Ubezpieczenia ustawowe budynków oraz mienia w gospodarstwach rolnych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1985.10.38

Akt utracił moc

Wersja od: 15 września 1989 r.

ROZPORZĄDZENIE

RADY MINISTRÓW

z dnia 21 lutego 1985 r.

w sprawie ubezpieczenia ustawowego budynków oraz mienia w gospodarstwach rolnych.

Na podstawie art. 7 i w związku z art. 6 ust. 1 pkt 1-4 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych (Dz. U. Nr 45, poz. 242) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne.

§ 1. Rozporządzenie reguluje ubezpieczenie ustawowe:

1) 1 budynków, mienia ruchomego, upraw zbóż oraz roślin okopowych i pastewnych - w gospodarstwach rolnych,

2) 2 budynków osób fizycznych będących właścicielami lub użytkownikami wieczystymi działek o powierzchni do 1,0 ha, zwanych dalej "działkami", oraz mienia ruchomego tych osób pod warunkiem, że na działce znajduje się budynek podlegający ubezpieczeniu ustawowemu,

3) 3 (skreślony).

§ 2. 4  

1. Za gospodarstwo rolne w rozumieniu rozporządzenia uważa się obszar użytków rolnych, gruntów leśnych, gruntów pod stawami oraz gruntów pod zabudowaniami związanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa, o łącznej powierzchni przekraczającej 1,0 ha, stanowiący zorganizowaną całość gospodarczą i znajdujący się we władaniu:

1) osoby fizycznej będącej właścicielem lub władającym, wskazanej w ewidencji gruntów prowadzonej na podstawie odrębnych przepisów, lub zespołu rolników indywidualnych, zwanego dalej "zespołem",

2) państwowego przedsiębiorstwa gospodarki rolnej i państwowego gospodarstwa rolnego, zwanych dalej "przedsiębiorstwem",

3) spółdzielni produkcji rolnej oraz spółdzielni kółek rolniczych i kółka rolniczego prowadzących produkcję rolną, zwanych dalej "spółdzielnią".

2. Za gospodarstwo rolne uważa się również dzierżawione przez osobę fizyczną lub zespół użytki rolne Państwowego Funduszu Ziemi albo użytki rolne przedsiębiorstwa lub spółdzielni, jeżeli ich obszar przekracza powierzchnię 1,0 ha.

§  3.

1. Działalność w zakresie ubezpieczeń uregulowanych w rozporządzeniu prowadzi Państwowy Zakład Ubezpieczeń, zwany dalej "PZU".

2. Odpowiedzialność PZU rozpoczyna się z dniem wpisania przedsiębiorstwa i spółdzielni do rejestru, a kończy z dniem likwidacji lub postawienia w stan upadłości przedsiębiorstwa albo przejścia w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości spółdzielni, z wyłączeniem kółek rolniczych, w odniesieniu do których odpowiedzialność kończy się z dniem ich wykreślenia z rejestru.

§ 4. PZU odpowiada za szkody powstałe wskutek następujących zdarzeń losowych:

1) w budynkach i mieniu ruchomym - ognia, uderzenia piorunu, powodzi, lawiny, gradu, zapadania i usuwania się ziemi, wybuchu, upadku pojazdu powietrznego, huraganu oraz nadmiernego opadu śniegu,

2) 5 (skreślony),

3) w uprawach zbóż oraz roślin okopowych i pastewnych - gradobicia, powodzi i ognia oraz zalania wskutek nadmiernych opadów atmosferycznych.

§  5.

1. Zakresem odpowiedzialności PZU są objęte również szkody w ubezpieczonych budynkach oraz mieniu ruchomym, powstałe wskutek zaginięcia lub kradzieży dokonanej w czasie wystąpienia zdarzeń losowych objętych odpowiedzialnością, a także niezbędne koszty uprzątnięcia miejsca szkody u osób fizycznych i zespołów w granicach równowartości pieniężnej 6 q żyta, a w przedsiębiorstwach i spółdzielniach 30 q żyta.

2. 6 Równowartość pieniężną 1 q żyta ustala się według urzędowej minimalnej ceny skupu.

§ 6. Za szkody spowodowane przez:

1) ogień - uważa się szkody powstałe w wyniku działania ognia, który przedostał się poza palenisko lub powstał bez paleniska i rozszerzył się o własnej sile,

2) powódź - uważa się szkody powstałe wskutek zalania terenu w wyniku podniesienia się wody w korytach wód płynących lub stojących oraz w wyniku nadmiernych opadów atmosferycznych, a także wskutek spływu wód po zboczach lub stokach na terenach górskich i falistych,

3) lawinę - uważa się szkody powstałe wskutek gwałtownego zsuwania się lub staczania mas śniegu, lodu, skał lub kamieni ze zboczy górskich,

4) grad - uważa się szkody powstałe wskutek opadu atmosferycznego w postaci bryłek lodu,

5) zapadanie się ziemi - uważa się szkody powstałe wskutek obniżenia się terenu z powodu zawalenia się podziemnych pustych przestrzeni w gruncie,

6) usuwanie się ziemi - uważa się szkody powstałe wskutek ruchu ziemi na stokach,

7) wybuch - uważa się szkody powstałe w wyniku gwałtownej zmiany stanu równowagi układu z jednoczesnym wyzwoleniem się gazów, pyłów lub pary, wywołane ich właściwością rozprzestrzeniania się; w odniesieniu do naczyń ciśnieniowych i innych tego rodzaju zbiorników warunkiem uznania szkody za spowodowaną wybuchem jest, aby ściany tych naczyń i zbiorników uległy rozdarciu w takich rozmiarach, iż wskutek ujścia gazów, pyłów, pary lub cieczy nastąpiło nagłe wyrównanie ciśnień; za spowodowane wybuchem uważa się również szkody powstałe wskutek implozji, polegające na uszkodzeniu zbiornika lub aparatu próżniowego ciśnieniem zewnętrznym,

8) upadek pojazdu powietrznego - uważa się szkody powstałe wskutek katastrofy bądź przymusowego lądowania samolotu silnikowego, bezsilnikowego lub innego obiektu latającego, a także spowodowane upadkiem ich części lub przewożonego ładunku,

9) huragan - uważa się liczne szkody powstałe wskutek gwałtownej wichury; pojedynczą szkodę uważa się za spowodowaną przez huragan, jeżeli w najbliższym sąsiedztwie stwierdzono skutki działania gwałtownej wichury albo rodzaj szkody i jej rozmiary świadczą o działaniu wiatru o prędkości nie mniejszej niż 24,5 m/s,

10) 7 (skreślony),

11) 8 (skreślony).

§ 7. PZU nie odpowiada za szkody:

1) spowodowane umyślnie przez właściciela, a gdy właścicielem jest osoba fizyczna - także przez jego małżonka lub pełnoletnie dzieci pozostające z nim we wspólnym gospodarstwie domowym; w razie umyślnego spowodowania szkody przez członka spółdzielni, odszkodowanie nie przysługuje tylko w odniesieniu do szkód poniesionych przez sprawcę szkody,

2) objęte innym ubezpieczeniem ustawowym,

3) będące następstwem szkód z lat ubiegłych,

4) spowodowane zapadaniem lub usuwaniem się ziemi, jeżeli jest ono wynikiem działalności ludzkiej, w szczególności awarią sieci wodnokanalizacyjnej, wykopami ziemnymi, eksploatacją bogactw naturalnych i innymi podobnymi działaniami,

5) powstałe wskutek zalania terenu, które nastąpiło w związku z wadliwym działaniem lub uszkodzeniem urządzeń odwadniających, basenów i innych podobnych urządzeń - z winy poszkodowanego władającego gospodarstwem rolnym, a także wskutek zalania terenu lub budynku z powodu awarii sieci wodociągowej i wodnokanalizacyjnej,

6) w budynkach i mieniu ruchomym należących do tego samego właściciela, jeżeli wysokość szkody nie przekracza równowartości pieniężnej 1 q żyta, a w przedsiębiorstwach i w spółdzielniach 5 q żyta; nie dotyczy to jednak spowodowanej przez huragan szkody w budynku należącym do osoby fizycznej lub zespołu, którego stopień zużycia przekracza 40%, jeżeli wysokość szkody wraz z dopłatą przewidzianą w § 18 ust. 1 i 2 przekracza równowartość pieniężną 1 q żyta,

7) powstałe wskutek zdarzeń wojennych, jak również wskutek trzęsienia ziemi.

§  8.

1. PZU ewidencjonuje:

1) fizyczny obszar gruntów w gospodarstwach rolnych na podstawie danych zawartych w ewidencji gruntów terenowego organu administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw ewidencji gruntów stopnia podstawowego,

2) obszar gruntów w gospodarstwach rolnych, stanowiących własność oraz będących we władaniu osób fizycznych i zespołów, w hektarach przeliczeniowych według zasad określonych przez Ministra Finansów do celów ubezpieczeniowych,

3) budynki o powierzchni zabudowy ponad 10 m² w gospodarstwach rolnych osób fizycznych i zespołów oraz wszystkie podlegające ubezpieczeniu ustawowemu budynki na działkach,

4) 9 (skreślony).

2. Właściwe w sprawie terenowe organy administracji państwowej o właściwości szczególnej stopnia podstawowego każdorazowo zawiadamiają PZU o zmianach w ewidencji gruntów, z podaniem klasy gleby, oraz przesyłają każdorazowo PZU kopię pozwolenia na budowę budynku, kopię decyzji w sprawie rozbiórki budynku, a także kopię decyzji w sprawie przekazania gospodarstwa na rzecz państwa za rentę lub emeryturę.

3. 10 PZU przeprowadza okresowo u osób fizycznych i zespołów lustrację stanu ubezpieczenia budynków.

§ 9. 11 Wysokość szkody w budynkach i mieniu ruchomym osób fizycznych i zespołów oraz w uprawach, ustala się według cen obowiązujących w dniu ustalenia odszkodowania.

Rozdział  2

Ubezpieczenie budynków.

§  10.

1. Ubezpieczeniem są objęte budynki stanowiące własność osób fizycznych, zespołów, przedsiębiorstw i spółdzielni.

2. Za budynek uważa się budowlę umocowaną w ziemi lub na ziemi, posiadającą ściany lub słupy albo filary oraz pokrycie dachowe, z wyjątkiem studni i ogrodzeń.

§  11.

1. Nie są objęte ubezpieczeniem:

1) budynki:

a) opuszczone,

b) mające charakter tymczasowy z samego przeznaczenia,

c) przeznaczone do rozbiórki - z upływem terminu rozbiórki określonego w ostatecznej decyzji właściwego organu,

2) domki letniskowe i domki kempingowe o powierzchni zabudowy do 30 m² oraz domy letniskowe wybudowane bez pozwolenia właściwego organu,

3) wszelkie budowle wzniesione na terenach pracowniczych ogrodów działkowych,

4) szklarnie, inspekty, namioty i tunele foliowe.

2. Ponadto nie są objęte ubezpieczeniem należące do osób fizycznych lub zespołów budynki:

1) będące na podstawie decyzji administracyjnej pod przymusowym zarządem państwowym,

2) wykreślone z ewidencji ubezpieczeniowej w czasie lustracji, ze względu na ich zły stan techniczny, w porozumieniu z terenowym organem administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw budownictwa stopnia podstawowego,

3) przemysłowe,

4) użytkowane na potrzeby warsztatów rzemieślniczych lub w celach usługowych i handlowych.

§ 12. Odpowiedzialność PZU z tytułu ubezpieczenia budynków rozpoczyna się z dniem pokrycia budynku dachem, a kończy z dniem przejścia budynku do kategorii nie objętych ubezpieczeniem.

§  13.

1. Wartość budynków należących do osób fizycznych i zespołów ustala PZU według cennika opracowanego przy współudziale jednostek gospodarki uspołecznionej wyspecjalizowanych w zakresie budownictwa.

2. W razie ogólnej zmiany cen PZU podwyższa lub obniża wartość budynków osób fizycznych i zespołów, stosując współczynnik ustalony w porozumieniu z jednostkami, o których mowa w ust. 1.

3. Jeżeli wartość budynku ustalona zgodnie z ust. 1 jest wyższa lub niższa co najmniej o 10% od faktycznej wartości, właściciel może żądać ponownego ustalenia tej wartości w drodze indywidualnego szczegółowego szacunku, najpóźniej przed powstaniem szkody.

§  14.

1. Za szkodę w budynku uważa się utratę lub zmniejszenie jego wartości, spowodowane zniszczeniem lub uszkodzeniem.

2. Nie uważa się pojedynczej szkody w budynku za spowodowaną przez huragan lub nadmierny opad śniegu, jeżeli konserwacja dachu była zaniedbana lub konstrukcja budynku nie odpowiadała wymaganiom obowiązującym w budownictwie.

§  15.

1. Wysokość szkody w budynku należącym do osoby fizycznej i zespołu ustala się według cennika określonego w § 13 ust. 1, z zastosowaniem współczynnika, o którym mowa w § 13 ust. 2, oraz z uwzględnieniem stopnia zużycia.

2. Wysokość szkody pomniejsza się o wartość pozostałości nadających się do użytku.

3. Przy ustalaniu wysokości szkody nie uwzględnia się stopnia zużycia, który nie przekracza 10%, a w odniesieniu do szkód spowodowanych przez huragan i powódź - 40%.

4. Normy zużycia budynków określa Minister Finansów w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

§ 16. Wysokość szkody w budynku przedsiębiorstwa i spółdzielni ustala się w wysokości rzeczywistych kosztów odbudowy lub naprawy, według cen stosowanych przez jednostki gospodarki uspołecznionej, z uwzględnieniem istniejących przed szkodą wymiarów, konstrukcji, materiału i wyposażenia budynku.

§ 17. Odszkodowanie za budynek ustala się w wysokości szkody, z tym że za budynki osób fizycznych i zespołów - w granicach wartości przyjętej do ubezpieczenia.

§  18.

1. PZU dopłaca osobom fizycznym i zespołom potrąconą przy likwidacji szkody kwotę odpowiadającą stopniowi zużycia, jeżeli stopień ten jest wyższy niż określony w § 15 ust. 3, a po powstaniu szkody została dokonana naprawa budynku uszkodzonego, odbudowa budynku zniszczonego lub budowa innego budynku w tym samym gospodarstwie lub na tej samej działce; warunek naprawy lub odbudowy budynku nie jest wymagany przy szkodach spowodowanych przez huragan i powódź, za które odszkodowanie wraz z dopłatą nie przekracza równowartości pieniężnej 10 q żyta.

2. Dopłata nie może przekraczać 40%:

1) wartości uszkodzonego budynku, zakwalifikowanego do rozbiórki,

2) wysokości szkody ustalonej bez uwzględnienia stopnia zużycia i wartości pozostałości po szkodzie - w razie uszkodzenia części budynku.

3. Dopłata nie przysługuje w odniesieniu do szkód w budynkach przeznaczonych do rozbiórki, powstałych przed upływem terminu rozbiórki, określonego w ostatecznej decyzji właściwego organu.

4. Odszkodowanie łącznie z dopłatą, o której mowa w ust. 1 i 2, nie może przewyższać wartości naprawy budynku uszkodzonego, odbudowy budynku zniszczonego lub budowy innego budynku, ustalonej zgodnie z § 13 ust. 1 i 2.

§  19.

1. Odszkodowanie za budynek wypłaca się właścicielowi.

2. Jeżeli miejsce pobytu właściciela budynku nie jest znane albo jeżeli stale przebywa on za granicą, odszkodowanie wypłaca się posiadaczowi, który dokonał odbudowy zniszczonego lub naprawy uszkodzonego budynku tego właściciela.

3. Za szkodę powstałą w budynku należącym do spadku odszkodowanie wypłaca się spadkobiercom. Jeżeli jednak któryś ze spadkobierców podjął odbudowę zniszczonego albo naprawę uszkodzonego budynku, odszkodowanie wypłaca się temu spadkobiercy.

Rozdział  3

Ubezpieczenie mienia ruchomego.

§  20.

1. Ubezpieczeniem jest objęte mienie ruchome stanowiące własność osób fizycznych, zespołów, przedsiębiorstw i spółdzielni.

2. Ubezpieczeniem jest objęte również mienie ruchome rolnika, który przekazał gospodarstwo rolne za rentę lub emeryturę wraz z budynkiem mieszkalnym, do końca następnego roku kalendarzowego, pod warunkiem że do dnia powstania szkody mieszkał w tym budynku.

3. Za mienie ruchome uważa się:

1) ziemiopłody zebrane i złożone w budynkach, stertach, stogach, kopcach lub piwnicach oraz pasze dla zwierząt,

2) zwierzęta gospodarskie,

3) inwentarz martwy, w tym maszyny, urządzenia, narzędzia oraz materiały,

4) ruchomości domowe właściciela oraz osób mieszkających i prowadzących z właścicielem wspólne gospodarstwo domowe, a w przedsiębiorstwach i spółdzielniach - wyposażenie lokali biurowych, przedszkoli, świetlic, klubów i innych pomieszczeń o charakterze socjalno-kulturalnym.

§ 21. Nie są objęte ubezpieczeniem:

1) mienie ruchome związane z produkcją w szklarniach, inspektach, namiotach i tunelach foliowych oraz uzyskane z niej produkty,

2) mienie ruchome związane z produkcją przemysłową i działalnością usługową, rzemieślniczą i handlową, prowadzoną przez osobę fizyczną lub zespół, a w szczególności: maszyny, narzędzia, surowce, półfabrykaty i wyroby gotowe,

3) pasieki powyżej 5 pni wraz z ich wyposażeniem, drób w produkcji fermowej, ryby i urządzenia stawowe, zwierzęta futerkowe, z wyjątkiem królików, zwierzęta hodowane amatorsko i zwierzęta laboratoryjne oraz uzyskane od wymienionych zwierząt produkty, a także pasze i lekarstwa nabyte dla tych zwierząt,

4) materiały przeznaczone na budowę obiektów, o których mowa w § 11 ust. 1 pkt 2-4 i ust. 2 pkt 3 i 4,

5) pojazdy mechaniczne i części zapasowe do nich, z wyjątkiem ciągników rolniczych nie ubezpieczonych w zakresie autocasco i niezbędnych do ich eksploatacji części zapasowych do 5% wartości nowego ciągnika,

6) paliwa i smary,

7) pieniądze i inne środki płatnicze, papiery wartościowe, dzieła sztuki, biżuteria, wyroby z platyny, złota i srebra, zbiory filatelistyczne, numizmatyczne i inne, wszelkiego rodzaju dokumenty, a także napoje alkoholowe, z wyjątkiem alkoholu jako produktu wytworzonego, znajdującego się w przedsiębiorstwach i spółdzielniach,

8) plony roślin przemysłowych w czasie ich suszenia nad otwartym ogniem lub w suszarniach ogniowych bądź elektrycznych oraz len w czasie roszenia i konopie w czasie moczenia.

§  22.

1. Za szkodę w mieniu ruchomym uważa się utratę lub zmniejszenie wartości tego mienia, spowodowane jego zniszczeniem lub uszkodzeniem.

2. Za szkodę w mieniu ruchomym uważa się również porażenie zwierząt gospodarskich prądem elektrycznym, powodujące śmierć lub konieczność uboju zwierzęcia.

§  23.

1. Wartość mienia ruchomego na działce ustala się w wysokości 1/3 wartości znajdujących się na niej budynków podlegających ubezpieczeniu ustawowemu. Wartość tego mienia nie może być mniejsza niż równowartość pieniężna 120 q żyta, a jeżeli na działce znajduje się tylko budynek gospodarczy - nie mniejsza niż 20 q żyta.

2. Jeżeli wartość mienia ruchomego ustalona zgodnie z ust. 1 jest wyższa lub niższa co najmniej o 10% od faktycznej wartości, właściciel może żądać ustalenia tej wartości w drodze indywidualnego szczegółowego szacunku, najpóźniej przed powstaniem szkody.

§  24.

1. Wysokość szkody w ziemiopłodach ustala się przyjmując za podstawę:

1) powierzchnię, z której zostały zebrane,

2) kubaturę składowania,

3) przeciętną wydajność ziemiopłodu uzyskaną z 1 ha z 3 ostatnich lat w danej miejscowości, a w razie niemożności ustalenia takiej wydajności - przeciętną wydajność w gminie z 3 ostatnich lat, ustaloną przez terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw rolnictwa stopnia podstawowego na podstawie danych statystycznych; w przedsiębiorstwach i spółdzielniach przyjmuje się wydajność uzyskaną z 1 ha z 3 ostatnich lat w wysokości wynikającej z zapisów w ewidencji księgowej,

4) cenę jednostkową ziemiopłodu, z uwzględnieniem zasad określonych w ust. 2 lub 3.

2. 12 W odniesieniu do ziemiopłodów przyjmuje się obowiązujące urzędowe minimalne ceny skupu. Dla ziemiopłodów, dla których nie ma urzędowych minimalnych cen skupu, z wyjątkiem określonych w ust. 3, przyjmuje się umowne średnie ceny stosowane w miejscu powstania szkody.

3. W odniesieniu do 1 q następujących ziemiopłodów przyjmuje się cenę w określonym procencie równowartości pieniężnej 1 q żyta:

1) ziemniaków - 35%,

2) buraków pastewnych lub innych okopowych pastewnych - 15%,

3) siana traw - 35%,

4) siana roślin motylkowych - 40%,

5) zielonek i kiszonek - 10%,

6) słomy surowej lnu - 110%,

7) słomy surowej konopi - 80%,

8) słomy zbóż, traw nasiennych i roślin motylkowych - 15%,

9) słomy w stertach oraz siana w stogach w kompleksach łąk, po 1 marca następnego roku po zbiorach - 5%,

nie większą jednak niż cena rynkowa ziemiopłodu stosowana na danym terenie.

§ 25. 13  

1. Wysokość szkody w zwierzętach gospodarskich stanowiących własność osób fizycznych i zespołów ustala się:

1) w odniesieniu do koni i bydła w wieku powyżej 6 miesięcy - według umownych średnich cen stosowanych w miejscu powstania szkody,

2) w odniesieniu do koni i bydła w wieku do 6 miesięcy oraz do pozostałych zwierząt gospodarskich - według wartości ustalonej na podstawie wagi zwierzęcia i urzędowych minimalnych cen skupu, a w razie braku takich cen - według umownych średnich cen stosowanych w miejscu powstania szkody,

3) w odniesieniu do zwierząt zarodowych - na podstawie udokumentowanej wartości tych zwierząt.

2. Wysokość szkody w zwierzętach gospodarskich stanowiących własność przedsiębiorstw i spółdzielni ustala się według wartości ewidencyjnej tych zwierząt, z wyjątkiem trzody chlewnej w tuczu, której wartość ustala się według zasad określonych w ust. 1 pkt 2.

3. Wysokość szkody zmniejsza się o kwotę uzyskaną ze sprzedaży pozostałości podmiotom gospodarczym prowadzącym ich skup. W razie nieudokumentowania sprzedaży pozostałości potrąca się:

1) w odniesieniu do koni - 40%,

2) w odniesieniu do bydła - 60%,

3) w odniesieniu do trzody chlewnej i owiec - 80%

- wartości rzeźnej zwierzęcia.

§  26.

1. Wysokość szkody w inwentarzu martwym i ruchomościach domowych osób fizycznych i zespołów ustala się według cen detalicznych w handlu uspołecznionym, a w braku takich cen - według cen rynkowych, z uwzględnieniem przeciętnego stopnia zużycia w wysokości 20%.

2. Jeżeli jednak wartość przedmiotu, nadającego się w dniu powstania szkody do użytku, przekracza w stanie nowym równowartość pieniężną 30 q żyta, stopień zużycia przyjmuje się w zależności od okresu użytkowania przedmiotu, liczonego od daty jego produkcji - nie większy jednak niż 70%.

§ 27. Wysokość szkody w mieniu ruchomym na działkach ustala się według zasad określonych w § 24-26.

§ 28. W przedsiębiorstwach i spółdzielniach wysokość szkody w inwentarzu martwym i wyposażeniu, o którym mowa w § 20 ust. 3 pkt 4, ustala się w wysokości kosztów zakupu takich samych lub tego samego rodzaju, typu i mocy produkcyjnej składników mienia ruchomego albo kosztów ich naprawy, w granicach kosztów zakupu takiego samego przedmiotu.

§ 29. Wysokość szkody pomniejsza się o wartość pozostałości nadających się do użytku.

§ 30. Odszkodowanie ustala się w wysokości szkody, z tym że za mienie ruchome na działkach - w granicach wartości przyjętej do ubezpieczenia.

Rozdział  4

Ubezpieczenie upraw.

§  31.

1. Uprawy zbóż oraz roślin okopowych i pastewnych stanowiące własność osób fizycznych, zespołów, przedsiębiorstw i spółdzielni, są objęte ubezpieczeniem w gospodarstwach rolnych.

2. Ubezpieczeniem są objęte uprawy:

1) zbóż (pszenicy, żyta, pszenżyta, jęczmienia, owsa, prosa) i ich mieszanek oraz gryki i kukurydzy - od gradobicia, powodzi i zalania wskutek nadmiernych opadów atmosferycznych, zwanego dalej "zalaniem", oraz ognia powstałego w czasie ich mechanicznego sprzętu,

2) roślin pastewnych i ich mieszanek przeznaczonych na paszę, ziemniaków, buraków cukrowych - od gradobicia, powodzi i zalania,

3) traw łąk i pastwisk, zaliczonych do klas I-IV normy państwowej ustalonej dla siana - od powodzi i zalania; obszary łąk i pastwisk, na których siano jest zaliczone do klas I-IV normy państwowej, określa terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw rolnictwa stopnia podstawowego.

§  32.

1. Odpowiedzialność PZU z tytułu ubezpieczenia upraw rozpoczyna się w odniesieniu do:

1) szkód powstałych wskutek powodzi i zalania - od wysiewu nasion lub wysadzenia roślin (bulw) do gruntu,

2) szkód powstałych wskutek gradobicia - od wzejścia roślin,

3) traw łąk i pastwisk - od dnia 15 kwietnia.

2. Odpowiedzialność kończy się z dniem złożenia plonu w budynkach, stertach, stogach, kopcach lub piwnicach, a w odniesieniu do traw łąk i pastwisk - z dniem 15 października.

§  33.

1. Za szkodę w uprawach uważa się utratę lub zmniejszenie plonu wskutek ich zniszczenia lub uszkodzenia przez bezpośrednie działanie gradu, powodzi, zalania lub ognia.

2. Utratę lub zmniejszenie plonu ustala się przyjmując za podstawę w uprawach:

1) zbóż i ich mieszanek - ziarno i słomę,

2) gryki i kukurydzy - ziarno,

3) roślin pastewnych i ich mieszanek przeznaczonych na paszę - ziarno, korzenie, bulwy, zieloną masę,

4) ziemniaków - bulwy,

5) buraków cukrowych - korzenie i liście,

6) na łąkach i pastwiskach - trawy.

3. Za szkodę w trawach łąk i pastwisk uważa się spowodowane przez powódź i zalanie zniszczenie lub całkowitą utratę wartości traw na skutek wygnicia, zmycia darni, zamulenia i zanieczyszczenia substancjami toksycznymi.

§  34.

1. Nie uważa się za szkodę strat spowodowanych przez choroby lub szkodniki, chociażby powódź, zalanie lub gradobicie obniżyły odporność roślin na ich działanie.

2. Nie uważa się za szkodę również zmniejszenia plonu wskutek gradobicia, powodzi, zalania lub ognia, jeżeli stopień zmniejszenia plonu danej uprawy nie przekracza na tym samym polu 10%; jeżeli jednak na polu o powierzchni do 15 ha powstała szkoda całkowita na części pola o powierzchni przekraczającej 10 arów, a na polu o powierzchni ponad 15 ha - na części pola o powierzchni przekraczającej 50 arów, PZU odpowiada za tą szkodę.

§  35.

1. Wysokość szkody w uprawach ustala się, z zastrzeżeniem ust. 3, przyjmując za podstawę:

1) powierzchnię, na której uprawa została uszkodzona lub zniszczona,

2) przeciętną wydajność uprawy z 1 ha, ustaloną według zasad określonych w § 24 ust. 1 pkt 3,

3) określony w procentach stopień zmniejszenia plonów uszkodzonej uprawy,

4) cenę jednostkową plonu, z uwzględnieniem § 24 ust. 2 i 3, z tym że cena jednostkowa:

a) słomy zbóż uszkodzonej lub zniszczonej przed jej złożeniem w budynkach lub stertach stanowi 15% wartości ziarna tego zboża,

b) części nadziemnej buraków cukrowych stanowi 25% wartości korzeni,

c) części nadziemnej roślin okopowych uprawianych na paszę, z wyjątkiem ziemniaków, stanowi 15% wartości korzeni.

2. Wysokość szkód całkowitych w uprawach, z wyjątkiem traw łąk i pastwisk, ustala się w procentach wartości plonu (ust. 1 pkt 1, 2 i 4) w zależności od okresu powstania szkody, a mianowicie:

1) przed dniem 15 kwietnia - 25%,

2) w okresie od dnia 15 kwietnia do dnia 20 maja - 40%,

3) w okresie od dnia 21 maja do dnia 10 czerwca - 60%,

4) po dniu 10 czerwca - 85%.

3. Wysokość szkód w trawach łąk ustala się w procentach całorocznej wartości uprawy (ust. 1 pkt 1, 2 i 4) w zależności od czasu powstania szkody, przyjmując:

1) za pierwszy pokos - 60%,

2) za drugi pokos - 30%,

3) za trzeci pokos (odrost) - 10%.

4. Jeżeli wskutek powodzi lub zalania uległa zniszczeniu trawa nie zebrana po upływie 15 dni do 30 dni od jej przekwitnienia, wysokość szkody ustala się w 75% kwoty ustalonej w sposób określony w ust. 3, a po tym okresie - w 30% tej kwoty.

§ 36. Odszkodowanie wypłaca się w wysokości szkody.

Rozdział  5 ¹⁴

(skreślony).

Rozdział  6

Prawa i obowiązki stron.

§  49.

1. PZU dokonuje ustalenia wysokości szkody w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o jej powstaniu.

2. Dla ustaleń, których dokonuje się w miejscu powstania szkody, jest wymagana obecność właściciela oraz świadków, z tym że nieobecność zawiadomionego właściciela nie wstrzymuje oszacowania szkody.

§  50.

1. PZU wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o szkodzie lub innym zdarzeniu powodującym obowiązek świadczenia.

2. Jeżeli w terminie określonym w ust. 1 wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności PZU albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od wyjaśnienia tych okoliczności. Jednakże bezsporną część odszkodowania PZU wypłaca w terminie określonym w ust. 1.

3. PZU może wstrzymać wypłatę odszkodowania do zakończenia postępowania karnego prawomocnym orzeczeniem, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że szkoda została spowodowana przestępstwem popełnionym przez właściciela będącego osobą fizyczną lub jego małżonka albo jego pełnoletnie dzieci pozostające z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.

4. Jeżeli odszkodowanie nie przysługuje, PZU informuje o tym na piśmie właściciela w terminie określonym w ust. 1, wskazując na okoliczności i podstawę prawną, uzasadniające odmowę wypłaty odszkodowania, wraz z pouczeniem o środkach odwoławczych.

§  51.

1. Z dniem wypłaty odszkodowania roszczenie właściciela przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na PZU do wysokości wypłaconego odszkodowania. Jeżeli PZU wypłacił tylko część odszkodowania, właścicielowi przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo w zaspokojeniu roszczenia przed roszczeniami PZU.

2. Nie przechodzą na PZU roszczenia przeciwko osobom, z którymi właściciel pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym lub za które ponosi odpowiedzialność, chyba że sprawca wyrządził szkodę umyślne.

3. Jeżeli szkoda została spowodowana nieumyślnie, PZU może w uzasadnionych społecznie lub gospodarczo wypadkach ograniczyć roszczenie albo odstąpić od dochodzenia roszczenia.

4. Jeżeli właściciel bez zgody PZU zrzekł się roszczenia przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę, PZU może odmówić odszkodowania lub je zmniejszyć. Jeżeli zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia zostanie ujawnione po wypłaceniu przez PZU odszkodowania, PZU przysługuje prawo dochodzenia od właściciela zwrotu całości lub części wypłaconego odszkodowania.

§  52.

1. Przedsiębiorstwa i spółdzielnie przekazują do PZU corocznie następujące dane:

1) ewidencyjną wartość początkową (brutto) środków trwałych wykazaną w bilansie rocznym, z wyszczególnieniem wartości budynków,

2) liczbę budynków według ich przeznaczenia,

3) obszar użytków rolnych, w tym obszar poszczególnych upraw podlegających ubezpieczeniu; według stanu na dzień 30 czerwca, łącznie z uprawami na działkach zamiennych (ust. 3), oraz przeciętną wydajność z 1 ha z okresu ostatnich 3 lat,

4) 15 (skreślony),

5) 16 (skreślony).

2. Nowo powstałe przedsiębiorstwa i spółdzielnie przesyłają do PZU w ciągu 14 dni od dnia wpisania ich do rejestru dane wymienione w ust. 1 według stanu na dzień rozpoczęcia działalności.

3. Uprawy na działkach zamiennych na wniosek przedsiębiorstwa lub spółdzielni są objęte ubezpieczeniem łącznie z uprawami tych jednostek.

4. Dane, o których mowa w ust. 1, przedsiębiorstwa przekazują do dnia 30 września, a spółdzielnie - do dnia 15 marca każdego roku.

§  53.

1. Właściciel jest obowiązany:

1) opłacać składkę za ubezpieczenie według zasad i stawek określonych w odrębnych przepisach,

2) zawiadomić PZU o:

a) nabyciu lub wzniesieniu budynku, podając jego wymiary oraz rodzaj materiału użytego do budowy ścian i pokrycia dachu,

b) przebudowie, modernizacji, kapitalnym remoncie lub zmianie pokrycia budynku, z uwzględnieniem wymagań określonych pod lit. a),

c) rozbiórce, zbyciu lub przejściu budynku do kategorii budynków nie objętych ubezpieczeniem,

3) 17 ułatwić PZU ustalenie wartości budynków, mienia ruchomego, upraw,

4) zawiadomić PZU, jeżeli dokument ubezpieczenia nie obejmuje wszystkich należących do niego budynków, w terminie 30 dni od dnia otrzymania tego dokumentu,

5) stosować się do przepisów przeciwpożarowych i innych mających na celu zapobieganie powstaniu szkody,

6) 18 zawiadomić PZU w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania płatniczego, jeżeli wykazany w wezwaniu płatniczym obszar gospodarstwa rolnego jest mniejszy lub większy od faktycznego stanu władania.

2. Przepisów ust. 1 pkt 2-4 i 6 nie stosuje się do przedsiębiorstw i spółdzielni.

§  54.

1. W razie powstania szkody, właściciel jest obowiązany:

1) w miarę możliwości zapobiec powiększaniu się szkody,

2) zawiadomić PZU najpóźniej w terminie 4 dni o powstałej szkodzie lub otrzymaniu o niej wiadomości,

3) ułatwić PZU prowadzenie czynności niezbędnych do ustalenia przyczyny i rozmiarów szkody,

4) dostarczyć posiadane dowody oraz udzielić potrzebnych wyjaśnień.

2. Zawiadomienie o szkodzie może być dokonane przez poszkodowanych indywidualnie lub zbiorowo. W zawiadomieniu podaje się imię i nazwisko poszkodowanego, przyczynę szkody, rodzaj i obszar uszkodzonych upraw, uszkodzone elementy poszczególnych budowli, rodzaj uszkodzonych rzeczy i inne niezbędne dane.

3. W razie kradzieży pozostałości po szkodzie w budynku lub mieniu ruchomym, właściciel jest obowiązany bezzwłocznie zawiadomić o tym właściwy rejonowy urząd spraw wewnętrznych.

4. Do czasu dokonania przez PZU oględzin nie wolno bez zezwolenia PZU zmieniać stanu spowodowanego przez szkodę w budynkach, mieniu ruchomym i uprawach, chyba że zmiana leży w interesie gospodarczym lub jest niezbędna do zapobieżenia powiększaniu się szkody.

5. PZU nie może powoływać się na przepis ust. 4, jeżeli w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o szkodzie nie dokonał oględzin przedmiotu szkody.

§ 55. Właściciel upraw jest obowiązany:

1) dokonać sprzętu upraw we właściwym czasie,

2) podać w zawiadomieniu o szkodzie, że w związku ze znaczną szkodą zamierza zebrać uprawy przed ich dojrzeniem albo zaorać uszkodzone pole lub jego część.

§ 56. 19 (skreślony).

§ 57. 20  

1. Jeżeli właściciel będący osobą fizyczną lub zespół nie dopełnił obowiązków określonych w § 53 ust. 1 pkt 2 lit. b) przy ustalaniu wysokości odszkodowania za budynki nie uwzględnia się zmiany stopnia zużycia budynku, wynikającego z dokonania kapitalnego remontu, modernizacji, przebudowy lub zmiany pokrycia dachu.

2. Jeżeli właściciel umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa nie dopełnił obowiązków określonych w § 53 ust. 1 pkt 3 i 5, § 54 ust. 1, 3 i 4, § 55, a niedopełnienie to miało wpływ na powstanie szkody lub jej rozmiar albo na ustalenie wysokości odszkodowania, PZU może zmniejszyć odszkodowanie o 50%, chyba że szczególne względy społeczne lub gospodarcze przemawiają za wypłatą całego odszkodowania.

Rozdział  7

Przepisy końcowe.

§ 58. Traci moc rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 listopada 1982 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia budynków oraz mienia w gospodarstwach rolnych (Dz. U. Nr 38, poz. 250 i z 1984 r. Nr 9, poz. 36).

§ 59. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 stycznia 1985 r.

¹ § 1 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

² § 1 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. b) rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

³ § 1 pkt 3 skreślony przez § 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

⁴ § 2 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

⁵ § 4 pkt 2 skreślony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

⁶ § 5 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

⁷ § 6 pkt 10 skreślony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

⁸ § 6 pkt 11 skreślony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

⁹ § 8 ust. 1 pkt 4 skreślony przez § 1 pkt 6 lit. a) rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

¹⁰ § 8 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. b) rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

¹¹ § 9 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

¹² § 24 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

¹³ § 25 zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

¹⁴ Rozdział 5 skreślony przez § 1 pkt 10 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

¹⁵ § 52 ust. 1 pkt 4 skreślony przez § 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

¹⁶ § 52 ust. 1 pkt 5 skreślony przez § 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

¹⁷ § 53 ust. 1 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 12 lit. a) rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

¹⁸ § 53 ust. 1 pkt 6 zmieniony przez § 1 pkt 12 lit. b) rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

¹⁹ § 56 skreślony przez § 1 pkt 13 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.

²⁰ § 57 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.289) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 września 1989 r.