Tytuł 5 - PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW, PRAWO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI, ŚWIADCZENIE USŁUG, KAPITAŁ - Układ o Stabilizacji i Stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Czarnogóry, z drugiej strony. Luksemburg.2007.10.15.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2010.168.1133
Akt obowiązujący Wersja od: 1 lutego 2017 r.
TYTUŁ V
PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW, PRAWO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI, ŚWIADCZENIE USŁUG, KAPITAŁ
PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW, PRAWO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI, ŚWIADCZENIE USŁUG, KAPITAŁ
PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW
PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW
1.
Z zastrzeżeniem warunków i zasad mających zastosowanie w każdym państwie członkowskim:a)
traktowanie przyznane pracownikom, którzy są obywatelami Czarnogóry i którzy są legalnie zatrudnieni na terytorium państwa członkowskiego, jest wolne od wszelkiej dyskryminacji ze względu na obywatelstwo w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia lub zwolnienia w porównaniu z obywatelami tego państwa członkowskiego;b)
legalnie przebywający w danym państwie członkowskim współmałżonek i dzieci pracownika legalnie zatrudnionego na terytorium państwa członkowskiego, z wyjątkiem pracowników sezonowych lub pracowników objętych dwustronnymi umowami w rozumieniu artykułu 50, o ile w tych umowach nie przewidziano inaczej, mają dostęp do rynku pracy w tym państwie członkowskim w okresie, w którym ten pracownik ma zezwolenie na pracę.2.
Z zastrzeżeniem warunków i zasad mających zastosowanie w Czarnogórze, przyznaje ona pracownikom, którzy są obywatelami państwa członkowskiego legalnie zatrudnionymi na jej terytorium, jak również ich współmałżonkom i dzieciom legalnie przebywającym na terytorium Czarnogóry, traktowanie określone w ustępie 1.1.
Uwzględniając sytuację na rynku pracy w państwach członkowskich oraz z zastrzeżeniem ich ustawodawstwa i przestrzegania zasad obowiązujących w państwach członkowskich w dziedzinie mobilności pracowników:a)
należy utrzymać i w miarę możliwości poprawić istniejące ułatwienia w dostępie do zatrudnienia pracowników z Czarnogóry, przyznane przez państwa członkowskie na mocy umów dwustronnych;b)
pozostałe państwa członkowskie rozważą możliwość zawarcia podobnych umów.2.
Po upływie trzech lat Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia zbada przyznanie dalszych udogodnień, w tym ułatwień w dostępie do szkoleń zawodowych, zgodnie z przepisami i procedurami obowiązującymi w państwach członkowskich, uwzględniając sytuację na rynku pracy w państwach członkowskich i we Wspólnocie.1.
Określa się zasady konieczne do koordynowania systemów zabezpieczenia społecznego dla pracowników mających obywatelstwo Czarnogóry, legalnie zatrudnionych na terytorium państwa członkowskiego oraz dla członków ich rodzin legalnie przebywających na jego terytorium. W tym celu decyzja Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia, która nie powinna wpłynąć na jakiekolwiek prawa lub zobowiązania wynikające z umów dwustronnych w przypadku, gdy te ostatnie zapewniają korzystniejsze traktowanie, zawiera następujące postanowienia:a)
wszystkie okresy ubezpieczenia, zatrudnienia lub pobytu odbyte przez takich pracowników w różnych państwach członkowskich są sumowane na potrzeby obliczenia emerytur i rent z tytułu wieku, inwalidztwa i śmierci oraz na potrzeby opieki medycznej dla takich pracowników oraz członków ich rodzin;b)
wszelkie emerytury lub renty z tytułu wieku, śmierci, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, a także wynikającego z nich inwalidztwa, z wyłączeniem świadczeń nieskładkowych, mogą być swobodnie przenoszone według stawki określonej na mocy prawa państwa członkowskiego lub państw członkowskich zobowiązanych do wypłaty świadczenia;c)
pracownicy, o których mowa, otrzymują dodatki rodzinne dla członków swoich rodzin na zasadach określonych powyżej.2.
Czarnogóra przyznaje pracownikom, którzy są obywatelami państwa członkowskiego legalnie zatrudnionymi na jej terytorium, jak również ich współmałżonkom i dzieciom legalnie przebywającym na terytorium Czarnogóry, traktowanie podobne do tego, jakie określono w ustępie 1 litery b) i c).
PRAWO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
PRAWO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
Definicja
Do celów niniejszego układu:
a)
"przedsiębiorstwo wspólnotowe" lub "przedsiębiorstwo czarnogórskie" oznacza odpowiednio: przedsiębiorstwo założone zgodnie z prawem danego państwa członkowskiego lub Czarnogóry, posiadające siedzibę, zarząd lub główne miejsce prowadzenia działalności na terytorium Wspólnoty albo Czarnogóry. Jednak jeżeli przedsiębiorstwo założone zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego lub Czarnogóry ma jedynie siedzibę odpowiednio na terytorium Wspólnoty lub Czarnogóry, jest ono uważane za przedsiębiorstwo wspólnotowe albo przedsiębiorstwo czarnogórskie, jeżeli jego działalność ma rzeczywisty i ciągły związek z gospodarką jednego z państw członkowskich lub Czarnogóry.b)
"podmiot zależny" danego przedsiębiorstwa oznacza przedsiębiorstwo faktycznie kontrolowane przez pierwsze przedsiębiorstwo;c)
"oddział" danego przedsiębiorstwa oznacza zakład nieposiadający osobowości prawnej o charakterze stałym, powstały w wyniku rozszerzenia działalności podmiotu macierzystego, posiadający zarząd i wyposażony odpowiednio do prowadzenia negocjacji handlowych z osobami trzecimi, tak aby osoby te, wiedząc że w razie konieczności powstanie związek prawny z podmiotem macierzystym, którego siedziba zarządu znajduje się za granicą, nie były zobowiązane negocjować bezpośrednio z takim podmiotem macierzystym, lecz mogły dokonywać transakcji handlowych w miejscu prowadzenia działalności stanowiącej rozszerzenie działalności podmiotu macierzystego;d)
"prawo przedsiębiorczości" oznacza:(i) w odniesieniu do obywateli, prawo do podejmowania działalności gospodarczej jako osoby pracujące na własny rachunek oraz do zakładania przedsiębiorstw, zwłaszcza przedsiębiorstw, nad którymi sprawują faktyczną kontrolę. Obywatele pracujący na własny rachunek oraz przedsiębiorstwa założone przez obywateli nie poszukują ani nie podejmują zatrudnienia na rynku pracy ani nie przyznają prawa dostępu do rynku pracy innej Strony. Postanowienia niniejszego rozdziału nie mają zastosowania w odniesieniu do osób, które nie pracują wyłącznie na własny rachunek;
(ii) w odniesieniu do przedsiębiorstw wspólnotowych lub czarnogórskich, prawo podejmowania działalności gospodarczej poprzez tworzenie podmiotów zależnych i oddziałów odpowiednio w Czarnogórze lub we Wspólnocie;
e)
"prowadzenie działalności" oznacza prowadzenie działalności gospodarczej;f)
"działalność gospodarcza" obejmuje zasadniczo działalność o charakterze przemysłowym, handlowym i zawodowym oraz wykonywanie wolnych zawodów;g)
"obywatel Wspólnoty" i "obywatel Czarnogóry" oznacza odpowiednio osobę fizyczną, która jest obywatelem jednego z państw członkowskich lub Czarnogóry;W odniesieniu do międzynarodowego transportu morskiego, w tym transportu intermodalnego obejmującego częściowo odcinki morskie, z postanowień niniejszego rozdziału oraz rozdziału III korzystają także obywatele Wspólnoty lub obywatele Czarnogóry, zamieszkujący poza Wspólnotą lub Czarnogórą, oraz przedsiębiorstwa żeglugowe mające siedzibę poza Wspólnotą lub Czarnogórą i kontrolowane przez obywateli Wspólnoty lub obywateli Czarnogóry, jeżeli ich statki są zarejestrowane odpowiednio w tym państwie członkowskim lub w Czarnogórze zgodnie z ich odpowiednim ustawodawstwem.
h)
"usługi finansowe" oznaczają działalność opisaną w załączniku VI. Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może rozszerzyć lub zmienić zakres tego załącznika.1.
Czarnogóra ułatwia przedsiębiorstwom i obywatelom Wspólnoty prowadzenie działalności na swoim terytorium. W tym celu, z chwilą wejścia w życie niniejszego układu, Czarnogóra przyznaje:(a) w odniesieniu do zakładania przedsiębiorstw wspólnotowych na terytorium Czarnogóry - traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane jej przedsiębiorstwom lub przedsiębiorstwom państw trzecich, w zależności od tego, które jest korzystniejsze oraz
(b) w odniesieniu do działalności założonych na terytorium Czarnogóry oddziałów i podmiotów zależnych przedsiębiorstw wspólnotowych - traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane jej przedsiębiorstwom i oddziałom lub podmiotom zależnym i oddziałom przedsiębiorstw państw trzecich, w zależności od tego, które jest korzystniejsze.
2.
Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Wspólnota i jej państwa członkowskie przyznają:(a) w odniesieniu do zakładania przedsiębiorstw czarnogórskich - traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane przez państwa członkowskie własnym przedsiębiorstwom lub przedsiębiorstwom państw trzecich, w zależności od tego, które jest korzystniejsze;
(b) w odniesieniu do działalności podmiotów zależnych i oddziałów czarnogórskich przedsiębiorstw założonych na terytorium Czarnogóry - traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane przez państwa członkowskie własnym przedsiębiorstwom i oddziałom lub podmiotom zależnym i oddziałom przedsiębiorstw państw trzecich, założonym na ich terytorium, w zależności od tego, które jest korzystniejsze.
3.
Strony nie przyjmują żadnych nowych przepisów ani środków, które powodują dyskryminację w odniesieniu do zakładania przedsiębiorstw wspólnotowych lub czarnogórskich na terytorium drugiej ze Stron lub w odniesieniu do prowadzenia działalności przez założone przedsiębiorstwa w porównaniu z przedsiębiorstwami wspólnotowymi lub czarnogórskimi.4.
Cztery lata po wejściu w życie niniejszego układu Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia określa zasady rozszerzenia zakresu stosowania powyższych postanowień, tak aby obejmowały one podejmowanie działalności gospodarczej przez obywateli Umawiających się Stron na zasadzie samozatrudnienia.5.
Niezależnie od postanowień zawartych w niniejszym artykule:a)
z chwilą wejścia w życie niniejszego układu podmioty zależne i oddziały przedsiębiorstw wspólnotowych mają prawo do korzystania z nieruchomości w Czarnogórze i ich dzierżawy;b)
z chwilą wejścia w życie niniejszego układu podmioty zależne i oddziały przedsiębiorstw wspólnotowych mają prawo do nabywania nieruchomości i korzystania z praw własności do nich tak jak przedsiębiorstwa czarnogórskie oraz w odniesieniu do dóbr publicznych/dóbr użytkowanych we wspólnym interesie, takich samych praw jakie przysługują przedsiębiorstwom czarnogórskim, jeżeli prawa te są niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej, dla której zostały ustanowione.1.
Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 56, z wyjątkiem usług finansowych, o których mowa w załączniku VI, Strony mogą regulować zasady przedsiębiorczości i prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa i obywateli na swoim terytorium pod warunkiem, że uregulowania te nie stanowią dyskryminacji wobec przedsiębiorstw i obywateli drugiej Strony w porównaniu z własnymi przedsiębiorstwami i obywatelami.2.
W zakresie usług finansowych, nie naruszając innych postanowień niniejszego układu, nie ma przeszkód, aby Strona podjęła środki ze względów ostrożności, w tym ze względu na ochronę inwestorów, deponentów, posiadaczy polis ubezpieczeniowych lub osób, do których należą prawa powiernicze z tytułu umów z usługodawcami finansowymi, w celu zapewnienia integralności i stabilności systemu finansowego. Środki takie nie będą wykorzystywane jako sposób uchylania się przez Stronę od obowiązków wynikających z niniejszego układu.3.
Żadne z postanowień niniejszego układu nie może być interpretowane w sposób wymagający od którejkolwiek ze Stron ujawnienia informacji odnoszących się do interesów i rachunków klientów indywidualnych, ani jakiejkolwiek informacji poufnej lub informacji zastrzeżonej będącej w posiadaniu instytucji publicznych.1.
Bez uszczerbku dla odmiennych postanowień zawartych w wielostronnym porozumieniu w sprawie utworzenia Wspólnego Europejskiego Obszaru Lotniczego4 (zwanym dalej "ECAA"), postanowień niniejszego rozdziału nie stosuje się w odniesieniu do usług transportu lotniczego, usług żeglugi śródlądowej oraz usług kabotażu morskiego.2.
Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może wydać zalecenia dotyczące poprawy prawa przedsiębiorczości i prowadzenia działalności w obszarach objętych ustępem 1.1.
Postanowienia artykułów 53 i 54 nie stanowią przeszkody dla stosowania przez Stronę szczególnych zasad dotyczących zakładania oddziałów przedsiębiorstw drugiej Strony, niezarejestrowanych na terytorium pierwszej Strony, i prowadzenia przez nie działalności na jej terytorium, które to zasady są uzasadnione prawnymi lub technicznymi różnicami pomiędzy tymi oddziałami w porównaniu z oddziałami przedsiębiorstw zarejestrowanych na jej terytorium lub, w odniesieniu do usług finansowych, ze względów ostrożnościowych.2.
Różnica w traktowaniu nie wykracza poza to, co jest absolutnie konieczne w związku z istnieniem wspomnianych różnic prawnych lub technicznych lub, w odniesieniu do usług finansowych, ze względów ostrożności.W celu ułatwienia obywatelom Wspólnoty i obywatelom Czarnogóry podejmowania i prowadzenia regulowanej działalności zawodowej na terytorium, odpowiednio, Czarnogóry i Wspólnoty, Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia analizuje kroki, jakie należy podjąć w celu wzajemnego uznawania kwalifikacji. Może podjąć w tym celu wszystkie konieczne środki.
1.
Przedsiębiorstwo wspólnotowe z siedzibą na terytorium Czarnogóry lub przedsiębiorstwo czarnogórskie z siedzibą na terytorium Wspólnoty jest uprawnione do zatrudniania lub do zatrudniania w jednym ze swoich podmiotów zależnych lub oddziałów, zgodnie z ustawodawstwem obowiązującym odpowiednio na terytorium przyjmującym siedziby, na terytorium Republiki Czarnogóry oraz Wspólnoty, pracowników, którzy są odpowiednio obywatelami państw członkowskich lub obywatelami Czarnogóry, pod warunkiem że pracownicy tacy należą do kluczowego personelu określonego w ustępie 2 oraz że są zatrudnieni wyłącznie przez te przedsiębiorstwa, podmioty zależne lub oddziały. Zezwolenia na pobyt i na pracę dla takich pracowników są wydawane wyłącznie na okres zatrudnienia.2.
Personel kluczowy wyżej wymienionych przedsiębiorstw, zwanych dalej "organizacjami", składa się z "osób przeniesionych w ramach przedsiębiorstwa", określonych w literze c) niniejszego ustępu i należących do niżej wymienionych kategorii, pod warunkiem że organizacja jest osobą prawną, a pracownicy tacy zostali zatrudnieni przez nią lub były w niej wspólnikami (innymi niż udziałowcy większościowi) przez okres co najmniej jednego roku, bezpośrednio poprzedzającego takie przeniesienie:a)
osoby pracujące w organizacji na wyższych stanowiskach, które przede wszystkim zarządzają przedsiębiorstwem, nadzorowane i otrzymujące wytyczne głównie ze strony zarządu lub udziałowców przedsiębiorstwa lub równoważnych organów, włączając w to:(i) kierowanie przedsiębiorstwem lub wydziałem lub działem przedsiębiorstwa;
(ii) nadzór i kontrolę pracy innych pracowników nadzoru i kierownictwa lub sprawujących funkcje techniczne;
(iii) bezpośrednie zatrudnianie lub zwalnianie pracowników lub zalecanie zatrudniania, zwalniania lub podejmowanie innych działań odnośnie do spraw kadrowych;
b)
osoby pracujące w organizacji, posiadające szczególną wiedzę kluczową dla obsługi przedsiębiorstwa, aparatury badawczej, technologii lub zarządzania. Ocena posiadanych kwalifikacji może uwzględniać, poza wiedzą właściwą dla przedsiębiorstwa, wysoki poziom kwalifikacji odnoszących się do danego rodzaju pracy lub branży wymagającej specyficznej wiedzy technicznej, w tym wykonywanie uznanego zawodu;c)
"osoba przeniesiona w ramach przedsiębiorstwa" oznacza osobę fizyczną pracującą dla organizacji na terytorium jednej ze Stron i czasowo przeniesioną w ramach wykonywanej działalności gospodarczej na terytorium innej Strony; organizacja dokonująca przeniesienia musi mieć główne miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium jednej ze Stron, a przeniesienie pracownika musi się odbywać do oddziału lub podmiotu zależnego tej organizacji, wykonującej faktycznie działalność gospodarczą na terytorium drugiej Strony.3.
Zezwala się na wjazd i czasowy pobyt na terytorium Wspólnoty lub Czarnogóry obywateli odpowiednio Czarnogóry i Wspólnoty, jeżeli ci przedstawiciele przedsiębiorstw są osobami pracującymi w danym przedsiębiorstwie na wyższym stanowisku zgodnie z ustępem 2 litera a) powyżej oraz są odpowiedzialni za założenie wspólnotowego podmiotu zależnego lub oddziału czarnogórskiego przedsiębiorstwa lub czarnogórskiego podmiotu zależnego lub oddziału przedsiębiorstwa wspólnotowego, odpowiednio w państwie członkowskim lub w Czarnogórze, jeżeli:a)
przedstawiciele ci nie są zaangażowani w bezpośrednią sprzedaż lub świadczenie usług orazb)
przedsiębiorstwo ma główne miejsce prowadzenia działalności odpowiednio poza Wspólnotą lub Czarnogórą oraz nie ma innych przedstawicieli, oddziałów lub podmiotów zależnych odpowiednio w tym państwie członkowskim lub Czarnogórze.
ŚWIADCZENIE USŁUG
ŚWIADCZENIE USŁUG
1.
Wspólnota i Czarnogóra zobowiązują się zgodnie z postanowieniami niniejszego rozdziału do podejmowania niezbędnych kroków w kierunku stopniowego zezwalania na świadczenie usług przez przedsiębiorstwa lub obywateli Wspólnoty lub Czarnogóry, których siedziba znajduje się na terytorium Strony innej, niż Strona na terytorium której ma swoją siedzibę usługobiorca.2.
Wraz z procesem liberalizacji, o którym mowa w ustępie 1, Strony zezwalają na czasowy przepływ osób fizycznych świadczących usługi lub zatrudnionych przez usługodawcę jako personel kluczowy w rozumieniu artykułu 58, w tym osoby fizyczne będące przedstawicielami przedsiębiorstwa lub obywatela Wspólnoty lub Czarnogóry i pragnące czasowo przebywać na danym terytorium w celu prowadzenia negocjacji dotyczących sprzedaży usług lub zawierające umowy sprzedaży usług dla tego usługodawcy, jeżeli wymienieni przedstawiciele nie będą zaangażowani w bezpośrednią sprzedaż lub świadczenie usług dla ludności.3.
Po upływie czterech lat Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia podejmie środki konieczne do stopniowego wdrażania postanowień ustępu 1. Uwzględniony zostanie postęp, jaki Strony osiągnęły w dostosowywaniu ustawodawstwa.1.
Strony nie podejmują żadnych środków ani działań powodujących, że warunki świadczenia usług przez obywateli lub przedsiębiorstwa Wspólnoty lub Czarnogóry, których siedziba mieści się na terytorium Strony innej niż Strona osoby, dla której usługi te są przeznaczone, są znacznie bardziej restrykcyjne w porównaniu z sytuacją panującą w przeddzień wejścia w życie niniejszego układu.2.
Jeżeli jedna Strona uważa, że w wyniku wprowadzenia środków przez drugą Stronę od chwili wejścia w życie niniejszego układu sytuacja pod względem świadczenia usług stała się znacznie bardziej restrykcyjna w porównaniu z sytuacją panującą w przeddzień wejścia w życie niniejszego układu, Strona stwierdzająca ten fakt może zwrócić się do drugiej Strony o przeprowadzenie konsultacji.W odniesieniu do świadczenia usług transportowych pomiędzy Wspólnotą a Czarnogórą, stosuje się następujące postanowienia:
1.
W odniesieniu do transportu lądowego protokół 4 określa zasady mające zastosowanie do stosunków pomiędzy Stronami w celu zapewnienia, w szczególności, nieograniczonego tranzytu drogowego przez Czarnogórę oraz całą Wspólnotę, a także skutecznego stosowania zasady niedyskryminacji i stopniowej harmonizacji czarnogórskiego ustawodawstwa w zakresie transportu z prawodawstwem wspólnotowym.2.
W odniesieniu do międzynarodowego transportu morskiego Strony zobowiązują się stosować skutecznie zasadę nieograniczonego dostępu do międzynarodowych rynków morskich i handlu, w oparciu o zasady handlowe oraz szanować zobowiązania międzynarodowe i europejskie w dziedzinie ochrony, bezpieczeństwa i norm ochrony środowiska.Strony potwierdzają swoją gotowość przestrzegania zasad swobodnej konkurencji jako istotnej cechy międzynarodowego transportu morskiego.
3.
Przy stosowaniu zasad określonych w ustępie 2 Strony:a)
nie wprowadzają w przyszłych umowach dwustronnych z państwami trzecimi klauzul o podziale ładunku;b)
znoszą z dniem wejścia w życie niniejszego układu wszelkie środki jednostronne, przeszkody administracyjne, techniczne i inne, które mogłyby wywierać skutek ograniczający lub dyskryminacyjny w stosunku do swobodnego świadczenia usług w międzynarodowym transporcie morskim;c)
każda ze Stron przyznaje między innymi statkom będącym własnością obywateli lub przedsiębiorstw drugiej Strony traktowanie nie mniej korzystne, niż traktowanie przyznawane własnym statkom w zakresie dostępu do portów otwartych dla handlu międzynarodowego, możliwości korzystania z infrastruktury i pomocniczych służb morskich w tych portach, jak również związane z należnościami i opłatami, ułatwieniami celnymi oraz wyznaczaniem miejsc cumowania, a także infrastrukturą przeznaczoną do załadunku i wyładunku.4.
W celu zapewnienia skoordynowanego rozwoju i stopniowej liberalizacji transportu między Stronami, dostosowanych do ich wzajemnych potrzeb handlowych, warunki wzajemnego dostępu do rynku w transporcie lotniczym zostaną określone w ECAA.5.
Do chwili zawarcia ECAA Strony nie podejmują żadnych środków ani działań, które byłyby bardziej restrykcyjne lub dyskryminujące w porównaniu z sytuacją panującą przed wejściem w życie niniejszego układu.6.
Czarnogóra dostosowuje swoje ustawodawstwo, w tym przepisy administracyjne, techniczne i inne, do przepisów wspólnotowych obowiązujących w danej chwili w dziedzinie transportu lotniczego, żeglugi śródlądowej i transportu morskiego, o ile służy to liberalizacji i wzajemnemu dostępowi do rynków Stron oraz ułatwia przepływ pasażerów i towarów.7.
W miarę wspólnych postępów w osiąganiu celów niniejszego rozdziału, Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia zbada sposoby tworzenia warunków niezbędnych do poprawy swobody świadczenia usług w zakresie transportu lotniczego, lądowego i żeglugi śródlądowej.
PŁATNOŚCI BIEŻĄCE I PRZEPŁYW KAPITAŁU
PŁATNOŚCI BIEŻĄCE I PRZEPŁYW KAPITAŁU
Strony zobowiązują się zezwolić na dokonywanie, w walucie w pełni wymienialnej zgodnie z postanowieniami art. VIII statutu Międzynarodowego Funduszu Walutowego, wszelkich płatności i transferów na rachunku bieżącym w ramach bilansu płatniczego między Wspólnotą a Czarnogórą.
1.
W odniesieniu do transakcji na rachunku kapitałowym i finansowym bilansu płatniczego, od daty wejścia w życie niniejszego układu zapewniony jest swobodny przepływ kapitału związany z bezpośrednimi inwestycjami dokonywanymi w przedsiębiorstwach utworzonych zgodnie z ustawodawstwem państwa przyjmującego oraz inwestycjami dokonywanymi zgodnie z postanowieniami rozdziału II tytułu V, jak również likwidacją lub przeniesieniem tych inwestycji oraz wszelkiego wynikającego z nich zysku.2.
W odniesieniu do transakcji na rachunkach kapitałowych i finansowych bilansu płatniczego, od momentu wejścia w życie niniejszego układu zapewniony jest swobodny przepływ kapitału w odniesieniu do kredytów związanych z transakcjami handlowymi lub świadczeniem usług, w których uczestniczy rezydent jednej ze Stron oraz do pożyczek pieniężnych i kredytów, których okres wymagalności jest dłuższy niż rok.3.
Od chwili wejścia w życie niniejszego układu Czarnogóra traktuje obywateli UE nabywających nieruchomości na jej terytorium tak samo jak własnych obywateli.4.
Od chwili wejścia w życie niniejszego układu Wspólnota i Czarnogóra zapewniają również swobodny przepływ kapitału związanego z inwestycjami portfelowymi oraz pożyczkami finansowymi i kredytami, których okres wymagalności jest krótszy niż rok.5.
Bez uszczerbku dla postanowień ustępu 1, Strony nie wprowadzają żadnych nowych ograniczeń dotyczących przepływu kapitału i płatności bieżących, dokonywanych między mieszkańcami Wspólnoty lub Czarnogóry, ani nie czynią istniejących ustaleń bardziej restrykcyjnymi.6.
Bez uszczerbku dla postanowień artykułu 62 i niniejszego artykułu, w przypadku gdy w szczególnych okolicznościach przepływ kapitału między Wspólnotą a Czarnogórą powoduje lub może spowodować poważne trudności w funkcjonowaniu polityki kursowej lub polityki pieniężnej Wspólnoty lub Czarnogóry, odpowiednio Wspólnota i Czarnogóra mogą przedsięwziąć środki ochronne w odniesieniu do przepływu kapitału między Wspólnotą a Czarnogórą na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, jeżeli środki takie są absolutnie niezbędne.7.
Żadne z powyższych postanowień nie oznacza ograniczeń w prawach podmiotów gospodarczych Stron do korzystania z jakiegokolwiek korzystniejszego traktowania, które może być przewidziane w obowiązujących dwustronnych lub wielostronnych porozumieniach obejmujących Strony niniejszego układu.8.
Strony prowadzą wzajemne konsultacje mające na celu ułatwienie przepływu kapitału pomiędzy Wspólnotą a Czarnogórą w dążeniu do wspierania realizacji celów niniejszego układu.1.
W ciągu pierwszego roku po wejściu w życie niniejszego układu Wspólnota i Czarnogóra podejmują środki pozwalające na stworzenie warunków niezbędnych do dalszego stopniowego wprowadzania wspólnotowych przepisów dotyczących swobodnego przepływu kapitału.2.
Przed upływem dwóch lat od dnia wejścia w życie niniejszego układu Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia określa zasady pełnego zastosowania w Czarnogórze wspólnotowych przepisów dotyczących przepływu kapitału.
POSTANOWIENIA OGÓLNE
POSTANOWIENIA OGÓLNE
1.
Postanowienia niniejszego tytułu są stosowane z zastrzeżeniem ograniczeń uzasadnionych względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego.2.
Nie znajdują one zastosowania wobec działalności, która na terytorium którejkolwiek ze Stron związana jest, choćby sporadycznie, z wykonywaniem władzy publicznej.Do celów niniejszego tytułu, żadne z postanowień niniejszego układu nie stanowi przeszkody dla stosowania przez Strony ich przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących wjazdu i pobytu, zatrudnienia, warunków pracy, osiedlania się osób fizycznych oraz świadczenia usług, szczególnie w zakresie przyznawania, przedłużenia lub odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt, pod warunkiem że działania te nie wpływają w sposób unieważniający lub szkodliwy na korzyści, które przysługują Stronom zgodnie ze szczególnymi postanowieniami niniejszego układu. Postanowienie to nie narusza stosowania artykułu 65.
Przedsiębiorstwa będące pod wspólną kontrolą i będące wspólną własnością przedsiębiorstw lub obywateli Czarnogóry i przedsiębiorstw lub obywateli Wspólnoty są również objęte postanowieniami niniejszego tytułu.
1.
Klauzula największego uprzywilejowania, przyznana zgodnie z postanowieniami niniejszego tytułu, nie ma zastosowania do ulg podatkowych, których Strony udzielają lub udzielą w przyszłości na podstawie umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania lub innych ustaleń podatkowych.2.
Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie będzie interpretowane w sposób, który by przeszkodził przyjęciu lub stosowaniu przez Strony środka mającego zapobiegać uchylaniu się od płacenia podatków, zgodnie z postanowieniami podatkowymi umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania lub innych ustaleń podatkowych lub krajowego ustawodawstwa podatkowego.3.
Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie będzie interpretowane w sposób, który by przeszkodził państwom członkowskim lub Czarnogórze w stosowaniu odpowiednich przepisów ich ustawodawstwa podatkowego dotyczącego podatników, którzy nie są w identycznej sytuacji ze względu na miejsce zamieszkania.1.
W każdym przypadku gdy będzie to możliwe Strony podejmują wysiłki w celu uniknięcia nakładania środków ograniczających, w tym środków dotyczących przywozu, do celów związanych z bilansem płatniczym. Strona przyjmująca takie środki możliwie najszybciej przedstawia drugiej Stronie harmonogram ich znoszenia.2.
W przypadku gdy jedno lub kilka państw członkowskich lub Czarnogóra napotka poważne trudności w zrównoważeniu bilansu płatniczego lub gdy zaistnieje ryzyko wystąpienia takich trudności, Wspólnota lub Czarnogóra mogą zgodnie z warunkami określonymi w Porozumieniu WTO przyjąć środki ograniczające, w szczególności środki dotyczące przywozu, których zakres nie może wykraczać poza to, co jest niezbędne dla naprawy sytuacji bilansu płatniczego. Wspólnota i Czarnogóra niezwłocznie informują o tym drugą Stronę.3.
Żaden środek ograniczający nie ma zastosowania do transferów związanych z inwestowaniem, w szczególności z przenoszeniem za granicę kwot zainwestowanych lub reinwestowanych, ani też do jakiegokolwiek przychodu, który z nich pochodzi.Postanowienia niniejszego tytułu są stopniowo dostosowywane, zwłaszcza do wymogów wynikających z art. V GATS.
Postanowienia niniejszego układu pozostają bez uszczerbku dla stosowania przez każdą ze Stron wszelkich środków niezbędnych do zapobieżenia ominięcia jej środków dotyczących dostępu państw trzecich do jej rynku w oparciu o postanowienia niniejszego układu.