Dział 3 - DŁUGI. - Traktat pokoju między mocarstwami Sprzymierzonemi i Skojarzonemi i Niemcami. Wersal. 28.06.1919 r.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1920.35.200

Akt utracił moc
Wersja od: 12 grudnia 1925 r.

Dział  III.

DŁUGI.

Za pośrednictwem Urzędów Kontroli i kompensacji, które w przeciągu 3-ch miesięcy od daty notyfikacji, przewidzianej w poniżej podanym punkcie c), utworzy każda z Wysokich Układających się Stron, zostaną uregulowane następujące kategorje zobowiązań pieniężnych:

1-o Długi, płatne przed wojną, które winni byli obywatele jednego z Mocarstw Układających się. zamieszkujący (résidant) na terytorjum tego Mocarstwa, obywatelom nieprzyjacielskiego Mocarstwa, zamieszkałym (résidant) na terytorjum tego Mocarstwa;

2-o Długi, które stały się płatne podczas wojny, a należą się obywatelom jednego z Układających się Mocarstw, zamieszkałym (résidant) na terytorjum tego Mocarstwa, wynikły zaś z tranzakcji lub umów, zawartych z obywatelami jednego z Mocarstw nieprzyjacielskich, zamieszkałemi (résidant) na terytorjum tego Mocarstwa, oile wykonanie tych umów lub tranzakcji zostało zupełnie lub w części zawieszone z powodu wypowiedzenia wojny;

3-o Procenty, zaległe przed oraz podczas wojny, należące się obywatelowi jednego z Układających się Mocarstw i pochodzące od papierów procentowych, emitowanych przez Mocarstwo nieprzyjacielskie, oile wypłata tych procentów na rzecz obywateli tegoż Mocarstwa albo obywateli Państw neutralnych nie została zawieszona podczas wojny;

4-o Kapitały w papierach procentowych, emitowanych przez Mocarstwo nieprzyjacielskie, których zwrot na rzecz obywateli jednego z Układających się Mocarstw miał nastąpić przed wojną lub podczas niej, o ile spłata tych kapitałów na rzecz obywateli tego Mocarstwa albo obywateli Mocarstw neutralnych nie została zawieszona podczas wojny.

Suma, otrzymana z likwidacji dóbr, praw i udziałów nieprzyjacielskich, określonych w Dziale IV i jego Aneksie, będzie przejęta jako dług przez Urzędy kontroli i kompensacji w walucie i według kursu, przewidzianych poniżej w ustępie d) i będzie przeznaczona stosownie do warunków, przewidzianych w wymienionych Działach i Aneksach.

Operacje, określone w niniejszym artykule, będą uskutecznione według zasad następujących i w myśl Aneksu niniejszego Działu:

a) Każda z Wysokich Układających się Stron zakaże z chwilą uprawomocnienia się niniejszego Traktatu wszelkich wypłat, przyjmowania wpłat, jak wogóle wszelkiego komunikowania się pomiędzy stronami interesowanemi w sprawie uregulowania wymienionych długów inaczej, jak za pośrednictwem powyżej wskazanych Urzędów kontroli i kompensacji;

b) Każda z Wysokich Układających się Stron będzie odpowiadała za zapłatę wymienionych długów swoich obywateli, chyba, że dłużnik znajdował się przed wojną w upadłości, niewypłacalności lub w stanie zadeklarowanego zawieszenia wypłat, albo że dłużnikiem jest spółka, której interesy zostały zlikwidowane podczas wojny na podstawie wyjątkowego ustawodawstwa wojennego. Jednakowoż poszczególne Mocarstwa nie przyjmą odpowiedzialności za długi mieszkańców tej części swojego terytorjum, która przed zawieszeniem broni uległa najazdowi albo była zajęta przez nieprzyjaciela.

c) Sumy, należące się obywatelom jednego z Układających się Mocarstw od obywateli Mocarstwa nieprzyjacielskiego, będą obciążały Urząd kontroli i kompensacji kraju dłużnika i zostaną wypłacone wierzycielowi przez jego krajowy Urząd kontroli i kompensacji;

d) Długi będą płacone i zapisywane na kredyt w walucie zainteresowanego Mocarstwa sprzymierzonego lub stowarzyszonego (włącznie z kolonjami i krajami, zostającemi pod protektoratem Mocarstw sprzymierzonych, Dominjami Wielkiej Brytanji i Indji). Jeżeli długi mają być uregulowane w jakiejkolwiek innej walucie, to będą płacone lub zapisywane na kredyt w walucie zainteresowanego Mocarstwa sprzymierzonego lub stowarzyszonego (kolonje, kraje będące pod protektoratem, Dominja Wielkiej Brytanji lub Indje). Przeliczenie nastąpi na zasadzie przedwojennego kursu zamiany.

Dla zastosowania tego przepisu za przedwojenny kurs zamiany uważany będzie przeciętny kurs przekazów telegraficznych zainteresowanego Mocarstwa sprzymierzonego lub stowarzyszonego w przeciągu miesiąca, który poprzedził bezpośrednio rozpoczęcie kroków nieprzyjacielskich między tem Mocarstwem i Niemcami.

Gdyby w jakiejś umowie wyraźnie został ustalony kurs przeliczenia dla waluty, w której wyrażone jest zobowiązanie, na walutę interesowanego Mocarstwa sprzymierzonego lub stowarzyszonego, to powyższy przepis w sprawie kursu zamiany nie będzie miał zastosowania.

Co do państw nowopowstałych, waluta, w której ma nastąpić regulacja długów, jak też kurs zamiany, jaki ma być zastosowany przy ich płaceniu lub zapisywaniu na kredyt, będą określone przez Komisję odszkodowań, przewidzianą w Części VIII (Odszkodowania);

e) Przepisy niniejszego artykułu, jako też załączonego Aneksu wtedy dopiero znajdą zastosowanie między Niemcami z jednej strony i jakiemkolwiek Mocarstwem sprzymierzonem lub stowarzyszonem z drugiej strony, ich kolonjami i krajami, będącemi pod protektoratem lub jakiemkolwiek z Dominjów Wielkiej Brytanji albo Indjami, oile w przeciągu jednego miesiąca od daty złożenia ratyfikacji niniejszego Traktatu przez odnośne Mocarstwo, lub ratyfikacij na rachunek tego Dominjum lub Indji, Rząd danego Mocarstwa sprzymierzonego lub stowarzyszonego, danego Dominjum Wielkiej Brytanji albo Indji prześle Niemcom odpowiednią notyfikację.

f) Mocarstwa sprzymierzone i stowarzyszone, które zaakceptowały niniejszy artykuł i załączony Aneks, będą mogły umówić się między sobą, że będą je stosowały do swych obywateli, osiadłych na ich terytorjum, oile chodzi o stosunek pomiędzy tymi obywatelami a obywatelami niemieckimi. W tym wypadku wypłaty, uskutecznione na podstawie niniejszego przepisu, stanowić będą przedmiot regulacji pomiędzy interesowanemi Urzędami kontroli i kompensacji sprzymierzonemi i stowarzyszonemi.

ANEKS.

§  1.
Każda z Wysokich Układających się Stron utworzy w przeciągu trzech miesięcy od daty notyfikacji, przewidzianej w artykule 296e), "Urząd Kontroli i Kompensacji" dla zapłaty i ściągania długów nieprzyjacielskich.

Wysokie Układające się Strony będą mogły dla części swoich terytorjów utworzyć Urzędy lokalne, które w swoim obwodzie pełnić będą funkcję Urzędów centralnych. Ale wszelkie komunikowanie się z Urzędem ustanowionym w kraju nieprzyjacielskim odbywać się będzie za pośrednictwem Urzędu centralnego.

§  2.
W niniejszym Aneksie jako "długi nieprzyjacielskie" określone są pieniężne zobowiązania, wskazane w pierwszym punkcie artykułu 296, jako "dłużnicy nieprzyjacielscy", osoby, które winne są te sumy, jako "wierzyciele nieprzyjacielscy", osoby, którym się one należą, jako "Urząd wierzycielski" - Urząd Kontroli i Kompensacji ustanowiony w kraju wierzyciela, a jako "Urząd dłużniczy" - Urząd Kontroli i Kompensacji w kraju dłużnika.
§  3.
Wysokie Układające się Strony zagrożą naruszenie przepisów punktu a) artykułu 296 - karami przewidzianemi obecnie w ich ustawodawstwie za stosunki z nieprzyjacielem. Zakażą również na swojem terytorjum wszelkiego powództwa, odnoszącego się do długów nieprzyjacielskich, z wyjątkiem wypadków, przewidzianych w niniejszym Aneksie.
§  4.
Gwarancja rządowa, przewidziana w punkcie b) artykułu 296, stosuje się otyle, o ile nie można ściągnąć długu dla jakiegokolwiek powodu, chyba że według prawodawstwa kraju dłużnika dług w chwili wypowiedzenia wojny był przedawniony, albo jeżeli dłużnik znajdował się wówczas w upadłości lub niewypłacalności, albo w stanie zadeklarowanego zawieszenia wypłat, albo jeżeli dłużnikiem była spółka, której interesy zostały zlikwidowane na podstawie wyjątkowego ustawodawstwa wojennego. W tym wypadku procedura, przewidziana w niniejszym Aneksie, stosować się będzie do zapłaty udziałów.

Wyrażenia "w upadłości" albo, "w niewypłacalności" dotyczą zastosowania ustawodawstw, które przewidują te stany prawne. Wyrażenie "w stanie zdeklarowanego zawieszenia wypłat" ma to samo znaczenie, jak w prawie angielskiem.

§  5.
Wierzyciele w przeciągu sześciu miesięcy od daty utworzenia Urzędu wierzycielskiego podadzą do jego wiadomości długi, jakie się im należą, i dostarczą temu Urzędowi wszystkich dokumentów i informacji, jakich on zażąda.

Wysokie Układające się Strony przedsięwezmą wszystkie kroki potrzebne do dochodzenia i ewentualnego ukarania tajnego porozumienia się między nieprzyjacielskimi wierzycielami a dłużnikami. Urzędy podawać sobie będą wszelkie szczegóły i wiadomości, które mogą się przyczynić do wykrycia i ukarania podobnego porozumiewania się.

Wysokie Układające się Strony wedle możności ułatwią komunikowanie się pocztowe i telegraficzne na koszt stron i za pośrednictwem Urzędów pomiędzy dłużnikami i wierzycielami, pragnącymi dojść do porozumienia co do wysokości ich długu.

Urząd wierzycielski zanotyfikuje Urzędowi dłużniczemu wszystkie długi, które u niego zostały zgłoszone. Urząd dłużniczy we właściwym czasie poda Urzędowi wierzycielskiemu, które długi zostały uznane, które zaś są sporne. W ostatnim wypadku Urząd dłużniczy wymieni przyczyny, dla których dług nie został uznany.

§  6.
Skoro dług zostanie w całości lub w części uznany, Urząd dłużniczy zapisze sumę uznaną na dobro Urzędu wierzycielskiego, zawiadamiając go równocześnie o tem.
§  7.
Dług uważany będzie jako w całości uznany i suma jego zapisana będzie natychmiast na dobro urzędu wierzycielskiego, oile w przeciągu trzech miesięcy od daty otrzymania zawiadomienia, które mu będzie przesłane, - (chyba że Urząd wierzycielski zgodzi się na przedłużenie tego terminu), Urząd dłużniczy nie zawiadomi, że dług nie został uznany.
§  8.
W wypadku, gdyby dług nie był uznany w całości lub w części, obydwa Urzędy zbadają sprawę we wzajemnem porozumieniu i usiłować będą pogodzić strony.
§  9.
Urząd wierzycielski zapłaci wierzycielom prywatnym sumy, które zapisane zostały na jego dobro, posługując się w tym celu funduszami, oddanemi do jego dyspozycji przez Rząd swojego kraju i według warunków przez ten Rząd ustanowionych, w szczególności potrącając sumy, które uważane będą za konieczne na pokrycie ryzyka, kosztów i poborów komisji.
§  10.
Każdy kto zażąda zapłaty nieprzyjacielskiego długu, którego wysokość nie zostanie uznana w całości lub w części, będzie musiał tytułem kary zapłacić 5% od tej części długu, która nie została uznana. Również każdy, kto nieprawnie odmówi uznania całości lub części długu, którego od niego żądać się będzie - będzie musiał tytułem kary zapłacić 5% od tej sumy, co do której jego odmowa uznana została jako nieusprawiedliwiona.

Procent ten należeć się będzie od dnia, w którym ubiega termin przewidziany w paragrafie 7, aż do dnia, w którym żądanie uznanem zostało za nieuzasadnione, albo dług został zapłacony.

Każdy Urząd ze swej strony dochodzić będzie ściągania kar powyżej wskazanych i będzie odpowiedzialny na wypadek, gdyby tych kar ściągnąć nie było można.

Kary będą zapisane na dobro Urzędu nieprzyjacielskiego, który je zachowa, jako zaliczkę na koszty wykonania niniejszych przepisów.

§  11.
Bilans operacji pomiędzy Urzędami ustalać się będzie co miesiąc, a saldo wyrównane będzie przez Państwo dłużnicze w przeciągu tygodnia przez rzeczywiste uiszczenie gotówki.

Jednakowoż salda, które ewentualnie należeć się będą od jednego lub kilku Mocarstw sprzymierzonych lub stowarzyszonych, będą zatrzymane aż do całkowitej zapłaty sum, należących się Państwom sprzymierzonym lub stowarzyszonym, albo też ich obywatelom z powodu wojny.

§  12.
W celu ułatwienia wymiany zdań pomiędzy Urzędami, każdy z nich mieć będzie swojego przedstawiciela w mieście, w którem będzie urzędował drugi.
§  13.
Oile nie zachodzą uzasadnione wyjątki, sprawy toczyć się będą wedle możności w biurach Urzędu dłużniczego.
§  14.
W zastosowaniu artykułu 296 punktu b) Wysokie Układające się Strony odpowiedzialne są za uiszczenie się ich obywateli z długów nieprzyjacielskich, jakie są winni.

Urząd dłużniczy musi zatem zapisać na dobro Urzędu wierzycielskiego wszystkie długi uznane, nawet wtedy, kiedy byłoby niemożliwem ściągnąć dług od prywatnego dłużnika. Mimo to Rządy będą musiały udzielić swoim Urzędom wszelkich potrzebnych gwarancji, celem dochodzenia uznanych wierzytelności.

W wypadkach wyjątkowych długi uznane osób poszkodowanych przez wojnę, dopiero wtedy będą zapisane na dobro Urzędu wierzycielskiego, kiedy będzie zapłacone odszkodowanie, które im się ewentualnie z tytułu tych strat należy.

§  15.
Każdy Rząd zagwarantuje koszty Urzędu ustanowionego na swem terytorjum, łącznie z pensją personelu.
§  16.
W razie różnicy zdań pomiędzy dwoma Urzędami w sprawie istnienia długu, albo w sprawie zatargu między nieprzyjacielskim dłużnikiem a wierzycielem lub między Urzędami, spór albo poddany zostanie pod sąd rozjemczy, (oile strony zgodzą się na to na warunkach za wspólnem porozumieniem przez nie ustalonych) albo przesłany będzie przed mięszany Trybunał rozjemczy, przewidziany poniżej w Dziale VI.

Jednak na życzenie Urzędu wierzycielskiego spór może być poddany orzeczeniu Sądów prawa pospolitego w miejscu stałego zamieszkania (domicile) dłużnika.

§  17.
Sumy przysądzone przez mięszany Trybunał rozjemczy, albo przez sądy prawa pospolitego, albo przez sąd rozjemczy będą ściągane za pośrednictwem Urzędów, tak jak gdyby te sumy uznane były za długi przez Urząd dłużniczy.
§  18.
Rządy zainteresowane wyznaczają ajenta, którego zadaniem będzie na rachunek swego Urzędu wytaczać powództwo przed mięszanym Trybunałem rozjemczym Ajent ten sprawuje ogólny nadzór nad pełnomocnikami lub adwokatami obywateli swojego kraju.

Trybunał rozstrzyga na podstawie aktów. Może jednak wysłuchać strony stawiające się osobiście, albo też zastąpione stosownie do ich woli przez pełnomocników dopuszczonych przez obydwa Rządy lub też przez ajenta, o którym powyżej była mowa, a który ma prawo interwencji na równi ze stronami, jak też podjąć na nowo lub popierać żądanie, z którego one zrezygnowały.

§  19.
Urzędy zainteresowane dostarczą mięszanemu Trybunałowi rozjemczemu wszelkich wiadomości oraz dokumentów, które mieć będą w swojem posiadaniu, tak, żeby mógł prędko wydawać decyzje w sprawach, które mu będą przedłożone.
§  20.
Odwołanie się jednej ze stron od łącznej decyzji obydwóch Urzędów pociąga za sobą dla strony apelującej zabezpieczenie kosztów, których zwrot nastąpić może tylko wtedy, oile pierwsza decyzja została zniesiona na korzyść wnoszącego apelację. W tym wypadku odpowiednio do sukcesu odniesionego przez ostatniego, przeciwnik jego będzie skazany na zapłacenie szkód i kosztów sądowych we właściwym stosunku. Kaucja przyjęta przez Trybunał może zastąpić zabezpieczenie kosztów.

Opłata w stosunku 5% od spornej sumy będzie pobierana za wszystkie sprawy, które będą przedłożone Trybunałowi. Oile Trybunał nie zadecyduje inaczej, opłatę tę ponosić będzie strona przegrywająca. Opłaty te kumulować się będą z zabezpieczeniem, o którem była mowa powyżej. Będą one również niezależne od kaucji.

Trybunał może skazać jedną ze stron na zapłacenie szkód i strat aż do wysokości kosztów procesu.

Każda suma, która należeć się będzie z tytułu tego paragrafu, zostanie zapisaną na dobro Urzędu strony wygrywającej i stanowić będzie przedmiot osobnego rachunku.

§  21.
W celu szybkiego załatwiania spraw, przy wyznaczeniu urzędników Urzędów i mięszanego Trybunału rozjemczego, będzie uwzględniona znajomość języka zainteresowanego kraju nieprzyjacielskiego.

Urzędy będą mogły korespondować ze sobą swobodnie i przesyłać sobie dokumenty w swoim języku.

§  22.
Oile zainteresowane Rządy nie zawrą innej umowy, długi oprocentowywać się będą na warunkach następujących:

Żadne procenty nie należą się od sum, należnych z tytułu dywidend, procentów lub innych perjodycznych wypłat, odpowiadających procentom od kapitału.

Stopa procentowa wynosić będzie 5% rocznie, chyba, że z tytułu umowy, ustawy lub miejscowego zwyczaju należała się wierzycielowi odmienna stopa procentowa. W tym wypadku ta właśnie stosować się będzie.

Procenty biedz będą od dnia rozpoczęcia kroków nieprzyjacielskich lub od dnia zapadłości, jeżeli dług, który ma być ściągniętym, zapadł podczas wojny aż do dnia, w którym wysokość długu zostanie zapisana na dobro Urzędu wierzycielskiego.

Oile się procenty należą, uważane one będą za długi uznane przez Urzędy i na tych samych warunkach zostaną zapisane na dobro Urzędu wierzycielskiego.

§  23.
Jeżeli na mocy decyzji Urzędów lub mięszanego Trybunału rozjemczego uznanem będzie, że jakieś żądanie nie wchodzi w zakres wypadków przewidzianych w art. 296, wierzyciel będzie miał możność dochodzić pokrycia swej wierzytelności, przed trybunałami prawa pospolitego albo jakiemikolwiek innemi środkami prawnemi.

Żądanie wystosowane do Urzędu przerywa przedawnienie.

§  24.
Wysokie Układające się Strony obowiązują się uznać decyzje mieszanego Trybunału rozjemczego za ostateczne, oraz zapewnić ich wykonanie wobec swoich obywateli.
§  25.
Jeżeli Urząd wierzycielski wzbrania się przedłożyć Urzędowi dłużniczemu jakieś żądanie lub dokonać aktu procedury przewidzianego w niniejszym Aneksie, aby w całości lub części zgłosić żądanie, o którem zawiadomiono go w należyty sposób, to będzie zobowiązany wystawić wierzycielowi poświadczenie, wskazujące żądaną sumę. Wierzyciel będzie miał wtedy prawo dochodzić pokrycia wierzytelności przed sądami prawa pospolitego lub jakiemikolwiek innemi środkami prawnemi.