Ubezpieczenie społeczne.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1933.51.396

Akt utracił moc

Wersja od: 21 listopada 1991 r.

USTAWA

z dnia 28 marca 1933 r.

o ubezpieczeniu społecznem. ^*

CZĘŚĆ  I.

ZAKRES UBEZPIECZENIA.

Rozdział  pierwszy.

Przepis wstępny.

Art.  1.

Ustawa niniejsza określa następujące rodzaje ubezpieczeń:

1) 1 na wypadek choroby i macierzyństwa (art. 95 - 114),

2) 2 (uchylony).

Rozdział  drugi.

Obowiązek ubezpieczenia.

Art.  2. ³

(1) Obowiązkowi ubezpieczenia podlegają z zastrzeżeniem art. 4, 5, 6, 6-a, 6-b i 6-c wszystkie osoby bez różnicy płci i wieku, pozostające w stosunku pracy najemnej lub w stosunku służbowym.

(2) Obowiązkowi ubezpieczenia z zastrzeżeniem art. 4, 5, 6, 6-a, 6-b i 6-c podlegają również:

a) uczniowie, terminatorzy, wolontarjusze i praktykanci,

b) zatrudnieni przez pracodawcę jego krewni i powinowaci z wyjątkiem małżonka,

c) chałupnicy i osoby z nimi pracujące,

d) więźniowie, jeżeli są zatrudnieni w myśl art. 19, 20 i 22 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 7 marca 1928 r. w sprawie organizacji więziennictwa (Dz. U. R. P. Nr. 29, poz. 272).

Art.  3. ⁴

(uchylony).

Art.  4.

Obywatele polscy, zatrudnieni zagranicą w polskich przedstawicielstwach dyplomatycznych i etatowych konsulatach, jeżeli nie są obowiązkowo ubezpieczeni na podstawie ustawodawstwa, obowiązującego w miejscu zatrudnienia, podlegają w myśl ustawy niniejszej obowiązkowi ubezpieczenia tylko w zakresie art. 1 pkt. 2. Osoby te mogą być od tego ubezpieczenia zwolnione na własne żądanie, jeżeli są dobrowolnie ubezpieczone w innych instytucjach (towarzystwach) ubezpieczeń na wypadek niezdolności do zarobkowania lub śmierci osoby ubezpieczonej.

Art.  5.

(1) Nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia, określonego ustawą niniejszą:

1) 5 (skreślony);

2) 6 (skreślony);

3) osoby, pozostające w czynnej służbie wojskowej;

4) duchowni wyznań, uznanych przez Państwo, oraz członkowie zakonów, zgromadzeń zakonnych i stowarzyszeń religijnych, należących do tych wyznań, jeżeli wykonywają czynności, bezpośrednio wynikające z ich powołania duchownego i nie na mocy specjalnego tytułu prawno-prywatnego tudzież osoby, spełniające prace lub posługi bez wynagrodzenia, wyłącznie z pobudek religijnych, humanitarnych lub ideowych;

5) cudzoziemcy, zatrudnieni w przedstawicielstwach dyplomatycznych i konsularnych państw obcych oraz w międzynarodowych komisjach;

6) 7 osoby, zatrudnione w gospodarstwie domowem, których zatrudnienie w poszczególnych gospodarstwach domowych jest z natury rzeczy krótkotrwałe, jeżeli u tego samego pracodawcy nie trwa ono dłużej niż dwa tygodnie,

7) 8 zatrudnieni w rzemiośle zstępni, rodzeństwo i wstępni pracodawcy, jeżeli pozostają z nim we wspólnem gospodarstwie domowem.

(2) 9 (skreślony).

Art.  6. ¹⁰

(uchylony).

Art.  6a. ¹¹

(uchylony).

Art.  6b. ¹²

1). Na wniosek właściwych władz, instytucyj, osób prawnych prawa publicznego, zrzeszeń lub związków zawodowych Minister Pracy i Opieki Społecznej w porozumieniu z właściwymi ministrami może zwolnić od obowiązku ubezpieczenia w zakresie art. 1 pkt 1) poszczególne kategorie osób objętych art. 6 ust. (2), jeżeli na innej podstawie mają prawo i możliwość korzystania ze świadczeń na wypadek choroby i macierzyństwa co najmniej w zakresie i na warunkach, określonych w niniejszej ustawie.

(2). 13 (uchylony).

Art.  6c. ¹⁴

W przypadkach, gdy wymaga tego interes obrony Państwa, Minister Opieki Społecznej, w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych i na warunkach we wzajemnem porozumieniu ustalonych, może wyłączać od obowiązku ubezpieczenia, określonego w art. 1 pkt. 1 lub pkt. 2 lit. a), albo od obu powyższych rodzajów ubezpieczeń, pracowników poszczególnych zakładów wojskowych i poszczególnych podległych Ministerstwu Spraw Wojskowych skomercjalizowanych przedsiębiorstw państwowych, jeżeli pracownicy ci będą mieli zapewnione świadczenia nie mniejsze i na warunkach nie gorszych od przewidzianych w ustawie niniejszej.

Art.  7. ¹⁵

(skreślony).

Art.  8. ¹⁶

(uchylony).

Art.  9. ¹⁷

(uchylony).

Rozdział  trzeci.

Kontynuowanie ubezpieczenia, dobrowolne ubezpieczenie.

Art.  10.

(1) Osobom, które były ubezpieczone obowiązkowo w którejkolwiek ubezpieczalni społecznej, działającej na zasadzie niniejszej ustawy, jeżeli za to ubezpieczenie opłacono przynajmniej dwadzieścia składek tygodniowych w ciągu ostatnich pięćdziesięciu dwóch tygodni przed ustaniem obowiązku ubezpieczenia, przysługuje prawo do kontynuowania ubezpieczenia w zakresie art. 1 pkt. 1, jeżeli w 3-tygodniowym terminie po ustaniu obowiązku ubezpieczenia zgłoszą gotowość niezwłocznego rozpoczęcia kontynuowania ubezpieczenia. Do powyższego 3-tygodniowego okresu nie wlicza się czasu, za który należą się perjodyczne świadczenia pieniężne (zasiłki), przewidziane w ustawie niniejszej, oraz czasu, przebytego w służbie wojskowej.

(2) Kontynuowanie ubezpieczenia w zakresie art. 1 pkt. 1 rozpoczyna się z dniem uiszczenia składki, a ustaje:

1) jeżeli ubezpieczony oświadczy na piśmie, że nadal nie będzie korzystał z niego - z dniem otrzymania przez właściwą ubezpieczalnię społeczną odnośnego zawiadomienia,

2) jeżeli zalega ze składkami za ostatnie 4 okresy płatnicze - z dniem ostatniego terminu płatności składki.

Art.  11. ¹⁸

(uchylony).

Art.  12. ¹⁹

(uchylony).

Rozdział  czwarty.

Obliczanie zarobków.

Art.  13-16. ²⁰

(uchylone).

CZĘŚĆ  II.

ORGANIZACJA UBEZPIECZENIA.

Rozdział  pierwszy.

Przepisy ogólne.

Art.  17-19. ²¹

(uchylone).

Art.  19a. ²²

(1). Pracodawcami w rozumieniu ustawy są osoby fizyczne i prawne prawa prywatnego lub publicznego oraz władze, urzędy i instytucje, zatrudniające pracowników podlegających ubezpieczeniu według zasad niniejszej ustawy.

(2). Pracodawcami rolnymi są osoby zatrudniające pracowników rolnych.

Art.  20.

(1) Miejscem zatrudnienia w znaczeniu ustawy niniejszej jest stałe miejsce pracy ubezpieczonego (fabryka, warsztat, biuro, magazyn, gospodarstwo wiejskie, domowe, urząd i t. p.).

(2) Stałe miejsce pracy pozostaje miejscem zatrudnienia nawet wtedy, gdy pracownik w niem czasowo nie pracuje, lecz na zlecenie pracodawcy wykonywa krótkotrwałe roboty poza stałem miejscem pracy.

(3) Miejscem zatrudnienia pracownika, którego przedsiębiorstwo najmuje do robót w okręgach coraz to innych ubezpieczalni, jak np. przedsiębiorstwo budowy dróg, kanałów, kolei, telegrafów i t. p., jest siedziba lokalnego kierownictwa robót.

(4) Miejscem zatrudnienia pracowników, którzy nie mają stałego miejsca pracy (np. marynarzy), jest siedziba kierownictwa przedsiębiorstwa lub jego oddziału, do którego pracownik został przydzielony.

(5) Za miejsce zatrudnienia osób, należących do zespołów wędrownych, uważa się miejscowość, w której znajduje się siedziba władzy, udzielającej koncesji.

(6) W wypadkach spornych przy określaniu miejsca zatrudnienia ubezpieczalnie społeczne powinny kierować się względami na interesy zarówno ubezpieczonych (możność udzielania świadczeń na miejscu zachorowania), jak i samej ubezpieczalni (łatwość ściągania składek od pracodawców, unikanie niedogodności, wynikających z częstej zmiany przynależności do ubezpieczalni i t. p.).

Art.  21.

(1) Każdego przyjętego pracownika powinien pracodawca zgłosić do ubezpieczenia we właściwej ubezpieczalni społecznej.

(2) Zgłoszenie powinno być dokonane pisemnie w ciągu siedmiu dni od daty przyjęcia pracownika, a jeżeli siedziba przedsiębiorstwa znajduje się w innej miejscowości, niż siedziba ubezpieczalni, w ciągu dziesięciu dni.

(3) Prawo dokonania zgłoszenia do ubezpieczenia przysługuje również samym pracownikom.

(4) Szczegółowe przepisy, dotyczące sposobu dokonywania zgłoszeń i kontroli czynności pracodawców, ustalają rozporządzenia Ministra Opieki Społecznej.

(5) Minister Opieki Społecznej może w drodze rozporządzeń ustalać obowiązek pracodawców zgłaszania zmian wysokości zarobków ubezpieczonych pracowników i zmian w stanie zatrudnienia.

(6) Minister Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych ustala w drodze rozporządzeń specjalne warunki i sposób dokonywania zgłoszeń w odniesieniu do pracowników rolnych, dla których składki zostaną zryczałtowane (art. 218 ust. 2).

(7). 23 Minister Pracy i Opieki Społecznej może w drodze rozporządzeń odrębnie unormować sposób dokonywania zgłoszeń oraz podstawę wymiaru i sposób obliczania lub ryczałtowania składki w odniesieniu do osób podlegających ubezpieczeniu tylko w zakresie art. 1 pkt 1) lub podlegających ubezpieczeniu tylko w zakresie art. 1 pkt 2) lit. a) i nie objętych przepisem ust. (6) niniejszego artykułu.

Rozdział  drugi

Ubezpieczalnie społeczne.

Art.  22-54. ²⁴

(uchylone).

Rozdział  trzeci.

Zakłady i Izba Ubezpieczeń Społecznych.

Art.  55-62. ²⁵

(uchylone).

Art.  63. ²⁶

(uchylony).

Art.  64. ²⁷

(uchylony).

Art.  65. ²⁸

(uchylony).

Art.  66-90. ²⁹

(uchylone).

Art.  91. ³⁰

(uchylony).

Art.  92. ³¹

(uchylony).

Rozdział  czwarty.

Instytucje specjalne.

Art.  93. ³²

(uchylony).

Art.  94.

Wykonywanie czynności ubezpieczalni społecznych, Zakładu Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników i Zakładu Ubezpieczenia od Wypadków w zastosowaniu do podlegających ubezpieczeniu pracowników Polskich Kolei Państwowych może Minister Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Komunikacji przekazać w drodze rozporządzenia specjalnym instytucjom ubezpieczenia kolejarzy. Wymienione rozporządzenie określi organizację tych instytucyj, oraz sposób wykonywania nadzoru i orzecznictwa, jako też stosunek do instytucyj, wymienionych w ustawie niniejszej.

CZĘŚĆ  III.

ŚWIADCZENIA.

Rozdział  pierwszy.

Świadczenia udzielane przez ubezpieczalnie społeczne.

Świadczenia dla ubezpieczonych.

Art.  95.

(1) Ubezpieczeni w razie choroby mają prawo do świadczeń następujących:

1) 33 pomocy leczniczej nie dłużej niż przez 26 tygodni w poszczególnym wypadku choroby; pomoc lecznicza obejmuje:

a) opiekę lekarską,

b) 34 zaopatrzenie w leki bezpłatne, za opłatą ryczałtową lub częściową odpłatnością na zasadach i w zakresie określonych w odrębnej ustawie oraz środki lecznicze i pomocnicze,

c) środki pomocnicze przeciwko zniekształceniu i kalectwu.

Statut ubezpieczalni społecznej określi zakres pomocy leczniczej, zabiegów dentystycznych, środków leczniczych i pomocniczych, udzielanych ubezpieczonym.

2) 35 zasiłku chorobowego za każdy dzień stwierdzonej niezdolności do pracy wskutek choroby, nie wyłączając niedziel i świąt, nie dłużej niż dwadzieścia sześć tygodni.

(2) Jeżeli w pewnych okresach korzystania z pomocy leczniczej ubezpieczalni ubezpieczony nie pobierał zasiłku chorobowego, pomoc ta przedłuża się aż do wyczerpania okresu zasiłkowego.

(3) Okres zasiłkowy należy liczyć od pierwszego dnia wypłacania zasiłku.

(4) Robotnicy nie mają prawa do zasiłku chorobowego w okresie czasu, w którym w myśl przepisów służbowych lub umowy zbiorowej otrzymują od pracodawcy całkowite wynagrodzenie.

(5) Pracownicy umysłowi w rozumieniu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 323), nie wyłączając kategoryj pracowników, objętych art. 4 tego rozporządzenia, nie mają prawa do zasiłku chorobowego w okresie czasu, w którym w myśl przepisów prawnych przysługuje im prawo do całkowitego wynagrodzenia od pracodawcy.

Art.  96. ³⁶

(skreślony).

Art.  97. ³⁷

(uchylony).

Art.  98.

Jeśli ubezpieczony sianie się powtórnie niezdolnym do pracy z powodu nawrotu tej samej choroby, drugie zachorowanie uważa się przy obliczaniu zasiłku za nową chorobę tylko wtedy, gdy przerwa w niezdolności do pracy, stwierdzona przez lekarza ubezpieczalni społeczniej, wynosiła więcej niż 8 tygodni.

Art.  99. ³⁸

(uchylony).

Art.  100. ³⁹

Zasiłku chorobowego nie otrzymują:

1) ubezpieczeni, wymienieni w art. 6 ust. (2),

2) uczniowie, terminatorzy i praktykanci, wolontariusze, tudzież krewni i powinowaci pracodawców, nie otrzymujący wynagrodzenia.

Art.  101.

(1) Jeżeli wskutek masowych zwolnień z pracy w okręgu działalności ubezpieczalni społecznej liczba osób, pobierających zasiłki, przekracza przeciętną normalną liczbę tych osób w stopniu, zagrażającym równowadze finansowej ubezpieczalni, ubezpieczalnia może ograniczyć do trzynastu tygodni okres pobierania zasiłków w stosunku do osób, które utraciły pracę z innych powodów, niż choroba. Ograniczenia powyższe może ubezpieczalnia wprowadzić na okres nie dłuższy niż pół roku. Odnośna uchwała ubezpieczalni wymaga zatwierdzenia Ministra Opieki Społecznej.

(2) Minister Opieki Społecznej może również wprowadzić powyższe ograniczenia w drodze zmiany statutu ubezpieczalni.

Art.  102.

(1) Jeżeli choroba jest chorobą zawodową (art. 138), albo spowodowaną wypadkiem w zatrudnieniu (art. 137), a jest połączona z niezdolnością do pracy i trwa dłużej niż cztery tygodnie, Zakład Ubezpieczenia od Wypadków zwraca ubezpieczalni od pierwszego dnia zachorowania:

a) całkowitą sumę wypłaconych świadczeń gotówkowych,

b) całkowite koszty pomocy leczniczej, środków leczniczych i pomocniczych,

c) całkowity koszt ewentualnej specjalnej kuracji, udzielonej przez ubezpieczalnię na żądanie zakładu.

(2) W razie stwierdzenia przez lekarza ubezpieczalni okoliczności, wymienionych w ustępie pierwszym, mogących powodować regres do zakładu, powinna ubezpieczalnia w ciągu 2 tygodni zawiadomić zakład o podjęciu leczenia.

(3) Należności ubezpieczalni za świadczenia, udzielone w myśl niniejszego artykułu na rachunek zakładu, mogą być zryczałtowane na mocy porozumienia ubezpieczalni z zakładem lub na podstawie decyzji, wydanej przez Ministra Opieki Społecznej.

(4) Spory pomiędzy ubezpieczalniami a Zakładem Ubezpieczenia od Wypadków z tytułu rozrachunku rozstrzygają organa orzekające ubezpieczeń społecznych.

Art.  103.

(1) Zamiast świadczeń na wypadek choroby, wskazanych w art. 95 punkt 1 lit. a) i b) oraz punkt 2, może ubezpieczalnia za zgodą chorego udzielać bezpłatnego leczenia i utrzymania szpitalnego na najniższej klasie.

(2) Na zlecenie lekarza może ubezpieczalnia zarządzić umieszczenie chorego w szpitalu bez względu na jego zgodę, gdy:

a) rodzaj choroby wymaga leczenia i pielęgnowania, które w domu jest niemożliwe,

b) choroba jest zakaźna,

c) stan chorego lub jego zachowanie się wymaga stałego nadzoru,

d) gdy chory niejednokrotnie przekroczył regulamin dla chorych lub postępował wbrew poleceniom lekarza.

(3) Jeżeli ubezpieczalnia zarządziła umieszczenie chorego w szpitalu, a chory do tego zarządzenia nic zastosował się pomimo, że zwrócono mu uwagę na skutek jego postępowania, to ubezpieczalnia może go pozbawić zasiłku chorobowego w całości lub w części.

Art.  104. ⁴⁰

(uchylony).

Art.  105.

(1) Świadczenia dla ubezpieczonych w razie połogu obejmują:

1) bezpłatną pomoc leczniczą i położniczą przed, w czasie i po porodzie,

2) 41 zasiłek połogowy przez czas wstrzymania się położnicy od pracy, nie wyłączając niedziel i świąt, nie dłużej jednak niż w ciągu dwunastu tygodni, z których co najmniej osiem przypadać powinno po porodzie; w stosunku do tego zasiłku ma odpowiednie zastosowanie art. 95 ust. 4 i 5,

3) 42 zasiłek dla karmiących matek w naturze, w ilości litra mleka dziennie lub ekwiwalent w gotówce przez czas karmienia od dnia ukończenia zasiłku połogowego, nie dłużej jednak niż dwanaście tygodni.

(2) Postanowienia art. 96 nie mają zastosowania do świadczeń dla położnic.

(3) Prawo do świadczeń, przewidzianych w punktach drugim i trzecim, mają obowiązkowo ubezpieczone, które w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy przed porodem pozostawały przynajmniej przez cztery miesiące w zajęciu, uzasadniającem obowiązek ubezpieczenia.

(4) Osoby dobrowolnie ubezpieczone mają prawo do świadczeń, wymienionych w punktach drugim i trzecim, jeżeli były ubezpieczone co najmniej w ciągu dziesięciu miesięcy przed porodem.

(5) Gdy niezdolność do pracy przekracza czas, wskazany w punkcie drugim, ubezpieczalnia udziela świadczeń na zasadach ogólnych, zarówno przed, jak i po porodzie.

Art.  106. ⁴³

(uchylony).

Art.  107. ⁴⁴

(uchylony).

Art.  108.

(1) W razie śmierci ubezpieczonego ubezpieczalnia udziela jednorazowego zasiłku pogrzebowego. Zasiłek pogrzebowy równa się trzytygodniowemu zarobkowi ubezpieczonego (art. 13).

(2) Z zasiłku pogrzebowego pokrywa się przedewszystkiem koszty pogrzebu. Jeżeli pozostaje nadwyżka, to uprawnionymi do jej otrzymania są zkolei małżonek, dzieci i wnuki, albo też osoby, wymienione w art. 112 ust. 3, jeżeli do chwili śmierci ubezpieczonego żyli z nim we wspólnem gospodarstwie domowem lub byli przez niego utrzymywani.

Art.  109. ⁴⁵

(1) Statut ubezpieczalni społecznej może ustanowić następujące świadczenia dodatkowe, jeżeli zachodzą warunki, przewidziane w art. 240 ust. (1):

1) podwyższenie zasiłku połogowego (art. 106),

2) podwyższenie zasiłku chorobowego (art. 99 ust. (1)),

3) przedłużenie okresu udzielania pomocy leczniczej (art. 95 ust. (1) i 110 ust. (1) pkt 1),

4) przedłużenie okresu pobierania zasiłku chorobowego (art. 95 ust. (1) pkt 2),

5) 46 przedłużenie okresu pobierania zasiłku połogowego i zasiłku dla karmiących matek.

(2). Statut może uzależnić przyznawanie dodatkowych świadczeń od czasu trwania ubezpieczenia, a nadto co do świadczeń leczniczych - od rodzaju choroby, co do zasiłku połogowego - od liczby dzieci.

Świadczenia dla członków rodzin.

Art.  110. ⁴⁷

(1) Członkom rodziny obowiązkowo ubezpieczonego lub kontynuującego ubezpieczenie ubezpieczalnia udziela:

1) 48 pomocy leczniczej w pełnym zakresie art. 95 punkt 1, z uwzględnieniem postanowień art. 96, w ciągu najwyżej 13 tygodni w poszczególnym wypadku choroby w roku kalendarzowym,

2) bezpłatnej pomocy leczniczej i położniczej w zakresie art. 105 pkt. 1,

3) 49 zasiłku dla karmiących w wysokości połowy zasiłku, określonego w art. 105 pkt. 3, przez czas karmienia, nie dłużej jednak, niż przez 12 tygodni od dnia porodu,

4) zasiłku pieniężnego na koszty pogrzebu w wysokości połowy zasiłku pogrzebowego, przewidzianego w art. 108.

(2) W przypadkach, przewidzianych w art. 103 ust. 2 lit. a), b) i c) oraz w punkcie 2 niniejszego artykułu, ubezpieczalnia może przez czas nie dłuższy, niż 13 tygodni udzielić członkom rodziny leczenia i utrzymania szpitalnego na najniższej klasie szpitala na zlecenie lekarze ubezpieczalni.

(3) Po wyczerpaniu okresu świadczeń ubezpieczalnia społeczna udziela pomocy leczniczej przez okres nie dłuższy, niż 13 tygodni tylko w wypadkach ostrych chorób, których wykaz ustala Zakład Ubezpieczenia na Wypadek Choroby i zatwierdza Minister Opieki Społecznej.

(4) Świadczenia dla członków rodziny nie mogą przekraczać norm, powyżej określonych, nawet, jeżeli oboje małżonkowie są ubezpieczeni.

Art.  111.

Świadczenia, wymienione w art. 110, udzielane są następującym członkom rodziny ubezpieczonego:

1) żonie lub niezdolnemu do zarobkowania mężowi,

2) dzieciom ślubnym, uprawnionym (legitymowanym), przysposobionym (przybranym) i nieślubnym, wnukom w wieku do lat 16 lub ponad 16, jeżeli są niezdolni do zarobkowania, jeśli zaś kształcą się w zakładach naukowych publicznych lub mających prawo publiczności, najdłużej do ukończenia dwudziestego pierwszego roku życia lub - w razie odbywania studjów w wyższych zakładach naukowych - do ukończenia dwudziestego czwartego roku życia.

Art.  112.

(1) Osoby, wymienione w artykule poprzednim, mogą korzystać ze świadczeń, przewidzianych w art. 110, tylko, jeżeli:

1) zamieszkują we wspólnem gospodarstwie domowem z obowiązkowo ubezpieczonym lub kontynuującym ubezpieczenie,

2) są wyłącznie i całkowicie przez niego utrzymywane,

3) nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia i nie są dobrowolnie ubezpieczone.

(2) Żonie i dzieciom ubezpieczonego, względnie kontynuującego ubezpieczenie, nie odpowiadającym warunkowi, określonemu w punkcie 1 poprzedniego ustępu, ubezpieczalnia udziela świadczeń, jeżeli posiadają warunki, określone w punktach 2 i 3, oraz mieszkają na obszarze Rzeczypospolitej.

(3) Narówni z członkami rodziny w rozumieniu art. 111 mają prawo do świadczeń (art. 110) najwyżej dwie osoby z pośród pozostałej rodziny obowiązkowo ubezpieczonego lub kontynuującego ubezpieczenie, odpowiadające warunkom, wymienionym w pkt. 1, 2 i 3 ustępu pierwszego, jeżeli zostaną przyjęte do wykazu ubezpieczalni na podstawie zgłoszenia do ubezpieczenia (art. 21) lub zgłoszenia osobnego, podanego nie później niż na 13 tygodni przed zachorowaniem. W razie, gdy ubezpieczony nie zgłosi jednej lub obu tych osób z pozostałej rodziny, ma prawo zgłosić jedną osobę nie należącą do rodziny, lecz posiadającą co najmniej od sześciu miesięcy warunki, wymienione w pkt. 1, 2 i 3.

Art.  113.

Przerwa w zamieszkiwaniu z ubezpieczonym, nie przekraczająca czterech tygodni, lub dłuższa za zgodą ubezpieczalni, nie powoduje dla osób, wymienionych w art. 111, utraty prawa do świadczeń.

Świadczenia nadzwyczajne.

Art.  114.

(1) Jeżeli przy udzielaniu świadczeń dodatkowych (art. 109) zachodzą nadal warunki, przewidziane w art. 240, ubezpieczalnia społeczna może wprowadzić świadczenia nadzwyczajne.

(2) Normy świadczeń nadzwyczajnych oraz warunki ich udzielania określi statut.

Przyznawanie, pozbawianie, wstrzymywanie i ograniczanie świadczeń.

Art.  115.

(1) Jeżeli zachodzą warunki, przewidziane w art. 95 - 114, ubezpieczalnia społeczna obowiązana jest do udzielania:

1) zasiłku chorobowego (art. 95 p. 2) po upływie 4 tygodni podlegania obowiązkowi ubezpieczenia lub kontynuowania ubezpieczenia, względnie jeżeli osoby, ubiegające się o zasiłek chorobowy, były ubezpieczone w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy nie mniej, niż przez dwadzieścia sześć tygodni - od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia, względnie rozpoczęcia kontynuowania ubezpieczenia,

2) pozostałych świadczeń, wymienionych w art. 95 - 114, od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia, względnie rozpoczęcia kontynuowania ubezpieczenia.

(2) Ograniczenie, wymienione w ustępie pierwszym punkt 1, nie stosuje się do osób, ubiegających się o świadczenia z powodu wypadku w zatrudnieniu lub zapadnięcia na chorobę ostrą lub ostrą chorobę zakaźną. Wykaz tych chorób ustala Zakład Ubezpieczenia na Wypadek Choroby, a zatwierdza Minister Opieki Społecznej.

(3) Świadczenia, wymienione w ustępie pierwszym, przyznaje ubezpieczalnia chałupnikom po upływie 4 tygodni ubezpieczenia lub kontynuowania ubezpieczenia,

Art.  116.

(1) Roszczenia o świadczenia ubezpieczalni społecznej przedawniają się po upływie pół roku od chwili zajścia okoliczności, uprawniających do tych świadczeń.

(2) W szczególności prawo do zgłoszenia roszczeń powstaje:

1) co do okresowych świadczeń pieniężnych z każdym dniem, za który świadczenie to należy się,

2) co do zwrotu za pomoc leczniczą z każdym dniem udzielania tej pomocy.

(3) Poszczególne kwoty przyznanych świadczeń przedawniają się po upływie pół roku od dnia płatności danej kwoty.

Art.  117.

(1) Obowiązek przyznawania świadczeń ze strony ubezpieczalni społecznej ustaje, z zastrzeżeniem postanowień ustępu 2, z dniem ustania obowiązku ubezpieczenia lub kontynuowania ubezpieczenia.

(2) Jednakże osobom, które przed ustaniem stosunku pracy, uzasadniającego obowiązek ubezpieczenia, były obowiązkowo ubezpieczone co najmniej przez dziesięć ostatnich tygodni lub w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy przynajmniej przez trzydzieści tygodni, ubezpieczalnia obowiązana jest udzielać świadczeń, wymienionych w art. 95 pkt. 1, lit. a) i b), przez czas nie dłuższy niż trzynaście tygodni, jeżeli wypadek choroby zajdzie w ciągu trzech tygodni od dnia ustania obowiązku ubezpieczenia.

(3) 50 W wypadkach chorób o dłuższym okresie wylęgania, których wykaz ustalają rozporządzenia Ministra Opieki Społecznej, ubezpieczalnia udziela świadczeń, jeżeli wypadek choroby zajdzie w ciągu czterech tygodni od dnia usiania obowiązku ubezpieczenia.

(4) Osoby obowiązkowo ubezpieczone, które przed dniem ustania obowiązku ubezpieczenia pozostawały przynajmniej przez cztery miesiące w zajęciu, uzasadniającem obowiązek ubezpieczenia, mają prawo do świadczeń z art. 105 punkt 1, jeżeli poród nastąpi w ciągu czterech tygodni od dnia ustania obowiązku ubezpieczenia.

(5) Osoby, określone w ustępie 2, 3 i 4, mają prawo do leczenia szpitalnego na najniższej klasie na zlecenie ubezpieczalni tylko w tych wypadkach, gdyby odmowa leczenia szpitalnego równała się odmowie leczenia; ubezpieczalnia może nadto zarządzić umieszczenie tych osób w szpitalu, gdy uzna to za konieczne w interesie osoby leczonej, lub gdy nie może zapewnić jej należytej opieki lekarskiej.

(6) 51 Postanowienia powyższe nie naruszają w niczem obowiązku dalszego udzielania świadczeń, przysługujących na skutek okoliczności, powstałych przed dniem ustania obowiązku ubezpieczenia lub kontynuowania ubezpieczenia. Członkowie rodziny mają w tych przypadkach prawo do świadczeń aż do wyczerpania przez ubezpieczonego okresu zasiłkowego.

Art.  118.

(1) Poza granicami Rzeczypospolitej ubezpieczalnia społeczna, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, udziela świadczeń w naturze tylko w przypadkach, gdy:

a) uprawniony ma zagranicą stałe miejsce zamieszkania w pasie pogranicznym,

b) pobyt uprawnionego zagranicą wywołany został koniecznością leczenia się, stwierdzoną w trybie, określonym w statucie ubezpieczalni, i nastąpił za zezwoleniem komisji administracyjnej.

(2) Innym osobom uprawnionym, a nie objętym punktami a) i b), wypłaca ubezpieczalnia zamiast świadczeń w naturze ustalony przez radę ryczałt dzienny do wysokości 4% od najwyższej normy tygodniowego zarobku (art. 13 ust. 2 pkt. 1).

(3) Statut ubezpieczalni ustali szczegółowe warunki uzyskiwania świadczeń przez ubezpieczonych, przebywających zagranicą, oraz kontroli nad tymi ubezpieczonymi.

Art.  119.

W przypadkach stwierdzonego nałogu pijaństwa ubezpieczalnia ma prawo bez upoważnienia ubezpieczonego wypłacać świadczenia pieniężne na ręce osób, przez niego utrzymywanych.

Art.  120.

Ubezpieczony może być pozbawiony świadczeń, jeżeli odbywa karę pozbawienia wolności, na czas odbywania kary, nie dotyczy to jednak świadczeń, przewidzianych w art. 108 i 110.

Art.  121. ⁵²

(uchylony).

Organizacja udzielania pomocy leczniczej przez ubezpieczalnie społeczne.

Art.  122. ⁵³

(uchylony).

Art.  123.

(1) Ubezpieczalnia obowiązana jest do zwrotu ubezpieczonemu kosztów, spowodowanych wezwaniem lekarza, nie mającego umowy z ubezpieczalnią, tylko w wypadkach nagłych, gdy zwrócenie się do ubezpieczalni jest niemożliwe, a zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem i jeżeli ubezpieczalnia została zawiadomiona o wezwaniu lekarza najpóźniej w ciągu pięciu dni od tego wezwania.

(2) Na żądanie ubezpieczalni chory powinien w takim przypadku poddać się ponownemu badaniu przez lekarza, wyznaczonego przez ubezpieczalnię.

Art.  123a. ⁵⁴

Ubezpieczalnia zwraca koszty przejazdu do lekarza, szpitala, zakładu leczniczego itp. dokonanego na zlecenie ubezpieczalni, a bez tego zlecenia - w przypadkach, określonych w regulaminie dla chorych. Normy należności za przejazdy furmankami ustala dla gmin wiejskich właściwa powiatowa władza administracji ogólnej, dla gmin miejskich - zarząd miejski.

Art.  123b. ⁵⁵

Pracodawcy rolni obowiązani są dostarczyć środków lokomocji dla przewozu chorych pracowników rolnych i członków ich rodzin do lekarza, szpitala, zakładu leczniczego itp., a w przypadkach niedostarczenia środków lokomocji zwrócić pracownikom rolnym poniesione z tego powodu koszty.

Art.  124. ⁵⁶

(skreślony).

Art.  125.

(1) W razie pobytu ubezpieczonego poza okręgiem właściwej ubezpieczalni społecznej ubezpieczalnia ta udzielać powinna świadczeń za pośrednictwem ubezpieczalni miejsca pobytu ubezpieczonego. W wyjątkowych przypadkach w razie niemożności udzielania świadczeń w naturze ani pośrednio, ani bezpośrednio, ubezpieczalnia może je zastąpić ryczałtem, którego wysokość określi statut.

(2) Przepisy ustępu pierwszego stosują się również do członków rodziny ubezpieczonego.

Art.  126-128. ⁵⁷

(uchylone).

Art.  129-133. ⁵⁸

(uchylone).

Rozdział  drugi.

Świadczenia, udzielane przez Zakład Ubezpieczenia od Wypadków oraz Zakład Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników.

Art.  134-211. ⁵⁹

(uchylone).

Rozdział  trzeci.

Świadczenia, udzielane przez pracodawców rolnych.

Art.  212.

(1) 60 Jeżeli indywidualne i zbiorowe umowy o pracę lub orzeczenia komisji rozjemczej dla ustalania warunków pracy i płacy nie zawierają korzystniejszych dla pracowników postanowień, pracodawcy rolni obowiązani są do udzielania pracownikom, wymienionym w art. 6 ust. 3 pkt. 1, na tych samych warunkach w ciągu tych samych okresów, jakie obowiązują ubezpieczalnie społeczne w stosunku do osób, w nich ubezpieczonych, następujących świadczeń:

1) 61 opłacać w całości koszty leczenia szpitalnego i pomocy położniczej, koszty, związane z pomocą lekarską z wyłączeniem zabiegów techniczno-dentystycznych oraz koszty lekarstw i środków opatrunkowych;

2) udzielać zasiłków w wysokości pełnych naturalij, ustalonych jako wynagrodzenie w umowach indywidualnych, albo w umowach zbiorowych lub w orzeczeniach nadzwyczajnej komisji rozjemczej, ustalającej warunki pracy i płacy robotników rolnych.

Pracodawcy rolni nie są zobowiązani do udzielania świadczeń, określonych w artykule niniejszym, osobom zatrudnionym celem wykonania prac dorywczych, jeżeli zatrudnienie to trwa bez przerwy krócej niż 25 dni u tego samego pracodawcy, oraz osobom, dla których praca najemna nawet podczas jej wykonywania nie jest źródłem utrzymania, lecz zapewnia dochód uboczny, nie przekraczający 50 gr dziennie.

(2) Jeżeli wartość naturalij nie stanowi 50% wynagrodzenia, pracownik rolny otrzymuje jako zasiłek pełne naturalja oraz dopłatę w gotówce w wysokości różnicy pomiędzy wartością naturaljów a 50% całego wynagrodzenia. W żadnym wypadku wysokość zasiłku nie może być niższa, niż 50% całego wynagrodzenia.

(3) Za członków rodziny, uprawnionych do świadczeń ze strony pracodawcy w myśl pkt. 1 ust. 1, uważani są: żona pracownika rolnego i jego dzieci poniżej lat 15.

(4) Pracodawca obowiązany jest do pokrycia kosztów, wymienionych w ust. 1 pkt. 1 niniejszego artykułu, tylko wówczas, gdy chory leczy się u lekarza, wskazanego przez pracodawcę, lub został skierowany do szpitala na skutek polecenia tego lekarza. Nie dotyczy to, o ile chodzi o pomoc lekarską, wypadków nagłych, w których zwrócenie się do wskazanego przez pracodawcę lekarza było niemożliwe, a zwłoka groziła niebezpieczeństwem; nie dotyczy to również kosztów leczenia w szpitalach publicznych lub działających jako publiczne w razie stwierdzenia przez lekarza szpitalnego, że zwłoka w umieszczeniu chorego w szpitalu groziła niebezpieczeństwem dla życia lub poważnem pogorszeniem choroby oraz w wypadkach chorób zakaźnych, jeżeli warunki odosobnienia w domu nie były dostateczne, co stwierdza lekarz urzędowy.

(5) Obowiązek udzielania świadczeń, przewidzianych w artykule niniejszym, spoczywa na pracodawcach rolnych również i po ustaniu stosunku pracy, jeśli wypadek choroby lub porodu miał miejsce w czasie trwania tego stosunku.

(6) Jeżeli pracodawca rolny odmawia udzielenia pomocy lekarskiej choremu pracownikowi albo uprawnionym członkom jego rodziny lub jeżeli ta pomoc jest niedostateczna, powiatowa władza administracji ogólnej z inicjatywy własnej lub w razie zwrócenia się pracownika udziela pomocy lekarskiej na koszt pracodawcy. Orzeczenie tej władzy o obowiązku zwrotu kosztów przez pracodawcę stanowi tytuł wykonawczy w postępowaniu egzekucyjnem.

(7) Spory, wynikłe pomiędzy pracodawcami a pracownikami rolnymi na tle stosowania niniejszego artykułu, rozstrzygają komisje rozjemcze, powołane na mocy ustawy z dnia 1 sierpnia 1919 r. o załatwianiu zatargów zbiorowych pomiędzy pracodawcami a pracownikami rolnymi (Dz. U. R. P. z 1931 r. Nr. 90, poz. 706) w brzmieniu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 25 września 1932 r. (Dz. U. R. P. Nr. 81, poz. 713), a w województwach poznańskiem i pomorskiem sądy powszechne. W razie rozszerzenia działalności sądów pracy na gospodarstwa rolne spory, wymienione w niniejszym ustępie, rozstrzygać będą sądy pracy.

(8) W stosunku do pracodawców i pracowników, wymienionych w ust. 1, mają odpowiednie zastosowanie przepisy art. 102, 171 i 172 niniejszej ustawy.

(9) Ubezpieczalnie społeczne upoważnione są do zawierania dobrowolnych umów z poszczególnymi pracodawcami rolnymi co do udzielania pomocy leczniczej, przewidzianej w artykule niniejszym, pracownikom rolnym na warunkach, ustalonych przez komisję administracyjną ubezpieczalni, a zatwierdzonych przez władzę nadzorczą.

(10) Minister Opieki Społecznej w drodze rozporządzeń ustali w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych zasady organizowania lecznictwa i formę nadzoru nad lecznictwem i udzielaniem świadczeń, wymienionych w niniejszym artykule.

Art.  213. ⁶²

(skreślony).

Rozdział  czwarty.

Bezprawne korzystanie ze świadczeń, potrącenia, zapowiedzenie i zajęcie.

Art.  214-216. ⁶³

(uchylone).

CZĘŚĆ  IV.

SKŁADKI.

Art.  217.

Ubezpieczalnie społeczne oraz zakłady ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem Zakładu Ubezpieczenia na Wypadek Choroby, pobierają za osoby ubezpieczone składki na pokrycie bieżących świadczeń i tworzenie funduszów rezerwowych na pokrycie zobowiązań ubezpieczeniowych oraz funduszów specjalnych (art. 238), mających na celu zabezpieczenie regularnego pokrywania bieżących i przyszłych świadczeń z tytułu ubezpieczenia, unormowanego ustawą niniejszą i rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. z 1927 r Nr. 106, poz. 911), oraz na pokrycie wszelkich innych ustawowych, względnie statutowych wydatków, związanych z przeprowadzaniem tych ubezpieczeń przez ubezpieczalnie i zakłady ubezpieczeń społecznych oraz przewidzianych w art. 266, 268 i 310 wydatków władz nadzorczych i organów orzekających.

Art.  218.

(1) Terminy i sposób uiszczania oraz prostowania wysokości składek określają rozporządzenia Ministra Opieki Społecznej.

(2) Rozporządzenia te mogą zawierać przepisy o sposobie ryczałtowania składek za poszczególne kategorje osób ubezpieczonych oraz przepisy, dotyczące obowiązku przechowywania wykazów płac w celach kontroli i obowiązku pracodawców, nie objętych przepisami art. 24 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę robotników (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 324), do prowadzenia specjalnych wykazów płac według ustalonych wzorów.

(3) Rozporządzenia Ministra Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Poczt i Telegrafów mogą ustalać zakres i sposób współdziałania urzędów pocztowych przy pobieraniu składek i wypłacie świadczeń, przewidzianych w ustawie niniejszej.

Art.  219.

(1) Za opłatę w całości składek, przewidzianych w art. 217 ustawy niniejszej, odpowiedzialny jest pracodawca.

(2) 64 (skreślony).

(3) Składki, przewidziane w art. 217, pracodawca opłaca tylko łącznie za wszystkie rodzaje ubezpieczeń, jakim podlegają zatrudnieni u niego pracownicy, jeżeli rozporządzenie Ministra Opieki Społecznej nie ustali odmiennego trybu uiszczania składek.

(4) Ubezpieczony ma prawo opłacenia za okres, przebyty w ubezpieczeniu, nie więcej niż 52 zaległych składek tygodniowych, przewidzianych w art. 220 pkt. 2 lit. b), zachowując z tego tytułu regres do pracodawcy.

Art.  220.

(1) 65 Niezależnie od składek, ustalonych w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych, wysokość składek wynosi w stosunku do zarobku osoby ubezpieczonej:

1) za ubezpieczenie w zakresie art. 1 pkt 1):

a) ubezpieczonych, wymienionych w art. 6 ust. (2) niniejszej ustawy - 3,5%,

b) pracowników umysłowych w rozumieniu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. Nr 35, poz. 323), nie wyłączając pracowników objętych art. 4 tego rozporządzenia - 4,6%,

c) pozostałych ubezpieczonych - 5%;

2) za ubezpieczenie w zakresie art. 1 pkt 2) lit. b):

a) robotników zatrudnionych w górnictwie i hutnictwie - 5,8%,

b) pozostałych ubezpieczonych - 5,2%.

(2)-(4) 66 (skreślone).

(5) 67 Poczynając od czwartego roku swej działalności Zakład Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników nakłada corocznie dodatkową opłatę na pokrycie 2/3 zaległych składek; 1/3 zaległych składek zakład przejmuje na swój rachunek.

(6) Do wymierzenia dodatkowej opłaty przyjmuje się tylko te zaległe składki, których termin płatności przypada nie mniej niż 24 miesiące przed terminem, przyjętym dla ustalenia wysokości dodatkowej opłaty.

(7) Przy ustalaniu wysokości dodatkowej opłaty odlicza się od ogólnej kwoty, podlegającej w myśl ust. 6 pokryciu przez tę opłatę i przez zakład, ściągnięte zaległe składki, które były przyjęte do wymierzenia poprzednich dodatkowych opłat.

(8) Dodatkową opłatę wymierza się bądź definitywnie, bądź jako zaliczkę na poczet kwot, podlegających pokryciu w myśl ust. 5, 6 i 7, w procentowym stosunku do składek należnych za rok bieżący.

(9) Szczegółowe postanowienia w sprawach, wymienionych w ust. 5 - 8, wydaje Rada Ministrów na wniosek Ministra Opieki Społecznej w drodze rozporządzeń.

Art.  221.

(1) Składka za ubezpieczenie w zakresie art. 1 pkt. 2, lit. a) obciąża wyłącznie pracodawcę.

(2) Składkę ustala się co 3 lata na podstawie obliczeń ubezpieczeniowo - technicznych w wysokości, wystarczającej na pokrycie wartości kapitałowych przyznanych świadczeń i ekspektatyw na pochodne świadczenia oraz kosztów administracyjnych i innych wydatków tego ubezpieczenia tak, aby poszczególne grupy pracodawców, określane według gałęzi gospodarczych rozporządzeniami Ministra Opieki Społecznej, pokrywały zasadniczo swemi składkami przypadające na nie ryzyko wypadków przy pracy i chorób zawodowych; ponadto każdy z pracodawców, z wyjątkiem pracodawców rolnych, opłaca jednolity dodatek w wysokości 0,3% zarobków zatrudnionych u niego osób ubezpieczonych, zaś pracodawcy rolni - 0,2%, a w odniesieniu do ścinki i obróbki drzewa 0,3% tychże zarobków.

(3) W obrębie wskazanych grup poszczególni pracodawcy opłacają składki w wysokości, uzależnionej od stopnia niebezpieczeństwa danego rodzaju przedsiębiorstw.

(4) Minister Opieki Społecznej ustala w drodze rozporządzeń zasady dokonywania wyżej wskazanych obliczeń wysokości składek oraz zatwierdza na wniosek Zakładu Ubezpieczenia od Wypadków każdorazowe zmiany ich wysokości.

(5) Ponadto Rada Ministrów na wniosek Ministra Opieki Społecznej może na podstawie przebiegu ubezpieczenia, wskazanego w ust. 1, zarządzić równomierne obniżenie lub podwyższenie wszelkich składek, opłacanych za to ubezpieczenie.

(6) 68 Na pierwszy czteroletni okres obowiązywania powyższego ubezpieczenia obowiązuje rozkład składek, ustalony przez Ministra Opieki Społecznej na podstawie danych dotychczasowych przy takiej taryfie, aby z uwzględnieniem stałego dodatku, wskazanego w ust. 2, ogólna przeciętna wysokość składki wyniosła 1,4% zarobku ubezpieczonych, z wyłączeniem zatrudnionych w gospodarstwach rolnych i leśnych (jednakże bez ścinki i obróbki drzewa), w stosunku do których składka, z uwzględnieniem wskazanego wyżej dodatku, wyniesie 1% zarobku ubezpieczonych.

(7) Wysokość składek za więźniów, zatrudnionych w zakładach i warsztatach więziennych własnych, prowadzonych przez odnośne działy pracy więzień na własny rachunek, ustala w formie ryczałtu na okresy trzyletnie Minister Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości.

(8) Za więźniów, zatrudnionych przez osoby fizyczne i prawne na podstawie umów, zawartych z zakładami więziennemi, opłaca się składki na zasadach ogólnych.

Art.  222.

(1) Składki, przewidziane w art. 220 pkt. 1, mogą być obniżone lub podwyższone nie więcej niż o 5%, a przewidziane w art. 221 nie więcej niż o 25% ich wysokości dla tych zakładów i instytucyj, w których warunki higjeniczne i bezpieczeństwa pracy wydatnie różnią się od przeciętnych warunków zakładów i instytucyj tego samego rodzaju. Minister Opieki Społecznej w drodze rozporządzeń, wydanych w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu oraz co do przedsiębiorstw wojskowych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych, a co do gospodarstw rolnych w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych, określi szczegółowo warunki powyższego obniżenia lub podwyższenia składek. Podwyższenie składki z art. 220 pkt. 1 obciąża pracodawcę.

(2) Część składki, przewidzianej w art. 220 pkt. 1, obciążająca pracodawcę, może być przez komisję administracyjną ubezpieczalni za zgodą państwowego urzędu ubezpieczeń podwyższona, nie więcej jednak niż do 3% zarobku, w tych przedsiębiorstwach, w których zostaje stwierdzone większe niebezpieczeństwo dla zdrowia, bądź wskutek samego charakteru i urządzenia przedsiębiorstwa, bądź wskutek materjałów, używanych do produkcji i uznanych za szkodliwe przez Ministra Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu.

Art.  223. ⁶⁹

(skreślony).

Art.  224.

Za osoby ubezpieczone, niezdolne do pracy wskutek choroby lub połogu, nie pobiera się składek, jak długo one otrzymują zasiłek chorobowy, domowy, szpitalny lub połogowy.

Art.  225.

Jeżeli ubezpieczony jest zatrudniony jednocześnie u kilku pracodawców, a suma wynagrodzeń przekracza najwyższą normę zarobku, przewidzianą w art. 13 niniejszej ustawy, oblicza się składkę według wynagrodzeń za poszczególne zajęcia kolejno, poczynając od tego zajęcia, któremu ubezpieczony poświęca najwięcej czasu, a w razie równości czasu - od tego zajęcia, za które pobiera najwyższe wynagrodzenie.

Art.  226.

(1) Kontrolę nad prawidłowością uiszczania składek prowadzą ubezpieczalnie społeczne.

(2) Ubezpieczalnie społeczne obowiązane są okresowo przeprowadzać szczegółową kontrolę uiszczania składek u każdego poszczególnego pracodawcy w odstępach czasu, ustalanych przez Ministra Opieki Społecznej

(3) Pracodawca obowiązany jest na żądanie ubezpieczonych i organów ubezpieczalni społecznej udostępnić przeglądanie wykazów płac.

Art.  227.

(1) W razie, gdy pracodawcy, obowiązani w myśl rozporządzeń, przewidzianych w art. 218, do prowadzenia wykazów płac, nie prowadzą tych wykazów lub nie udostępniają ich przeglądania, ubezpieczalnia sprawdza zarobki, ewentualnie wymierza składki za pracowników, u nich zatrudnionych, na podstawie dochodzeń, przeprowadzonych przez własne organa.

(2) Jeżeli stwierdzone zostanie bądź z własnej inicjatywy ubezpieczalni, bądź na żądanie ubezpieczonego, że zarobek ubezpieczonego jest wyższy od podanego w zgłoszeniu pracodawcy, ubezpieczalnia wymierza i ściąga, z zastrzeżeniem przepisów art. 13 o najwyższej normie zarobku, niedopłaconą składkę, odpowiadającą różnicy zarobków, przyczem ponadto ubezpieczalnia może bądź ściągnąć od pracodawcy dodatkowo opłatę w wysokości, nie przekraczającej kwoty niedopłaconej składki, bądź też wystąpić z wnioskiem o ukaranie pracodawcy w myśl części VIII ustawy niniejszej.

Art.  228.

(1) Od pracodawców, którzy nie zgłoszą osób, podlegających obowiązkowi ubezpieczenia w terminie, przewidzianym w art. 21 ust. 2, ubezpieczalnia ściąga składki za czas od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia.

(2) Jeżeli pracodawca przez czas dłuższy, niż dwadzieścia sześć tygodni uchylał się od zgłoszenia i jeżeli przez to stało się niemożliwe dokładne ustalenie ilości zatrudnionych przez niego w ubiegłym okresie pracowników i wysokości ich zarobków w ciągu tego okresu, ubezpieczalnia wymierza i ściąga składkę, ustaloną na podstawie posiadanych danych za cały czas stwierdzonego zatrudnienia przez niego nie zgłoszonych osób, przyczem ponadto ubezpieczalnia może bądź ściągnąć od pracodawcy dodatkowo opłatę w wysokości nie przekraczającej kwoty, ustalonej w myśl powyższego, bądź też wystąpić z wnioskiem o ukaranie pracodawcy w myśl części VIII ustawy niniejszej.

Art.  229.

(1) Od zaległych składek ubezpieczeniowych, nie wpłaconych w obowiązujących terminach (art. 218), ubezpieczalnia ściąga odsetki zwłoki w wysokości obowiązującej stopy odsetek prawnych, zwiększonej o jedną piątą część tej stopy, przyczem ułamek procentu mniejszy od 0,5 zaokrągla się wgórę do 0,5, ułamek większy od 0,5 do 1.

(2) Kwoty, zebrane z powyższego tytułu, oraz opłaty dodatkowe z art. 227 i 228 podlegają podziałowi pomiędzy ubezpieczalnie i zakłady ubezpieczeń społecznych w stosunku do przypadających na nie składek.

Art.  230.

(1) Jeżeli obowiązany do zapłaty nie uiści należności w terminach płatności, wówczas ubezpieczalnia społeczna może wdrożyć przeciw niemu postępowanie egzekucyjne.

(2) Zaległe składki, odsetki zwłoki, koszty egzekucyjne i inne należności ubezpieczalni społecznych, Zakładu Ubezpieczenia od Wypadków, Zakładu Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników i Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych ściąga ubezpieczalnia społeczna, bądź przez własne organy egzekucyjne w trybie, określonym przez obowiązujące przepisy o postępowaniu przymusowem w administracji, bądź w drodze egzekucji sądowej.

(3) Orzeczenia, wykazy zaległości, nakazy płatnicze instytucyj ubezpieczeń społecznych, zaopatrzone przez ubezpieczalnię społeczną zaświadczeniem, stwierdzającem ich wykonalność, stanowią tytuł egzekucyjny.

(4) Należnościom ubezpieczalni i zakładów z tytułu składek przysługuje w postępowaniu egzekucyjnem pierwszeństwo zaspokojenia w rozmiarze i stopniu, przysługującym należnościom instytucyj ubezpieczeń społecznych wedle obowiązujących przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego, w postępowaniu zaś upadłościowem w rozmiarze i stopniu, przysługującym należnościom robotników.

Art.  231.

(1) Prawo przymusowego ściągania składek ubezpieczeniowych, należnych w myśl ustawy niniejszej, przedawnia się po trzech latach od dnia płatności poszczególnej składki; w przypadku uskutecznienia nieprawdziwych zgłoszeń lub udzielenia nieprawdziwych wyjaśnień, albo zaniedbania obowiązku zgłoszenia wogóle, skutkiem czego ubezpieczalnia lub zakłady ubezpieczeń społecznych nie wiedziały o przysługujących im pretensjach, ma zastosowanie pięcioletni okres przedawnienia.

(2) Każda czynność, zmierzająca do ustalenia obowiązku ubezpieczenia lub do ściągnięcia składek, przerywa przedawnienie, jeżeli pracodawca został o niej powiadomiony; ponadto przedawnienie ulega przerwie, bądź wstrzymaniu, w przypadkach, przewidzianych w ustawach cywilnych.

Art.  232.

(1) W razie utraty przez ubezpieczonego lub członków jego rodziny prawa do świadczeń, przewidzianych w ustawie nieniejszej, z powodu niezgłoszenia pracownika przez pracodawcę lub nieuiszczenia należnych za niego składek we właściwych terminach, pracodawca obowiązany jest wypłacić zainteresowanemu sumę równą wartości wszystkich świadczeń, jakie otrzymałby z tytułu swego ubezpieczenia, oraz wynagrodzić mu powstałe stąd szkody i straty.

(2) Właściwa instytucja ubezpieczeń społecznych obowiązana jest na żądanie uprawnionych dostarczyć im obliczenia świadczeń, których zostali pozbawieni z powodu okoliczności, wymienionych w ustępie poprzednim.

(3) 70 Do rozstrzygania sporów w przypadkach, przewidzianych w artykule niniejszym, właściwe są sądy pracy, a w odniesieniu do gospodarstw i zakładów pracy, wskazanych w art. 6 ust. 3 pkt. 1 aż do chwili rozszerzenia działalności sądów pracy na te gospodarstwa i zakłady komisje rozjemcze, powołane na mocy ustawy z 1 sierpnia 1919 r. (Dz. U. R. P. z 1931 r. Nr. 90, poz. 706) w brzmieniu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 25 września 1932 r. (Dz. U. R. P. Nr. 81, poz. 713), na obszarze województwa poznańskiego, pomorskiego i górnośląskiej części województwa śląskiego - sądy powszechne.

CZĘŚĆ  V.

PRZEPISY MAJĄTKOWE I FINANSOWE.

Rozdział  pierwszy.

Ubezpieczalnie społeczne.

Art.  233-242. ⁷¹

(uchylone).

Rozdział  drugi.

Zakłady i Izba Ubezpieczeń Społecznych.

Art.  243-249. ⁷²

(uchylone).

Art.  250. ⁷³

(skreślony).

Rozdział  trzeci.

Dopłaty Skarbu Państwa.

Art.  251-253. ⁷⁴

(uchylone).

CZĘŚĆ  VI.

NADZÓR.

Art.  254-267. ⁷⁵

(uchylone).

CZĘŚĆ  VII.

ROZSTRZYGANIE SPORÓW.

Art.  268. ⁷⁶

(uchylony).

CZĘŚĆ  VIII

PRZEPISY KARNE.

Art.  269.

Pracodawca, który w przepisanym terminie nie dopełni obowiązku zgłoszenia, przewidzianego niniejszą ustawą, rozporządzeniami, na jej podstawie wydanemi, lub statutami instytucyj ubezpieczeń społecznych, podlega karze grzywny do 500 zł.

Art.  270.

Pracodawca, który w zgłoszeniach, listach płac lub wykazach, przepisanych ustawą niniejszą, rozporządzeniami, na jej podstawie wydanemi, lub statutami instytucyj ubezpieczeń społecznych, podaje nieprawdziwe dane lub udziela nieprawdziwych wyjaśnień, albo wogóle odmawia udzielania wyjaśnień wbrew obowiązującym przepisom, podlega karze grzywny do 3.000 zł.

Art.  271.

Pracodawca, który przy wypłacie zarobków potrąca swym pracownikom z tytułu przypadającej na nich części składek kwoty wyższe, aniżeli przewiduje ustawa niniejsza, podlega, niezależnie od obowiązku zwrócenia pracownikom nieprawnie pobranych kwot, karze grzywny do 500 zł.

Art.  272.

Pracodawca, który w terminie, oznaczonym w rozporządzeniu Ministra Opieki Społecznej (art. 218), nie wpłaci części składek, przypadających na zatrudnionych u niego pracowników, ponosi odpowiedzialność karną, przewidzianą w art. 58 prawa o wykroczeniach, niezależnie od obowiązku uiszczenia potrąconych kwot wraz z przewidzianemi w art. 229 odsetkami zwłoki.

Art.  273.

Pracodawca, który pod groźbą rozwiązania stosunku pracy lub w inny sposób zmusza zatrudnionych u siebie pracowników do ukrywania swego stosunku pracy przed instytucjami ubezpieczeń społecznych, albo do udzielania im fałszywych danych co do należnego im zarobku, lub przeciwdziała zwracaniu się tych pracowników do instytucyj o należne im świadczenia, podlega karze aresztu do 3 miesięcy lub grzywny do 3.000 zł.

Art.  274.

Pracodawca, który bez uzasadnionych powodów uniemożliwia lub utrudnia swym pracownikom przyjęcie lub wykonanie czynności członka organów ubezpieczalni, zakładu ubezpieczeń społecznych lub Izby, podlega karze grzywny do 500 zł.

Art.  275.

Pracodawca, który dopuszcza się znaczenia dokumentów, związanych z wykonywaniem ubezpieczenia w myśl ustawy niniejszej, w celu wyróżnienia pracownika w sposób dlań korzystny lub niekorzystny podlega karze grzywny do 500 zł.

Art.  276. ⁷⁷

Pracodawca rolny, który odmawia dostarczenia środków lokomocji dla przewozu chorych pracowników rolnych lub członków ich rodzin (art. 123-b) podlega, niezależnie od obowiązku zwrócenia pracownikom kosztów tej lokomocji, karze grzywny do 3.000 zł.

Art.  277. ⁷⁸

(uchylony).

Art.  278.

Osoba, uprawniona do świadczeń z instytucji ubezpieczeń społecznych, która świadomie pożycza lub odprzedaje własne dokumenty, służące do uzasadnienia praw do świadczeń, innym osobom, do tych świadczeń nie uprawnionym, celem bezprawnego uzyskania przez nie świadczeń, podlega karze grzywny w podwójnej wysokości strat, poniesionych z tego tytułu przez instytucję ubezpieczeń społecznych.

Art.  279.

Pracownicy i otrzymujący świadczenia, którzy w zgłoszeniach lub wykazach, przepisanych ustawą niniejszą, rozporządzeniami, na jej podstawie wydanemi, albo statutami instytucyj ubezpieczeń społecznych, podają świadomie nieprawdziwe dane lub wyjaśnienia celem uzyskania nie przysługujących im praw do świadczeń, podlegają karze grzywny do 100 zł.

Art.  280.

Kto w ciągu trzech lat został skazany trzykrotnie za przestępstwa, przewidziane w art. 269 - 276, 278 i 279 na karę pieniężną, a przed upływem pięciu lat od ostatniego skazania ponownie dopuszcza się jednego z tych przestępstw, podlega karze aresztu do miesiąca; jeżeli tem przestępstwem jest przestępstwo, przewidziane w art. 273, podlega karze aresztu od jednego do trzech miesięcy.

Art.  281.

Kto rozgłasza lub używa do celów innych, niż wskazane w ustawie niniejszej, wiadomości, stanowiące tajemnicę lekarską, bądź też tajemnice przedsiębiorstwa, o których się dowiedział jako pracownik lub członek organów instytucyj, przewidzianych ustawą niniejszą, podlega karze grzywny do 2.000 zł i aresztu do 6 tygodni lub jednej z tych kar.

Art.  282.

(1) Pracodawcą w rozumieniu art. 269 - 276 jest również kierownik zakładu pracy, nie będący jego właścicielem.

(2) Oprócz pracodawcy ponoszą odpowiedzialność za wykroczenia osoby, które dopuściły się czynów, przewidzianych w artykułach, wymienionych powyżej, będąc powołane do zawiadywania interesami pracodawcy.

(3) Grzywna podlega zamianie na areszt zastępczy stosownie do art. 10 prawa o wykroczeniach.

(4) Niezależnie od tego właściciel, który nie jest kierownikiem zakładu pracy, ponosi odpowiedzialność za grzywny, wymierzone kierownikowi lub osobom, przewidzianym w ust. 2, jeżeli grzywna nie została ściągnięta; odpowiedzialność tę ponoszą również osoby prawne, będące właścicielami zakładu. Gdy pracodawca nie jest zdolny do działań lub ma ograniczoną zdolność do działań prawnych, odpowiedzialność tę ponosi jego prawny zastępca.

Art.  283.

Jeżeli czyn karalny, przewidziany w ustawie niniejszej, zagrożony jest przez inne ustawy karne cięższą karą, wówczas karę wymierzyć należy według tych ustaw.

Art.  284.

(1) Kary, wymienione w art. 277, nakłada ubezpieczalnia społeczna. Orzecznictwo w sprawach o przestępstwa, przewidziane w art. 269, 270, 271, 274, 275 i 279, należy do orzekających organów ubezpieczeń społecznych (art. 268). Ściganie nastąpi na wniosek ubezpieczalni lub zakładu, albo na wniosek poszkodowanego.

(2) 79 Do orzekania w sprawach o przestępstwa, określone w art. 272, 273 i 276, powołane są władze administracji ogólnej.

Art.  285.

Grzywny, orzeczone na zasadzie ustawy niniejszej, przypadają na rzecz właściwej ubezpieczalni społecznej.

Art.  286.

Przestępstwa, przewidziane w części VIII ustawy niniejszej, przedawniają się po upływie trzech lat od ich popełnienia, z wyjątkiem przestępstw, przewidzianych w art. 277, które przedawniają się po sześciu miesiącach od dnia popełnienia.

CZĘŚĆ  IX.

PRZEPISY OGÓLNE.

Rozdział  pierwszy.

Zwolnienie od podatków i opłat.

Art.  287.

(1) Instytucjom, wykonywającym ubezpieczenie, unormowane ustawą niniejszą, lub współdziałającym w jej wykonywaniu, przysługuje zwolnienie od wszelkich opłat sądowych w sprawach, wynikających z ustawy niniejszej.

(2) Ponadto instytucjom, wykonywającym ubezpieczenie, unormowane ustawą niniejszą, osobom, uprawnionym do świadczeń z tych instytucyj, oraz funduszom, wpłacanym do tych instytucyj i wypłacanym przez nie, przysługują te wszystkie przywileje w dziedzinie opłat skarbowych, podatków państwowych i samorządowych, jakie na mocy obowiązujących ustaw przysługują instytucjom ubezpieczeń społecznych, osobom, uprawnionym do świadczeń z tych instytucyj, oraz funduszom, wpłacanym do tych instytucyj i wypłacanym przez nie.

Rozdział  drugi.

Pomoc władz państwowych i komunalnych.

Art.  288.

(1) Władze i urzędy państwowe oraz komunalne powinny użyczać pomocy instytucjom ubezpieczeniowym, przewidzianym w ustawie niniejszej.

(2) Zakres tej pomocy ustalony zostanie w drodze rozporządzeń, wydanych przez właściwych ministrów w porozumieniu z Ministrem Opieki Społecznej.

Rozdział  trzeci.

Pisma. Doręczenia. Terminy.

Art.  289.

Do pism, doręczeń, upływu i biegu czasokresów, dotyczących ubezpieczenia w myśl ustawy niniejszej, stosować się będą odpowiednie przepisy ustawy o orzekających organach ubezpieczeń społecznych i postępowaniu przed niemi, jeżeli przepisy ustawy niniejszej nie stanowią inaczej.

Rozdział  czwarty.

Ponowne rozpatrywanie orzeczeń.

Art.  290.

Roszczenia, co do których zapadło prawomocne orzeczenie, powinny być na wniosek strony lub z urzędu poddane ponownemu rozpatrzeniu, jeżeli zachodzą warunki, przewidziane w postanowieniach ustawy o orzekających organach ubezpieczeń społecznych i postępowaniu przed niemi, do wznowienia postępowania.

Rozdział  piąty.

Nieważność umów, sprzecznych z ustawą niniejszą.

Art.  291.

Zrzeczenie się uprawnień, wynikających z ustawy niniejszej, jest nieważne. Nieważne są umowy, zmierzające do ograniczenia tych uprawnień na niekorzyść ubezpieczonych.

Rozdział  szósty.

Stosunek wzajemny uprawnień, nabytych z różnych tytułów.

Art.  292-295. ⁸⁰

(uchylone).

CZĘŚĆ  X.

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I WYKONAWCZE.

Art.  296.

(1) Kasy Chorych, działające na podstawie ustawy z dnia 19 maja 1920 r. o obowiązkowem ubezpieczeniu na wypadek choroby (Dz. U. R. P. Nr. 44, poz. 272), przekształcają się z mocy ustawy niniejszej z dniem nadania im statutów przez Ministra Opieki Społecznej na ubezpieczalnie społeczne, które przejmują prawa i obowiązki kas chorych.

(2) Ubezpieczeni w jednej z kas chorych, wymienionych w ustępie poprzednim, stają się - jeżeli ustawa niniejsza, nie stanowi inaczej - ubezpieczonymi w odpowiedniej ubezpieczalni społecznej z zachowaniem już nabytych praw.

Art.  297.

(1) Stosowanie ustawy niniejszej w zakresie ubezpieczenia, określonego w art. 1 pkt. 1, do pracowników przedsiębiorstw i instytucyj, które przed wejściem w życie niniejszej ustawy udzielały swym pracownikom, zgodnie z obowiązującemi przepisami prawnemi, pomocy leczniczej zamiast ubezpieczenia w kasach chorych, odracza się do terminów likwidacji odrębnej pomocy leczniczej, wyznaczonych przez Radę Ministrów dla poszczególnych przedsiębiorstw i instytucyj.

(2) Przepis ustępu 1 stosuje się również do pracowników przedsiębiorstw i instytucyj, które przed 1 stycznia 1933 r. faktycznie stosowały udzielanie pomocy leczniczej swym pracownikom we własnym zakresie zamiast ubezpieczenia w kasach chorych.

Art.  298.

(1) Zakłady ubezpieczeń społecznych przejmują prawa i obowiązki instytucyj ubezpieczeniowych, działających w chwili wejścia w życie niniejszej ustawy, wymienionych w art. 243, a mianowicie :

1) Zakład Ubezpieczenia na Wypadek Choroby - prawa i obowiązki Związku Kas Chorych.

2) Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych - prawa i obowiązki Zakładów Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych i ich Związku.

3) Zakład Ubezpieczenia od Wypadków - prawa i obowiązki Zakładu Ubezpieczenia od Wypadków we Lwowie, Zakładu Ubezpieczenia od Wypadków w Królewskiej Hucie, Wydziału Ubezpieczeń od Wypadków Ubezpieczalni Krajowej w Poznaniu i Zakładu Ubezpieczeń od Wypadków w Rolnictwie w Poznaniu.

4) Zakład Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników - prawa i obowiązki Bractwa Górniczego w Krakowie, oraz pozostałych Kas Brackich w województwach: krakowskiem, lwowskiem, tarnopolskiem, stanisławowskiem i cieszyńskiej części województwa śląskiego i Ubezpieczalni Krajowej w Poznaniu z wyłączeniem praw i obowiązków, wynikających z ubezpieczenia pracowników rolnych.

(2) Zakład Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników przejmie również prawa i obowiązki kasy emerytalnej dla robotników Polskich Kolei Państwowych w byłym zaborze pruskim (Oddział A) w Poznaniu, jeżeli prowadzenie ubezpieczenia w zakresie art. 1 pkt. 2 w zastosowaniu do pracowników Polskich Kolei Państwowych, członków tej kasy, nie zostanie powierzone specjalnej instytucji w myśl art. 94.

(3) Instytucje, wymienione w artykule niniejszym, ulegają likwidacji z dniem rozpoczęcia działalności przez właściwy zakład, z wyjątkiem Ubezpieczalni Krajowej w Poznaniu, która na obszarze dotychczasowego swego działania wykonywać będzie na podstawie dotychczasowych przepisów prawnych ubezpieczenie inwalidzkie w stosunku do osób, nie objętych przez niniejszą ustawę ubezpieczeniem w zakresie art. 1 pkt. 2 lit. b).

(4) Przepisy, dotyczące sposobu i zasad prowadzenia likwidacji instytucyj ubezpieczeniowych, wymienionych w ustępach 1 i 2, wydane zostaną w drodze rozporządzenia Ministra Opieki Społecznej, przyczem odnośnie do Kasy emerytalnej dla robotników Polskich Kolei Państwowych w b. zaborze pruskim w porozumieniu z Ministrem Komunikacji.

Art.  299.

Osoby, ubezpieczone przed wejściem w życie niniejszej ustawy w zakładach ubezpieczeń pracowników umysłowych, stają się ubezpieczonemi w Zakładzie Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych. Ich prawa i obowiązki w zakresie ubezpieczenia, unormowanego rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. Nr. 106, poz. 911), jak również prawa i obowiązki osób, uprawnionych lub pobierających świadczenia na podstawie tegoż rozporządzenia, nie ulegają zmianie.

Art.  300.

Osoby, ubezpieczone przed wejściem w życie niniejszej ustawy w instytucjach, wymienionych w art. 298 pkt. 3, stają się ubezpieczonemi w Zakładzie Ubezpieczenia od Wypadków. Prawa osób, uprawnionych do świadczeń w myśl obowiązujących dotychczas ustaw o ubezpieczeniu (lub zaopatrzeniu) od wypadków, zostaną unormowane w drodze rozporządzeń Rady Ministrów, przyczem ustawowe uprawnienia pod względem wysokości świadczeń nie będą mogły być uszczuplone, mogą być natomiast podwyższone najwyżej do wysokości świadczeń, przewidzianych w niniejszej ustawie.

Art.  301-304. ⁸¹

(uchylone).

Art.  305. ⁸²

(uchylony).

Art.  306.

(1) Minister Opieki Społecznej przeprowadzi organizację ubezpieczeń społecznych w myśl zasad niniejszej ustawy i ustali sposób przejmowania przez zakłady ubezpieczeń społecznych działalności poszczególnych instytucyj ubezpieczeniowych, wymienionych w art. 298.

(2) W tym celu Minister Opieki Społecznej może:

1) zmieniać okręgi i siedziby kas chorych lub zarządzać likwidację poszczególnych kas i włączenie ich okręgów do jednej lub kilku kas sąsiednich oraz określać zasady podziału majątku, uprawnień i zobowiązań pomiędzy zainteresowane kasy; wynikające z tego tytułu przejęcie majątku wolne jest od wszelkich podatków i opłat; przepisanie praw hipotecznych następuje przy zmianie okręgów na łączny wniosek zainteresowanych kas, przy likwidacji zaś na jednostronny wniosek kasy przejmującej prawa;

2) rozwiązywać władze i organa mających ulec likwidacji instytucyj ubezpieczeń społecznych i mianować komisarzy, oraz specjalne tymczasowe organy kolegjalne (komisaryczne) do przeprowadzania wszelkich czynności w zakresie likwidacji istniejących instytucyj ubezpieczeń społecznych, tudzież w zakresie tworzenia takich instytucyj, przewidzianych w niniejszej ustawie; komisarze oraz tymczasowe organy kolegjalne mogą zaciągać zobowiązania i nabywać prawa na rzecz organizowanych przez siebie instytucyj.

(3) Wydatki, związane z organizacją Zakładu Ubezpieczenia ma Wypadek Choroby, pokrywa Związek Kas Chorych, Zakładu Ubezpieczenia od Wypadków - Zakład Ubezpieczenia od Wypadków we Lwowie, Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych - Związek Zakładów Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych. Wydatki, związane z organizacją Zakładu Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników, jak również z przeprowadzeniem obliczeń ubezpieczeniowo-technicznych ubezpieczenia, wykonywanego przez ten zakład, oraz z dokonaniem obliczeń przez Zakład Ubezpieczenia od Wypadków, pokrywa się z pożyczki, zaciągniętej w zakładach ubezpieczeń pracowników umysłowych na warunkach, ustalonych przez Ministra Opieki Społecznej.

(4) Zakres uprawnień komisarzy, oraz tymczasowych organów kolegjalnych ustalają instrukcje, wydane przez Ministra Opieki Społecznej.

Art.  307. ⁸³

(uchylony).

Art.  308.

Okręgowe urzędy ubezpieczeń, istniejące na podstawie ustawy z dnia 19 maja 1920 r. o obowiązkowem ubezpieczeniu na wypadek choroby (Dz. U. R. P. Nr. 44, poz. 272), prowadzą swoje czynności, do chwili utworzenia w ich okręgach państwowych urzędów ubezpieczeń społecznych; z tą chwilą przechodzi bezpośredni nadzór nad ubezpieczalniami społecznemi na państwowe urzędy ubezpieczeń społecznych.

Art.  309. ⁸⁴

(uchylony).

Art.  310. ⁸⁵

(uchylony).

Art.  311. ⁸⁶

(1) Minister Pracy i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrami Zdrowia, Rolnictwa i Reform Rolnych oraz Administracji Publicznej określa w drodze rozporządzeń terminy i warunki zastosowania do pracowników rolnych ubezpieczenia w zakresie art. 1 pkt 1) ustawy niniejszej, zasady współpracy samorządu terytorialnego przy wykonywaniu tego ubezpieczenia, a także terminy ustania obowiązków pracodawców rolnych w zakresie art. 212.

(2). 87 (uchylony).

Art.  312.

Minister Opieki Społecznej w drodze rozporządzeń, wydanych w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu, przystosuje zasady niniejszej ustawy do potrzeb osób, zatrudnionych w żegludze morskiej nie tylko na podstawie stosunku umowy najmu pracy, ale również osób, wykonywających na własny rachunek samodzielnie zawód żeglarski na statkach o pojemności, nie przekraczającej pięćdziesięciu metrów sześciennych, przy wprowadzeniu do ustawy odpowiednich zmian stosownie do odrębnych warunków pracy tych osób.

Art.  313. ⁸⁸

(uchylony).

Art.  314. ⁸⁹

(uchylony).

Art.  315.

Postanowienia art. 230 ust. 2 odracza się do czasu uchylenia mocy obowiązującej ustawy z dnia 10 marca 1932 r., o przejęciu egzekucji administracyjnej przez władze skarbowe i o postępowaniu egzekucyjnem władz skarbowych (Dz. U. R. P. Nr. 32, poz. 328) w stosunku do instytucyj ubezpieczeń społecznych.

Art.  316.

(1) Z chwilą wejścia w życie ustawy niniejszej tracą moc obowiązującą dotychczasowe przepisy, odnoszące się do spraw, unormowanych tą ustawą, o ile nie zostały utrzymane w mocy jej przepisami przejściowemi.

(2) W szczególności tracą moc obowiązującą: ustawa z dnia 19 maja 1920 r o obowiązkowem ubezpieczeniu na wypadek choroby (Dz. U. R. P. Nr. 44, poz. 272) wraz z późniejszemi zmianami, ustawa z dnia 28 grudnia 1887 r. o ubezpieczeniu robotników od wypadków (Dz. u. p. austr. Nr. 1 z r. 1888) wraz z późniejszemi zmianami, ustawa z dnia 30 stycznia 1924 r. w przedmiocie rozciągnięcia obowiązujących na obszarze województw krakowskiego, lwowskiego, stanisławowskiego, tarnopolskiego i cieszyńskiej części województwa śląskiego ustaw o obowiązku ubezpieczenia robotników od wypadków na obszar województw: warszawskiego, łódzkiego, kieleckiego, lubelskiego, białostockiego, wołyńskiego, poleskiego i nowogródzkiego oraz ziemi wileńskiej (Dz. U. R. P. Nr. 16, poz. 148), ordynacja ubezpieczeniowa Rzeszy Niemieckiej z dnia 19 lipca 1911 r. (Dz. U. Rzeszy Niemieckiej str. 509 i następne) wraz z późniejszemi zmianami, ustawa z dnia 23 lipca 1889 r. o urządzeniu stosunków bractw górniczych, które na zasadzie powszechnej ustawy górniczej są lub będą utworzone (Dz. u. p. austr. Nr. 127) w brzmieniu, ustalonem rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. w sprawie zmiany niektórych przepisów prawnych, dotyczących ubezpieczenia w bractwach górniczych (Dz. U. R. P. Nr. 36, poz. 339), rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 listopada 1930 r. o organizacji i funkcjonowaniu instytucyj ubezpieczeń społecznych (Dz. U. R. P. Nr. 81, poz. 635) w stosunku do wszystkich instytucyj ubezpieczeń z wyjątkiem Ubezpieczalni Krajowej w jej nowym zakresie działania, oraz postanowienia art. 11 ustawy z dnia 18 marca 1932 r. o utworzeniu państwowego przedsiębiorstwa "Polski Monopol Tytoniowy" (Dz. U. R. P. Nr. 26, poz. 240), art. 13 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 21 czerwca 1932 r. o przedsiębiorstwie "Polski Monopol Solny" (Dz. U. R. P. Nr. 52, poz. 497) i art. 7 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. o Monopolu Spirytusowym, opodatkowaniu kwasu octowego i drożdży oraz sprzedaży napojów alkoholowych (Dz. U. R. P. Nr. 63, poz. 586), o ile dotyczą zwolnienia od obowiązku ubezpieczenia, unormowanego ustawą niniejszą, pracowników wymienionych monopolów. Moc obowiązującą traci również § 1154-b austrjackiego kodeksu cywilnego.

Art.  317. ⁹⁰

(skreślony).

Art.  318.

Upoważnia się Ministra Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości do włączenia tekstu obowiązujących przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. Nr. 106, poz. 911) do tekstu ustawy niniejszej, do wydania jednolitego tekstu ustawy o ubezpieczeniu społecznem z nowym podziałem na części, rozdziały i tytuły i nową numeracją artykułów, z uwzględnieniem zmian, wynikających z przepisów, wydanych do dnia ogłoszenia jednolitego tekstu, oraz do dokonania w tekście takich zmian redakcyjnych, jakie okażą się konieczne wskutek włączenia tekstu przepisów o ubezpieczeniu pracowników umysłowych.

Art.  319.

(1) Wykonanie ustawy niniejszej porucza się Ministrowi Opieki Społecznej i innym właściwym ministrom.

(2) Rada Ministrów może przekazać w drodze rozporządzenia Ministrowi Opieki Społecznej swoje uprawnienia, wynikające z ustawy niniejszej, rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. Nr. 106, poz. 911) oraz Ordynacji Ubezpieczeniowej Rzeszy Niemieckiej z dnia 19 lipca 1911 r. (Dz. U. Rzeszy Niemieckiej str. 509 i następne) w ostatnio obowiązującem brzmieniu tych przepisów. Również Minister Opieki Społecznej może przekazać w drodze rozporządzenia podległym mu urzędom swoje uprawnienia, przewidziane w powyższych przepisach.

Art.  320.

(1) Termin wejścia w życie ustawy niniejszej na obszarach poszczególnych województw, a dla gospodarstw rolnych również według poszczególnych rodzajów ubezpieczeń (art. 1 pkt. 2 lit. a) oraz art. 212 i 213), określą rozporządzenia Rady Ministrów.

(2) Przepisy art. 306 wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.

^*  Z dniem 20 września 1944 r. uchyla się moc prawną nin. ustawy oraz opartych na niej rozporządzeń, o ile są one sprzeczne z postanowieniami dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 7 września 1944 r. o tymczasowych organach samorządu w ubezpieczalniach społecznych (Dz.U.44.5.24), zgodnie z art. 8 przywołanego dekretu.

Z dniem 1 lipca 1972 r. tracą moc dotychczasowe przepisy nin. ustawy w zakresie unormowanym ustawą z dnia 6 lipca 1972 r. o przedłużeniu urlopów macierzyńskich (Dz.U.72.27.190), zgodnie z art. 4 pkt 2 przywołanej ustawy.

Z dniem 1 stycznia 1975 r. tracą moc przepisy nin. ustawy w sprawach unormowanych ustawą z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.74.47.280), zgodnie z art. 58 ust. 1 pkt 1 przywołanej ustawy, z tym że przepisy art. 105 ust. 1 pkt 3 i art. 110 ust. 1 pkt 3 zachowują moc do czasu wejścia w życie art. 24 i 25 przywołanej ustawy, zgodnie z art. 59 ust. 2 tej ustawy.

¹ Z dniem 25 października 1944 r. wymiar świadczeń i składek w ubezpieczeniu w zakresie art. 1 pkt 1 nin. ustawy odbywa się na podstawie faktycznych zarobków ubezpieczonych, zgodnie z art. 1 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 października 1944 r. o zmianie ustawy z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U.44.9.44).

² Art. 1 pkt 2 uchylony przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

³ Art. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 kwietnia 1935 r.

⁴ Art. 3 uchylony przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

⁵ Art. 5 ust. 1 pkt 1 skreślony przez art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 sierpnia 1944 r.

⁶ Art. 5 ust. 1 pkt 2 skreślony przez art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 sierpnia 1944 r.

⁷ Art. 5 ust. 1 pkt 6 dodany przez art. 1 pkt 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 kwietnia 1935 r.

⁸ Art. 5 ust. 1 pkt 7 dodany przez art. 1 pkt 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 kwietnia 1935 r.

⁹ Art. 5 ust. 2 skreślony przez art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 sierpnia 1944 r.

¹⁰ Art. 6 uchylony przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

¹¹ Art. 6a uchylony przez art. 3 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 października 1944 r. (Dz.U.44.9.44) zmieniającego nin. ustawę z dniem 25 października 1944 r.

¹² Art. 6b:

- dodany przez art. 1 pkt 8 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 kwietnia 1935 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 6 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 sierpnia 1944 r.

¹³ Art. 6b ust. 2 uchylony przez art. 10 ust. 2 dekretu z dnia 21 września 1950 r. o zniesieniu odrębnych systemów emerytalnych dla pracowników b. związków samorządu terytorialnego oraz ich przedsiębiorstw i zakładów (Dz.U.50.44.407) z dniem 1 listopada 1950 r.

¹⁴ Art. 6c dodany przez art. 1 pkt 8 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 kwietnia 1935 r.

¹⁵ Art. 7 skreślony przez art. 1 pkt 7 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 13 lutego 1946 r.

¹⁶ Art. 8 uchylony przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

¹⁷ Art. 9 uchylony przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

¹⁸ Art. 11 uchylony przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

¹⁹ Art. 12 uchylony przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

²⁰ Art. 13-16:

- uchylone przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

- uchylone przez art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o podwyższeniu zasiłków przysługujących z ubezpieczenia społecznego w razie choroby pracownika (Dz.U.72.27.191) z dniem 1 lipca 1972 r.

²¹ Art. 17-19 uchylone przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

²² Art. 19a dodany przez art. 1 pkt 14 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 sierpnia 1944 r.

²³ Art. 21 ust. 7:

- dodany przez art. 1 pkt 14 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 kwietnia 1935 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 15 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 sierpnia 1944 r.

²⁴ Art. 22-54 uchylone przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

²⁵ Art. 55-62 uchylone przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

²⁶ Art. 63:

- uchylony przez art. 409 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 28 lipca 1939 r. - Prawo o sądach ubezpieczeń społecznych (Dz.U.39.71.476) z dniem 1 kwietnia 1940 r.

- uchylony przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

²⁷ Art. 64 uchylony przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

²⁸ Art. 65 uchylony przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

²⁹ Art. 66-90:

- uchylone przez art. 1 pkt 17 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1935 r.

- uchylone przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

³⁰ Art. 91 uchylony przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

³¹ Art. 92:

- uchylony przez art. 1 pkt 20 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1935 r.

- uchylony przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

³² Art. 93 uchylony przez art. 5 ustawy z dnia 15 grudnia 1951 r. o włączeniu organizacji lecznictwa pracowniczego do państwowej administracji służby zdrowia (Dz.U.51.67.466) z dniem 1 stycznia 1952 r.

³³ Z dniem 1 stycznia 1949 r. znosi się określone w art. 95 ust. 1 pkt 1 ograniczenie okresu uprawnienia do pomocy leczniczej, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 1 marca 1949 r. o zmianie niektórych przepisów o ubezpieczeniach społecznych (Dz.U.49.18.109). Po ustaniu stosunku pracy pomocy leczniczej udziela się nadal przez okres 26 tygodni.

³⁴ Art. 95 ust. 1 pkt 1 lit. b) zmieniona przez art. 15 pkt 1 ustawy z dnia 27 września 1991 r. o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne (Dz.U.91.94.422) z dniem 21 listopada 1991 r.

³⁵ Art. 95 ust. 1 pkt 2:

- zmieniony przez art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 13 grudnia 1946 r. (Dz.U.47.2.4) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 października 1946 r.

- zmieniony przez art. 1 dekretu z dnia 6 maja 1954 r. (Dz.U.54.22.78) zmieniającego nin. ustawę z dniem 12 maja 1954 r.

³⁶ Art. 96 skreślony przez art. 15 pkt 2 ustawy z dnia 27 września 1991 r. o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne (Dz.U.91.94.422) z dniem 21 listopada 1991 r.

³⁷ Art. 97 uchylony przez art. 5 ustawy z dnia 15 grudnia 1951 r. o włączeniu organizacji lecznictwa pracowniczego do państwowej administracji służby zdrowia (Dz.U.51.67.466) z dniem 1 stycznia 1952 r.

³⁸ Art. 99 uchylony przez art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o podwyższeniu zasiłków przysługujących z ubezpieczenia społecznego w razie choroby pracownika (Dz.U.72.27.191) z dniem 1 lipca 1972 r.

³⁹ Art. 100 zmieniony przez art. 1 pkt 16 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 sierpnia 1944 r.

⁴⁰ Art. 104 uchylony przez art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o podwyższeniu zasiłków przysługujących z ubezpieczenia społecznego w razie choroby pracownika (Dz.U.72.27.191) z dniem 1 lipca 1972 r.

⁴¹ Art. 105 ust. 1 pkt 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.27.183) zmieniającej nin. ustawę z dniem 21 maja 1948 r. i ma zastosowanie do położnic, które w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej nie wyczerpały jeszcze okresu uprawnień do zasiłku połogowego.

⁴² Z dniem 1 stycznia 1976 r. traci moc art. 105 ust. 1 pkt 3 w sprawach unormowanych ustawą z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.74.47.280), zgodnie z art. 58 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 59 ust. 2 przywołanej ustawy.

⁴³ Art. 106 uchylony przez art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o podwyższeniu zasiłków przysługujących z ubezpieczenia społecznego w razie choroby pracownika (Dz.U.72.27.191) z dniem 1 lipca 1972 r.

⁴⁴ Art. 107 uchylony przez art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o podwyższeniu zasiłków przysługujących z ubezpieczenia społecznego w razie choroby pracownika (Dz.U.72.27.191) z dniem 1 lipca 1972 r.

⁴⁵ Art. 109 zmieniony przez art. 1 pkt 18 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 13 lutego 1946 r.

⁴⁶ Art. 109 ust. 1 pkt 5 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.27.183) zmieniającej nin. ustawę z dniem 21 maja 1948 r.

⁴⁷ Z dniem 26 sierpnia 1950 r. uprawnienia wynikające z art. 110 przysługujące Ministrowi Pracy i Opieki Społecznej przechodzą na Ministra Zdrowia, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Lecznictwa Pracowniczego (Dz.U.50.36.334).

⁴⁸ Art. 110 ust. 1 pkt 1 zmieniony przez art. 1 pkt 19 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 13 lutego 1946 r.

Z dniem 1 stycznia 1949 r. znosi się określone w art. 110 ust. 1 pkt 1 ograniczenie okresu uprawnienia do pomocy leczniczej, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 1 marca 1949 r. o zmianie niektórych przepisów o ubezpieczeniach społecznych (Dz.U.49.18.109). Po ustaniu stosunku pracy pomocy leczniczej udziela się nadal przez okres 26 tygodni.

⁴⁹ Z dniem 1 stycznia 1976 r. traci moc art. 110 ust. 1 pkt 3 w sprawach unormowanych ustawą z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.74.47.280), zgodnie z art. 58 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 59 ust. 2 przywołanej ustawy.

⁵⁰ Z dniem 26 sierpnia 1950 r. uprawnienia wynikające z art. 117 ust. 3 przysługujące Ministrowi Pracy i Opieki Społecznej przechodzą na Ministra Zdrowia, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Lecznictwa Pracowniczego (Dz.U.50.36.334).

⁵¹ Art. 117 ust. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 20 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 13 lutego 1946 r.

⁵² Art. 121 uchylony przez art. 4 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o zmianie i uzupełnieniu przepisów w sprawie nieuzasadnionej absencji w pracy (Dz.U.68.3.12) z dniem 27 stycznia 1968 r.

⁵³ Art. 122 uchylony przez art. 5 ustawy z dnia 15 grudnia 1951 r. o włączeniu organizacji lecznictwa pracowniczego do państwowej administracji służby zdrowia (Dz.U.51.67.466) z dniem 1 stycznia 1952 r.

⁵⁴ Art. 123a dodany przez art. 1 pkt 21 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 13 lutego 1946 r.

⁵⁵ Art. 123b dodany przez art. 1 pkt 22 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 13 lutego 1946 r.

⁵⁶ Art. 124 skreślony przez art. 15 pkt 2 ustawy z dnia 27 września 1991 r. o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne (Dz.U.91.94.422) z dniem 21 listopada 1991 r.

⁵⁷ Art. 126-128 uchylone przez art. 5 ustawy z dnia 15 grudnia 1951 r. o włączeniu organizacji lecznictwa pracowniczego do państwowej administracji służby zdrowia (Dz.U.51.67.466) z dniem 1 stycznia 1952 r.

⁵⁸ Art. 129-133 uchylone przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

⁵⁹ Art. 134-211 uchylone przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

⁶⁰ Art. 212 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 25 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 kwietnia 1935 r.

⁶¹ Art. 212 ust. 1 pkt 1 zmieniony przez art. 2 pkt 1 lit. a) dekretu z dnia 29 września 1945 r. o uiszczaniu przez pracodawców całości składek na ubezpieczenia społeczne i na Fundusz Pracy (Dz.U.45.43.240) z dniem 1 września 1945 r.

⁶² Art. 213 skreślony przez art. 1 pkt 24 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 13 lutego 1946 r.

⁶³ Art. 214-216 uchylone przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

⁶⁴ Art. 219 ust. 2 skreślony przez art. 2 pkt 1 lit. b) dekretu z dnia 29 września 1945 r. o uiszczaniu przez pracodawców całości składek na ubezpieczenia społeczne i na Fundusz Pracy (Dz.U.45.43.240) z dniem 1 września 1945 r.

⁶⁵ Art. 220 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 25 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 sierpnia 1944 r.

⁶⁶ Art. 220 ust. 2-4 skreślone przez art. 2 pkt 1 lit. c) dekretu z dnia 29 września 1945 r. o uiszczaniu przez pracodawców całości składek na ubezpieczenia społeczne i na Fundusz Pracy (Dz.U.45.43.240) z dniem 1 września 1945 r.

⁶⁷ Art. 220 ust. 5 zmieniony przez art. 2 pkt 1 lit. d) dekretu z dnia 29 września 1945 r. o uiszczaniu przez pracodawców całości składek na ubezpieczenia społeczne i na Fundusz Pracy (Dz.U.45.43.240) z dniem 1 września 1945 r.

⁶⁸ Art. 221 ust. 6 zmieniony przez art. 3 dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 stycznia 1936 r. o czasowem obniżeniu składek za ubezpieczenie emerytalne robotników i pracowników umysłowych oraz za ubezpieczenie od wypadków i chorób zawodowych (Dz.U.36.3.24) z dniem 15 stycznia 1936 r.

⁶⁹ Art. 223:

- skreślony przez art. 1 pkt 10 dekretu z dnia 28 października 1947 r. (Dz.U.47.66.413) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 lutego 1945 r.

- zmieniony przez art. 2 pkt 1 lit. e) dekretu z dnia 29 września 1945 r. o uiszczaniu przez pracodawców całości składek na ubezpieczenia społeczne i na Fundusz Pracy (Dz.U.45.43.240). Zmiana nie została naniesiona na tekst ze względu na bezprzedmiotowość, z uwagi na wcześniejsze skreślenie art. 223.

⁷⁰ Art. 232 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 27 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 kwietnia 1935 r.

⁷¹ Art. 233-242 uchylone przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

⁷² Art. 243-249 uchylone przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

⁷³ Art. 250 skreślony przez art. 1 pkt 34 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1935 r.

⁷⁴ Art. 251-253 uchylone przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

⁷⁵ Art. 254-267 uchylone przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

⁷⁶  Art. 268:

- uchylony przez art. 409 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 28 lipca 1939 r. - Prawo o sądach ubezpieczeń społecznych (Dz.U.39.71.476) z dniem 1 kwietnia 1940 r.

- uchylony przez art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.50.36.333) z dniem 26 sierpnia 1950 r.

⁷⁷ Art. 276 zmieniony przez art. 1 pkt 27 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 13 lutego 1946 r.

⁷⁸ Art. 277 uchylony przez art. 10 ustawy z dnia 6 czerwca 1958 r. o zwalczaniu nadużyć w zakresie wykorzystywania zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy (Dz.U.58.35.154) z dniem 1 lipca 1958 r.

⁷⁹ Art. 284 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 39 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U.34.95.855) zmieniającego nin. ustawę z dniem 29 października 1934 r.

⁸⁰ Art. 292-295 uchylone przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

⁸¹ Art. 301-304 uchylone przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

⁸² Art. 305 uchylony przez art. 2 dekretu z dnia 2 sierpnia 1951 r. o zniesieniu obowiązku ubezpieczenia od wypadków drobnych producentów rolnych i ich rodzin (Dz.U.51.41.313) z dniem 8 sierpnia 1951 r.

⁸³ Art. 307 uchylony przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

⁸⁴ Art. 309 uchylony przez art. 409 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 28 lipca 1939 r. - Prawo o sądach ubezpieczeń społecznych (Dz.U.39.71.476) z dniem 1 kwietnia 1940 r.

⁸⁵ Art. 310 uchylony przez art. 409 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 28 lipca 1939 r. - Prawo o sądach ubezpieczeń społecznych (Dz.U.39.71.476) z dniem 1 kwietnia 1940 r.

⁸⁶ Art. 311 zmieniony przez art. 1 pkt 28 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 13 lutego 1946 r.

⁸⁷ Art. 311 ust. 2 uchylony przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

⁸⁸ Art. 313 uchylony przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

⁸⁹ Art. 314 uchylony przez art. 99 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.54.30.116) z dniem 1 lipca 1954 r.

⁹⁰ Art. 317 skreślony przez art. 1 pkt 29 dekretu z dnia 8 stycznia 1946 r. (Dz.U.46.4.28) zmieniającego nin. ustawę z dniem 16 lutego 1945 r.