Rozdział 5 - Tryb i warunki postępowania w przypadku zabezpieczenia wierzytelności na papierach wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu - Tryb i warunki postępowania domów maklerskich i banków prowadzących działalność maklerską oraz banków prowadzących rachunki papierów wartościowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2002.165.1354

Akt utracił moc

Wersja od: 4 października 2002 r.

Rozdział  5

Tryb i warunki postępowania w przypadku zabezpieczenia wierzytelności na papierach wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu

Oddział  1

Przepisy ogólne

§  68. 

1. Dom maklerski podejmuje czynności związane z ustanowieniem zabezpieczenia wierzytelności na papierach wartościowych wyłącznie po uprzednim przyjęciu od klienta oświadczenia, że:

1) istnieje nieprzedawniona wierzytelność pieniężna lub niepieniężna, wynikająca z określonego stosunku prawnego;

2) forma zabezpieczenia wierzytelności oraz sposób zaspokojenia wierzyciela z przedmiotu zabezpieczenia odpowiadają wymaganiom określonym w odrębnych przepisach;

3) przedmiotem zabezpieczenia wierzytelności są papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu, zapisane na rachunku papierów wartościowych klienta.

2. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, może być złożone w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji.

3. Stwierdzenie okoliczności, o których mowa w ust. 1, następuje także na podstawie stanu rachunku klienta oraz przedstawionej umowy o ustanowieniu zabezpieczenia i dokumentu, z którego wynika zabezpieczona wierzytelność. W domu maklerskim pozostawia się kopię umowy o ustanowieniu zabezpieczenia, zaopatrzoną w podpis upoważnionego pracownika, datę i pieczęć domu maklerskiego.

§  69. 

1. Dom maklerski może odmówić podjęcia określonej czynności związanej z ustanowieniem zabezpieczenia wierzytelności w przypadku powzięcia na podstawie dokumentów określonych w § 68 ust. 3 uzasadnionych wątpliwości wskazujących, że umowy, o których mowa w § 68 ust. 3, mają na celu obejście przepisów prawa.

2. Dom maklerski odmawia podjęcia czynności, o których mowa w ust. 1, gdy z dokumentów określonych w § 68 ust. 3, wynika w sposób oczywisty, że umowy, o których mowa w § 68 ust. 2, są sprzeczne z przepisami prawa.

3. Odmowa, o której mowa w ust. 1 lub 2, powinna być sporządzona w formie pisemnej albo za pomocą elektronicznych nośników informacji i zawierać uzasadnienie. Przed dostarczeniem klientowi odmowy dom maklerski powinien mu umożliwić złożenie wyjaśnień w formie ustnej, pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji.

§ 70. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy zabezpieczenie wierzytelności:

1) banku z tytułu udzielonego kredytu zostało ustanowione na papierach wartościowych zapisanych na rachunkach papierów wartościowych prowadzonych przez wydzieloną jednostkę organizacyjną banku prowadzącą działalność maklerską;

2) zostało ustanowione na papierach wartościowych zapisanych zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy.

§ 71. Podejmowanie przez dom maklerski czynności związanych z ustanowieniem na papierach wartościowych zabezpieczenia wierzytelności w innej formie i w inny sposób niż wskazane w przepisach oddziału 2 i 3 jest dopuszczalne, jeżeli nie narusza to przepisów prawa, a forma tego zabezpieczenia oraz sposób wykonywania przez dom maklerski tych czynności zostały szczegółowo określone odpowiednio w regulaminie świadczenia usług brokerskich lub regulaminie prowadzenia rachunków papierów wartościowych.

Oddział  2

Blokada papierów wartościowych na rachunku papierów wartościowych

§ 72. W przypadku gdy zabezpieczenie wierzytelności polega na ustanowieniu na rachunku papierów wartościowych klienta blokady określonej liczby papierów wartościowych, połączonej z ustanowieniem pełnomocnictwa dla osoby uprawnionej z tytułu blokady (wierzyciela) do sprzedaży zablokowanych papierów i zaspokojenia się z uzyskanych w ten sposób środków pieniężnych, dom maklerski, po otrzymaniu umowy o ustanowieniu blokady i złożeniu przez klienta dyspozycji blokady w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji, dokonuje blokady na rachunku klienta. Regulamin świadczenia usług brokerskich lub regulamin prowadzenia rachunków papierów wartościowych mogą określać dodatkowe warunki ustanawiania takich pełnomocnictw.

§ 73. Dom maklerski jest obowiązany do utrzymywania blokady papierów wartościowych przez okres wynikający z umowy o ustanowieniu blokady.

§  74. 

1. W okresie utrzymywania blokady dom maklerski nie może wykonywać poleceń klienta dotyczących:

1) zniesienia blokady;

2) sprzedaży zablokowanych papierów wartościowych;

3) przeniesienia zablokowanych papierów na inny rachunek papierów wartościowych.

2. Przepisów ust. 1 pkt 3 nie stosuje się w przypadku przeniesienia papierów wartościowych będących przedmiotem blokady na inny rachunek papierów wartościowych z zachowaniem blokady, jeżeli przeniesienie jest wynikiem realizacji postanowień umowy ustanawiającej blokadę, lub w przypadku, o którym mowa w art. 46 ust. 4 ustawy.

3. Wykonanie przez dom maklerski innych niż wymienione w ust. 1 dyspozycji klienta dotyczących zablokowanych papierów wartościowych może nastąpić wyłącznie w zakresie określonym w umowie o ustanowieniu blokady.

§ 75. Dom maklerski prowadzący rachunek papierów wartościowych klienta, na którym są zapisane zablokowane papiery, w braku odmiennych postanowień umowy o ustanowieniu blokady, przekazuje do dyspozycji klienta, w sposób przez niego wskazany, pożytki z tych papierów, w szczególności dywidendy, odsetki lub inne świadczenia pieniężne spełniane na rzecz klienta przez dłużnika z papierów wartościowych.

§  76. 

1. Dom maklerski znosi blokadę w przypadku:

1) blokady bezterminowej, ustanowionej do odwołania lub do czasu wykonania zobowiązania zabezpieczonego blokadą - niezwłocznie po złożeniu przez wierzyciela w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji dyspozycji zniesienia blokady lub po złożeniu w takiej samej formie dyspozycji zniesienia blokady przez klienta, za zgodą wierzyciela wyrażoną w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji;

2) blokady nieodwołalnej - w dniu następującym po upływie okresu utrzymywania blokady ustalonego w umowie;

3) określonym w § 77 ust. 1 - niezwłocznie po złożeniu zlecenia sprzedaży.

2. Zniesienie blokady może dotyczyć części zablokowanych papierów wartościowych.

§  77. 

1. W dacie wymagalności wierzytelności zabezpieczonej blokadą lub w najbliższej możliwej dacie, w której realizacja zlecenia jest możliwa, dom maklerski realizuje zlecenie sprzedaży papierów wartościowych klienta, złożone przez wierzyciela w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji na podstawie pełnomocnictwa udzielonego mu przez klienta w zawartej umowie o ustanowieniu blokady. W przypadku zablokowania papierów wartościowych niebędących przedmiotem obrotu na rynku regulowanym, dom maklerski realizuje zlecenie po uzyskaniu przez wierzyciela zezwolenia, o którym mowa w art. 93 ustawy.

2. Dom maklerski niezwłocznie przekazuje do dyspozycji wierzyciela, w sposób wskazany przez niego w zleceniu, o którym mowa w ust. 1, środki pieniężne pochodzące z realizacji tego zlecenia w wysokości pozwalającej na zaspokojenie roszczeń wierzyciela wynikających z umowy.

3. Po upływie ustalonego w umowie okresu utrzymywania blokady dom maklerski nie może przyjąć zlecenia, o którym mowa w ust. 1.

Oddział  3

Zastaw na papierach wartościowych

§  78. 

1. W przypadku gdy zabezpieczenie wierzytelności polega na ustanowieniu zastawu na określonej liczbie papierów wartościowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych klienta (zastawcy), dom maklerski, po otrzymaniu umowy zastawu i złożeniu przez klienta dyspozycji blokady zastawionych papierów w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji, dokonuje na rachunku zastawcy blokady tych papierów.

2. W przypadku gdy zabezpieczenie wierzytelności polega na ustanowieniu zastawu rejestrowego na podstawie ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. z 1996 r. Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 121, poz. 769, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2000 r. Nr 48, poz. 554, Nr 60, poz. 702 i Nr 114, poz. 1193), zwanej dalej "ustawą o zastawie rejestrowym", dom maklerski dokonuje blokady papierów wartościowych po otrzymaniu dokumentów, o których mowa w ust. 1, oraz odpisu z rejestru zastawów, stanowiącego dowód wpisu.

3. Po ustanowieniu blokady zastawionych papierów wartościowych dom maklerski na żądanie klienta (zastawcy) wystawia mu imienne świadectwo depozytowe, opiewające na te papiery. W treści świadectwa zamieszcza się wzmiankę o ustanowieniu blokady papierów wartościowych w związku z obciążeniem ich zastawem, czasie trwania blokady oraz o wysokości wierzytelności zabezpieczonej zastawem.

§ 79. Dom maklerski jest obowiązany do utrzymywania blokady zastawionych papierów wartościowych przez okres wynikający z umowy zastawu.

§  80. 

1. Dom maklerski prowadzący rachunek papierów wartościowych, na którym są zapisane papiery obciążone zastawem, w braku odmiennych postanowień umowy zastawu, przekazuje do dyspozycji zastawnika, w sposób przez niego wskazany, pożytki z tych papierów, w szczególności dywidendy lub odsetki. W zakresie obowiązku zastawnika określonego w art. 319 Kodeksu cywilnego dom maklerski może, na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez zastawnika, dokonać rozliczenia wobec zastawcy z pobranych pożytków.

2. W przypadku gdy dłużnik z papierów wartościowych obciążonych zastawem przekazuje domowi maklerskiemu, o którym mowa w ust. 1, świadczenie główne, do którego jest obowiązany z tych papierów, dom maklerski dokonuje blokady na rachunku pieniężnym zastawcy otrzymanych z tego tytułu środków pieniężnych. Środki pieniężne podlegają blokadzie do czasu wykonania uprawnień przysługujących zastawcy lub zastawnikowi. Środki pieniężne pochodzące ze spełnienia świadczenia przez dłużnika z zastawionych papierów mogą być wypłacone wyłącznie do rąk zastawcy i zastawnika łącznie albo na żądanie jednego z nich powinny zostać złożone do depozytu sądowego.

§ 81. Dom maklerski znosi blokadę niezwłocznie po powzięciu informacji o wygaśnięciu zastawu.

§  82. 

1. Jeżeli zgodnie z przepisami regulującymi sposób zaspokojenia zastawnika zaspokojenie polega na przeniesieniu zastawionych papierów wartościowych poza rynkiem regulowanym, w szczególności przez przejęcie ich na własność, dom maklerski, na złożone w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji żądanie zastawnika zgłoszone, z zastrzeżeniem ust. 2, w dacie wymagalności wierzytelności zabezpieczonej zastawem, występuje do Komisji Papierów Wartościowych i Giełd z wnioskiem o udzielenie zgody, o której mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy, a po uzyskaniu tej zgody i na określonych w niej warunkach niezwłocznie przenosi zastawione papiery wartościowe z rachunku papierów wartościowych zastawcy na wskazany rachunek papierów wartościowych zastawnika.

2. W przypadku pozaegzekucyjnego sposobu zaspokojenia zastawnika, polegającego na przejęciu papierów wartościowych na własność w trybie i na warunkach określonych w ustawie o zastawie rejestrowym, wystąpienie przez dom maklerski, na żądanie zastawnika złożone w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji, z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, może nastąpić przed datą wymagalności wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym, nie wcześniej jednak niż po dokonaniu czynności, o których mowa w § 78 ust. 2. Na podstawie uzyskanej zgody Komisji Papierów Wartościowych i Giełd dom maklerski przenosi papiery na rachunek zastawnika niezwłocznie po otrzymaniu żądania zastawnika, zgłoszonego w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji w dacie wymagalności tej wierzytelności.

3. W przypadku gdy przeniesienie papierów wartościowych poza rynkiem regulowanym w celu zaspokojenia zastawnika następuje zgodnie z przepisami o postępowaniu egzekucyjnym, dom maklerski podejmuje czynności określone w ust. 1, na żądanie komornika prowadzącego egzekucję z zastawionych papierów wartościowych.

§  83. 

1. W przypadku gdy zaspokojenie zastawnika następuje zgodnie z przepisami o postępowaniu egzekucyjnym i polega na sprzedaży papierów wartościowych na rynku regulowanym, dom maklerski realizuje zlecenie sprzedaży papierów wartościowych zastawcy, złożone przez komornika w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji, po uprzednim dokonaniu przez niego zajęcia zastawionych papierów wartościowych na rachunku papierów wartościowych zastawcy, do wysokości egzekwowanej należności wraz z kosztami egzekucyjnymi.

2. Dom maklerski niezwłocznie przekazuje do dyspozycji komornika, w sposób wskazany przez niego w zleceniu, o którym mowa w ust. 1, środki pieniężne pochodzące z realizacji tego zlecenia.

§ 84. Po wygaśnięciu zastawu dom maklerski nie może podejmować czynności, o których mowa w § 82 i 83.

§ 85. Przepisy § 82 ust. 3 oraz § 83 stosuje się odpowiednio do postępowania domu maklerskiego w przypadku zaspokojenia wierzyciela z papierów wartościowych dłużnika, w ramach prowadzonej egzekucji, która nie wynika z ustanowionego zastawu.

§ 86. W zakresie nieuregulowanym w przepisach niniejszego oddziału, do ustanowienia, utrzymywania i zniesienia blokady papierów wartościowych w związku z ustanowieniem zastawu stosuje się odpowiednio przepisy oddziału 2.

§ 87. Przepisy niniejszego rozdziału dotyczące domu maklerskiego stosuje się również odpowiednio do banku prowadzącego rachunki papierów wartościowych.