Rozdział 3 - PRZEPISY TYCZĄCE SIĘ ELBY, ODRY, NIEMNA (RUSSSTROM-MEMEL-NIEMEN), I DUNAJU. 1) - Traktat pokoju między mocarstwami Sprzymierzonemi i Skojarzonemi i Niemcami. Wersal. 28.06.1919 r.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1920.35.200

Akt utracił moc
Wersja od: 12 grudnia 1925 r.

Rozdział  III.

PRZEPISY TYCZĄCE SIĘ ELBY, ODRY, NIEMNA (RUSSSTROM-MEMEL-NIEMEN), I DUNAJU.

1) POSTANOWIENIA OGÓLNE.

Zostają uznane za międzynarodowe:

Elba (Labe) począwszy od ujścia Wełtawy (Moldau) i

Wełtawa (Moldau) do Pragi;

Odra (Oder) od ujścia Opawy;

Niemen (Russstrom-Memel-Niemen) od Grodna;

Dunaj od Ulmu.

i każda spławna część tych sieci rzecznych, która daje więcej niż jednemu państwu naturalny dostęp do morza z przeładowaniem lub bez przeładowania ze statku na statek, a także kanały boczne i łącznikowe, które będą przeprowadzone bądź w celu zdwojenia lub ulepszenia z natury spławnych części powyższych sieci rzecznych, bądź w celu połączenia dwuch z natury spławnych części tej samej rzeki.

To samo stosować się będzie do drogi wodnej Ren-Dunaj w razie, jeżeli ta droga będzie zbudowana w warunkach przewidzianych w art. 353.

Na drogach, uznanych w artykule poprzednim za międzynarodowe, obywatele, rzeczy i flagi wszystkich Mocarstw będą traktowane na podstawie zupełnej równości, tak aby nie było żadnych różnic na niekorzyść obywateli, rzeczy i flag któregokolwiek z tych Mocarstw, pomiędzy niemi a obywatelami, rzeczami i flagami samego Państwa nadbrzeżnego lub Państwa, którego obywatele, rzeczy i flagi korzystają z największego uprzywilejowania.

Jednak statki niemieckie nie będą mogły uprawiać przewozu linjami regularnemi podróżnych i towarów pomiędzy portami jednego i tego samego Mocarstwa sprzymierzonego lub stowarzyszonego bez specjalnego na to z jego strony zezwolenia.

O ile niema postanowień przeciwnych w istniejącej Konwencji, będą mogły być pobierane od statków korzystających z drogi spławnej lub z dostępów do niej, opłaty zmienne, zależne od odcinka rzeki.

Opłaty te będą przeznaczone wyłącznie na pokrycie w sposób słuszny kosztów utrzymania żeglowności i ulepszeń rzeki i dostępów do niej oraz jako udział w pokryciu wydatków poniesionych w interesie żeglugi. Taryfa opłat będzie obliczona podług tych wydatków i wywieszona w portach. Opłaty będą tak ustalone, aby nie trzeba było szczegółowo rewidować ładunków, chyba, że powstało podejrzenie co do przemytnictwa lub wykroczenia.

Tranzyt podróżnych, statków i towarów będzie się odbywał zgodnie z warunkami ogólnemi, ustalonemi w Dziale I.

W razie jeżeli oba brzegi rzeki międzynarodowej należą do jednego i tego samego Państwa, towary idące tranzytem będą mogły być opieczętowane lub oddane pod dozór urzędników celnych. Jeśli rzeka tworzy granicę, towary idące tranzytem i podróżni, jadący tranzytem, będą wolni od wszelkich formalności celnych; ładowanie i wyładowywanie towarów, jak również wsiadanie na statki i lądowanie podróżnych będzie się mogło odbywać tylko w portach wskazanych przez Państwo nadbrzeżne.

Na przebiegu jak również przy ujściu rzek wyżej wymienionych nie można będzie ściągać żadnych innych poborów jakiegokolwiek rodzaju, oprócz tych, które są przewidziane w niniejszej Części.

Postanowienie to nie będzie przeszkodą w ustanawianiu przez Państwa nadbrzeżne ceł, opłat miejscowych (octroi local) lub spożywczych, ani też do wprowadzania umiarkowanych i jednostajnych opłat, pobieranych w portach podług taryf, podanych do publicznej wiadomości, za używanie żórawi, elewatorów nabrzeży, magazynów i t. d.

W braku specjalnej organizacji, powołanej do wykonywania robót koło utrzymywania i ulepszania umiędzynarodowionych części danej sieci spławnej, każde z Państw nadbrzeżnych będzie obowiązane przedsiębrać w odpowiedniej mierze konieczne zarządzenia w celu usuwania wszelkich przeszkód lub niebezpieczeństw dla żeglugi i w celu utrzymania żeglowności w dobrych warunkach.

Jeśli jakie Państwo nie stosuje się do tego zobowiązania, to każde Państwo nadbrzeżne lub Państwo reprezentowane w Komisji międzynarodowej, oile taka istnieje, będzie mogło odwołać się do ustanowionego w tym celu przez Związek Narodów sądu.

Taki sam będzie porządek postępowania w razie, jeśliby jakie Państwo nadbrzeżne przedsiębrało roboty tego rodzaju, że mogłyby szkodzić żegludze na odcinku międzynarodowym. Sąd, wskazany w artykule poprzednim, będzie mógł nakazać wstrzymanie lub usunięcie takich robót, licząc się w swoich postanowieniach z prawami co do nawadniania, użycia siły wodnej, rybołóstwa i z innemi interesami państwowemi, które w razie zgody wszystkich Państw nadbrzeżnych albo wszystkich Państw reprezentowanych w Komisji międzynarodowej, jeśli taka będzie, będą miały pierwszeństwo przed potrzebami żeglugi.

Odwołanie do sądu Związku Narodów nie będzie miało mocy zawieszającej

System sformułowany w powyższych artykułach od 332 do 337 będzie zastąpiony przez taki, jaki wprowadzi Konwencja ogólna, która ma być ustanowiona przez Mocarstwa sprzymierzone i stowarzyszone i zatwierdzona przez Związek Narodów, odnośnie do dróg spławnych, którym ta Konwencja przyzna charakter międzynarodowy. Konwencja ta będzie mogła się stosować do całości lub części wyżej wymienionych systemów rzecznych Elby (Labe), Odry, Niemna (Russstrom-Memel-Niemen) i Dunaju, jak również do innych składowych części tychże systemów rzecznych, które mogłyby się mieścić w określeniu ogólnem.

Niemcy zobowiązują się stosownie do postanowień artykułu 379 przystąpić do tejże Konwencji ogólnej jako też do wszelkich projektów rewizji porozumień międzynarodowych i obowiązujących regulaminów, ustanowionych w sposób przewidziany w poniższym artykule 343.

Niemcy oddadzą zainteresowanym Mocarstwom sprzymierzonym i stowarzyszonym w terminie najwyżej 3 miesięcy po uczynionej im notyfikacji część holowników i statków zaimatrykułowanych w portach sieci rzecznych, wskazanych w artykule 331, a pozostałych po odebraniu im części należnej tytułem restytucji lub odszkodowania. Niemcy oddadzą również wszelkie urządzenia niezbędne dla Mocarstw sprzymierzonych i stowarzyszonych do korzystania z tych sieci rzecznych.

Liczbę oddanych holowników i statków oraz wartość ustąpionych urządzeń, zarówno jak ich podział, ustali jeden lub kilku arbitrów, wskazanych przez Stany Zjednoczone Ameryki, którzy uwzględnią słuszne potrzeby stron interesowanych, opierając się mianowicie na ruchu żeglugi w ciągu 5 lat poprzedzających wojnę.

Wszystkie oddane statki powinny być zaopatrzone w odpowiednie urządzenia i przyrządy, znajdować się w dobrym stanie, być zdolne do przewozu towarów i mają być wybrane z pośród ostatnio zbudowanych

Odstąpienia, przewidziane w niniejszym artykule, mają nastąpić za zapłatą, której ogólna wysokość, ustalona ryczałtem przez arbitra lub arbitrów, nie może w żadnym wypadku przewyższać wartości pierwotnych kosztów budowy ustępowanego materjału. Zapłata ta będzie zaliczona na poczet sum należnych od Niemiec, wobec tego Niemcy same od siebie odszkodują właścicieli .

2) PRZEPISY SPECJALNE CO DO ELBY, ODRY I NIEMNA (Russstrom-Memel-Niemen).

Elba (Labe) będzie oddana pod zarząd międzynarodowej komisji, do której wejdą:

4 przedstawiciele Państw niemieckich nadbrzeżnych;

2 przedstawiciele Państwa czesko-słowackiego;

1 przedstawiciel Wielkiej Brytanji;

1 przedstawiciel Francji;

1 przedstawiciel Włoch;

1 przedstawiciel Belgji.

Każda Delegacja, niezależnie od liczby obecnych członków, będzie miała tyle głosów, ilu jej przyznano przedstawicieli.

Uchwały Komisji będą ważne, choćby nawet niektórzy z tych przedstawicieli nie mogli być wyznaczeni w chwili uprawomocnienia się niniejszego Traktatu.

Odra będzie oddana pod zarząd międzynarodowej Komisji, do której wejdą:

1 przedstawiciel Polski;

1 przedstawiciel Prus;

1 przedstawiciel Państwa czesko-słowackiego;

1 przedstawiciel Wielkiej Brytanji;

1 przedstawiciel Francji;

1 przedstawiciel Danji;

1 przedstawiciel Szwecji.

Uchwały Komisji będą ważne, choćby nawet niektórzy z tych przedstawicieli nie mogli być wyznaczeni w chwili uprawomocnienia się niniejszego Traktatu.

Na żądanie jednego z Państw nadbrzeżnych, skierowane do Związku Narodów, Niemen (Russstrom-Memel-Niemen) będzie oddany pod zarząd międzynarodowej Komisji, do której wejdzie po jednym przedstawicielu każdego z Państw nadbrzeżnych i trzech przedstawicieli innych Państw, oznaczonych przez Związek Narodów.

Komisje międzynarodowe, przewidziane w art. 340 i 341, zbiorą się w ciągu trzech miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego Traktatu. Komisja międzynarodowa przewidziana w art. 342 zbierze się w ciągu trzech miesięcy od dnia, w którym tego zażąda jedno z Państw nadbrzeżnych. Każda z tych Komisji przystąpi niezwłocznie do wypracowania projektu rewizji porozumień międzynarodowych i obowiązujących regulaminów. Projekt taki powinien być zredagowany zgodnie z Konwencją ogólną, wspomnianą w art. 338, oile Konwencja ta przedtem przyjdzie do skutku; w przeciwnym razie projekt rewizji będzie ułożony zgodnie z zasadami przepisanemi w powyżej podanych artykułach od 332 do 337.

Projekty, przewidziane w artykule poprzednim, powinny mianowicie:

a)
wybrać siedzibę międzynarodowej Komisji i ustalić sposób wyznaczania jej przewodniczącego;
b)
określić zakres władzy Komisji, zwłaszcza w dziedzinie wykonywania robót przy utrzymywaniu, urządzeniu i ulepszeniu sieci rzecznej, zarząd finansowy, wysokość i sposób ściągania opłat i regulamin żeglugi;
c)
wykreślić odcinki rzeki lub jej dopływów, do których mają się stosować przepisy o umiędzynarodowieniu

Porozumienia międzynarodowe i regulaminy, które obecnie określają żeglugę na Elbie (Labe), Odrze i Niemnie (Russstrom - Memel - Niemen) zostają tymczasowo zachowane w mocy aż do ratyfikacji projektów rewizji, o których mowa powyżej. Jednak w każdym razie, gdyby te porozumienia i regulaminy były w sprzeczności z postanowieniami powyższych artykułów od 332 do 337 lub postanowieniami mającej przyjść do skutku Konwencji ogólnej, to te postanowienia będą miały przedewszystkiem moc obowiązującą.

3. Przepisy specjalne dla Dunaju.

Europejska Komisja Dunajowa wykonywać będzie znowu swą władzę, którą miała przed wojną. Jednak na razie uczestniczyć w niej będą wyłącznie przedstawiciele Wielkiej Brytanji, Francji, Włoch i Rumunji.

Od miejsca, w którem kończy się kompetencja europejskiej Komisji, sieć rzeczna Dunaju, o której mowa w artykule 331, będzie oddana pod zarząd Komisji międzynarodowej, do której wejdą:

2 przedstawiciele niemieckich Państw nadbrzeżnych;

1 przedstawiciel każdego z pozostałych Państw nadbrzeżnych;

1 przedstawiciel każdego z Państw nienadbrzeżnych, które w przyszłości będą reprezentowane w europejskiej Komisji Dunajowej.

Uchwały Komisji będą ważne, choćby niektórzy z tych przedstawicieli nie mogli być wyznaczeni w chwili uprawomocnienia się niniejszego Traktatu.

Przewidziana w artykule poprzednim Komisja międzynarodowa zbierze się możliwie najrychlej po uprawomocnieniu się niniejszego Traktatu i obejmie prowizorycznie administrację rzeki, zgodnie z postanowieniami artykułów 332 do 337, aż do czasu, kiedy Mocarstwa, wskazane przez Mocarstwa sprzymierzone i stowarzyszone, ustanowią ostateczny statut dla Dunaju.

Niemcy zobowiązują się przyjąć sposób zarządu, który będzie ustanowiony dla Dunaju przez Konferencję Mocarstw, wskazanych przez Mocarstwa sprzymierzone i stowarzyszone. Konferencja ta, na której będą mogli być obecni przedstawiciele Niemiec, zbierze się w ciągu roku po uprawomocnieniu się niniejszego Traktatu.

Ustaje mandat dany artykułem 57 Traktatu Berlińskiego z 13 lipca 1878 r. Austro-Węgrom, a odstąpiony przez nie Węgrom, do wykonania robót we Wrotach Żelaznych. Komisja, której będzie powierzona administracja tego odcinka rzeki, postanowi o uregulowaniu rachunków, z zachowaniem wszakże zarządzeń finansowych niniejszego Traktatu. Opłaty, któreby były niezbędne, w żadnym razie nie będą pobierane przez Węgry.

W razie, gdyby Państwo czesko-słowackie, Państwo serbsko-kroacko-słoweńskie lub Rumunja przedsięwzięły z upoważnienia lub z polecenia Komisji międzynarodowej roboty koło urządzenia, ulepszenia, wznoszenia tam, lub inne roboty na odcinku rzeki, stanowiącym granicę, to Państwa te będą korzystały na brzegu przeciwnym a także na części łożyska, leżącej poza ich terytorjum, z udogodnień niezbędnych, aby przystąpić do badań, do wykonania i utrzymania rzeczonych robót.

Niemcy będą obowiązane wobec europejskiej Komisji Dunajowej do wszelkich zwrotów, odszkodowań i zadośćuczynień za szkody poniesione przez te Komisję podczas wojny.

W razie budowy drogi spławnej na wielkim odcinku Ren-Dunaj, Niemcy obowiązują się zastosować do tej drogi spławnej zasady przewidziane w artykułach 332 do 338.