznanego przez nią za niezbędne dla ochrony jej podstawowych interesów bezpieczeństwa:

(i) związanego z produkcją broni, amunicji lub materiałów wojskowych lub handlem nimi;

(ii) odnoszącego się do działalności gospodarczej prowadzonej bezpośrednio lub pośrednio dla celów zaopatrzenia obiektów wojskowych;

(iii) odnoszącego się do materiałów rozszczepialnych i materiałów do syntezy jądrowej lub materiałów służących do ich uzyskania; lub

(iv) podjętego w czasie wojny lub w obliczu innego zagrożenia w stosunkach międzynarodowych; lub

c) uniemożliwiający którejkolwiek ze Stron podejmowanie wszelkich działań w celu wywiązania się z zobowiązań podjętych w celu utrzymania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego*

¹⁰ Sam fakt wymagania wizy od osób fizycznych pochodzących z niektórych państw, a od innych nie, nie jest uznawany za znoszący lub naruszający korzyści wynikające z niniejszego Układu.

¹¹ Osoba prawna jest kontrolowana przez inną osobę prawną, jeżeli ta ostatnia ma prawo do powołania większości członków jej zarządu lub do kierowania jej działaniami z prawnego punktu widzenia.

¹² Na przyjmujący zakład może zostać nałożony wymóg przedstawienia, celem uprzedniego zatwierdzenia, programu szkolenia obejmującego okres pobytu i wykazującego, że celem pobytu jest szkolenie. Właściwe organy mogą wymagać, aby szkolenie było związane z uzyskanym dyplomem ukończenia studiów wyższych.

¹³ Umowa o świadczenie usług musi być zgodna z przepisami ustawowymi i wykonawczymi oraz wymogami prawnymi Strony, na terytorium której umowa jest wykonywana.

¹⁴ Ochrona inwestycji, inna niż traktowanie wynikające z art. 88 (Traktowanie narodowe), wraz z procedurami rozstrzygania sporów między inwestorami a państwem, nie jest objęta niniejszym rozdziałem.

¹⁵ Dla większej pewności przetwarzanie materiałów jądrowych obejmuje wszystkie działania sklasyfikowane pod kodem 2330 według klasyfikacji UN ISIC Rev.3.1.

¹⁶ Bez uszczerbku dla zakresu działalności, która może zostać uznana za kabotaż na podstawie odpowiedniego prawodawstwa krajowego, kabotaż krajowy w rozumieniu niniejszego rozdziału obejmuje przewozy pasażerskie lub przewozy towarów między portem lub miejscem znajdującym się na Ukrainie lub w państwie członkowskim Unii Europejskiej a innym portem lub miejscem znajdującym się na Ukrainie lub w państwie członkowskim Unii Europejskiej, w tym na jego szelfie kontynentalnym, jak stanowi Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza, oraz ruch rozpoczynający i kończący się w tym samym porcie lub miejscu znajdującym się na Ukrainie lub w państwie członkowskim Unii Europejskiej.

¹⁷ Warunki wzajemnego dostępu do rynku w transporcie lotniczym zostaną określone w Umowie pomiędzy Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Ukrainą w sprawie ustanowienia wspólnego obszaru lotniczego.

¹⁸ Obowiązek ten nie dotyczy postanowień w zakresie ochrony inwestycji włącznie z postanowieniami dotyczącymi procedur rozstrzygania sporów między inwestorami i państwem, jak zapisano w innych umowach, i które nie są objęte niniejszym rozdziałem.

¹⁹ Obowiązek ten nie dotyczy postanowień w zakresie ochrony inwestycji nieobjętych niniejszym rozdziałem włącznie z postanowieniami dotyczącymi procedur rozstrzygania sporów między inwestorami i państwem, jak zapisano w innych umowach.

²⁰ Obejmuje to niniejszy rozdział oraz załączniki XVI-A i XVI-D.

²¹ Wyłączenie usług audiowizualnych z zakresu niniejszego rozdziału pozostaje bez uszczerbku dla współpracy w zakresie usług audiowizualnych na mocy tytułu V niniejszego Układu dotyczącego współpracy gospodarczej i sektorowej.

²² Bez uszczerbku dla zakresu działalności, która może zostać uznana za kabotaż na podstawie odpowiedniego prawodawstwa krajowego, krajowy kabotaż morski w rozumieniu niniejszego rozdziału obejmuje przewozy pasażerskie lub przewozy towarów między portem lub miejscem znajdującym się na Ukrainie lub w państwie członkowskim Unii Europejskiej a innym portem lub miejscem znajdującym się na Ukrainie lub w państwie członkowskim Unii Europejskiej, w tym na jego szelfie kontynentalnym, jak stanowi Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza, oraz ruch rozpoczynający i kończący się w tym samym porcie lub miejscu znajdującym się na Ukrainie lub w państwie członkowskim Unii Europejskiej.

²³ Warunki wzajemnego dostępu do rynku w transporcie lotniczym zostaną określone w Umowie pomiędzy Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Ukrainą w sprawie ustanowienia wspólnego obszaru lotniczego.

²⁴ Wszystkie inne wymogi przepisów ustawowych i wykonawczych Stron dotyczące środków odnoszących się do wjazdu, pobytu, pracy i zabezpieczenia społecznego mają nadal zastosowanie, włączając regulacje dotyczące okresu pobytu, minimalnej płacy, jak również układów zbiorowych w sprawie płac. Zobowiązania dotyczące przepływu osób nie mają zastosowania w przypadku, gdy zamiar lub skutek związany z takim przepływem zakłóci lub w inny sposób wpłynie na wynik wszelkich sporów lub negocjacji między pracownikami i pracodawcami.

²⁵ Uzyskane po osiągnięciu pełnoletniości.

²⁶ W przypadku gdy dyplom lub kwalifikacje nie zostały uzyskane na terytorium Strony, na którym świadczona jest usługa, Strona ta może ocenić, czy są one równoważne z wyższym wykształceniem wymaganym na jej terytorium.

²⁷ W przypadku gdy dyplom lub kwalifikacje nie zostały uzyskane na terytorium Strony, na którym świadczona jest usługa, dana Strona może ocenić, czy są one równoważne z wyższym wykształceniem wymaganym na jej terytorium.

²⁸ Opłaty licencyjne nie obejmują eksploatacji zasobów naturalnych, płatności aukcyjnych, przetargowych lub innych niedyskryminacyjnych środków dotyczących przyznania koncesji ani obowiązkowych składek za świadczenie usług o charakterze powszechnym.

²⁹ W odniesieniu do Strony UE: Orientacyjny wykaz rynków właściwych produktów i usług został przedstawiony jako odrębny załącznik XIX. Wykaz rynków właściwych ujętych w załączniku XIX podlega regularnym przeglądom przez UE. Wyniki takiego przeglądu będą musiały być uwzględnione we wszelkich zobowiązaniach podjętych na podstawie niniejszego rozdziału. W odniesieniu do Ukrainy: Orientacyjny wykaz rynków właściwych produktów i usług został przedstawiony jako odrębny załącznik XX. Wykaz rynków właściwych ujęty w załączniku XX podlega regularnym przeglądom ze strony Ukrainy w ramach procesu zbliżenia przepisów do dorobku prawnego UE przewidzianego w art. 124. Wyniki takiego przeglądu będą musiały być uwzględnione we wszelkich zobowiązaniach podjętych na podstawie tego rozdziału.

³⁰ Opłaty licencyjne nie obejmują płatności aukcyjnych, przetargowych lub innych niedyskryminacyjnych sposobów przyznawania koncesji ani obowiązkowych składek za świadczenie usługi powszechnej.

³¹ Zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami dotyczącymi przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej.

³² Morskie usługi pomocnicze obejmują usługi w zakresie obsługi ładunku morskiego, usługi w zakresie przechowywania i składowania, usługi w zakresie odprawy celnej, usługi w zakresie obsługi stacji kontenerowej i magazynowania, usługi agencji morskich, usługi w zakresie spedycji frachtu (morskiego), usługi wynajmu statków z załogą, konserwacji i napraw statków, pchania i holowania oraz usługi wspierające w transporcie morskim.

³³ Środki mające na celu zapewnienie sprawiedliwego lub skutecznego nakładania lub poboru podatków bezpośrednich obejmują środki podjęte przez Stronę w ramach jej systemu podatkowego, które:

(i) mają zastosowanie do inwestorów i podmiotów świadczących usługi, niebędących rezydentami, z uwzględnieniem faktu, że obowiązek podatkowy nierezydentów określony jest na podstawie pozycji podlegających opodatkowaniu pochodzących z terytorium Strony lub tam się znajdujących; lub

(ii) mają zastosowanie do nierezydentów w celu zapewnienia nakładania lub poboru podatków na terytorium Strony; lub

(iii) mają zastosowanie do nierezydentów lub rezydentów w celu zapobiegania unikaniu zobowiązań podatkowych i uchylaniu się od nich, łącznie ze środkami zgodności; lub

(iv) mają zastosowanie do konsumentów usług dostarczonych na terytorium lub z terytorium drugiej Strony w celu zapewnienia nakładania na takich konsumentów lub poboru od nich podatków pochodzących ze źródeł znajdujących się na terytorium Strony; lub

(v) dokonują rozróżnienia między inwestorami i podmiotami świadczącymi usługi podlegającymi zobowiązaniom podatkowym od pozycji opodatkowanych na poziomie światowym a innymi inwestorami i podmiotami świadczącymi usługi ze względu na różnice w podstawie ich opodatkowania; lub

(vi) określają i przydzielają dochody, zyski, korzyści, straty, odliczenia lub ulgi osobom i oddziałom będącym rezydentami bądź powiązanym osobom lub oddziałom należącym do tej samej osoby w celu zagwarantowania podstawy opodatkowania obowiązującej na terytorium Strony.

Terminologia podatkowa lub założenia systemu opisane w lit. f) niniejszego postanowienia i w niniejszym przypisie są określane zgodnie z definicjami podatkowymi i założeniami systemowymi albo definicjami i założeniami systemowymi równorzędnymi, czy też podobnymi przyjętymi zgodnie z przepisami Strony podejmującej dany środek.